Septemba

Nitie joma ne dwaro gik momedore mondo e ka giyie kuom Yesu mopogore mana gi weche ma nopuonjo. Ne gidwaro ni Yesu omigi “ranyisi moa e polo.” To ka notamore miyogi ranyisi ma ne gidwaro, ne gichwanyore. (Mat. 16:4) Ang’o ma to Ndiko wacho? Janabi Isaya nowacho kama e wi Mesia: “Ok nokog matek kata ting’o dwonde malo, ok nomi ji owinj dwonde e nderni.” (Isa. 42:1, 2) Yesu notiyo tije mar yalo kobolore, kendo ne ok onyisre. Ne ok ogero hekalu madongo dongo, ne ok orwarkore gi lep din molichore, bende, ne ok odwar ni oluonge gi nyinge midhialego mag din. Ka ne iyale e nyim Ruoth Herode, Yesu notamore timo hono mana ni mondo omorgo chuny Herode. (Luka 23:8-11) En adier ni Yesu notimo honni moko, kata kamano, noketo pache duto e tij yalo wach maber. Nonyiso jopuonjrene niya: “Mano e momiyo nabiro.”—Mar. 1:38. w21.05 4 ¶9-10

Wamanyo joma chunygi “ni kare ne ngima mochwere.” (Tich 13:48) Mondo wakony joma kamago obed jopuonjre Yesu, nyaka wakonygi mondo (1) giwinj tiend gik mwapuonjogi e Muma, (2) giyie kodgi, kendo (3) gitim gik ma gisepuonjorego. (Kol. 2:6, 7; 1 The. 2:13) Ji duto manie kanyakla nyalo konyo jopuonjre mag Muma kuom ketonegi ranyisi maber, nyisogi hera, kendo rwakogi gi mor sama gibiro e chokruoge. (Joh. 13:35) Jalendo ma puonjo ng’ato Muma bende biro dwarore ni okaw thuolo mang’eny ka okonyo japuonjre mondo owe puonj mag miriambo kod timbe maricho “mogurore motegno” e chunye. (2 Kor. 10:4, 5) Nyalo kawo dweche mathoth ka wakonyo ng’ato mondo okaw okengego mi ochop e batiso. Kata kamano, konyo ng’ato mondo okaw okengego keloga nyak mathoth. w21.07 3 ¶6

Be wan gadier chuth ni wan e ma wapuonjo adiera, kendo ni Joneno mag Jehova e ma lamo Jehova e yo ma odwaro ni olamego? Be ng’ato nyalo bedo gadier e wi wechego? Jaote Paulo ne ni gadier chuth ni noseyudo adiera. (1 The. 1:5) Paulo ne ok oyie ayiea gi wechego mana nikech ne gimoro chunye, to Paulo ne puonjore Wach Nyasaye gi kinda. Noyie ni “Ndiko duto okudh gi much Nyasaye.” (2 Tim. 3:16) Puonjruok e yo ma kamano nokonye nade? Ndiko nokonye fwenyo ni Yesu e ma ne Mesia ma nosingi kendo ni mano e adiera ma jotelo mar din mar Jo-Yahudi notamore yiego. Jotend dindego ne wacho ni gipuonjo ji adiera mar Nyasaye, kata kamano, ne gitimo gik ma Nyasaye osin-go. (Tito 1:16) Paulo to nopogore kodgi nikech noyie gi gik moko duto ma Wach Nyasaye puonjo, kar luwo mana puonj moko manie Ndiko. Noikore puonjo ji “dwaro mar Nyasaye” kendo timo gik ma ne opuonjogo.—Tich 20:27. w21.10 18 ¶1-2

Sama walendo, wan wapitho kendo waolo pi, kata kamano, onego wang’e ni Nyasaye e ma miyo gidongo. (1 Kor. 3:6, 7) Jehova neno ji duto kaka joma nyalo timo lokruok ma tine. Omiyowa thuolo makende mar tiyo kanyachiel gi Wuode e choko ji moa e ogendni duto mondo obi olame ka giko mar pinyni pok ochopo. (Hag. 2:7) Tijwa mar lendo inyalo pim gi tij joma resoga ji sama masira otimore. Wachalo gi joma oor mondo odhi ores joma ni e yie mosechako nimo. Kata obedo ni samoro ginyalo reso mana ji manok e masirano, tijgino ok odhi nono. Mano e kaka tijwa mar lendo bende chalo. Ok wanyal ng’eyo kwan sie mar joma ibiro res e piny Satanni. Kata kamano, Jehova nyalo tiyo gi ng’ato ang’ata kuomwa e resogi. Andreas modak Bolivia wacho kama: “Sa asaya ma aneno ka ng’ato opuonjore adiera manie Muma mobatise, aneno mano kaka tij ji mang’eny, to ok mar ng’at achiel.” Mano e paro ma wan bende onego wasik ka wan-go e tijwa mar lendo. Ka watimo kamano, Jehova biro guedhowa, kendo tijwa mar lendo biro kelonwa mor madier. w21.05 19 ¶19-20

