CILONGESA 9
MWASO 51 Tunalikundika Kuli Njambi!
Keti Mukwata-kwate ku Masinde Kumimbwitika
“Bika biukwata-kwatela ku masinde? Katuka bakumbwitike.”—BILI 22:16.
BILI MUNO MU CILONGESA
Muno mu cilongesa tusimutwiya hali Basamaliya, Saulu wa ku Tasasi, Konelyasi na baka-Korinte, co tumona omwo myanja yabo yasa kumikwasela mupwisemo bitondeka mangana bamimbwitike.
1. Byuma muka binapande kumishongangeya mulyangwile kumimbwitika?
KUMA mwazema Njambi uje namyana bwana bwoshe bwabubwa kwambateselela na kuyoya ndi? Nga mukemwo, kuma kumushaka kumwesa ngweni mwamuzema ndi? Ngila imo imwasa kumwesa ngweni mwazema Yehova, inapu kulikundika kuli ikeye na kulyangwila kumimbwitika. Nga mulinga ebi byuma, co mukala mu naanga ya Yehova. Co oku kulingisa ishweni Yehova, uje wapwa kabusamba keni aminyungilile na kumitwamwenena. (Samu 73:24; Isaya 43:1, 2) Kulikundika na kumimbwitika kukamilingisa mukayoye myaka yoshe.—1 Pita 3:21.
2. Bika bitusimutwiya muno mu cilongesa?
2 Kuma kuli bimo bili na kumyonowesa kumimbwitika ndi? Nga mukemwo, co kumwesi likalyeni. Banu babangi banatengulula futisi yabo na bisinganyeka byabo na kupwisamo bitondeka mangana babambwitike. Ha simbu ino bali na kupangela Yehova na ntwima, co lalo mukubwahelela. Bika bimulilongesa ku banu ba mu simbu ya kunima baje balyangwililile kubambwitika? Tucisimutwiyeni ha bukalu bubaliwanene nabwo na byuma bitwasa kulilongesa ku myanja yabo.
BASAMALIYA BABAMBWITIKILE
3. Bika bibapandele kulinga Basamaliya mangana babambwitike?
3 Basamaliya ba mu simbu ya Yesu, bapwile cibunga ca bulombelo cije cakele kuyehi na nganda ya Shekeme na Samaliya bije byakele ku kunto ya Judeya. Simbu kanda Basamaliya babambwitike, bapandele tahi kulilongesa Lijwi lya Njambi mu kushula. Basamaliya bakulahelele ngwabo mikanda itanu yakulibanga ya mu Mbimbiliya, kushangumukila Genese kutwala Detronoma hamo kwambateselela na Joshua ikeyo lika yatundile kuli Njambi. Nameme ngoco, Basamaliya bakulahelele ngwabo Mesiya aija ngwe mwakulaheselele Njambi ku mukanda wa Detronoma 18:18, 19. (Iwano 4:25) Ha kulinga babambwitike, Basamaliya bapandele kukulahela ngwabo Yesu ikeye bene Mesiya ibakulahesele. Ngeci “Basamaliya babangi” balingile bene ngoco. (Iwano 4:39) Bamo babo bapandele kuhyana kangu kaje kakele mukati ka baJuda na Basamaliya.—Luka 9:52-54.
4. Kwesekesa na mukanda wa Bilinga 8:5, 6, 14, bika bibalingile Basamaliya bamo Filipu mwabambulwilile?
4 Byuma muka byakwasele Basamaliya mangana babambwitike? Filipu Muka-kwambulula mwabambulwilile “bya Kristu,” Basamaliya bamo ‘batambwile lijwi lya Njambi.’ (Tandeni Bilinga 8:5, 6, 14.) Basamaliya kubabyanene kutolilila kuli Filipu nameme wapwile kaJuda. Hamo banukile Bisoneka bije byendeka ngwabyo Njambi kakele na kangu. (Detro 10:17-19) Basamaliya “bakele manene mbunge ku byuma byakele na kwendeka Filipu” kutalesa kuli Kristu, co bazibukile ngwabo Njambi ikeye wakele na kutwamenena Filipu. Filipu walingile bikomokeso byabingi kwambateselela na kukangwisa babezi na kutundisa badimona.—Bili 8:7.
