Junië

Ko duˈun yaˈˈanmääytyë ja apostëlëty extëm jyënaˈanyë tekstë diˈib tyam, seguurë ko mëjääwmooyëdë mëjwiin kajaa. Tim tsojkë netyë Jesus yˈooganë, oyë nety ja yˈapostëlëty yajxon tkajaygyukëdë. Per duˈunyëmë nety yajpudëkëyäˈändë. Jyobaa atsoowëmbitanëdëbë nety ko tˈamdowdët ja naybyudëkë parë tkäjpxwäˈkxtët ja yˈAnaˈam Kyutujkën. Ok, pyëjktë kuentë wiˈix yaˈˈatsoowëmbijttë (Apos. 4:29, 31). Nanduˈun tyam nyajpudëjkëm. Xëmë nnaymyayäˈänëm mëdë Jesus pën duˈunyëm nyäjkëm ja tëëm. Ets nan mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa yˈatsoowëmbitaambyë nuˈkxtakën ko nˈanmäˈäyëm ets xypyudëjkëm mä xytsyiptakxëm ngäjpxwäˈkxëm (2 Kor. 4:7). Njantsy myëjjäˈäwëm ko Jyobaa tˈatsoowëmbityë nuˈkxtakën ets ko mëdë Jesus nnaymyaˈayëm. Tyäˈädë yëˈë xymyëjääwmoˈoyëm parë nyäjkˈadëtsëm ja tëëm (Sant. 1:17). w18.05 21 parr. 17, 18

Waˈan ja Dios mëduumbëty diˈib Jerusalén nyayajtëwëdë tiko Pablo yˈanmääyëdë nyaymyëjämoˈoyëdët nixim niyam. Pes yëˈëjëty ja kyum mëgoxk jëmëjtë nety tˈixäˈändë ko të wyingony “ja Diosë myëj xëë” jam Jerusalén. Ets pyëkandëbë netyë kuentë ko yëˈë adëëp ja ijxwëˈëmën diˈibë Jesus nyigäjpx ets tsojkëp kyaˈaktët (Apos. 2:19, 20; Luk. 21:20-22). Ja Jyobaa myëj xëëw ja jyajty mä jëmëjt 70, ko ja romanë jäˈäy dyajkutëgooytyë Jerusalén. Mä tyäˈädë tiempë nanduˈun nyajpatëm, wingon yˈijnë ja Jyobaa myëj xëëw diˈib itäämp “atsëˈëk ajawë” (Joel 2:11). Nan tyam yˈadëy extëm jyënaˈanyë Sofonías 1:14: “¡Ja Jyobaa myëj xëëw wingon yˈity! ¡Wingon yˈity, ets jantsy jotëgoy myiny!”. Päätyën jyëjpˈamëty nˈëxtäˈäyëmë “winmäˈäny es nnaybyudëjkëm nixim niyam es nmëdäjtëm waanë niˈigyë tsojkën es nduˈunëm diˈibë oy” (Eb. 10:24). Tsojkëp niˈigyë nmëwingoˈonëmë nmëguˈukˈäjtëm parë mbäät nmëjääwmoˈoyëm ko dyajtëgoyˈattët. w18.04 20 parr. 1, 2

Jyobaa jyotmëkwingäjpxë Josué parë dyajtëkët ja israelitëty mä ja Nax diˈib Yajtukwandaktë. Jyobaa kyaj jeˈeyë tmëjääwmooy pënaty mëduunëdë niduˈugaty, nanduˈunën ja nyax kyäjpn. Extëm nˈokpëjtakëm, nyijäˈäwëbë nety ko ja judiyëtëjk yajmëjääwmoˈoyandëp ko nety yˈittë tsumy matsy jam Babilonia, pääty ttukwandaky: “Këdii mtsëˈëgë, yëˈko nyajpäätyëts mët mijts. Këdii may mdäjy, mët ko ëjts xyDiosˈäjtp. Ëjts mijts njotmëkmoˈoyaampy, duˈun, ëjts mijts nbudëkëyaampy, nwijtsˈitaampy mëdëtsë nˈaˈoygyëˈë diˈib tyuumbyë tëyˈäjtën” (Is. 41:10). Ko ja tiempë nyajxy nanduˈun yajmëjääwmooytyë ja Dios mëduumbëty diˈib mä primer siiglë, ets tyam nanduˈun nyajmëjääwmoˈoyëm (2 Kor. 1:3, 4). Jyobaa nan myëjääwmooyë yˈUˈunk. Ko nyëbejty, ta yajmëdooy tuˈugë ayuk jam tsäjpotm: “Tyäädëtsë dëˈën ja nˈUˈungëts diˈibëts njantsy tsyejpy, diˈibëts mëët njotkujkˈaty” (Mat. 3:17). Seguurë ko tyäˈädë ääw ayuk jotmëkmooyë Jesus nuˈun tyuuny yä Naxwiiny. w18.04 16 parr. 3-5

