Mei

Jehova noyie mondo ondik buge ang’wen mag Injili ma wuoyo e wi Wuode Yesu Kristo mondo okonywa ng’eyo Wuodeno maber. Buge mag Injiligo wuoyo e wi ngima mar Yesu kod tije mar lendo. Gikonyowa ng’eyo gik ma Yesu nowacho, gik ma notimo, kod kaka nowinjo e wi weche mopogore opogore. Buge ang’wen-go konyowa mondo ‘wapar ahinya’ kuom ranyisi mar Yesu. Wanyalo wacho ni giting’o ondamo ma ne Yesu oweyonwa chien. Kuom mano, ka wanono buge ang’wen mag Injiligo, wabiro medo ng’eyo Yesu e yo maber, to mano biro konyowa luwo ondamo mage machiegni. Mondo buge ang’wen-go okonywa maber, ok onego wasomgi asoma kae to wawe gi kanyo. Onego wakaw thuolo mar nono wechego malong’o kendo wapar matut kuomgi. (Pim gi Joshua 1:8, weche moler piny.) Ket weche misomo e buge mag Injiligo ochal ka gima gitimore gie sechego. Tem ane goyo picha e pachi mondo ine ane ni to gin ang’o ma ne timore, koko mage ma ne ni kanyo, kendo tem ane winjo e chunyi kaka ng’at miwuoyo kuome nyalo bedo ni nowinjo. Bende, inyalo timo nonro kitiyo gi buge ma riwruok mar oganda Jehova osemiyowa. w21.04 4-5 ¶11-13

Higni mang’eny ka ne pok Yesu obiro e piny, Jehova ne osekoro ni ne idhi ndhog Mesia mana gi fedha ma romo 30. (Zek. 11:12, 13) Jandhokne ne dhi bedo achiel kuom osiepene ma nogeno ahinya. (Zab. 41:9) Janabi Zakaria bende nondiko kama: “Go jakwath, mondo rombe oke.” (Zek. 13:7) Joma chunygi ni kare ne ok oyie mondo wechego onyos chunygi, kar mano, yiegi nomedo bedo motegno ka ne gineno ka weche ma nokorgo chopo kuom Yesu. Be gima kamano timore e kindegi? Ee, timore. E higni machiegnigi, nitie Joneno moko ma nong’ere ahinya moseng’anyo moweyo adiera, kendo gisetemo ywayo jomoko mondo oluwgi. Giselando weche maricho, adiera ma nus-nus, kod miriambo moko madongo e wi Joneno mag Jehova ka gitiyo gi gige fwambo gi keyo weche kod Intanet. Kata kamano, weche kaka mago pok ochwanyo joma chunygi ni kare. Ging’eyo maler ni weche ma kamago ne dhi timore.—Mat. 24:24; 2 Pet. 2:18-22. w21.05 11 ¶12; 12-13 ¶18-19

Ndiko nyiso maler ni ng’eyo makare e wi adiera medorega mosmos. (Kol. 1:9, 10) Jehova eloga adiera mosmos kendo dwarore ni wahore mondo wawinj tiend adierago. Ka joma tayowa ofwenyo ni nitie lokruok moro monego otim e wi puonj moro, ok gidikrega kawo okang’ mar timo lokruogno. Dinde mang’eny ma luongore ni Jokristo timoga lokruok mana ni mondo gimor jo kanisnigi kata mondo gichalre gi piny. Joneno mag Jehova to timoga lokruok mondo okonygi sudo machiegni gi Nyasaye, kendo mondo giluw machiegni ranyisi ma Yesu noketonegi. (Jak. 4:4) Sama watimoga lokruok, ok watimga kamano nikech yo ma ji nenogo weche koro opogore, to nikech wamedo winjo tiend ndiko e yo matut. Kuom adier, wahero adiera!—1 The. 2:3, 4. w21.10 22 ¶12

Ang’o minyalo timo sama iwinjo ka in kendi? Ket pachi kuom yore ma Jehova konyigo. (Zab. 55:22) Mano biro konyi fwenyo ni kare ok in kendi. Par bende kaka Jehova osebedo ka konyo Jokristo weteni ma bende winjo ka gin kendgi. (1 Pet. 5:9, 10) Owadwa Hiroshi, mosebedo Janeno kende e odgi kuom higni mang’eny wacho kama: “Ng’eyo ni waduto watemo kar nyalowa mondo wati ne Jehova nyalo jiwo Jokristo wetewa ma onge gi wedegi e adiera.” Bende, bed gi chenro maber mar timo gik motudore gi lamo. Mano oriwo lamo kinyiso Jehova ayanga kaka iwinjo e chunyi. Dwarore ni isom Wach Nyasaye pile ka pile, kendo ipar matut kuom weche misomo, to ahinya-ahinya mago ma nyiso kaka Jehova oheri. Jokristo moko oseyudo ni mako ndiko moko e wigi ma nyalo hoyogi konyogi ahinya, kuom ranyisi, Zaburi 27:10 kod Isaya 41:10. Jomoko bende oseyudo ni ka giwinjo dwol momaki mag sula moro sama giikore ne chokruok kata sama gisomo Muma, mano miyo ok giwinj ni gin kendgi ahinya. w21.06 9-10 ¶5-8

