Jun

Ngima oridore ne dhakono ahinya, kendo nenore ni kata yudo gik mochuno e ngima ok yotne. To e ma pod odhi e achiel kuom sanduge mag keno, kendo oluto pesa ma mingli ariyo ma samoro ng’ato ok nyal kata mana winjo ywakgi sama gilwar e sandugego. Yesu to ong’eyo ni oluto pesa ma mingli ariyo miluongo ni lepton, ma gin e pesa ma ne nigi nengo ma piny ahinya e kindego. Pesago ok rom kata ng’iewo oyundi achiel, ma en winyo ma nengone tinie mogik ma ng’ato nyalo ng’iewo mondo ocham. Yesu mor ahinya gi chi lielno. Omiyo, oluongo jolupne kae to osiemonegi dhakono kowacho kama: “Chi liel modhierni oseluto moloyo jogi duto.” Kae to oleronegi kama: “Giduto [ahinya-ahinya jomwandu] giluto koa kuom gigegi momedore, to en, kata obedo ni odhier, oseluto duto ma dokonyrego e ngimane.” (Mar. 12:43, 44) E odiechieng’ ma chi lielno noluto pesa duto ma ne en-go, nonyiso ni ne en gi geno ni Jehova ne dhi rite.—Zab. 26:3. w21.04 6 ¶17-18

Yesu notiyo tij lendo komor kinde duto ma ne en e piny ka, kendo doher ni jolupne bende obed mamor e tij lendo. (Joh. 4:35, 36) Jopuonjre Yesu ne lendo gi ilo ahinya e kinde ma Yesu pod ne ni kodgi. (Luka 10:1, 5-11, 17) To ka nomak Yesu monege, chunygi nojok kuom kinde. (Joh. 16:32) Bang’ ka Yesu nosechier, nojiwogi mondo giket pachgi e tij lendo. Kendo ka nosedok e polo, jopuonjrego nolendo gi kinda mochopo kama jowasikgi nochako ng’ur mana kaka onyiswa e ndiko ma kawuono. Yesu notayo Jokristo mokwongogo sama ne gilendo, kendo Jehova noguedhogi mi kwan-gi nomedore ahinya. Kuom ranyisi, chieng’ Pentekost ma higa 33, ne obatis jopuonjre ma dirom 3,000. (Tich 2:41) Kendo kwanno nosiko ka medore ahinya. (Tich 6:7) Yesu nosewacho motelo ni tij lando wach maber ne idhi tim e okang’ malach moloyo e ndalo mag giko.—Joh. 14:12; Tich 1:8. w21.05 14 ¶1-2

Be inyalo paro kinde ma ne ikwongo fwenyo ni iseyudo adiera? Ne iparo ni ng’ato ang’ata ne nyalo yie gi gik ma ne ipuonjorigo. Ne in gadier ni puonj mag Muma ne nyalo miyo gidag e ngima maber gie sani, kendo miyogi geno ma jaber mar kinde mabiro. (Zab. 119:105) Mano nomiyi siso mar nyiso osiepeni kod wedeni adiera ma ne isepuonjori. Kata kamano, samoro nokawi gi wuoro ahinya ka ne jogo okwedo gik ma ne iparo ni gidhi yiego. Ok onego okawwa gi wuoro ka ji kwedo wach ma walando. E kinde ma Yesu ne ni e piny, ji mang’eny nokwede kata obedo ni notimo honni mang’eny ma ne nyiso ni Nyasaye ne tiyo kode. Kuom ranyisi, Yesu nochiero Lazaro, kendo mano ne en hono ma kata jo akwedego ne ok nyal tamore. Kata kamano, jotend Jo-Yahudi nodagi yie ni Yesu ne en Mesia. Ne gichano kata mana nege gi Lazaro bende!—Joh. 11:47, 48, 53; 12:9-11. w21.05 2 ¶1-2

Tem kik ibariga ne chokruok. Puonj michiwo e chokruok biro jiwi ahinya, kendo ibiro yudo thuolo mar ng’eri maber gi oweteni gi nyimineni. Tem loso osiep gi ji mopogore opogore e kanyakla minyalo puonjori kuomgi, gibed joma tindo kata joma dongo. Muma paronwa ni “rieko yudore kuom jo ma hikgi ng’eny.” (Ayub 12:12) Joma hikgi ng’eny bende nyalo puonjore weche mathoth kuom joma tindo. Kata obedo ni Jonathan ne duong’ ne Daudi mabor, mano ne ok omonogi bedo osiepe mati mata. (1 Sa. 18:1) Daudi gi Jonathan nojiwore mondo gidhi nyime tiyo ne Jehova kata obedo ni ne gikalo e weche moko mapek. (1 Sa. 23:16-18) Nyaminwa Irina ma sani e Janeno kende e odgi, wacho kama: “Jokristo wetewa ma wan-go e kanyakla nyalo bedonwa kaka jonyuolwa, owetewa, kendo nyiminewa. Jehova nyalo tiyo kodgi e pong’onwa kama wanie gi rem.” Osiepeni oikore jiwi kendo konyi, kata kamano, de giher ng’eyo kaka ginyalo timo mano. w21.06 10-11 ¶9-11

