Agost

Nenore ni Yesu ne wuoyo kuom jolweny mag Jo-Rumi ma noyudo oseguro lwetene kod tiendene gi musmal. Yesu ne ok oyie mondo gik maricho ma notimne omi obed gi mirima kendo omak sadha ne joma ne sande. (1 Pet. 2:23) Nyaka waikre weyo ne ji kethogi mana kaka Yesu bende notimo. (Kol. 3:13) Jomoko moriwo nyaka wedewa, nyalo kwedowa nikech ok ging’eyo gik ma wayiego, kata gimomiyo watimoga gik moko e yo mopogore kodgi. Ginyalo hangonwa wach, kuodo wiwa e nyim ji, ketho bugewa, kata bwogowa. Kar makonegi sadha, wanyalo kwayo Jehova mondo oyaw chuny joma kwedowago mondo chieng’ moro girwak adiera. (Mat. 5:44, 45) Seche moko nyalo bedonwa matek ng’wono ne jowetewa, to ahinya-ahinya ka gitimonwa gimoro malit. Kata kamano, ka waweyo mirima kod sadha ogurre e chunywa, to mano biro mana hinyowa wawegi. (Zab. 37:8) Sama waweyo ne ji kethogi, ok wabi dhi nyime bedo gi ich-wang’ kodgi kata makonegi sadha.—Efe. 4:31, 32. w21.04 8-9 ¶3-4

Be achiel kuom joodu osegagol e kanyakla? Mano en-ga wach malit ahinya! Par ane kaka Jehova nowinjo malit ahinya ka ne malaike ma ne gin joode oweye! (Juda 6) Par ane bende kaka nowinjoga malit ka Jo-Israel ma ne gin jotichne ma nohero ne siko ng’anyone. (Zab. 78:41) Bed gadier ni sani bende Wuonwa manie polo winjo malit ahinya sama achiel kuom joodu oweyo tiyone. Ong’eyo maber lit ma wachno keloni. Obiro jiwi kendo hoyi. Sama nyathi oweyo Jehova, yot ahinya mondo jonyuolne odong’ ka parore ni, ‘En ang’o ma ne ok watimo ma ne nyalo konye siko e adiera?’ Owadwa moro nowacho kama: “Naketo ketho kuoma. Wachno ne miyo asiko aleko lek maricho.” Nyaminwa moro ma bende nogol wuode e kanyakla noywak kama: “En ang’o marach ma natimo kaka janyuol? Dibed ni ne ok atimo duto ma ne dwarore mondo apidh adiera e chuny wuoda?” w21.09 26 ¶1-2, 4

Jomoko paro ni Joneno mag Jehova ok nyal puonjo ji Muma nikech pok gidhi e skunde mong’ere ma ipuonjoe ji weche din. Kata kamano, dwarore ni ginon weche duto e yo matut. Mano e gima Luka ma nondiko achiel kuom buge mag Injili notimo gi kinda. Notemo mondo ‘onon weche duto koa e chakruokgi adimba.’ Nodwaro ni joma ne dhi somo weche ma nondiko ‘ong’e adiera chuth’ kuom gik ma ne gisewinjo e wi Yesu. (Luka 1:1-4) Jo-Yahudi ma nodak Beria bende notimo mana gima Luka notimo. Ka ne gihango winjo wach maber e wi Yesu, ne ginono Ndiko mag Dho-Hibrania mondo gine ka be weche ma ne inyisogi ne gin kamano adier. (Tich 17:11) Ji bende onego onon weche e yo ma kamano. Onego gipim gik ma jo Nyasaye puonjo kod gik ma Ndiko wacho. Bende, dwarore ni gipuonjre mondo ging’e gik ma Joneno mag Jehova osebedo ka timo e kindegi. Ka ginono weche duto adimba, ok gibi yie gi miriambo ma ji osebedo ka wacho e wi Joneno mag Jehova. w21.05 3 ¶7-8

Be ineno ng’ato e kanyaklau minyalo gwelo kata rwako e budho? Nitie kinde moko sie ma nyalo dwarore ahinya ni wabed machiegni gi Jokristo wetewa moko. Kuom ranyisi, moko kuomgi nyalo yudo ka piny dinynegi ahinya sama gin but wedegi e kinde nyasi moko. Jomoko bende bedo gi lit ahinya e chunygi kochopo tarik ma watgi, jaodgi, kata osiepgi moro nothoe. Sama wakawo thuolowa mondo wabudh kanyachiel gi owete gi nyimine ma kamago, wanyiso ni ‘wadewogi gadier.’ (Fil. 2:20) Nitie gik mang’eny ma nyalo miyo Jakristo owinj ka en kende. Kata kamano, gima wiwa ok onego owilgo kata matin en ni Jehova ong’eyo gik ma wakale. Kinde mang’eny okonyowa kokalo kuom Jokristo wetewa. (Mat. 12:48-50) Wan bende wanyiso Jehova ni wamor gi hera ma oherowago kuom timo duto mwanyalo mondo wakony Jokristo wetewa. Bed ni seche moko wawinjoga nade e chunywa, onego wang’e ni ok wan kendwa. Jehova ni kodwa kinde duto! w21.06 12-13 ¶18-20

