Agostë

Abrahán xëmë tmëmëdooyë Jyobaa axtë ko tyukˈanaˈamë diˈib kyaj tyim mëjwiinëty, pääty xëmë oy yˈijty mëdë Jyobaa. Ets kyaj wiˈix nyayjäˈäwë ttukmëtmaytyäˈägët ti jotmaytyuunëp, axtë yajtëëw diˈib kyaj oy tjaygyujkë. Extëm tëgok, mëk jyotmaytyuunë ko Jyobaa yˈanmääyë ko yajkutëgoyaampy ja Sodoma käjpn mët ja Gomorra. ¿Tiko? Yëˈko duˈunë nety wyinmay ko yajkutëgoyaambyë oyjyaˈay mëdë axëkjäˈäy. Waˈan yëˈë jyotmaytyuunë ja tsyojkmäänk Lot mët ja fyamilyë, diˈibë nety tsënääytyëp Sodoma. Perë Abrahán myëbëjk ko Jyobaa yëˈë “Fes diˈib tuump abëtsemy nyaxwinyëdë”. Pääty, yujy tudaˈaky ttukmëtmaytyakyë Jyobaa ti nety jotmaytyuunëp. ¿Wiˈixë Jyobaa pyudëjkë? Mëmaˈkxtujkë ets pudëjkë parë tˈixët ko yëˈë paˈˈayoop. Tukmëtmaytyakë ko yëˈë yˈëxtaabyë oyjyaˈay ets yajnitsokypy ko tpayoˈoyë naxwinyëdë jäˈäy (Gén. 18:22-33). Ko Abrahán tˈijxy wiˈixë Jyobaa pyudëkëty ets ko tˈixyˈajty, yëˈë pudëjkë parë dyajkëktëjkë myëbëjkën mä Jyobaa. w16.02 1:11, 12

Niˈamukë ntsojkëmë mëtnaymyaayëbë diˈib kyaj xymyastutëm, extëm ttuunyë Jonatán. Per pën jeˈeyë nˈoymyëdoˈowëmë yˈijxpajtënë Jonatán mët ko ninäˈä tkamastutyë David, tam xytyëgoyˈäjtxëm tuk pëky diˈib mas jëjpˈam mbäät njaygyujkëm: ko diˈibë Jonatán jëjpˈam pyëjtak, yëˈë tpuwäˈägëdë Jyobaa, niˈigyë dyajnäjxy jëjpˈam ets kyaj ko tyunët rey. Pääty kyaj tmëtsipˈäjtyë David, niˈigyë tˈijxy extëmë myëtnaymyaayëbë. Axtë pyudëjkë parë ttukˈijxpatëdë Jyobaa. Xëmë oy yˈijttë ets ninäˈä tkamastuttë Jyobaa. Ëtsäjtëm nan kyaj mbäät nmastutëmë jiiky mëguˈuk, mëtnaymyaayëbë etsë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nduˈukmujkëm (1 Tes. 2:10, 11). Perë Jyobaa diˈib të xyajkojëm, yëˈë diˈib ninäˈä mbäät ngamastutëm (Diˈibʉ Jat. 4:11). Ko duˈun nduˈunëm, ta jantsy agujk jotkujk nnayjäˈäwëm. Per jëjpˈam nyaˈijxëm ko ntsojkëmë Jyobaa, axtë mä nyajnäjxëmë mëjwiin kajaabë amay jotmay. w16.02 3:3, 4

Tsojkëp xymyëmëdowëdë Jyobaa axtë mä tsyiptaˈaky, parë xyajnigëxëˈëgët ko të mmëjay. Kyaj mbäät mnayajnaxyëty extëmë oybyë Dios mëduumbë mä tuˈukmujkën, ets mä mˈeskuelë mnayajnaxëdët extëm jyukyˈattë naxwinyëdë jäˈäy. Niˈigyë mbäät xymyëmëdoyë Dios axtë mä xywyinguwäˈägë tijaty myajtëgoyanëp (Éfes. 4:14, 15). Niˈamukë ndëgoˈoyëm oy myëjjäˈäy myutskjäˈäyëty (Ecl. 7:20). Per pën mnëbatäämp, tsojkëp yajxon xywyinmayët pën mmëmëdowaampy xëmë Jyobaa yˈanaˈamën. Nayajtëwëdë: “¿Jekyëts kujk nmëmëdoyë Jyobaa?”. Okwinmay wiˈix näämnëm të xywyinguwäˈägë tuˈugë jotmay diˈib të mjayajtëgoyaˈanyëty. ¿Mjäjt xywyinˈixët diˈibë oy? O waˈan xywyinguwäˈägë nanduˈumbë jotmay extëmë Daniel. Waˈan pën të mˈanëˈëmxëty ko mbäät mëjwiin kajaa tijaty xytyuny parë oy xyajnaxëdë mxëëw mjukyˈäjtën. Ko duˈumbë jotmay xywyinguwäˈägë, ¿myajˈyeˈebyë mjot mwinmäˈäny parë xyjaygyukë ti Jyobaa tsyejpy xytyunët? (Éfes. 5:17). w16.03 1:7-9

Tyam njukyˈäjtëm mä ja “xëë tiempo [...] kyëxaan tyëgoyaanëjëny”. Ets tim tsojk myinäˈäny ja mëk “ayoˈon, extëm ninäˈänëm [duˈun] kyajaty” (2 Tim. 3:1, NTM). Satanás mëdë kyaˈoybyëtëjk nan të yajkujëbijpnaxtë yä Naxwiiny ets tˈaxëktunyë naxwinyëdë jäˈäy (Diˈibʉ Jat. 12:9, 12). Ets tyam, yëˈë nmëmëdoˈowëm extëmë Jesus ojts tniˈanaˈamë: ngäjpxwäˈkxëm abëtsemy nyaxwinyëdë. Ets duˈun tyam nduˈunëm, nmëtmaytyakëm nimayë jäˈäy kanäk ayuk, extëm ninäˈänëmë nety duˈun ngatuˈunëm. Pën ntsojkëm etsë Jyobaa xykyunuˈkxëm, jëjpˈam ets nmëmëdoˈowëm wiˈix xytyuˈumoˈoyëm mä nduˈukmujkëm. Pën tyam nmëmëdoˈowëm, nan nëjkxëp nmëmëdoˈowëm ko tsyondäˈägët “ja mëk ayoˈon”, mä kyutëgoyaˈanyë Satanásë jyaˈay (Mat. 24:21). Ko tyäˈädë nyäjxtäˈäyët, ta jatëgok nyaˈˈanëëmëyäˈänëm tijaty ndunäˈänëm mä ja jembyë jukyˈäjtën. w16.03 4:16, 18

