CHIBAABA CHAKUDIZA 20
KAMINA 7 Yehova, Ñovu Yetu
Mulombenu Yehova Kulonda Ayikundeji
“Kulema kwiikali kudi . . . Tata wasweja luwi nawa Nzambi wakukundeja kwejima.”—2 KOR. 1:3.
TUKUDIZA
Yehova chakundejeliyi aYudeya adiña muwunkoli niyuma yitukudizilaku.
1. Lumbululenu yuma chiyadiña kudi aYudeya ankoli.
FWIKIJENU chatiyiliwu aYudeya ankoli adiña muBabiloni. Amweni mukala wawu chawukisañeniwu. Hamuloña wanshidi jawu nijawankakulula jawu, ayifumishili kumukala wawu nakuyitwala kwituña dacheñi. (2 Kushi. 36:15, 16, 20, 21) Hela chochu, ankoli muBabiloni adiña asubuka kuzata nyidimu yinateli kuyikwasha muchihandilu. (Yere. 29:4-7) Ilaña, chihandilu chadiña chakala nawa dichakeñeleña kushakamawu wanyi. Atiyili ñahi naniku kukala kwamweniwu? Talenu chahosheli nkoli wumu washinshika, nindi: “Twashakamini kutuloña twamuBabiloni. Twadilili chitwanukili Ziyona.” (Mas. 137:1) Ana ankoli aneñeli akeñekeleña kuyikundeja, hanu dinu hinyi wadi kuyikundeja?
2-3. (a) Yumanyi yayililiyi Yehova aYudeya ankoli? (b) Yumanyi yitukuhanjekahu muchinu chibaaba?
2 Yehova diyi “Nzambi wakukundeja kwejima.” (2 Kor. 1:3) Chineli hiNzambi wakukeña, watiyaña kuwaha kukundeja ejima aswinaña kudi yena. Yehova welukili nindi ankoli amakwawu akatambwila kufumba kwindi nawa akafunta. (Isa. 59:20) Dichi, henohu kunashali yaaka 100 nakuya muwunkoli, wamoneneni kaprofwetu Isaya kusoneka mukanda wekala nejina dindi. Muloñadi? Isaya wahosheli nindi: “Nzambi yenu nahoshi nindi: ‘Kundejenu, kundejenu antu jami.’” (Isa. 40:1) Eña, kuhitila muwuprofwetu wasonekewa, Yehova wayikundejeli aYudeya ankoli adiña mukukala.
3 Neyi chichadiña kudi aYudeya ankoli, ninetu twakeñekaña kutukundeja mpinji yejima. Muchinu chibaaba, tukuhanjeka hanjila jisatu Yehova mwayikundejeleliyi ankoli: (1) Washiikili nindi wukwanakena ana anabalumuki munyichima, (2) wayikwashili antu jindi kwikala nakuchiñeja, nawa (3) wayikwashili kubula kutiya woma. Chitukuhanjekaña haniyi yikuma, talenu mazu akukolesha ahosheliyi Yehova chiyanateli kutukundeja.
YEHOVA WATWANAKENAÑA CHIKUPU
4. Yehova wamwekesheli ñahi nindi hiNzambi wukweti luwi? (Isaya 55:7)
4 Yehova “[hiTata] wasweja luwi.” (2 Kor. 1:3) Wamwekesheli ichi chilwilu nanochu chashiikiliyi kwanakena ankoli abalumukili munyichima. (Tañenu Isaya 55:7.) Wahosheli nindi: “Nakukeña kwami kwakashinshi kwahaya nyaaka, nakakutiyila luwi.” (Isa. 54:8) Yehova wayimwekesheleli ñahi luwi? Hela chakwila aYudeya adi kutwalekahu kukabakana hadi mpinji yayilehi hamuloña wayuma yakoñeliwu, Yehova wayishiikili nindi adi kutwalekahu wanyi kushakama muBabiloni haya nyaaka. Adi kushakamamu hohu hadi mpinji yantesha. (Isa. 40:2) Awa mazu atela ayikundejeli nikuyikolesha ana ankoli abalumukili munyichima!