Dwach jadwar en-ga nego le kata mako leno. Onyalo tiyo gi obadho kata otego mopogore opogore, mana kaka osiep Ayub moro nowacho. (Ayub 18:8-10) Ere kaka jadwar nyalo wuondo le ma leno donj e obadho mosechikone? Okwongoga gi nono leno matut. Kuom ranyisi, ononoga kuonde ma leno ohero dhiye, gik mohero, kod obadho ma yot makego. Satan chalo gi jadwar ma kamano. En bende ononowaga. Ononoga kuonde ma wadhiye kod gik ma wahero. Kae to ochikonwa obadho mong’eyo ni wanyalo po mana komakowa. Kata kamano, Muma singonwa ni kata ka di po ni Satan omakowa, pod wanyalo bwodho. Bende, opuonjowa kaka wanyalo tang’ gi obadhogo. Obadho ariyo ma Satan osemakogo ji mang’eny kuom higni modhuro gin sunga kod ich-lach. Ochal gi jachik winy ma wuondo winyo mondo odonj e obadho mochikone kata e otego. (Zab. 91:3) Kata kamano, ok ochuno ni Satan omakwa. Nikech ang’o? En nikech Jehova osenyisowa riekni ma Satan tiyogo.—2 Kor. 2:11. w21.06 14 ¶1-2

Nitie ber mathoth ma wanyalo yudo kuom Jokristo ma hikgi oniang’ momakore gi Jehova. Wach Nyasaye pimo lwar ma joma hikgi oniang’ nigo gi osimbo mar duong’. (Nge. 20:29) Kata kamano, yot ahinya kalo joma kamago ma ok wafwenyo ber ma wanyalo yudo kuomgi. Ka joma tindo ogeno joma hikgi oniang’ moloyo kaka ginyalo geno mwandu masie, ginyalo yudo ber mathoth. Jehova Nyasaye ogeno ahinya Jokristo ma hikgi oniang’, kendo onenogi kaka mwandu ma nengogi tek. Ogeno kido mabeyo ma gin-go, kata obedo ni koro hikgi oseniang’. Omor ahinya sama gikonyo joma tindo mondo osum rieko kod lony kuomgi. (Ayub 12:12; Nge. 1:1-4) Bende, omor ahinya gi yo ma gisenanogo. (Mal. 3:16) Kata obedo ni giseromo gi pek mopogore opogore, pod gidhi nyime bedo gi yie motegno kuom Jehova. Gin gi geno motegno moloyo kinde ma ne gihango puonjore adiera, kendo Jehova oherogi nikech pod gidhi nyime lando nyinge “kata ka giti.”—Zab. 92:12-15. w21.09 2 ¶2-3

Kinde ka kinde, en gima ber mondo wanon-ga chuny ma chwalowaga sama watimo gik moko. Wanyalo penjore kama: ‘Be awinjoga maber e chunya mana sama aneno ni aloyo jomamoko? Be gima chwalaga mondo ati matek e kanyakla en mana ni mondo anera ni aber moloyo owadwa moro kata nyaminwa moro? Koso dwacha en tiyo ne Jehova gi chunya duto? ’ Muma kwerowa ni kik wabed gi tim mar pimruok gi jomamoko. Nikech ang’o? Ka waparo ni watimo maber moloyo owadwa moro, wanyalo bedo gi sunga kata ng’ayi. Bende, ka wapimore gi jowetewa ma wachako neno ni gitimo maber to wan e ma wadong’, chunywa nyaloga nyosore. (Rumi 12:3) Gima nyaka wang’e en ni, Jehova ne ok oywayowa ire mana nikech ber mar wang’, kata wang’eyo wuoyo, kata nikech wan gi osiepe mang’eny. Kar mano, noywayowa nikech noneno ka waikore here kendo winjo Wuode.—Joh. 6:44; 1 Kor. 1:26-31. w21.07 14-15 ¶3-4