Tëgok, ojtsë Jyobaa ttukˈixyë apostëlë Juan nijëxtujkë anklës diˈib tyukxuxtëbë trompetë, ets ko ja myëmëgoxkpë ttukxuxy ja jyaˈa, ta Juan tˈijxy “tuˈugë mëtsäˈä diˈibë käˈä naxwiiny”. Ets mët ja awatsn diˈib yajmooy, ta dyaˈˈawatsy “ja këk jut, es jap jyantsy pyëtseemy ja jok”. Ets mä tadë jok pyëtsëëmdë mayë jëyujk diˈib duˈun ixˈäjtp extëm muˈu. Tyäˈädë jëyujk kyaj ojts dyajwindëgoytyë ja ääy kepy o ääy ujts, yëˈë duˈun ojts yajtukˈanaˈamdë ets ttëptët “ja jäˈäyëty diˈibë kyaj yajtsääytyë wyimbokkëjxy mët ja Diosë syeyë” (Diˈibʉ Jat. 9:1-4). Apostëlë Juan nyijäˈäwëbë nety ko maymyuˈu mbäät tijaty dyajwindëgooytyaˈay extëm tyuun jyäjtë Egipto, ja tiempë mä Moisés jyukyˈajty (Éx. 10:12-15). Ja maymyuˈu diˈibë Juan yˈijx, yëˈë yˈandijpyë Dios mëduumbëty diˈib nëjkxandëp tsäjpotm, diˈib yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtëp ti tukmiin tukëdakëp tukëˈëyë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty. Ets miyonkˈamë jäˈäy diˈib jukyˈatandëp yä Naxwiiny winë xëëw, të pyuwäˈägëdë mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë. Tuˈugyë ttundë tyäˈädë tuunk, ets të tpudëkëdë nimayë jäˈäy parë ttukpëtsëëmduˈuttëdë relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty ets të yˈawäˈätspëtsëmdë Satanás kyëˈëjoty. w16.03 3:3

Pën mijts mduump mëjjäˈäy, jëjpˈam ets xyˈixët pën ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib tijaty mdukniˈˈijxëp kyuytyuumpy wiˈix jyënaˈanyë tëyˈäjtën. Parë xynyijawët, mbäät mëët xykyajpxyë Markʉs 12:29, 30. Ta net xyajtëwët wiˈix të pyudëkëty ko nyaywyandakë mä Jyobaa parë tnijawë ti tyunaampy mä jyukyˈäjtën. Ets mbäädë net mëët xynyimaytyaˈaky wiˈixë Jyobaa tmëdunët amumduˈukjot. Nan oy ko mëët mnuˈkxtäˈägët parë xyˈamdowëdë Jyobaa myëjääw ets pyudëkëdët mä ja tuunk diˈib nyikëjxmˈataampy. Ko ja nmëguˈukˈäjtëm xynyinuˈkxtäägët, mbäät yëˈë pyudëkëty parë niˈigyë tyunäˈänët mä ja tuˈukmujkën. Ko ogäˈän xytyukniˈˈixët ja nmëguˈukˈäjtëm, tukmëtmaytyäˈäk pënaty yajmaytyakp mä Biiblyë, extëm mä 1 Reyes 19:19-21, Nehemías 7:2; 13:13 etsë Apostʉlʉty 18:24-26. Mbäät pyudëkëty ja nmëguˈukˈäjtëm ets tˈixët ko jëjpˈam tmëdatëdë oybyë jäˈäyˈäjtën, extëm tpudëkët ja myëguˈuktëjk, yajtukjotkujkˈatët ets yˈitët yujy tudaˈaky. Duˈumbë jäˈäyˈäjtën, duˈun yëˈë extëm ko ja kamduumbë tpëjtaˈagyë abonë mä ja nax. Ets yëˈë pudëkëyanëp ja nmëguˈukˈäjtëm parë pojënë wyimbatët. w15 15/4 2:3, 4

Pën nmëwingonäˈänëˈëmë Jyobaa, jëjpˈam ets xëmë mëët ngäjpx nmaytyakëm. ¿Wiˈix? Ko xëmë nmënuˈkxtakëm (Sal. 142:2). Ets ¿wiˈix yëˈë xymyëgäjpxëm? Mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë. Pääty parë nmëdoowˈijtëm wiˈix xyˈanmäˈäyëm, tsojkëp xëmë ngäjpxëmë Biiblyë ets nbawinmäˈäyëm diˈib ngäjpxëm (Is. 30:20, 21). Mbäät näˈäty kyaj yajxon nˈijxëm wiˈixë Jyobaa tˈatsoowëmbity ko nmënuˈkxtakëm. Per ko ndukˈawäˈänëm tidën meerë nyajtëgoyˈäjtëm, ta nˈixäˈänëm wiˈix tˈatsoowëmbity. Ets nëjkxëp niˈigyë mëët nnaymyaaybyëjkëm. Pën ndukmëtmaytyakëm tukëˈëyë diˈib xyjotmaytyuˈunëm, nëjkxëp xymyëwingoˈonëm. Mbäät xëmëkyëjxm nmëwingoˈonëmë Jyobaa. Pääty nˈokmëdoowˈijtëm wiˈix xyˈanmäˈäyëm ko xëmë ngäjpxëmë Biiblyë, ets nˈokmëtmaytyakëm xëmë. Pën nduˈunëm duˈun, nëjkxëp mas oy nnaymyaˈayëm mëdë Dios tuˈuk tuˈugë xëëw ets nëjkxëp xypyudëjkëm parë nmëmadakëmë amay jotmay. w15 15/4 3:3, 14, 16

Extëm jyënanyë tyäˈädë tekstë, yëˈë yajxon xytyukˈijxëm ko Satanás tyuktuumbyë naxwinyëdë jäˈäy ti tyimtsejpy, per kyaj yëˈëyë yajjotkëdaˈagyëty, extëmë kää diˈib yuˈoˈkëp yˈëxtääyˈadëtsypy ti yˈoktsuˈutsëp. Satanás yajjëjptëgoyaambyë Diosë kyäjpn, pääty desde mä primer siiglë tpajëdijtyë Dios mëduumbëty ets axtë tyambäät. Tuˈugë kää diˈib yuˈoˈkëp, kyaj tpaˈˈayoy ko tmatsy tuˈugë jëyujk ets ko dyaˈooky. Nanduˈunë Satanás, kyaj tpaˈˈayoy ko dyajpokytyuny tuˈugë Dios mëduumbë. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿wiˈixëdaa nyayjäˈäwë ko tˈijxy pyokytyundë ja israelitëty mët ja toxytyëjkëty diˈib Madián ets Moab? ¿Mbawinmaapy wiˈixë Satanás ttukxondaky ko tˈijxy ja Zimrí pyokytyuny ets ko ja Guehazí tijaty tˈatsojky? (Núm. 25:6-8, 14, 15; 2 Rey. 5:20-27.) w15 15/5 1:8, 9