5. Wunsahwinyi wutukweti makonu wukuletesha tukuhweleli netu Yehova wukweti luwi kubadika chakuhweleleliwu aYudeya ankoli?
5 Yumanyi yitunakudizilaku? Yehova nakufwila kwanakena ambuñindi chikupu. Makonu, tukweti wunsahu wawuvulu wukuletesha tukuhweleli chikupu awa mazu kubadika chakuhweleleliwu aYudeya. Muloñadi? Tweluka hashindamena kwanakena kwaYehova. Chimwahitili yaaka yayivulu kufuma haprofweteliyi Isaya, Yehova watemesheli Mwanindi akeñayi hamaseki kulonda ahani ifutu danyiloña kukoola akanshidi anabalumuki munyichima. Iwu mulambu diwaleteshaña nshidi jetu “ajijimañeshi”—ajifuti chikupu. (Yilw. 3:19; Isa. 1:18; Efwe. 1:7) Twadifukulaña kudi Nzambi waluwi chikupu!
6. Kutoñojoka haluwi lwatumwekeshelañayi Yehova kunateli kutukwasha ñahi? (Talenu cheñi mwevulu.)
6 Mazu aYehova onenawu ekala haIsaya 55:7 anateli kutukundeja neyi tuchidi kudinkamu nyiloña hanshidi yitwakoñeli. Etu amakwawu tunateli kutwalekahu kudinkamu nyiloña hanshidi yitwakoñeli kunyima iku twabalumuka dehi mumuchima. Chumichi chinateli kumwekana sweje-e neyi tunakuhita mukukala muloña wanshidi yitwakoñeli. Ilaña neyi twashimuna nshidi yetu nawa twahimpa yilwilu, twatela kukuhwelela netu Yehova watwanakena. Nawa neyi Yehova atwanakena, hanukaña cheñi nshidi jetuku. (Esekejenu Yeremiya 31:34.) Dichi neyi hanukaña nshidi jetu jakunyimaku, ninetu hitwatela kujanukaku. Yuma yashinshikañahu Yehova hiyuma yitunakwila hayinu mpinji, bayi hayiluwa yitwakoñeli kunyimaku. (Ezek. 33:14-16) Nawa katataka, Tata yetu wasweja luwi afumishihu chikupu makabi ejima itwamonaña muloña wayiluwa yetu.
Yehova washinshikaña hayuma yitunakwila chayinu mpinji, bayi hayiluwa yitwakoñeli kunyimaku (Talenu paragilafu 6)
7. Chumanyi chinateli kutukwasha kulomba wukwashu neyi tunakusweka nshidi yitunakoñi?
7 Chumanyi chitwatela kwila neyi chinleji chamuchima chinakutukabisha hamuloña wakusweka nshidi yitwakoñeli? Bayibolu yatukoleshaña kulomba wukwashu kudi akulumpi. (Yak. 5:14, 15) Hela chochu, chinateli kutukalila kwiteja chiluwa chitunakoñi. Ilaña tunateli kuya nakudimona nanawa amayala ashinshika neyi tubalumuka mumuchima nawa twanukaña netu Yehova ninawa amayala atondayi kutukwasha, akutumwekeshela luwi. Talenu luwi lwaYehova chilwamukundejeli manakwetu wejina daArthur,a akabishiliwu nankashi kudi chinleji chindi. Arthur wahosheli nindi: “Natalileña nyevulu yanzekesi kwakwihi nachaaka chimu. Ilaña chinatiyili mpanji yahosheleña hachinleji chamuchima, nashimwini nshidi yami kudi ñodami nikudi akulumpi. Chinashimwini, kumuchima kwakasunukili, ilaña natwalekelihu kudinka nyiloña hachuma chinelili. Akulumpi añanukishili nawu Yehova nankaani wanyi. Watubabeshaña muloña watukeña. Mazu awu akukolesha anshikili hamuchima nawa ankwashili kuhimpa yitoñojoka yami.” Chayinu mpinji, Arthur hipayiniya nawa nkoñi wakuzatila. Chatukundejaña nankashi hakwiluka netu Yehova watumwekeshelaña luwi neyi tubalumuka mumuchima!