Yesu nodhi nyime bedo mamor e tij lendo, kendo ne ok oweyo tijno kata obedo ni jomoko ne ok rwak wach maber ma nolando. Ang’o ma nokonye? Nong’eyo ni ne dwarore ni ji opuonjre adiera, kendo nodwaro miyo ji mang’eny kaka nyalore thuolo mar rwako wach Pinyruoth. Nong’eyo bende ni moko kuom joma ne ok orwako wach maber, bang’e ne nyalo loko chunygi ma girwak wachno. Ne ane gima notimore ne joodgi. Kuom higni adek gi nus ma Yesu noyalogo e piny ka, onge owadgi moro amora ma nobedo japuonjrene. (Joh. 7:5) Kata kamano, bang’ chierne, ne gibedo Jokristo. (Tich 1:14) Sama wahango lendo ne ji, ok wanyal ng’eyo gadier ni jomage kuomgi ma biro rwako adiera. Jomoko kawo thuolo malach mondo e ka girwak adiera ma walando; moko to rwako piyo. To kata mana joma odagi winjowa pod neno kitwa mabeyo gi timbewa, kendo gikone ginyalo chako ‘miyo Nyasaye duong’.’ w21.05 18 ¶17-18

Ka ne Yesu ni e pinyka, nomiyo jolupne chik ma noting’o migepe ariyo. Yesu nonyisogi ni giland wach maber mar Pinyruoth, kendo noleronegi kaka ne gidhi timo tijno. (Luka 8:1) Kuom ranyisi, Yesu nonyisogi gima nonego gitim sama ji orwako wach kod sama ji ok orwako wach. (Luka 9:2-5) Nonyiso jopuonjrene bende okang’ ma ne gidhi landoe wach maber kowachonegi ni ne gidhi lando wach maber “e piny mangima mondo obed ranyisi ne ogendni duto.” (Mat. 24:14; Tich 1:8) E wi mano, nonyiso jolupne ni gipuonj ji timo gik moko duto ma nochikogi. Yesu nowacho ni tijni ne dhi dhi nyime “nyaka e giko mar ndalo,” tiende ni nyaka e ndalowagi. (Mat. 28:18-20) Kendo e fweny ma nomiyo Johana, Yesu nonyiso maler ni dwarore ni jopuonjrene duto okony jomamoko mondo ging’e Jehova.—Fwe. 22:17. w21.07 2-3 ¶3-4

Tinde ji mang’eny e piny nigi chuny mar piem, omiyo, gidich mana gi gik ma kelonegi ber gin giwegi. Kuom ranyisi, ja ohala nyalo tiyo gi yore maricho mana mondo ohande odhi maber moloyo jowetene. Jang’wech nyalo duodo nyawadgi mohinye mana ni mondo en e mobed namba achiel. Nyathi skul nyalo kwalo penj mana ni mondo oyud maks morome dhi e yunivasiti. Nikech wan Jokristo, wang’eyo ni mago gin timbe ma ok beyo—gin “timbe mag ringruok.” (Gal. 5:19-21) Kata kamano, be en gima nyalore mondo moko kuom jotich Jehova ojiw piem e kanyakla kata ka ok ging’eyo? Mano penjo maber nono nikech chuny mar piem nyalo ketho kuwe kod winjruok manie kanyakla. En gima ber nono ranyisi mag jotich Jehova moko machon miwuoyo kuomgi e Muma ma ne ok oyie mondo chuny mar piem obed e kindgi. w21.07 14 ¶1-2

Hera mosiko biro chwalowa mondo wakony joma chunygi lit kata ma chunygi onyosore. Owete gi nyimine mang’won biro makore gi joma chunygi onyosore kendo ma chandore manie kanyakla. Gihero owetegi gi nyiminegi kendo gidwaro ni gitim duto ma ginyalo mondo gikonygi. (Nge. 12:25; 24:10) Jaote Paulo nojiwowa ni watim kamano e weche ma nowachogi: “Wuouru e yo ma hoyo jo ma chunygi onyosore, teguru jo ma yom yom, kendo uhoru gi ji duto.” (1 The. 5:14) Kinde mang’eny, yo maberie mogik mar konyo owadwa kata nyaminwa moro ma chunye onyosore en chikone iti kendo konye mondo ong’e ni ihere gadier. Jehova neno kinda moro amora mitimo mondo ikony jatichne ma chunye onyosore. Ngeche 19:17 wacho niya: “Ng’at ma kecho jachan holo Jehova, to obiro chule nikech gik mosetimo.” w21.11 10 ¶11-12

