Kjoachjonangi xi tsʼe nga chótʼaya Je xo̱nna xi bʼéyanajmí jotso Biblia

Kjoaʼmiya 1

Nga tsakʼétsʼiakao xále Niná

1. Jñáni tínroaniná ngayeje xi ndatjín. A koa̱n kʼoasí choya jngui.

2. Jméni xi títjon kisinda Niná.

3. Je ánkje xi títjon koannda, ánni nga tsín mangósonsíni kao xi ngikʼa.

4. Kʼoalasi jókji Sonʼnde nga títjon (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

5. Jósʼin kisindachon Niná je Sonʼnde nga koa̱n koatio je cho̱ kao chjota.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jeremías 10:12.

   Je tsojmi xi koannda, jmé xi bakóyaná tʼatsʼe jokjoan Niná (Isa. 40:26; Rom. 11:33).

2. Tʼexkiai Colosenses 1:15-17, NM.

   Jmé xá xi kisʼin Jesús kʼianga koannda ngayeje tsojmi, kʼoa jósʼin tjínnená jchatokoan nga kʼoakisʼin.

3. Tʼexkiai Génesis 1:1-10.

   1. Jókoanni tsʼatsen Sonʼnde (Gén. 1:1).

   2. Jmé xi koan xi títjon nichxin kʼianga koannda tsojmi (Gén. 1:3-5).

   3. Jmé xi koan xi koanjaoni nichxin kʼianga koannda tsojmi (Gén. 1:7, 8).

Kjoaʼmiya 2

Jngo ʼndenaxó xi naskánakoanchon

1. Jósʼin kisindachonná Sonʼnde je Niná.

2. Nʼio nkjín cho̱ kisinda Niná. A koan sikʼaxki kʼai jóʼmi (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

3. Jmé xá koanndani ʼndenaxóle Edén.

4. Jósʼin koanmele tsakai Niná nga koa̱nchon ngayeje Sonʼnde.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 1:11-25.

   1. Xi koanjanni nichxin jmé xi kisinda Niná (Gén. 1:12).

   2. Xi koanñoni nichxin nga kisinda tsojmi jméni xi koan (Gén. 1:16).

   3. Nga koan aon kʼoa kao nga koanjaonni nichxin jmé cho̱ xi kisinda Niná (Gén. 1:20, 21, 25).

2. Tʼexkiai Génesis 2:8, 9.

   Jmé yá xi jao tsakinyá Niná ya ʼndenaxó, kʼoa jósʼin kitsoyanile.

Kjoaʼmiya 3

Chjota xi títjon koannda

1. Jméni xi tsín mangóson sén xi faʼaitʼa ibi kao sén xi faʼaitʼa ya Kjoaʼmiya 2.

2. ʼYáni xi kisinda je chjota xi títjon kʼoa jótsakʼin.

3. Je Niná jmé xá kitsjoale Adán.

4. Ánni nga nʼio kisikájnafesíni Niná je Adán.

5. Jótjín tse koa̱n koatio tsakai je Adán kao Eva, kʼoa jmé xáni xi koanmele Jeobá nga katasʼín.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Salmo 83:18.

   Jóʼmi jaʼainle Niná kʼoa jósʼin tjínnele kʼoéjna xi kao Sonʼnde (Jer. 16:21; Dan. 4:17).

2. Tʼexkiai Génesis 1:26-31.

   1. Jmé xáni xi nʼio tjínle kjoandosin xi kisʼin Niná xi koanjaonni nichxin, kʼoa jméni xi tsín koanngóson xá jebi kao nga koannda cho̱ (Gén. 1:26).

   2. Jmé tsojmini xi ma chine kitsjoale Jeobá je chjota kʼoa kao cho̱ (Gén. 1:30).

3. Tʼexkiai Génesis 2:7-25.

   1. Jmé xi kitjenkao xále Adán nga kitsjoa jaʼainle cho̱ (Gén. 2:19).

   2. Jósʼin basenkaoná ya Génesis 2:24 kʼianga majinná jósʼin sikjaʼaitsjen Jeobá xi tʼatsʼe kjoabixan, nga binyatʼaxínle xínkjín chjota kʼoa nga bʼéjnda xo̱n kjoabixanle (Mat. 19:4-6, 9).

Kjoaʼmiya 4

Jósʼin kisicha ʼnde jña tsakatio

1. Chótsenlalai sén xi nroatʼa. Jmé xi tínikao Adán kao Eva.

2. Ánni nga kjoañʼai kitsjoasínile Jeobá.

3. Jókitsole jngo ye̱ je Eva.

4. ʼYáni xokisʼin nga ye̱ tsakjákao je Eva.

5. Ánni nga kisichasíni ʼnde jña tsakatio Adán kao Eva ya ʼndenaxó.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 2:16, 17 kao 3:1-13, 24.

   1. Ánni nga chʼaosʼin kisikʼéjnasíni Jeobá je kjoachjonangi xi tsakʼéjnale ye̱ je Eva (Gén. 3:1-5; 1 Juan 5:3).

   2. Ánni nga bajinkonsíniná jme xi koantʼain je Eva (Fili. 4:8; Sant. 1:14, 15; 1 Juan 2:16).

   3. Jmé xi kitso Adán kao Eva nga tsín je tsakáne jée yaole jmeni xi kisʼin (Gén. 3:12, 13).

   4. Jósʼin kisitoanntjai ánkje xi querubín ʼmi xi tsakinyachjoa ya ʼndenaxóle Edén nga toje Jeobá xi tiʼndele koatexoma (Gén. 3:24).

2. Tʼexkiai Apocalipsis 12:9.

   Jñá tjen tíbichótsjoá jme xi tísʼín je Na̱i kʼianga kontra katabatiole chjota josʼin batéxoma Niná (1 Juan 5:19).

Kjoaʼmiya 5

Nga kitsʼia kjoañʼai

1. Jósʼin tsakatio Adán kao Eva nga je tsakichosjejin ya ʼndenaxóle Edén.

2. Jméni xi koanle nga koanskanni Adán kao Eva kʼoa ánni.

3. Ánni koa̱njchásíni kʼoa kuiyásíni xtile Adán kao Eva.

4. Tsa jélani Adán kao Eva xi kisitjosonle Jeobá, jósʼin tsakatio je kʼoa kao xtile.

5. Jmé kjoañʼai xi tsakjaʼá Eva nga tsín kisitjoson.

6. Jótsakʼin xti xi jao kisʼe títjonle Adán kao Eva.

7. ʼYáni xtiʼndí xi faʼaitʼasa sén jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 3:16-23 kao 4:1, 2.

   1. Jósʼin tsakʼejna Adán kʼianga tsínti kisichikontʼainni Niná je nangi (Gén. 3:17-19; Rom. 8:20, 22).

   2. Ánni nga nda tsakinsínile Eva je jaʼainle, xi «tíjnakon» sʼin tsoyanile (Gén. 3:20).

   3. Jósʼin tsakakó Jeobá nga nda chjota koan xi kao Adán kao Eva ninga tsakajngijéelani (Gén. 3:7, 21).

2. Tʼexkiai Apocalipsis 21:3, 4.

   Jmé «kjoa xi títjon je jaʼato» xi meli nga tjóʼaxin.

Kjoaʼmiya 6

Jngo ʼndí xi nda chjota koan, kʼoa jngo xi tsʼen koan

1. Jmé xá xi kisʼin Caín kao Abel.

2. Jmé tsojmini xi kitsjoatʼale Jeobá je Caín kao Abel.

3. Ánni nga kisasensínile Jeobá je tsojmi xi kitsjoatʼa Abel, kʼoa ánni nga tsín kisasensínile tsʼe Caín.

4. Jókoankjoan Caín, kʼoa jókitsole tsakai Jeobá nga katasíkʼantjaiya yaole.

5. Jméni xi kisʼin Caín nga toje tíjnakao ndsʼe ya jinjñáján.

6. Kʼoalasi jméni xi koanle Caín kʼianga je kisikʼien je ndsʼe.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 4:2-26.

   1. Jókitso Jeobá kʼianga nʼio ñʼai tjín kjoa xi kʼoéjnajin Caín (Gén. 4:7).

   2. Jósʼin tsakakó Caín jotjín nimale (Gén. 4:9).

   3. Jósʼin be Jeobá nga jnjínle xijten xi tsín jme jée tjínle (Gén. 4:10; Isa. 26:21).

2. Tʼexkiai 1 Juan 3:11, 12.

   1. Ánni nga koanjtisínile Caín, kʼoa jmé xi bakóyaná nichxin xi tiyoa ndʼaibi (Gén. 4:4, 5; Pro. 14:30; 28:22).

   2. Jósʼin bakó Biblia nga koa̱n tojo kixi koaan ningalani koatiochjoale ngatsʼi xíngiaa je Jeobá (Sal. 27:10; Mat. 10:21, 22).

3. Tʼexkiai Juan 11:25.

   Jmé kjoachoya xi tsjoále Jeobá ngatsʼi xi kui mʼentjai kjoatéxomakixi (Juan 5:24).

Kjoaʼmiya 7

Jngo chjota xi nʼiojin koan

1. Jméni xi tsín koanngóson Enoc kao chjota xi tsakatio nga kʼia.

2. Ánni nga kui xi chʼaotjín kʼoakisʼinsíni chjota nichxin nga tsakʼejna Enoc.

3. Jmé kjoa xi chʼaotjín kʼoakisʼin je chjota (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

4. Ánni nga kjoanʼiojin koanchjénsínile je Enoc.

5. Jótjín tse tsakatio chjota nga kui nichxin, tonga jótjín nó koanle Enoc.

6. Jméni xi koan nga je kʼien Enoc.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 5:21-24, 27.

   1. Jósʼin tsakʼejna Enoc xi kao Jeobá (Gén. 5:24).

   2. Tojotso Biblia, ʼyá chjotani xi ngisa nkjín nó tsakʼejna, kʼoa jótjín nóle nga kʼien (Gén. 5:27).

2. Tʼexkiai Génesis 6:5.

   Jókji ngisa chʼao koanchonsa i̱ Sonʼnde nga je kʼien Enoc, kʼoa jósʼin mangóson kao nichxin xi tiyoa ndʼaibi (2 Tim. 3:13).

3. Tʼexkiai Hebreos 11:5, NM.

   Jméni xi «nda kisʼe kon Niná xi tʼatsʼe» jokoankjoan Enoc, kʼoa jósʼin kichotsjoá jebi (Gén. 5:22).

4. Tʼexkiai Judas 14, 15.

   Jósʼin skénngi chjota tjenngile Cristo je kjoanʼiojinle Enoc kʼianga koaikájinkon chjota nga je nroa kjoajchánle Niná xi Armagedón ʼmi (2 Tim. 4:2; Heb. 13:6).

Kjoaʼmiya 8

Chjota xi nʼio yʼai kʼoa nʼio ngʼa koankjoan i̱ Sonʼnde

1. Jméni xi koan kʼianga tjínkʼa ánkjele Niná xi tosa je kinrʼoéle Satanás.

2. Ánni nga tjínkʼasíni ánkje xi kisikatío xá xi tjínle ya ngʼajmi kʼoa i̱ jaʼaisíni i̱ Sonʼnde.

3. Ánni nga chʼaotjínsíni kʼianga i̱ Sonʼnde jaʼai ánkje kʼoa nga chjota kisikʼóya yaole.

4. Jméni xi tsín koanngóson jokoankjoan xtile ánkje je kʼoa kao chjota.

5. Tojosísʼin chotsenlai sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi kisʼin xtile je ánkje kʼianga je nʼio yʼai kʼoa nʼio ngʼa koankjoan.

6. Kʼianga je kʼien Enoc, ʼyásani chjota xi ndʼé koan xi tsakʼejna i̱ Sonʼnde, kʼoa ánni nga koantsjoakesíni Niná.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 6:1-8.

   Jótso Génesis 6:6 tʼatsʼe josʼe kon Jeobá josʼin manginkoa kjoabijnachonná (Sal. 78:40, 41; Pro. 27:11).

2. Tʼexkiai Judas 6.

   Jósʼin síkjaʼaitsjenjinná ndʼaibi tʼatsʼe ánkje «xi tsínkui kisikuinda xá títjonle» (1 Cor. 3:5-9; 2 Ped. 2:9, 10).

Kjoaʼmiya 9

Jngo kaxaje kisinda Noé

1. Jótjín koansonni yaniʼyale Noé, kʼoa jótsakʼin nga jan xtile.

2. Jméni xi kisijéle Niná je Noé nga katasínda kʼoa ánni.

3. Jókisʼin je chjota kʼianga kʼoakitsole Noé xi tʼatsʼe je kaxa.

4. Jókitsole Niná je Noé, jólasikao je cho̱.

5. Kʼianga je tsakʼéchjoa Niná je xo̱ntjoale kaxa, jméni xi kisʼin Noé kao yaniʼyale.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 6:9-22.

   1. Jméni xokisikao Noé nga nʼio nda tsabexkónsíni Niná xi kixi (Gén. 6:9, 22).

   2. Jósʼin síkjaʼaitsjen Jeobá tʼatsʼe kjoatsʼen, kʼoa jósʼin koasenkaoná jebi kʼianga chjoéjian kjoasʼetsaojin (Gén. 6:11, 12; Sal. 11:5).

   3. Jósʼin koa̱n chjénngile Noé kʼianga kʼoatsoná naxinandále Jeobá jme xi sʼiaan (Gén. 6:22; 1 Juan 5:3).

2. Tʼexkiai Génesis 7:1-9.

   Jósʼin tsjoá nganʼioná kʼianga chjota kixi sʼin tsabekon Jeobá je Noé, ninga chjotajéelani koan (Gén. 7:1; Pro. 10:16; Isa. 26:7).

Kjoaʼmiya 10

Jngo Jtsínʼio

1. Ánni nga tsín ʼya xi tikoan jaʼasʼensíni ya kaxa kʼianga tsakʼa jtsí.

2. Jótjín nichxin kʼoa jótjín nitjen kisikʼa jtsí je Jeobá, kʼoa jñá saʼnda tjen kichó je nandá.

3. Jmé xi koanle je kaxa kʼianga je tsakinngʼa nandá.

4. Kʼianga jaʼai jtsínʼio a tsʼangi chjota xi nʼioná yʼai kʼoa nʼioná ngʼa koankjoan. Jmé xi koanle nʼaile.

5. Jmé xi koanle je kaxa nga je koan aonni sá.

6. Ánni nga kitsjoaʼndesíni Noé nga jngo nraa kitjo ya kaxa.

7. Jósʼin tsabeni Noé nga je jaʼajen nandá.

8. Jmé xi kitsole Niná je Noé kao yaniʼyale nga je tsʼato jngo nó tsakatioʼya ya kaxa.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 7:10-24.

   1. ʼYáni xi jeson kʼianga jaʼai jtsínʼio i̱ Sonʼnde (Gén. 7:23).

   2. Jótjín nichxin jaʼajenni nandá xi kixinya kʼianga jaʼai jtsínʼio (Gén. 7:24).

2. Tʼexkiai Génesis 8:1-17.

   Jósʼin bakó Génesis 8:17 kʼianga tsín tsʼantjaiya jme xi tjínndajinle Jeobá saʼnda ngasʼa xi kao Sonʼnde (Gén. 1:22).

3. Tʼexkiai 1 Pedro 3:19, 20.

   1. Jmé kjoañʼai xi tsakʼaile je ánkje xi xíjin koan nga kini ya ngʼajmi (Jud. 6).

   2. Kʼianga ʼyaa xi tʼatsʼe Noé kao yaniʼyale jósʼin sʼesaná kjoanʼiotʼa xi kao Jeobá nga male bʼasjentjai naxinandále (2 Ped. 2:9).

Kjoaʼmiya 11

Je ʼya̱ xi títjon

1. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi. Jméni xi títjon kisʼin Noé nga je kitjoni ya kaxa.

2. Je Niná jmé xi tsakʼénele Noé kao yaniʼyale nga je jaʼato jtsínʼio.

3. Jméni xi kitso Niná xi tsínkʼia ti kʼoasʼinni.

4. Kʼianga jchaa jngo ʼya̱, jméni xi sikjaʼaitsjeen.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 8:18-22.

   1. Jméni xi koa̱n sʼiaan ndʼaibi kʼianga «joni tsa jta̱ xi naskánjen» katabichóle Jeobá (Gén. 8:21; Heb. 13:15, 16).

   2. Jméni xi tsabe Jeobá jotjío nimale chjota kʼoa jósʼin sikuindale yaoná tʼatsʼe kjoa jebi (Gén. 8:21; Mat. 15:18, 19).

2. Tʼexkiai Génesis 9:9-17.

   1. Jmé kjoasʼendajin xi tsakʼéndakao Jeobá kao chjota kʼoa kao cho̱ xi tjín i̱ Sonʼnde (Gén. 9:10, 11).

   2. Jótjín tse kʼoéjna kjoasʼendajinle je ʼya̱ (Gén. 9:16).

Kjoaʼmiya 12

Jngo ndʼia xi nʼio ngʼa kji tsakʼénda chjota

1. ʼYáni xi Nemrod tsakʼin, kʼoa jósʼin kisikjaʼaitsjen Niná xi tʼatsʼe chjota je.

2. Ánni nga ladrillo tjíosíndasíni chjota xi faʼaitʼa ibi.

3. Ánni nga tsín kisasensínile Jeobá ndʼia xi tsakʼénda chjota.

4. Jósʼin tsakʼéchjoa Niná nga kisʼenda ndʼia ngʼa jebi.

5. Jótsakʼin naxinandá jebi, kʼoa jósʼin tsoyanile jaʼain jebi.

6. Jmé xi kisʼin chjota kʼianga je kisinkjínya Niná je én xi koannle.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 10:1, 8-10.

   Jókoankjoan Nemrod, kʼoa jméni xi bajinkonná ya Biblia (Pro. 3:31).

2. Tʼexkiai Génesis 11:1-9.

   Jmé xá kisʼendani je ndʼia xi nʼio ngʼa kji, kʼoa ánni nga tsín nda kichomasíni (Gén. 11:4; Pro. 16:18; Juan 5:44).

Kjoaʼmiya 13

Abraham... miyole Niná

1. Jókoankjoan chjota xi tsakatio ya Ur.

2. ʼYáni chjota xosíkji faʼaitʼa ibi. Kʼiáni kitsin. Jñáni tsakʼejna.

3. Jméni xi tsakʼénele Niná je Abraham.

4. Ánni nga miyole Niná tsakʼinsíni Abraham.

5. Kʼianga kitjo Abraham ya Ur, ʼyáni xi kikao.

6. Jméni xi kitsole Niná je Abraham kʼianga kichó ya ʼnde Canaán.

7. Jméni xi tongini kitsole Niná je Abraham kʼianga je ñokan kao xjaʼaonñole nó.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 11:27-32.

   1. ʼYá koannile Abraham je Lot (Gén. 11:27).

   2. Ninga jélani Taré bʼaxki nga kitjo yaniʼyale nga ki ya Canaán, jósʼin ʼyañá nga je Abraham xi ñaki tsakasentítjonle nga kitjo, kʼoa ánni kʼoakisʼinsíni (Gén. 11:31; Hech. 7:2-4).

2. Tʼexkiai Génesis 12:1-7.

   Jósʼin kisitseya Jeobá kjoasʼendajin xi kisʼele kao Abraham kʼianga je kichó ya nangi Canaán (Gén. 12:7).

3. Tʼexkiai Génesis 17:1-8, 15-17.

   1. Jótsakʼin Abrán kʼianga je ñokan kao xjaʼaonñole nó, kʼoa ánni (Gén. 17:5).

   2. Jmé kjoanichikontʼain xi tongini kʼoakitsole Jeobá je Sara xi kʼoasʼin sʼele (Gén. 17:15, 16).

4. Tʼexkiai Génesis 18:9-19.

   1. Jotso Génesis 18:19, jmé xá xi kjinele je xi xijchá ma (Deu. 6:6, 7; Efe. 6:4).

   2. Jmé xi bakóyaná jokisʼin Sara nga tsín jme xi koa̱n kʼoéjnaʼma xi kao Jeobá (Gén. 18:12, 15; Heb. 4:13).

Kjoaʼmiya 14

Chotʼayakao kjoamakjainle Abraham

1. Jméni xi tongini kitsole Niná je Abraham, kʼoa jósʼin kisitjoson.

2. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jósʼin kiskotʼayakao Niná je kjoamakjainle Abraham.

3. Jméni xi kisʼin Abraham ninga likui koanjinle jmeni xi tsakʼénele Niná.

4. Jméni xi koan kʼianga je tsakʼasje kicha je Abraham nga sikʼien ʼndíle.

5. Jókji kjoamakjain kisʼele Abraham xi tʼatsʼe Niná.

6. Je Niná jméni xi kitsjoale Abraham xi katasíkʼienle, kʼoa jósʼin kitsjoanile.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 21:1-7.

   Ánni nga tsakatendaisínile yaole ʼndíle Abraham jonga kjoan xi xʼin nga koanjinni nichxin (Gén. 17:10-12; 21:4).

2. Tʼexkiai Génesis 22:1-18.

   Jósʼin tsakakó Isaac nga kisitjosonle Abraham je nʼaile, kʼoa jmé kjoa xi ngisasa tse tíjna kitsoyanile jebi (Gén. 22:7-9; Efe. 5:2).

Kjoaʼmiya 15

Yátsʼi̱n kiskotsenni je chjoónle Lot

1. Ánni xín kikatiosínile xínkjín Abraham kao Lot.

2. Ánni ya koanmesínile kikʼejna Lot ya Sodoma.

3. Jókjoan chjota xi kisʼe ya Sodoma.

4. Jmé énni xi kichokájinkon jao ánkje je Lot.

5. Ánni nga koannaxasíni chjoónle Lot.

6. Jméni xi bakóya jmeni xi koanle chjoónle Lot.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 13:5-13.

   Jméni xi bakóyaná jokisʼin Abraham nga koa̱nná kʼoéndajian kjoa xi sakʼoa sʼená kao xíngiaa (Gén. 13:8, 9; Rom. 12:10; Fili. 2:3, 4).

2. Tʼexkiai Génesis 18:20-33.

   Kʼianga chotʼayajian kjoachobanajmí xi kisʼele Abraham kao Jeobá, ánni nga ñaki tjínjngosíni tokoan kʼianga je Jeobá kao Jesús kixi koa̱n nga kjoaʼaikao kjoaxkónle (Gén. 18:25, 26; Mat. 25:31-33).

3. Tʼexkiai Génesis 19:1-29.

   1. Tojosʼin bakóyaná Biblia xi tʼatsʼe jebi, jósʼin bekon Niná xi ti xʼin xínkjín fayokaoni (Gén. 19:5, 13; 1 Cor. 6:9).

   2. Jméni xi tsín mangóson josʼin kisitjosonle Niná je Lot kao Abraham, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Gén. 19:15, 16, 19, 20; 22:3).

4. Tʼexkiai Lucas 17:28-32.

   Jósʼin tsabekon tsojmi xi kisʼele chjoónle Lot, kʼoa jósʼin bajinkonná jebi nga tsín kʼoati katamaa (Luc. 12:15; 17:31, 32; Mat. 6:19-21, 25).

5. Tʼexkiai 2 Pedro 2:6-8.

   Nga chjénngile Lot, jósʼin tjínnená jchatokoan jme xi chʼao chon i̱ Sonʼnde (Eze. 9:4; 1 Juan 2:15-17).

Kjoaʼmiya 16

Jngo chjoón xi ndasʼín kikijnyile Isaac

1. ʼYáni je chjota kao je chjoón xi matsentʼasí ibi.

2. Jókisʼin Abraham nga tsakásjaile chjoón je ʼndíle, kʼoa ánni.

3. Jósʼin kitjoson kjoabʼetsʼoa xi tsakʼéjna choʼndale Abraham.

4. Kʼianga kichjonangile Rebeca tsa mele kuixankao Isaac, jókitso.

5. Jméni xi tsjoa ti tsakʼéngani kon Isaac.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 24:1-67.

   1. Jméni xi ndatjín tsakakó Rebeca nga kisatejin choʼndale Abraham jñani tíjna je xjáonandá (Gén. 24:17-20; Pro. 31:17, 31).

   2. Jmé choa̱ xi nda kisikʼéjnaná xi chjota tjenngile Cristo ma ndʼaibi jmeni xi kisikao Abraham je Isaac (Gén. 24:37, 38; 1 Cor. 7:39; 2 Cor. 6:14).

   3. Ánni nga chʼasjeʼañá nichxin nga sikjaʼaitsjenjian, jokisʼin Isaac (Gén. 24:63; Sal. 77:12; Fili. 4:8).