Mayë jäˈäy wyinmaytyë ko ja anaˈamën diˈibë Dios myooyë Adán pyëjkë ja madakën parë ttunët ti tyim tunaampy, per kyaj tyëyˈäjtënëty. Pes tëgatsy ko tuˈugë jäˈäy tmëdaty ja madakën parë twinˈixët ti tyunaampy ets nan tëgatsy ko tmëdatët ja madakën parë twinˈixët diˈibë oy ets diˈibë axëëk. Adán mëdë Eva myëdäjttëbë nety ja madakën parë twinˈixtët pën myëmëdowandëbë Dios o kyaj. Per yëˈëyë netyë Jyobaa diˈib myëdäjtypyë madakën parë jyënäˈänët ti oy ets ti axëëk, extëmë nety nyikejy ja ujts kepy “mëdiˈibë myëëtˈäjtypën ja jot winmäˈäny ja oybyë ets ja ëxëëkpë” (Gén. 2:9, TY). Extëmë Jyobaa ojts ttukˈaneˈemy ja Adán mëdë Eva, yëˈë nety tyukniˈˈijxëp ko tsojkëp myëdowdët parë yajpäättët awäˈätstum. ¿Per myëdäjttë net mas niˈigyë awäˈätstumˈäjtën? Kyaj. Kom jukyˈatandë wiˈixë nety ttimtsoktë, ta dyajtëgooytyë ja diˈibën jyantsy xyëwˈäjtypy awäˈätstumˈäjtën. w18.04 5, 6 parr. 9-12

Ko Jyobaa tˈixy yˈayoy pënaty mëduunëp, kyaj jeˈeyë tpaˈˈayoy, yajnigëxëˈkypyë duˈun ko net tpudëkë. Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën. Myentrës ja israelitëty yajtuumbëˈäjt yajmosëˈäjttë Egipto, Jyobaa jyäˈäwë wiˈixë nety jap jyat kyëbattë ets pääty dyaˈˈawäˈätspëtsëmany. Duˈun tˈanmääyë Moisés: “Ëjts wäˈätsëts të nˈixy të nduny, wiˈixëts yëˈë nnax ngäjpn jap yˈëyoyë jyotëgoyën Egiptë. [...] Tëëjëts nmëdoowˈity yëˈë yˈëjënëty tyujkënëty, [...] tëëjëts wäˈäts nijawë, wiˈix jap jyattën kyëbattën. Päätyëts ëjts të njënaky, etsëts nyajtsoˈogäˈändë mä yëˈë Ejiptë jäˈäyëtyën” (Éx. 3:7, 8, MNM). Komë Jyobaa pyaˈˈayoow ja israelitëty, ta dyaˈˈawäˈätspëtsëëmy mä nety yajtuumbëˈat yajmosëˈattë. Kyum jeky, ko nety yajpatnëdë mä ja Nax diˈib Yajtukwandaktë, ta ja wiink nasionk nyimiinëdë ets axëëk tyuunëdë. ¿Wiˈixë Jyobaa nyayjyäˈäwë? Biiblyë jyënaˈany ko “myëtoopy ënaty ko ja Israel jaˈayëty jyëˈëtë yaˈaxtë ko ja myëtsiptëjkëty oˈktëy yajjat yajkëpajtëtë”. Ta jatëgok tpudëjkë mët ko tpaˈˈayooy ets ttuknigejxyë fesëty parë yaˈˈawäˈätspëtsëmëdët mä ja myëtsipëty (Juec. 2:16, 18, TY). w19.03 15 parr. 4, 5