Mondo wabed gi paro manyien, dwarore ni walem, wapuonjre Wach Nyasaye, kendo wapar matut kuom gik mwapuonjore. Dhi nyime timo gigo kendo igen kuom Jehova mondo omiyi teko. Roho mare maler biro konyi loyo tim moro amora ma inyalo bedogo mar pimori gi jomamoko. Bende, Jehova biro konyi fwenyo ka po ni in gi nyiego kata sunga moko e chunyi, kendo obiro konyi gologi mapiyo. (2 We. 6:29, 30) Jehova ong’eyo kaka wawinjo e chunywa. Ong’eyo bende gik ma chandowa e ngima, moriwo nyaka kinda ma watimo mondo waked gi timbe maricho mag pinyni kod nyawowa wawegi. Sama oneno ka wakedo matek kamano, omedo herowa ahinya. Jehova pimo hera moherowago gi hera manie kind miyo gi nyathine ma pod dhoth. (Isa. 49:15) Donge wamor ahinya ng’eyo ni mano e hera ma Jehova oherowago sama oneno ka wadhi nyime kedo matek mondo watine gi chunywa duto? w21.07 24-25 ¶17-19

Wanyalo medo morwa ka watimo duto ma wanyalo e migawo moro amora ma Jehova omiyowa. Kuom mano, bed “modich ahinya” e tij yalo wach maber, kendo itim duto minyalo e kanyakla. (Tich 18:5; Hib. 10:24, 25) Ikri maber ne chokruoge mondo ichiw paro ma nyalo jiwo jomamoko e kanyakla. Ka po ni omiyi migawo e chokruok, time gi chunyi duto. To ka po ni omiyi tich moro ni tim e kanyakla, tem matek mondo irit sa kendo ibed ng’at minyalo gen. Kik icha tich kata migawo moro amora ma omiyi e kanyakla. Tem matek mondo imed lony ma in-go e wi tich kata migawo moro. (Nge. 22:29) Kaka imedo timo kinda e tich kata migawo moro momiyi, e kaka ibiro medo timo dongruok, kendo mor ma in-go biro medore. (Gal. 6:4) Mano bende biro miyo ibed mamor sama jomamoko oyudo migawo misebedo kigombo ahinya.—Gal. 5:26. w21.08 22 ¶11

Ok onego wabed jo ng’ayi, kar mano, dwarore ni wabed joma inyalo puonji. Mana kaka tuo nyaloga mono chunywa tiyo maber, e kaka ng’ayi bende nyalo mono chunywa mar ranyisi tiyo maber mi wawe luwo kaka Jehova tayowa. Kido mar ng’ayi ma Jo-Farisai ne nigo, nomiyo chunygi obedo matek mi gitamore yie gi gik ma ne nyiso maler ni Yesu ne nigi roho mar Nyasaye kendo ni ne en Wuod Nyasaye. (Joh. 12:37-40) Mano ne en tim marach ma ne dhi monogi yudo ngima ma nyaka chieng’. (Mat. 23:13, 33) Dwarore ni wayie mondo Wach Nyasaye kod rohone maler odhi nyime chiko kitwa, pachwa, kod yiero ma watimo! Nikech Jakobo nobolore, noyie mondo Jehova opuonje. Bolruokneno e ma nomiyo obedo japuonj molony. w22.01 10 ¶7

Sama watimo “kinda e lamo,” wanyalo bedo gadier ni Wuonwa manie polo biro winjowa kendo obiro timonwa kaka wakwaye. (Kol. 4:2) Kata obedo ni nitie sama wanyalo neno ka gima Jehova obudho ahinya ka pok odwoko lamowa, osingonwa ni obiro dwoko lamowa “e kinde ma owinjore.” (Hib. 4:16) Mano e momiyo ok onego waket ketho kuom Jehova ka po ni okawo kinde ka pok odwoko lamowa. Kuom ranyisi, thothwa osebedo ka lamo kuom higni mang’eny ni Pinyruodh Nyasaye obi mondo ogol piny marachni. Yesu ne onyisowa ni walam e wi wachno. (Mat. 6:10) Kata kamano, ok en gima nyiso rieko ka ng’ato oweyo mondo yiene odog piny mana nikech giko ne ok obiro sama jomoko ne paro ni nodhi biroe. (Hab. 2:3; Mat. 24:44) Wanyiso ni wariek sama wahore ka warito Jehova kendo sama walame ka wan gi yie kuome. Giko nobi e kinde mowinjore nikech Jehova oseketo ‘odiechieng’ kod sa’ ma giko nochopie. Kendo odiechiengno nobed odiechieng’ mowinjore ne ji duto.—Mat. 24:36; 2 Pet. 3:15. w21.08 10 ¶10-11