YEHOVA WATUKWASHAÑA KWIKALA NAKUCHIÑEJA
8. (a) Yehova wayikwashili ankoli kuchiñeja chumanyi? (b) Kwesekeja naIsaya 40:29-31, kwikala naniku kuchiñeja kwadi kuyikwasha ñahi aYudeya abalumukili munyichima?
8 AYudeya atela atoñojokeleña nawu hiyakatwesha kufunta kumukala wawuku. Wanta waÑovu muKaayi waBabiloni awilukili nawu wakaanineña kuumbaku ankoli adiña munidi ituña. (Isa. 14:17) Hela chochu, Yehova wayikwashili antu jindi kwikala nakuchiñeja. Wayikanini nindi akayuumbaku, nawa kwosi chuma chadi kumukañeshaku. (Isa. 44:26; 55:12) Kwesekeja nachamonañayi Yehova, Babiloni wadiña tuhu neyi lunkuñu. (Isa. 40:15) Chiwapeepa halunkuñu, lwashikenaña dakujimañana. Kwikala naniku kuchiñeja kwadi kuyikwasha ñahi ankoli? Kwadi kuyikundeja. Ilaña kwadiña chuma chikwawu chadi kumwekana. Isaya wasonekeli nindi: “Owu amukuhwelela Yehova akekala cheñi nañovu.” (Tañenu Isaya 40:29-31.) Mwamweni, kuchiñeja kwadi kuyinka ñovu cheñi; adi “[kulela] nampuula neyi ambuulu.”
9. Yumanyi yayikwashili ankoli kukuhwelela nawu yikaninu yaYehova yakashikijewa?
9 Yehova wayilejeli cheñi ankoli yuma yadi kuletesha akuhweleli muyikaninu yindi. Munjilanyi? Toñojokenu hawuprofwetu wadiña washikijewa dehi. Elukili nawu aAsiriya ashindili wanta wawaIsarela wakukabeta kakuchimunswa nawa ayitwalili antu muwunkoli. (Isa. 8:4) Nawa amweni aBabiloni chajilumwiniwu Yerusalema nichayitwaliliwu antu adiñamu muwunkoli. (Isa. 39:5-7) Adiña kwoku hampinji Mwanta Zedekiya hamuputishiliwu nakumutwala kuBabiloni. (Yere. 39:7; Ezek. 12:12, 13) Yuma yejima yashimwineñahu dehi Yehova yashikijeweli. (Isa. 42:9; 46:10) Yuma yejimiyi yayikwashi kukuhwelela chikupu nawu nichikaninu chaYehova chakuyifumisha muwuduñu nichena chakashikijewa!
10. Yumanyi yinateli kutukwasha kutwalekahu kuchiñeja munanu mafuku akukuminina?
10 Yumanyi yitunakudizilaku? Neyi tunaneñi, kuchiñeja kunateli kutukundeja nikutukwasha kwikala cheñi nañovu. Tunakushakama mumpinji yakala nawa tudi nawayilumbu añovu. Hela chochu, bayi tuzeyaku. Yehova watukwashaña kwikala nakuchiñeja kwakuwahi, wumi wahaya nyaaka mukuwunda nikukiñewa kwakweni. Twatela kutwalekahu kutoñojoka haniku kuchiñeja. Neyi nehi, kuchiñeja kwetu kunateli kwikala neyi muntu wunakutala iluña dadiwahi dinakubula kumwekana chiwahi muloña nakutalila hawindu yidi namajilu. Tunateli “kuwahisha ñahi windu,” dikwila nawu, kutwalekahu nakuchiñeja kwetu? Twatela kwikala nampinji yakufwikija chihandilu chetu chichakawaha mukaayi kakaha. Twatela kutañaña yibaaba, kutala mavidiyo nikutiyilila kutumina twahosha hayuma yitwachiñejaña. Nawa twatela kuhosha naYehova mukulomba hayikaninu yitwatalilaña chikupu kumona chiyikashikijewa.