Mä ja myëduˈukpë ets mä ja myëmajtskpë mandamientë, jap ojts yajtukˈanaˈamdë ja israelitëty ko yëˈëyë mbäät tˈawdattë Jyobaa ets kyaj mbäät tˈawdattë ja awinax (Éx. 20:3-6). Tyäˈädë anaˈamën këˈëm ijty ttukˈoyˈattë, kyaj yëˈë ttukˈoyˈatyë Jyobaa. Axëëk jyäjt kyëbajttë ko tˈawdäjttë wiink dios. Perë Jyobaa kyunuˈkx ja israelitëty diˈib yëˈëyë awdäjtëdë ets diˈib kyaj ttuundë axëëk ja jyiiky myëguˈuk (1 Rey. 10:4-9). Kyaj mbäät nbokyˈijxëmë Jyobaa ko ja diˈib jënäämp myëdunyëty ttëytyuny ja jiiky myëguˈuk ets kyaj myëmëdoyëty. Per oy yˈokduˈunëty, xytsyojkëm ets nyijäˈäwëp ko pën axëëk xytyuˈunëm. Jyobaa mas mëk tjawë ko xyˈijxˈayoˈowëm ets kyaj yˈokduˈunˈäjnë tuˈugë uˈunktääk diˈib yˈijxˈayoopy ja yˈuˈunk. Mbäädë Dios kyaj netyë ttukumëdoy pënaty axëëk tyuundëbë myëguˈuktëjk ets kyaj jyodëmbittë, per tyukumëdowaampy ko tiempë tpäädët. w19.02 22 parr. 13-15

Mä tpatnë yajjamyatsäˈänyë Jesusë yˈoˈkën xëëw, yëˈë yaˈëxpëjkp mä reunyonk ja yˈijxpajtënë Jesus ets wiˈix dyaˈijxë yujyˈat tudaˈakyˈat ko ojts xykyuˈoˈkëm. Nan itäˈänëm yujy tudaˈaky ets ndunäˈänëm ti Dios tsyojkypy, axtë mä xytsyiptakxëm. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix dyajnigëxëˈky mä nety të tpatnë parë jäˈäy yaˈooganënë. Yëˈë wäˈätsë nety tnijawë ko ja myëtsipëty jäämˈixan nääxˈixanëp, wopan käˈätsanëp ets yaˈoogäˈänyëty (Mat. 20:17-19). Per oyë nety tjanijawë, wyinguwäˈägëyan ja oˈk tëgoˈoyën. Ko ttukjäjtyë tadë tiempë, ta tˈanmääy ja yˈapostëlëty diˈibë nety jam mëët yajpäättë Getsemaní: “¡Pëdëˈëktë! ¡Joˈomdë! Ta myiny ja diˈibëts xykyëyakäämp” (Mat. 26:36, 46). Ets ko ja mayjyaˈay nyimiinë mëdë tyujn pyujxn parë myatsäˈänëdë, ta Jesus wyäˈkpëtsëëmy, ets ojts nyaygyäjpxtëˈkxyëty ets ta jyënany parë ja yˈapostëlëty kyaj yajmatstët (Fwank 18:3-8). ¡Jesus jyantsy yajnigëxëˈkë jotmëkˈäjtën! Pënaty nëjkxandëp tsäjpotm ets pënaty jukyˈatandëp yä Naxwiiny, nan tyuundëbë mëjääw parë dyajnigëxëˈëktë jotmëkˈäjtën extëmë Jesus. w19.01 27, 28 parr. 7, 8