Dibed ni sani ikuyo nikech watni kata osiepni moro otho? Ket thuolo moro tenge mar tego yieni e wi geno mar chier. Inyalo timo kamano ka isomo weche manie Muma ma wuoyo e wi joma nochier e kinde machon. Dibed ni ikuyo nikech achiel kuom joodu nogol e kanyakla? Med kinda mari e puonjruok mondo ibed gadier ni yo ma Jehova chiwogago kum, e yo maberie mogik. Ne chandruok moro amora miromogo kaka thuolo mar medo tego yieni. Nyis Jehova weche duto ma chando chunyi. Kik ibed mabor gi jomamoko, kar mano, sik machiegni gi Jokristo weteni. (Nge. 18:1) Tim gik ma biro konyi nano, kata ka po ni samoro timo gigo nyalo miyo ichuer pi wang’i. (Zab. 126:5, 6) Kik iwe dhi e chokruoge, tij lendo, kod somo Muma. Ket pachi e wi gueth ma kinde mabiro ma Jehova osingoni. Kaka imedo neno yore ma Jehova konyigo, e kaka yieni bende biro medo bedo motegno. w21.11 23 ¶11; 24 ¶17

En yo mane minyalo pimgo jopuonjre Yesu gi ‘jo matindo’? Gin jomage ma pinyni nenoga kaka joma lich? Donge mana jomwandu, joma nigi huma, kod joma nigi teko? Jopuonjre Yesu to gineno kaka joma ok lich, joma ok odew, kendo ‘jo matindo.’ (1 Kor. 1:26-29) Jehova to ok negi kamano. En ang’o ma nomiyo Yesu owuoyo e wi ‘jo matindo’? Jopuonjrene noa mana penje niya: “En ng’a maduong’ie moloyo e Pinyruodh polo? ” (Mat. 18:1) Thoth Jo-Yahudi e kindego ne neno telo kata migawo kaka gima lich ahinya. Jasomo moro nowacho kama: “Ji noyie timo gimoro amora mondo giyud duong’, gilos nyinggi, gibed jo huma, gibed joma ji oyiego, kendo gibed joma imiyo luor.” Yesu nong’eyo ni ne dwarore mondo jopuonjrene otim kinda ahinya mondo gigol kuomgi chuny mar piem ma nosegurore motegno e pach Jo-Yahudi. w21.06 20 ¶2; 21 ¶6, 8, 9

Jaote Paulo ne en jaduong’-kanyakla ma noketo ranyisi maber. Kuom ranyisi, ka ne dwarore ni orie owete ma ne ni Thesalonika, ne ok odigni timo kamano. Kata kamano, e barupe ma nondikonegi, nopwoyogi ahinya nikech kinda ma ne gin-go e tij Jehova, heragi, kod sinani margi. Nonyisogi ni nong’eyo chal margi nikech ngimagi ne ok yot kendo ni ne gin jokinda ahinya kata obedo ni ne gikalo e sand mang’eny. (1 The. 1:3; 2 The. 1:4) Bende, nonyiso owetego ni ne giseketo ranyisi maber ne Jokristo wetegi. (1 The. 1:8, 9) Nyaka bed ni ne gimor ka ne giwinjo kaka Paulo nopwoyogi. Onge kiawa ni Paulo nohero owetene ahinya. Mano e momiyo ne yot ahinya ne Jokristo ma ne ni Thesalonikago tiyo gi puonj ma nomiyogi e barupe ariyo ma nondikonegi.—1 The. 4:1, 3-5, 11; 2 The. 3:11, 12. w22.02 15 ¶6

Satan tiyoga gi jotend dinde mag miriambo e puonjo ji ni Jehova onge gi hera kendo ni en e mokelonega ji chandruoge. Moko bende wacho ni sama nyithindo matindo otho, Nyasaye e ma kawogi nikech odwaro malaike mang’eny e polo. To mano doko achaya! Wan to wang’eyo adiera e wi wachno. Sama tuo moro marach omakowa kata sama osiepwa kata watwa moro otho, ok waketga ketho kuom Nyasaye. Kar mano, wan gi yie ni chieng’ moro Nyasaye biro golo tuoche kendo chiero jomotho. Waikorega nyiso ng’ato ang’ata moyie winjowa ni Jehova en Nyasaye ma jahera. Sama watimo kamano, Jehova yudoga dwoko ma domi ng’at mosebedo ka jare. (Nge. 27:11) Jehova en Nyasaye ma kecho ji. Ok omorga sama onenowa ka waywak nikech chandruoge ma wanyagorego, kaka sand, tuoche, kendo bedo joma orem. (Zab. 22:23, 24) Jehova ong’eyo lit ma wawinjoga. Ogombo tiekonwa litgo kendo osingo ni obiro tiekonwagi.—Pim gi Wuok 3:7, 8; Isaya 63:9. w21.07 10 ¶9-10