Joma hikgi oseniang’ mobolore ong’eyo ni kaka hikgi medo sudo, nitie gik ma koro ok ginyal timo kaka ne gitimoga chon. We wane ane ranyisi mar jorit-alwora. Ka gichopoga johigni 70, imiyogiga migepe mamoko. Mano samoro ok nyal bedonegi mayot. E kinde ma ne gin jorit-alwora, ne gimor ahinya konyo owete sama gilimo kanyakla mopogore opogore. Kata kamano, ging’eyo ni nitie ber mathoth ka oti gi joma tindo e timo tijego. Kuom mano, ginyiso chuny ma Jo-Lawi e piny Israel machon ne nyisoga nikech ne dwarore ni ka gichopo johigni 50, to giwe tiyo e tabernakel. Jo-Lawi ma hikgi noseniang’go ne timo duto ma ne ginyalo e migepe mamoko ma ne gin-go kendo konyo joma tindo. (Kwan 8:25, 26) E kindegi bende, Jokristo ma ne gin jorit-alwora to tinde hikgi oniang’, ok lim kanyakla mopogore opogore kaka ne gitimoga chon. Kata kamano, gikonyo ahinya kanyakla ma gintiere. w21.09 8-9 ¶3-4

E bug Luka 15:11-32, Yesu nogoyo ngero moro e wi wuoyi ma nolal. Wuoyino nong’anyo ne wuon-gi, mowuok dalagi kendo nodhi nyaka “e piny moro mabor.” Nochako dak e ngima mar anjawo e pinyno. Ka ne ngimane obedo matek, nochako paro matut kuom yiero marach ma nosetimo. Nochako paro kaka nodakga e ngima maber ka ne en dalagi. Yesu nowacho ni pach wuoyino noduogo. Nong’ado ni ne odhi dok dalagi, kendo kwayo wuon-gi ng’wono. En adier ni wuoyino nofwenyo ni notimo yiero marach, to mano ne en gima ber. Kata kamano, ne nyaka okaw okang’ moro! Wuoyi ma nolalno notimo gima nonyiso ni noloko chunye gadier. Mano ok en mana sigana mamit winjo, to oting’o puonj madongo. Puonj mwayudo e ngerono nyalo konyo jodong-kanyakla ahinya sama ginono ka be Jakristo motimo richo moro maduong’ oloko chunye gadier. w21.10 5 ¶14-15

En ang’o ma ok bi yieng kata ma ok bi gol? Jaote Paulo nowacho kama: “Nikech koro wabiro yudo Pinyruoth ma ok nyal yiengni, wadhiuru nyime . . . tiyo ne Nyasaye e yo moyiego ka waluore kendo ka wamiye duong’.” (Hib. 12:28) Bang’ ka yiengni mogikno osetimore, Pinyruodh Nyasaye kende e ma biro dong’. (Zab. 110:5, 6; Dan. 2:44) Thuolo ma wadong’go tin! Ji nyaka tim yiero sani. Be gibiro dhi nyime dak ka luwore gi ngima ma pinyni chiwo ma terogi e kethruok, koso gibiro dak ka luwore gi dwach Nyasaye ma en yo ma terogi e ngima ma nyaka chieng’? (Hib. 12:25) Kokalo kuom tijwa mar lendo, wanyalo konyo ji timo yiero e wi wach maduong’no. Bende, kinde duto waparuru weche ma Ruodhwa Yesu Kristo nowacho niya: “Wach maber mar Pinyruoth ibiro yal e piny mangima mondo obed ranyisi ne ogendni duto, eka giko nobi.”—Mat. 24:14. w21.09 18-19 ¶18-20

Un jodong-kanyakla, un gi ting’ makende mar hoyo Jokristo ma joodgi oweyo Jehova. (1 The. 5:14) Jiwgiuru ka pok chokruok ochakore kod bang’ chokruok. Limgiuru kendo ulem kodgi. Lenduru kodgi, kendo kinde ka kinde rwakgiuru e lamou mar joot. Jodong-kanyakla onego oher rombe mag Jehova ma nigi lit e chunygi kendo gikechgi. (1 The. 2:7, 8) Jehova ‘ok dwar ni oketh ng’ato ang’ata to odwaro ni ji duto ochop kama gilokoe chunygi gia e richo.’ (2 Pet. 3:9) Kata ka ng’ato otimo richo maduong’ ma romo nade, Jehova pod neno ngima ng’atno kaka gima duong’ ahinya. Par ane nengo maduong’ ma nochulo—ngima Wuode owuon—mondo owar joricho. Nikech ng’wonone, oikore konyo joma kamago mondo oduog ire. En gi geno ni jogo biro kawo okang’ mar duogo ire, mana kaka wanyalo neno e ngero ma Yesu nogoyo e wi wuoyi ma ne olal.—Luka 15:11-32. w21.09 30-31 ¶17-19