Kjoaʼmiya 17

Xtingʼion xi tsín tongoson koankjoan

1. ʼYáni xi Esaú kʼoa Jacob tsakʼin, kʼoa ánni nga tsín tongoson koankjoanni.

2. Jótjín nóle Esaú kao Jacob nga kʼien Abraham je pajchále

3. Jméni xi kisʼin Esaú nga nʼio ba koansínile xijchále.

4. Ánni nga nʼio koanjtisínile Esaú xi kao Jacob je ndsʼe.

5. Jméni xi tsakʼénele Isaac je Jacob.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 25:5-11, 20-34.

   1. Jméni xi tongini kitso Jeobá xi tʼatsʼe nga jao xtile Rebeca (Gén. 25:23).

   2. Jméni xi tsín koanngóson je Jacob xi kao Esaú tʼatsʼe josʼin tsabekon xi bʼaile je xi ʼndítjon ma (Gén. 25:31-34).

2. Tʼexkiai Génesis 26:34, 35; 27:1-46, kao 28:1-5.

   1. Jósʼin tsakakó Esaú nga tsín tsabechjí jme xi tʼatsʼe Niná tínroani (Gén. 26:34, 35; 27:46).

   2. Kʼianga kisokole kjoanichikontʼainle Niná je Jacob, jméni xi kitsole Isaac nga katasʼín (Gén. 28:1-4).

3. Tʼexkiai Hebreos 12:16, 17.

   Jósʼin bakó choa̱le Esaú jmeni xi koyale ʼyani xi bʼasjengi jme xi tʼatsʼe Niná tínroani.

Kjoaʼmiya 18

Jacob ya fi ʼnde Harán

1. ʼYáni chjoónxti xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa jmé xi kisʼin Jacob xi tʼatsʼe.

2. Jméni xi kisʼin Jacob nga koan chixankao Raquel.

3. Jméni xi kisʼin Labán kʼianga je kichó nichxin nga kuixan Jacob kao Raquel.

4. Jméni xi ti kisʼinngáni Jacob nga koan chixankao Raquel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 29:1-30.

   1. Ningalani tsakʼanachale Labán, jósʼin tsakakó Jacob nga chjota kixi, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Gén. 25:27; 29:26-28; Mat. 5:37).

   2. Jósʼin bakó choa̱le Jacob jmeni xi tsín mangóson je kjoatsjoacha kʼoa kao nga tongotjoni matsjoacha jngo chjota (Gén. 29:18, 20, 30; Cant. de Cant. 8:6).

   3. Jótsakʼin yánchjín xi ño kisʼele Jacob kʼoa kisʼele xti nga koanskanni (Gén. 29:23, 24, 28, 29).

Kjoaʼmiya 19

Nkjín koansonni yaniʼyale Jacob

1. Jótsakʼin nga jaon xti xi títjon kisʼele Jacob kao Lea je chjoón títjonle.

2. Jótsakʼin nga jao xti xi kisʼele Jacob kao Zilpá je chjoón choʼndale Lea.

3. Jótsakʼin nga jao xti xi kisʼele Jacob kao Bilhá je chjoón choʼndale Raquel.

4. Jótsakʼin nga jao xti xi kisʼele Raquel, tonga jméni xi koan nga kitsin xi majaoni.

5. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jótjín xti kisʼele Jacob, kʼoa jmé naxinandá xi ya jaʼaini.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 29:32-35; 30:1-26, kao 35:16-19.

   Jolani tʼatsʼe nga tejao xtile Jacob, jósʼin bʼai jaʼainle xtiʼndí hebreo nichxin kjoatse.

2. Tʼexkiai Génesis 37:35.

   Ninga tojélani Dina xi faʼaitʼa jaʼainle ya Biblia, jósʼin ʼyañá nga nkjínsa xtiyánchjín kisʼele Jacob (Gén. 37:34, 35).

Kjoaʼmiya 20

Kjoa kiskajin Dina

1. Ánni nga koankaisínile Abraham kao Isaac nga je chixankao chjota xi ya tsʼe Canaán je xtile.

2. A kisasenle Jacob kʼianga je kisimiyo tsotile je xtiyánchjín xi ya tsʼe Canaán.

3. ʼYá chjotani xi tíkotsensíle Dina, kʼoa jmé kjoa xi chʼaokisʼin chjota jebi.

4. Jméni xi kisʼin je ndsʼe Dina, Simeón kao Leví, kʼianga kisʼejinle jmeni xi koantʼain ndichja.

5. A kisasenle Jacob jmeni xi kisʼin Simeón kao Leví.

6. Jósʼin kitsʼiani kjoa xi kisʼele yaniʼya jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 34:1-31.

   1. A tosakʼoa kikonle xtiyánchjín xi ya tsʼe Canaán je Dina. Kʼoalasi (Gén. 34:1).

   2. Ánni nga je kisʼesínile jée Dina nga kʼoasʼin kinikaojée (Gál. 6:7).

   3. Jósʼin koakó ndʼaibi je xi sʼa xti nga nʼio sʼin kuenta jmeni choa̱ xi bʼéjnaná je xi koantʼain Dina (Pro. 13:20; 1 Cor. 15:33; 1 Juan 5:19).

Kjoaʼmiya 21

Majtike xtindsʼe José

1. Ánni nga koanxínkonkesíni je ndsʼe José, kʼoa jméni xi kisʼin.

2. Jméni xi mele kisikao ndsʼe José, tonga jókitso Rubén.

3. Jméni xi koan kʼianga jaʼa chjota xi ya tjenni ntje̱le Ismael xi tsojmi baténa.

4. Jméni xi kisʼin je ndsʼe José kʼianga kʼoasʼin katamakjainle je nʼaile nga kʼien je José.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 37:1-35.

   1. Je chjota tjenngile Cristo jósʼin skénngi choa̱le José kʼianga kʼoakuitso tsa ʼya xi tsín nda tífikao yaole ya jinjtín (Gén. 37:2; Lev. 5:1; 1 Cor. 1:11).

   2. Jméni xokisikao je ndsʼe José nga kʼoasʼin tsakaténasíni (Gén. 37:11, 18; Pro. 27:4; Sant. 3:14-16).

   3. Jókoanle Jacob xi toxá kʼoamani nga tjín xi mʼená (Gén. 37:35).

Kjoaʼmiya 22

Ndoyá chaní José

1. Jótjín nóle José kʼianga kikao chjota ya Egipto, kʼoa jmé xi koan nga je kichó ya.

2. Ánni nga ndoyá kichanísíni José.

3. Jmé xá kisʼenele José ya yandoyá.

4. Jmé xi kisʼin José ya yandoyá xi tʼatsʼe je choʼndale Faraón je xi tsjoále vino kʼoa kao xi sínda nioxtila.

5. Jméni xi koan nga je kitjoni ndoyá je xi tsjoále vino je Faraón.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 39:1-23.

   Kʼianga tsín jngo kjoatéxoma xi bʼéchjoa je kjoachajngi nichxinle José, jméni xokisikao nga kitokasínile chjoónle Potifar (Gén. 2:24; 20:3; 39:9).

2. Tʼexkiai Génesis 40:1-23.

   1. Tʼeyanajmílai jotso nijñá xi tsakʼaile je xi tsjoále vino Faraón kʼoa jósʼin tsakʼéjnatsenle Jeobá je José nijñá jebi (Gén. 40:9-13).

   2. Jótso nijñá xi tsakʼaile xi sínda nioxtila, kʼoa jósʼin kitsoyanile (Gén. 40:16-19).

   3. Nichxin xi tiyoa ndʼaibi je choʼnda xi nʼiotʼakon, xi ndabe xá, jósʼin tjíokjenngile jokisʼin José (Gén. 40:8; Sal. 36:9; Juan 17:17; Hech. 17:2, 3).

   4. Jósʼin síkʼéjnatsen ya Génesis 40:20 josʼin bekon chjota tjenngile Cristo nga fele nó chjota (Ecl. 7:1; Mar. 6:21-28).

Kjoaʼmiya 23

Je nijñá xi tsakʼaile Faraón

1. Jméni xi koanle Faraón nga kijnafe.

2. Je xi tsjoále vino Faraón ánni nga chan jaʼaitsjensínile xi tʼatsʼe José.

3. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jmé nijñá xi jao tsakʼaile Faraón.

4. Jókitso José jólasʼin tsoyanile nijñá jebi.

5. Jókoannile kʼianga je José koanjaosínile Faraón, kʼoa nga nʼio ngʼa tsakʼejnasíni ya Egipto.

6. Ánni nga ya Egipto kisíni ndsʼe José, kʼoa ánni nga tsín tsabesíni tsa je José.

7. Jmé nijñá xi jaʼaitsjenle José, kʼoa jmé xi koanjinle.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 41:1-57.

   1. Jósʼin nga je Jeobá kisʼin kuenta je José, kʼoa jósʼin skénngile chjota tjenngile Cristo je choa̱le (Gén. 41:16, 25, 28; Mat. 5:16; 1 Ped. 2:12).

   2. Nó kʼianga nʼio kisʼe tsojmi ya Egipto kʼoa nó nga jaʼai kjinrá, jméni xi mangóson josʼin tjío ndʼaibi je naxinandále Jeobá kʼoa kao xi chjota tjenngile Cristo tsole yaole (Gén. 41:29, 30; Amós 8:11, 12).

2. Tʼexkiai Génesis 42:1-8 kao 50:20.

   A chʼaotjín kʼianga je choʼndale Jeobá kjoenjenle jko̱ jngo chjota xi xángʼa tjínle kʼiatsa to kjoaxkóntokon tsoyanile kʼoa tsakui costumbre tjín naxinandále (Gén. 42:6).

Kjoaʼmiya 24

José kotʼayakao je xtindsʼe

1. Ánni nga kʼoakitsosínile je ndsʼe José nga tokichokotsenché.

2. Ánni nga kitsjoaʼndesíni Jacob nga ki ya Egipto je Benjamín, ʼndíle xi maʼndí.

3. Jómani nga ya kisʼejnayasíni chotsín taonchxoale José ya naxále Benjamín.

4. Jméni xi kitso Judá nga sʼin nga katanikʼéjnandai je Benjamín.

5. Jósʼin je kisikʼantjaiya yaole je ndsʼe José.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 42:9-38.

   Ánni nga ndatjínsíni xi síkjaʼaitsjenjinle ndʼaibi je xi xá tjínle ya naxinandále Jeobá je énle José xi nroatʼa ya Génesis 42:18 (Neh. 5:15; 2 Cor. 7:1, 2).

2. Tʼexkiai Génesis 43:1-34.

   1. Ninga jélani ʼndítjon koan Rubén, jósʼin ʼyañá nga je Judá xi chjineʼén koanle ndsʼe (Gén. 43:3, 8, 9; 44:14, 18; 1 Cró. 5:2).

   2. Jósʼin kiskotʼayakao José je ndsʼe kʼoa ánni (Gén. 43:33, 34).

3. Tʼexkiai Génesis 44:1-34.

   1. ʼYá chjota xi kisikʼóya yaole José tojoni nga tsín skoe je ndsʼe ʼyani je (Gén. 44:5, 15; Lev. 19:26).

   2. Jósʼin tsakakó je ndsʼe José nga je tsínle kjoaxínkon xi tjínle tsakai ngasʼa kao je José (Gén. 44:13, 33, 34).

Kjoaʼmiya 25

Yaniʼyale Jacob ya fi Egipto

1. Jméni xi koan kʼianga je kʼoakitsole ndsʼe José ʼyani je.

2. Jméni xi kao kjoandʼé kʼoakitsonile José je ndsʼe.

3. Jméni xi kitso Faraón kʼianga kisʼejinle xi tʼatsʼe je ndsʼe José.

4. Jótjín mani yaniʼyale Jacob kʼianga kichokatio ya Egipto.

5. Jótsakʼin yaniʼyale Jacob kʼoa ánni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Génesis 45:1-28.

   Jósʼin bakó choa̱le José xi faʼaitʼa ya Biblia nga Jeobá male kʼoasʼín nga tosa nda katabichótsjoá tsa jmeni xi je sikiʼaon tsakai choʼndale (Gén. 45:5-8; Rom. 8:31; Fili. 1:12-14).

2. Tʼexkiai Génesis 46:1-27.

   Jósʼin kisinʼiojin Jeobá je Jacob kʼianga ki ya Egipto (Gén. 46:1-4, nota).

Kjoaʼmiya 26

Kixi kitʼale Niná je Job

1. ʼYáni xi Job tsakʼin.

2. Jméni xi koanmele kisʼin tsakai Satanás. A kʼoakoan josʼin koanmele.

3. Jméni xi kitsjoaʼnde je Jeobá nga kisʼin Satanás, kʼoa ánni.

4. Ánni nga «tinókjoaʼaonlai Niná kʼoa katamʼai» kitsosínile chjoónle Job (Chótsenlai sén xi faʼaitʼa ibi).

5. Josísʼin matsen sén xi majaoni, jósʼin kisichikontʼain Jeobá je Job, kʼoa ánni.

6. Tsa kʼoati kixi koa̱nleñá je Jeobá joni tsa Job, jmé kjoanichikontʼain kʼoainá.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Job 1:1-22.

   Je chjota tjenngile Cristo jósʼin koa̱n skénngile je Job nichxin xi tiyoa ndʼaibi (Job 1:1; Fili. 2:15; 2 Ped. 3:14).

2. Tʼexkiai Job 2:1-13.

   Jókisʼin Job nga kitjenngike Satanás kʼoa jókisʼin chjoónle (Job 2:9, 10; Pro. 19:3; Miq. 7:7; Mal. 3:14).

3. Tʼexkiai Job 42:10-17.

   1. Jméni xi mangóson je kjoanda xi tsakʼaile Job kʼoa kao xi tsakʼaile Jesús nga kʼoasʼin kixi kitʼantsjaile Niná (Job 42:12; Fili. 2:9-11).

   2. Jósʼin tsjoá nganʼioná nga sʼejinná je kjoanichikontʼain xi tsakʼaile Job nga kʼoasʼin kixi kitʼantsjaile Niná (Job 42:10, 12; Heb. 6:10; Sant. 1:2-4, 12; 5:11).

Kjoaʼmiya 27

Jngo rey xi tsʼen tsakatéxoma ya Egipto

1. ʼYáni je chjota xi nʼósí yʼa, kʼoa ʼyáni xi tíbasíle.

2. Jmé xi koantʼain je chjota israelita kʼianga je kʼien José.

3. Ánni nga je chjota egipcio chan kitsokjonsínile je chjota israelita.

4. Jmé xi tsakʼénele Faraón je yánchjín xi binyakao nga sʼele ʼndí je yánchjín israelita.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 1:6-22.

   1. Jósʼin tsakʼétsʼiakao Jeobá nga kisitjoson jmeni xi kitsole Abraham (Éxo. 1:7; Gén. 12:2; Hech. 7:17).

   2. Jósʼin tsakakó je yánchjín xi binyakao nga sʼele ʼndí je yánchjín israelita nga tsabexkón jokji xkón tíjna je kjoabijnachon (Éxo. 1:17; Gén. 9:6).

   3. Jmé kjoanda xi tsakʼaile yánchjín jebi nga kixi koan xi kao Jeobá (Éxo. 1:20, 21; Pro. 19:17).

   4. Jmé xi kisʼin Satanás tojoni nga tsín kuitjoson jme xi tjínndajinle Jeobá xi tʼatsʼe je Ntje̱ xi kitsole Abraham nga sʼele (Éxo. 1:22; Mat. 2:16).

Kjoaʼmiya 28

Bitjontjai je ʼndílee Moisés

1. ʼYáni je ʼndílee xi matsentʼasí ibi, kʼoa ʼyá tsʼe najmántsja xi tísikaosí.

2. Nga tsín katanikʼien Moisés jmé xi kisʼin je na̱le.

3. ʼYáni je tsotiʼndí xi matsentʼasí ibi, kʼoa jméni xi kisʼin.

4. Jókitsole Míriam je tsotile Faraón kʼianga koansjaile je ʼndílee.

5. Je tsotile Faraón, jméni xi kitsole je na̱le Moisés.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 2:1-10.

   Je na̱le Moisés ánni nga koan tsakándiasínile kʼoa nga koan kitsoyasínile je Moisés kʼianga sʼa ʼndí kji, kʼoa jmé choa̱ xi bʼéjnale ndʼaibi je xi xijchá ma (Éxo. 2:9, 10; Deu. 6:6-9; Pro. 22:6; Efe. 6:4; 2 Tim. 3:15).

Kjoaʼmiya 29

Ánni tsakangasíni Moisés

1. Jñáni koanjchínga Moisés, kʼoa jméni xi tjínjinle xi tʼatsʼe xijchále.

2. Jméni xi kisʼin Moisés nga je kichó ñachan nóle.

3. Jméni xi kitsole Moisés jngo israelita xi tíbʼéle xínkjín, kʼoa jókitso chjota jebi.

4. Ánni tsakangasínile Moisés naxinandá Egipto.

5. Jñáni tsakanga Moisés, kʼoa ʼyáni xi tsabexkon ya ʼnde jebi.

6. Jméni xi kisʼin Moisés je xi ñachan nó tsakʼejna ya Madián.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 2:11-25.

   Ninga nkjín nó kinichjine Moisés ya Egipto, jósʼin tsakakó nga kixi kitʼale Jeobá kʼoa kao naxinandále (Éxo. 2:11, 12; Heb. 11:24).

2. Tʼexkiai Hechos 7:22-29.

   Jméni xi bakóyaná jokisʼin Moisés kʼianga totsʼe nganʼio koanmenile kisikatíondai chjota Israel nga choʼnda tjío ya Egipto (Hech. 7:23-25; 1 Ped. 5:6, 10).

Kjoaʼmiya 30

Je yánaʼyá xi tíbʼájnga

1. Jóʼmi nindo xi faʼaitʼasí ibi.

2. Jméni xi tsabe Moisés kʼianga kikao barréle ya nindo.

3. Jókitso je jta̱ xi kinchja ya jinyánaʼyá xi tíbʼájnga, kʼoa ʼyá tsʼe.

4. Jókitso Moisés kʼianga kʼoakitsole Niná nga je katafikʼasje naxinandále ya Egipto.

5. Jókitsole Niná je Moisés, jólakuitso kʼiatsa kui chjónangile ʼyáni xi kisikasén.

6. Jósʼin tsakakó Moisés nga Niná kisikasén.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 3:1-22.

   Ánni nga sínʼiojinsíniná je choa̱le Moisés, nga je tsjoá nganʼioná Jeobá, tsa sakʼoa likui kʼoakoa̱nná maná nga sitjosoan xá xi bʼainá i̱ naxinandále Niná (Éxo. 3:11, 13; 2 Cor. 3:5, 6).

2. Tʼexkiai Éxodo 4:1-20.

   1. Jósʼin tsʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle Moisés je xi ñachan nó tsakʼejna ya Madián, kʼoa jméni xi bakóyale jebi ʼyani xi mele kuichotjenngi jngo xá ya jinjtínle Niná (Éxo. 2:11, 12; 4:10, 13; Miq. 6:8; 1 Tim. 3:1, 6, 10).

   2. Kʼiatsa koatekjáyaná Jeobá i̱ jinjtínle, jméni kjoanʼiotʼa xi tsjoáná choa̱le Moisés (Éxo. 4:12-14; Sal. 103:14; Heb. 12:4-11).

Kjoaʼmiya 31

Moisés kao Aarón fichókonle Faraón

1. Kʼianga Moisés kao Aarón je tsakakóle choa̱ je chjota israelita, jméni xi koan.

2. Je Moisés kao Aarón jméni xi kitsole Faraón, tonga jókitso Faraón.

3. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi koan kʼianga kisikʼatjenjinʼndé je yá xi yʼa Aarón.

4. Jméni xi kisikao Jeobá je Faraón, kʼoa jókisʼin Faraón.

5. Jméni xi koan kʼianga je jaʼato xi te kjoañʼai.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 4:27-31 kao 5:1-23.

   Jókitsonile Faraón nga i̱ kitso: «Nitsejinla ʼbexkoan Jeobá» (Éxo. 5:2; 1 Sam. 2:12; Rom. 1:21).

2. Tʼexkiai Éxodo 6:1-13, 26-30.

   1. Jósʼin nga tsín kisikʼéjnatsenle josʼin tsoyanile jaʼainle Jeobá je Abraham, Isaac kao Jacob (Éxo. 3:13, 14; 6:3; Gén. 12:8).

   2. Jósʼe tokoan kʼianga sʼejinná nga Jeobá kisichjén je Moisés, ninga kʼoakitso nga likui kuitjosonle xá xi tsakʼaile (Éxo. 6:12, 30; Luc. 21:13-15).

3. Tʼexkiai Éxodo 7:1-13.

   1. Kʼianga kao kjoanʼiojin kikaole Moisés kao Aarón je énle Jeobá je Faraón xi tʼatsʼe kjoañʼai xi kjoaʼainele, jmé choa̱ xi kisikʼéjnale je choʼndale Jeobá xi tjío ndʼaibi (Éxo. 7:2, 3, 6; Hech. 4:29-31).

   2. Jósʼin tsakakó Jeobá nga toje xi nʼio ngʼa tíjna xi kao niná xi kisʼe Egipto (Éxo. 7:12; 1 Cró. 29:12).

Kjoaʼmiya 32

Kjoañʼai xi te

1. Chótsenlalai sén xi faʼaitʼa ibi, kʼoa kʼoasi jñánile kjoañʼai xi jan títjon kisikasén Jeobá ya Egipto.

2. Jméni xi tsín koanngóson je kjoañʼai xi jan títjon kinikasén kʼoa kao xi ngikʼa.

3. Jñánile kjoañʼai xi koanñoni, xi koan aonni kʼoa kao xi koanjaonni.

4. Jñánile kjoañʼai xi koanñatoni, xi koanjinni kʼoa kao xi koanñajanni.

5. Jmé xi kitsole Jeobá je chjota israelita nga katasʼín tongini nga kje bichójin xi mani te kjoañʼai.

6. Jñánile kjoañʼai xi koanni te, kʼoa jméni xi koan nga koanskanni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 7:19–8:23.

   1. Ninga koanlanile je naʼmi xi magia male xi tjín ya Egipto nga kʼoati kisʼin nga jao koya kjoañʼai xi kisikasén Jeobá, jméni xi kitso xi koanjanni kjoañʼai (Éxo. 8:18, 19; Mat. 12:24-28).

   2. Jósʼin tsakakó Jeobá xi koanñoni kjoañʼai nga male síkuinda naxinandále, kʼoa jósʼele je naxinandále Niná kʼianga kjoaʼatojin je xi «nʼio tse kjoañʼai» xi sʼa nroa (Éxo. 8:22, 23; Apo. 7:13, 14; 2 Cró. 16:9).

2. Tʼexkiai Éxodo 8:24; 9:3, 6, 10, 11, 14, 16, 23-25, kao 10:13-15, 21-23.

   1. ʼYáni nga jao jtín xi tsoyanile je Faraón kʼoa kao naʼmi xi magia koanle kʼoa nichxin xi tiyoa ndʼaibi jméni xi kʼoati tsín kjimale kʼoatjíosʼín nga jao jtín jebi (Éxo. 8:10, 18, 19; 9:14).

   2. Jósʼin basenkaoná ya Éxodo 9:16 kʼianga majinná anni nga títsjoáʼndenile Jeobá nga tíbʼejnalasa Satanás (Rom. 9:21, 22).

3. Tʼexkiai Exodo 12:21-32.

   Jókoanni nga nʼio nkjín chjota kitjontjai nga tsakʼéjna Paxko je chjota israelita, kʼoa jmé xi kitsoyanile jebi (Éxo. 12:21-23; Juan 1:29; Rom. 5:18, 19, 21; 1 Cor. 5:7, NM).

Kjoaʼmiya 33

Nga jaʼatojinndá ya ndáchikon xi Ní ʼmi

1. Nga kitjo ya Egipto ngatsʼi chjota israelita, xi yánchjín kao xtiʼndí, jótjín mani chjota xʼin xi kitjo kʼoa ʼyásani xi kitjokao.

2. Jókisʼe kon Faraón nga kʼoasʼin kitsjoaʼndele nga kitjo chjota israelita, kʼoa jmé xi kisʼin.

3. Jméni xi kisʼin Jeobá kʼianga je chjota egipcio likui koan jokisikao naxinandále.

4. Jméni xi koan kʼianga je tsakjén yále Moisés ya ndáchikon xi Ní ʼmi, kʼoa jméni xi kisʼin je chjota israelita.

5. Jméni xi koan kʼianga je jaʼasʼenjin ya ndáchikon je chjota egipcio nga kitjenngile je chjota israelita.

6. Jósʼin tsakakó je chjota israelita nga tsjoa kisatiole kʼoa nga kitsjoale kjoanda Jeobá nga kʼoasʼin tsakʼasjentjai.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 12:33-36.