Machiegnini, joma luwo chike Nyasaye ibiro mi duong’ maberie mogik, ma en thuolo mar hero Jehova kendo lame nyaka chieng’! Yesu biro golo chandruoge duto ma ne Adam gi Hawa okelo ne dhano ka ne gitamore bedo nyithind Nyasaye. Jehova biro chiero ji tara gi tara, kendo obiro miyogi thuolo mar dak nyaka chieng’ ka gin gi ngima maber e piny ma ibiro lok obed paradiso. (Luka 23:42, 43) E kinde ma jo Jehova biro bedo gi ngima makare chuth, ng’ato ka ng’ato kuomgi biro yudo “duong’ gi luor” ma ne Daudi owuoye. Ka po ni in achiel kuom joma ni e ‘oganda mang’ongo,’ in gi geno ma jaber. (Fwe. 7:9) Nyasaye oheri ahinya; odwaro ni isik e ode. Kuom mano, tim duto minyalo mondo imore. Pile ka pile, par e wi singo ma jaber ma Nyasaye osemiyi. Kaw mapek migawo ma in-go mar lamo Wuonwa manie polo kendo pake nyaka chieng’! w21.08 7 ¶18-19

Janabi Jeremia nolendo kuom higni pieche, to ji ne kwede kendo ne ging’ich-ng’ich. Chunye nonyosore nikech joma ne kwedego ne “jare kendo yanye” mochopo kama ne odwaro weyo tij yalo. (Jer. 20:8, 9) To ne ok otimo kamano! En ang’o ma nokonye mondo kik obed gi paro ma ok kare kendo oyud mor e tije mar yalo? Noketo pache kuom weche ariyo madongo ma luwogi. Mokwongo, ote Nyasaye ma ne Jeremia tero ne ji noting’o ‘gima ne ginyalo geno bang’e.’ (Jer. 29:11) Mar ariyo, Jehova noyiero Jeremia mondo owuo e loye. (Jer. 15:16) Wan bende wan gi ote ma nigi geno ne piny ma onge genoni, kendo Jehova oyierowa mondo wawuo e loye kaka Joneno mage. Ka waketo pachwa e weche madongogo, wabiro bedo mamor e tij lendo bed ni ji orwako wach kata ooyo. Omiyo, kik chunyi ol ka po ni dongruok ma japuonjre timo kawo thuolo malach moloyo kaka diher. Tij loko ji obed jopuonjre dwaro horuok.—Jak. 5:7, 8. w21.10 27 ¶12-13

Kata bed mana ni wasetiyo ne Jehova kuom thuolo ma romo nade, nyaka wadhi nyime tego yiewa kendo rite. Nikech ang’o? En nikech ka ok watang’, to yiewa nyalo dok chien. Mana kaka ne waseneno, yie otenore kuom gik ma ok ne gi wang’. Yot ahinya mondo wiwa owil gi gik ma ok wane gi wang’wa. Mano e momiyo Paulo ne owacho ni bedo ma onge yie en “richo ma duodowa mayot.” En ang’o ma nyalo konyowa mondo wasik ka wan gi yie motegno? (2 The. 1:3) Mokwongo, kwa Jehova nyading’eny mondo omiyi rohone maler. Nikech ang’o? En nikech yie en achiel kuom olembe ma roho nyago. (Gal. 5:22, 23) Ok wanyal bedo gi yie kuom Jachuechwa ka ok omiyowa rohone maler mondo okonywa timo kamano. Ka wasiko wakwayo Jehova rohone maler, obiro miyowago. (Luka 11:13) Wanyalo kata kwaye achiel kachiel niya: “Medwae yie.” (Luka 17:5) Mar ariyo, bed gi chenro mar puonjruok Wach Nyasaye gi kinda. Zab. 1:2, 3. w21.08 18 ¶16-18

Jokristo ma hikgi oseniang’ nyalo konyo e riwruok mar oganda Jehova e yore mang’eny. Kata obedo ni samoro sani gionge teko kaka ma ne gin-go chon, gin gi lony mathoth ma giseyudo kuom higni ma gisetiyonego Jehova. Jehova pod dhi nyime tiyo kodgi e yore mopogore opogore. Kuom ranyisi, Muma wuoyo kuom joma nodhi nyime tiyo ne Jehova kata ka ne giseti. Kuom ranyisi, Musa ne en jahigni 80 kama ka nochako tiyo ne Jehova kaka janabine kendo tayo oganda Jo-Israel. Jehova nodhi nyime tiyo gi Daniel kaka ng’at ma wuoyo e loye kata obedo ni janabino nosechopo higni 90 gi wiye. Bende, nyaka bed ni jaote Johana ne jahigni 90 gi wiye e kinde ma ne Nyasaye otaye gi rohone maler mondo ondik bug Fweny. Muma wuoyo matin ahinya e wi Simeon ma ne en “ng’at makare moluoro Nyasaye.” Kata kamano, Jehova nong’eye kendo nomiye thuolo makende mar neno Yesu ka ne pod en nyathi, kendo nokoro weche moko e wi nyathino kaachiel kod min-gi.—Luka 2:22, 25-35. w21.09 3-4 ¶5-7