Ang’o ma wanyalo timo sani mondo waikre ne gik ma biro timore e kinde mabiro? Dwarore ni gik ma wan-go oromwa kendo wabed mamor gi thuolo makende ma wan-go mar bedo osiepe Jehova. Kaka wamedo ng’eyo Nyasachwa e yo maber, e kaka wamedo bedo gadier chuth ni en gi nyalo mar ritowa e kinde ma Gog mar Magog biro monjowa. Weche manie ndiko ma kawuono nyiso gimomiyo Daudi nong’eyo ni nonyalo geno kuom Jehova mondo okonye. Kinde duto Daudi nogeno kuom Jehova, kendo Jehova ne konyega. E kinde ma ne Daudi pod en rawera ka ne odhi kedo gi Ja-Filistia moro ma niluongo ni Goliath, nonyise kama: “Kawuononi Jehova dhi keti e lweta.” (1 Sa. 17:46) Bang’e, ka ne Daudi tiyo e od Saulo, Saulo notemo nyading’eny mondo onege. Kata kamano, ‘Jehova ne nigi Daudi.’ (1 Sa. 18:12) Nikech Daudi noseneno nyading’eny kaka Jehova nosebedo ka konye, ne en gadier ni Jehova ne dhi konye kata mana e tembe ma koro nokaloe. w22.01 6 ¶14-15

Jehova horega sama otimo gimoro mondo otiek timo gino e yo maber. Ohorega kamano mondo nyinge oyud duong’, kendo mondo okel ber ne jomamoko. Kuom ranyisi, ne ane kaka Jehova nochueyo pinywani mosmos ne dhano. Sama Muma wuoyo kuom yo ma nochueyego, otiyoga gi weche kaka “ne opime,” “sirnine ne ogur,” kendo “ne oketo kidi mar misene.” (Ayub 38:5, 6) Bende, ne okawo thuolo mondo orang gik ma nosechueyo. (Cha. 1:10, 12) Temie paro kaka malaike ne winjo ka ne gineno gik mabeyo ma Jehova ne chueyo. Nyaka bed ni ne gimor ahinya! To mano e gimomiyo nitie chieng’ ma ne ‘gikok matek gi mor.’ Mano puonjowa ang’o? Puonj en ni nitie gik ma nyaloga timre mos, to gikone gikelo ber. Jehova nochueyo gik moko kuom higni alufe mang’eny, to ka ne osetieko, ne ong’iyo chuechne mowacho ni “gibeyo ahinya.”—Cha. 1:31. w21.08 9 ¶6-7

E ngero ma Yesu nogoyo mar talanta, ng’at moro ne chiegni dhi e wuoth moro mabor. Ka ne pok owuok, noluongo wasumbnine kendo nomiyo moro ka moro talanta mondo gitimgo ohala. Nikech nong’eyo nyalo margi, nomiyo misumba mokwongo talanta abich, mar ariyo nomiyo ariyo, to mar adek nomiyo achiel. Wasumbni ariyo mokwongo notimo kinda ma giyudo ohala e wi talanta ma nomigi. Kata kamano, misumba mar adek ne ok otimo gimoro amora gi talanta ma nomiye, kendo ruodhe noriembe e tich. Misumba mokwongo kod misumba mar ariyo nokawo mapek migawo ma ruodhgi nomiyogi kendo ne gitimo migawono gi kinda. Mano nomiyo giyudo ohala nyadiriyo e wi talanta ma ruodhgi nomiyogi. Ruodhgi nomiyogi mich nikech kinda ma ne gitimono. E wi mano, ruodhgino ne mor kodgi kendo nomiyogi migepe momedore. w21.08 21 ¶7; 22 ¶9-10

Jehova osebedo ka hore ahinya e ndalo mag gikogi. Ok odwar ni ng’ato ang’ata okethi. (2 Pet. 3:9) Osemiyo ji duto thuolo mar loko chunygi. Kata kamano, horuokne biro chopo e gikone. Joma ok bi tiyo gi thuolo ma Jehova ochiwono e yo maber biro po ka ginwang’ore e chal ma Farao nonwang’oree e ndalo Musa. Jehova nonyiso Farao kama: “Chop sani, di koro aserieyo lweta mondo akel tuo malich ma negi kod jogi, kendo di koro asetiekou e pinyni. Ng’e ni gimomiyo aseweyi nyaka sani en ni mondo anyisi tekona, kendo mondo nyinga olandre e piny duto.” (Wuok 9:15, 16) Gikone, ogendni duto biro ng’eyo ni Jehova kende e Nyasaye madier. (Eze. 38:23) Yiengni ma iwuoye e ndiko ma kawuono biro kelo kethruok mosiko ne joma chalo Farao motamore yie ni Jehova e ma nigi ratiro mar locho. w21.09 18 ¶17-18