¿Wiˈix mbäät nmëmadakëmë Satanás? Jesus jyënany: “Amëk jotmëk mnaybyëjtäˈägëdët es xypyäädët ja nitsokën” (Luk. 21:19). Nituˈugë naxwinyëdë jäˈäy mbäät xykyaˈˈaxëktuˈunëm winë xëëw. Ets nipën mbäät xykyatukmastutëmë Jyobaa pën mëk ndënäˈäyëm (Rom. 8:38, 39). Ets pën oˈkëm, kyaj yëˈë tˈandijy ko të Satanás myadaˈaky mët ko Jyobaa xyajjukypyëkäˈänëm (Fwank 5:28, 29). Perë Satanás nitii tkaˈˈawixy tkajëjpˈixy, pes ko Jyobaa dyajkutëgooytyaˈayëdë axëkjäˈäy, ta yajtsumäˈäny tuk mil jëmëjt (Diˈibʉ Jat. 20:1-3). Ets ko yˈabatët tuk mil jëmëjt, ta jatëgok yajnasmatsëyaˈany ets twinˈëënäˈänyë naxwinyëdë jäˈäy, taanëm nëjkx kyutëgoy (Diˈibʉ Jat. 20:7-10). Extëm nˈijxëm, Satanás yëˈë yˈawijxypyë kutëgoˈoyën, ¡per mijts kyaj! Pääty tsiptuunˈadëˈëts mëët ets yaˈit mëk ja mmëbëjkën (1 Peed. 5:9). ¡Mijts mbäät xymyëmadaˈagyë Satanás! w15 15/5 2:1, 18

Tuˈugë jäˈäy diˈib wijy kyuentˈäjtypy tijaty wyinmaapy. Diˈib nwinmäˈäyëm mbäät xypyudëjkëm o mbäät xyˈaxëktuˈunëm extëmë jëën. Yëˈë jëën mbäät nyajtuˈunëm parë nyaˈoˈoyëmë kaaky tojkx. Per pën kyaj oyˈixyë nyajtuˈunëm, mbäät nyajtoybyëjkëm ja jëën tëjk ets axtë nnayaˈoˈkëm. Nanduˈun jyaty mëdë jot winmäˈäny, pën yëˈë nwinmäˈäyëm tijatyë Jyobaa xytyukniˈˈijxëm, ta nëjkx ndukˈoyˈäjtëm. Per pën yëˈë nwinmäˈäyëmë axëkˈäjtën ets nnaybyawinmäˈäyëm ko tam axëëk nˈijt ntsënäˈäyëm, tsojk nëjkx njantsy kyäˈäjëm mä tyäˈädë poky ets kyaj oy nekyˈijtëm mëdë Jyobaa (Sant. 1:14, 15). Biiblyë yajxon xytyukˈawäˈänëm ets kyaj nnaybyawinmäˈäyëm ko tam axëëk nˈijt ntsënäˈäyëm. Pesë Jesus jyënany: “Oytyim pënëty diˈibë yˈatsejpy tuˈugë toxytyëjk es tmëdëgoyaˈany, nyapatypy extëm mëët të tyëgoy, oy jeˈeyë të jyënaˈany jyodoty wyinmäˈänyoty” (Mat. 5:28). w15 15/5 4:11, 12, 14

Jesus tyuunë miläägrë mientrës ojts kyäjpxwaˈkxy, diˈib xytyukˈijxëm ko tsyejpy niˈamukë jäˈäy. Extëm tëgok, ojts tpääty tuˈugë yetyëjk diˈibë nety yaˈˈayoowëp tuˈugë axëkpäˈäm diˈib xyëˈäjtypy leprë (Mar. 1:39, 40). Të nety kajaa yajwindëgooyënë ja leprë, pääty ja doktoor Lucas jyënany ko të nety tyukpëtsëëmdäˈäyëty (Luc. 5:12, TNM). Biiblyë jyënaˈany ko tyäˈädë yetyëjk tˈijxy ja Jesus, ta nyaygyoxtënääytyakë ets tˈanmääy: “Wintsën, pën mtsejpy, mbäädëts xyaˈˈagëdaˈaky”. Nyijäˈäwëbë nety ko Jesus mbäät yaˈˈagëdaˈagyëty, per kyaj nety tnijawë pën yaˈˈagëdäˈäganëp. Pes ja diˈib nyiwintsënˈäjttëp ja relijyonk yˈëxtijtëp pënaty myëdäjttëp ja leprë päˈäm. Per ¿ti tyuunë Jesus? Ta tkëˈënikoony ja yetyëjk diˈib myëdäjtypyë leprë, ets tˈanmääy: “Ntsejpyëts es nyaˈˈagëdäˈägët”. Ta netyë yˈagëdaky (Luk. 5:13). Duˈunë Jesus dyaˈijxë ko mëk ttsekyë jäˈäy (Luk. 5:17). w15 15/6 2:3-5

Pën mijts mtsiptakxëp xyjëjpkudijëdë axëëkpë tsojkën, anëëmë tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈibë mbäät mbudëkëty ets mbäät mmoˈoyëtyë oybyë käjpxwijën diˈib mä Biiblyë (Eb. 3:12, 13). ¿Tiko? Yëˈko mbäädë nmëguˈukˈäjtëm dyajtundë Biiblyë parë mdukˈixëdët mäjaty mbäät mnayaˈoyëty. Ko duˈun xytyunët, ta duˈunyëm mnaymyayëdët mëdë Jyobaa. Diˈib mbäät niˈigyë xypyudëjkëm yëˈë mëjjäˈäytyëjk diˈib mä tuˈukmujkën (Sant. 5:13-15). Pën mijts xëmë xyˈixyë pornografía, jëjpˈam ets tyamyë xyˈamdowëdë naybyudëkë. ¿Tiko? Yëˈko pën myajnäjxypy niˈigyë tiempë, mbäät pojënë mbokytyuny. Ets ko duˈun jyatët, ta mëjwiin kajaa xyˈaxëktunäˈänyë mfamilyë etsë mëtnaymyaayëbëty. Nan nëjkxëbë jäˈäy axëëk tkäjpxpäätyë Jyobaa. Nimayë nmëguˈukˈäjtëm të tˈamdowdë naybyudëkë mëjjäˈäytyëjk ets të tkupëktë ja kyäjpxwijën. Ko duˈun të ttundë, ta duˈunyëm nyaymyaayëdë mëdë Jyobaa ets yajpäättë mä kyäjpn (Sal. 141:5; Eb. 12:5, 6; Sant. 1:15). w15 15/6 3:15-17