Jonyuol onego otem ahinya kik gipim nyathigi moro gi nyawadgi kata dwaro ni nyathi moro otim gik mohingo nyalone nikech mano nyalo nyoso chunye kendo chwanye. (Efe. 6:4) Nyaminwa Sachiko wacho kama: “Minwa ne dwaro ni ayud mia e wi mia e penj duto, ma en gima ne ok nyalre. Kata obedo ni higni mang’eny osekalo nyaka natiek skul, pod asiko aparoraga ka be atimo duto ma anyalo e tij Jehova.” Ruoth Daudi nowacho ni ‘chunye ne ok gomb gik madongo’ kata gik ma ne ok onyal yudo. Bolruokne kod ng’eyo kama nyalone nogikie nomiyo ‘chunye okuwe.’ (Zab. 131:2) Weche Daudigo nyalo puonjo jonyuol ang’o? Jonyuol nyalo nyiso ni gibolore kuom ng’eyo kama nyalogi ogikie, kendo ng’eyo kama nyalo mar nyithindgi bende ogikie. Jonyuol nyalo jiwo nyithindgi kuom konyogi fwenyo gik ma ginyalo kod ma ok ginyal, kae to gikonygi bedo gi okenge ma ginyalo kawo ka luwore gi chal margi. w21.07 21-22 ¶5-6

Ber mondo wapar kinde duto ni Jehova omiyo ng’ato ka ng’ato kuomwa thuolo mar timo yiero. Mano nyiso ni wanyalo yiero ka be wabiro winje kata ooyo. Nitie rowere moko ma jonyuolgi ok noketonegi ranyisi maber ka ne gidongo, to pod ne giyiero tiyo ne Jehova kendo gidhi maber. To rowere moko ma jonyuolgi noketonegi ranyisi maber mopuonjogi adiera, pod ne oweyo adiera bang’ ka gisebedo joma dongo. Chopoga kama ng’ato ka ng’ato nyaka yier owuon ka be obiro tiyo ne Jehova kata ooyo. (Jos. 24:15) Omiyo, un jonyuol ma nyithindu oweyo adiera, temuru ahinya mondo kik uket ketho kuomu! Nitie seche ma janyuol e ma nyaloga weyo adiera mojwang’ nyaka joode bende. (Zab. 27:10) Mano nyalo nyoso chuny nyithindo mosebedo ka neno jonyuolgi kaka joma ketonegi ranyisi maber. Un rowerewa, ka po ni achiel kuom jonyuolu ogol e kanyakla, beduru gadier ni Jehova ong’eyo maber lit ma un-go. Oherou kendo omor neno kaka umakoru kode. Paruru bende ni un ok e ma umiyo jonyuolu oweyo adiera. w21.09 27 ¶5-7

Wanyalo pimo Jakristo mogol e kanyakla gi rombo ma nigi tuo moro ma landore. Wawacho ni otuo nikech winjruokne gi Jehova okethore. (Jak. 5:14) Mana kaka joma nigi tuo ma landore nyalo hinyo jomamoko, e kaka ng’at ma winjruokne gi Jehova okethore nyalo hinyo jomamoko. Omiyo, nitie kinde ma dwarore mondo ogol ng’at ma winjruokne gi Jehova okethore e kanyakla. Gole e kanyakla kamano nyiso kaka Jehova ohero kueth mare, kendo mano nyalo konyo jarichono loko chunye gadier kendo weyo yorene maricho. Ng’at mogol e kanyakla nyalo biro e chokruoge mondo en bende oyud chiemb chuny. Bende, oyiene kawo buge ma odhi tiyogo owuon, kaachiel gi neno program mag JW Broadcasting^®. Kendo kinde ka kinde, kaka jodongo medo neno dongruok motimo, ginyaloga wuoyo kode ka gitemo konye mondo olos winjruokne gi Jehova mondo ochak odwoke e kanyakla. w21.10 10 ¶9, 11