Ko tuˈugë nijan ndakëm, tsojkëbë piity nyajtuˈunëm kanäk koloor. Nanduˈun jyaty parë nˈijtëm yuunk naxypy, tsojkëp nmëdäjtëm kanäk pëkyë jäˈäyˈäjtën, extëmë yujyˈat tudaˈakyˈat, nmëdoˈowëm ets nˈijtëm jotmëk. Yëˈëyë pënaty yujy tudaˈaky, myëmëdoowdëbë Dios ets tyuunëdëbë tsyojkën. Tuk pëky diˈibë Dios tsyojkypy, yëˈë ets nˈijtëm yuunk naxypy (Gál. 5:23, TNM; Titʉ 3:2). Perë Satanás jantsy jotˈambëjkp ko nduˈunëm ti Dios tsyojkypy. Pääty, oy njaˈijtëm yujy tudaˈaky ets yuunk naxypy, nimayë jäˈäy xyˈaxëkˈijxëm diˈib tyuundëp ti Satanás tsyojkypy (Fwank 15:18, 19). Pääty tsyokyëty nˈijtëm jotmëk. Ja diˈib kyaj tmëdatyë yuunkˈat naxypyˈat, mëj këjxm jyaˈayˈaty, jantsy awäˈän ets kyaj tmëmëdoyë Jyobaa, duˈun extëmë Satanás. Ets päätyënë Satanás tˈaxëkˈixy pënaty jäˈäyˈäjttëp yuunk naxypy, mët ko yajnidëˈkxëdë ko yëˈë jantsy axëëk jäˈäy. Ets mas oˈktëy jyaty, pes pënaty jäˈäyˈäjttëp yuunk naxypy, yajnigëxëˈktëp ko Satanás andakp. ¿Wiˈix? Ko duˈunyëm tmëdundë Jyobaa oyë Satanás wiˈix jyënäˈänët ets oy ti ttunët (Job 2:3-5). w19.02 8, 9 parr. 3-5

Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko ja jäˈäyëty diˈib Babilonia tsëˈëgëyandëp ko ja myëtsipëty diˈib Medopersia jyäˈttët Babilonia (Is. 41:2-4). Ko ja jäˈäyëty diˈib Babilonia ets ja myëgäjpnbäˈäjëty tnijäˈäwëdë ko ta ja myëtsip myëwingonëdë, ta nyayjyotmëkmooyëdë: “Mëk mˈitët”. Nan ojts niˈigyë dyajkojtë yˈawinax parë kyuwäˈänëdët (Is. 41:5-7). Jyobaa të nety tjotkujkmoˈoy ja kyäjpn ko tˈanmääy: “Mijts, Israel, mijts nduumbëˈäjtypy”. Ets parë kyaj myay tyäjët të nety tˈanëëmë: “Ëjts xyDiosˈäjtp” (Is. 41:8-10). Ko Jyobaa tˈanmääy ja israelitëty: “Ëjts xyDiosˈäjtp”, yëˈë nety tyukjamyejtsypy ko kyaj të tjäˈäytyëgoytyë ets ko duˈunyëm tkäjpnˈaty. Nan ojts tˈanëëmë ko dyaˈˈawäˈätspëtsëmäˈäny, seguurë ko ja judiyëtëjk ojts jyotkujkmoˈoyëdë extëmë Jyobaa yˈanmääyëdë (Is. 46:3, 4, TY). w19.01 4 parr. 8