Ko nety kyutëgoy tukëˈëyë ja relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, ¿oogäämp niˈamukë jyaˈay? Kyaj (Zac. 13:5, 6). ¿Ets wiˈix jyatäˈänyë Diosë kyäjpn ko nety yajnibëdëˈëky tukëˈëyë relijyonk? Jesus jyënany: “Es pënë Dios kyaj dyajwaanë tadë tiempë, ni pën kyatsoˈoktët, per yajwaanëbëˈë mët ko ttseky pënëty yëˈë të twinˈixy” (Mat. 24:22). Ko ja Jerusalén käjpn nyadujktääy, ojtsë Jyobaa dyajkony ja tiempë o dyajwëˈëmë parë ojts kyaˈaktë ja Dios mëduumbëty diˈibë nety “të twinˈixy”, o pënaty nëjkxandëp tsäjpotm. Mä tyäˈädë tiempë naduˈundëkë jyatäˈäny. Jyobaa kyaj tnasˈixëyaˈany etsë gobiernëtëjk dyajkutëgoyët pënaty “të twinˈixy”, yajwëˈëmëyaampy tuk tiempë ja mëk ayoˈon parë tkuwäˈänäˈäny ja kyäjpn (Diˈibʉ Jat. 17:16). Ko nety të kyutëgoy tukëˈëyë ja relijyonk diˈib kyaj tyëyˈäjtënëty, ta tuk tiempë duˈunyë yˈokˈitäˈäny. w15 15/7 2:5, 6

Ëtsäjtëm xypyatëm niduˈuk niduˈuk pën njëjpkudijëyäˈänëm ko nyaˈijxmäjtsëm o kyaj (Mat. 6:13, TNM; Sant. 1:13-15). Extëmë Jesus, ¿ti tyuun ko Satanás yˈijxmäjtsë? Netyë ojts tjëjpkudijë ets ojts ttukwingugäjpxë Diosë yˈAyuk, pyëjtakë wyinmäˈäny ko xëmë tmëmëdowäˈänyë Jyobaa. Perë Satanás kyaj ojts wyeˈemy jotkujk, wyinmääy näˈä mbäät jatëgok tˈijxmatsy (Luk. 4:13). Per oy ti tjatuuny, Jesus xëmë tmëmëdooyë Tyeety extëmë yˈanaˈambë. Tyam, nanduˈunë Satanás xyˈijxmäjtsëm parë kyaj nmëmëdoˈowëmë Jyobaa. Axtë tyambäät, tsojkëp yaˈˈatsoowëmbitët pënë Jyobaa myëdäjtypyë madakën ets yˈanaˈamët. Päätyë Jyobaa duˈunyëm tnasˈixë etsë Satanás xyˈijxmäjtsëm. Nˈokjamyajtsëm ko Dios kyaj yëˈë xyˈijxmäjtsëm, pes xytyukjotkujkˈäjtëm ko nmëmëdowäˈänëm ets xypyudëkëyäˈänëm. Per kyaj pën ttukˈaguanëˈaty ets myëmëdowëdët, xynyaˈijxëm ets këˈëm nwinmäˈäyëm pën nmëmëdowäˈänëm o kyaj. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë njëjpkudijëm ko nyaˈijxmäjtsëm? Tsojkëp oy nˈijtëm mëdë Jyobaa ets xëmë nmënuˈkxtakëm parë xypyudëjkëm. w15 15/6 5:13, 14

Tsojkëp nnaygyuentˈäjtëm ets ninäˈä mëj nganayajnäjxëm mä wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm. Pën duˈun nwinmäˈäyëm, tsojkëp nnayajtëgäjtsëm. Pes yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nduktëjk ndukwäˈkëm oytyim ti jotmayëty (Rom. 14:19). Min nˈokˈijxëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëmë yˈijxpajtën diˈib xyëˈäjtypy Mirjeta. Yëˈë jap myaxuˈunkˈäjty Yugoslavia, ets yeˈky pyejty mä tuˈugë lugäär mä jäˈäy tˈaxëkˈixy pënaty tsoˈondëp Serbia. Per ta tnijäˈäwë ko Jyobaa ak tuknaxë jäˈäy tˈixy oy mää tsyoonët, ets ko Satanás yëˈë tsyejpy etsë jäˈäy nyayˈaxëkˈixëdët. Pääty ttuunyë mëjääw parë kyaj duˈun wyinmayët. Per ko ja tsip tsyondaky, ta Mirjeta jatëgok tˈaxëkˈijxtsondaky pënaty tsoˈondëp Serbia. Ni jeˈeyë tkatukmëtmaytyäˈägany ja Diosë yˈayuk. Nyijäˈäwëbë nety ko kyaj yˈoyëty extëm yˈadëˈëtsy, pääty tˈanmääyë Jyobaa ets pyudëkëdët parë dyajjëgaˈagëdë duˈumbë winmäˈäny. Mirjeta jyënaˈany: “Diˈibëts të xypyudëkë parëts kyaj duˈun njäˈäyˈatët, yëˈë kojëts ndunyë mëjääw parëts niˈˈijxtuˈuty wiˈixë Jyobaa jyaˈayˈaty kojëts nëjkxy tëjkˈayeˈebyë”. w15 15/7 3:11-13

Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Jehosafat, diˈib tuun rey jam Judá. Yëˈë ojts tëgok ttuny diˈib kyaj yˈoyëty, ojts tpatsoony ja rey Acab diˈib Israel ko ojts nyijkxy tsiptuumbë. Acab të nety yˈanëˈëmxëty 400 kugajpxy diˈib andaktëp ko madäˈägandëp. Perë Micaya, tuˈugë kugajpxy diˈibë kyaj yˈandaˈaky, ojts tˈanëëmë Jehosafat mëdë Acab ko kyaj myadäˈägäˈändë. Ets kyaj jyantsy myadaktë, ja rey Acab oˈk tsipoty etsë Jehosafat nan jawaanë kyaˈoky. Ta Jyobaa tkejxyë Jehú parë nëjkx tˈanëëmë Jehosafat ko axëëk extëm të yˈadëˈëtsy, per ta nanduˈun tˈanëëmët ko të “oyˈäjtën” yajpääty mä tijaty të ttuny (2 Crón. 18:4, 5, 18-22, 33, 34; 19:1-3). Pääty, oy tëgokë Jehosafat ttuuny diˈib kyaj yˈoyëty, Jyobaa kyaj tjäˈäytyëgooy tijaty oyˈäjtënë nety të ttuny (2 Crón. 17:3-10). Tyäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko mbäät niˈamukë ndëgoˈoyëm, per pën nduˈunëmë mëjääw parë xëmë nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa, yëˈë duˈunyëm xytsyokäˈänëm ets kyaj tjäˈäytyëgoyaˈany tijaty oyˈäjtënë të nduˈunëm. w15 15/8 1:8, 9

¿Wiˈix tyam mbäät nnayjëjpˈijxëm parë njukyˈäjtëm mä ja lugäärë tsujpë? Nˈokpëjtakëm tuˈugë ijxpajtën. Ko tuˈugë jäˈäy nyëjkxäˈäny tsënaabyë wiink paˈis, ¿wiˈix nyayjëjpˈixyëty? Ko ogäˈän jyukyˈaty extëm jap jyukyˈatäˈäny. Extëm tjaty ja ayuk, tpayoˈoy wiˈixë jäˈäy jap tmëdattë kostumbrë, axtë ogäˈän tjäˈäwgyapy ja käˈäy ukën. Nanduˈun mbäät ëtsäjtëm nnayjëjpˈijxëm wiˈix njukyˈatäˈänëm mä ja lugäärë tsujpë, tsojkëp duˈun njukyˈäjtëm extëmxyëp jam nyajpatënë. Satanás ttukmëbëky nimayë jäˈäy ko mbäät ttundë ti tyim tsojktëp. Nimay wyinmaytyë ko kyaj tiko pën tmëmëdowdët, ni yëˈë Dios. Duˈumbë winmäˈäny, mëjwiin kajaa dyajjaˈˈatyë jäj jëmuˈumën (Jer. 10:23). Per ëtsäjtëm nnijäˈäwëm ko Jyobaa oy yˈaneˈemy ets tsojkp, pääty nmëmëdoˈowëm. Ets mas oy njukyˈatäˈänëm mä jembyë jukyˈäjtën pes niˈamukë nety nmëmëdoˈowëmë Dios. w15 15/8 3:4, 5

Tuˈugë Dios mëduumbë jëjpˈam ets yajxon twinˈixët pën myëtnaymyaayëbëˈataampy, per niˈigyë jyëjpˈamëty ets yajxon twinˈixët pën pyëkaampy. Extëm nˈijxëm, Biiblyë yajxon tnigajpxy ko pën tuˈugë Dios mëduumbë pëkäämp, yëˈëyë pyëkëp diˈib nanduˈun “myëbejkypy ja Jesukristë”, tuˈugë Diosë mëduumbë diˈib të nyëbajnë diˈib myëmëdoobyë Diosë yˈanaˈamën (1 Kor. 7:39). Pën yëˈë nbëjkëm tuˈugë jäˈäy diˈib tsyejpyë Dios, nëjkxëp xypyudëjkëm parë ninäˈä ngamastutëmë Dios. Jyobaa nyijäˈäwëp ti diˈib mas oy parë pënaty mëduunëp, pääty kyaj tyamnëm tnigajpxy ko kyaj yˈoyëty tpëktëdë jäˈäy diˈib kyaj Dios mëdundë. Extëm ja israelitëty, duˈun ojts ttukˈaneˈemy: “Taabë jäˈäyëty këdii mëbäät xymyëguˈukjäwëdë, ets yëˈë mˈuˈunk mˈënäˈkëty këdii xytyukpëktëty yëˈë yˈuˈunk yˈënäˈkëty. Jaˈa ko tsojk nëjkx yäjtuˈudëgoyëtë, ko jyëduˈunˈätëty, ets nëjkx yëˈë Wintsën xyˈixmäjtsnëdë, taats xypyänëjkxtëjkënëdëty ja wiink dios mëdiˈibë käˈäp myëdëyëtyën” (Deut. 7:3, 4, MNM). w15 15/8 4:12, 13

¿Wiˈix mbäät nduˈumoˈoyëmë jot winmäˈäny? Ko nˈëxpëjkëmë Biiblyë bom bom, nbawinmäˈäyëm diˈib të ngäjpxëm ets nˈamdoˈowëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm ets nguytyuˈunëm diˈib njäjtëm. Tyäˈädë yëˈë yˈandijpy ko kyaj jeˈeyë tsyekyëty njäjtëm agëbajky ja yˈanaˈamën o tijaty myaytyakypyë Biiblyë. Ko niˈëxpëjkëm yëˈë parë mas oy nˈixyˈäjtëmë Jyobaa. Nnijäˈäwëm pënën yëˈë, ti yˈoyˈijxypy ets ti kyaj tˈoyˈixy. Mientrës niˈigyë nnëˈëmoˈoy nduˈumoˈoyëm ja jot winmäˈäny, ta niˈigyë yaˈixäˈäny ko duˈun nwinmäˈäyëm extëmë Jyobaa wyinmay. Mbäät näˈäty kyaj njaygyujkëm tiko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tkupëky tuˈugë tsooy. Per kyaj mbäät nyajwinmääytyëgäjtsëm o ngäjpxpatëm. Waˈan ja nmëguˈukˈäjtëm tyëgoyˈäjtxëty ets oy ttuˈumoˈoyët ja jyot wyinmäˈäny (1 Kor. 8:11, 12). w15 15/9 2:4, 8, 10