Dibed ni iwinjo malit e chunyi nikech achiel kuom joodu kata osiepni moro ogol e kanyakla? To nade ka jomoko e kanyakla wacho weche moko ma miyo imedo winjo marach moloyo? Ok onego wagen ni Jokristo wetewa biro wacho weche makare kinde duto. (Jak. 3:2) Waduto warem. Omiyo, kik ihum ahinya kifwenyo ni jomoko onge gi gima long’o ma ginyalo jiwigo, kata kifwenyo ni moko kuomgi wacho weche ma medoni mana lit. Par puonj ma jaote Paulo nochiwo niya: “Ng’ato ka ng’ato mondo odhi nyime nano gi nyawadgi, kendo wereuru ketho e kindu gi chuny man thuolo kata ka ng’ato nigi wach moro gi nyawadgi.” (Kol. 3:13) Dhi nyime siro joot modong’ e adiera. Sama ogol ng’ato e kanyakla, dwarore ni ojiw joot modong’ kendo ohergi moloyo kinde moro amora mosekalo. (Hib. 10:24, 25) Nitiega kinde ma jomoko ma ogol wedegi e kanyakla osegawinjo e chunygi ni nitie jomoko e kanyakla ma bet ojwang’ogi matin. Kik imi ng’ato owinj kamano! To ahinya-ahinya, rowere ma jonyuolgi oweyo adiera dwaro pwoch kod jip mathoth. w21.09 29 ¶13-14; 30 ¶16

Ka joma hikgi oniang’ kod joma tindo ogoyo mbaka kanyachiel, giduto gibiro yudo jip. (Rumi 1:12) Joma tindo biro bedo gadier ni Jehova rito joge, to joma hikgi oseniang’ be biro bedo gadier ni idewogi kendo ohergi. Joma hikgi oseniang’go biro mor pimoni kaka Jehova osebedo ka guedhogi. Ber mineno gi oko medoga lal kaka ng’ato medo bedo moti, kata kamano, joma omakore gi Jehova to medo mana bedo mabeyone kaka hikgi medo sudo. (1 The. 1:2, 3) Ang’o momiyo wanyalo wacho kamano? En nikech kuom higni mang’eny, giseyie mondo roho mar Jehova otagi kendo okonygi nyago kido mabeyo. Kaka wamedo ng’eyo owete gi nyimine ma hikgi oseniang’, wamiyogi luor, kendo wapuonjore kuomgi, e kaka wabiro medo nyiso ni wagenogi gadier kendo ni wanenogi kaka joma nengogi duong’! Kanyakla bedo motegno ka joma tindo ogeno joma hikgi oniang’, to jo ma hikgi oniang’ bende ogeno joma tindo. w21.09 7 ¶15-18

Dwarore ni watem matek mondo kik wang’ad ne ji bura mager, kar mano, onego wabed “mogundho gi kech” kaka Nyasachwa. Kecho ji ok en kido ma ng’ato winjo awinja e chunye. Joma kechoga ji timoga gik mabeyo ne jomamoko. Kuom mano, dwarore ni waduto watem neno yore mwanyalo konyogo joodwa, kanyaklawa, kod jirendewa. Kuom adier, wan gi thuolo mang’eny mag nyiso ni wakecho ji! Kuom ranyisi, be nitie ng’at ma chunye onyosore ma dwarore ni oho? Be wanyalo konyo ng’ato, samoro kuom miye chiemo kata timone gima chielo ma nyalo konye? Be nitie Jakristo moro ma nodwok e kanyakla ma dwaro joma nyalo jiwe? Be wanyalo lando wach maber ne jomamoko? (Ayub 29:12, 13; Rumi 10:14, 15; Jak. 1:27) Ka po ni wang’eyo gadier ni dwarore ni wakech jomamoko, wabiro tiyo gi thuolo moro amora moneno e nyiso ni wakechogi. Sama watimo kamano, Wuonwa manie polo bedo mamor kodwa nikech en Nyasaye “mogundho gi kech”! w21.10 13 ¶20-22