11. Yumanyi yamukwashaña muhela wumu wakata chikatu chafwana kwikala nañovu cheñi?
11 Talenu kuchiñeja chikwamukundejeli nikumukolesha muhela wejina daJoy, wakata chikatu chafwana. Wahosheli nindi: “Neyi naneñi nankashi namulejaña Yehova chinnakutiya, nelukaña nami wukuntiya. Hakuñakula, Yehova wanyinkaña ‘ñovu yabadika hañovu jawantu.’” (2 Kor. 4:7) Joy wadifwikijaña cheñi wudi mwituña dadiha, mwakwila “kwakekala wanyi muntu wakahosha nindi: ‘Nakata.’” (Isa. 33:24) Neyi tumuleja Yehova yuma yidi kumuchima wetu nawa tusha muchima hakuchiñeja kwetu, tukwikala nañovu cheñi.
12. Yumanyi yikuletesha tukuhweleli muyikaninu yaYehova? (Talenu cheñi mwevulu.)
12 Yehova watwinka yuma yayivulu yatukwashaña kukuhwelela muyikaninu yindi neyi cheliliyi nanana ankoli. Toñojokenu hawuprofwetu wutwamonaña wunakushikijewa. Chakutalilahu, tunakumona wanta wañovu mukaayi kejima chiwekalaña “aha wakola aha nehi.” (Dan. 2:42, 43) Twatiyaña cheñi “nyitentanshi . . . mumaluña ashiyashana,” nawa twashimwinaña wunsahu “kunyuza yejima.” (Mat. 24:7, 14) Iwu wuprofwetu niwukwawu wawuvulu watukwashaña chikupu kukuhwelela muyikaninu yaYehova yatukundejaña yinakushikijewa katataka.
Wuprofwetu wutunakumona wunakushikijewa makonu, watukwashaña kukuhwelela chikupu muyikaninu yaYehova (Talenu paragilafu 12)
YEHOVA WATUKWASHAÑA KUBULA KUTIYA WOMA
13. (a) Kukalanyi kwamweniwu aYudeya hampinji yayisubwileñawu? (b) Neyi chinalumbululiwu haIsaya 41:10-13, Yehova wayikundejeli ñahi aYudeya ankoli?
13 Hela chakwila Yehova wayikundejeli ankoli nakuyinka kuchiñeja kwakuwahi, welukili nindi akamona kukala kwashiyashana hampinji yakasubukañawu. Yehova washimwineñahu dehi nindi kumakumishilu awunkoli wawaYudeya, mwanta wañovu wakalukuka nyuza yanyeñumuka Babiloni, kuhiñahu niBabiloni yomweni. (Isa. 41:2-5) Komana aYudeya ateleleli kutiya woma? Yehova wakolesheli antu jindi nanochu chayilejeliyi nindi: “Bayi wutiya womaku, muloña ami nidi naneyi. Bayi wakamaku, muloña ami nidi Nzambi yeyi.” (Tañenu Isaya 41:10-13.) Watalishili mudihi chahosheliyi nindi “ami nidi Nzambi yeyi”? Wayanukishileña wanyi aYudeya nindi atela kudifukula kudi yena, muloña elukili nawu dichuma chatela kwilawu. Ilaña wayanukishileña nindi yena wachidiña kukabadi kawu.—Mas. 118:6.
14. Yehova wayikwashili ñahi cheñi ankoli kubula kutiya woma?
14 Yehova wayikwashili cheñi ankoli kuleka kutiya woma kuhitila mukuyanukisha nindi yena wukweti ñovu yasweja nimaana. Wayilejeli cheñi aYudeya ankoli kufumbula mesu nakutala tutumbwa twamwiwulu. Wayilejeli nindi bayi neyi waleñeli hohu tutumbwaku, ilaña cheñi watwilukili twejima hejina-hejina. (Isa. 40:25-28) Dikwila nawu weluka chikupu majina awambuñindi ejima hamuntu-hamuntu! Nawa neyi Yehova wadiña nañovu yakuleña tutumbwa, dikwila nawu wukweti ñovu yakukwasha antu jindi. Mwamweni, aYudeya ankoli hiyateleli kutiya woma hela kwakamaku.