Mä Markʉs 1:9-11 jap yajmaytyaˈaky ko Jyobaa tëgëkˈok ojts kyajpxy jam tsäjpotm. Jyënany: “Mijtsë dëˈën nˈUˈunkˈäjtypy diˈibëts njantsytsyejpy, es oyëts njotkujkˈaty mët mij”. Seguurë ko Jesus amutskˈäjtë yˈääw jyot ko ojts tmëdoowgajpxyë Tyeety, yˈanmääyë ko tsojkëp ets ko tukjotkujkˈäjtëp. Jyobaa tëgëk pëky diˈib tyuknijäˈäwë Jesus, myëduˈuk, ko yëˈë yˈUˈunkˈäjtypy, myëmajtsk, ko tsyojkypy ets myëdëgëëk ko yajjotkujkˈäjtëp. Jyobaa nanduˈun jyënany: “Mijtsë dëˈën nˈUˈunkˈäjtypy”. ¿Tiko duˈun jyënany? Yëˈko mientrësë Jesus jyukyˈajty tsäjpotm, duˈunë netyë Dios yˈuˈunkˈatyëty extëm tuˈugë anklës. Per ko nyëbejty, ta yajwinˈijxy mëdë espiritë santë, ets desde jaa, ta Dios jyënany ko yëˈë të twinˈixy extëmë yˈUˈunk ets ko mbäädë nety jyëmbity tsäjpotm parë tyunët Rey ets Saserdotë Wintsën (Luk. 1:31-33; Eb. 1:8, 9; Heb. 2:17, TNM). Extëm nˈijxëm, tam tiko ja Tyeety yˈanmääyë: “Ëjts mij nˈUˈunkˈäjtypy” ko nyëbejty (Luk. 3:22). w19.03 8 parr. 3, 4

Duˈunyëm jyaˈˈatyë ëwij käjpxwijën diˈib kyaj yˈoyëty. Satanás yëˈë ogäˈän yäjkë ëwij käjpxwijën diˈib kyaj yˈoyëty. Pes yˈanmääyë Adán mëdë Eva ko parë yˈittët agujk jotkujk, tsojkëp këˈëm twinˈixtët ti tyunandëp (Gén. 3:1-6). Perë Satanás këˈëmë nety nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty, tsyojk parë Adán mëdë Eva ets ja tyëëm yˈääts, yëˈë myëmëdowëdët ets yˈawdatëdët, ets kyaj yëˈëjëtyë Jyobaa. Jyobaa yëˈë nety tukëˈëyë tijaty të myoˈoyëdë. Extëm nˈokpëjtakëm, nimajtskë nety yajpäättë, tsyëënëdë mä ja it lugäärë tsujpë ets wäˈätsjäˈäyë nety të yajpëjtäˈäktë parë mbäät jyukyˈattët winë xëëw winë tiempë. Per jotmaymyëët njënäˈänëm ko Adán mëdë Eva kyaj tmëmëdoowdë Dios ets kyaj mëët oy nyekyˈijttë. Axëëk wyimbëtsëëmy ko duˈun yˈadëtstë, pes ojts myëjjäˈäyëndë ets yˈoˈknëdë, duˈun extëm tuˈugë pëjy ko yajpujxëˈëky, ta nyiˈkxy, ets ta tyëtsnë. Mët ko pyokytyuundë, nan kyuˈayoˈowëdë ja yˈuˈunk yˈënäˈk (Rom. 5:12). Duˈun extëmë Adán mëdë Eva, tyam nan ta nimayë jäˈäy diˈib kyaj tmëmëdowäˈändë Dios ets këˈëm nyayˈanaˈamäˈänëdë (Éfes. 2:1-3). ¿Wiˈixë net wyimbëtsëmy? Duˈun extëm tyamë tekstë jyënaˈany. w18.12 20 parr. 3, 4

Apostëlë Pablo ëxpëkyjyaˈay yˈijty ets jantsy kuwijy, naa majtskënë ayuk ojts tkajpxy (Apos. 5:34; 21:37, 39; 22:2, 3). Per kyaj tijaty ttuuny extëmë naxwinyëdë jäˈäy wyinmay, duˈunën extëmë Diosë yˈAyuk jyënaˈany (Apos. 17:2; 1 Kor. 2:6, 7). Pääty oy Dios mëduuny ets yˈawijx jyëjpˈijx jyukyˈatäˈäny winë xëëw (2 Tim. 4:8). Mbäät nˈijtëm seguurë ko extëmë Dios wyinmay, wyinwäˈknäjxypyë naxwinyëdë jäˈäyë wyinmäˈäny. Ko nduˈunëm extëmë Dios jyënaˈany, nëjkxëp nˈijtëm agujk jotkujk ets nëjkxëp yˈoybyëtsëmy tijaty nduˈunëm. Perë Jyobaa kyaj mëktaˈaky xyˈanmäˈäyëm ets nwinmäˈäyëm extëm yëˈë, ni ja tuumbë diˈib kuwijy ets ni mëjjäˈäytyëjk tkaˈˈaneˈemy ja jot winmäˈäny (Mat. 24:45; 2 Kor. 1:24). Niduˈuk niduˈuk nikëjxmˈäjtëm ets nduˈumoˈoyëm ja jot winmäˈäny extëmë Dios wyinmay. w18.11 20, 21 parr. 12, 13