   Jmé xi kisʼin Jeobá kʼianga je chjota egipcio tsakʼéchjínile je naxinandá Israel jokji nó nga choʼnda koan ya Egipto (Éxo. 3:21, 22; 12:35, 36).

2. Tʼexkiai Éxodo 14:1-31.

   Makjoanni kʼianga sʼa nroa je kjoajchánle Niná xi Armagedón ʼmi, jóbʼe kon je choʼndale Jeobá xi tjío ndʼaibi je énle Moisés xi faʼaitʼa ya Éxodo 14:13, 14 (2 Cró. 20:17; 2 Ped. 2:9).

3. Tʼexkiai Éxodo 15:1-8, 20, 21.

   1. Ánni nga tjínnesínile nga séle Jeobá je choʼndale (Éxo. 15:1, 2; Sal. 105:2, 3; Apo. 15:3, 4).

   2. Je Míriam kʼoa kao yánchjín xi ngikʼa xi tsakʼasjengʼa Niná ya ndáchikon xi Ní ʼmi, jmé choa̱ tsakatíole je yánchjín xi tjío ndʼaibi xi chjota tjenngile Cristo ma (Éxo. 15:20, 21; Sal. 68:11).

Kjoaʼmiya 34

Jngo tsojmi chjotse xi ma chine

1. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xokjoan tjíobʼéxkó je chjota, kʼoa jóʼmi tsojmi jebi.

2. Jméni xi kitsole Moisés je naxinandá tʼatsʼe josʼin nga kʼoexkó maná.

3. Jméni xi kitsole Jeobá nga katasʼín naxinandá nga koanjaonni nichxin kʼoa ánni.

4. Jmé choa̱ tsakʼéjna Jeobá kʼianga kisatiotjao maná nga koanñatoni nichxin.

5. Jótjín tse nga maná kisikjen Jeobá je naxinandále.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 16:1-36 kao Números 11:7-9.

   1. Jósʼin bakó Éxodo 16: 8 nga nʼio machjén nga jchaxkoán je chjota xi xá tsjoále Jeobá ya jinjtín xi tsʼe chjota tjenngile Cristo (Heb. 13:17).

   2. Jósʼin kinikjaʼaitsjenjin nyaon nyaonle je chjota israelita ya ʼndekixí nga totʼatsʼe Jeobá nga tjíoni (Éxo. 16:14-16, 35; Deu. 8:2, 3).

   3. Jmé xi kisingósonkao Jesús je maná, kʼoa jósʼin nda síkaoná je «nioxtila xi jaʼaini ngʼajmi» (Juan 6:31-35, 40).

2. Tʼexkiai Josué 5:10-12.

   Jótjín nó nga maná tsakjen je chjota israelita, kʼoa jósʼin kichotʼayakaoni kao jebi, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Éxo. 16:35; Núm. 11:4-6; 1 Cor. 10:10, 11).

Kjoaʼmiya 35

Jeobá tsjoá kjoatéxomale

1. Kʼianga je jao sále nga kitjoni je chjota israelita ya Egipto, jñáni kichokatio.

2. Jméni xi koa̱nmele Jeobá nga sʼin je naxinandá, kʼoa jókitso.

3. Ánni nga jao lajaote kitsjoasínile Jeobá je Moisés.

4. Kʼianga kitsjoale Jeobá xi Te Kjoatéxoma je chjota israelita, jñásanile kjoatéxoma xi kjaʼai kitsjoale.

5. Jñánile nga jao kjoatéxoma xi kitso Jesucristo xi ngisasa ngʼa tjío.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 19:1-25; 20:1-21; 24:12-18, kao 31:18.

   Xi chjota tjenngile Cristo maa jósʼin basenkaoná én xi nroatʼa ya Éxodo 19: 8 kʼianga majinná jme xi tjenkao kʼianga je bʼaitʼale yaoná je Niná (Mat. 16:24, NM; 1 Ped. 4:1-3).

2. Tʼexkiai Deuteronomio 6:4-6; Levítico 19:18, kao Mateo 22:36-40.

   Je chjota tjenngile Cristo, jósʼin bakó nga tsjoake Niná kʼoa kao xínkjín (Mar. 6:34; Hech. 4:20; Rom. 15:2).

Kjoaʼmiya 36

Nrajaʼndí xi taonsiné koanndani

1. Jméni xi tjíosʼín chjota xi nroatʼasí ibi, kʼoa ánni.

2. Ánni nga koanjtisínile Jeobá, kʼoa jókisʼin Moisés kʼianga tsabe jmeni xi tjíosʼín chjota.

3. Jméni xi tsakʼéne Moisés nga katasʼín kʼa chjota.

4. Jméni xi bakóyaná tʼatsʼe jmeni xi koan ibi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 32:1-35.

   1. Josísʼin bakó ibi, jósʼin síkjaʼaitsjen Jeobá tsa sikʼójian je religión ndiso kʼoa kao religión xi kixi (Éxo. 32:4-6, 10; 1 Cor. 10:7, 11).

   2. Jméni xi sikuindale yaole je chjota tjenngile Cristo kʼianga skoéjin jme xi kʼoetsaojinni, joni tsa kʼianga te kʼoa tsa jme xi nrʼoéle (Éxo. 32:18, 19; Efe. 5:15, 16; 1 Juan 2:15-17).

   3. Jósʼin nda tsakʼéjnachoa̱ je ntje̱le Leví kʼianga kisitoanntjai je kjoatéxomakixi (Éxo. 32:25-28; Sal. 18:25).

Kjoaʼmiya 37

Jngo ndʼianajño jñani kisʼetsʼoale Niná

1. Jóʼmi ndʼia xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa jósʼin koanchjén.

2. Ánni nga kʼoakitsosínile Jeobá je Moisés nga tsín ñʼai katabʼé je ndʼianajño nga sasa koa̱n kuixoyani.

3. Jmé kaxa xi tíjnaʼyasí ya cuartoʼndí jña fetʼani je ndʼianajño, kʼoa jmé xi tjíoya.

4. ʼYáni xi kiskjoejin Jeobá nga naʼmi títjon koan, kʼoa jmé xá kisʼin.

5. Jmé tsojmi xi jan kisatioya je cuarto xi ngisasíje kji.

6. Ya nditsinle je ndʼianajño jmé tsojmi xi jao kisatio, kʼoa jósʼin koanchjén.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Éxodo 25:8-40; 26:1-37; 27:1-8, kao 28:1.

   Jmé xi kitsoyanile nga jao querubín xi kisatioson ya «kaxa xi nya je kjoa xi kisʼendajin» (Éxo. 25:20, 22; Núm. 7:89; 2 Rey. 19:15).

2. Tʼexkiai Éxodo 30:1-10, 17-21; 34:1, 2, kao Hebreos 9:1-5.

   1. Ánni nga nʼio kʼoakitsosíni Jeobá xi tʼatsʼe nga tsje kjoáyo je naʼmi xi kisixá ya ndʼianajño, kʼoa jmé xi bakóyaná jebi (Éxo. 30:18-21; 40:30, 31; Heb. 10:22).

   2. Kʼianga kiskile Pablo je chjota tjenngile Cristo xi chjota hebreo jósʼin tsakakó nga tsínti koa̱nchjénni je ndʼianajño kʼoa kao kjoatéxoma xi kisʼendajin (Heb. 9:1, 9; 10:1).

Kjoaʼmiya 38

Tejao chjota xi kikotsenché jngo ʼnde

1. Jósʼin matsenli énle totsee xi nroatʼasí ibi. Jñáni jaʼaikaoni.

2. Ánni nga tejao chjota síkasénsíni Moisés xi kikotsenché ya ʼnde Canaán.

3. Jókitso te chjota xi kikotsenché Canaán nga je kichonrʼoeni Moisés.

4. Jósʼin tsakakó nga Jeobá kisinʼiotʼa jao chjota xi kʼoati kikotsenché Canaán, kʼoa jóʼmi.

5. Ánni nga koanjtisínile Jeobá, kʼoa jókitsole Moisés.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Números 13:1-33.

   1. ʼYáni xi kitjoejin nga kikotsenché ya ʼnde Canaán kʼoa jméni xi tongini tsabe tikʼoajinni xi ngikʼa (Núm. 13:2, 3, 18-20).

   2. Ánni nga kjaʼaisʼin kisikjaʼaitsjensíni Josué kao Caleb kao xi te chjota xi kikotsenché ya Canaán, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Núm. 13:28-30; Mat. 17:20; 2 Cor. 5:7).

2. Tʼexkiai Números 14:1-38.

   1. Jméni xi tongini bajinkonná nga tsín je sikʼaxkia je chjota xi xá tsjoále Jeobá (Núm. 14:2, 3, 27; Mat. 25:40, 45; 1 Cor. 10:10).

   2. Jósʼin bakó ya Números 14:24 kʼianga mandosinle Jeobá nga jngó jngó choʼndale (1 Rey. 19:18; 1 Ped. 5:7).

Kjoaʼmiya 39

Je yále Aarón naxó kinroale

1. ʼYáni xi kisixíjinkao Moisés kao Aarón ninga Niná kitsjoale xá, kʼoa chjota xokjoan jókitsole Moisés.

2. Je Moisés jméni xi kisijéle nga katasʼín Coré kao xi jao siento basen chjota tjenngile.

3. Jókitsole naxinandá je Moisés, kʼoa jméni xi koan nga je kinchja.

4. Jméni xi koanle Coré kao xi jao siento basen chjota tjenngile.

5. Je Eleazar tile Aarón jméni xi kisikao chxoa̱ʼíle chjota xi kʼien, kʼoa ánni.

6. Ánni nga kʼoasʼin naxó kisikitjosíni Jeobá je yále Aarón (Chótsenlalai sén xi faʼaitʼa ibi).

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Números 16:1-49.

   1. Jméni xi kisʼin Coré kao chjota tjenngile, kʼoa ánni nga je kjoanni Jeobá xi kisixíjinkao (Núm. 16:9, 10, 18; Lev. 10:1, 2; Pro. 11:2).

   2. Jmé kjoafaʼaitsjen xi tsín kixi tjín kisʼele Coré kʼoa kao xi jao siento basen xi «tsakinya títjonle je chjotankjín» (Núm. 16:1-3; Pro. 15:33; Isa. 49:7).

2. Tʼexkiai Números 17:1-11 kao 26:10.

   1. Jósʼin kitsoyanile nga kʼoasʼin naxó kinroale je yále Aarón, kʼoa ánni kʼoakitsosíni Jeobá nga ya katasʼejnatjao ya yakaxa (Núm. 17:5, 8, 10).

   2. Jméni xi nʼio chjíle bakóyaná nga kʼoasʼin naxó kitjole je yále Aarón (Núm. 17:10; Hech. 20:28; 1 Cor. 10:10; Heb. 13:17).

Kjoaʼmiya 40

Yá bále Moisés jngo naxi

1. Jósʼin kisikuinda naxinandále Jeobá kʼianga tsakatio ya ʼndekixí.

2. Jméni xi tsakjayojéetʼale Moisés je chjota israelita nga kichó ya Qadés.

3. Je Jeobá jósʼin kitsjoale nandá je chjota kʼoa kao cho̱.

4. ʼYá chjotani xi tijesí tíbakóni yaole kao ntsja, kʼoa ánni kʼoatísʼínsíni.

5. Ánni koanjtisínile Jeobá xi tʼatsʼe Moisés kao Aarón, kʼoa jmé kjoañʼai xi kitsole nga tsjoále.

6. Jméni xi koan ya nindo xi Hor ʼmi, kʼoa ʼyáni xi naʼmi títjon koanle Israel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Números 20:1-13, 22-29 kao Deuteronomio 29:5.

   1. Jméni xi bakóyaná josʼin kisikuinda Jeobá je chjota israelita ya ʼndekixí (Deu. 29:5; Mat. 6:31; Heb. 13:5; Sant. 1:17).

   2. Jósʼin tsabekon Jeobá kʼianga je Moisés kao Aarón likui je tsakʼasjengʼa ngixko̱n Israel (Núm. 20:12; 1 Cor. 10:12; Apo. 4:11).

   3. Jméni xi bakóyaná jokisʼin Moisés kʼianga je tsakatekjáyale Jeobá (Núm. 12:3; 20:12, 27, 28; Deu. 32:4; Heb. 12:7-11).

Kjoaʼmiya 41

Ye̱ xi kichaní koanndani

1. Jméni xosíkji títsʼójon yá xi matsen ibi, kʼoa ánni nga kʼoakitsosínile Jeobá je Moisés nga ya katabaséjna.

2. Jósʼin tsakakó je chjota nga tsín kitsjoale kjoanda je Niná jmeni xi kisʼin xi tʼatsʼe.

3. Jméni xi kisijéle chjota je Moisés kʼianga ye̱toan kisikasén Jeobá.

4. Ánni nga kʼoakitsosínile Jeobá je Moisés nga jngo ye̱ xi kichaní katasínda.

5. Jméni xi bakóyaná xi kaʼya ibi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Números 21:4-9.

   1. Jméni xi bajinkonná kʼianga kʼoasʼin tsakjayojée je chjota israelita tʼatsʼe jme xi kitsjoale Jeobá (Núm. 21:5, 6; Rom. 2:4).

   2. Nga je nkjín siento nó jaʼato, jósʼin kisichjén je ye̱ xi kichaní koanndani je chjota israelita, kʼoa jókisʼin rey Ezequías (Núm. 21:9; 2 Rey. 18:1-4).

2. Tʼexkiai Juan 3:14, 15.

   Jósʼin kisʼejnachoa̱ nga kʼoasʼin jngo yá kinikʼójon je ye̱ xi kichaní koanndani xi tʼatsʼe josʼin kinikʼien Jesucristo (Gál. 3:13; Hch. 5:30).

Kjoaʼmiya 42

Jngo búrró xi kinchja

1. ʼYáni xi Balac tsakʼin, kʼoa ánni nga tsakʼéxásíni nga kikijnyisjai je Balaam.

2. Ánni nga ya yandia tsakajnasíni je búrróle Balaam.

3. Jméni xi kitso je búrróle Balaam nga kinchja.

4. Jókitsole jngo ánkje je Balaam.

5. Jméni xi koan kʼianga kuinchjaʼaonle tsakai naxinandá Israel je Balaam.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Números 21:21-35.

   Ánni nga kisikʼiensíni Sehón reyle chjota amorreo je naxinandá Israel, kʼoa kao Og reyle naxinandá Basán (Núm. 21:21, 23, 33, 34).

2. Tʼexkiai Números 22:1-40.

   Ánni nga koanmesínile Balaam nga kinchjaʼaonle je naxinandá Israel, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Núm. 22:16, 17; Pro. 6:16, 18; 2 Ped. 2:15; Jud. 11).

3. Tʼexkiai Números 23:1-30.

   Ninga joxi Jeobá bexkón sʼin kinchja je Balaam, jósʼin tsakakó nga tsínni kjoaixi xi tísʼin (Núm. 23:3, 11-14; 1 Sam. 15:22).

4. Tʼexkiai Números 24:1-25.

   Jósʼin sítaja kjoamakjainná xi kaʼya ibi kʼianga kuitjoson jme xi tjínndajinle Jeobá (Núm. 24:10; Isa. 54:17).

Kjoaʼmiya 43

Chjota títjon kinikaséjna Josué

1. ʼYáni nga jao chjota xi tjíokaosí Moisés ibi.

2. Jméni xi kitsole Jeobá je Josué.

3. Ánni nga ya kimisíni Moisés ya jko̱nindo Nebo, kʼoa jókitsole Jeobá.

4. Jótjín nóle nga kʼien Moisés.

5. Ánni nga ba koansínile je naxinandá, tonga ánni nga kʼoati tsjoa kisatiosínile.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Números 27:12-23.

   Jmé xáni xi nʼio chjíle kitsjoale Jeobá je Josué, kʼoa jósʼin matsen ndʼaibi nga mandosinle Jeobá je naxinandále (Núm. 27:15-19; Hech. 20:28; Heb. 13:7).

2. Tʼexkiai Deuteronomio 3:23-29.

   Ánni nga tsín kitsjoaʼndesíni Jeobá kʼianga jaʼasʼen Moisés kao Aarón ya ʼnde xi tongini kitso nga tsjoá, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Deu. 3:25-27; Núm. 20:12, 13).

3. Tʼexkiai Deuteronomio 31:1-8, 14-23.

   Jósʼin tsakakó je én xi tsakjákao Moisés je naxinandá Israel kʼianga kao kjoanangitokon kiskoe je kjoabichakjáyale Jeobá (Deu. 31:6-8, 23).

4. Tʼexkiai Deuteronomio 32:45-52.

   Jósʼin tjínnele sikaoná je Énle Niná (Deu. 32:47; Lev. 18:5; Heb. 4:12).

5. Tʼexkiai Deuteronomio 34:1-12.

   Ninga tsínlanikʼia tsabe jokji Jeobá je Moisés, jósʼin bakó ya Deuteronomio 34:10 josʼin tsakʼejnakao Niná (Éxo. 33:11, 20; Núm. 12:8).

Kjoaʼmiya 44

Rahab kisikatíoʼma xi kichokotsenché ʼndele

1. Jñáni tsakʼejna Rahab.

2. ʼYáni nga jao chjota xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa ánni nga Jericó tjíosíni.

3. Je xi rey tsakʼejna Jericó jméni xi tsakʼénele Rahab, kʼoa jókitso Rahab.

4. Jósʼin tsakasenkao Rahab nga jao chjota xi kichokotsenché ya Jericó, kʼoa jmé kjoanda kisijé Rahab.

5. Nga jao chjota xi kichokotsenché Jericó, jméni xi kitsole Rahab nga sʼin xi tʼatsʼe.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Josué 2:1-24.

   Jósʼin kitjoson énle Jeobá xi faʼaitʼa ya Éxodo 23:28 kʼianga kisíkje Jericó je chjota israelita (Jos. 2:9-11).

2. Tʼexkiai Hebreos 11:31.

   Jósʼin bakó je choa̱le Rahab nga nʼio chjíle kjoamakjain (Rom. 1:17; Heb. 10:39; Sant. 2:25).

Kjoaʼmiya 45

Nga jaʼatojinndá ya xongá Jordán

1. Jméni xi kisʼin Jeobá kʼianga koan jaʼatojin ya xongá Jordán je chjota israelita.

2. Jósʼin tsakakó je kjoamakjainle chjota israelita kʼianga koan jaʼatojin ya xongá Jordán.

3. Ánni nga kʼoakitsosínile Jeobá je Josué nga tejao lajaoyʼai katabʼéxkó ya jinxongá.

4. Jméni xi koan kʼianga je kitjojin ya xongá Jordán je naʼmi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Josué 3:1-17.

   1. Josísʼin bakó jmeni xi koan ibi, jméni xi sʼiaan kʼianga tsjoáná nganʼiole kao kjoanichikontʼainle Jeobá (Jos. 3:13, 15; Pro. 3:5; Sant. 2:22, 26).

   2. Jókjije xongá Jordán kʼianga kje faʼatojinjin je chjota israelita kʼianga ki ya ʼNde jña tsakʼinle nga kʼoaile, kʼoa jmé xi kisʼin Jeobá, kʼoa jósʼin kitjongʼa jaʼainle Jeobá xi tʼatsʼe jebi (Jos. 3:15; 4:18; Sal. 66:5-7).

2. Tʼexkiai Josué 4:1-18.

   Ánni nga tejao lajao tsakʼéxkósíni ya Jordán je chjota israelita kʼoa ya kisatíosíni ya Guilgal (Jos. 4:4-7).

Kjoaʼmiya 46

Xjáo xi kjindai Jericó

1. Jméni xi jaon nichxin tsakʼénele Jeobá nga kʼoakatasʼín je chjota kjoajchán israelita kʼoa kao naʼmi.

2. Jmé xi tsakʼinle nga sʼin je chjota israelita nga koa̱nñatoni nichxin.

3. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi kjimale je xjáo xi kjindai ya Jericó.

4. Ánni nga nʼóní tjensíni jngo ventana.

5. Jókitsole Josué je chjota kjoajchán israelita, jméni xi sikao je chjota kʼoa kao naxinandá, kʼoa jósikao je taonchxoa, je taonsiné, je kichaní kʼoa je xi tokicha.

6. Jméni xi kisʼenele nga kisʼin nga jao chjota xi kichokotsenchéná ya Jericó.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Josué 6:1-25.

   1. Kʼianga kʼoasʼin ñato kʼa tsakʼétinndai Jericó je chjota israelita nga koanñatoni nichxin, jósʼin mangóson kao nga kʼoasʼin tjíotsoyason je testigole Jeobá nichxin fikjetʼa xi tiyoa ndʼaibi (Jos. 6:15, 16; Isa. 60:22; Mat. 24:14; 1 Cor. 9:16).

   2. Xijekoanni aon siento nó, jósʼin kitjoson én xi nroatʼa ya Josué 6:26, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi xi tʼatsʼe énle Jeobá (1 Rey. 16:34; Isa. 55:11).

Kjoaʼmiya 47

Jngo xi ché koan ya Israel

1. ʼYáni je chjota xosíkji faʼaitʼa ibi xi kʼoasísʼin tsojmi chjí tíbinyañe xi ya kisiché Jericó, kʼoa ʼyáni je chjota xi tjíobinyakaosí.

2. Ánni nga kʼoasikji ñʼai tjínsínile je xi kisʼin Acán kao yaniʼyale.

3. Jókitso Jeobá kʼianga kiskonangile Josué ánni nga kʼoasʼin kisichasíni je chjota israelita kʼianga kiskan kao naxinandá Hai.

4. Jméni xi koantʼain je Acán kao yaniʼyale nga je ya kichó ngixko̱n Josué.

5. Jméni xi nʼio chjíle bakóyaná jmeni xi koantʼain je Acán.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Josué 7:1-26.

   1. Jmé xi tsakakó je kjoabʼetsʼoale Josué xi tʼatsʼe josʼin tsakʼejna xi kao Niná (Jos. 7:7-9; Sal. 119:145; 1 Juan 5:14).

   2. Jméni xi bakó choa̱le Acán, kʼoa jméni xi bajinkonná jme xi koantʼain (Jos. 7:11, 14, 15; Pro. 15:3; 1 Tim. 5:24; Heb. 4:13).

2. Tʼexkiai Josué 8:1-29.

   Jméni xi kjinená nga jngó jngoá ya jinjtín xi tsʼe chjota tjenngile Cristo ndʼaibi (Jos. 7:13; Lev. 5:1; Pro. 28:13).

Kjoaʼmiya 48

Nʼio tsabe jokisʼin je chjota gabaonita

1. Jméni xi tsín koanngóson je chjota xi tsakatio ya Gabaón kʼoa kao chjota xi tsakatio ya Canaán.

2. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi kisʼin je chjota gabaonita, kʼoa ánni.

3. Je Josué kao je xi tjíotítjonle naxinandá Israel, jméni xi kitsole je chjota gabaonita, tonga jméni xi tsabe nga je koanjanni nichxin.

4. Jméni xi koan kʼianga je kisʼejinle je rey xi ngikʼa, nga kʼoasʼin kjoanyʼán tsakásjai je chjota gabaonita xi kao naxinandá Israel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Josué 9:1-27.

   1. Kʼianga kʼoasʼin tsakʼénele Jeobá je naxinandá Israel nga «sikjeson ngatsʼi chjota xi tsakatio ya ʼnde Canaán», jméni xi tsakakó kʼianga kʼoasʼin kisichatʼale je chjota gabaonita (Jos. 9:22, 24; Mat. 9:13; Hech. 10:34, 35; 2 Ped. 3:9).

   2. Kʼianga kisitjoson jmeni xi tsakʼéndajin kao chjota gabaonita, jmé choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjnale Josué je chjota tjenngile Cristo xi tjío ndʼaibi (Jos. 9:18, 19; Mat. 5:37; Efe. 4:25).

2. Tʼexkiai Josué 10:1-5.

   Je chjotankjín jósʼin kjenngile ndʼaibi je chjota gabaonita, kʼoa jméni xi koa̱nle nga kʼoatjíosʼín (Jos. 10:4; Zac. 8:23; Mat. 25:35-40; Apo. 12:17).