Jyobaa ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë extëm mbäät jyaˈˈatyë jukyˈäjtën, per nan ojts dyaˈoytyëkë extëm mbäät nnayjäˈäwëm agujk jotkujk, kyaj ti ntsëˈk njäˈäwëm ets ndukxondakëmë jukyˈäjtën (Is. 45:18). Ko nmëmäˈäy nmëdäjëm wiˈix yˈixëtyë tyäˈädë Naxwinyëdë diˈibë nDeetyˈäjtëmë Jyobaa të xymyoˈoyëm, ta nˈijxëm ko Jyobaa xyjantsy tsyojkëm (Job 38:4, 7; Sal. 8:3, 4). Jyobaa nan të dyaˈixyëty ko mëk xytsyojkëm ko ojts xyajkojëm mëdë oybyë jäˈäyˈäjtën extëm diˈib yëˈë myëdäjtypy (Gén. 1:27). Pääty ëtsäjtëm mbäät njäˈäwëm ko yëˈë xytsyojkëm ets ko nan mbäät ntsojkëm. Tyäˈädë agujk jotkujk xyajnayjäˈäwëm, duˈun extëm tuˈugë mixyuˈunk jantsy jotkujk nyayjawëty ko tjawë ko ja tyääk teety tsojkëp. Jesus nanduˈun tyukniˈˈijxë ko jotkujk nyajpäädäˈänëm pën wingon nnayaˈijtëm mä Jyobaa (Mat. 5:3, TNM). Biiblyë nanduˈun jyënaˈany ko Dios “xymyoˈoyëm tëgekyë mëjwiin kajaa es njotkujkˈäjtëm” (1 Tim. 6:17). Extëm nˈijxëm, Jyobaa jantsy oyjyaˈay ets mëk xytsyojkëm (Sal. 145:16). w15 15/9 4:6, 7

Tuˈugë yetyëjk diˈib mëk jyantsy tsyojkë Jyobaa, tkujäˈäyë ko jamë myëbëjkën tpëjtaky mä Dios ko yëˈë pudëkëyanëp ets yajnitsoˈoganëp ko tpäädëdë amay jotmayë mëjwiin kajaabë (Sal. 42:5, 6). ¿Nanduˈun mijts xymyëbëkyë Jyobaa? Seguurë ko mijts mmëbëjkypyë Jyobaa, per tsojkëp niˈigyë xyˈaktimmëbëkët. Extëm jyënaˈany mä Biiblyë: “Tukˈijxpatë Jyobaa amumduˈukjot ets këdii mgëˈëm winmäˈäny xyajtuny. Mä tukëˈëyë mnëˈë mduˈu mëjpëjtäˈäk yëˈë, ets yëˈë yajtëyëp ja mnëˈë mduˈu” (Prov. 3:5, 6). Extëm të nˈijxëm, Jyobaa yëˈë jawyiin yaˈijxë ko xytsyojkëm (1 Fwank 4:19). Ets duˈun ojts xytyukniˈˈijxëm parë nanduˈun yëˈë ntsojkëm. Xëmë mbäät nmëmäˈäy nmëdäjëm tijaty të xytyukmëduˈunëm ets nuˈun mëjwiin kajaa dyaˈixyëty ko xytsyojkëm. Pääty nˈoktukˈijxëm ko ntsojkëm mët tukëˈëyë jot korasoon, mët tukëˈëyë jukyˈäjtën, jot winmäˈäny etsë jot mëjääw (Mar. 12:30, TNM). w15 15/9 5:17-19

Ja tuk pëky diˈib yajkëktëjkëbë mëbëjkën, yëˈë ko ndukniˈˈijxëmë jäˈäy wiˈixë Biiblyë jyënaˈany. Pes ko ngäjpxwäˈkxëm, ta njotmëktakëm ets nmëbëjkëm ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm, extëm ttuundë ja Dios mëduumbë mä primer siiglë (Apos. 4:17-20; 13:46). Ko nˈijxëm wiˈixë Jyobaa xypyudëjkëm ets wiˈix tˈatsoowëmbity ko nmënuˈkxtakëm, ta niˈigyë ja mëbëjkën kyëktëkë. Duˈun jyajtyë Josué mëdë Caleb. Ko ojts tniˈˈixtë ja naxwinyëdë diˈibë netyë Jyobaa të tyukwandäˈägëdë, yaˈijxëdë mëk ja mëbëjkën. Ets nuˈun ja xëëw tiempë nyajxy, niˈigyë ja myëbëjkënë kyëktëjkëdë ko tˈijxtë wiˈixë Dios xëmë pyudëjkëdë. Päätyë Josué tˈanmääy ja israelitëty: “Nituˈugë oybyë ayuk diˈibaty të twandaˈagyë Jyobaa [...] duˈunyë të kyatëgoy. Tukëˈëyë të yˈadëëdäˈäy”. Pääty tmooytyë tyäˈädë käjpxwijën: “Tsëˈëgëdë Jyobaa ets mëdundë” (Jos. 23:14; 24:14). Pën nanduˈun nmëbëjkëmë Jyobaa, ta nˈixäˈänëm wiˈix xypyudëjkëm ets nëjkxëp niˈigyë kyëktëkë ja nmëbëjkënˈäjtëm (Sal. 34:8). w15 15/10 2:10, 11

¿Tijaty mbäät nˈakpawinmäˈäyëm këkpäät? Pën ngujäˈäyëm tijaty näjxp mä asamblee o mä nduˈukmujkëm, oy ko njuˈtëmë tiempë parë jatëgok nˈajamyajtsëm. Ets nˈoknayajtëˈëwëm: “¿Tits njäjt mä Biiblyë ets mä Diosë kyäjpn?”. Nan oy ko nwinmäˈäyëm diˈib ngäjpxëm mä Diˈib Xytyukˈawäˈänëm, mä ¡Despertad! ets mä ëxpëjkpajn diˈib pëtsëëm mä asamblee. O ko ngäjpxëm mä Anuario tuˈugë eksperiensyë, nˈokwinmäˈäyëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm yajnimaytyaˈaky, net xyjotjäjtëm. Ko ngäjpxëm tuˈugë ëxpëjkpajn, oy ko nˈajäˈäyëm o ngëxjäˈäyëm pyëˈääy diˈib jëjpˈam. Net njamyajtsëm diˈib të nˈëxpëjkëm, ets mbäät ok nyajtuˈunëm ko xypyatëm tuˈugë diskursë o ko nëjkx nguˈixëyäˈänëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm o tuˈugë jäˈäy diˈib nyijawëyaambyë Diosë yˈAyuk. Oy ko jeky njuˈtëmë tiempë parë nbawinmäˈäyëm diˈib të nˈëxpëjkëm, net xyjotjäjtëm ets nmoˈoyëmë dyoskujuyëmë Jyobaa. w15 15/10 4:9, 10