Dios ojts tnaskäjpxë mët yëˈëgyëjxmë Isaías ko ja israelitëty agujk jotkujkë nety jyukyˈatäˈändë ko jyëmbittët mä ja yˈit lyugäär ets ko kyaj ttsëˈëgëyäˈändë ja jëyujk animal ets ni axëkjäˈäytyëjk. Kyaj tii jyatäˈän kyëbatäˈänëdë, duˈunë mëjjäˈäytyëjk etsë ënäˈkuˈunk (Is. 11:6-9; 35:5-10; 51:3). Isaías nan ojts tnaskäjpxë ko ja “naxwinyëdë wyindukäˈäny mëdë Jyobaa yˈëxpëjkën extëmë nëë dyajwindukyë mejny”. Tyäˈädë abëtsemy nyaxwinyëdë nety duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyëty, kyaj jyamëty jeˈeyë Israel. Isaías nan ojts tnigajpxy ko pënatyë nety jëmbijttëp Jerusalén kyaj ttsëˈëgëyäˈändë ja jëyujk animal ets ni axëkjäˈäytyëjk. Ets ko itäämp windëwäämp tijaty mët ko jyamˈatäˈänyë kom nëë extëm jyamˈäjty Edén (Gén. 2:10-14; Jer. 31:12). ¿Jamë nety jeˈeyë yˈadëwäˈäny diˈibë ojts yajnaskäjpxë? Pën nˈijxëm, nanduˈun jyënaˈany ko mëjˈäjtëngyëjxm ja wiints yˈijxpëkäˈändë, ja tekymyäˈät yoˈoybyëkäˈändë ets ja nat myëdoowëˈëgäˈändë. Perë tyäˈädë miläägrë kyaj duˈun tyuun jyäjttë mä israelitëty. Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko ja duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyëty mä ja tiempë myiny kyëdaˈaky. w18.12 5 parr. 11, 12

Nnëˈëyoˈoyäˈän tuˈuyoˈoyäˈänëm mä ja tëyˈäjtën winë xëëw winë tiempë. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë xëmë nduˈuyoˈoyëm “mä ja tëyˈäjtën”? Yëˈë ko njuˈtëmë tiempë parë xëmë nˈëxpëjkëmë Biiblyë ets nbawinmäˈäyëm këkpäät. Mientrës mas nˈëxpëjkëm, ta mas ntsokäˈänëm ja tëyˈäjtën ets xypyudëkëyäˈänëm parë ninäˈä ngatoˈknäjxëm. Per kyaj jeˈeyë tsyokyëty nˈëxpëjkëm, nan tsojkëbë duˈun nbaduˈunëm. Proverbios 23:23 jyënaˈany: “Juy ja tëyˈäjtënë ets ninäˈä xykyatoogët, nanduˈun ja wijyˈäjtën ets ja jëjwijtsëmbijtën ets ja jaygyujkën”. Njuˈuyëm ja tëyˈäjtën, yëˈë yˈandijpy nguytyuˈunëm tijaty njäjtëm. Ets ko nmëdäjtëm ja jaygyujkën, yëˈë yˈandijpy nyajtuˈukmujkëm tijaty të nnijäˈäwëm mët tijaty tyam njäjtëm. Ja tëyˈäjtën nan mbäät näˈäty xyjëjwijtsëmbijtëm, pes xytyukˈijxëm mäjaty mbäät nnayajtëgäjtsëm. Oy ko netyë ngupëjkëm ja nayjëjwijtsëmbitë, pesë Biiblyë jyënaˈany ko mas niˈigyë tsyobääty këdiinëmë platë (Prov. 8:10). w18.11 9 parr. 3; 11 parr. 13, 14