Yesu nogoyo ngero e wi ruoth moro gi misumbane. Ruodhno noweyo ne misumbane gowi moro maduong’ ma ne ok onyal chulo. Bang’e, misumba ma ne ruoth oweyone gowino notamore weyo ne misumba wadgi gope moro matin ma ne en-go. Gikone, ruodhno nogolo chik mondo otue misumba ma ne onge ng’wonono e jela. Gima misumbano notimo ne ok okelone mana hinyruok en kende, to nohinyo jomamoko bende. Mokwongo, noonge ng’wono, nomako misumba wadgi mowite e jela nyaka chop ochule gope duto. Mar ariyo, nochwanyo wasumbni mamoko ma noneno gima notimono. Ka “wasumbni wetene noneno mano, ne litnegi ahinya.” (Mat. 18:30, 31) Kamano bende e kaka gik mwatimo nyalo chwanyo jomamoko. Ka po ni ng’ato okethonwa to watamore weyone, ang’o ma nyalo timore? Mokwongo, wahinye nikech watamore weyone kethone, wanene ka ng’at manono, kendo ok wadewe. Mar ariyo, waketo owete gi nyiminewa e akerekeke sama gifwenyo ni ok wawinjre gi ng’at machielo e kanyakla. w21.06 22 ¶11-12

Dhano nochue e kit Nyasaye, kata kamano, Satan to ohero neno ka dhano timo gik maricho. E ndalo Noa ka ne Nyasaye “oneno kaka richo ne osepong’o piny, . . . nowinjo malit e chunye nikech ne osechueyo dhano, mi chunye nochandore nikech wachno.” (Cha. 6:5, 6, 11) Be weche osebedo ma berberie chakre kindeno? Ooyo ngang’! Jachien morga ahinya sama weche mag terruok opong’o pinyni e kind chwo gi mon, mon gi mon, kata chwo gi chwo! (Efe. 4:18, 19) Satan bedoga mamor ahinya sama jatich Jehova otimo richo maduong’. E bwo loch mar Satan, dhano ok loch mana e yo ma kelo hinyruok ne dhano wadgi kende, to bende oketho nyaka piny kaachiel gi le ma Jehova nomiye mondo oriti. (Ekl. 8:9; Cha. 1:28) Mano osekelo ang’o? Josayans moko wacho ni dhano biro tieko chuth kit le kod yiende mokalo milion achiel kama mana kuom higni matin ma birogi. w21.07 12 ¶13-14

Nitie jotich Jehova moko ma pod chunygi dhi nyime chando nikech richo ma ne gitimo chon. Chunygi ma siko ka chandore kamano miyo giparo ni kata gitim lokruok ma chal nade, Jehova ok nyal ng’wononegi ngang’. Ka di po ni in bende chunyi pod dhi nyime chandore nikech richo moro ma nitimo chon, kare ng’eyo ni Jehova oikore nyisi herane mosiko nyalo konyi tiyone gi chuny maler. Mano en gima nyalore nikech “remb Yesu wuode pwodhowa a e richo duto.” (1 Joh. 1:7) Ka di po ni chunyi onyosore nikech in gi nyawo moko, ng’e ni Jehova oikore weyoni richoni. Ne ane kaka weche ma Daudi jandik-zaburi nowacho nyiso tudruok mantie e kind hera mosiko kod weyo ne ji richogi. Nondiko kama: “Mana kaka polo ni malo moloyo piny, e kaka herane monyiso jo moluore duong’ ahinya. Osewito kethowa mabor kodwa, mana kaka wuok chieng’ bor gi podho chieng’.”—Zab. 103:11, 12. w21.11 5-6 ¶12-13

Dichwo ma Jakristo nyaka mi chiege duong’. (1 Pet. 3:7) Miyo ng’ato duong’ oriwo here kendo miye luor. Kuom ranyisi, dichwo momiyo chiege duong’ nene kaka ng’at makende ahinya. Ok odwar ni chiege otim gima ok onyal. Bende, ok opime gi mon mamoko. Dhako nyalo winjo nade e chunye ka po ni ofwenyo ni chwore pimega gi mon mamoko? Ne ane gima timorega ne nyaminwa moro ma nyinge Rosa. Chwore ma ok Janeno japime gi mon mamoko. Weche mager ma chwore wachonega miyo owinjoga marach e chunye kendo osiko koparo ni en ng’at manono. Owacho kama: “Pile ka pile, adwaroga weche ma nyalo miyo abed gadier ni Jehova ohera.” Chwo ma Jokristo to omiyo mondgi duong’. Ging’eyo ni timo mano ok teg mana winjruok manie kindgi gi mondgi kende, to tego bende winjruok manie kindgi gi Jehova. Dichwo ma miyo chiege duong’ pake, timone gik ma nyiso ni ohere, kendo pwoye. w21.07 22 ¶7-8