Nade ka sani ok ditim mathoth ahinya e tij yalo kod puonjo nikech ituori? Pod inyalo bedo mamor kata obedo ni itimo matin e tij keyo. Ne ane gima Ruoth Daudi notimo ka nodhi gi jolwenyge reso joodgi kod mwandugi ma ne Jo-Amalek oyako. Chwo 200 kuom jolwenygo nool matek ma ne ok ginyal kedo, omiyo, ne gidong’ chien mondo girit osike. Ka ne giselocho e lwenyno, Daudi nogolo chik mondo opog gik ma ne giyako ma rom. (1 Sa. 30:21-25) Mano e kaka tijwa mar loko ji mondo obed jopuonjre bende chalo. Jalendo moro amora motimo duto monyalo, nyalo bedo mamor sama ores ng’ato achiel mochako wuoth ma tere e ngima mochwere. Jehova neno kinda ma watimo kod gombo ma wan-go mar konyo jomamoko kendo oguedhowa nikech mano. Bende, opuonjowa kaka wanyalo bedo mamor e migawo momiyowa mar keyo. (Joh. 14:12) Wanyalo bedo gadier ni ka ok waol e tijno, to Jehova biro dhi nyime bedo ma mor kodwa! w21.10 27-28 ¶15-17

Kaka wamedo bedo moti, e kaka wanyalo medo bedo maluor ni ok wabi tiyo ne Jehova e okang’ ma ne watiyonee chon. Kata obedo ni wanyalo bedo gi teko matin moloyo ma ne wan-go chon, pod wanyalo tiyo gi rieko kod lony ma waseyudo e konyo joma tindo mondo giti gi tekogi kod lony ma gin-go e timo migepe momedore. Joma hikgi oniang’ nyaka bolre ka gidwaro konyo joma pod tindo. Ng’at mobolore en ng’at ma neno ni jomoko oloye gi ber. (Fil. 2:3, 4) Ka joma hikgi oniang’ obolore, mano biro konyogi ng’eyo ni nitie yore mang’eny mopogore opogore ma Ndiko osiro minyalo timgo tich moro, kendo mano biro konyogi bedo gi paro mowinjore e yo ma ne gitimogo gik moko chon. (Ekl. 7:10) En adier ni ginyalo bedo gi lony kaachiel kod rieko ma ginyalo konyogo joma pod tindo, kata kamano, gibiro fwenyo ni “kit pinyni lokore,” kendo nyalo dwarore ni gilok yo ma gitimogo gik moko mopogore gi kaka ne gitimo chon.—1 Kor. 7:31. w21.09 8 ¶1, 3

Jehova ok nyal nyiso joma lame ni gitim gimoro amora modwanyore. En Nyasaye maler chuth. Wachno nojiw e osimbo mar dhahabu ma jadolo maduong’ ne rwakoga e wiye. Nondik osimbono niya: “Ler en mar Jehova.” (Wuok 28:36-38) Weche ma ne ondik e osimbono ne nyalo miyo ng’ato ang’ata ma nonene ong’e ni Jehova en Nyasaye maler gadier. To nade Jo-Israel ma ne ok nyal neno wechego nikech samoro ne ok ginyal sudo machiegni gi jadolo maduong’? Be wach ma ne ijiwono ne dhi bayogi? Ooyo! Jo-Israel duto ne winjoga wechego sama ne isomonegi Chik, bed ni ne gin chwo, mon, kata nyithindo. (Rap. 31:9-12) Ka di ne bed ni in kanyo, in bende di ne iwinjo wechegi: “An Jehova Nyasachu. . . . Omiyo, nyaka ubed maler nikech aler,” kod “unubedna oganda maler, nikech an Jehova aler.”—Lawi 11:44, 45; 20:7, 26. w21.12 3 ¶6-7

Nitie joma nyalo bedo gi parruok e wi gige ringruok. Nyalo bedo ni gidak e pinje modhier. Samoro ok yotnegi yudo kata mana pesa moromo ma ginyalo ritogo joutegi. Kata, nyalo bedo ni ng’at ma ne konyogi e yor pesa notho, kendo jo modong’ onge yor konyruok. Dwarore ni waket genowa kuom Jehova kar bedo gi parruok e wi chandruogewa. Jehova osesingonwa ni obiro miyowa gige ringruok ma wadwaro, ka waketo dwache obedo mokwongo e ngimawa. (Mat. 6:32, 33) Jehova osebedo ka timo kamano ne jotichne. (Rap. 8:4, 15, 16; Zab. 37:25) Ka Jehova nyalo rito winy gi maua, donge ok onego waparre kuom gik ma wabiro chamo kata rwako! (Mat. 6:26-30; Fil. 4:6, 7) Mana kaka jonyuol ma johera miyoga nyithindgi gik ma gidwaro, e kaka Wuonwa ma jahera miyo joge gige ringruok ma gidwaro. w21.12 16-17 ¶4-5; 18 ¶8