¿Ti diˈib mas nyajtsobatëm mä jukyˈäjtën? ¿Nwingubëkäˈänëm mët diˈib kyaj nëgoo tsyobääty? Ëtsäjtëm, nnijäˈäwëm wiˈix yaˈˈatsoowëmbity, pes diˈib mas nyajtsobatëm, yëˈë ko oy nˈijtëm mëdë Jyobaa ets nitii mëët ngawingubëkäˈänëm. Nan nyajtsobatëm mëjwiin kajaa ja tëyˈäjtën diˈib të nnijäˈäwëm mä Biiblyë, pes xypyudëjkëm parë nnaymyaˈayëm mëdë nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë (Kol. 1:9, 10). Jyobaa, diˈib jantsy oy Yaˈëxpëjkp, mëjwiin kajaa tijaty xytyukniˈˈijxëm mä Biiblyë diˈib yˈAyukˈäjtypy. Jap xyˈanmäˈäyëm ti txëwˈaty ets wiˈix nyikejˈyë xyëëw, nan jap tnigajpxy wiˈix jantsy oy jyaˈayˈaty. Ets xytyukmëtmaytyakëm ko mëk xytsyojkëm, pääty tkejxyë yˈUˈunk ets ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm. Nan xytyukniˈˈijxëm ko nyaxkëdäˈägäˈänyë Kristë yˈAnaˈamën ets ko njukyˈatäˈänëm yä Naxwiiny mä ja tsujpë it lugäär. Nan xytyukniˈˈijxëm wiˈix mbäät mas oy njukyˈäjtëm ets njäˈäyˈäjtëm. Tukëˈëyë tyäˈädë tukniˈˈijxën, nyajtsobatëm mëjwiin kajaa mët ko xypyudëjkëm parë niˈigyë Jyobaa nmëwingoˈonëm ets parë kyaj nanëgoobë njukyˈäjtëm. w18.11 3 parr. 1, 2

Naxwinyëdë jäˈäy nitii mbäät tkatukwinguyuˈutstë Jyobaa, pes wyindum “tëgekyë yˈity ijx nideˈxy” (Eb. 4:13). Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Ananías etsë Safira. Yëˈëjëty yajtuunëdë Satanás parë twinˈëˈëndë Dios. Tyoˈktë tuˈugë nax ets tˈanmääytyë ja apostëlëty ko kyëyäjktääytyëp ja meeny nuˈun ja nax të ttooktë, per të nety tkoonwëˈëmdë. Oyë nety wyëˈëmäˈändë mä ja myëguˈuktëjk ets ttukmëbëkäˈändë ko jantsy oyjyaˈayëty oy kyaduˈunëty. Perë Jyobaa yˈijx ko andaktëbë nety, pääty tyukkumëdoowëdë (Apos. 5:1-10). ¿Wiˈixë Jyobaa tˈixy pënaty andakp? Satanás mët niˈamukë pënaty winˈëˈën winxäjtëp diˈib kyaj jyodëmbittë jap kyugëxëyäˈändë “mä ja mejyny diˈibë teepy asufrë”, o ja tuk pëky njënäˈänëm, kutëgoyandëp winë xëëw winë tiempë (Diˈibʉ Jat. 20:10; 21:8; Sal. 5:6). Nnijäˈäwëm ko Jyobaa “käˈäp yëˈë wyinˈëën” ets kyaj mbäät “yˈandaˈaky” (Núm. 23:19, MNM; Eb. 6:18). Biiblyë jyënaˈany ko yˈaxëkˈijxypy “tuˈugë yaˈan diˈib andakp” (Prov. 6:16, 17). Pën ntsojkëm etsë Jyobaa xykyupëjkëm, jëjpˈam nbanëjkxëmë yˈanaˈamën ets nmaytyakëm xëmë tëyˈäjtën. w18.10 8 parr. 10-13