E kindegi, waluwoga ranyisi ma kanyakla mar Jokristo mokwongo noketonwa. Kuom ranyisi, ochan riwruogwa mana kaka nochan kanyakla mar Jokristo mokwongo. Wan bende wan gi jorit-alwora, jodong-kanyakla, kod jokony-tich mana kaka Jokristo mokwongogo. (Fil. 1:1; Tito 1:5) Kendo mana kaka Jokristogo, wachiwo luor ne chike ma Jehova oketo e weche mag nindruok kod kend kaachiel gi tiyo gi remo. Bende, nikech wadwaroga ni kanyakla mar Jokristo osik ka ler, joricho motamore loko chunygi gadier igologa e kanyakla.(Tich 15:28, 29; 1 Kor. 5:11-13; 6:9, 10; Hib. 13:4) Muma wacho maler ni nitie mana “yie achiel” ma Nyasaye oyiego. (Efe. 4:4-6) To mano kaka odhialwa gi dhial makende mar bedo Joneno mag Jehova mong’eyo adiera e wi Jehova kod dwache! Mad wadhiuru nyime mako motegno adiera ka wan gadier chuth ni ma e adiera. w21.10 22-23 ¶15-17

Ruoth Jehoshafat noromo gi tem moro. Oganda mang’ongo mag jolwenj Jo-Amon, Jo-Moab, kod chwo moa e gode mag Seir nobiro mondo giked kode. (2 We. 20:1, 2) Ang’o ma Jehoshafat notimo? Nokwayo Jehova mondo okonye kendo otege. Lamb Jehoshafat ma yudore e 2 Weche mag Ndalo 20:5-12 nyiso ayanga kaka nogeno kuom Jehova Wuon-gi ma jahera. Jehova nowuoyo gi Jehoshafat kotiyo gi Ja-Lawi moro miluongo ni Jahaziel monyise weche manie ndiko ma kawuono. Nikech Jehoshafat nogeno kuom Jehova Nyasache, notimo mana kaka nochike. Ka ne odhi e lweny, kar keto jolweny ma roteke e nyime, noketo jower ma ne ok omanore kata gi gir lweny moro amora. Jehova nokonyo Jehoshafat mi oloyo jowasigugo duto.—2 We. 20:18-23. w21.11 15 ¶6-7

Sama waromo gi tem, wanyalo bedo gadier ni Jehova biro sirowa mondo wadhi nyime makore kode. (2 Kor. 4:7-9) Wanyalo bedo gadier ni Jehova biro dhi nyime nyisowa herane mosiko, nikech Muma wacho kama: “Wang’ Jehova ng’iyo jo moluore, kod jo mogeno herane mosiko.” (Zab. 33:18-22) Ka ne pok wachako tiyo ne Jehova, noherowa mana kaka ohero dhano duto. Kata kamano, nikech koro wan jotichne, wayudo ber momedore nikech herane mosiko. Nikech hera ma kamano, Jehova ritowa gi bade man gi teko. Obiro dhi nyime bedo machiegni kodwa kendo timonwa kaka osesingonwa, nikech odwaronwa mana ber kinde duto! (Zab. 46:1, 2, 7) Kuom mano, kata warom mana gitem mane, wan gadier ni Jehova biro miyowa teko mondo wasik ka wamakore kode. w21.11 6-7 ¶17-18

Thothwa waseneno kaka ng’ato nyalo mako sadha ne jatich wadgi, jaskul wadgi, watne, kata achiel kuom joodgi. Jomoko nyaloga mako sadha kuom higni mang’eny! Inyalo paro kaka owete Josef apar nomakone sadha, kendo mano nomiyo gitimone marach ahinya. (Cha. 37:2-8, 25-28) Josef to ne ok ochulo kuor. E kinde ma ne en e loch, nonyalo timo marach ne owetenego. Kata kamano, nonyisogi ng’wono. Ne ok omakonegi sadha. Kar mano, noluwo puonj ma yudore e Tim Jo-Lawi 19:18. (Cha. 50:19-21) Jokristo ma dwaro moro Nyasaye onego oluw ranyisi mar Josef ma nong’wono ne owetene kar chulonegi kuor. Yesu nojiwowa ni wawe ne joma okethonwa. (Mat. 6:9, 12) Jaote Paulo bende nojiwo Jokristo wetene kama: “Owetena ma ahero, kik uchul kuor.”—Rumi 12:19. w21.12 11 ¶13-14

E otieno mar Nisan 14 e higa mar 33, Yesu nodhi e puodho mar Gethsemane. Ka ne en kuno, nonyiso Jehova gik moko duto ma ne chando chunye. (Luka 22:39-44) E kinde ma ne weche tekgo e ma Yesu “ne olamo kosayo . . . koywak malit kendo ka pi wang’e chuer.” (Hib. 5:7) En ang’o ma Yesu ne kwayo Jehova e otieno mogik ka pok notho? Nokwayo mondo Jehova omiye teko mar makore kode kendo timo dwache. Jehova nowinjo lit ma ne Wuode winjo kendo nooro malaika mondo otege. Yesu nong’eyo ting’ maduong’ ma ne en-go, ma ne en miyo nying Jehova obed maler. Jehova nowinjo sayo mag Yesu. Nikech ang’o? En nikech gima duong’ ma ne chando Yesu ne en makore matek gi Wuon-gi kendo miyo nying Wuon-gi obed maler. Ka po ni wan bende mano e dwachwa maduong’, Jehova biro konyowa sama wakwaye kony.—Zab. 145:18. w22.01 18 ¶15-17