Be ng’ato osegachwanyi marach? Samoro ne en owadwa kata nyaminwa moro. Ne ane ranyisi mar Josef ma owetene notimone gik ma ok kare. Noketo pache duto e tiyo ne Jehova, kendo Jehova noguedhe nikech horuokne. Bang’e, Josef noweyo ne joma nokethonego, kendo Jehova noguedhe. (Cha. 45:5) Mana kaka Josef, wan bende wabedoga gi chuny mokue sama wasudo machiegni gi Jehova kendo rite mondo en e ma olos weche. (Zab. 7:17; 73:28) Ka po ni sani itimoni gik ma ok kare kata nitie ng’at ma ochwanyi e yo moro, par ni Jehova ni machiegni gi “jo ma chunygi onyosore.” (Zab. 34:18) Jehova oheri ahinya nikech horuok mari kendo nikech isebolone ting’ mari. (Zab. 55:22) En e Jang’ad Bura mar piny mangima. Onenoga weche duto. (1 Pet. 3:12) Omiyo, ka po ni iromo gi chandruoge ma ok inyal tieko, hori ahoya kirito Jehova mondo okaw okang’. w21.08 11 ¶14; 12 ¶16

Wabiro nyiso ni wariek ka watimo gik ma miyo Jehova mor. Nyaka waket gik mochuno obed mokwongo e ngimawa. Nitie sama tiyo gi thuolowa maber nyalo dwaro ni watim yiero moko. Kuom ranyisi, nyalo dwarore ni wayier timo achiel kuom gik moko ariyo ma ok richo. Wanyalo neno wachno ka wanono gima notimore e kinde ma Yesu nolimo Maria kod Maritha. Nyaka bed ni Maritha ne mor ahinya gi limbeno e momiyo nodich gi loso chiemo mang’eny. Maria nyamin-gi to notiyo gi thuolono e bedo e tiend Ruoth kowinjo puonjge. Maritha ne ok otimo gima rach kuom loso chiemo, kata kamano, Yesu nowacho ni Maria ‘noyiero gima ber.’ (Luka 10:38-42) Samoro Maria ne ok nyal kata paro chiemo ma ne gichamo chieng’no, kata kamano, wan gadier ni wiye ne ok owil gi gik ma ne Yesu opuonje. Mana kaka Maria ne mor gi kinde ma notiyogo e winjo Yesu, wan bende wamor gi thuolo ma watiyogo e sudo machiegni gi Jehova. w22.01 27 ¶5-6

Kata obedo ni Ahab nobolore e nyim Jehova, gik ma notimo bang’e nonyiso ni ne ok oloko chunye gadier. Ne ok ogolo lamo mar Baal e pinyruodhe, kendo ne ok ojiwo ji mondo gilam Jehova. Bang’ ka Ahab nosetho, Jehova nowacho paro ma ne en-go kuome. Jehu ma ne en janabi mar Jehova nowacho ni Ahab ne en ng’at marach. (2 We. 19:1, 2) Parie wachni: Ka po ni Ahab noloko chunye gadier, kuom adier, onge kaka janabino ne nyalo luonge ni ng’at marach ma ne ok ohero Jehova. Omiyo, nenore maler ni kata obedo ni Ahab nowinjo malit nikech gik ma notimo, ne ok oloko chunye gadier. Ranyisi mar Ahab puonjowa ang’o? Ka ne Ahab owinjo masira ma ne Elija owacho ni ne dhi yudo joode, nobolore. Mano ne en okang’ maber. Kata kamano, gik ma notimo bang’e nonyiso ni ne ok oloko chunye gadier. Omiyo, loko chuny gadier oriwo gik mang’eny, to ok mana nyiso ni wawinjo malit nikech richo ma watimo. w21.10 3 ¶4-5, 7-8