Be iwinjoga marach ka po ni osigo moro mirito odeko ka pok ochopo? To nade kifwenyo ni nitie gimomiyo osigono odeko? Donge ibiro yie rito kihori nyaka ochopi. Ngeche 13:11 nyisowa gimomiyo onego wahore. Owacho niya: “Mwandu moyud mayot lal piyo, to mwandu michoko mos mos medore ameda.” Be inyalo neno puonj manie ndikono? Ng’at mariek timoga gik moko e yo mochanore kohore, to mano miyo oyudoga nyak maber. Ngeche 4:18 nyisowa ni “yor jo makare chalo gi ler mokinyi, ma medore ameda nyaka wang’ chieng’ wuog maler.” Wechego nyiso kaka Jehova eloga ne jotichne dwache mosmos. Ndikoni inyalo tigo kiwuoyo kuom lokruoge ma Jakristo moro timo e ngimane ma konye medo sudo machiegni gi Jehova. Ok nyal kas ng’ato mondo otim dongruok mapiyo e winjruokne gi Jehova. Mano gima kawoga kinde. w21.08 8 ¶1, 3-4

Nitie gik mathoth ma pod onego watim kaka giko mar pinyni medo sudo machiegni. (Mat. 24:14; Luka 10:2; 1 Pet. 5:2) Waduto wagombo tiyo ne Jehova e okang’ malach kaka nyalore, kendo thothwa osebedo ka manyo yore ma ginyalo timogo kamano. Moko kuomwa gombo bedo jopainia, jo Bethel, kata konyo e tij gero ute mag lamo. Owete mang’eny bende temo matek mondo gibed jokony-tich kata jodong-kanyakla. (1 Tim. 3:1, 8) To mano kaka Jehova mor sama oneno ka jotichne gombo chiwore tiyone gi chunygi duto! (Zab. 110:3) Kata kamano, dibed ni chunyi onyosore nikech pok iyudo migawo moro migombo? Ka en kamano, nyis Jehova wachno. (Zab. 37:5-7) E wi mano, inyalo kwayo owete ma nigi lony mondo omiyi paro moko ma nyalo konyi timo dongruok e tij Nyasaye, kendo itim matek mondo iti gi paro ma gimiyigo. Kitimo kamano, inyalo po kiyudo migawo ma isebedo kigombono. w21.08 20 ¶1; 21 ¶4

Kata obedo ni janabi ma dhako ma niluongo ni Ana ne en chi liel ma jahigni 84, “ne ok obarega e hekalu.” Nikech mano, noyudo thuolo makende mar neno Yesu ka ne pod otin. (Luka 2:36-38) E kindewagi, nitie Jokristo mathoth ma hikgi oniang’ moseketo ranyisi maber ne joma tindo. Wanyalo yudo ber mathoth ka watemo matek mondo wawuo kodgi kendo chiko itwa malong’o sama ginyisowa ber ma giseyudo e tij Jehova. Kuom adier, owete gi nyimine ma hikgi oseniang’ omako kama duong’ ahinya e riwruok mar oganda Jehova. Giseneno kaka Jehova osebedo ka guedho riwruok mar ogandane kendo kaka oseguedhogi giwegi. Gisepuonjore gik mathoth kuom kethogi giwegi. Onego wanegi kaka “soko mar rieko,” kendo wapuonjre kuom ranyisi maber ma giseketonwa. (Nge. 18:4) Kikawo thuolo mondo ing’eri kodgi, ibiro tego yie mari. w21.09 3 ¶4; 4 ¶7-8; 5 ¶11, 13

Jotich Jehova “dhodho thunde ruodhi” mana kaka nokor e bug Isaya. (Isa. 60:5, 16) Nikech owete gi nyimine ma donjo e adiera biroga gi lony kod nyalo mopogore opogore, mano miyo ilando wach maber e pinje 240, kendo bugewa sani yudore e dhok mokalo 1,000. E ndalo mag gikogi, yiengni ma Jehova yiengogo ogendni miyo nyaka gitim yiero. Be gibiro riwo Pinyruodh Nyasaye lwedo, koso gibiro keto genogi kuom sirkende mag pinyni? Mano wach ma ji duto nyaka timie yiero. Kata obedo ni jo Jehova luwoga chike ma sirkende oketo e pinje ma gidakie, ok gidonjga kata matin e weche siasa mag pinyni. (Rumi 13:1-7) Ging’eyo ni Pinyruodh Nyasaye kende e ma biro tieko ne dhano chandruok, kendo ni Pinyruodhno ok en mar pinyni.—Joh. 18:36, 37. w21.09 17-18 ¶13-14