Ji mang’eny kwedowaga e kindegi nikech ok wadonjrega e weche mag siasa. Gidwaroga ni wago ombulu e kinde yiero. Kata kamano, wang’eyo ni ka luwore gi chike mag Jehova, sama wayiero dhano mondo e ma oloch e wiwa, mano nyiso ni wakwedo Jehova. (1 Sa. 8:4-7) Jomoko bende paroga ni onego wager skunde kod osiptende kaachiel gi timo tije mamoko ma konyo oganda. Ok gimor kodwa nikech waketo pachwa duto e tij yalo wach maber kar temo tieko chandruoge ma yudo dhano e kindegi. Ang’o ma wanyalo timo mondo kik wachwanyre ma yiewa dog chien? (Mat. 7:21-23) Gima duong’ monego waket mokwongo e ngimawa en timo tich ma Yesu nochikowa ni watim. Ok onego wayie mondo weche siasa kata gik ma ji timo ka gitemo tieko chandruoge e pinyni ogalwa. Adiera en ni wahero dhano wetewa, kendo wawinjoga marach nikech chandruoge ma gikaloe. Kata kamano, wang’eyo ni yo maber ma wanyalo konyogigo en puonjogi wach Pinyruodh Nyasaye, kendo konyogi mondo gibed gi winjruok maber gi Jehova. w21.05 7 ¶19-20

Kata obedo ni thoth joloch ma kindegi wachoga ni gitiyo ne Nyasaye, pod gitamore bolore e bwo lochne. Bende, mana kaka jotelo ma nosando jolup Kristo e kinde mag Jokristo mokwongo, jotelo ma kindegi bende sando jolup Kristo. (Tich 4:25-28) Jehova winjoga nade nikech weche kaka mago? Zaburi 2:10-12 dwoko penjono kama: “Koro un ruodhi, beduru mariek; winjuru siem un jong’ad bura mag piny. Tiuru ne Jehova gi luoro, kendo beduru moil kutetni. Miuru wuod Nyasaye luor, nono to Nyasaye biro kecho mi ulal nono, nikech mirimbe jaidho piyo. Jo mamor gin jo ma manyo kar buok ire.” Jehova pod omiyo jo akwedego thuolo mar timo yiero maber. Pod gin gi kinde mar loko chunygi mi gi yie gi Pinyruodh Jehova. Kata kamano, ndalo modong’ nok! (Isa. 61:2) Sani e ma dwarore ni ji ong’e adiera, kendo gikaw okang’ mapiyo ka ndalo pok orumo. w21.09 15-16 ¶8-9

Paulo nowacho ni gik ma wan-go onego oromwa. (Fil. 4:12) Mwandu maduong’ mogik ma wan-go en winjruokwa gi Nyasaye, to ok gimoro amora mwanyalo bedogo e pinyni. (Hab. 3:17, 18) Ne ane gima Musa nonyiso Jo-Israel bang’ ka ne gisebedo e thim kuom higni 40. Nonyisogi niya: “Jehova Nyasachu oseguedho gik moko duto ma usetimo. . . . Kuom higni 40 Jehova Nyasachu osebedo kodu, kendo onge gima usechando.” (Rap. 2:7) Kuom higni piero ang’wen-go duto, Jehova nomiyo Jo-Israel manna mondo gicham. Lepgi ne ok oti—to parie ni mago e lewni ma ne giwuokgo Misri! (Rap. 8:3, 4) Jehova biro bedo mamor kodwa ka wapuonjore bedo moromo gi gik ma wan-go, tiende ni wabed mamor gi gik ma Jehova miyowa ka wakwanogi kaka gueth kendo goyone erokamano. w22.01 5 ¶10-11

Un chwo ma osekendo, un gi ting’ mar rito joodu. Omiyo, dwarore ni uti matek mondo uritgi kendo ugeng’negi gik ma nyalo hinyogi. Sama iromo gi chandruok moro, inyalo neno ni in gi teko kod lony mar nyagruok gi chandruogno kendi iwuon. Mano ok en paro maber. Dwarore ni iwuo gi Jehova kikwaye mondo okonyi. E wi mano, lem kanyachiel gi jaodi e wi weche ma chandougo. Non paro ma Jehova nigo e wi wachno kuom puonjori Muma kod buge momiyowa kokalo kuom riwruok mar ogandane, kae to iti gi parogo. Samoro jomoko ok bi yie gi paro mabeyo miseng’ado kitayi gi Muma. Ginyalo wacho ni pesa kod mwandu e ma kelo mor e kend. Kata kamano, par ranyisi mar Ruoth Jehoshafat. (2 We. 20:1-30) Nogeno kuom Jehova, kendo nonyiso mano kokalo kuom yiero ma notimo. Jehova ne ok ojwang’o Jehoshafat, to in bende ok obi jwang’i.—Zab. 37:28; Hib. 13:5. w21.11 15 ¶6; 16 ¶8