Tuk pëky diˈibë tääk teety jantsy jotkujk yajnayjäˈäwëdëp, yëˈë ko jyaˈty ja xëëw mä ja yˈuˈunk yˈënäˈk nyëbattë. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib xyëˈäjtypy Berenice ja nimäjtaxkë yˈuˈunk nyëbajttë mä jyëmëjt tkapëktënëm mäjmäjkts. Yëˈë jyënaˈany ko jantsy jotkujk nyayjäˈäwëdë ko ja yˈuˈunk yˈënäˈk tpëjtaktë wyinmäˈäny tmëdunäˈändë Jyobaa. Per nan myëmääy myëdäjtë wiˈix twinguwäˈägëyäˈändë ja amay jotmay ko nety yaˈkpëtsëmdë. Tuˈugë sicólogo jyënaˈany ko mä meerë yaˈkpëtsëmdë uˈunk ënäˈk, pyattëbë jotmay duˈun ja tääk teety ets duˈun yëˈëjëty. Waˈan näägë tääk teety wyinmaytyë ko ja yˈuˈunk yˈënäˈk duˈun yˈadëˈëtstë extëmë mutskˈënäˈk ets ko kyaj jyapˈattë jyot wyinmäˈäny. Tyäˈädë sicólogo tnimaytyaˈaky ko uˈunk ënäˈk yaˈkpëtsëmdë mëjwiin kajaa diˈib wyinmääytyëp, diˈib jyäˈäwëdëp ets jyantsy yajnaxandëbë tiempë mëdë myëtnaymyaayëbëty. Ets duˈunë duˈun, uˈunk ënäˈk diˈib yaˈkpëtsëëmdëp mbäät tijaty ttundë diˈib oy, extëm nyaymyaaybyëkëdët mëdë Jyobaa duˈun extëmë Jesus ttuuny ko yaˈkpëtsëëmy. w15 15/11 2:1, 2

Ja tuk pëky wiˈixë Jyobaa xytyukˈijxëm ko xytsyojkëm, yëˈë ko të tpëjtaˈaky tuˈugë Anaˈam Kutujkën, tuˈugë gobiernë diˈib të dyajnaxkëdaˈaky. Yëˈë yaˈˈanaˈamaampy tuˈugë jäˈäy diˈib mëk tsyejpyë naxwinyëdë jäˈäy ets diˈib nyijäˈäwëp wiˈix oy yˈanaˈamët. Tyäˈädë anaˈambë, yëˈë Jesukristë (Prov. 8:31). Nan të yajwinˈixy 144,000 naxwinyëdë jäˈäy diˈib mëdë Jesus yˈanaˈamäˈäny tsäjpotm. Ko yˈooktë, ta jyukypyëktë tsäjpotm ets jyaygyukëyandëp wiˈix yajpäättë naxwinyëdë jäˈäy mët ko nan të jyukyˈattë yä Naxwiiny (Diˈibʉ Jat. 14:1). Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, yëˈë myaytyaˈakyˈäjt ja Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ko ojts kyäjpxwaˈkxy. Ets ojts ttukniˈˈixë ja yˈëxpëjkpëty parë tninuˈkxtäägëdët ets tˈamdowdët ja kunuˈkxën diˈib yajminaampy. Biiblyë tyukniˈˈixë ko Diosë yˈAnaˈam Kyutujkën ja tyuundëjkë jam tsäjpotm mä jëmëjt 1914. Ets ja dyajtuˈukmujktsondaky ja 144,000 diˈib mëdë Jesus yˈanaˈamäˈäny tsäjpotm, ets nanduˈun “tëgoy myay ja jäˈäy” diˈib tsokwëˈëmandëp mä ja kutëgoˈoyën ets nyaxäˈändë mä ja jembyë jukyˈäjtën (Diˈibʉ Jat. 7:9, 13, 14). w15 15/11 3:16, 18

Jyobaa yëˈë tim jawyiin yajkojë Jesus, etsë apostëlë Juan ja ojts ttijˈyë Jesus ja “Ayuk” (Fwank 1:1; Diˈibʉ Jat. 3:14). Jyobaa käjpx maytyak mëdë Jesus ets tyukmëtmaytyak ti wyinmaapy ets wiˈix nyayjawëty (Fwank 1:14, 17; Kol. 1:15). Apostëlë Pablo nanduˈun jyënany ko anklëstëjk käjpx maytyaktëp ets ko myëdäjttëp tuˈugë “yˈayuk”. Per tim tëgatsyë yˈayukëty mëdë naxwinyëdë jäˈäy (1 Kor. 13:1). Jyobaa wäˈäts tˈixyˈaty miyonkˈamë anklës etsë naxwinyëdë jäˈäy diˈib të dyajkojy. Ets mbäät tmëdoowˈity wiˈix yˈanëˈëmxëty miyonkˈamë jäˈäy ko myëgajpxyëty. Nan jyaygyujkëp, oy diˈibë ayuk nmëgäjpxëm. Ets mientrës tmëdoowˈity wiˈix nˈanmäˈäyëm, mbäät mëët kyajpxy myaytyaˈagyë yˈanklëstëjk ets tnëˈëmoˈoy ttuˈumoˈoy. Dios mbäät duˈun ttuny mët ko extëm kyajpxy myaytyaˈaky ets extëm wyinmay ninuˈun tkamëbääty extëm ëtsäjtëm nwinmäˈäyëm (Is. 55:8, 9). Pääty ko xymyëtmaytyakëm, duˈun xymyëgäjpxëm extëm mbäät pojënë njaygyujkëm. w15 15/12 1:1, 2

Mä kanäägë paˈis niwaanë jäˈäy tmëdattë tuˈugë Biiblyë mët ko tsooxë o tsip yajpäädët. Pääty nmëjjäˈäwëm ko nmëdäjtëm tuˈugë Biiblyë. Extëm jap Ruanda jantsy nimayë netyë jäˈäy yˈëxpëktë mëdë Jyobaa tyestiigëty, per kyaj nyekywyimbattë mët ko kyaj tmëdattë tuˈugë Biiblyë. Jantsy tsooxë ja Biiblyë yajtooky tsäjptëgoty ets mëk tsip yajjaygyukët. Pääty ko pyëtsëëmyë Traducción del Nuevo Mundo mä yˈayuk, ta tuˈugë kasäädë jäˈäy diˈib nimäjtaxkë yˈënäˈk, jyënany: “Mëjwiin kajaats nmoˈoytyë dyoskujuyëmë Jyobaa ets ja tuumbë diˈib kuwijy kojëts të xymyoˈoytyë tyäˈädë Biiblyë. Mëkëts nˈayowdë ets kyajts ti meeny sentääbë nmëdattë parëtsë nety njuytyët këjk tuˈugë nBiiblyë. ¡Per tyam nmëdäjttëbëts këjk tuˈuk! Parëtsë Jyobaa ndukˈixtë ko nmëjjäˈäwëdëbëts, bom bomëts ngäjpxtë tuk familyë”. w15 15/12 2:15, 16