Isaya ne en janabi, kendo nyalo bedo ni jaode bende ne nigi migepe moko mag janabi, nikech iluonge e Muma ni “janabi.” (Isa. 8:1-4) Kuom mano, nenore maler ni Isaya gi jaode noketo lamo Jehova obedo gima duong’ e ngimagi. E kindegi bende, joma okendore nyalo nyiso ni tiyo ne Jehova e gima duong’ e ngimagi kuom timo duto ma ginyalo e tije. Ginyalo tego genogi kuom Jehova ka ginono kanyachiel weche ma nokor e Muma, kendo neno kaka kinde duto wechego chopoga. (Tito 1:2) Bende, ginyalo paro kuom gima ginyalo timo mondo gikony e chopo weche moko ma nokor e Muma. Kuom ranyisi, ginyalo konyo e chopo weche ma Yesu nokoro ni wach maber nidhi landi e piny duto ka pok giko obiro. Kaka joma okendore medo neno ka weche ma nokor e Muma chopo, e kaka gibiro medo kinda e tij Jehova. w21.11 16 ¶9-10

Chuny Yesu ne parore kaka ne idhi rit min-gi ma samoro koro ne en chi liel. Nikech Yesu nohero Maria min-gi kendo nodewe ahinya, nokete e lwet Johana, kong’eyo ni Johana ne dhi konye rito winjruok ma ne en-go gi Jehova. Chakre chieng’no, Johana nobedo kaka wuod Maria kendo norite kaka min mare. Onge kiawa ni Yesu nonyiso ni nodewo min-gi ma noserite chakre tinne kendo ma koro nochung’ bathe sama notho! Gin ang’o ma wanyalo puonjore kuom weche ma Yesu nowacho? Winjruok ma wan-go gi Jokristo wetewa nyalo bedo motegno moloyo kata winjruok ma wanyalo bedogo gi joodwa. Wedewa nyalo kwedowa kata jwang’owa, kata kamano, mana kaka Yesu nosingonwa ni ka wamakore gi Jehova kaachiel kod riwruok mar ogandane, to wabiro “yudo nyadi 100” moloyo gik ma waseweyo. Thoth Jokristo wetewago biro bedonwa kaka yawuotwa, nyiwa, minewa, kata wuonewa. (Mar. 10:29, 30) Iwinjo nade bedo e kind owete gi nyimine ma nigi winjruok maber kamano nikech yiegi kendo nikech gihero Jehova kod jowetegi?—Kol. 3:14; 1 Pet. 2:17. w21.04 9-11 ¶7-8

Hera mosiko biro miyo watim kinda momedore mondo wakony jowetewa. Mana kaka chon, e kindegi bende owete gi nyimine nyiso hera mosiko ne Jokristo wetegi ma moko kuomgi pok ging’erego kata. Kuom ranyisi, ka giwinjo ni masira moro maduong’ otimore kamoro, gigomboga ng’eyo kaka ginyalo konyo owete gi nyiminegi manie alworano. Ka ng’ato oyudo chandruok moro e kanyakla, gitudorega gi ng’atno mapiyo mondo gine kaka ginyalo konye. Mana kaka Jokristo ma ne ni Makedonia, gitimoga kinda momedore mondo gikony Jokristo wetegi ma chandore. Gichiwoga ‘mokalo kata mana nyalogi’ mondo gikony Jokristo wetegi moyudo masira. (2 Kor. 8:3) Jodong-kanyakla onego opwo owete gi nyimine ma nyiso hera mosiko ne Jokristo wetegi. Jip kod pwoch mochiw e kinde mowinjore kamano, konyoga owete gi nyiminego mondo gidhi nyime nyiso Jokristo wetegi hera mosiko.—Isa. 32:1, 2. w21.11 11 ¶14; 12 ¶21

Waduto dwarore ni oriewa kinde ka kinde. Nitie sama wan wawegi wakawoga okang’ mokwongo mar kwayo ng’at ma wamiyo luor mondo okonywa gi paro moko. Seche moko to owadwa moro ma dewowa nyalo kawo okang’ mar wuoyo kodwa sama ‘wachomo yo moro ma ok kare,’ ma nyalo rwakowa e chandruok. (Gal. 6:1) To mogik, nitie sama inyalo riewa kimiyowa siem bang’ timo richo moro maduong’. Bed ni irieyowa nikech wach mane, onego waluw siem momiwa. Timo kamano kelonwa ber kendo nyalo reso ngimawa! (Nge. 6:23) Ndiko ma kawuono jiwowa ni ‘wawinj weche mag jo mariek.’ Onge dhano mong’eyo weche duto, omiyo, nyaka bedie ng’at mong’eyo weche moko ma wakia, kata ma nigi lony moloyowa. (Nge. 12:15) Ka wayie gi riech mimiyowa, wanyiso ni wabolore. Wanyiso bende ni wang’eyo ni warem, kendo ni wagombo ni okonywa chopo gik ma wachano timo. Ruoth Solomon nondiko kama: “Chenro chopo ka nitie jong’ad rieko mang’eny.”—Nge. 15:22. w22.02 8 ¶1-2