15. Nzambi wayikwashili ñahi aYudeya ankoli kudiloñeshela chadimu nayuma yikamwekana kumbidi?
15 Yehova cheñi wayikwashili antu jindi kudiloñeshela chadimu nayuma yikamwekana kumbidi. Kumatachikilu amukanda waIsaya, Nzambi walejeli muza nindi: “Iñilenu mutupeka twenu twamukachi, nawa mudenzeleliku. Swamenu hakapinji kantesha sampu kuzuwa kunahiti dehi.” (Isa. 26:20) Iyi nsañu yashikijeweli katachi helili Babiloni amwimiki mushindu kudi Mwanta Kirusi. KaGiriki wakunyima wadiza nsañu yakunyaaka, wahosheli nindi chelili Kirusi eñili muBabiloni, walejeli “[amashidika indi] nindi atela kutapa muntu wejima akuwanawu hanji.” Toñojokenu antu ashakamineña muBabiloni chatiyiliwu! Ilaña aYudeya ankoli atela apulukili muloña ovwahilili nshimbi jaYehova.
16. Muloñadi chitwatela kubulila kwakama nankashi nayuma yakamwekana kumbidi? (Talenu cheñi mwevulu.)
16 Yumanyi yitunakudizilaku? Katataka tumoni lukadi lwasweja lwakwila kanda lumwekaneñahu dehi. Neyi lunatachiki, antu ejima akaluwankana nawa akafwa mutentu. Ilaña antu jaYehova nehi. Tweluka netu Yehova diyi Nzambi yetu. Twakemana hohu zululu-u, nakwiluka netu “wamwinu [wetu] wunakuswina kwakwihi.” (Luka 21:28) Nihampinji yakatulukukawu kudi nyuza yakadibomba, twakemana akola. Yehova wakatwinka añelu akatukiñaña ninshimbi jakamwina mawumi etu. Akatuleja ñahi iji nshimbi? Tukuhembelela kulonda twakamoni chichakekala. Hela chochu, chinamwekani neyi twakatambwila iyi nshimbi muchipompelu. Munjila yikwawu, yipompelu yakekala neyi ‘tupeka twamukachi,’ mwakatukiñilawu. Tunateli kudiloñeshela ñahi chadimu nayuma yakamwekana kumbidi? Twatela kudikundaña nawamanakwetu niahela, kwovwahila nshimbi jitunakutambwila mukuloñesha nikukuhwelela netu Yehova diyi wunakulombola kuloñesha kwetu.—Heb. 10:24, 25; 13:17.
Neyi tutoñojokaña hañovu yikwetiyi Yehova nihawuswa wakutwamwina, hitwakasweja kwakama hampinji yalukadi lwaswejaku (Talenu paragilafu 16)b
17. Yumanyi yimwatela kwila hakwila Yehova ayikundeji?
17 Hela chakwila aYudeya ankoli amweneña kukala kweneni, Yehova wayikundejeleña kwesekeja nakukala kwamweneñawu. Dichakelayi ninanetu. Hela mwakamona kukala kwamuchidinyi kumbidi, twalekenuhu kumulomba Yehova kulonda ayikundeji. Eña, kuhwelelenu chikupu muluwi lwindi lwabadika. Twalekenuhu kuchiñeja. Anukenuña nenu, nawukwashu waYehova Nzambi yenu, kwosi chuma nichuma chimwatela kutiya womaku.
KAMINA 3 Ñovu Yetu, Kuchiñeja, Itwashindamena
a Majina amakwawu anayihimpi.
b KULUMBULULA MWEVULU: Kadizanvu kanyanya kawamanakwetu niahela anapompi hamu. Anakuhweleleli chikupu muñovu jaYehova nimuwuswa wakukiña antu jindi kwejima kudiwu hamaseki.