Sama watni kata osiepni moro oweyo Jehova, dwarore ahinya ni idhi nyime tego yieni iwuon kod mar joodu mamoko. Ere kaka inyalo timo mano? En kuom somo Muma pile, paro matut kuom gik misomo, kendo dhi e chokruoge mag Jokristo ma ok ibari. Joanna ma wuon-gi kod nyamin-gi ne oweyo adiera wacho kama: “Sama asomoga sigand Abigail, Esta, Ayub, Josef, kod Yesu, awinjoga ka an gi chuny mokuwe. Ranyisi margi maber pong’oga chunya kod pacha gi weche mabeyo ma dwokonaga lit chien.” Sama in gi parruok, dhi nyime lamo Jehova. Kwa Nyasachwa ma jahera mondo okonyi neno pek mikaloe kaka en bende onenogi. Kwaye mondo ‘omiyi rieko kendo opuonji yo monego iluw.’ (Zab. 32:6-8) Adiera en ni seche moko inyalo winjo malit ahinya sama inyiso Jehova kaka iwinjo e chunyi. Kata kamano, ng’e ni Jehova ong’eyo lit duto manie chunyi. Ojiwi ni iolne weche duto ma chando chunyi.—Wuok 34:6; Zab. 62:7. w21.09 27-28 ¶9-10

Bang’ Pasaka ma higa 32, jaote Petro, Jakobo, kod Johana noneno fweny moro ma kende. Ne gin e bath got moro mabor ma nyalo bedo ni ne en Got Hermon, ka ne kit Yesu olokore e nyimgi. Muma wacho niya: “Lela wang’e ne orieny ka wang’-chieng’, kendo lepe nolokore rachar ma rieny ka ler.” (Mat. 17:1-4) Jootego nowinjo ka Nyasaye wacho niya: “Ma Wuoda ma ahero, kendo amor kode. Winjeuru.” Joote adekgo nonyiso e ngimagi duto ni ne giwinjo Yesu. Dwaher luwo ranyisigi. To mano kaka wamor ni Jehova tayowa e yor hera kotiyo gi Yesu Kristo ma en “wi kanyakla.” (Efe. 5:23) Wang’aduru e chunywa ni wabiro dhi nyime winjo Yesu mana kaka jaote Petro, Jakobo, kod Johana notimo. Ka watimo kamano, wabiro yudo gueth mang’eny sani kendo wabiro bedo gi mor mosiko nyaka chieng’. w21.12 22 ¶1; 27 ¶19

Jakristo moro e kanyakla ma Korintho ne terore gi chi wuon-gi. Paulo ne ok onyiso jo kanyaklano ni oneg ng’atno, to nonyisogi ni gigole e kanyakla. Tim marach ma ng’ano ne timono ne hinyo jomamoko e kanyakla, ma nochopo kama nitie joma ne ok ne ka gima en wach malich! (1 Kor. 5:1, 2, 13) Kinde moko bang’e, Paulo noyudo wach ni jarichono noseloko chunye gadier! Paulo nonyiso jodongo ni ‘giwene kethone e yo mang’won kendo gihoye.’ Nonyisogi ni gitim kamano “mondo kik kuyo mokadho” olo ng’atno. Paulo nokecho jaricho ma noseloko chunyeno. Paulo ne ok dwar ni kuyo ma ng’ano ne nigo oloye mi chop kama koro ne ok onyal neno gimomiyo ne dwarore ni okwa ng’wono. (2 Kor. 2:5-8, 11) Mana kaka Jehova, jodongo temoga ahinya mondo gikech ji. Gikawoga okang’ motegno ka mano dwarore, kata kamano, ka po ni nyalore gitemoga ahinya mondo ginyis ni gikecho jaricho. Ka po ni jodongo ok okumo jaricho, mano nyalo nyiso ni giyie gi ketho ma jarichono otimo. w21.10 11-12 ¶12-15