5. Bika bitulilongesa kuli Basamaliya?
5 Basamaliya basele kubyana byabalongesele Filipu mwafwa wapwile KaJuda nambe hamo bilongesa byabalongesele byapwile byabiha kuli bakebo. Oloni kubatabesele byuma bya cifweci bibonowese kutolilila ku muzimbu wa Filipu. Basamaliya ku bakwata-kwatele ku masinde kubambwitika mu bazibukile ngwabo Filipu wabalongesele busunga Mbimbiliya ngwayo: “Mubatabele Filipu uje wakele na kwambulula muzimbu waubwa wa Bumwene bwa Njambi, nou wa lizina lya Yesu Kristu, banalume na banakazi babambwitikile.” (Bili 8:12) Kuma mwakulahela ngweni Lijwi lya Njambi lyapwa lya busunga ndi? Kuma munataba ngweni Bakaleho ba Yehova bakamwesa cizemo ca busunga cije cendekele Yesu ngwendi cikeco cikapwa cizibukiso ca baka-kumukabangeya ndi? (Iwano 13:35) Nga mukemwo, co keti mutewe kumimbwitika, kulaheleni ngweni Yehova amibezikisa.
6. Bika bitulilongesa ku mwanja wa Ruben?
6 Ruben uje wakala ku Germany wakolelele mu naanga ya Bakaleho. Oloni mwapwile mukwenje, kwamukaluwilile kukulahela ngwendi Yehova kwakala. Bika byamukwasele akulahele ngwendi Njambi kwakala? Watondesesele bukaleho. Wendekele ngwendi: “Ha cilongesa ca munu endi lika, njatondesesele busunga kutalesa hali ei ñanda, maneneni ha cilongesa ca kwendeka ngwaco byuma byalizililile lika.” Ruben watandele libulu lije lyendeka ngwalyo Is There a Creator Who Cares About You? Eli libulu lyakwasele manene Ruben. Co walyendekesele ngwendi: ‘Mwa busunga, Yehova kwakala.’ Co mwendelele Cikota ca Bakaleho ba Yehova, Ruben wakandelelele manene kulikwatasano lyamwene mukati ka Bakaleho ba Yehova. Ngeci mwelukile ku Germany, bamumbwitikile te ali na myaka 17. Nga muli na kuuwasana, co tondeseseni mu mabulu etu mangana muwane busunga. Nga mukala na “mangana a busunga,” co muhyana kuuwasana. (Efeso 4:13, 14) Omwo muziba mizimbu ya cizemo na likwatasano lili mukati ka banu ba Yehova mu kaye koshe na kulimwena ebi byuma mu cikungulukilo ca Yehova, co oku kumilingisa muzeme manene bandolome na bandokazi beni.
SAULU WA KU TASASI BAMUMBWITIKILE
7. Bisinganyeka muka byapandele kutengulula Saulu?
7 Tucisimutwiyeni hali Saulu wa ku Tasasi. Saulu walilongesele manene lishiko lya baJuda, “co watsimanene manene” ngeci banu babangi bamuzibukile. (Gala 1:13, 14; Filp 3:5) Simbu imo, baJuda babangi bakulahelele ngwabo baka-Kristu bapwile bakakutengulukila. Ngeci Saulu washangumukile kupakesa manene baka-Kristu. Wasinganyekele ngwendi wakele na kulinga cizango ca Njambi. (Bili 8:3; 9:1, 2; 26:9-11) Saulu wazibukile ngwendi nga akulahela Yesu na kupwa muka-Kristu wa kumbwitika, nendi bamupakesa.
8. (a) Bika byakwasele Saulu bamumbwitike? (b) Kwesekesa na Bilinga 22:12-16, Ananiyasi wakwasele bati Saulu? (Taleni na cikupulo.)