Kjoaʼmiya 49

Je Tsʼuí likuiti kisikjanni

1. Jméni xi títso Josué josísʼin matsentʼa ibi, kʼoa ánni.

2. Jósʼin tsakasenkao Jeobá je Josué kao chjota kjoajchánle.

3. Jótjín rey kisikjeson Josué xi kontrale koanni, kʼoa jótjín tse kichomani.

4. Ánni kisixkoa̱yasíni Josué je ʼnde Canaán.

5. Jótjín nóle nga kʼien Josué, kʼoa jókoanni chjota nga je koanni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Josué 10:6-15.

   Jméni kjoanʼiotʼa xi tsjoáná kʼianga kʼoasʼin kisikʼéjnajyo je Tsʼuí kao Sá je Jeobá xi totʼatsʼe naxinandá Israel (Jos. 10:8, 10, 12, 13; Sal. 18:3; Pro. 18:10).

2. Tʼexkiai Josué 12:7-24.

   ʼYáni xi kisikjeson kjoanni je xi kantejngo rey xi ya tsʼe Canaán, kʼoa ánni nga nʼio chjísínile xi kao ñá ndʼaibi (Jos. 12:7; 24:11-13; Deu. 31:8; Luc. 21:9, 25-28).

3. Tʼexkiai Josué 14:1-5.

   3. Jósʼin koanxkoa̱yale nangi je ntje̱le Israel, kʼoa jméni xi tsoyaná jebi xi tʼatsʼe josʼin koa̱nxkoa̱ya je nangi ya Sonʼndenaxó (Jos. 14:2; Isa. 65:21; Eze. 47:21-23; 1 Cor. 14:33).

4. Tʼexkiai Jueces 2:8-13.

   Joni tsa Josué kʼianga tsakʼejna ya Israel, ʼyáni xi tjíobinyachjoa ndʼaibi nga tsín je katafaʼasʼenjin i̱ naxinandále Niná je chjota xi yátsʼi̱n tjíobinyále (Jue. 2:8, 10, 11; Mat. 24:45-47; 2 Tes. 2:3-6; Tito 1:7-9; Apo. 1:1; 2:1, 2).

Kjoaʼmiya 50

Jao yánchjín xi nʼiojin koan

1. ʼYáni xi juez koan, kʼoa jótsakʼin kʼa.

2. Jmé xáni xi nʼio chjíle kisʼele Débora, kʼoa jmé xi kitjenkao.

3. Kʼianga je chjota israelita kitsokjonle je rey Jabín kʼoa kao Sísara xi tsakasentítjonle chjota kjoajchánle. Jmé énni xi tʼatsʼe Jeobá kitsjoale juez Barac je Débora, kʼoa jókitso Débora ʼyálani xi kʼoaile kjoajeya.

4. Jósʼin tsakakó Jael nga jngo chjoón xi nʼiojin koan.

5. Jméni xi koan kʼianga je kʼien je rey Jabín.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jueces 2:14-22.

   Ánni koanjtisínile Jeobá xi kao chjota israelita, kʼoa jméni xi bakóyaná xi tʼatsʼe jebi (Jue. 2:20; Pro. 3:1, 2; Hch. 3:19).

2. Tʼexkiai Jueces 4:1-24.

   Je kjoamakjain kʼoa kao kjoanʼiojin xi kisʼele Débora kao Jael, jméni xi bakóyale ndʼaibi je yánchjín xi chjota tjenngile Cristo ma (Jue. 4:4, 8, 9, 14, 21, 22; Pro. 31:30; 1 Cor. 16:13).

3. Tʼexkiai Jueces 5:1-31.

   Tojo kisʼin Débora kao Barac nga kisele Jeobá nga je kinjele, jméni xi koa̱n sijé nga kʼoétsʼoa xi tʼatsʼe nga kjoaʼai je kjoajchánle Niná xi Armagedón ʼmi (Jue. 5:3, 31; 1 Cró. 16:8-10; Apo. 7:9, 10; 16:16; 19:19-21).

Kjoaʼmiya 51

Rut kao Noemí

1. Ánni nga ya kisíni Noemí ya Moab.

2. ʼYáni xi Rut kʼoa Orpá tsakʼin.

3. Kʼianga kʼoakitsole Noemí je Rut kao Orpá nga katafini ya naxinandále, jókitso nga jao.

4. ʼYáni xi Booz tsakʼin, kʼoa jósʼin tsakasenkao je Rut kao Noemí.

5. Jótsakʼin ʼndí xi kisʼele Rut kao Booz, kʼoa ánni nga machjénsíni nga sikjaʼaitsjenjian.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Rut 1:1-17.

   1. Jmé énni xi naskánatso kinchja je Rut xi ñaki kjoatsjoacha tjenkao (Rut 1:16, 17).

   2. Joni tsa Rut nga tsín tokisʼenele jme xi kisʼin, jósʼin tjíokjenngile ndʼaibi xi «kjaʼai barré» josʼin sítjosonle je chjota tjenngile Cristo xi tochoasama xi tjío i̱ Sonʼnde, xi ya koai ngʼajmi (Juan 10:16; Zac. 8:23).

2. Tʼexkiai Rut 2:1-23.

   Jmé choa̱ xi nʼio nda tsakatíole je xtiyánchjín xi tjín ndʼaibi je Rut (Rut 2:17, 18; Efe. 6:1, 2; Pro. 31:15).

3. Tʼexkiai Rut 3:5-13.

   1. Jósʼin kisasenle je Booz kʼianga tsín mai kitso Rut nga je chixankao, ʼndele nga jngo xi ngisa xti kji kuixankao.

   2. Jmé xi bakóyaná tʼatsʼe josʼin tsabekon je Rut je kjoatsjoacha xi kixi (Rut 3:10; 1 Cor. 13:4, 5).

4. Tʼexkiai Rut 4:7-17.

   Je chjota tjenngile Cristo xi chjota xʼin, jósʼin skénngile je Booz (Rut 4:9, 10; 1 Tim. 3:1, 12, 13; 5:8).

Kjoaʼmiya 52

Gedeón kʼoa kao xi jan siento chjota kjoajchánle

1. Jmé kjoa xi tsakatiojin je chjota israelita, kʼoa ánni.

2. Ánni nga kʼoakitsosínile Jeobá je Gedeón nga nʼio nkjín mani chjota kjoajchánle.

3. Jótjín chjota kjoajchán tsakatiosa kʼianga je tsakʼéte Gedeón ya ndʼiale xi kʼoasʼin kitsokjon.

4. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jósʼin kisichoa Jeobá je chjota kjoajchánle Gedeón saʼnda nga to jan siento koansonni.

5. Jósʼin kisikatíonda Gedeón chjotale xi jan siento, kʼoa jósʼin kinjele je kjoajchán je naxinandá Israel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jueces 6:36-40.

   1. Jósʼin tsabeni Gedeón jméni xi mele Jeobá nga kuitjoson.

   2. Jósʼin jchaañá jmé kjoanni xi mele ndʼaibi je Jeobá (Pro. 2:3-6; Mat. 7:7-11; 2 Tim. 3:16, 17).

2. Tʼexkiai Jueces 7:1-25.

   1. Jméni xi bakóyaná xi tʼatsʼe chjota xi jan siento mani xi kisikuinda yaole nga tsakʼi nandá tikʼoajinni xi ngikʼa (Jue. 7:3, 6; Rom. 13:11, 12; Efe. 5:15-17).

   2. Tojokisʼin chjota xi jan siento kʼianga kiskotsenle kʼoa kiskenngile Gedeón, jósʼin koa̱nniná xi tʼatsʼe Jesucristo, je Gedeón Títjonná (Jue. 7:17; Mat. 11:29, 30; 28:19, 20; 1 Ped. 2:21).

   3. Jósʼin basenkaoná Jueces 7:21 kʼianga kuiyonda nga sikitjosoan tojñani nga tsjoáxáná je naxinandále Jeobá (1 Cor. 4:2; 12:14-18; Mt. 23:12).

3. Tʼexkiai Jueces 8:1-3.

   Kʼianga kʼoéndajian tsa jngo kjoa kasʼená kao jngo ndsʼe, jmé xi bakóyaná josʼin tsakʼéndajin Gedeón je kjoa xi kisʼele kao je ntje̱le Efraín (Pro. 15:1; Mat. 5:23, 24; Luc. 9:48).

Kjoaʼmiya 53

Én xi kitso Jefté

1. ʼYáni xi Jefté tsakʼin, kʼoa kʼiáni tsakʼejna.

2. Jméni xi kitsole Jefté je Jeobá.

3. Ánni nga ba koansínile Jefté nga je kichoni ndʼiale, kʼianga je kisikinjele je chjota amonita.

4. Jókitso tsotile Jefté kʼianga je kisʼejinle jmeni xi kitso je nʼaile.

5. Ánni nga tjao tsabesíni chjota je tsotile Jefté.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jueces 10:6-18.

   Jméni xi nʼio nda bajinkonná jmeni xi kisʼin ntsjai chjota israelita kʼianga tsín kixi koan xi kao Jeobá (Jue. 10:6, 15, 16; Rom. 15:4; Apo. 2:10).

2. Tʼexkiai Jueces 11:1-11, 29-40.

   1. Kʼianga kʼoasʼin kitsjoatʼa Jefté je tsotile joni tsa «cho̱ xi tsakakále Niná», jósʼin ʼyañá nga litsa kuijin xi kitsonile nga ñaki koaká kjoaixile (Jue. 11:31; Lev. 16:24; Deu. 18:10, 12).

   2. Jósʼin kitsjoatʼa tsotile Jefté.

   3. Jméni xi bakóyaná josʼin kisitjoson Jefté je én xi kitsole Jeobá (Jue. 11:35, 39; Ecl. 5:4, 5; Mat. 16:24).

   4. Je xi sʼa xti jósʼin skénngi je choa̱ xi tsakʼéjna tsotile Jefté, kʼianga jngo xá xi tsʼe Niná skoéjin xi tse nichxin machjénle (Jue. 11:36; Mat. 6:33; Fili. 3:8).

Kjoaʼmiya 54

Jngo chjota xi nʼio taja koan

1. Jótsakʼin je chjota xi ngisasa taja koan xi tsakʼejna i̱ sonʼnde, kʼoa ʼyáni xi kitsjoale nganʼio.

2. Jméni xi kisikao Sansón je xa, tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi.

3. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi títsole Sansón je Dalila, kʼoa ánni nga kʼia tsoasíni je chjota filisteo je Sansón.

4. Jósʼin kisikʼien Sansón chjota filisteo xi jan jmi mani nichxin kʼianga kʼien tsanda je.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jueces 13:1-14.

   Je Manóah kao chjoónle, ánni nga jngo choa̱ xi nda bʼéjnasínile je xi xijchá ma tʼatsʼe josʼin sijchá xtile (Jue. 13:8; Sal. 127:3; Efe. 6:4).

2. Tʼexkiai Jueces 14:5-9 kao 15:9-16.

   1. Jméni xi bakóná tʼatsʼe josʼin síxá je nganʼiotsjele Jeobá, kʼianga koanle Sansón kisikʼien je xa, nga koanle tsakatejtso nʼó chjotse xi kisʼenʼioni, kʼoa nga jngo jmi chjota kisikʼien kao jngo ninda ngiʼba búrró.

   2. Jósʼin basenkaoná ndʼai je nganʼiotsjele Niná (Jue. 14:6; 15:14; Zac. 4:6; Hech. 4:31).

3. Tʼexkiai Jueces 16:18-31.

   Jmé kjoa kiskajin Sansón nga je miyo xi tsín nda kiskoejin, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Jue. 16:18, 19; 1 Cor. 15:33).

Kjoaʼmiya 55

Jngo tiʼndí xi Niná kisixále

1. Jóʼmi tiʼndí xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa ʼyáni xi ngikʼa.

2. Ñandia kʼianga kichó Ana ya ndʼianajñole Jeobá, jmé kjoabʼetsʼoa tsakʼéjna, kʼoa jósʼin kisitjoson Jeobá.

3. Jótjín nóle Samuel kʼianga kikao xijchále ya ndʼianajñole Jeobá nga ya katasíxá, kʼoa jméni xi kisindale nga xki̱nó je na̱le.

4. Jótsakʼin xtile Elí, kʼoa jókoankjoan.

5. Jósʼin kinchjale Jeobá je Samuel, kʼoa jmé én xi kitsole.

6. Jmé xá xi kisʼele Samuel kʼianga koanjchínga, kʼoa jókitsole chjota kʼianga je nʼio koanjchá.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 1:1-28.

   1. Jméni choa̱ xi nʼio nda bʼéjnale Elqaná je xi ngʼajko̱ tjío yaniʼya, nga je kuinyatítjon kʼianga skoexkón Niná (1 Sam. 1:3, 21; Mat. 6:33; Fili. 1:10).

   2. Jméni xi bakóyaná josʼin jaʼatojin Ana jngo kjoa xi nʼio ñʼai tjín (1 Sam. 1:10, 11; Sal. 55:22; Rom. 12:12).

2. Tʼexkiai 1 Samuel 2:11-36.

   Je Elí, jósʼin nga tosa je ngisa tsabexkón xtile tikʼoajinni Jeobá, kʼoa jméni xi bajinkonná jebi (1 Sam. 2:22-24, 27, 29; Deu. 21:18-21; Mat. 10:36, 37).

3. Tʼexkiai 1 Samuel 4:16-18.

   Jñánile én xi ño, xi ya kichonile Elí jña kisʼejna kjoajchán, kʼoa jmé xi koanle Elí nga je kisʼejinle.

4. Tʼexkiai 1 Samuel 8:4-9.

   Je naxinandá Israel jósʼin kisijtile Jeobá, kʼoa jósʼin nga ñaki nda kʼoainganʼiole ndʼai je Rey xi kiskoejin Niná (1 Sam. 8:5, 7; Juan 17:16; Sant. 4:4).

Kjoaʼmiya 56

Xi títjon rey koan ya Israel jé Saúl

1. Jméni xi tísʼin Samuel ibi, kʼoa ánni.

2. Ánni nga kisasensínile Jeobá je Saúl, kʼoa jókoankjoan je Saúl.

3. Jótsakʼin tile Saúl, kʼoa jmé xi kisʼin.

4. Ánni nga je Saúl tsakakásíni je cho̱ ʼndele nga je skóyale Samuel nga je kʼoasʼin.

5. Jméni xi bakóyaná je xi kisʼin Saúl.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 9:15-21 kao 10:17-27.

   Jósʼin tsakasenkao je kjoanangitokon xi kisʼele Saúl, nga tsín tokjoan jme xi kisikao je chjota xi chʼaosʼin kisikʼaxki (1 Sam. 9:21; 10:21, 22, 27; Pro. 17:27).

2. Tʼexkiai 1 Samuel 13:5-14.

   Jmé jée xi tsakajngi Saúl ya Guilgal (1 Sam. 10:8; 13:8, 9, 13).

3. Tʼexkiai 1 Samuel 15:1-35.

   1. Jmé jée xi nʼio ai tíjna tsakajngi Saúl xi tʼatsʼe Agag, xi rey tsakʼejna ya Amaleq (1 Sam. 15:2, 3, 8, 9, 22).

   2. Jósʼin tsakasenngi yaole Saúl tʼatsʼe jme xi kisʼin kʼoa nga kjaʼai xi tsakánele (1 Sam. 15:24).

   3. Jmé kjoasʼejintokonni xi nʼio kuenta sʼiaan kʼianga bʼainá kjoafaʼaitsjen (1 Sam. 15:19-21; Sal. 141:5; Pro. 9:8, 9; 1 Ped. 5:5).

Kjoaʼmiya 57

Je David kiskoejin Niná

1. Jóʼmi je tiʼndí xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa jósʼin ʼyañá nga tjínle kjoanʼiojin.

2. Jñáni tsakʼejna David, kʼoa jótsakʼin nʼaile kao pajchále.

3. Ánni nga ya kisikasénsíni Jeobá je Samuel ya ndʼiale Isaí, ya Belén.

4. Kʼianga kichokao Isaí je xi ñato xtile ngixko̱n Samuel, jméni xi koan.

5. Jókitsole Jeobá je Samuel kʼianga je kichochanitʼale je David.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 17:34, 35.

   Jósʼin bakó jme xi kisʼin David nga kisʼele kjoanʼiojin kʼoa nga nʼiotʼa koan je Jeobá (1 Sam. 17:37).

2. Tʼexkiai 1 Samuel 16:1-14.

   1. Jósʼin basenkaoná je énle Jeobá xi faʼaitʼa ya 1 Samuel 16:7 nga tsín chjaʼajian je chjota kʼoa nga tsín tokui kjuinñá josʼin matsen (Hech. 10:34, 35; 1 Tim. 2:4).

   2. Jósʼin bakóná je choa̱le Saúl kʼianga faʼáxinle Jeobá je nganʼiotsjele jngo chjota, koanle kui kʼoéjnajin nimale jngo kjoafaʼaitsjen xi tokui koa̱nmele kʼoasʼin ntsjai xi chʼaotjín (1 Sam. 16:14; Mat. 12:43-45; Gál. 5:16).

Kjoaʼmiya 58

David kao Goliat

1. Jósʼin kisikjanle Goliat je chjota kjoajchán israelita.

2. Jókji ngʼa koan je Goliat, kʼoa jméni xi kitso Saúl nga tsjoále je xi sikʼien Goliat.

3. Jókitso je David kʼianga kʼoakitsole Saúl nga likui kʼoakoanle nga kao Goliat skaan nga sʼa tiʼndí.

4. Kʼianga tsakʼékjaoʼakao David je Goliat, jósʼin tsakakó nga nʼiotʼa koan je Jeobá.

5. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi kisichjén je David kʼianga kisikʼien je Goliat, kʼoa xijekoanni, jmé xi koantʼain je chjota filisteo.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 17:1-54.

   1. Jméni xi tsakasenkao je David nga kʼoasikji nʼiojin koanni, kʼoa jósʼin koa̱n chjénngile kjoanʼiojinle (1 Sam. 17:37, 45; Efe. 6:10, 11).

   2. Kʼianga síska kʼoa nga bʼétsaojin sakʼoa je chjota tjenngile Cristo, ánni nga tsínkui katabásjaisíni nga je kuinje kjoanʼiole, jokisʼin je Goliat (1 Sam. 17:8; Gál. 5:26, NM; 1 Tim. 4:8).

   3. Jósʼin bakó je én xi kinchja David kʼianga ñaki be nga je Niná koasenkao (1 Sam. 17:45-47; 2 Cró. 20:15).

   4. Je xi kaʼya ibi, jósʼin bakó nga litsa to chjota kjoajchánjin xi kiskan, nga jéni kiskan je niná ndiso kao je Jeobá je Niná xi kixi (1 Sam. 17:43, 46, 47).

   5. Je chjota tjenngile Cristo xi ya koai ngʼajmi xi tochoasa ma, jósʼin tjíokjenngi je choa̱le David, nga kʼoasʼin nʼio tse kjoanʼiotʼa tsakakó xi kao Jeobá (1 Sam. 17:37; Jer. 1:17-19; Apo. 12:17).

Kjoaʼmiya 59

Ánni tsakangasíni David

1. Ánni nga koanxinkonkesíni Saúl je David, tonga, jósʼin tsín koanngóson Jonatán kao Saúl.

2. Jmé xi koan ñandia kʼianga tísíkjanele arpa David je Saúl.

3. Jókitso Saúl, jmélani xi tjínnele sʼin kjoanla je David nga koa̱n kuixankao je tsotile xi Mical tsakʼin, kʼoa ánni nga kʼoakitsosíni.

4. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi je ya janni kʼa kʼoakoan nga tísíkjanele arpa David je Saúl.

5. Jósʼin tsakasenkao Mical je David kʼianga tsín kinikʼien, kʼoa jméni xi kisʼin David xi ñato nó.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 18:1-30.

   1. Je kjoatsjoacha xi kisʼele Jonatán xi kao David, jósʼin tongini tsakʼéjnachoa̱ je kjoatsjoacha xi tjínle ndʼaibi je «xi kjaʼai barré» kʼoa kao «barré xi tochoa mani» (1 Sam. 18:1; Juan 10:16; Luc. 12:32; Zac. 8:23).

   2. Nga je Jonatán bʼakaole tsakai nga kʼoéjna ngajaole je nʼaile, jósʼin bakó 1 Samuel 18:4 jokji nangi tsakʼejnale je rey xi kiskoejin Jeobá.

   3. Jósʼin bakó je choa̱le Saúl kʼianga je kjoaxintokon koa̱nle kʼoasikaoná nga jée xi ai kuijnyá, kʼoa jméni xi tongini bajintokonná jebi (1 Sam. 18:7-9, 25; Sant. 3:14-16).

2. Tʼexkiai 1 Samuel 19:1-17.

   Jósʼin nga xkón tsakʼéjna je kjoabijnachonle Jonatán kʼianga kʼoakitso je én xi nroatʼa ya 1 Samuel 19:4, 5 (1 Sam. 19:1, 6).

Kjoaʼmiya 60

Abigail kao David

1. Jótsakʼin je chjoón xi matsentʼasí ibi xi yasí tífinrʼoe je David, kʼoa jókoankjoan.

2. ʼYáni xi Nabal tsakʼin.

3. Ánni nga chjotale kisikasénsíni David nga jngo kjoanda kisíjéle Nabal.

4. Jókitsole Nabal je chjotale David, kʼoa jókisʼin je David.

5. Jósʼin tsakakó je Abigail nga koanle nda kisikjaʼaitsjen.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 22:1-4.

   Jmé choa̱ xi tsakʼéjnaná je yaniʼyale David tʼatsʼe josʼin kuisenkaongañá je xíngiaa, xi chjota tjenngile Cristo maa (Pro. 17:17; 1 Tes. 5:14).

2. Tʼexkiai 1 Samuel 25:1-43.

   1. Ánni nga nʼio chʼaosʼin chʼasjesíni je Nabal (1 Sam. 25:2-5, 10, 14, 21, 25).

   2. Jméni xi koa̱n skénngile je choa̱le Abigail je yánchjín xi chjota tjenngile Cristo ma xi je tjínle xʼin (1 Sam. 25:32, 33; Pro. 31:26; Efe. 5:24).

   3. Jñánile nga jao kjoa xi chʼaotjín tsakʼéchjoale Abigail je David (1 Sam. 25:31, 33; Rom. 12:19; Efe. 4:26).

   4. Jonga kisʼin je David tʼatsʼe jme xi kitsole Abigail, jósʼin basenkao je xi xʼin, nga kʼoasʼin sikjaʼaitsjen josʼin síkjaʼaitsjen je Jeobá xi tʼatsʼe je yánchjín (Hech. 21:8, 9; Rom. 2:11; 1 Ped. 3:7).

Kjoaʼmiya 61

Rey kinikaséjna David

1. Jméni xi kisʼin je David kao Abisai kʼianga kijnafe je Saúl.

2. Jméni xi kiskonangile David je Saúl.

3. Jñáni ki je David kʼianga je tsakjákao je Saúl.

4. Ánni nga nʼio ba koansínile je David kʼoa nga jngo kjoajnda kiskisíni xi naskánatso.

5. Jótjín nóle David kʼianga rey kinikaséjna ya Hebrón, kʼoa jótsakʼin kʼa je xtile.

6. Jñáni tsakatéxoma David nga koanskanni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Samuel 26:1-25.

   1. Tojotso je énle David xi faʼaitʼa ya 1 Samuel 26:11, jósʼin tsabekon jmeni xi Niná tjínndajinle (Sal. 37:7; Rom. 13:2).

   2. Kʼiatsa bʼenele yaoná nga bakoa kjoatsjoacha kao kjoanda, tonga likuini bechjí je chjota, jósʼin koasenkaoná je énle David xi nroatʼa ya 1 Samuel 26:23 nga tsín katanroajen tokoan (1 Rey. 8:32; Sal. 18:20).

2. Tʼexkiai 2 Samuel 1:26.

   Jósʼin je chjota tjenngile Cristo nga kʼoati «nʼio katamatsjoa[ke xínkjín]», joni tsa David kao Jonatán (1 Ped. 4:8; Col. 3:14; 1 Juan 4:12).

3. Tʼexkiai 2 Samuel 5:1-10.

   1. Jótjín nó tsakatéxoma David, kʼoa jótsakʼin naxinandá jña tsakatéxoma kʼoa jótjín nó tsakatéxoma nga jngó jngó naxinandá (2 Sam. 5:4, 5).

   2. Jméni xokisikao David nga ngʼa sʼin tsakʼejnasíni, kʼoa jméni xi síkjaʼaitsjenjinná ndʼaibi (2 Sam. 5:10; 1 Sam. 16:13; 1 Cor. 1:31; 2 Cor. 4:7).