David waˈan pyäˈämbejty mët ko ojts tjantsy myëmay tjantsy myëdäjy ko ja yˈuˈunk Absalón pyëjkëyaˈanyëty ja kutujkën. Per kom mëjtaˈagyë nety pyekyëty, kyaj nety mbäät ti tnekytyuny. David nyijäˈäwëbë nety ko tukëˈëyë ja amay jotmay diˈib jamˈäjtp mä jyëën tyëjk, yëˈë ko nety të pyokytyuny mëdë Bat-seba (2 Sam. 12:7-14). David nyijäˈäwëbë nety ko Jyobaa të pyokymyeˈkxyëty, pääty tˈëxtääyë nyaybyudëkë myentrësë nety pyeky yˈixyëty. Per ¿yˈawijxypyëdaa nety parë Jyobaa ttunëdë miläägrë? Kyaj. Diˈibë nety yˈawijxypy, yëˈë parë Dios pyudëkëdët duˈun extëm tpudëkë “ja diˈib nyiˈˈijxkëdakypyë ayoobë jäˈäy”. David jantsy oy nyaymyaayë mëdë Jyobaa, pääty, mbäädë nety tˈanëëmë parë jyotkujkmoˈoyëdët ets kyuentˈatëdët mä “nety yajpääty yuu mëët päˈäm mëët” (Sal. 41:3). Nan yˈamdoow pyëjktsoowë naybyudëkë parë yˈagëdäˈägët. Ëtsäjtëm, nan mbäät nˈamdoˈowëmë Jyobaa naybyudëkë extëmë David (Sal. 103:3). w15 15/12 4:8, 9

Dios mëduumbë diˈib të yajwinˈixtë jyukyˈattët tsäjpotm, kyaj dyajtëgoyˈattë ets pën tyukˈawäˈänxëdët ko të Dios wyinˈixëdë. Yëˈë Jyobaa tuknijäˈäwëdëp ets kyaj yˈamajtsk jyotmajtskëdë. Apostëlë Juan duˈun tˈanmääy pënaty nëjkxandëp tsäjpotm: “Miitsëty [...] Kristë mmooyëdë ja Espiritë Santë es miitsëty nidëgekyë mnijäˈädëp ja tëyˈäjtën”. Ets nanduˈun tˈanmääy: “Kyaj mdëgoyˈäjtxëdë pën [myaˈëxpëkëdët], jaˈa ko Jesukristë të mmoˈoyëdë yëˈë Espiritë Santë” (1 Fwank 2:20, 27). Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm yajtëgoyˈäjttëp etsë Jyobaa yaˈëxpëkëdët extëm niˈamukë ëtsäjtëm. Per kyaj dyajtëgoyˈattë ets pën yˈanëˈëmxëdët ko të Dios wyinˈixëdë parë nyëjkxtët tsäjpotm. Ets parë kyaj yˈamajtsk jyotmajtskëdët, Jyobaa yëˈë yajtuumbyë myëjääw, diˈib niˈigyë mëkˈäjtën myëdäjtypy. w16.01 3:9, 10

Pën nmëbëjkëmë Jyobaa amumduˈukjot, ta mët yëˈëyë njotkujkˈäjtëm tijaty nmëdäjtëm. Per ¿wiˈixë tyäˈädë xypyudëjkëm parë ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm? Yëˈë ko pën jotkujk nnayjäˈäwëm mët tijaty nmëdäjtëm, ta nyajnigëxëˈkëm ko mas jëjpˈam nbëjtakëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets kyaj dyuˈunëty ja jukyˈäjt madakën o ja meeny sentääbë (1 Tim. 6:6-8). Nan kyaj nëjkx nˈëbat ngäjpxpatëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets ndëjkëm abajt kutujkpë mä wiˈix nyajnäjxëm ja xëëw jukyˈäjtën. Nan kyaj tii nnaywyinaxëjäˈäwëm ets nˈatsojkëm tijaty mas niˈigyë. Niˈigyë nëjkx nˈoyjyaˈaytyakëm pën njotkujkˈäjtëm mët tijaty nmëdäjtëm (1 Tim. 6:17-19). Ets pën nmëbëjkëmë Jyobaa amumduˈukjot, ta nyajpäädäˈänëm jotkujk, amëk jotmëk nwinguwäˈkëmë mëjwiimbë jotmay ets nbëjtakëm mëk ja winmäˈäny (Eb. 13:6). Tyäˈädë yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë njotmëkwingäjpxëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets njotkujkmoˈoyëm. Duˈun nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm (1 Tes. 5:14, 15). Pën nmëbëjkëmë Jyobaa nan nëjkxëp nyajpatëm jotkujk ets amëk jotmëk ko jyäˈtët ja mëj ayoˈon, mët ko të nety wyingony ja nitsokën (Luk. 21:25-28). w16.01 1:16, 17

Të yˈity, niˈigyë nyiwaanëdë pënaty kyaaytyëbë tsäjpkaaky ets yˈuktëbë binë mä yajjamyetsyë Jesusë yˈoˈkën xëëw. Per myajtsk jëmëjt tyëgëk jëmëjtëp, niˈigyë nyimayëdë. ¿Mbäädë tyäˈädë nmëmäˈäy nmëdäjëm? Kyaj, min nˈokˈijxëm taxk pëky. Dios yëˈë nyijäˈäwëp pën të twinˈixy parë nyëjkxët tsäjpotm ets pën kyaj. Perë nmëguˈukˈäjtëm diˈib kyujäˈäyëdëp pënaty kyaaytyëbë tsäjpkaaky ets yˈuktëbë binë, kyaj tnijawëdë. Pääty nan yajkumaytsyoˈowëp pënaty winmääytyëp ko jam nyëjkxäˈändë tsäjpotm, per kyaj tyëyˈäjtënëty. Extëm nˈokpëjtakëm, nääk kyaaytyëp ijty ja tsäjpkaaky ets yˈuktëp ja binë, per ok, ta kyaj duˈun tnekytyundë. Nan taa wiinkpë diˈib mäˈädë jyot kyëbäjk ets wyinmaytyë ko jam tsäjpotm nyëjkxäˈändë. Pääty, kyaj mbäät yajxon yajnijawë nuˈun yˈakwëˈëmdë yä Naxwiiny pënaty nëjkxandëp tsäjpotm. Perë Biiblyë kyaj tnigajpxy ninäägë nety yˈakjaˈˈattë ko tsyondäˈägët ja mëk ayoˈon. w16.01 4:12-14