E Zaburi 23, Daudi nowuoyo kuom gik ma kelo ber mosiko, tiende ni gueth mabeyo ma ng’ato yudo koyie mondo Jehova obed Jakwadhe. Jehova ne ‘telonega e yore makare,’ kendo nodhi nyime sire bed ni weche ne beyo kata richo. Daudi nong’eyo ni bedo e “lum mang’ich” mar Jehova ne ok nyis ni koro ok nodhi yudo chandruoge. Nong’eyo ni seche moko chunye ne nyalo nyosore mochal gi ng’ama wuotho “e hoho motimo mudho mandiwa,” kendo nitie joma ne nyalo bedo jowasike. To nikech Jehova e ma ne en Jakwadhe, ne ok odhi ‘luoro gimoro amora.’ Ang’o momiyo inyalo wach ni Daudi ne ‘ok ochando gimoro amora? Ne en gi gimoro amora ma ne dwarore mondo obed gi osiep machiegni gi Jehova. Ne ok ochuno ni obed gi mwandu mang’eny e ka obed mamor. Gik ma ne Jehova omiye norome. Gima nokwano kaka gima duong’ ne en yo ma Jehova ne guedhego kendo rite. Weche Daudi konyowa neno gimomiyo ok onego waket pachwa ahinya kuom mwandu mag pinyni. w22.01 3-4 ¶5-7

Nitie jotich Jehova machon ma bende nolendo ne joma ne ok owinjogi. Kuom ranyisi, Noa ‘noyalo wach makare’ kuom higni pieche. (2 Pet. 2:5) Nyaka bed ni nogeno ni jomoko ne nyalo winjo ote ma noyalo. Kata kamano, Jehova ne ok onyiso ni nitie joma ne dhi timo kamano. Kar mano, ka ne Nyasaye onyise ni mondo oger yie, Nyasaye nolerone kama: “Inidonj e yie, in gi chiegi, gi yawuoti, kod mond yawuoti.” (Cha. 6:18) Ka ne Nyasaye onyiso Noa kaka yieno ne dhi romo, nyaka bed ni Noa nofwenyo ni tije mar yalo ne ok dhi bedo gi nyak ahinya. (Cha. 6:15) Kendo wang’eyo ni onge kata mana ng’at achiel ma nowinjo ote ma ne Noa olando. (Cha. 7:7) Be dibed ni Jehova noneno Noa kaka ng’at ma ne otimo tich ma nono? Ooyo ngang’! E wang’ Jehova, Noa nodhi maber e tij yalo nikech notimo gik ma ne Jehova onyise ni otim.—Cha. 6:22. w21.10 26 ¶10-11

Temie paro kaka Ruth nowinjo ka Naomi nowacho wechego! Noyudo Ruth osekonyo Naomi e yore mang’eny. Ruth noseywak kode, nosehoye, kendo nosewuotho kode kuom ndalo mang’eny. To e ma pod Naomi nowacho ni, “Jehova oseduoga gi lweta nono.” Weche ma Naomi nowachogo nonyiso ni ne ok one ni Ruth ma noyudo ochung’ bathe nosekonye e yore mang’eny. Nyalo bedo ni wechego nochwanyo Ruth. Kata kamano, pod nomakore gi Naomi. (Ruth 1:3-18) Mokwongo okwongo, nyaminwa moro ma chunye onyosore nyalo wuoyonwa marach kata bed ni watimo kinda mang’eny mondo wakonye. Kata kamano, watemoga mondo kik wachwanyre mapiyo. Wamakorega gi nyaminwano kendo wakwayoga Jehova mondo okonywa ng’eyo yore ma wanyalo konyego. (Nge. 17:17) Nyaminwa moro nyalo kwongo tamore yie gi kony ma wadwaro miye. Kata kamano, hera mosiko biro chwalowa mondo wamakre kode kata ang’o ma timre.—Gal. 6:2. w21.11 11 ¶17-19

Muma tiyoga gi weche kaka “ler” kod “bedo maler” sama owuoyo e wi timbe mabeyo kata bedo maler e weche mag lamo. Wechego inyalo tigo bende sama iwuoyo kuom gimoro moket tenge ne tij Nyasaye. E yo machielo, inyalo wach ni wan jo maler ka timbewa beyo, ka walamo Jehova e yo moyiego, kendo ka wan gi winjruok machiegni ahinya kode. Nikech Jehova en Nyasaye maler chuth, to wan to onyuolwa e richo, nyalo kawowa gi wuoro sama wafwenyo ni Muma wacho ni wan be wanyalo bedo maler mi wabed osiepe Nyasaye. Jehova ler e yorene duto. Wang’eyo mano ka luwore gi weche ma joserafi, ma gin malaike man machiegni ahinya gi kom-lochne nowacho. Moko kuomgi nowacho kama: “Maler, maler, maler en Jehova Nyasach oganda lweny.” (Isa. 6:3) Mondo malaikego obed gi winjruok machiegni gi Nyasachgi maler, dwarore ni gin bende gibed maler, to adier giler. w21.12 3 ¶4-5