Lit ma ng’ato nyalo winjo sama ochwanyore inyalo pim gi lit ma ng’ato winjoga sama gimoro ong’ade. Gimoro nyalo ng’adi maduong’, kata onyalo ng’adi mana matin. Kuom ranyisi, baasa nyalo ng’ado kamoro matin e lweti sama iyawe. Inyalo winjo lit, kata kamano, samoro bang’ odiechieng’ achiel kata odiechienge ariyo, ok ibi paro kata kama nohinyoreno. Kamano bende, nitie gik matindo tindo ma nyaloga chwanyowa. Kuom ranyisi, osiepwa moro nyalo wacho kata timo gimoro ma nyalo chwanyowa, to wanyalo weyone mana mayot. Kata kamano, ka gimoro ong’adowa maduong’, samoro nyalo chuno ni laktar otwang’e kendo otueye gi bandej. Ka wasiko wasoko kama litno, to wan e ma wabiro hinyore. Gima lit en ni nitie joma nyalo timo gima chal kamano sama ng’ato ochwanyogi. Ginyalo siko ka giparo kaka ne giwinjo ka nochwanygi kod gik ma notimnegi. Joma mako sadha keloga hinyruok ne gin giwegi. Donge en gima ber ahinya ka waluwo puonj ma yudore e ndiko ma kawuono? w21.12 12 ¶15

Ne ane ranyisini. Wawach ni jaduong’-kanyakla moro ok mor gi yo ma Jakristo moro rwakorego. Jaduong’no nyalo penjore kama: ‘Be nitie chik moro manie Muma ma Jakristono oketho ma chuno ni awuoye kode adier?’ To nikech jaduong’no ok diher ni ochiw pache owuon, nyalo bedo maber ka openjo paro ma jaduong’ wadgi moro kata Jakristo machielo motegno nigo. Kae to jaduong’no kod ng’at mopenjono nyalo nono kanyachiel puonj ma Paulo nochiwo e wi rwakruok kod bidhruok. (1 Tim. 2:9, 10) Paulo nowacho puonj ma Jakristo onego onon mondo orwakre e yo mowinjore, ma ok kal tong’, kendo ma nyiso ni pache long’o. Kata kamano, Paulo ne ok oketo list mar gik moko duto ma ng’ato onego orwaki kod ma ok onego orwaki. Nong’eyo ni owete gi nyimine nyalo rwako law moro amora ma gihero, tek mana ni ok giketh puonj mag Muma. Omiyo, ber ka jodongo okwongo onono ka be adier rwakruokne nyiso ni pache ok long’o kendo okalo tong’. Ber ng’eyo ni Jokristo ariyo nyalo timo yiero mopogore e wi wach achiel, to pod giduto gitimo yiero maber. Ok onego waket ne Jokristo wetewa chikewa wawegi e wi gik mabeyo kod gik maricho. w22.02 16 ¶9-10

Nitie gik momiyo onego wanyis jowetewa hera mosiko. Moko kuom gigo gin mage? Ne ane kaka weche moko ma otigo e bug Ngeche dwoko penjono: “Kik iwe hera kod adiera oweyi. . . . Kamano iniyud ng’wono kod nying maber e nyim Nyasaye kod dhano.” “Ng’at makecho ji yudo ohala.” “Ng’at ma luwo tim makare kod hera madier biro yudo ngima.” (Nge. 3:3, 4; 11:17; 21:21) Weche motigo e Ngechego nyiso gik moko adek momiyo onego wanyis hera mosiko. Mokwongo, ka wanyiso hera mosiko, to wabiro bedo joma ogen e wang’ Nyasaye. Mar ariyo, ka wanyiso hera mosiko, to wan bende wayudo ber. Kuom ranyisi, wabiro bedo gi osiep mosiko gi jowetewa. Kae to, mar adek, ka wanyiso hera mosiko, to wabiro yudo gueth ma kinde mabiro, moriwo nyaka ngima mochwere. Kuom adier, nitie gik mang’eny momiyo onego wanyis hera mosiko. Muma nyisowa niya: “Heruru joweteu gadier, kendo ukechgi.” w21.11 8 ¶1-2

Ka po ni tembe miseromogo kata ma iromogo sani osefwenyoni nyawo moko ma in-go, kik mano nyos chunyi. Ne mano kaka thuolo mar medo tego yieni. Kwa Jehova e lamo gi kinda, to moloyo sama iromo gi chandruok. Ng’e ni Jehova nyalo konyowa kokalo kuom osiepewa kata joodwa. Ka iyie mondo Jehova okonyi nyagori gi tembe miromogo sani, ibiro medo bedo gadier ni obiro konyi nano sama iromo gi tembe e kinde mabiro. Yesu nokonyo jopuonjrene fwenyo kuonde ma nonego gitimie dongruok e yiegi. Kata kamano, ne en gadiera chuth ni Jehova ne dhi konyogi loyo tembe ma ne gidhi romogo e kinde mabiro. (Joh. 14:1; 16:33) Bende, ne en gadier ni yie motegno ne dhi konyo oganda mang’ongo tony e kinde masira maduong’. (Fwe. 7:9, 14) In be ibiro bedo e kind oganda mang’ongono kitiyo gi thuolo moro amora ma iyudo e kindegi e tego yieni!—Hib. 10:39. w21.11 25 ¶18-19