Kjoaʼmiya 62

Kjoa kisʼe ya ndʼiale David

1. Kao je nganʼiole Jeobá, jméni xi chan koan ya ʼnde Canaán.

2. Jméni xi koan jngo nga koanjnjio, kʼianga ya tsoʼbason David ndʼiale.

3. Ánni nga nʼio koanjtisínile Jeobá xi kao David.

4. ʼYáni je chjota xi matsensí ibi xi kʼoasʼin kisikasén Jeobá nga kikjákao je David xi tʼatsʼe jéele, kʼoa jókitso, jólakoa̱ntʼain David.

5. Jmé kjoa xi kisʼele David.

6. ʼYáni xi rey tsakʼejnangajaonile David ya Israel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 2 Samuel 11:1-27.

   1. Jósʼin basenkaoná kʼianga kʼoasʼin nixá ntsjai ntsjaile Jeobá.

   2. Jókoannile nga jée kiskajinni David, kʼoa jméni xi bajinkon ndʼaibi xi choʼndale Jeobá ma jmeni xi koanle (2 Sam. 11:2; Mat. 5:27-29; 1 Cor. 10:12; Sant. 1:14, 15).

2. Tʼexkiai 2 Samuel 12:1-18.

   1. Jméni xi bakóyale je xi chjota jchínga sʼin tjío kʼoa kao je xi xijchá ma tʼatsʼe josʼin kitsjoale kjoafaʼaitsjen Natán je David (2 Sam. 12:1-4; Pro. 12:18; Mat. 13:34).

   2. Ánni nga tsakakósínile kjoamatokon Jeobá je David (2 Sam. 12:13; Sal. 32:5; 2 Cor. 7:9, 10).

Kjoaʼmiya 63

Salomón, jngo rey xi chjine koan

1. Je Jeobá, jmé xi kiskonangile Salomón, kʼoa jókitso Salomón.

2. Kʼianga kisasenle Jeobá jme xi kisijé Salomón, jókitso Jeobá jmélani xi tsjoále.

3. Jmé kjoani xi nʼio ñʼai tíjna kichokaotʼale jao yánchjín je Salomón.

4. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jósʼin tsakʼéndajin Salomón kjoa jebi.

5. Jókoanchon kʼianga tsakatéxoma Salomón, kʼoa ánni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Reyes 3:3-28.

   1. Jméni xi bakóyale je chjota xi xá tjínle ya jinnaxinandále Niná je én xi ñaki nimale kinroajinni Salomón xi nroatʼa ya 1 Reyes 3:7 (2 Ped. 1:19; Pro. 3:5, 6).

   2. Ánni nga jngosíni choa̱ jmeni xi kisijé Salomón, jmeni xi kʼoati sijé tsandañá kʼianga bʼetsʼoaa (1 Rey. 3:9, 11; Pro. 30:8, 9; 1 Juan 5:14).

   3. Jméni kjoanʼiotʼa xi tsjoáná josʼin tsakʼéndajin Salomón kjoale nga jao yánchjín xi kichonrʼoe tʼatsʼe josʼin koatexoma Jesucristo xi ngisa jeya tíjna tikʼoajinni Salomón (1 Rey. 3:28; Isa. 9:6, 7; 11:2-4).

2. Tʼexkiai 1 Reyes 4:29-34.

   1. Jósʼin kisitjoson Jeobá kʼianga jngo nima xi sítjoson kisijé Salomón (1 Rey. 4:29).

   2. Kʼianga kʼoasʼin nʼio tsakʼénele yaole je chjota nga kichonrʼoé je kjoachjinele Salomón, jósʼiaan ña kʼianga chótʼaya je Énle Niná (1 Rey. 4:29, 34; Juan 17:3; 2 Tim. 3:16).

Kjoaʼmiya 64

Je yo̱ngo̱ xi tsakʼénda Salomón

1. Jótjín tse koanjngonile Salomón je yo̱ngo̱ xi tsakʼéndale Jeobá, kʼoa ánni nga nʼio tse taon kisʼengisíni.

2. Jótjín cuarto xi kjaʼaisʼin koanchjén kisʼele yo̱ngo̱ kʼoa jméni xi kisʼejna ya cuarto jña fetʼani.

3. Jókitso nga tsakʼétsʼoa Salomón kʼianga je koanjngole yo̱ngo̱.

4. Jósʼin tsakakó Jeobá nga ñaki tsjoa kisʼele je kjoabʼetsʼoa xi tsakʼéjnale Salomón.

5. Jméni xi chan kisʼin Salomón xi totʼatsʼe yánchjínle, kʼoa jméni xi koanle.

6. Ánni nga koanjtisínile Jeobá xi kao Salomón, kʼoa jókitsole.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Crónicas 28:9, 10.

   Tojotso énle David xi faʼaitʼa ya 1 Crónicas 28:9, 10, jméni xi kʼoénele yaoná nga sʼiaan nga nyaon nyaon (Sal. 19:14; Fili. 4:8, 9).

2. Tʼexkiai 2 Crónicas 6:12-21, 32-42.

   1. Jósʼin tsakakó Salomón nga nijngojin ndʼia xi to chjota bʼénda koa̱n kʼoéjnaʼya je Niná xi nʼio ngʼa tíjna (2 Cró. 6:18; Hech. 17:24, 25).

   2. Jméni xi bakóyaná xi tʼatsʼe Jeobá je énle Salomón xi faʼaitʼa ya 2 Crónicas 6:32, 33 (Hech. 10:34, 35; Gál. 2:6).

3. Tʼexkiai 2 Crónicas 7:1-5.

   Joni tsa je xtile Israel kʼianga tsakʼasjengʼa Jeobá nga je tsabe kjoajeyale, jótjínnele sʼe tokoanñá ndʼaibi nga tiʼya je kjoanichikontʼain xi títsjoále naxinandále Jeobá (2 Cró. 7:3; Heb. 2:12; Sal. 34:1; 96:2).

4. Tʼexkiai 1 Reyes 11:9-13.

   Jósʼin bakóyaná josʼin kikao yaole Salomón nga nʼio chjíle nga kixi katamaa saʼnda nga kuichokjetʼa nichxin (1 Rey. 11:4, 9; Mat. 10:22; Apo. 2:10).

Kjoaʼmiya 65

Koanjaoya je naxinandá Israel

1. Jóʼmi nga jao chjota xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa ʼyáni.

2. Jókisikao najño xi yʼakjá Ahíya, kʼoa jmé xi kitsoyanile.

3. Je Salomón, jméni xi koanmele kisikao Jeroboán.

4. Ánni kʼianga je chjota, te ntje̱ kitsjoasínile Jeroboán xi koatexomasonle.

5. Ánni nga jao nrajaʼndí xi taonsiné kisindasíni Jeroboán, kʼoa jókoanchon ya naxinandá nga koanskanni.

6. Jméni xi koanle ntje̱ xi ngijao kʼoa kao yo̱ngo̱le Jeobá ya Jerusalén.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Reyes 11:26-43.

   Jókoankjoan Jeroboán, kʼoa jméni xi kitsole Jeobá nga tsjoále kʼiatsa sitjoson kjoatéxomale (1 Rey. 11:28, 38).

2. Tʼexkiai 1 Reyes 12:1-33.

   1. Kʼianga chʼaokisʼin je Roboam, jméni xi bakóyale je xi xijchá ma kʼoa kao xi chjota jchínga sʼin tjío nga tsín toxkia ai sʼin koaikao xá xi bánele Niná (1 Rey. 12:13; Ecl. 7:7; 1 Ped. 5:2, 3).

   2. ʼYáni xi sijéle kjoafaʼaitsjen xi kixi je xi sʼa xti, tsa jme xi mele sʼin xi nʼio tjínle kjoandosin (1 Rey. 12:6, 7; Pro. 1:8, 9; 2 Tim. 3:16, 17; Heb. 13:7).

   3. Ánni nga jao ʼnde tsakatíosíni je Jeroboán jñani nrajaʼndí kisʼetsʼoale, kʼoa nga kʼoakisʼin jósʼin tsakakó nga tsín kisʼele kjoamakjain xi kao Jeobá (1 Rey. 11:37; 12:26-28).

   4. ʼYáni xi tsakasentítjonle kʼianga kʼoasʼin xíjin koan je xi te ntje̱le Israel xi kao kjoaʼyaxkón xi kixi tíjna (1 Rey. 12:32, 33).

Kjoaʼmiya 66

Jezabel, jngo reina xi tsʼen koan

1. ʼYáni xi Jezabel tsakʼin.

2. Ánni nga ba koan ñandiasínile je rey Acab.

3. Jméni xi kisʼin Jezabel kʼianga kitjoele Acab je nangi jña kjintjele xka̱totsee Nabot.

4. ʼYáni xi kisikasén Jeobá kʼianga kisikʼien Jezabel.

5. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi koan kʼianga je kichó Jehú ya ndʼiale reina Jezabel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Reyes 16:29-33 kao 18:3, 4.

   Jókji chʼao koanchon ya Israel kʼianga tsakatéxoma rey Acab (1 Rey. 16:33).

2. Tʼexkiai 1 Reyes 21:1-16.

   1. Jósʼin tsakakó Nabot nga kisʼele kjoanʼiojin kʼoa kao kjoanʼiotʼa xi kao Jeobá (1 Rey. 21:1-3; Lev. 25:23-28).

   2. Jméni xi bakóyaná choa̱le Acab, tʼatsʼe josʼiaan kʼiatsa tsín sokóná jmeni xi mená (1 Rey. 21:4; Rom. 5:3-5).

3. Tʼexkiai 2 Reyes 9:30-37.

   Kʼianga kʼoasʼin kisitjoson Jehú josʼin mele Jeobá, jméni xi bakóyaná ndʼaibi (2 Rey. 9:4-10; 2 Cor. 9:1, 2; 2 Tim. 4:2).

Kjoaʼmiya 67

Jé Jeobá kisinʼiotʼa Josafat

1. ʼYáni xi Josafat tsakʼin, kʼoa ʼyáni xi tjío nga tsakʼejna.

2. Ánni nga kitsokjonsíni je chjota israelita, kʼoa jókisʼin kʼa.

3. Jósʼin kisitjoson Jeobá kjoabʼetsʼoa xi tsakʼéjnale Josafat.

4. Jméni xi kisʼin Jeobá nga kjesa sʼejnajin kjoajchán.

5. Jméni xi bakóyaná jmeni xi kisʼin Josafat.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 2 Crónicas 20:1-30.

   1. Jósʼin tsakakó Josafat jmeni xi sʼin je choʼndale Niná kʼiatsa jngo kjoa tínroanele (2 Cró. 20:12; Sal. 25:15; 62:1).

   2. Je Jeobá tjín xi síchjén ngantsjai nga fakao naxinandále, ʼyáni xi tísíchjén ndʼaibi (2 Cró. 20:14, 15; Mat. 24:45-47; Juan 15:15).

   3. Kʼianga kjoaʼaikao «kjoajchán [...] xi tsʼe Niná xi batéxoma ngayije», jósʼin koa̱nngosoan jokisʼin Josafat (2 Cró. 20:15, 17; 32:8; Apo. 16:14, 16).

   4. Kʼianga chjota levita tjíokjenngile je xi ngisa tse tjíosíxále Niná kʼoa kao xi xín naxinandáyʼai tjíofikakóyason, jósʼin tjíotsjoá nganʼio nga tíʼmiyason jngo tjíjtsa Sonʼnde (2 Cró. 20:19, 21; Rom. 10:13-15, NM; 2 Tim. 4:2).

Kjoaʼmiya 68

Jao xtiʼndí xi jaʼáyanile

1. ʼYáni nga jan chjota xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa jméni xi koanle je tiʼndí.

2. Jméni xi kisijé Elías nga tsakʼétsʼoale Niná xi tʼatsʼe tiʼndí, kʼoa jméni xi koan.

3. Jótsakʼin je xi tsakasenkao Elías.

4. Ánni nga kʼoatsakʼinsínile Eliseo nga ya katafi ya ndʼiale jngo chjoón xi ya Sunem tsʼe.

5. Jméni xi kisʼin Eliseo, kʼoa jókoanni je tiʼndí xi kʼien.

6. Jméni nganʼio xi tjínle Jeobá, tojosʼin tsakakó Elías kao Eliseo.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Reyes 17:8-24.

   1. Jósʼin kichotʼayakao je kjoachʼaʼénle kʼoa kao kjoamakjainle Elías (1 Rey. 17:9; 19:1-4, 10).

   2. Ánni nga kʼoabixónsíñá nga nʼio tse kjoamakjain kisʼele je chjoón xi je kʼien xʼinle xi ya Sarepta tsʼe (1 Rey. 17:12-16; Luc. 4:25, 26).

   3. Je kjoa xi jaʼatojin je chjoón xi ya Sarepta tsʼe, jósʼin bakó nga ñaki kʼoatjín je énle Jesús xi nroatʼa ya Mateo 10:41, 42 (1 Rey. 17:10-12, 17, 23, 24).

2. Tʼexkiai 2 Reyes 4:8-37.

   1. Jméni xi bakóyaná je choa̱le je chjoón xi tsakʼejna ya Sunem xi tʼatsʼe nga nda chjoéya xíngiaa (2 Rey. 4:8; Luc. 6:38; Rom. 12:13; 1 Juan 3:17).

   2. Jméni kjoanda xi koa̱n koakóle je choʼndale Niná xi tjío ndʼaibi (Hech. 20:35; 28:1, 2; Gál. 6:9, 10; Heb. 6:10).

Kjoaʼmiya 69

Jngo tsotiʼndí tsakasenkao jngo chjota xi xángʼa tjínle

1. Jméni xi títsole tsotiʼndí xosíkji faʼaitʼa ibi je chjoón.

2. ʼYáni chjoón xosíkji faʼaitʼa ibi, kʼoa ánni nga ya tíjnasíni tsotiʼndí xokji ya ndʼiale je chjoón.

3. Jméni xi kitsole Eliseo je choʼndale nga kʼoakatatsole Naamán, kʼoa ánni nga koanjtisínile Naamán.

4. Jméni xi koan kʼianga kʼoakisʼin Naamán jokitsole choʼndale.

5. Ánni nga tsín kiskoesíni Eliseo tsojmi xi yʼa kjoatjaole Naamán, kʼoa jméni xi kisʼin Guehazí.

6. Jméni xi koanle Guehazí, kʼoa jméni xi bakóyaná jmeni xi koanle.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 2 Reyes 5:1-27.

   1. Jósʼin tsjoá nganʼiole xi sʼa xti je choa̱ xi tsakʼéjna tsotiʼndí israelita (2 Rey. 5:3; Mt. 21:16; Sal. 148:12, 13).

   2. Ánni nga machjénsíni nga sikjaʼaitsjenjian choa̱le Naamán kʼianga jngo kjoafaʼaitsjen xi tsʼe Biblia bʼainá (2 Rey. 5:15; Heb. 12:5, 6; Sant. 4:6).

   3. Jméni xi bakóyaná je choa̱le Eliseo kʼoa kao je choa̱le Guehazí nga tsín mangóson (2 Rey. 5:9, 10, 14-16, 20; Mat. 10:8; Hech. 5:1-5; 2 Cor. 2:17).

Kjoaʼmiya 70

Jonás kao jngo jti̱ xi nʼioje kji

1. ʼYáni xi Jonás tsakʼin, kʼoa jméni xi tsakʼénele Jeobá.

2. Kʼianga koankaile ki jñani kisikasén Jeobá, jméni xi kisʼin Jonás.

3. Jméni xi kitso Jonás nga katasʼín je xi síxákao chitso kʼianga kʼoéjnajyo je jtsíntjao̱nʼio.

4. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi koan kʼianga je kiskangindá Jonás.

5. Jótjín nichxin tsakʼejnaya Jonás ya yatsʼoa̱ je jti̱, kʼoa jméni xi kisʼin ya.

6. Jñáni ki Jonás kʼianga je kitjoni yatsʼoa̱ je jti̱, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jonás 1:1-17.

   Tojokisʼin Jonás, jósʼin kisikjaʼaitsjen tsokʼoa xi tʼatsʼe xá xi kitsjoale Niná nga koaikájinkon je chjota ninivita (Jon. 1:2, 3; Pro. 3:7; Ecl. 8:12).

2. Tʼexkiai Jonás 2:1, 2, 10.

   Jósʼin bakóná jmeni xi koantʼain Jonás nga koa̱n sinʼiotʼa Jeobá kʼianga kjuinrʼoéle je kjoabʼetsʼoaná (Sal. 22:24; 34:6; 1 Juan 5:14).

3. Tʼexkiai Jonás 3:1-10.

   1. Jósʼin tsjoá nganʼioná kʼianga tosi tonda kisichjén Jonás je Jeobá ninga tsínlani kisitjoson xále nga títjon (Sal. 103:14; 1 Ped. 5:10).

   2. Jméni xi bakóyaná xi tʼatsʼe Jonás kao chjota ninivita nga tsín tongini kʼoakuixoán nga tsín kjuinrʼoé je chjota xi ʼmiyasonle jñani tiyoa (Jon. 3:6-9; Ecl. 11:6; Hech. 13:48).

Kjoaʼmiya 71

Tongini kʼoatso Niná nga jngo sonʼndenaxó tsjoá

1. ʼYáni xi Isaías tsakʼin, jñáni tsakʼejna, kʼoa jméni xi tsakakóle Jeobá.

2. Jméni xi ʼndenaxó ʼmi, kʼoa jméni xi síkjaʼaitsjenjinná.

3. Jméni xi kitsole Jeobá je Isaías nga katabʼétʼaxo̱n xi tʼatsʼe ʼndenaxó xi sʼa nroa.

4. Ánni nga kisichasíni ʼnde jña naskánachon tsakatio Adán kao Eva.

5. Jmé xi tsjoále Jeobá je chjota xi tsjoake.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Isaías 11:6-9.

   1. Jósʼin bʼéyanajmí Énle Niná je kjoanyʼán xi sʼele je chjota xi kao cho̱ ya sonʼnde chjotse (Sal. 148:10, 13; Isa. 65:25; Eze. 34:25).

   2. Jósʼin je tíbitjoson i̱ jinnaxinandále Jeobá je én xi tongini kinchja je Isaías (Rom. 12:2; Efe. 4:23, 24).

   3. ʼYáni xi bakinle kʼianga ngʼa chʼasje nga kʼoasʼin tjíosíkʼantjaiya yaole chjota ndʼaibi kʼoa kao ya sonʼnde chjotse (Isa. 48:17, 18; Gál. 5:22, 23; Fili. 4:7).

2. Tʼexkiai Apocalipsis 21:3, 4.

   1. Jósʼin tsoyanile kʼianga kʼoatso je Biblia nga i̱ tíjnajinle Niná je chjota sonʼnde (Lev. 26:11, 12; 2 Cró. 6:18; Isa. 66:1; Apo. 21:2, 3, 22-24).

   2. Jmé kjoaʼaonni kʼoa kao ndáxkoaan xi tjóʼaxin (Luc. 8:49-52; Rom. 8:21, 22; Apo. 21:4).

Kjoaʼmiya 72

Niná tsakasenkao je Ezequías

1. ʼYáni chjota xosíkji faʼaitʼa ibi, kʼoa ánni nga tse kjoa tíjnajinsíni.

2. Jméni xo̱n xosíkjoan tjíobasenle Ezequías ya ngixko̱n Niná, kʼoa jméni xi kisijéle nga tsakʼétsʼoale.

3. Jókoankjoan Ezequías nga rey koan, kʼoa jmé én xi kisikasénle Jeobá xi kao Isaías xi kinchjaya tʼatsʼe Niná.

4. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi kisikao je ánkjele Jeobá je chjota asirio.

5. Ninga nyʼán tsakatio choatse je xi jao ntje̱le Israel, jméni xi koan kʼianga je kʼien Ezequías.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 2 Reyes 18:1-36.

   1. Jókisʼin je Rabsaqué, je chjineʼénle chjota asirio, tojoni nga kisikinroajen tsakai kjoamakjainle chjota israelita (2 Rey. 18:19, 21; Éxo. 5:2; Sal. 64:3).

   2. Jósʼin fitjenngi choa̱le Ezequías je testigole Jeobá kʼianga ʼya xi batiochjoale (2 Rey. 18:36; Sal. 39:1; Pro. 26:4; 2 Tim. 2:24).

2. Tʼexkiai 2 Reyes 19:1-37.

   1. Kʼianga kjoañʼai faʼatojin je naxinandále Jeobá ndʼaibi, jósʼin kjenngile je choa̱le Ezequías (2 Rey. 19:1, 2; Pro. 3:5, 6; Heb. 10:24, 25; Sant. 5:14, 15).

   2. Jósʼin jan kʼa kisicha rey Senaquerib, kʼoa ʼyáni xi tsoyanile (2 Rey. 19:32, 35, 37; Apo. 20:2, 3).

3. Tʼexkiai 2 Reyes 21:1-6, 16.

   Ngatsʼi rey xi tsakatéxoma ya Jerusalén ánni nga jésíni Manasés xi ngisa nʼio tsʼen koan (2 Cró. 33:4-6, 9).

Kjoaʼmiya 73

Ijngosa rey xi nda kisʼin ya Israel

1. Jótjín nóle Josías kʼianga rey koan, kʼoa jméni xi kisʼin nga je ñato nó tíbatéxoma.

2. Jméni xi kisʼin Josías tojosísʼin bakó je sén xi títjon faʼaitʼa.

3. Jméni xi koansjaile je naʼmi ngʼajko̱ kʼianga tísʼendaya je yo̱ngo̱.

4. Ánni tsakʼéjndasíni najñole Josías.

5. Je chjoón xi kinchjaya tʼatsʼe Niná, xi Huldá tsakʼin, jmé énni xi tʼatsʼe Jeobá kitsjoale Josías.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 2 Crónicas 34:1-28.

   1. Jméni choa̱ xi bʼéjnale Josías tsa ʼyani xi kjoa kamajchájin nga sʼa ʼndí kjoan (2 Cró. 33:21-25; 34:1, 2; Sal. 27:10).

   2. Kʼianga je kichó jin nó, tejao nó, kʼoa xjaʼaonjan nó nga tíbatéxoma Josías, jméni xi kisʼin kʼianga je kataʼyaxkón Niná xi kixi (2 Cró. 34:3, 8).

   3. Jméni xi bakóyaná je choa̱ xi tsakʼéjna rey Josías kʼoa kao naʼmi ngʼajko̱ Hilquías kʼianga nda sisinle ʼnde jña biyoxkoá nga ʼyaxkoán Niná (2 Cró. 34:9-13; Pro. 11:14; 1 Cor. 10:31).

Kjoaʼmiya 74

Jngo chjota xi tsín kitsokjon

1. ʼYáni ti xosíkji faʼaitʼa ibi.

2. Jókitso Jeremías kʼianga kʼoatsakʼinle nga xi nchjaya xi tsʼe Niná koa̱n, tonga jókitsole Jeobá.

3. Jmé én xi tosi tonda kʼoakitsole naxinandá je Jeremías.

4. Jméni xi kisʼin je naʼmi nga tsakʼéchjoale tsakai je Jeremías, tonga jósʼin tsakakó nga tsín kitsokjon.

5. Jméni xi koanle je chjota israelita nga tsín kisikatío jmeni xi chʼao tjíosʼín.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Jeremías 1:1-8.

   1. Tojosísʼin bakó je choa̱le Jeremías, jméni xi basenkao jngo chjota kʼianga nda bitjosonle xále Jeobá (2 Cor. 3:5, 6).

   2. Jósʼin tsjoá nganʼiole je xti xi chjota tjenngile Cristo ma je choa̱ xi tsakʼéjna Jeremías (Ecl. 12:1; 1 Tim. 4:12).

2. Tʼexkiai Jeremías 10:1-5.

   Jmé xi kisingósonkao Jeremías nga tsín jme chjíle nga xkóson ninʼiotʼa (Jer. 10:5; Isa. 46:7; Hab. 2:19).

3. Tʼexkiai Jeremías 26:1-16.

   1. Kʼianga tjíotsoyason ndʼaibi jme xi sʼin Niná, je chjota xi tochoasamani xi ya koai ngʼajmi, jósʼin tjíosítjoson kjoatéxoma xi kitsjoale Jeobá je Jeremías xi tʼatsʼe nga “nijngojinla én kjoaʼaxín” (Jer. 26:2; Deu. 4:2; Hech. 20:27).

   2. Jmé choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjnale Jeremías je testigole Jeobá xi tjío ndʼaibi nga koaikájinkon je naxinandáyʼai jmeni xi sʼin Jeobá (Jer. 26:8, 12, 14, 15; 2 Tim. 4:1-5).