8 Bika byakwasele Saulu bamubwitike? Yesu mwasimutwiiye na Saulu kutundilila mwilu, ceke cakama calingisile Saulu apwe kapuputwa. (Bili 9:3-9) Ha matangwa atatu walyuminine bya kulya na kusinganyekesesa manene ha byuma byalingiwile kuli ikeye. Mwa busunga bene, Saulu watabele ngwendi Yesu ikeye Mesiya, co baka-kumukabangeya bakebo bakele mu bulombelo bwa busunga. Saulu hamo wazibile manene kubabala ku mbunge mwafwa walingisile Setefano bamutsiye. (Bili 22:20) Kumamaneselelo a matangwa atatu, ndongesi walizina lya Ananiyasi waile kuli Saulu na kukamukangwisa bupuputwa bwendi. Co lalo wamushongangeyeye kesi akwata-kwate kumasinde kumumbwitika. (Tandeni Bilinga 22:12-16.) Saulu walikehesele na kutolilila kuli Ananiyasi, co bamumbwitikile.—Bili 9:17, 18.
Ngwe mwa Saulu, kuma neni mwasa kutaba kumishongangeya bamimbwitike ndi? (Taleni paragirafu 8)
9. Bika bimulilongesa kuli Saulu wa ku Tasasi?
9 Kuli byuma byabingi bitwasa kulilongesa kuli Saulu. Lyoba lya kutewa banu na kulyalesa byasele kwonowesa Saulu kumumbwitika. Oloni katabesele byuma bya cifweci bilingiwe. Saulu walikehesele na kutengulula futisi yendi mangana apwe muka-kukabangeya Kristu. (Bili 26:14, 19) Walyanene kupwa muka-Kristu nameme wazibukile ngwendi kulinga ngoco kulingisa bamupakese. (Bili 9:15, 16; 20:22, 23) Munima ya kumumbwitika, Saulu watwaleleleho kukulahele Yehova mangana amukwase kukolesa mu byeseko byakele na kuliwana nabyo. (2 Kori 4:7-10) Kumimbwitika na kupwa Mukaleho wa Yehova kwasa kumilingisa muliwane na byeseko. Oloni kulaheleni ngweni Yehova Njambi na Kristu bamikwasa simbu yoshe mangana mukolese na kutwalelelaho kupwa ba kulongwa.—Filp 4:13.
10. Mwanja wa Anna umikwasa bati?
10 Anna wakolelele mu naanga ya Kurdish mu Eastern Europe. Munima ya kumbwitika baina, Anna washangumukile kulilongesa Mbimbiliya te ali na myaka 9, baishe mu bamutabesele. Oloni babushoko bwendi mubazibile ngwabo nashangumuka kulilongesa Mbimbiliya na Bakaleho ba Yehova, bashangumukile kumulwisa. Baka-naanga yendi bakulahelele ngwabo nga munu aseza bulombelo bwa bakukulwila bendi, co anena shwamwa mu naanga. Anna mwakele na myaka 12, walombele baishe bamutabese kumumbwitika. Baishe batondele kuzibuka indi ikeye walyangwililile kushaka kumumbwitika indi hamo kwakele umo wakele na kumusindiya alinge ngoco. Anna wabakumbulwile ngwendi: “Njazema Yehova.” Ngeci baishe bamutabesele bamumbwitike. Munima ya kumumbwitika babushoko bwendi batwaleleleho kumulinga mwamubi. Umo wa baka-naanga yendi wamulekele ngwendi: “Cibwaha manene nga ukala na futisi yaibi na kusipa kutubakana kupwa Mukaleho wa Yehova.” Bika byakwasele Anna akolese? Wendekele ngwendi: “Yehova wanjikwasele njikolese, co banana na batate nabo banjikwasele manene.” Anna wasonekele mukana wa byuma byoshe byamulingilile Yehova mu kuyoya kwendi. Aketuluka mu mukana wa byuma byasonekele mangana keti ebale mwamukwaselele Yehova. Nga muli na kutewa kumipakesa, co anukeni ngweni neni Yehova amikwasa.—Hebe 13:6.
KONELYASI BAMUMBWITIKILE
11. Bika byesi kulingisile Konelyasi akwata-kwate kumasinde kumumbwitika?
11 Twasa kulilongesako bimo ku mwanja wa Konelyasi. Wapwile “kapitau,” kulumbununa ntwama wa maswalale 100 ba baLoma. (Bili 10:1, ftn.) Hamo Konelyasi watsimanene manene mu citingi-tingi mwafwa ya kulinga eci cipangi, co maswalale bakwabo bamusingimikile. “Wakele na kwana banu bwana bwa kutetela bwabwingi.” (Bili 10:2) Yehova watumine kapositolo Pita mangana akamwambulwile muzimbu waubwa. Kuma cipangi cakele naco Konelyasi camulingisile akwata-kwate ku masinde kumumbwitika ndi?