E kindewagi ok wagen ni Jehova biro miyowa rit e yor hono. Kata kamano, gima wan-go gadier en ni ji duto mogeno kuome biro yudo ngima mochwere kata ka po ni gilalo ngimagi sani. Machiegnini, wabiro romo gi tembe ma biro nyiso okang’ ma wagenogo kuom Jehova. E kinde monj mar Gog mar Magog, tiende ni pinje ma biro riwore mondo omonj jotich Nyasaye, biro nenore ka gima ok wabi tony. Biro dwarore ni wabed gadier ni Jehova nigi nyalo mar resowa kendo ni obiro timo kamano. Pinje moriworego biro nenowa mana ka rombe modiwo ma onge ng’ato ang’ata ma ritogi. (Eze. 38:10-12) Onge ligangla ma wabiro ting’o, to bende ok wabi bedo gi lony moro amora e lweny. Jowasigugo biro paro ni tiekowa yot. Ok gibi ng’eyo ni kare malaike mag Jehova biro goyo kambi kolworowa koni gi koni mondo gikednwa. Kuom adier, ere kaka diging’e mano to gin gionge gi yie moro amora? To mano kaka dhogi biro moko sama oganda lweny mag polo biro kedonwa!—Fwe. 19:11, 14, 15. w22.01 6 ¶12-13

Owetewa gi nyiminewa duto nigi nengo maduong’ ahinya e wang’ Jehova, to mano bende e kaka dwarore ni wanegi. Onego waikre timo gimoro amora mondo waritgi kendo wanyis ni wadewogi. Ka po ni wafwenyo ni wachwanyo ng’ato, ok onego wafwa afwaya wachno ka wawacho ni ng’ano dondore ahinya, kata ni mano gima tin ma ok onego ochwanye. Ang’o momiyo jomoko nyalo chwanyore mapiyo? Samoro nitie Jokristo wetewa moko ma nyalo paro ni gin joma nono nikech yo ma ne gipon-go. Jomoko to pod nyien e adiera, omiyo, pok gipuonjore kaka ginyalo nano gi nyawo mag jomamoko. Bed ni ng’ato ochwanyore nikech wach mane, onego watim duto mwanyalo mondo walos kuwe kodgi. E wi mano, ka ng’ato osiko chwanyore mapiyo nikech gik ma jomoko timo kata wacho, onego ong’e ni mano en nyawo, kendo onego otem olo nyawono. Mano biro miyo obed gi chuny mokuwe, kod winjruok maber gi jomamoko. w21.06 21 ¶7

Yesu ong’eyo maber lit ma iwinjo. Sama wach moro chando pachwa, donge wamorga ahinya sama osiepwa moro hoyowa, to ahinya-ahinya ka osiepwano osekalo e chandruok ma wakaloeno! Yesu en osiep ma chalo kamano. Ong’eyo maber kaka ng’ato winjoga sama chunye onyosore kata sama odwaro kony. Ong’eyo kaka ochuewa kendo obiro neno ni wayudo kony ma dwarore “e kinde mowinjore.” (Hib. 4:15, 16) Mana kaka Yesu noyie gi kony ma ne malaika moro omiye e puodho mar Gethsemane, wan bende dwarore ni wayie gi kony ma Jehova nyalo miyowa e kindewagi. Jehova nyalo konyowa kotiyo gi achiel kuom bugewa, vidio moro, twak, kata sama jaduong’-kanyakla kata Jakristo moro motegno ojiwowa. (Luka 22:39-44) Jehova biro miyi “kuwe mar Nyasaye,” kendo obiro miyi teko. Sama walemo, wabiro yudo “kuwe mar Nyasaye ma loyo ng’eyo duto.”—Fil. 4:6, 7. w22.01 18-19 ¶17-19

Wayie gi chunywa duto ni Jehova timoga gik makare kinde duto. Gima nyalo bedonwa matek en geno jotichne moyiero mondo ota kanyaklane e piny ka. Wanyalo penjore ka be jogo tiyo gi dwachgi giwegi koso dwach Jehova. Adiera en ni onge kaka wanyalo wacho ni wageno kuom Jehova ka ok wanyal geno joma oyiero mondo ota jotichne e piny ka, ma gin joma en bende ogeno. E kindewagi, Jehova tayo riwruok mar ogandane manie piny ka, kotiyo gi “jatich mogen kendo mariek.” (Mat. 24:45) Mana kaka bura matayo e kinde Jokristo mokwongo, jatich mogen kendo mariek tayo jotich Jehova manie piny ngima ka gimiyo jodong-kanyakla weche monego gitigo e tayo kanyakla. Kae to jodongo tiyoga gi weche momigigo. Wanyiso ni wageno yo ma Jehova tayowago ka waluwo kaka riwruok mar ogandane kod jodongo chikowa. w22.02 4 ¶7-8

