Weche Mapuonjo Jowinjo

MONDO imi twagi obed mapuonjo jowinjo, dwarore ni itim mathoth moloyo mana wuoyo kuom wich moro makonyo. Penjri niya: ‘Ang’o momiyo wijni dwarore ne jowinjogi? Ang’o ma abiro wacho mondo omi jowinjo one ni twagno okonyogi gadier?’

Ka omiyi migawo e skul mondo inyis kaka inyalo lendo ne ng’ato, wuon ot ema biro bedoni kaka jawinjo. Migepe mamoko to nyalo dwaro ni iwuo gi kanyakla mangima.

Gik ma Jowinjo Ong’eyo. Penjri niya, ‘Jowinjo ong’eyo ang’o kuom wich ma adwaro wuoyoeni?’ Mano ema onego onyisi kama owinjore ichakie. Kapo ni iwuoyo gi kanyakla ma nigi Jokristo motegno mang’eny, kik inwo mana puonj ma thothgi olonygo ma ng’ato kwongogo e ng’eyo Muma. Ger puonjgo. En adier ni kapo ni nitie jo mang’eny manyien, onego ine ni gin bende ikonyogi.

Tim lokruok e wuoyo mari odhi mos kata piyo, kaluwore gi gima jowinjo ong’eyo. Kapo ni iwuoyo kuom weche ma nenore ni ji mang’eny ong’eyo, wuo kuomgi piyo piyo. Kata kamano, sama iwuoyo kuom weche manyalo bedo ni nyien ne thoth jowinjo, dhi mos mondo eka gimak gik miwachogo maber.

Weche Mapuonjo. Bedo gi wach mapuonjo ok onyiso ni nyaka ibed gi wach moro manyien seche duto. Jogol-twak moko lero adiera moko mag Muma ma ji ong’eyo e yo mayot mamiyo jowinjo mathoth eka kwongo ng’eyo tiend puonjgo maber chuth.

Sama in e tij lendo, wacho gimoro motimore manyiso ni wadak e kinde mag giko ok oromo. Ti gi Muma e nyiso tiend gima otimoreno. Timo kamano biro puonjo wuon ot gadier. Kamano bende, sama iwuoyo kuom chike matayo chwech, kata weche moko kuom yien koda le, dwaro mari ok onego obed nyiso wuon ot weche miwuoro mag sayans ma ne pok giwinjo nyaka nene. Kar mano, onego itud wechego kod mag Muma mondo inyisgo ni nitie Jachwech moherowa. Mano biro konyo wuon ot one gik moko e yo mopogore.

Wuoyo kuom wich ma jowinjo osebedo ka winjo nyading’eny mondo obed mapuonjo, ok yot. Kata kamano, mondo ibed japuonj molony, dwarore ni ing’e timo mano e yo maber. Inyalo timo mano nade?

Timo nonro biro konyo. Kar wacho mana adiera mabiro mayot e pachi, tim nonro kitiyo gi yore mowach e ite mag 33 nyaka 38. Ket e paro gik mowach kanyo monego item chopo. Sama itimo nonro, inyalo yudo ni wach moro maok ong’ere ahinya ma ne otimore chon otudore achiel kachiel gi wich miwuoyoeno. Kata inyalo romo gi wach moro manyocha oland mabiro konyi lero puonj moro michano wuoyoe.

Sama inono weche midwaro tiyogo, par matut kipenjori penjo kaka ang’o? nikech ang’o? karang’o? kanye? ng’ano? kod nade? Kuom ranyisi: Ang’o momiyo wachni en adier? Anyalo nyiso nade ni en kamano? Gin puonj mage mamiyo ji ok rwak adierani mayudore e Muma? Ang’o momiyo wachni dwarore ahinya? Wachni onego olok ngima ng’ato nade? En ranyisi mane manyiso ber mar tiyo gi puonjni? Adierani mayudore e Muma fwenyonwa ang’o kuom kido ma Jehova nigo? Kaluwore gi weche miwuoyo kuomgi, inyalo penjori kama: Mani ne otimore karang’o? Wanyalo tiyo gi wechegi nade e kindewagi? Inyalo miyo twagi omed bedo gi ilo kuom penjo kendo chiwo dwoko mag penjo machalo kamago sama igolo twak.

Twagi nyalo dwaro ni iti kod ndiko ma jowinjo ong’eyo. Inyalo tiyo nade gi ndikogo e yo mapuonjo jowinjo? Lergi kar somogi asoma.

Inyalo lero ndiko ma ji ong’eyo e yo mapuonjo jowinjo kuom yiero kuonde motudore gi wach maduong’ miwuoyoe, kae to ilergi. Ne ane kaka inyalo lero ndiko machalo kaka Mika 6:8 e loko mar Bible in Luo, 1968. “Tim makare” en ang’o? Tim makare miwuoyo kuome kae gin mag ng’ano? Inyalo tiyo gi ranyisi mane mondo ilergo tiend ‘timo makare’? Kata ilergo tiend ‘hero miwafu’? Chuny mamuol tiende ang’o? Inyalo tiyo nade gi ndikoni kuom ng’at ma hike ng’eny? Kuom adier, weche mibiro tiyogo biro luwore gi wach maduong’ miwuoyoe, gimidwaro chopo, chal mar jowinjo, kaachiel gi seche momiyi.