Nikech Nyasaye nochueyowa e kite, wagomboga neno kitimo ne ji gik makare. (Cha. 1:26) Kata kamano, nikech wan joma orem, wanyalo ng’adoga bura ma ok kare kata mana sama waparo ni wang’eyo weche duto e wi wach moro. Kuom ranyisi, par ane kaka Jona nowinjo marach ka ne Jehova ong’wono ne Jo-Nineve. (Jona 3:10–4:1) Kae to par ane gima notimore ka Jehova nong’wono ne jogo. Nores Jo-Nineve 120,000 ma noloko chunygi. Gikone, Jona e ma ne dwarore ni olok paro ma ne en-go, to ok Jehova. Ok ochuno ni Jehova oler ne dhano gimomiyo ong’ado bura e yo moro. En adier ni Jehova noyie winjo pach jotichne kendo loko pache e wi buche moko ma noseng’ado kata e wi buche ma e ka nodwaro ng’ado. (Cha. 18:25; Jona 4:2, 3) Seche moko nojanyisoga jotichne gima nodwaro timo. (Jona 4:10, 11) Kata kamano, ok ochuno ni Jehova owinj pachwa ka pok otimo gimoro kata bang’ kosetimo gima nochano.—Isa. 40:13, 14; 55:9. w22.02 3-4 ¶5-6

Wabedoga ‘jo matindo’ sama waneno ni ‘jomamoko oloyowa gi ber.’ (Fil. 2:3) Kaka wamedo bedo gi paro kaka mano, e kaka ok wabi chwanyo jomamoko e yo mayot. Nitie yore ma owetewa gi nyiminewa oloyowae gi ber. Wanyalo fwenyo mano ka waketo pachwa e kido mabeyo ma gin-go. Onego wapar matut siem ma jaote Paulo nomiyo Jo-Korintho. Nonyisogi niya: “En ng’a ma miyo ibedo mopogore gi ng’at machielo? Adier, en ang’o ma in-go ma ne ok omiyi? Koro ka kuom adier ne omiyi, ang’o momiyo ipakori ka gima ne ok omiyigo?” (1 Kor. 4:7) Onego wanonre ahinya mondo kik wapodh e tem mar paro ni wan joma lich ahinya, kata paro ni wabeyo moloyo jomamoko. Ka po ni owadwa moro olony e golo twege kata nyaminwa moro olony e chako puonjruok Muma gi ji, giduto dwarore ni gimi Jehova duong’ kuom nyalo ma gin-godono. w21.06 21-22 ¶9-10

Kuonde mang’eny, Joneno ok yudga ji e utegi sama gilendo. Jolendo moko odak e alwora ma ute ji nigi arita mager, kata ochielgi ma ng’ato ok nyal kalo rangach. Kuonde moko nitiega jorit e rangach ma ok yiega ne welo ma ok ogwel donjo kuondego. Jolendo moko to odak e alwora ma ginyalo dhi lendo, kata kamano, ok giyudga ji e utegi. Jomoko to lendo e gweng’ ma joma nok e modakie. Seche moko jolendo nyalo wuotho mabor ahinya ka gidhi limo mana ng’ato achiel, kae to be samoro giyudo ka oonge. Ka po ni waromo gi pek ma kamago, kik chunywa jogi. Tem manyo ji e seche mopogore opogore. Wanyalo wuoyo gi ji mang’eny ka walimogi sama giyudore e utegi. To adier, ka kata mana winy be dokga e utegi, donge kata mana joma wamanyogo nyaka dog e utegi bang’ a e tich! Owete gi nyimine mang’eny yieroga lendo bang’ seche mag lanj kata godhiambo sama ji mang’eny yudore e udi. Gima chielo ma ber gi sechego en ni weg udi nyalo bedo ni okuwe mos, kendo giikore goyo mbaka. w21.05 15 ¶5, 7

Be gima kamano timore e kindegi? Ee, timore. Ji mang’eny winjoga marach nikech Joneno mag Jehova ok riwre kodgi e timo nyasi ma ok winjre gi Ndiko, kaka paro odiechienge mag nyuol kod Krismas. Moko to igi wang’ga gi Joneno mag Jehova sama ok giriwore kodgi e timo nyasi mag piny kata luwo kueche moko ma ok winjre gi Muma sama ng’ato otho. Joma kwedo Joneno mag Jehova nikech weche ma kamago paroga ni gin e ma gitiyo ne Nyasaye e yo ma oyiego. Kata kamano, ok ginyal moro Nyasaye ka po ni giluwo timbe mag pinyni kar luwo puonj mag Muma ma winjore maler. (Mar. 7:8, 9) Ang’o ma wanyalo timo mondo kik wachwanyre ma yiewa dog chien? Onego waher chike kod puonj mag Jehova koa e chunywa. (Zab. 119:97, 113, 163-165) Ka wahero Jehova, wabiro kwedo timbe kod kueche ma ok more. Ok wabi hero gimoro amora moloyo kaka wahero Jehova. w21.05 6 ¶15-16