Wamor ahinya ni odhialwa gi thuolo makende mar bedo Joneno mag Jehova! Wabedoga mamor ahinya sama wakonyo ng’at ma ‘chunye ni kare ne ngima mochwere’ mobedo Jakristo mobatisi. (Tich 13:48) Kinde moro ka ne jopuonjre Yesu okelone ripot maber ka gia e tij lendo, “roho maler nomiyo obedo gi mor mogundho,” to mano e kaka wan be wawinjoga. (Luka 10:1, 17, 21) Jaote Paulo nojiwo Timotheo kama: “Sik ka inonori iwuon kendo ka inono weche ma ipuonjo.” Kae to nomedo niya: “Kuom timo kamano, iniresri iwuon kendo inires jo ma winjo weche mipuonjo.” (1 Tim. 4:16) Mano nyiso ni tijwa mar lendo reso ngima ji. Wasiko ka wanonore wawegi nikech wan raia mag Pinyruodh Nyasaye. Kinde duto dwaher timo gik ma kelo ne Jehova pak kendo wawuoth e yo mowinjore gi wach maber ma wayalo. (Fil. 1:27) Wanyiso ni ‘wanono weche ma wapuonjo’ kuom ikruok maber ne tij lendo, kendo kwayo Jehova mondo oguedhwa sama watimo tijno. w21.10 24 ¶1-2

Ng’at morwako “kit dhano manyien” nigi paro ma chal gi mar Jehova, kendo timbene be nyiso mano. Ng’ato nyisoga ni orwako kit dhano manyien kuom bedo gi olembe ma roho nyago, kendo yie mondo roho maler ochik pache, chunye, kod timbene. Kuom ranyisi, ng’at ma kamano ohero Jehova kod jotichne. (Mat. 22:36-39) Ng’at ma kamano sikoga ka mor kata sama okalo e tembe. (Jak. 1:2-4) En jalos kuwe. (Mat. 5:9) Ohore kendo ong’won gi jomamoko. (Kol. 3:13) Oheroga timo gik mabeyo. (Luka 6:35) Onyisoga kokalo kuom timbene ni en gi yie motegno kuom Wuon-gi manie polo. (Jak. 2:18) Omuolga sama ochwanye, kendo en-ga gi kido mar ritruok sama oromo gi tembe. (1 Kor. 9:25, 27; Tito 3:2) Mondo warwak kit dhano manyien, dwarore ni wanyag olembe duto mag roho miwuoyoe e Jo-Galatia 5:22, 23 kaachiel gi kido mamoko ma Muma wuoyoe. w22.03 8-9 ¶3-4

Jodong-kanyakla nyalo luwo ranyisi mar jaote Paulo, ok mana kuom lendo ot ka ot kende, to bende kuom lendo e thuolo moro amora moneno. (Efe. 6:14, 15) Mana kaka Paulo, sama jodongo ni e tij lendo, ginyalo tiyo gi thuolono e tiego jomamoko, moriwo nyaka jokony-tich. (1 Pet. 5:1, 2) Kata kamano, jodong-kanyakla ok onego obed modich ahinya e timo migepegi ma chop kama ok giyud thuolo mar tiyo tij lendo. (Mat. 28:19, 20) Nitie sama nyalo dwarore ni gitamre timo migepe moko ka po ni migepego nyalo chochogi e tij lendo. Bang’ paro matut e yor lamo, ginyalo fwenyo ni nitie migepe moko ma nyalo monogi timo gik mamoko ma dwarore moloyo, kaka timo lamo mar joot, tiyo tij lendo gi kinda, kata tiego nyithindgi mondo gibed jokinda e tij lendo. Onego gibed gadier ni Jehova ong’eyo chalgi e yo maber. w22.03 27 ¶4, 7; 28 ¶8