Rowere mang’eny dwaroga ng’eyo kaka ginyalo tiyo gi ngimagi e yo maber. Jopuonjgi kaachiel gi wedegi ma ok ni e yie, nyalo jiwogi ni gimany somo ma malo ka gidwaro ni gibed gi ngima maber e kinde mabiro. Mano nyalo kawo thuologi mang’eny ahinya. To komachielo, jonyuol kod owete gi nyimine manie kanyakla nyalo jiwo rowere mondo giti gi ngimagi e siro lamo madier. En ang’o ma nyalo konyo rawera mohero Jehova timo yiero maber? Onyalo yudo ber kosomo ndiko mar Jo-Efeso 5:15-17 kendo paro matut e wi ndikono. Bang’ somo ndikono, rawera nyalo penjore niya: ‘“Dwach Jehova” en ang’o? En yiero mane ma ka atimo to abiro moro Jehova? En yiero mane ma ka atimo to biro miyo ati gi thuolona e yo maber? ’ Par ni, “ndalogi gin ndalo maricho,” kendo piny marach ma Satan lochoeni chiegni rumo. w22.01 27 ¶5

En kinde mane ma Jakobo nobedoe jalup Yesu? Bang’ ka nosechier Yesu, “nofwenyore ne Jakobo eka ne joote duto.” (1 Kor. 15:7) Bang’ ka ne Yesu osefwenyorene, nobedo jalupne. Ka ne joote ni Jerusalem e ot moro ma malo, sama ne girito mondo oolnegi roho maler, Jakobo ne ni kodgi kanyo. (Tich 1:13, 14) Bang’e, Jakobo noyudo thuolo makende mar bedo achiel kuom owete ma ne ni e bura matayo e kinde Jokristo mokwongo. (Tich 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Bende, kinde machuok ka ne higa mar 62 chiegni, nondiko ne Jokristo mowal barua kitaye gi roho maler. Barupeno pod konyowa nyaka kawuono, bed ni wan Jokristo mowal kata rombe mamoko. (Jak. 1:1) Ka luwore gi Josephus, ma en ja histori ma nolony gi ngima joma nodak e ndalo Jokristo mokwongo, jadolo maduong’ mar Jo-Yahudi ma nyinge ne Ananias the Younger e ma nochiko mondo oneg Jakobo. Jakobo nomakore gi Jehova nyaka e thone. w22.01 9 ¶3, 5

Achiel kuom puonj ma wayudo e ndiko ma kawuono en ni ok onego wagen ni Jehova biro geng’onwa chandruoge ma wanyalo romogo nikech yiewa. Mana kaka Yesu notem nyaka dakika mogik, wan bende nyaka waikre nyiso ni wabiro makore motegno gi Jehova kata kochuno ni watho. (Mat. 16:24, 25) Kata kamano, wan gadier ni Nyasaye ok bi weyo mondo otemwa mokalo kaka wanyalo nanoe. (1 Kor. 10:13) Puonj machielo ma wayudo en ni wan be inyalo sandwa ma onge kata gima rach ma watimo. (1 Pet. 2:19, 20) Joma kwedowa ok sandwa nikech watimo gimoro marach, to gitimo kamano nikech ok wan mag pinyni kendo nikech wachiwo neno e wi adiera. (Joh. 17:14; 1 Pet. 4:15, 16) Yesu nong’eyo gimomiyo Jehova noweye mondo osandre. Mopogore gi Yesu, jotich Nyasaye moko momakore kode ma kalo e bwo tembe seche moko penjorega gimomiyo Jehova oseweyo gik maricho mondo otimre. (Hab. 1:3) Jehova Nyasachwa ma en jang’wono kendo ma hore ong’eyo ni joma kamago dwaro hoch makende ma en e ma onyalo chiwo, to ok ni gin gi yie morem.—2 Kor. 1:3, 4. w21.04 11 ¶9-10

Jehova biro yie gi yo ma walamego ka walame ka luwore gi dwache, wahere, kendo wamiye luor. Wang’eyo ni en e mowinjore olame, kendo wadwaro ni walame e yo maberie mogik. Achiel kuom yore ma walamogo Jehova en wuoyo kode achiel kachiel. Ndiko pimo wuoyo gi Jehova e lamo gi ubani moik maber ma nichiwo e hema mar lamo, kendo ma bang’e nichiwo e hekalu. Ubani ma nolos kamano ne moro Jehova. Kamano bende, wuoyo gi Jehova e lamo koa e chunywa more ahinya, kata bed ni wawacho weche matin ma romo nade. (Nge. 15:8; Rap. 33:10) Jehova mor sama wawuoyo kode ka wanyise kaka wahere kendo goyone erokamano. Odwaro ni wanyise gik ma chandowa, geno ma wan-go, kod gombowa. Ka pok iwuoyo gi Jehova e lamo, donge inyalo paro matut kuom weche midwaro wacho komondi? Kitimo kamano, to ibiro chiwo ‘ubani’ molos maberie moloyo ne Wuonu manie polo. w22.03 20 ¶2; 21 ¶7