Ere kaka wanyalo tiyo gi puonj ma jaote Paulo nochiwono? Dwarore ni wasik ka watego yiewa kuom puonjruok Muma pile, lamo pile, kendo bedo modich e tich ma Jehova osemiyowa. (2 Tim. 4:4) Ka wan gi yie motegno, ok wabi luor ka wawinjo ripot moro amora marach e wiwa. (Isa. 28:16) Hera ma waherogo Jehova, Wachne ma en Muma, kaachiel kod owetewa gi nyiminewa biro konyowa mondo kik wachwanyre mi waluw miriambo mag joma ong’anyo moweyo adiera. Kinde ma ne Yesu ni e piny kae, ji mang’eny nochwanyore mi giweyo luwe. Kata kamano, jomamoko mang’eny to noluwe. Jogo noriwo achiel kuom Jo-Yahudi ma ne ni e Sanhedrin kaachiel gi “oganda mang’ongo mar jodolo.” (Tich 6:7; Mat. 27:57-60; Mar. 15:43) Kamano bende, ji tara gi tara e kindegi pok oyie mondo gimoro amora ochwanygi. Ang’o ma osekonyogi? Ging’eyo kendo gihero adiera manie Muma. Wach Nyasaye wacho kama: “Jo mohero chikeni nigi kuwe mogundho; onge gima dimi gichwanyre.”—Zab. 119:165. w21.05 13 ¶20-21

Jaote Paulo nong’eyo ni Jehova e ma ne miye teko mar timo gimoro amora, to ok notim gigo gi tekone owuon. Kokalo kuom rohone maler, Jehova nomiyo Paulo teko mar timo tich ma nosemiye e yo maber chuth kata obedo ni nosande, notueye e jela, kendo noromo gi chandruoge moko madongo. Timotheo ma ne pod hike tin kendo ma ne konyo Paulo e tij yalo, bende ne nyaka gen chuth kuom teko mar Nyasaye mondo oyal wach maber. Timotheo nodhi gi Paulo e wuodhe moko maboyo ahinya ka ne en jamisonari. E wi mano, Paulo noore mondo odhi olim kanyakla mopogore opogore kojiwogi. (1 Kor. 4:17) Nyalo bedo ni Timotheo ne paro ni ne ok owinjore gi migawono. Samoro mano e momiyo Paulo nojiwe niya: “Kik iwe ng’ato ochayi nikech pod itin.” (1 Tim. 4:12) Bende, e kindego Timotheo ne nigi kudho moro ma ne chuoyo ringrene, tiende ni ‘tuoche ma nohero goye.’ (1 Tim. 5:23) Kata kamano, Timotheo nong’eyo ni Jehova ne dhi miye roho maler ma ne dhi miye teko mondo odhi nyime yalo wach maber kendo jiwo Jokristo wetene.—2 Tim. 1:7. w21.05 21 ¶6-7

Puonj ma yudore e Jakobo 1:19 nyalo konyo ahinya joma rieyo jowetegi. Jakobo nondiko kama: “Ng’ato ka ng’ato nyaka bed ng’at ma winjo wach piyo, ma ok rikni e wuoyo, kendo ma iye ok wang’ piyo.” Jaduong’-kanyakla moro nyalo paro ni ong’eyo weche duto ma Jakristo moro kaloe, kata kamano, be ong’eyo weche duto adier? Ngeche 18:13 nyisowa niya: “Ka ng’ato dwoko wach ka pok owinjo weche duto, mano en fuwo kod wich-kuot.” Ber ka ng’ato owuon e ma onyisowa gik ma okaloe. Mano nyiso ni jaduong’-kanyakla onego ochik ite maber ka pok owuoyo. Onyalo penjo penjo kaka: “Ngimani dhi nade?” “Ere kaka diher ni akonyi?” Ka po ni jodong-kanyakla okwongo ong’eyo kaka owadwa kata nyaminwa moro dhi, mano nyalo miyo gijiwe kendo gikonye e yo mowinjore. Rieyo ng’ato e yo mowinjore oriwo gik mang’eny moloyo mana somone ndiko moko kata chiwone paro. Dwarore ni owetewa gi nyiminewa ong’e ni wadewogi gadier, wang’eyo gik ma gikaloe, kendo ni wagombo konyogi. w22.02 17 ¶14-15