4. Tʼexkiai 2 Reyes 24:1-17.

   Jméni xi koanle naxinandá Judá kʼianga kʼoasʼin kitsjionkon je Jeobá (2 Rey. 24:2-4, 14).

Kjoaʼmiya 75

Ño xtiʼndí xi ya tsakatio Babilonia

1. ʼYáni nga ño xti xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa ánni nga ya Babilonia tjíosíni.

2. Jméni xi tsakʼéndajin Nabucodonosor xi tʼatsʼe nga ño xti jebi, kʼoa jméni xi tsakʼénele choʼndale.

3. Jméni xi kisijé Daniel xi tʼatsʼe tsojmi xi skine kʼoa xi skʼuí kao nga jan miyole.

4. Kʼianga te nichxin nga tokui kiskine tsojmi xi tosʼentje, jókjoan Daniel kao nga jan miyole nga kiningósonkao kao xti xi ngikʼa.

5. Ánni nga ya kichanisíni Daniel kao nga jan miyole ya ndʼiale rey, kʼoa jósʼin nga ngisa tse xi koanle tikʼoajinni je naʼmile kʼoa kao chjota chjinele je rey.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Daniel 1:1-21.

   1. Jósʼin kʼoénele yaoná nga tsín ya skajian xi sʼejnabasenná kʼoa nga tsínkui sikinjená jme xi mamele yaoná (Dan. 1:8; Gén. 39:7, 10; Gál. 6:9).

   2. Jósʼin satíobasenle je xi sʼa xti nga kui kʼoasʼin jmeni xi ndatjín tsole chjota (Dan. 1:8; Pro. 20:1; 2 Cor. 6:17–7:1).

   3. Jósʼin basenkaoná xi tʼatsʼe nga ño xti hebreo xi faʼaitʼa ya Biblia, josʼin jchatokoan je kjoachjine sonʼnde (Dan. 1:20; Isa. 54:13; 1 Cor. 3:18-20).

Kjoaʼmiya 76

Kinikjeson Jerusalén

1. Je sén xi faʼaitʼasí ibi, jméni xi kjimale naxinandá Jerusalén kʼoa kao je chjota israelita.

2. ʼYáni xi Ezequiel tsakʼin, kʼoa jmé kjoani xi chʼao kjima tsakakóle Jeobá.

3. Nga tsín tsabexkón Jeobá je chjota israelita, jméni xi tongini kitso Jeobá nga sʼin.

4. Jméni xi kisʼin je rey Nabucodonosor kʼianga je yátsʼi̱n tsakinyále je chjota israelita.

5. Ánni nga kitsjoaʼndesíni Jeobá nga kichonikjeson je chjota israelita.

6. Ánni nga tsín ʼya chjota ti tsakatiosíni ya Israel, kʼoa jótjín tse nga kʼoakoanchon.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 2 Reyes 25:1-26.

   1. ʼYáni xi Sedequías tsakʼin, jméni xi koanle, kʼoa jósʼin kitjoson én xi tongini kinokjoa (2 Rey. 25:5-7; Eze. 12:13-15).

   2. ʼYáni xi tsakánele Jeobá ngayeje jmeni xi chʼaotjín kisʼin naxinandá Israel nga tsín kixi koan (2 Rey. 25:9, 11, 12, 18, 19; 2 Cró. 36:14, 17).

2. Tʼexkiai Ezequiel 8:1-18.

   Ánni nga mangósonsíni ndʼaibi je xi chjota tjenngile Cristo tsole yaole kao je chjota israelita xi Tsʼuí tsakʼétsʼoale (Eze. 8:16; Isa. 5:20, 21; Juan 3:19-21; 2 Tim. 4:3).

Kjoaʼmiya 77

Nitsejinla xkóle tsakinyá

1. Jmé kjoatéxoma xi kitsjoa Nabucodonosor, je reyle Babilonia.

2. Ánni nga tsín tjíobinyásínile xkóle nga jan miyole Daniel je xkóson xokji xi taonsiné koanndani.

3. Kʼianga kitsjoaʼnde ijngokʼale Nabucodonosor nga jan xti hebreo nga katabinyále xkóle je xkóson, jósʼin tsakakó nga Jeobá kisinʼiotʼa.

4. Jméni xi tsakʼénele chjotale Nabucodonosor nga katasíkao Sadrac, Mesac kao Abednego.

5. Jméni xi tsabe Nabucodonosor kʼianga kiskotsensʼen ya ngajá.

6. Je rey, ánni nga tsakʼasjengʼasíni je Ninále Sadrac, Mesac kao Abednego, kʼoa jméni choa̱ bʼéjnaná xti jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Daniel 3:1-30.

   1. Jósʼin chjénngile jotsakatío kon nga jan xti hebreo ngatsʼia xi choʼndale Niná maa nga chotʼayakao kjoamakjainná (Dan. 3:17, 18; Luc. 12:4; Rom. 14:7, 8).

   2. Jméni xi tsabe je Nabucodonosor xi tʼatsʼe Niná Jeobá nga je koanni (Dan. 3:28, 29; 4:34, 35).

Kjoaʼmiya 78

Én xi kichjitʼa ya tʼaxjáo

1. Jméni xi koan kʼianga jngo sʼuíje tsakʼéjna reyle Babilonia kʼoa kui kisichjén je chotsín kʼoa kao chxoa̱ xi tsakʼasje ya yo̱ngo̱le Jeobá ya Jerusalén.

2. Je Belsasar jméni xi kitsole je chjota chjinele, kʼoa jméni xi tsín koanle kisʼin.

3. Jméni xi kitsole je na̱le Belsasar.

4. Jókitsole Daniel kʼianga tsakjákao je rey, ánni nga kʼoakisʼinsíni Niná nga jngo ntsja chjota kiskitʼasíni ya tʼaxjáo.

5. Jósʼin kitsoya Daniel je én xi kisʼetʼa tʼaxjáo.

6. Jméni xi koan kʼianga tínchjasa Daniel.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Daniel 5:1-31.

   1. Tingosonkaolai je kjoanokjonchale Niná kʼoa kao kjoanokjon xi kisʼele Belsasar nga tsabe én xi kichjitʼa tʼaxjáo (Dan. 5:6, 7; Sal. 19:9; Rom. 8:35-39).

   2. Jósʼin tsakakó kjoanʼiojin xi nʼio tse je Daniel kʼianga tsakjákao Belsasar kao chjota xi xángʼa tjínle xi ya tjío (Dan. 5:17, 18, 22, 26-28; Hech. 4:29).

   3. Jósʼin sʼejnatsen ya capítulo 5 xi tsʼe Daniel nga toje Jeobá xi tiʼndele koatexoma ngakjijnda (Dan. 4:17, 25; 5:21).

Kjoaʼmiya 79

Daniel ya tíjnajinle xa

1. ʼYáni xi Darío tsakʼin, kʼoa jósʼin tsabekon je Daniel.

2. Jméni xi kisʼin Darío xi totʼatsʼe chjota xinkon xi koanjtike Daniel.

3. Jméni xi kisʼin Daniel kʼianga je kisʼejinle nga jngo kjoatéxoma chjotse kitjo.

4. Ánni nga nʼio ba koansínile Darío nga saʼnda tsín koan kisʼefesíni, kʼoa jméni xi kisʼin nga je koannyaonni.

5. Jméni xi kitsole Daniel je Darío.

6. Jméni xi koanle je chjota xi koanmele kisikʼien Daniel, kʼoa jmé kjoatéxoma tsakʼasjele Darío je naxinandále.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Daniel 6:1-28.

   1. Jósʼin síkjaʼaitsjenná nga kʼoasʼin kichobayani Daniel, jmeni xi tjíosʼín je chjota kontra xi mele koatechjoale je xále testigole Jeobá nichxin xi tiyoa ndʼaibi (Dan. 6:7; Sal. 94:20; Isa. 10:1; Rom. 8:31).

   2. Jósʼin chjénngile ndʼaibi xi choʼndale Niná ma jokisʼin Daniel xi kao «chjota xi xá tjínle» (Dan. 6:5, 10; Rom. 13:1; Hech. 5:29).

   3. Jósʼin nga «kjitʼa kjitʼa» sixále Jeobá tojo kisʼin Daniel (Dan. 6:16, 20; Fili. 3:16; Apo. 7:15).

Kjoaʼmiya 80

Nga kitjo chjota israelita ya Babilonia

1. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi tjíosʼín je chjota israelita.

2. Jósʼin kisitjoson Ciro je énle Jeobá xi tongini kinchja Isaías.

3. Jméni xi kitsole Ciro je chjota israelita xi tsínti kini Jerusalén.

4. Jméni xi kitsjoa Ciro xi kikao chjota ya Jerusalén.

5. Jótjín tse kisʼin je chjota israelita nga kichó ya Jerusalén.

6. Jótjín nó nga tsín ʼya chjota tsakatio ya Jerusalén.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Isaías 44:28 kao 45:1-4.

   1. Jméni xi kitso Jeobá kʼianga ñaki kuitjoson je én xi tongini kinchja xi tʼatsʼe Ciro (Isa. 55:10, 11; Rom. 4:17).

   2. Jméni xi bakó je énle Isaías xi tʼatsʼe Ciro kʼianga male Jeobá kʼoatso jmeni xi koa̱n nichxin xi nroaján (Isa. 42:9; 45:21; 46:10, 11; 2 Ped. 1:20).

2. Tʼexkiai Esdras 1:1-11.

   Nga koanngintjenngia choa̱le xi tsín kʼoakoanle nga ki Jerusalén, jósʼin «kʼoai nganʼiole» ndʼaibi je xi kui kʼoatjíosʼin xá xi tsʼe Niná xi tse nichxin machjénle (Esd. 1:4, 6; Rom. 12:13; Col. 4:12).

Kjoaʼmiya 81

Nganʼiole Niná kisinʼiotʼa

1. Jótjín chjota ki Jerusalén nga kitjo Babilonia, tonga jóchon nga kichó.

2. Jméni xi tsakʼénda je chjota israelita nga je kichó, tonga jméni xi kisʼin je chjota kontrale.

3. ʼYáni xi Ageo kʼoa Zacarías tsakʼin, kʼoa jméni xi kitsole je chjota israelita.

4. Ánni nga xo̱n kisikasénsíni je Tatenai ya Babilonia, kʼoa jótso xo̱n xi jaʼai ijngokʼanile.

5. Kʼianga kisʼejinle Esdras nga nʼio machjén nga sʼendaya je yo̱ngo̱le Niná xi tíjna Jerusalén, jméni xi kisʼin.

6. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, je Esdras jméni xi kisijéle Jeobá. Jósʼin kitjoson kjoabʼetsʼoale. Kʼoa jméni xi bakóyaná jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Esdras 3:1-13.

   Kʼiatsa ya tijnaa jngo ʼnde jñani nijngojinla jtín tíjna xi tsʼe naxinandále Niná, jméni xi tosi tonda kʼoasʼiaan (Esd. 3:3, 6; Hech. 17:16, 17; Heb. 13:15).

2. Tʼexkiai Esdras 4:1-7.

   Jméni choa̱ kisikʼéjnale Zorobabel je naxinandále Jeobá xi tʼatsʼe nga tsín ya sijngokao yaole nga batiojtín ngatsʼi religión (Éxo. 34:12; 1 Cor. 15:33; 2 Cor. 6:14-17).

3. Tʼexkiai Esdras 5:1-5, 17 kao 6:1-22.

   1. Ánni nga tsín koansínile tsakʼéchjoa je kontrale chjota israelita nga kisʼendaya yo̱ngo̱ (Esd. 5:5; Isa. 54:17).

   2. Jósʼin tsjoá nganʼiole ndʼaibi je choa̱le chjota jchínga judío je xi chjota jchínga sʼin tjío ya jinjtín nga ndiale Jeobá koasjai nga ʼya xi batiochjoa (Esd. 6:14; Sal. 32:8; Rom. 8:31; Sant. 1:5).

4. Tʼexkiai Esdras 8:21-23, 28-36.

   Tongini nga kje jme xi nʼiajian, jméni xi ndatjín nga chjénngile choa̱le Esdras (Esd. 8:23; Sal. 127:1; Pro. 10:22; Sant. 4:13-15).

Kjoaʼmiya 82

Mardoqueo kao Ester

1. ʼYáni xi Mardoqueo kʼoa Ester tsakʼin.

2. Ánni nga kjaʼai chjoón tsakásjaisíni rey Asuero, kʼoa ʼyáni xi kiskoejin.

3. ʼYáni xi Hamán tsakʼin kʼoa ánni koanjtisínile.

4. Jmé kjoatéxoma kisʼenda, kʼoa jméni xi kisʼin Ester nga je kichole énle Mardoqueo.

5. Jméni xi koantʼain Hamán, kʼoa jméni xi koantʼain Mardoqueo.

6. Jósʼin kitjontjaile yaole chjota israelita xi tʼatsʼe chjota kontrale.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Ester 2:12-18.

   Jósʼin bakó je choa̱le Ester nga nʼio chjíle nga katasʼená jngo «nimandʼé xi tojbi» (Est. 2:15; 1 Ped. 3:1-5).

2. Tʼexkiai Ester 4:1-17.

   Joni tsa Ester kʼianga koan kisitoanntjai je kjoaʼyaxkón xi kixi tíjna, kʼiáni nga kʼoati tiʼndenáñá ndʼaibi nga kuinokjoañá xi tʼatsʼe kjoatsjoachaná kʼoa nga kixi kjimale Jeobá (Est. 4:13, 14; Mat. 5:14-16; 24:14).

3. Tʼexkiai Ester 7:1-6.

   Joni tsa Ester, jósʼin bakó je choʼndale Niná xi tjío ndʼaibi nga tsínkui fini ninga koaitjenngike chjota (Est. 7:4; Mat. 10:16-22; 1 Ped. 2:12).

Kjoaʼmiya 83

Je xjáo xi kjindai Jerusalén

1. Jókisatio kon je chjota israelita nga koantsínle xjáo xi kjindai Jerusalén.

2. ʼYáni xi Nehemías tsakʼin.

3. Jmé xá kisʼin Nehemías, kʼoa ánni nga xángʼasíni jebi.

4. Jmé kjoa xi kisʼeyanajmíle Nehemías xi kisibale, kʼoa jméni xi kisʼin.

5. Je rey Artajerjes, jósʼin tsakakóle kjoanda je Nehemías.

6. Jósʼin kisikatíonda Nehemías je chjota xi tsakʼéndaya je xjáo nga tsín je tsakʼéchjoa chjota kontrale.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Nehemías 1:4-6 kao 2:1-20.

   Jósʼin tsakásjai Nehemías je ndiale Jeobá (Neh. 2:4, 5; Rom. 12:12; 1 Ped. 4:7).

2. Tʼexkiai Nehemías 3:3-5.

   Jméni xi bakóyale ndʼaibi je choʼnda xi sísin ya jinjtín kʼoa kao xi chjota jchínga sʼin tjío, nga tsín tongóson kisʼin chjota teqoíta kʼoa kao xi tsakinya títjonle (Neh. 3:5, 27; 2 Tes. 3:7-10; 1 Ped. 5:5).

3. Tʼexkiai Nehemías 4:1-23.

   1. Jméni xi kitsjoa nganʼiole je chjota israelita nga tosi tonda tsakʼéndaya je xjáo xi kjindai Jerusalén ninga chjota tsʼen tsakatiochjoale (Neh. 4:6, 8, 9; Sal. 50:15; Isa. 65:13, 14).

   2. Jósʼin tsjoá nganʼioná ndʼaibi je choa̱le chjota israelita.

4. Tʼexkiai Nehemías 6:15.

   Jméni xi bakó jotjín nganʼio tjínle je kjoamakjain kʼianga saʼnda tsín jao sá koanjngonile je xjáo xi kjindai Jerusalén je chjota israelita (Sal. 56:3, 4; Mat. 17:20; 19:26).

Kjoaʼmiya 84

Jngo ánkje kichokonle María

1. ʼYáni chjoón xosíkji faʼaitʼa ibi.

2. Jméni xi kitsole Gabriel je María.

3. Jósʼin tsakakóyale Gabriel je María kʼianga jngo ʼndílee sʼele ninga tsín ʼya chjota tíjnakao.

4. Jméni xi koan kʼianga kichokonle María je Elisabet xi xínkjín koanni.

5. Jósʼin kisikjaʼaitsjen José kʼianga je kisʼejinle nga jngo ʼndílee sʼele María, tonga ánni nga kisikʼantjaiyasíni kjoafaʼaitsjenle nga koanskanni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Lucas 1:26-56.

   1. Jótso Lucas 1:35, ánni nga tsín jée tsakinsínile je ʼNdíle Niná ninga ya koanjcháya tsʼoa̱ María (Ageo 2:11-13; Juan 6:69; Heb. 7:26; 10:5).

   2. Jósʼin tsaʼyaxkón Jesús kʼianga kjesa tsinjin (Luc. 1:41-43).

   3. Jmé choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjnale María je chjota tjenngile Cristo je xi tsesa xá tsjoále Jeobá (Luc. 1:38, 46-49; 17:10; Pro. 11:2).

2. Tʼexkiai Mateo 1:18-25.

   Ningalani tsín Emanuel (Emmanuel) sʼin tsakʼai jaʼainle Jesús, jósʼin tsakakó nga ñaki kʼoasʼin kikao yaole josʼin tsoyanile jaʼain jebi (Mat. 1:22, 23; Juan 14:8-10; Heb. 1:1-3).

Kjoaʼmiya 85

Jesús ya kitsin jña satíoʼya cho̱

1. ʼYáni ʼndílee xosíkji faʼaitʼa ibi, kʼoa jñáni tísíkájna je María.

2. Ánni nga ya kitsinsíni Jesús jñani nikatíoʼya je cho̱.

3. ʼYáni je chjota xosíkjoan tjíofaʼasʼen ya jñani satíoʼya cho̱, kʼoa jméni xi kitsole jngo ánkje.

4. Ánni nga tsín mangósonsíni je Jesús kao chjota.

5. Ánni nga ʼNdíle Niná ʼmisínile Jesús.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Lucas 2:1-20.

   1. Jméni xi kisʼin je Augusto César nga kitjoson je én xi tongini kinokjoa xi tʼatsʼe nga kitsin Jesús (Luc. 2:1-4; Miq. 5:2).

   2. Tsa ʼyani xi mele nga ya katamaxkikao je chjota xi tjínle kjoandale Niná, jméni xi tjínnele sʼin (Luc. 2:14; Mat. 16:24; Juan 17:3; Hech. 3:19; Heb. 11:6).

   3. Je xi tjíokoʼnda cho̱le ya Judea, ninga toxkia chjotalani tsjoa koanle nga kitsin je xi kʼoasʼin kʼoasjentjai, ánni nga ngisa tsjoa satíosínile je choʼndale Niná xi tjío ndʼaibi (Luc. 2:10, 11; Efe. 3:8, 9; Apo. 11:15; 14:6).

Kjoaʼmiya 86

Jngo niño kitjenngile je chjota

1. ʼYáni chjota xosíkjoan faʼaitʼa ibi, kʼoa ánni nga jngo xi ntsja tíbakósínile je niño xi kjimafatesí.

2. Ánni nga nʼio koankjaojinsínile je rey Herodes, kʼoa jméni xi kisʼin.

3. Jñáni tsakándiale je chjota je niño xi koanfatesí, tonga ánni nga xín ndia kiskoesíni nga ki ijngokʼani ya naxinandále.

4. Jmé kjoatéxoma kitsjoa je Herodes, kʼoa ánni.

5. Jméni xi kitsole Jeobá je José.

6. ʼYáni xokisʼin nga kʼoasʼin koanfatesíni je niño xokji, kʼoa ánni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 2:1-23.

   Jótjín nóle Jesús kʼoa jñáni tíjna nga kichonrʼoe je chjota xi niño kotʼayason (Mat. 2:1, 11, 16).

Kjoaʼmiya 87

Sʼa ti Jesús kʼoa ya yo̱ngo̱ tíjna

1. Jótjín nóle ibi je Jesús, kʼoa jñáni tíjna.

2. Jméni xi kisʼin José kao yaniʼyale nga xki̱nó.

3. Kʼianga je jngo nichxin tsakʼéngi nga tjíofini ya Nazaret je José kao María, ánni nga ki ijngokʼasíni ya Jerusalén.

4. Jñáni koansjaile Jesús je José kao María, kʼoa ánni to koanxkónsínile je chjota xi tʼatsʼe Jesús.

5. Je Jesús, jméni xi kitsole je na̱le.

6. Jósʼin koanngintjenngia choa̱le Jesús nga katamasaná xi tsʼe Niná.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Lucas 2:41-52.

   1. Ninga kʼoatso kjoatéxoma nga toje xi xʼin xi nʼio tjínnele koai je sʼuí xi kisʼejna Jerusalén nga xki̱nó, jmé choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjnale je José kao María je xijchá xi tjío ndʼaibi (Luc. 2:41; Deu. 16:16; 31:12; Pro. 22:6).

   2. Jmé choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjnale Jesús je xti xi tjío ndʼaibi xi tʼatsʼe nga sitjosonle je xijchále (Luc. 2:51; Deu. 5:16; Pro. 23:22; Col. 3:20).

2. Tʼexkiai Mateo 13:53-56.

   Jóʼmi nga ño ndsʼe Jesús xi síkʼaxki ya Biblia, kʼoa xijekoanni jósʼin koanchjén jao ndsʼe ya jinjtín xi tsʼe chjota tjenngile Cristo (Mat. 13:55; Hech. 12:17; 15:6, 13; 21:18; Gál. 1:19; Sant. 1:1; Jud. 1).

Kjoaʼmiya 88

Juan kiskanisʼenngindá Jesús

1. ʼYáni nga jao chjota xi faʼaitʼasí ibi.

2. Jósʼin chanisʼenngindá jngo chjota.

3. ʼYá chjotani xi kʼoasʼin kiskanisʼenngindá je Juan.

4. Ánni nga kʼoakitsosínile Jesús je Juan nga katakanisʼenngindá.

5. Jósʼin tsakakó Niná nga kisasenle nga kʼoasʼin kisʼenngindá Jesús.

6. Jméni xi koan kʼianga ñachan nichxin ki Jesús ya ʼndetʼaxíntʼa.

7. ʼYáni xi títjon chjota tjenngile koan Jesús, kʼoa jmé choa̱ xi títjon tsakʼéjna.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 3:13-17.

   Jmé choa̱ xi tsakʼéjnale Jesús je chjota tjenngile xi tʼatsʼe kjoachanisʼenngindá (Sal. 40:7, 8; Mat. 28:19, 20; Luc. 3:21, 22).

2. Tʼexkiai Mateo 4:1-11.

   Ánni nga tsjoá nganʼiosíniná josʼin kisichjén Jesús je Énle Niná kʼianga kʼoéxkia ngantsjai je Biblia (Mat. 4:5-7; 2 Ped. 3:17, 18; 1 Juan 4:1).

3. Tʼexkiai Juan 1:29-51.

   ʼYáni xi kisikaséntʼale je chjota tjenngile Juan, kʼoa jósʼin koa̱n chjénngile (Juan 1:29, 35, 36; 3:30; Mat. 23:10).

4. Tʼexkiai Juan 2:1-12.

   Jósʼin tsakakó je choa̱ xi títjon tsakʼéjna je Jesús kʼianga Jeobá tsjoále jmeni xi machjénle je choʼndale (Juan 2:9, 10; Sal. 84:11; Sant. 1:17).

Kjoaʼmiya 89

Je Jesús kisitsje ya yo̱ngo̱

1. Ánni nga cho̱ kisatenasíni ya yo̱ngo̱.

2. Ánni nga koanjtisínile je Jesús.

3. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi kisʼin je Jesús, kʼoa jméni xi kitsole nga katasʼín je chjota xi nisechxoa tsakaténa.

4. Jméni xi jaʼaitsjenle je chjota tjenngile Jesús kʼianga tsabe jmeni xi kisʼin Jesús.

5. Jñá ʼndeni jaʼato Jesús kʼianga ki ya Galilea.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Juan 2:13-25.

   Kʼianga kʼoasʼin nʼio koanjtile Jesús kao chjota xi taon síkʼantjai ya yo̱ngo̱, jósʼin tjínnele jchatokoan tsa ʼya xi tjín xi koatena kʼoa koatse ya Ndʼia jña chotʼaya (Juan 2:15, 16; 1 Cor. 10:24, 31-33).

Kjoaʼmiya 90

Je Jesús jngo chjoón tsakjákao ya xjáonandá

1. Ánni nga ya kisikjáyasíni Jesús ya jñani jngo xjáonandá tíjna ya Samaria, kʼoa jméni xi kitsole jngo chjoón xi ya kichó.