12. Bika byakwasele Konelyasi bamumbwitike?
12 Bika byakwasele Konelyasi bamumbwitike? Mbimbiliya imwesa ngwayo Konelyasi “na bakunjibo yendi yoshe bazibilile Njambi lyoba.” Co watwaleleleho kulambelela Njambi simbu yoshe. (Bili 10:2) Kapositolo Pita mwambulwile muzimbu waubwa kuli Konelyasi, Konelyasi na baka-naanga yendi bakulahelele Kristu, co oho bene babambwitikile. (Bili 10:47, 48) Konelyasi watengulwileko bimo mu kuyoya kwendi mangana ikeye na baka-naanga yendi bapangele Yehova.—Joshua 24:15; Bili 10:24, 33.
13. Byuma muka bimulilongesa kuli Konelyasi?
13 Ngwe mwa Saulu, Konelyasi nendi wasele kutabesa cipangi cendi cimonowese kupwa muka-Kristu. Oloni katabesele byuma bya cifweci bilingiwe. Kuma munapande kutengululako bimo mu kuyoya kweni mangana bamimbwitike ndi? Nga mukemwo, co Yehova amikwasa. Amibezikisa nga mulinga mwoshe mumwasela kukabangeya binangulo bya mu Mbimbiliya mu kuyoya kweni mangana mumupangele.
14. Mwanja wa Tsuyoshi umikwasa bati?
14 Tsuyoshi wa ku Japan wapandele kutengululako bimo ku bipangi byendi mangana apwisemo bitondeka na kumumbwitika. Wapwile mukwasi wa mukulunu wa sikola ya Ikenobo haje habakele na kulongesa mwa kutalekela binemo. Mukulunu wa haje ha sikola wapwile muka-kutaleka binemo na kulinga bilika bya Cibuda ha byakutsa. Tsuyoshi ikeye wakele na kumwimanenako nga wahi. Oloni Tsuyoshi mwalilongesele busunga ha batsi, wanangukile ngwendi kubasa kumumbwitika nga atwalelelaho kulinga ebi bilika bya Cibuda. Ngeci walyangwilile kujeneka kulikobelesa mu bilika bya Cibuda. (2 Kori 6:15, 16) Tsuyoshi wasimutwiiye na mukulunu wa sikola hali ei ñanda. Bika byatundilemo? Tsuyoshi watwaleleleho kupanga cipangi cendi kwa kujeneka kulikobelesa mu bilika bya cisemwa. Mukwetile mwaka kutunda hashangumukilile kulilongesa Mbimbiliya, bamumbwitikile.a Nga munapande kutengululako bimo mwafwa ya kushaka kuzibisa Njambi kubwaha, co kulaheleni ngweni Yehova aminyunga hamolika na naanga yeni.—Samu 127:2; Mate 6:33.
BAKA-KORINTE BABAMBWITIKILE
15. Bika byasele kwonowesa baka-Korinte kubambwitika?
15 Baka-Korinte bazemene manene bufuko, co lalo bakele na futisi yaibi. Bwingi bwabo balingile byuma bije kubilitombola na mashiko a Yehova. Ngeci kucapwile cacasi kuli baje bayoyele mu Korinte kushangumuka kupangela Yehova. Nameme ngoco, kapositolo Paulu mwaile muje mu nganda na kwambulula muzimbu waubwa wa Kristu, “baka-Korinte babangi baje bazibile muzimbu waubwa bashangumukile kutaba, co babambwitikile.” (Bili 18:7-11) Co Mwata Yesu washolokele kuli Paulu mu cimona na kwendeka ngwendi: “Njili na banu babangi omu mu nganda.” Ngeci Paulu watwaleleleho kwambulula muzimbu waubwa muje mu nganda ha mwaka umo na hafu.