Loko chuny gadier oriwo gik mang’eny moloyo mana wacho ni wagoyo mos kendo ni wawinjo malit nikech richo ma wasetimo. Dwarore ni ng’ato olok pache kod chunye. Mano oriwo weyo yo marach ma ng’ato ne luwo, kendo chako wuotho e yor Jehova. (Eze. 33:14-16) Gima duong’ monego ochand pach jaricho en kaka onyalo loso winjruok mosekethore e kinde gi Jehova. Ka po ni wafwenyo ni osiepwa moro mwahero otimo richo moro maduong’, ang’o monego watim? Ka watemo pando richono, wabiro mana medo hinyo osiepwano. Temo pando richo moro en tim ma kayiem nono nikech Jehova neno gik moko duto. (Nge. 5:21, 22) Inyalo konyo osiepnino kuom nyise ni jodongo gombo konye ahinya. Ka po ni osiepnino otamore nyiso jodongo richoneno, in iwuon onego inyis jodongo. Kitimo kamano, to ibiro nyiso ni igombo konyo osiepnino. w21.10 7 ¶19-21

Waduto dwarore ni waluw ranyisi mar Yesu mar chiwruok. Muma wacho ni Yesu “nokawo kit misumba.” (Fil. 2:7) Misumba maber manyoga thuolo mag moro ruodhe. Nikech wan wasumbni mag Jehova kendo waikore konyo owetewa, gombowa maduong’ en timo gik ma moro Jehova kaachiel gi Jokristo wetewa. Penjri penjo kaka: ‘Aikora chiwora e okang’ ma romo nade mondo akony jomamoko? Be achiworaga mapiyo sama idwaro joma nyalo timo ler e chokruok maduong’ kata e Od Romo? ’ Seche moko inyalo fwenyo ni nitie lokruok ma dwarore ni itim, to samoro timo lokruogno ok yotni. Ka mano e gima timoreni, lam Jehova gi chunyi duto kikwaye mondo okonyi. Nyise kaka iwinjo e chunyi kendo ikwaye mondo omiyi “teko kod gombo mar timo duto mohero.”—Fil. 2:13. w22.02 23 ¶9-11

Yesu nonyiso ng’wono kuom bedo ng’at matur kendo ma hore kata sama noromo gi weche moko matek. (Mat. 11:29, 30) Kuom ranyisi, ka dhako moro ma Nya-Foinike nokwaye mondo ochang nyathine, nokwongo otamore, kata kamano, ka dhakono nonyiso yie motegno, nonyise ng’wono mi ochangone nyathineno. (Mat. 15:22-28) To kata obedo ni Yesu ne en ng’at mang’won, ne ok oweyo ma ok orieyo ng’ato ka mano ne dwarore. Nitie kinde ma nonyiso ni ong’won kuom chiwo siem motegno ne osiepene ma nohero. Kuom ranyisi, ka ne Petro temo geng’e mondo kik otimo dwach Jehova, nokwere matek e nyim joote mamoko. (Mar. 8:32, 33) Ok notimo kamano mondo okuod wi Petro, to kar mano, nodwaro konye en kachiel gi joote mamoko mondo kik gibed joma rikni e ng’ado paro. En adier ni wi Petro nokuot e okang’ moro, kata kamano, riech ma ne omiyeno nokonye ahinya. Nitie seche ma nyalo dwarore ni irie joweteni mondo inyis ni ing’won kodgi. Samoro amora mirieyo ng’ato, onego iluw ranyisi mar Yesu kuom tiyo gi puonj ma yudore e Wach Nyasaye. w22.03 11 ¶12-13

Walamo Jehova kuom pake. (Zab. 34:1) Wapako Jehova sama wawuoyo gi jomamoko e wi kido mabeyo ma en-go kod tije madongo mosetimo. Ka wan gi chuny mar goyo erokamano, to wabiro bedo gi gik mang’eny ma wanyalo wacho e wi Jehova. Ka wakawo thuolo mondo wapar matut kuom gik mabeyo duto ma osetimonwa, wabiro bedo kod gik mang’eny ma miyo wapake. Tij lendo miyowa thuolo mar ‘chiwo ne Nyasaye misango mar pak, tiende ni olemo mar dhowa.’ Mana kaka onego wapar matut kuom weche ma wabiro wacho ne Jehova e lamo, e kaka bende dwarore ni wapar matut kuom weche ma wabiro wacho ne joma waromogo e tij lendo. Wadwaro ni ‘misangowa mar pak’ obed misango maberie moloyo. Omiyo, onego wawuo koa e chunywa sama walendo ne jomamoko. w22.03 21 ¶8