E Har–Magedon, ok wabi nyiso Jehova ng’at monego onyis ng’wono kod monego okethi. (Mat. 25:34, 41, 46) Be ibiro geno yo ma Jehova biro ng’adogo bura, koso ibiro chwanyori nikech bura moseng’ado? Kuom adier, dwarore ni wamed tego genowa kuom Jehova e kindegi. Mano biro konyowa geno kuome chuth e kinde mabiro. Temie paro kaka ibiro winjo ka koro wan e piny manyien. Kindego biro yudo kosetiek dinde mag miriambo, jo ohala ma joguondo, kod sirkande mag piny mosesando ji kuom higni mang’eny. Tuoche, bedo moti, kod tho ok nochak obedie kendo. Satan kod jochiendene ibiro tue kuom higni aluf achiel. Gik maricho mosebedo ka timore nikech ng’anyo maggi ok nobedie. (Fwe. 20:2, 3) To mano kaka wabiro bedo mamor nikech ne wageno yo ma Jehova timogo gik moko! w22.02 6 ¶16-17

Yesu nokawo okang’ mar loso kuwe gi ji, kendo nojiwogi mondo gitiek ywaruok ma ne nyalo bedo e kindgi. Nopuonjogi ni ka gidwaro ni mondo Jehova oyie gi lamogi, to nyaka gilos kuwe gi jowetegi. (Mat. 5:23, 24) Bende, nokonyo jopuonjrene nyading’eny mondo gitiek ywaruok ma ne gijabedogo nikech dwaro duong’. (Luka 9:46-48; 22:24-27) Ka wadwaro ni wabed joma ohero kuwe, onego watim momedore moloyo mana bedo joma ok dwar ywaruok gi jowetewa. Dwarore ni wakaw okang’ mokwongo mar loso kuwe, kendo wajiw owetewa gi nyiminewa bende mondo olos kuwe gi jowetegi. (Fil. 4:2, 3; Jak. 3:17, 18) Wanyalo penjore kama: ‘En ang’o ma anyalo yie tuonora mondo alos kuwe gi jowetena? Ka Jakristo wadwa moro ochwanya, be amakonega sadha? Be aritoga mondo jomamoko e molos koda kuwe, koso akawoga okang’ mokwongo mondo alos kuwe kodgi kata ka po ni aneno ni gin e ma gichwanya? ’ w22.03 10 ¶10-11

Muma nokoro chon ni jo Jehova ne dhi “chiwore” tiyone ka Yesu tayogi. (Zab. 110:3) Wach ma nokorno timore e ndalowagi. Higa ka higa, jotich Jehova lendoga gi kinda kuom seche mang’eny ahinya. Gitimo tijno ma onge achune nikech gihero tijno. Bende, gitiyoga gi thuologi e konyo Jokristo wetegi e yor ringruok, hoyogi, kendo jiwogi mondo gidhi nyime makore gi Jehova. Jodongo gi jokony-tich tiyoga gi thuolo mang’eny e iko migepe mag puonjo e chokruok kendo e timo limbe mag kwath. Ang’o ma chwaloga jotich Jehova mondo gichiwre kamano? En hera ma giherogo Jehova kod dhano wetegi.(Mat. 22:37-39) Yesu noketonwa ranyisi maber ahinya mar keto dwach jomamoko motelo ne mage. Watemoga kar mwanyalo mondo waluw ondamo mage. (Rumi 15:1-3) Sama watimo mano, wayudoga ber mathoth. w22.02 20 ¶1-2

E piny Israel, thoth jotich ma ne tiyoga e puothe kod jotich mamoko ne ichuloga osachgi e giko odiechieng’ kodiechieng’. Ka po ni ne ok ochul jatich pesane, mano ne nyalo miyo kik oyud gima dokonygo joode chieng’no. Jehova nowacho kama: “En jachan, kendo misacheno e ma konye.” (Rap. 24:14, 15; Mat. 20:8) E kindewagi, thoth jotich ichulo dichiel kata diriyo e dwe to ok odiechieng’ kodiechieng’. Kata kamano, puonj mwayudo e Tim Jo-Lawi 19:13 pod tiyo e chal ma kamano. Nitie weg tich ma ok dew jotich ma gindiko kendo gichulogiga pesa matin ahinya. Ging’eyo ni onge gima jotichgo ditim, koro chunogi ni gidag mana gi pesa matin ma gimiyogino. Wanyalo wacho ni weg tich ma kamago ‘nindo gi osach joma tiyonegi.’ Jakristo ma timo ohala onego okaw wachno mapek. w21.12 10 ¶9-10