Be inyalo paro kaka samoro in bende ne iluor bedo achiel kuom Joneno mag Jehova? Nyalo bedo ni gima ne miyi luoro en paro apara ni in bende chieng’ moro ibiro dhi chako lendo ot ka ot. Kata, samoro niluor ni joodu kata osiepeni ne nyalo kwedi. Ka en kamano, to kare inyalo ng’eyo kaka japuonjreni winjo. Yesu nowacho ni gik ma kamago nyalo miyo jomoko luoro. Kata kamano, nojiwo jolupne ni luoro ma kamano kik mon-gi tiyo ne Jehova. (Mat. 10:16, 17, 27) Kony japuonjreni mosmos mondo ochak lero ne jomamoko yiene. Nyalo bedo ni jopuonjre Yesu ne luor ka ne Yesu ohango nyisogi ni gidhi gilendi. Kata kamano, Yesu nokonyogi ahinya ka nonyisogi alwora ma ne gidhi lendoe, kod ote ma ne gidhi lando. (Mat. 10:5-7) Ere kaka inyalo luwo ranyisi mar Yesu? Kony japuonjreni mondo ong’e kama onyalo chako lendoe. Kuom ranyisi, inyalo penje ka po ni ong’eyo ng’at moro amora ma nyalo yudo ber ka olerone adiera moro sie manie Muma. Kae to konye mondo otim ikruok kuom nyise yo mayot monyalo lerogo adierano. w21.06 6 ¶15-16

E higa mar 2015, yiengni mar piny notimore e piny Nepal. Achiel kuom joma notony e masirano nowacho kama: “Kuom dakika matin dukni kod ute moti ma ne ni kanyo nochako ruombore piny. Ji duto ma ne ni kanyo ne luor . . . Thothgi ne wacho ni gino notimore mana kuom dakika ariyo. Kata kamano, an to nonenorena mana ka gima yiengnino notimore kuom seche mang’eny.” Nitie ji mang’eny ma bende nowacho weche kaka mago. E kindegi, nitiere yiengni machielo ma timore. En yiengni momako ogendni duto. Janabi Hagai nondiko kama: “Jehova Nyasach oganda lweny owacho ni, ‘Odong’ matin nono, to abiro yiengo polo, gi piny.’” (Hag. 2:6) Yiengni mar ogendni ma ne Hagai wuoyoe ok en yiengni masie ma keloga mana kethruok kinde duto. Kar mano, en yiengni ma miyo gik mabeyo timore. Jehova owuon nyisowa kama: “Abiro yiengo ogendni duto, kendo gik mabeyo ahinya mowuok e ogendni nobi; mi anapong’ odni gi duong’.” w21.09 14 ¶1-3

Mondo osiep ma ni e kindwa gi dhano wetewa odhi maber, nyaka wawuoga nyading’eny, kendo watim kamano kowuok e chunywa. Mano bende e gima nyaka watim mondo warit osiep ma ni e kindwa gi Jehova. Sama wawuoyo kode e lamo ka wanyise kaka wawinjo e chunywa, gik ma waparo, kaachiel gi gik ma chandowa, wanyiso ni wan gi yie motegno kuome kendo ni wan gadier ni oherowa. (Zab. 94:17-19; 1 Joh. 5:14, 15) Bed machiegni gi joma omakore gi Jehova nikech gin mich ma Jehova omiyi. (Jak. 1:17) Wuonwa ma ni e polo osenyiso ni odewowa kuom miyowa owete gi nyimine ‘moherowa ndalo duto.’ (Nge. 17:17) E barua ma jaote Paulo nondiko ne Jo-Kolosai, nowuoyo kuom Jokristo moko ma nosire kowacho ni ne gihoyo chunye ahinya. (Kol. 4:10, 11) Kata Yesu bende ne dwaro ni osiepene ojiwe kendo osire, bed ni ne gin dhano wetene kata malaike. (Luka 22:43) Sama wanyiso Jakristo moro motegno chandruok moro ma wan-go, mano ok nyis ni wayom yom. Timo kamano nyalo konyowa kendo ritowa. w21.04 24-25 ¶14-16

En ang’o monego itim ka po ni Jakristo wadu moro ochwanyi? Tem kar nyaloni duto mondo ilos kode kuwe. Nyis Jehova kaka iwinjo e chunyi. Kwaye mondo oguedh ng’at mochwanyino kendo ikwaye mondo okonyi neno kido mabeyo ma ng’atno nigo, ma gin kido ma Jehova bende ohero kuome. (Luka 6:28) Ka po ni ok inyal fwayo gima owadu moro otimoni, temie paro kaka inyalo dhi ire mondo ulos wachno. Berga ka kinde duto waketo e paro ni owadwa ok nyal chwanyowa goyiem. (Mat. 5:23, 24) Sama iwuoyo gi owaduno, tem mondo ine ni oonge gi rach moro amora kodi. To nade ka ok odwa loso kuwe kodi? ‘Dhi nyime nano kode.’ Kik chunyi jog gi owadu. (Kol. 3:13) To maduong’ie moloyo, kik imak sadha, nikech mano biro ketho winjruok ma in-go gi Jehova. Kik iyie mondo gimoro amora ochwanyi. Sama ok ichwanyri, inyiso ni ihero Jehova moloyo gimoro amora.—Zab. 119:165. w21.06 23 ¶15