Lero tiend weche e yo mayot konyo. Ne jomoko, ng’eyo tiend ‘pinyruoth’ miwuoyoe e Mathayo 6:10 en gima kawogi gi wuoro. Paro ne ji tiend wach moro nyalo konyo kata mana ng’at mosebedo Jakristo aming’a mondo ong’e maler gima ndiko wacho gadier. Wachni nenore maler sama wasomo 2 Petro 1:5-8 kae to walero tiend kido ma ndikogo wuoyoe: yie, ber, ng’eyo, ritruok, kinda, luoro Nyasaye, hero owete, kod hera. Sama oti kod weche matiendgi chiegni chalre, lero tiendgi nyalo konyo pogo tiend moro gi machielo. Mano en adier sama ilero weche machalo kaka rieko, ng’eyo, miyo weche odonj, kod ng’eyo pogo weche mayore yore, moti godo e Ngeche 2:1-6.

Jowinjo nyalo yudo puonj makonyogi ka ileronegi ndiko moro sie. Ji mang’eny wuoro sama eka gihango neno ni e loko moko mag Muma, Chakruok 2:7 wacho ni Adam ne en chuny mangima to kendo kaluwore gi Ezekiel 18:4, chuny en gima tho. Kinde moro, Yesu nomako dho Jo-Saddukai kane otiyo gi Wuok 3:6 e nyiso wach chier mar jomotho, ndiko ma Jo-Saddukai ne kwano ni giyiego.—Luka 20:37, 38.

Seche moko ber nyiso weche moko molworo ndiko kaachiel gi gik ma ne timore kane indiko wechego kendo nyiso ni ng’ano ma nowacho wechego, kaachiel gi joma jandiko ne wuoyogo. Jo-Farisai nong’eyo maber weche manie Zaburi 110. Kata kamano, pod Yesu nonyisogi wach moro maduong’ mayudore e kwan matindo mokwongo. Nopenjogi ni: ‘“Uneno nade kuom Kristo? En wuod ng’a?” Ne gidwoke ni, “Wuod Daudi.” Nowachonegi ni, “Ka kamano, to Daudi luonge ni Ruoth nade, kowacho kuom roho niya, ‘Ruoth noluwo ni Ruodha ni, bed piny e bada korachwich, nyaka aket wasiki e bwo tiendi’?” Omiyo ka Daudi luonge ni Ruodhe, okelo nade bedo wuode?’ (Math. 22:41-45) Sama ilero tiend Ndiko mana kaka Yesu notimo, ibiro konyo ji mondo osom Wach Nyasaye adimba.

Sama jagol-twak nyiso kinde ma ne ondikie buk moro e Muma, kata kinde ma gimoro ne otimoree, onego oler bende chal ma ne nitie e kindego. Ka otimo kamano, to jowinjo biro mako maler gimomiyo bugno kata gima ne otimoreno konyo.

Pimo kaka gik moko chalre kata opogore nyalo miyo gimiwacho omed puonjo ji moloyo. Inyalo nyiso pogruok mantie e kind paro ma ji nigo kuom wach moro kod gima Muma wacho e wi wachno. Kata inyalo pimo kuonde ariyo e Muma malero wach moro achiel. Be gipogore e yo moro? Nikech ang’o? En ang’o ma wapuonjore kuomgi? Pimo gik moko kamano, nyalo miyo jowinjo one wich miwuoyoe e yo mopogore.

Kapo ni omiyi migawo mar wuoyo kuom tij Jokristo mar lendo, inyalo medo ndhadhu kichako gi nyiso puonj madongo e yo machuok. Wuo kuom gima dwarore ni otim, gimomiyo onego otime, koda kaka otudore gi gigo ma wadwaro chopo kaka Joneno mag Jehova. Kae to ler ni dwarore ni otime kanye, karang’o, koda kaka onego otime.

To nade kapo ni twagi dwaro ni iwuo e wi moko kuom “gik matut mag Nyasaye”? (1 Kor. 2:10) Kichako gi nyiso ayanga kendo lero puonj moko madongo e wijno, weche moko matindo tindo biro bedo mayot winjo. To ka itieko gi nwoyo machuok weche miwuoyoe, yot mondo jowinjo owinj e chunygi ni adier ne gipuonjore gimoro.

Puonjo e Wi Ngima mar Jakristo. Ibiro konyo jowinjo moloyo ka inyisogi kaka twak mulo ngimagi. Kaka imedo nono ndiko e twak momiyi, penjri niya, ‘Ang’o momiyo ne okan wechegi e Ndiko nyaka chil kawuono?’ (Rumi 15:4; 1 Kor. 10:11) Par chal mar ngima ma jomoko kuom jowinjo nitiere gie sani. Par chalgo kitiyo gi puonj manie Ndiko. E twagino, ler ndiko mondo inyis kaka ginyalo konyo ng’ato onyagre e yo mariek gi chal ma kamago. Kik iwuo mana wiye wiye. Wuo kuom yore ma ji parogo koda timbe moko sie ma ji jobedogo.

Mondo itiegri kuom lonyni, chak gi puonj achiel kata ariyo ma owuo kuomgi malo kae sama iiko twagi. Kaka imedo yudo lony, med tiyo gi puonj mamokogo. Bang’ kinde, ibiro yudo ni jowinjo biro bedo gi ilo mar winjo twegeni ka gin gadier ni gibiro winjo gimoro mabiro konyogi.