2. Ánni nga tokʼoakoansínile je chjoón jebi, jméni xi kitsole Jesús kʼoa ánni.

3. Jmé nandáni xi kinchjani Jesús jókoanle je chjoón, tonga jmé nandáni xi kinchjani Jesús.

4. Ánni nga tokʼoakoansínile chjoón jebi nga be Jesús xi tʼatsʼe, kʼoa jósʼin kisʼejinnile Jesús.

5. Jméni xi bakóyaná je xi kachotʼaya ibi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Juan 4:5-43.

   1. Kʼianga koanngintjenngia choa̱le Jesús, jósʼin jchatokoan je chjota xi xín tsʼe kʼoa kao je xi ma̱ tjío (Juan 4:9; 1 Cor. 9:22; 1 Tim. 2:3, 4; Tito 2:11).

   2. Jmé kjoanda xi tʼatsʼe Niná tínroani tjínle je xi chjota tjenngile Jesús ma (Juan 4:14; Isa. 58:11; 2 Cor. 4:16).

   3. Jósʼin nga kʼoati chjí jchatokoan tsandañá xi tʼatsʼe Niná jokisʼin je chjoón samaritana, nga nʼio koanmele nga tsakakóyale xi kjaʼai jmeni xi tsakʼinyale (Juan 4:7, 28; Mat. 6:33; Luc. 10:40-42).

Kjoaʼmiya 91

Je Jesús ya tsakakóya jña tíjna jngo nindo

1. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jñáni tíbakóya Jesús, kʼoa ʼyáni xi yasí tjíotʼa chrianle.

2. Jótsakʼin nga tejao je pastro.

3. Jméni xi tsoyanile je én xi tso: “Je machrianle nga koatexoma je Rey xi kiskoejin Niná”.

4. Jméni xi kitsoyale Jesús je chjota nga katasíje kʼianga kʼoetsʼoa.

5. Jókitso je Jesús, jósʼin tjínnele skoekon xínkjín je chjota.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 5:1-12.

   Jósʼin tjínnele koakoá kʼianga machjénná nga sichriantʼale Niná (Mat. 5:3, NM; Rom. 10:13-15, NM; 1 Tim. 4:13, 15, 16).

2. Tʼexkiai Mateo 5:21-26.

   Jósʼin síkʼéjnatsen Mateo 5:23, 24 kʼiatsa mená nga nda kuijna xi kao Jeobá, tjínnele nga nda kuiyoa xi kao xíngiaa (Mat. 6:14, 15; Sal. 133:1; 1 Juan 4:20).

3. Tʼexkiai Mateo 6:1-8.

   Jméni xi kisʼin je chjota fariseo xi tsín tjínnele kui kʼoasʼin je chjota tjenngile Cristo (Luc. 18:11, 12; 1 Cor. 4:6, 7; 2 Cor. 9:7).

4. Tʼexkiai Mateo 6:25-34.

   Jósʼin tsakakóya Jesús kʼianga Jeobá sinʼiotʼa nga je tsjoáná jmeni xi machjénná (Éxo. 16:4; Sal. 37:25; Fili. 4:6).

5. Tʼexkiai Mateo 7:1-11.

   Jméni xi bakóyaná je énle Jesús xi nroatʼa ya Mateo 7:5 (Pro. 26:12; Rom. 2:1; 14:10, NM; Sant. 4:11, 12).

Kjoaʼmiya 92

Jesús kisikjaʼáyale je kʼien

1. ʼYáni je nʼaile tsoti xosíkji faʼaitʼa ibi, kʼoa ánni nga nʼio kisikjaojinsíni nʼai jebi kʼoa kao chjoónle.

2. Jméni xi kisʼin Jairo kʼianga je koansjaile Jesús.

3. Jméni xi koan kʼianga tífi ya ndʼiale Jairo je Jesús, kʼoa jmé én xi kichole Jairo ya yandia.

4. Ánni totsakijnokesíni Jesús je chjota xi ya tjío ya ndʼiale Jairo.

5. Kʼianga je jaʼasʼen Jesús kao xi jan chjota tjenngile kʼoa kao xijchále je tsoti, jméni xi kisʼin Jesús.

6. ʼYásani xi kisikjaʼáyale Jesús, kʼoa jméni xi bakóya jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Lucas 8:40-56.

   Ánni kʼoabixónsíñá nga kisʼele kjoamatokon je Jesús kʼoa nga koanjinle je kjoa xi tíjnajin je chjoón xi jnjín kixíjtenle, kʼoa jméni xi bakóyale jebi xi chjota jchínga sʼin tjío ya jinjtín (Luc. 8:43, 44, 47, 48; Lev. 15:25-27; Mat. 9:12, 13; Col. 3:12-14).

2. Tʼexkiai Lucas 7:11-17.

   Ánni nga nʼio tse kjoanʼiotokon sokósínile ʼyani xi jngo chjota xi nʼio tsjoake kamʼele, kʼianga be jme xi kisʼin Jesús xi tʼatsʼe je chjoón xi ya tsʼe Naín (Luc. 7:13; 2 Cor. 1:3, 4; Heb. 4:15).

3. Tʼexkiai Juan 11:17-44.

   Jósʼin tsakakó Jesús nga xá chjiʼndáñá kʼianga ʼya xi kamʼená (Juan 11:33-36, 38; 2 Sam. 18:33; 19:1-4).

Kjoaʼmiya 93

Nkjín chjota kisikjen Jesús

1. Jméni xi nʼio chʼao koantʼain Juan Bautista, kʼoa jókoanle je Jesús.

2. Jósʼin kisikjen Jesús je chjotankjín xi kʼoasʼin kitjenngile, kʼoa jótjín tsojmi kinjengi.

3. Ánni nga kitsokjonsíni je chjota tjenngile Jesús kʼianga nitjen, kʼoa jméni xi koanle Pedro.

4. Xi koan jao kʼani jósʼin kisikjen Jesús je chjota xi jmi mani.

5. Ánni nga nʼio naskánakoa̱nchonsíni kʼianga je koatexoma Jesús i̱ Sonʼnde, kʼianga Rey sʼin kiskoejin Niná.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 14:1-32.

   1. Jméni xi síkʼéjnatsen én xi faʼaitʼa ya Mateo 14:23-32 xi tʼatsʼe jokoankjoan Pedro.

   2. Jósʼin bakó Biblia nga channi koanjchínga kjoafaʼaitsjenle Pedro kʼoa nga likuiti toxkia kisʼinni (Mat. 14:27-30; Juan 18:10; 21:7; Hech. 2:14, 37-40; 1 Ped. 5:6, 10).

2. Tʼexkiai Mateo 15:29-38.

   Jósʼin tsabexkón Jesús je tsojmi xi kʼoasʼin tsjoá je Nʼaile (Mat. 15:37; Juan 6:12; Col. 3:15).

3. Tʼexkiai Juan 6:1-21.

   Jósʼin koanngintjenngia je choa̱le Jesús xi chjota tjenngile Cristo maa xi kao chjotaxá sonʼnde (Juan 6:15; Mat. 22:21; Rom. 12:2; 13:1-4).

Kjoaʼmiya 94

Tsjoake koan xtiʼndí

1. Ánni nga tsakjaotisíni je pastro kʼianga tjíotsoma ya yandia.

2. Ánni nga jngo tiʼndí kinchjasínile Jesús kʼoa ya kisikaséjnajin basensínile je pastro.

3. Jósʼin tínchjani je én xi tso, nga jo xtiʼndí katamakjoan je pastro.

4. Kʼianga je jngo jao sá jaʼato, jósʼin tsakakó Jesús nga tsjoake je xtiʼndí.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 18:1-4.

   Ánni nga choa̱ kisichjénsíni Jesús kʼianga tsakakóya (Mat. 13:34, 36; Mar. 4:33, 34).

2. Tʼexkiai Mateo 19:13-15.

   Jméni xi koa̱n chjénngile jokjoan je xtiʼndí tsa mená nga sʼená je kjoanichikontʼain xi kjoaʼaikao je Rey xi kiskoejin Niná (Sal. 25:9; 138:6; 1 Cor. 14:20).

3. Tʼexkiai Marcos 9:33-37.

   Jméni xi tsakakóyale je chjota tjenngile Jesús xi tʼatsʼe tsakui simekoan nga ngʼa kuijna (Mar. 9:35; Mat. 20:25, 26; Gál. 6:3; Fili. 2:5-8).

4. Tʼexkiai Marcos 10:13-16.

   Jósʼin nda kiskoeya chjota je Jesús, kʼoa jméni xi bakóyale ndʼaibi je xi chjota jchínga sʼin tjío ya jinjtínle Cristo (Mar. 6:30-34; Fili. 2:1-4; 1 Tim. 4:12).

Kjoaʼmiya 95

Jósʼin tsakakóya Jesús

1. Jméni xi kiskonangile Jesús jngo chjota kʼoa ánni.

2. Jméni xi sakʼoa kisichjén Jesús nga tsakakóya, kʼoa jméni xi sa je tsaʼya xi tʼatsʼe chjota judío kao chjota samaritano.

3. Je xi tsakʼéyanajmí Jesús, jméni xi koanle jngo chjota xi ya ki ya ndia xi fi Jericó.

4. Jméni xi koan kʼianga jngo naʼmi kʼoa jngo levita jaʼa ya ndia jebi.

5. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, ʼyáni xi tíbasenkaosí je chjota judío xi kitsiʼaon.

6. Kʼianga je jetʼale Jesús je xi kʼoasʼin tsakʼéyanajmí, jókitsole je chjota xi tsakjakaonajmí, kʼoa jókitso je chjota jebi.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Lucas 10:25-37.

   1. ʼNdele nga tokʼoakuitso kixi jmeni xi tsakʼinle je Jesús, jósʼin tsakasenkao jngo chjota xi be jotjínni kjoatéxoma nga koanjinle jmeni xi mele skoe (Luc. 10:26; Mat. 16:13-16).

   2. Jósʼin kisichjén Jesús je choa̱ xi tsakʼéyanajmí nga tsín katabʼasjengi xínkjín je chjota xi kinrʼoéle (Luc. 10:36, 37; 18:9-14; Tito 1:9).

Kjoaʼmiya 96

Kisindaya Jesús je xi chʼin kisʼele

1. Jméni xi kisʼin Jesús kʼianga tsakʼamje ya Israel.

2. Jméni xi kitsole Jesús je pastro kʼianga je koanjanni nó nga je kʼoasʼin kiskanisʼenngindá yaole.

3. ʼYáni je chjota xi faʼaitʼasí ibi, kʼoa jméni xi kisikao Jesús je chjoón.

4. Ánni nga koansoasínile je chjota títjonle religión jmeni xi kitsole Jesús.

5. Kʼianga Jesús kao chjota tjenngile ya tjíochrian ya Jericó, jméni xi kisikao Jesús jao chjota xi xka̱ kjoan xi taon síjéson.

6. Ánni nga kisindayasíni Jesús je xi tjíomʼe.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 15:30, 31.

   Jósʼin tsakakó Jesús je nganʼiole Jeobá, kʼoa jósʼin basenkaoná jebi nga majinná jmeni xi sʼin Jeobá ya sonʼnde chjotse xi kʼoakitso nga kjoaʼaikao (Sal. 37:29; Apo. 21:4).

2. Tʼexkiai Lucas 13:10-17.

   Kʼianga kʼoasʼin nga xotó kisindaya kʼa chjota je Jesús, jósʼin bakó nga nda koatio je chjota kʼianga jé koatexoma xi jngo jmi nó (Luc. 13:10-13; Sal. 46:9; Mat. 12:8; Col. 2:16, 17; Apo. 21:1-4).

3. Tʼexkiai Mateo 20:29-34.

   Jósʼin bakóná jebi kʼianga kisiʼa ntsjaile Jesús je chjota nga tsakasenkao, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Deu. 15:7; Sant. 2:15, 16; 1 Juan 3:17).

Kjoaʼmiya 97

Jo Rey sʼin kichó Jesús

1. Kʼianga ya kichó Jesús jngo naxinandáʼndí xi ya tíjnachrian Jerusalén, jméni xi tsakʼénele nga sʼin je chjota tjenngile.

2. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi koan kʼianga je kichochrian Jesús ya Jerusalén.

3. Jméni xi kisʼin je xtiʼndí kʼianga tsabe je Jesús nga kʼoasʼin kisindaya chjota xi xka̱ kao xi yo̱ma̱ kjoan.

4. Jméni xi kitsole Jesús je naʼmi xi koanjtile.

5. Jósʼin nga kʼoatisʼian tsandañá jokisʼin je xtiʼndí xi tsakʼasjengʼa Jesús.

6. Jméni xi koanmele skoe je chjota tjenngile Jesús.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 21:1-17.

   1. Kʼianga jo rey sʼin jaʼasʼen Jesús ya Jerusalén, jméni xi tsín koanngóson josʼin jaʼasʼen chjota kjoajchán títjonle Roma ngasʼa kʼianga kinjele kjoajchán (Mat. 21:4, 5; Zac. 9:9; Fili. 2:5-8; Col. 2:15, NM).

   2. Jméni xi bakóyale je xi sʼa xti je xtiʼndí israelita xi kinchjani ya Salmo 118 kʼianga jaʼasʼen Jesús ya yo̱ngo̱ Jerusalén (Mat. 21:9, 15; Sal. 118:25, 26; 2 Tim. 3:15; 2 Ped. 3:18).

2. Tʼexkiai Juan 12:12-16.

   Jmé xi tsoyanile kʼianga yáxka̱jén kisichjén je chjota xi kʼoasʼin tsakʼasjejeya je Jesús (Juan 12:13; Fili. 2:10; Apo. 7:9, 10).

Kjoaʼmiya 98

Ya nindo xi Olivos ʼmi

1. Je chjota xi tjíotʼasí ibi, ʼyáni xi Jesús kʼoa ʼyáni xi yasí tjíokao.

2. Jméni xi koanmele kisikao Jesús je naʼmi ya yo̱ngo̱, kʼoa jméni xi kitso Jesús.

3. Je pastro jméni xi kiskonangile je Jesús.

4. Ánni nga kisikʼaxki kʼasínile Jesús je pastrole jmeni xi koa̱n i̱ Sonʼnde kʼianga je tíbatéxoma ya ngʼajmi.

5. Jókitso Jesús, jméni xi koa̱n kʼianga kjesa kjoaʼaxínjin ngayeje kjoatsʼen xi tjín i̱ Sonʼnde.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 23:1-39.

   1. Ninga kʼoalani tso Biblia nga tsín chʼaotjín nga jngo jaʼain bʼaile je xi xángʼa tjínle, tonga jméni xi bakó je énle Jesús xi nroatʼa ya Mateo 23:8-11 xi tʼatsʼe tsa jngo jaʼain xi ngʼa sikʼiejna kʼoaile xi xá tjínle ya jinjtín xi tsʼe chjota tjenngile Cristo (Hech. 26:25; Rom. 13:7; 1 Ped. 2:13, 14).

   2. Jméni xi kisichjén je chjota fariseo nga tsakʼéchjoale je chjota xi koanmele nga chjota tjenngile Cristo koa̱n, kʼoa jósʼin mangóson kao je xi tjíosichjén je chjota títjonle religión ndʼaibi (Mat. 23:13; Luc. 11:52; Juan 9:22; 12:42; 1 Tes. 2:16).

2. Tʼexkiai Mateo 24:1-14.

   1. Jósʼin bakó ya Mateo 24:13 nga nʼio chjíle je kjoaka.

   2. Jósʼin tsoyanile je én xi «kjoetʼani» tso nroatʼa ya Mateo 24:13 (Mat. 16:27; Rom. 14:11, 12; 2 Cor. 5:10).

3. Tʼexkiai Marcos 13:3-10.

   Jmé énni xi nroatʼa ya Marcos 13:10 xi nʼio kʼoatso nga nʼio maxátiyale nga kʼuinyason je énnda chjotse, kʼoa nga kʼoakitso Jesús je én jebi jósʼiaan (Rom. 13:11, 12; 1 Cor. 7:29-31; 2 Tim. 4:2).

Kjoaʼmiya 99

Ya tjío jngo cuarto xi sonngʼa tíjna

1. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, ánni nga jngo cuartoje xi sonngʼani tíjna tjíoʼyasíni Jesús kʼoa kao nga tejao pastro.

2. ʼYáni xosíkji tíbitjo ndʼia, kʼoa jméni xi sʼin.

3. Jmé kjoabichi xi kjaʼaile tsakʼéjna Jesús kʼianga je tsakʼéjna je Paxko.

4. Jmé xi kisikjaʼaitsjenya je chjota israelita nga tsakatío je Paxko, kʼoa jméni xi síkjaʼaitsjenle chjota tjenngile Jesús je kjoabichi xi toxá kʼoasʼin tsakʼéjnani.

5. Nga je tsakʼéjna je Kjoabichile Nainá, jméni xi kitsole Jesús je chjota tjenngile, kʼoa jméni xi kisʼin je chjota tjenngile.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 26:14-30.

   1. Jósʼin bakó ya Mateo 26:15 nga toxá kisʼinni Judas nga kʼoasʼin tsakaténa Jesús.

   2. Jñánile nga jao koya josʼin machjén je jnjín xi kʼoasʼin tsakʼéjten Jesús (Mat. 26:27, 28; Jer. 31:31-33; Efe. 1:7; Heb. 9:19, 20).

2. Tʼexkiai Lucas 22:1-39.

   Jósʼin jaʼasʼenjin nimale Judas je Na̱i (Luc. 22:3; Juan 13:2; Hech. 1:24, 25).

3. Tʼexkiai Juan 13:1-20.

   1. Tojotso ya Juan 13:2, a koa̱n je kjoánele jée Judas jmeni xi kisʼin, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi xi choʼndale Niná ma ndʼaibi (Gén. 4:7; 2 Cor. 2:11; Gál. 6:1; Sant. 1:13, 14).

   2. Jméni xi tokʼoamaná jmeni xi kisʼin Jesús xi koa̱n chjénngile (Juan 13:15; Mat. 23:11; 1 Ped. 2:21).

4. Tʼexkiai Juan 17:1-26.

   Jókitsonile Jesús nga «tojngo» katamani chjotale nga kitso (Juan 17:11, 21-23; Rom. 13:8; 14:19; Col. 3:14).

Kjoaʼmiya 100

Nga tíjna Jesús ya ʼnde jña Getsemaní ʼmi

1. Jñáni ki Jesús kao pastrole kʼianga je kitjo ya cuartoje jña tsakʼéjna je Paxko, kʼoa jókitso nga sʼin je chjota tjenngile.

2. Kʼianga kichonrʼoe Jesús je pastrole, jméni xi tjíosʼín kʼoa jótjín kʼa kʼoakisʼin.

3. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, ʼyáni xi kichó ya ʼnde xi Getsemaní ʼmi, kʼoa jméni xi kisʼin je Judas Iscariote.

4. Ánni nga tsakʼéndsoʼasíni Jesús je Judas Iscariote, kʼoa jméni xi kisʼin je Pedro.

5. Jméni xi kitsole Jesús je Pedro, tonga ánni nga tsín kisijésínile Jesús je Niná nga jngo ánkjele katasíkasén.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 26:36-56.

   1. Ánni nga jngo choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjnasínile Jesús je xi chjota jchínga sʼin tjío ndʼaibi ya jinnaxinandále Niná josʼin kitsjoale kjoafaʼaitsjen je chjota tjenngile (Mat. 20:25-28; 26:40, 41; Gál. 5:17; Efe. 4:29, 31, 32).

   2. Jósʼin tsabekon Jesús je xi kicha síkʼienni xínkjín (Mat. 26:52; Luc. 6:27, 28; Juan 18:36).

2. Tʼexkiai Lucas 22:39-53.

   A kui xi tsonile nga kinroajen je kjoamakjainle Jesús, kʼianga kʼoasʼin jngo ánkje tsʼatsenle ya ʼnde jña Getsemaní ʼmi xi kitsjoa nganʼiole (Luc. 22:41-43; Isa. 49:8; Mat. 4:10, 11; Heb. 5:7).

3. Tʼexkiai Juan 18:1-12.

   Jósʼin kisikuinda Jesús je chjota tjenngile xi tʼatsʼe chjota kontrale, kʼoa jméni xi bakóyaná je choa̱le (Juan 10:11, 12; 18:1, 6-9; Heb. 13:6; Sant. 2:25).

Kjoaʼmiya 101

Nga kinikʼien Jesús

1. ʼYákjoanni xi kʼoasʼin kisikʼien je Jesús.

2. Jméni xi kisʼin je pastro kʼianga je kʼoasʼin kikao Jesús je chjota títjonle religión.

3. Jméni xi koan ya ndʼiale je naʼmi títjon Caifás.

4. Ánni nga kisíni je Pedro kʼoa kiskiʼndásíni.

5. Kʼianga kichanitʼa ijngokʼale Jesús je Pilato, jókitso nga tsakʼéjta je naʼmi títjon.

6. Jméni xi koantʼain Jesús nga bíxine koanxon kʼianga sʼasa nʼio xátí, kʼoa jméni xi kitsole jngo chjotaché xi kʼoasʼin ñatjen kisʼetʼakao yá.

7. Jñáni sʼejna je ʼndenaxó xi kinchjani Jesús.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 26:57-75.

   Jósʼin tsakakó je chjota Sanedrín nga nʼio chʼao tjío je nimale (Mat. 26:59, 67, 68).

2. Tʼexkiai Mateo 27:1-50.

   Ánni kʼoabixónsíñá nga tsínni aon koan kjoaixile Judas jmeni xi kisʼin (Mat. 27:3, 4; Mar. 3:29; 14:21; 2 Cor. 7:10, 11).

3. Tʼexkiai Lucas 22:54-71.

   Jméni xi bakóyaná kʼianga kʼoakitso Pedro nga tsín bexkon Jesús nitjen nga je kisatena kʼoa kindoa (Luc. 22:60-62; Mat. 26:31-35; 1 Cor. 10:12).

4. Tʼexkiai Lucas 23:1-49.

   Jókisʼin Jesús kʼianga tokjoatjao jme xi koantʼain, kʼoa jméni xi bakóyaná jebi (Luc. 23:33, 34; Rom. 12:17-19; 1 Ped. 2:23).

5. Tʼexkiai Juan 18:12-40.

   Jméni xi síkʼéjnatsen ninga kitsokjonle chjota je Pedro nga títjon, tonga nga jngoni pastro xi nʼio nda kisʼin nga koanskanni (Juan 18:25-27; 1 Cor. 4:2; 1 Ped. 3:14, 15; 5:8, 9).

6. Tʼexkiai Juan 19:1-30.

   1. Jósʼin tsabekon Jesús je tsojmi sonʼnde (Juan 2:1, 2, 9, 10; 19:23, 24; Mat. 6:31, 32; 8:20).

   2. Je én xi to jetʼani kinchja Jesús kʼianga je kʼien, jósʼin tsakakó nga kinjele kʼoa nga kisitoanntjai nga toje Jeobá xi tiʼndele koatexoma (Juan 16:33; 19:30; 2 Ped. 3:14; 1 Juan 5:4).

Kjoaʼmiya 102

Nga jaʼáyale Jesús

1. ʼYáni chjoón xosíkji faʼaitʼa ibi, kʼoa nga jao chjota xosíkjoan, kʼoa jñáni tjío.

2. Ánni nga tsakʼénesínile naʼmi je Pilato nga katasíkasén soldado xi sikuinda tsjóle Jesús.

3. Jméni xi kisʼin jngo ánkje nga je koanjanni nichxin nga kinikʼien Jesús kʼianga xátí, tonga jméni xi kisʼin je naʼmi.

4. Ánni nga tokʼoakoansínile je yánchjín xi kichokotsen ya tsjóle Jesús.

5. Ánni nga ya kitokasíni je Pedro kao Juan ya tsjóle Jesús, kʼoa jméni xi tsabe.

6. Jméni xi koanle je yaole Jesús, kʼoa jméni xi kisʼin Jesús kʼianga katabe je chjota tjenngile nga tíjnakon.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Mateo 27:62-66 kao 28:1-15.

   Kʼianga je jaʼáyanile Jesús, jósʼin tsakajngijée xi kao nganʼiotsjele Niná je naʼmi títjon, je chjota fariseo kʼoa kao xi chjota jchínga sʼin tsakatio (Mat. 12:24, 31, 32; 28:11-15).

2. Tʼexkiai Lucas 24:1-12.

   Jósʼin bakó je kjoafaʼáyale Jesús nga kʼoasʼin síkjaʼaitsjen Jeobá nga ma chʼaʼénle je yánchjín (Luc. 24:4, 9, 10; Mat. 28:1-7).