16. Bika byakwasele baka-Korinte bamo bahyane bilinga byabibi bije byasele kubonowesa babambwitike? (2 Korinte 10:4, 5)
16 Bika byakwasele baka-Korinte babambwitike? (Tandeni 2 Korinte 10:4, 5.) Lijwi lya Njambi na sipilitu yendi ya kujela yabakwasele batengululeko bimo mu kuyoya kwabo. (Hebe 4:12) Baje batambwile muzimbu waubwa mu Korinte becelele bilinga byakufwa ngwe butakwa na bwizi na kulilala mu bushwamwa bumo.—1 Kori 6:9-11.b
17. Byuma muka bimulilongesa kuli baka-Korinte?
17 Anukeni ngweni nameme banu bamo mu Korinte bapandele kutengululako bimo mu kuyoya kwabo mangana bapwe baka-Kristu, bamwene ngwabo kulinga ngoco kukwapwile kwakukalu. Balifwitile kwenda mu ngila yaindondo ije ibatwala ku kuyoya kwa myaka yoshe. (Mate 7:13, 14) Kuma muli na kulifwita kutengululako bimo mangana bamimbwitike ndi? Nga mukemwo, co kesi muzeye. Lombeni Yehova amikwase kuhyana mashungu akulinga byuma byabibi.
18. Mwanja wa Monika umikwasa bati?
18 Monika wa ku Georgia, wapangele na nzili mangana ecele endekesi yaibi na kulikela kulizima buli na byuma byabibi mangana apwisemo bitondeka na kumumbwitika. Wendekele ngwendi: “Lilombelo lyanjikwasele njitengululeko bimo mu kuyoya kwange. Yehova wazibukile ngwendi njashakele kulinga byabibwa, ngeci wakele na kunjikwasa simbu yoshe na kunjitwamenena.” Monika bamumbwitikile mwakele na myaka 16. Kuma kuli byuma bimunapande kwecela mangana mupangele Yehova mu ngila yashaka ndi? Nga mukemwo, co twaleleleniho kulomba Yehova amyane nzili ya kutengululako bimo. Yehova akana sipilitu yendi ya kujela kuli baje bamulomba.—Iwano 3:34.
LIKULAHELO LYENI LYASA KUSHWENESA MINKINDA
19. Bika byasa kumikwasa muhyane byeseko byakama bije binapu ngwe minkinda? (Taleni na cikupulo.)
19 Anukeni ngweni Yehova wamizema. Co atonda ngwendi mukale mu naanga yendi nameme muli na kuliwana na byuma bije bisholoka ngwe binasa kumyonowesa kumimbwitika. Yesu walekele bandongesi bendi ngwendi: “Ngwe likulahelo lyeni linapu hamo na nona ya mastadi, ngwe mwasa kuleka ou munkinda ngweni, ‘Tundaha, ya haje,’ co utundaho, co nacimo cahi cimwonowa.” (Mate 17:20) Baje batolililile ku majwi a Yesu bakele nendi ha myaka yakupwamo, co likulahelo lyabo lyacikele na kukola. Oloni Yesu wabakwasele bakulahele ngwabo nga bakala na likulahelo, co Yehova abakwasa bahyane byeseko byakama bije binalifu ngwe minkinda. Yehova alinga byuma bya kulifwa na kuli yeni.
Kulaheleni ngweni Yehova wamizema, co ashaka ngwendi mukale mu naanga yendi (Taleni paragirafu 19)c
20. Myanja ya baka-Kristu bakulibanga na ba mu simbu ino itunasimutwiya muno mu cilongesa, inamishongangeya bati?
20 Nga kuli bimo mu kuyoya kweni bije bili na kumyonowesa kumimbwitika, co lingeniko bimo bwasi-bwasi mangana bamimbwitike. Tandeni mizimbu ya baka-Kristu bakulibanga na ba mu simbu ino mangana imizembeleke na kumitakamesa. Myanja yabo imishongangeya na kumilingisa mulikundike kuli Yehova na kumimbwitika. Kumimbwitika cikeco cuma ca seho manene cimunapande kulinga.
MWASO 38 Amyana Nzili Mukolese
a Muzimbu wa mu kuyoya wa ndolome Tsuyoshi Fujii, mwasa kuuwana mu Toneni! Ya August 8, 2005, lipu. 20-23.
b Kengeni vidio ya mutwe wa ‘Ki Kabakalañi Hamuliyeha Kukolobezwa?’ ha jw.org.
c KULUMBUNUNA BIKUPULO: Cibunga ca bandolome na bandokazi bali na kutambula baje babanambwitika.