LERO TIEND NDIKO MAG MUMA
Chakruok 1:1—“Kar Chakruok Nyasaye ne Ochueyo Polo gi Piny”
“Kar chakruok Nyasaye ne ochueyo polo gi piny.”—Chakruok 1:1, Loko mar Piny Manyien.
“Kar chakruok, Nyasaye nochueyo polo gi piny.”—Chakruok 1:1, The Bible in Luo, 1976.
Tiend Ndiko mar Chakruok 1:1
Weche michakogo Mumagi oting’o adiera ariyo madongo. Mokwongo, “polo gi piny,” tiende ni gik moko duto ma ngima kod ma ok ngima ne nigi chakruokgi. Mar ariyo, Nyasaye nochueyo gik moko duto.—Fweny 4:11.
Muma ok wach kinde ma Nyasaye ne ochako chueyoe gik moko; bende, ok owach kaka ne ochuegi. Kata kamano, olero kaka Nyasaye ne ochueyo gik moko ka otiyo gi ‘tekone mang’eny kendo malich miwuoro.’—Isaya 40:26.
Wach motigo ni ‘chueyo’ olok koa e dho Hibrania kendo itiyo kode ahinya-ahinya ka ilero tich ma Nyasaye e motimo.a E Muma, Jehovab Nyasaye kende e ma iluongo ni Jachuech.—Isaya 42:5; 45:18.
Weche Molworo Ndiko mar Chakruok 1:1
Wes mokwongo e bug Chakruok chako gi sigand chuech ma yudore e Chakruok sula 1 kod 2. Chakre Chakruok 1:1 nyaka 2:4, Muma lero e yo machuok okenge ma Nyasaye nokawo ka nochueyo piny kod gik moko duto mangima ma ni e iye, moriwo nyaka dichwo gi dhako mokwongo. Bang’ mano, Muma lero e yo matut kaka nochue dichwo gi dhako.—Chakruok 2:7-25.
Bug Chakruok nyiso kaka Nyasaye nochueyo gik moko mosmos kuom kinde maromo “odiechienge” auchiel. Mago ok ne gin odiechienge sie moting’o seche 24, to ne gin kinde malach ma ok nyal wachi. Kendo wach molok ni “odiechieng’” inyalo tigo ka iwuoyo kuom seche mokalo 24. Ma nenore ayanga e Chakruok 2:4 kama iwuoyoe kuom odiechienge duto mag chuech koriw ni odiechieng’ achiel.
Paro ma Ok Kare ma Jomoko Nigo e Wi Chakruok 1:1
Paro ma ok kare: Nyasaye nochueyo polo gi piny higni alufe matin mokalo.
Adiera: Muma ok wach kinde sie ma Nyasaye nochueyoe gik moko duto. Weche ma yudore e Chakruok 1:1 ok pingre gi kwan ma dhano osegoyo moyudo ni piny gi polo nochue higni bilionde mosekalo.c
Paro ma ok kare: Chakruok 1:1 nyiso ni Nyasaye en Nyadidek nikech wach molok e wesni ni “Nyasaye,” e dho Hibrania inyalo tigo kiwuoyo kuom nyiseche mang’eny.
Adiera: Wach motigo e ndikoni ni “Nyasaye” en ’Elo·himʹ e dho Hibrania. Itiyo gi ’Elo·himʹ kiwuoyo kuom gimoro kong’eny, kendo onyiso duong’ kod teko ma ng’ato nigo to ok kwan mar ji. Buk moro miluongo ni New Catholic Encyclopedia wacho ni ’Elo·himʹ kaka oti kode e Chakruok 1:1, “kinde duto nyiso gima iwuoyoe ka en achiel to ok onyis kwan mar gimoro. To mano be e kaka ruodhi machon ka ne wuoyo kuomgi giwegi, ne gitiyo gi wan, ka ginyiso duong’ kod teko mang’eny ma ne gin-go.”—Second Edition, Volume 6, ite mar 272.
Som Chakruok sula mokwongo kaachiel gi weche moler piny kod ndiko mamoko ma otenore gi wesgo.
a Muma mar HCSB Study Bible lero wachni kama: “Kuonde ma otiye gi bara’ ma en wach ma yudore e dho Hibrania ma tiende en ‘chueyo,’ onge kamoro amora ma oti kode kiwuoyo kuom dhano. Omiyo, bara’ itiyogo kiwuoyo kuom gima Nyasaye kende e ma timo.”—Ite mar 7.
b Jehova en nying Nyasaye.—Zaburi 83:18.
c Kowuoyo e wi weche molok ni “kar chakruok,” The Expositor’s Bible Commentary wacho kama: “Wachni ok nyis kinde sie kata thuolo ma nokalo ka ichuecho.”—Revised Edition, Volume I, ite mar 51.