3. Tʼexkiai Juan 20:1-12.

   Jósʼin basenkaoná Juan 20:8, 9 nga machjén nga katasʼená kjoatsejta kʼiatsa tsín machoyaná jósʼin bitjoson jngo én xi tongini kinokjoa (Pro. 4:18; Mat. 17:22, 23; Luc. 24:5-8; Juan 16:12).

Kjoaʼmiya 103

Jaʼasʼen ninga tíchjoanʼio xo̱ntjoa

1. Jméni xi kitsole María jngo chjota xi ya síxájin tsojmintje koanle, tonga jósʼin tsabeni kʼianga jeni Jesús.

2. Jméni xi koantʼain nga jao chjota tjenngile Jesús kʼianga tjíofi ya naxinandáʼndí Emaús.

3. Jméni xi tokʼoamaná xi koan kʼianga je tsabe Jesús tjíotsole je pastro nga jao chjota tjenngile Jesús.

4. Nga kʼia jótjín kʼa je tsʼatsenle Jesús je chjota tjenngile.

5. Jméni xi kitso Tomás kʼianga je kʼoakitsole chjota tjenngi xi ngikʼa nga tsabe Jesús, tonga jméni xi koan nga koanjinni nichxin.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Juan 20:11-29.

   A kui xi kitsonile je Jesús ya Juan 20:23 nga tjínle ʼnde je chjota sonʼnde nga sichatʼa je jée. Tʼeyanajmílai (Sal. 49:2, 7; Isa. 55:7; 1 Tim. 2:5, 6; 1 Juan 2:1, 2).

2. Tʼexkiai Lucas 24:13-43.

   Jósʼin koa̱n sikʼéjnanda je nimaná nga ñaki kʼoasʼin skajin jmeni xi tso je Biblia (Luc. 24:32, 33; Esd. 7:10; Mat. 5:3; Hech. 16:14; Heb. 5:11-14).

Kjoaʼmiya 104

Je Jesús ki ijngokʼani ya ngʼajmi

1. Jótjín chjota tjenngile Jesús tsabe ñandia, kʼoa jméni xi tsakjákaoni.

2. Jókoa̱nchon i̱ Sonʼnde kʼianga je jngo jmi nó koatexoma Jesús.

3. Jótjín nichxin tsʼatsenle Jesús je chjota tjenngile, tonga jméni xi koan nga je kichoka nichxin.

4. Jmé kjoatéxoma kitsjoale je chjota tjenngile Jesús tongini nga kjesa fijin.

5. Jméni xi kjima i̱ sén xi nroatʼa ibi, kʼoa jósʼin kichaʼma Jesús.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai 1 Corintios 15:3-8.

   Ánni nga ñaki tjínjngosíni kon je pastro Pablo nga kinchjani xi tʼatsʼe kjoafaʼáyale Jesús, kʼoa jméni xi ñaki tjínjngo kon xi nchjani ndʼaibi je chjota tjenngile Cristo (1 Cor. 15:4, 7, 8; Isa. 2:2, 3; Mat. 24:14; 2 Tim. 3:1-5).

2. Tʼexkiai Hechos 1:1-11.

   Tojotso én xi tongini kinokjoa xi nroatʼa ya Hechos 1:8, jñá saʼnda tjen tsakʼinyason énle Niná (Hech. 6:7; 9:31; 11:19-21; Col. 1:23).

Kjoaʼmiya 105

Ya Jerusalén kiskoya

1. Tojosísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, jméni xi koanle je chjota tjenngile Jesús xi ya kiskoya Jerusalén.

2. Ánni nga tokoanxkónsínile je chjota xi kichó ya Jerusalén.

3. Jméni xi tsakakóyale chjota je Pedro.

4. Jókoanle je chjota nga je kinrʼoéle Pedro, kʼoa jméni xi tjínnele kisʼin.

5. Jótjín koanni xi kiskanisʼenngindá yaole nga sʼuí Pentecostés kʼianga nó kantejan nga je jaʼai Cristo.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 2:1-47.

   1. Jósʼin síkʼéjnatsen je énle Pedro xi nroatʼa ya Hechos 2:23, 36 kʼianga je chjota judío kiskanele kjoabiyale Jesús (1 Tes. 2:14, 15).

   2. Jmé choa̱ xi nʼio nda tsakʼéjna je Pedro kʼianga koanle kiskanisʼenjin kjoafaʼaitsjenle chjota je énle Niná (Hech. 2:16, 17, 29, 31, 36, 39; Col. 4:6).

   3. Jósʼin kisichjén títjon Pedro je yobi̱ xi kitsole Jesús nga koa̱n kjoaʼasʼen xi ya koatexoma ya ngʼajmi (Hech. 2:14, 22-24, 37, 38; Mat. 16:19, NM).

Kjoaʼmiya 106

Kinikatíondai nga ndoyá tjíoʼya

1. Jméni xi koanle je Pedro kao Juan nga tjíofaʼasʼen ya yo̱ngo̱ kʼianga je koanxon.

2. Jméni xi kitsole Pedro je chjota chjiʼngé, kʼoa jméni xi kitsjoale Pedro xi ngisa nʼio chjíle tikʼoajinni taon.

3. Ánni nga koanjtisínile je chjota títjonle religión, kʼoa jméni xi kisikao je Pedro kao Juan.

4. Jméni xi kitsole Pedro je chjota títjonle religión, kʼoa jmé énni xi kisʼejinkon je pastro.

5. Ánni nga kjoaxínkon kisʼesínile je chjota títjonle religión, kʼoa jméni xi koan kʼianga je koanjao kʼani nga kiskaní ndoyá je pastro.

6. Jókitso je pastro kʼianga kichochani ya ngixko̱n chjota Sanedrín.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 3:1-10.

   Ninga tsínná nganʼio ndʼaibi xi koa̱n sindayañá je chjota, jósʼin basenkaoná je énle Pedro xi nroatʼa ya Hechos 3:6 nga chjí jchatokoan je én xi tíʼmiyason (Juan 17:3; 2 Cor. 5:18-20; Fili. 3:8).

2. Tʼexkiai Hechos 4:1-31.

   Kʼianga fitjenngikená chjota nga ʼmiyasoan je énnda chjotse, jósʼin koa̱n chjénngile je chjota tjenngile Cristo xi tsakatio ngasʼa (Hech. 4:29, 31; Efe. 6:18-20; 1 Tes. 2:2).

3. Tʼexkiai Hechos 5:17-42.

   Jósʼin sítoanntjai kʼaná je chjota xi tsín testigole Jeobá ma xi nda tjío kon xi tʼatsʼe xále Niná, joni tsa nichxin kjoatse kʼoa kao nichxin xi tiyoa ndʼaibi (Hech. 5:34-39).

Kjoaʼmiya 107

Nga kinikʼienkao lajao je Esteban

1. ʼYáni xi Esteban tsakʼin, kʼoa jméni xi kisʼin kao nganʼiole Niná.

2. Jméni xi kitso je Esteban xi kʼoasʼin nʼio kisijtile je chjota títjonle religión.

3. Jméni xi kisikao chjota je Esteban kʼianga je kiskenʼndójbe kʼoa tsakʼaonsje ya naxinandá.

4. ʼYáni je chjota xosíkji séjnatʼale je najño.

5. Jméni xi kisijéle Jeobá je Esteban kʼianga kjesa mʼejin.

6. Jósʼin chjénngilee choa̱le Esteban kʼiatsa ʼya xi chʼao síkaoná.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 6:8-15.

   Jmé énni xi tsín kʼoatjín síchjén je chjota títjonle religión nga mele sikʼéjnajyo je xále testigole Jeobá nga kʼoasʼin tjíotsoyason (Hech. 6:9, 11, 13).

2. Tʼexkiai Hechos 7:1-60.

   1. Jméni xi tsakasenkao je Esteban nga koanle nda kisitoanntjai je énnda chjotse ya ngixko̱n chjota Sanedrín, kʼoa jméni xi bakóyaná je choa̱le (Hech. 7:51-53; Rom. 15:4; 2 Tim. 3:14-17; 1 Ped. 3:15).

   2. Jósʼin tjínnele jchatokoan je chjota xi batiochjoale je xále Niná xi nʼia (Hech. 7:58-60; Mat. 5:44; Luc. 23:33, 34).

Kjoaʼmiya 108

Nga tjíofi ndia Damasco

1. Jméni xi kisʼin Saulo kʼianga je kinikʼien Esteban.

2. Jméni xi tokʼoamaná xi koan kʼianga tífi Saulo ya ndia Damasco.

3. Jméni xi tsakʼénele Jesús nga katasʼín je Saulo.

4. Jméni xi kitsole Ananías je Jesús, kʼoa jósʼin koantsen ijngokʼanile je Saulo.

5. Jósʼin tsaʼyale Saulo nga je koanni, kʼoa jósʼin koanchjén.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 8:1-4.

   Jósʼin tsangabason je kjoamakjainle chjota tjenngile Cristo kʼianga kʼoasʼin kitjenngike je chjota je jtín xi kʼia kinroatsʼiani, kʼoa jósʼin nga kʼoati kjima nichxin xi tiyoa ndʼaibi (Hech. 8:4; Isa. 54:17).

2. Tʼexkiai Hechos 9:1-20.

   Jñánile xá xi jan koya kisikʼéjnandale Jesús je Saulo xi kʼoasʼin sitjoson (Hech. 9:15; 13:5; 26:1; 27:24; Rom. 11:13).

3. Tʼexkiai Hechos 22:6-16.

   Jósʼin koa̱n chjénngilee je Ananías, kʼoa ánni nga nʼio chjísínile (Hech. 22:12; 1 Tim. 3:7; 1 Ped. 1:14-16; 2:12).

4. Tʼexkiai Hechos 26:8-20.

   Ánni nga tsjoá nganʼiosínile je chjota xi tsín makjainle tsa chjoónle kʼoa tsa xʼinle nga chjota tjenngile Cristoni koan je Saulo (Hech. 26:11; 1 Tim. 1:14-16; 2 Tim. 4:2; 1 Ped. 3:1-3).

Kjoaʼmiya 109

Pedro kikonle Cornelio

1. ʼYáni je xi xkóle tíbasén ibi.

2. Jméni xi kitsole jngo ánkje je Cornelio.

3. Jmé xi tsakakóle Niná je Pedro kʼianga ya tíjna sonngʼa ndʼiale Simón ya Jope.

4. Ánni nga kʼoakitsosínile Pedro je Cornelio nga tsín xkóle koasenle kʼoa nga tsín je katabʼétsʼoale.

5. Ánni nga tokʼoakoansínile je chjota judío xi chjota tjenngile Jesús ma xi ya tjíokao Pedro.

6. Jméni xi nda bakóyaná nga kikonle Pedro je Cornelio.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 10:1-48.

   Jméni xi bakóyaná je énle Pedro xi nroatʼa ya Hechos 10:42 tʼatsʼe nga kʼuinyasoan je énnda chjotse nga Niná koatexoma (Mat. 28:19; Mar. 13:10; Hech. 1:8).

2. Tʼexkiai Hechos 11:1-18.

   Jósʼin kisikʼantjaiya kjoafaʼaitsjenle Pedro kʼianga je tsaʼyale nga kisasenle Jeobá je chjota xi tsín judíojin, kʼoa jósʼin chjénngile je choa̱le (Hech. 11:17, 18; 2 Cor. 10:5; Efe. 5:17).

Kjoaʼmiya 110

Timoteo je xi tsakasenkao Pablo

1. ʼYáni ti xi faʼaitʼasí ibi, jñáni tsakʼejna kʼoa jóʼmi je na̱le kao majchále.

2. Jókitso je Timoteo kʼianga kʼoakitsole Pablo tsa mele koaikao nga koaikakóyasonle chjota jñani kjin naxinandá.

3. Jñáni nga chjota tjenngile Cristo tsakʼin títjonle je chjota xi koankjainle tʼatsʼe Jesús.

4. Jñá kʼanile naxinandá jña ki Pablo, Silas kʼoa kao Timoteo nga je kini ya Antioquía.

5. Jósʼin tsakasenkao Timoteo je Pablo, kʼoa jméni xi skónangile yaole ndʼaibi je xi sʼa xti.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 9:19-30.

   Jósʼin kisikuinda yaole je Pablo nga tsakatiochjoale chjota je énnda chjotse (Hech. 9:22-25, 29, 30; Mat. 10:16).

2. Tʼexkiai Hechos 11:19-26, NM.

   Jósʼin bakó je én xi faʼaitʼa ya Hechos 11:19-21, 26 nga je nganʼiotsjele Jeobá tíbandia nga kʼoasʼin tíʼmiyason.

3. Tʼexkiai Hechos 13:13-16, 42-52.

   Jósʼin bakó ya Hechos 13:51, 52 nga tsín kitsjoaʼnde je chjota tjenngile Jesús nga kui kisikinroajen kon ninga chjota tsakatiochjoale (Mat. 10:14; Hech. 18:6; 1 Ped. 4:14).

4. Tʼexkiai Hechos 14:1-6, 19-28.

   Jósʼin basenkaoná je én xi tso «kisikatíokao je Nainá [Jeobá]» nga tsín toxkia sikjaojian nga kuisenkoa je xi sʼa tjíokotʼaya Énle Niná (Hech. 14:21-23; 20:32; Juan 6:44).

5. Tʼexkiai Hechos 16:1-5.

   Jósʼin bakóná kʼianga kʼoasʼin kitsjoaʼnde Timoteo nga tsakichandaile yaole, nga nʼio chjíle nga kʼoasʼiaan ngayeje xi to «tʼatsʼe énnda» chjotse (Hech. 16:3; 1 Cor. 9:23; 1 Tes. 2:8).

6. Tʼexkiai Hechos 18:1-11, 18-22.

   Jósʼin bakóya Hechos 18:9, 10 nga je Jesús tíbandia nga tíʼmiyason, kʼoa jósʼin nyʼán bʼé tokoan ndʼaibi (Mat. 28:20).

Kjoaʼmiya 111

Jngo tiʼndí xi tsakajnafe

1. ʼYáni je tiʼndí xosíkji kijnatsʼotjen, kʼoa jméni xi koanle.

2. Jméni xi kisʼin Pablo kʼianga je tsabe nga kijnakʼien je tiʼndí.

3. Jñáni ki je Pablo, Timoteo kʼoa kao xi kitjenkao, kʼoa jméni xi koan kʼianga ya tsakatio Mileto.

4. Jmé énni xi tongini tsakájinkon Agabo je Pablo, kʼoa jósʼin kitjoson jmeni xi kitso.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 20:7-38.

   1. Jósʼin nga tsínñá kʼoakaotʼaná je jnjínle chjota, tojotso énle Pablo xi faʼaitʼa ya Hechos 20:26, 27 (Eze. 33:8; Hech. 18:6, 7).

   2. Ánni nga «nda katafikao[síni] je én xi kjoakixi» je xi chjota jchínga sʼin tjío ya jinjtín kʼianga koakoya (Hech. 20:17, 29, 30; Tito 1:7-9; 2 Tim. 1:13).

2. Tʼexkiai Hechos 26:24-32.

   Jósʼin kisitoanntjai yaole Pablo kʼianga Roma kitjenni nga tsakakóyason xi tʼatsʼe Jesús (Hech. 9:15; 16:37, 38; 25:11, 12; 26:32; Luc. 21:12, 13).

Kjoaʼmiya 112

Ya kitjontjai jngo ʼnde xi ya tíjnajin ndáchikon

1. Jméni xi koanle je chitso xi tíjnaya Pablo kʼianga kichochrian ya ʼnde xi Creta ʼmi xi ya tíjnajin ndáchikon.

2. Jméni xi kitsole Pablo je xi ya tjíoya je chitso.

3. Ánni nga koanxkoasíni je chitso.

4. Jméni xi kitso je chjota títjonle soldado, kʼoa jótjín chjota kichó ya ndaindáchikon xi kʼoasʼin kitjontjai.

5. Jóʼmi ya ʼnde jñani kichó, kʼoa jméni xi koantʼain je Pablo kʼianga je koanndachonni.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 27:1-44.

   Je xi bʼéyanajmí Biblia xi tʼatsʼe Pablo nga ki ya Roma jósʼin ngisa manʼiotʼa nga ñaki kʼoatjín jotso Biblia (Hech. 27:16-19, 27-32; Luc. 1:3; 2 Tim. 3:16, 17).

2. Tʼexkiai Hechos 28:1-14.

   Kʼiatsa je chjota xi ya tsʼe Malta, ninga tsín be Énle Niná, nda tsabekon je Pablo kʼoa kao xi tjíoyakaosa je chitso, jméni xi kʼoati sʼian tsandañá xi chjota tjenngile Cristo maa, kʼoa jósʼin sʼiaan (Hech. 28:1, 2; Heb. 13:1, 2; 1 Ped. 4:9).

Kjoaʼmiya 113

Nga tíjna Pablo ya Roma

1. ʼYáni xi tsakakóyale Pablo kʼianga tsakʼejnaʼya ndoyá ya Roma.

2. ʼYáni xi kichokonsíle Pablo xi tíjnatʼasí yámixa, kʼoa jósʼin tíbasenkao Pablo.

3. ʼYáni xi Epafrodito tsakʼin, kʼoa jméni xi tsakʼa nga ki ijngokʼani ya Filipos.

4. Ánni nga jngo xo̱n kiskisínile Pablo je miyole xi Filemón tsakʼin.

5. Jméni xi kisʼin je Pablo kʼianga je tsakʼejnandai, kʼoa jméni xi koanle nga koanskanni.

6. ʼYáni xi kisichjén Jeobá nga kiski je xo̱n xi tjío jña fetʼani Biblia, kʼoa jmé xi tínchjani Apocalipsis.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Hechos 28:16-31 kao Filipenses 1:13.

   Jósʼin kisichjén nichxinle Pablo kʼianga tsakʼejnaʼya ndoyá ya Roma, kʼoa jósʼin tsakasenkao je jtín xi tsʼe chjota tjenngile Cristo nga tsín kisikinroajen kjoamakjainle Pablo (Hech. 28:23, 30; Fili. 1:14).

2. Tʼexkiai Filipenses 2:19-30.

   Jmé én xi kiski je pastro Pablo xi tʼatsʼe Timoteo kao Epafrodito nga chjí tsabekon, kʼoa jósʼin chjénngile je choa̱le (Fili. 2:20, 22, 25, 29, 30; 1 Cor. 16:18; 1 Tes. 5:12, 13).

3. Tʼexkiai Filemón 1-25.

   1. Jmé kjoandani xi kisichjén Pablo kʼianga kʼoakitsole je Filemón nga kui kʼoakatasʼín je xi ndatjín, kʼoa jósʼin basenkao jebi xi chjota jchínga sʼin tjío ndʼaibi ya jinjtín (File. 9; 2 Cor. 8:8; Gál. 5:13).

   2. Jósʼin bakó je énle Pablo xi nroatʼa ya Filemón 13, 14 nga tsabexkón jotjío kon je chjota tjenngile Cristo xi ngikʼa (1 Cor. 8:7, 13; 10:31-33).

4. Tʼexkiai 2 Timoteo 4:7-9.

   Joni tsa je pastro Pablo, ánni nga tjínjngosíni tokoan nga Jeobá tsjoáná je chjíná tsa kixi koa̱n saʼnda nga kuichokjetʼa nichxin (Mat. 24:13; Heb. 6:10).

Kjoaʼmiya 114

Nga kjoetʼa ngayeje kjoatsʼen

1. Ánni nga naxín xi tsʼe ngʼajmi tsosíni Biblia.

2. Jóʼmi je kjoajchánle Niná xi kʼoejna kao chjota tsʼen i̱ Sonʼnde, kʼoa ánni kui kjoajchán jebi kʼoejnasíni.

3. Josísʼin matsen sén xi faʼaitʼa ibi, ʼyáni xi koandia kjoajchán jebi, kʼoa ánni nga corona tjíasíni jko̱, kʼoa jósʼin tsoyanile kʼianga kicha espada yʼatontsja.

4. Kʼianga kui bannginñá jotso kjoaʼmiya 10, 15 kao 33, ánni nga tsín tokatamaxkónsíniná kʼianga sikjeson Niná je chjota tsʼen.

5. Jósʼin bakó ya kjoaʼmiya 36 kao 76 nga sikjeson Niná je chjota tsʼen ninga Niná bexkón tjíotso.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Apocalipsis 19:11-16.

   1. Jósʼin nga ñaki síkʼéjnatsen kjoaixi ya Énle Niná nga je Jesucristo xi naxín chxoa tíjnasonle (Apo. 1:5; 3:14; 19:11; Isa. 11:4).

   2. Jósʼin bakó je jnjín xi ya yajon najño sonngʼale Jesús nga ñaki sikinje je kjoajchán xi kʼoejna (Apo. 14:18-20; 19:13; Isa. 63:1-6).

   3. ʼYá chjotani xi tsakui nichxin ya tjenjin je chjota kjoajchán xi tjenkao Jesús kao naxín chxoale (Apo. 2:26, 27; 12:7; 19:14; Mat. 25:31, 32).

Kjoaʼmiya 115

Sonʼndenaxó xi sʼa nroa

1. Tojotso Biblia, jmé kjoanda xi sʼená ya sonʼndenaxó xi sʼa nroakao Niná.

2. Jméni xi tso Biblia xi tʼatsʼe chjota xi ya koatio ya sonʼndenaxó.

3. Kʼiáni kʼoasʼin Jesús nga katabitjoson kjoanda jebi.

4. Kʼianga tsakʼejna Jesús i̱ Sonʼnde, jméni xi tsakakó josʼin kʼianga Rey sʼin kʼoéjna.

5. Jméni xi sʼin Jesús kʼoa kao xi ya koatexomakao ngʼajmi xi tʼatsʼe chjota Sonʼnde.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Apocalipsis 5:9, 10.

   Ánni nga tjínjngosíni tokoan kʼianga koa̱nle koasenkaoná kʼoa koakóná kjoamatokon je xi rey kʼoa xi naʼmi koa̱n, kʼianga jngo jmi nó koatexomason Sonʼnde (Efe. 4:20-24; 1 Ped. 1:7; 3:8; 5:6-10).

2. Tʼexkiai Apocalipsis 14:1-3.

   Jósʼin tsoyanile kʼianga jaʼainle Nʼai kʼoa kao jaʼainle Barré tjíotʼani je totjen xi jngo siento kao ñachanño jmi mani (1 Cor. 3:23; 2 Tim. 2:19; Apo. 3:12).

Kjoaʼmiya 116

Jméni xi sʼiaan nga kuijna ngantsjai

1. Jméni xi kataʼya kʼiatsa mená kuijna ngantsjai nichxin.

2. Jósʼin nga jchaa xi tʼatsʼe Niná Jeobá kʼoa kao Jesús, josí tísʼín je tsotiʼndí xi faʼaitʼa ibi kʼoa kao miyole.

3. Jmé xo̱nni xi kijnatʼasíle je xtiʼndí, kʼoa ánni nga kʼoéxkiasíñá ngantsjai.

4. Ninga jelani tse ʼya xi tʼatsʼe Jeobá kʼoa kao Jesús, jmésani xi sʼiaan nga kʼoainá kjoabijnachon xi tsínkʼia fetʼa.

5. Jméni xi bakóyaná ya kjoaʼmiya 69.

6. Jméni xi bakóyaná je choa̱le tiʼndí Samuel, xi nroatʼa ya kjoaʼmiya 55.

7. Jósʼin chjénngile je choa̱le Jesucristo, kʼoa tsa kʼoasʼiaan, jméni kjoanda xi kʼoainá nichxin xi nroaján.

Kjoachjonangi xi kjaʼaisale:

1. Tʼexkiai Juan 17:3.

   Jósʼin bakó je Énle Niná kʼianga tsín to jkoa kataxinyá je kjoankjíntokonle Jeobá kʼoa kao tsʼe Jesucristo (Mat. 7:21; Sant. 2:18-20; 1 Juan 2:17).

2. Tʼexkiai Salmo 145:1-21.

   1. Ánni nga chʼasjengʼasíñá je Jeobá (Sal. 145:8-11; Apo. 4:11).

   2. Jósʼin nʼio nda chjota Jeobá xi kao ngatsʼi chjota, kʼoa jósʼin tjínnele sichriantʼasaná jebi xi kao Jeobá nga nyaon nyaon (Sal. 145:9; Mat. 5:43-45).

   3. Kʼiatsa tsjoacha Jeobá, jméni xi kʼoénele yaoná nga kʼoasʼiaan (Sal. 119:171, 172, 175; 145:11, 12, 21).