Bang’ ka Yesu nosesandore malit, nyaka bed ni koro nowinjo riyo, kendo nodwaro gima ne nyalo negone riyo ma ne en-gono. Yesu ne ok oneno ni wacho kaka owinjo ne en gima rach, to mano e paro monego wan bende wabedgo. Nyalo bedo ni kinde mang’eny ok wahero nyiso jomamoko gik ma wachando. Kata kamano, kochopo kama koro onge gima dwatim, ok onego waluor kwayo kony. Kuom ranyisi, ka po ni wati kata nitie tuo moro ma chandowa, wanyalo kwayo osiepwa moro mondo oterwa e chiro kata neno laktar. Kata ka po ni chunywa onyosore, wanyalo wuoyo gi jaduong’-kanyakla kata Jakristo wadwa moro motegno ma nyalo chikonwa ite, kata ma nyalo duogo chunywa gi ‘wach moro maber.’ (Nge. 12:25) Wapar ni owetewa gi nyiminewa oherowa, kendo giikore konyowa “chieng’ chandruok.” (Nge. 17:17) Kata kamano, ok ginyal ng’eyo gima ni e chunywa kata ma waparo. Omiyo, mondo ging’e ni wadwaro kony, nyaka wawachnegi. w21.04 11-12 ¶11-12

Thothwa wayudoga pek sama lokruok moko otimore e ngimawa. Moko kuom owete gi nyimine ma ne tiyo ne Jehova kuom thuologi duto e migepe moko makende, nowilnegi migepego. Jomamoko to oseweyo migepe moko ma ne gihero nikech hikgi koro oniang’. Sama lokruok ma kamago oyudo ng’ato, chunye nyalo nyosore. To mano gima timorega ne ji mang’eny. Wanyalo nyagore maber gi lokruoge ma timore e ngimawa ka waneno gik moko kaka Jehova nenogi. Jehova osetimo gik madongo ahinya e kindegi, kendo wan gi thuolo makende mar tiyo kanyachiel kode. (1 Kor. 3:9) Hera ma Jehova oherowago to ok nyal lokore. Omiyo, ka po ni otim lokruok moro e riwruokwa, kik ichak parori ahinya ni to, ‘Ang’o momiyo an e ma lokruogno omula?’ Kar chako paro “ndalo machon,” kwa Jehova e lamo mondo okonyi neno ber mar lokruogno. (Ekl. 7:10) Bed gi paro mowinjore. Mano biro konyowa siko ka wamor, kendo ka wamakore motegno gi Jehova kata sama lokruok moko otimore e ngimawa. w22.03 17 ¶11-12

Gin jomage ma Jehova nyiso hera mosiko? Muma wacho ni wanyalo hero gik moko kaka “pur,” “divai kod mo,” “puonj,” “ng’eyo,” “rieko,” kod gik mamoko. (2 We. 26:10; Nge. 12:1; 21:17; 29:3) Kata kamano, ok wanyal nyiso gik ma kamago hera mosiko. En kido mwanyalo nyiso mana ji kende. Jehova ok nyisga ji duto herane mosiko. Onyisoga herane mosiko mana ne joma nigi winjruok maber kode. Jehova Nyasachwa omakore gi osiepene. Odwaronegi ber kendo ok obi jok kodgi. Jehova osetimo gik ma nyiso ni ohero dhano duto. Yesu nonyiso Nikodemo kama: “Nyasaye nohero piny [tiende ni, dhano] ahinya mi nochiwo wuode ma miderma, mondo ng’at ma nyiso yie kuome kik kethi, to obed gi ngima ma nyaka chieng’.”—Joh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45. w21.11 2 ¶3; 3 ¶6-7

Ngima ok yot e piny ma wadakieni, to bende e kinde ma biro onyalo medo ridore ahinya. (Mat. 24:21) Warito gi siso odiechieng’ ma gik marichogi duto ibiro gol, kendo ma ok wabi parogi kata matin! (Isa. 65:16, 17) Kuom adier, dwarore ni wadhiuru nyime nano. Nikech ang’o? En nikech Yesu nowacho niya: “Ubiro reso ngimau ka unano.” (Luka 21:19) Nono kaka jomoko osenyagore maber gi chandruoge ma giromogo ma chal gi magwa nyalo konyowa timo sinani wan bende. En ng’ano moseketo ranyisi maber e wach nano? En Jehova Nyasaye. Dibed ni dwokono okawi gi wuoro? Samoro en kamano. Kata kamano, kinono wachno matut ibiro fwenyo ni en adier. Satan e ma locho e wi pinyni, kendo mano e momiyo pinyni opong’ gi chandruoge mang’eny. Jehova nigi teko mar tieko chandruogegi ka diemo wang’, kata kamano, ohore korito odiechieng’ ma obiro timo mano e kinde ma biro. (Rumi 9:22) Ka pok kinde ma Nyasachwa biro goloe gik maricho ochopo, pod obiro dhi nyime nano kohore. w21.07 8 ¶2-4