¿Ti ndunäˈänëm ko ja nwintsënˈäjtëm xyˈamdoˈowëmë meeny mä jam xyëwdunäˈändë? Oy ko nbawinmäˈäyëm tyam wiˈixë Jyobaa wyinmay mä kyajnëm nbatëmë duˈumbë jotmay. Ko nwinmäˈäyëm kontiempë ti diˈib ndunäˈänëm, ta nëjkx nduˈunëm diˈib oy. Ko nwinmäˈäyëm extëmë Jyobaa wyinmay, mbäät xypyudëjkëm parë ninäˈä ngamastutëm ko ajotkumonë nyajmënëjkxëm mä doktoor. Të jot winmäˈäny nbëjtakëm ko kyaj ngupëkäˈänëmë neˈpyny o diˈibë doktoor yajnaywyäˈkxëp taxk pëky (Apos. 15:28, 29). Per niduˈuk niduˈuk mbäät nwinmäˈäyëm pën ngupëkäˈänëm tijatyë doktoortëjk yajtuundëp mä ja neˈpyny. Pääty, oy ko nˈëxpëjkëm parë nnijäˈäwëm wiˈixë Jyobaa wyinmay. ¿Näˈä mbäät nˈëxpëjkëm? Kyaj jyaajëty ko nety nyajpatëm mä hospital, o ko nety nyajnäjxëm ja pëjk ijxën o mä nyaˈˈanmäˈäyëm ets pojënë nwinmäˈäyëm ti ngupëkäˈänëm. Tyamën mä mbäät nˈëxpëjkëm ets nbayoˈoyëm ti diˈib ndunäˈänëm, ngujäˈäyëm tijaty ntsojkëm yajtunët diˈib mbäät twintsëˈëgëdë doktoortëjk, ets nmaytyakëm mëët. w18.11 24 parr. 5; 26 parr. 15, 16

Duˈun extëm tuˈugë borreegë kuentˈäjtpë tsuj yajxon ttsoky ets tˈijxˈity tkuentˈaty ja byorreegë, nanduˈunë Jyobaa ttuny, xyyaˈˈawäˈätspëtsëˈëmëm ets xykyuentˈäjtëm mä nmëtsipˈäjtëm. Mëjwiin kajaa tyäˈädë xyjotkujkmoˈoyëm, pes wingon yˈijnë mä jyëjptëgoyaˈanyë tyäˈädë jukyˈäjtën. Jyobaa duˈunyëm xykyuentˈatäˈänëm mä nety nduknäjxëm ja mëk ayoˈon, diˈib ijnëp tëjkˈagëˈëybyëm (Diˈibʉ Jat. 7:9, 10). Kyaj ntsëˈëgëyäˈän njawëyäˈänëm ko jyäˈtëdë tyäˈädë mëk ayoˈon, oy myutskëty ja xëëw jëmëjt o të nmëjjäˈäyënë, oy nyajpatëm oy mëk o yuumëët päˈämmëët. Yëˈë nëjkx njamyatsäˈänëm extëmë Jesus jyënany: “Koojëˈëktë, jaˈa ko pojën myinët ja mnitsokën” (Luk. 21:28). Nan kyaj ntsëˈëgëyäˈän njawëyäˈänëm axtë mä nety xynyibëdëˈkëmë Gog, diˈib yˈandijpy tuk grupë nasiongëty, diˈib mas kumëjääwëty (Ezeq. 38:2, 14-16). ¿Tiko kyaj? Jaˈko nnijäˈäwëm ko Jyobaa kyaj tyëgatsy. Tsuj yajxon xëmë kyäjpn dyaˈˈawäˈätspëtsëmäˈäny (Is. 26:20). w18.09 26 parr. 15, 16

Jyobaa xymyëjääwmoˈoyëm ko xyˈanmäˈäyëm ko duˈunyëm xytsyokäˈänëm. Nˈokpawinmäˈäyëm wiˈix ja israelitëty jantsy jotkujk nyayjyäˈäwëdë ko duˈunë Jyobaa yˈanmääyëdë. Mijts nan mbäät mˈity seguurë ko Dios mtsojkëp ets ko myajtsobatëp mëjwiin kajaa. Jyobaa duˈun ttukwandaˈagyë kyäjpn: “Extëm tuˈuk diˈib kumëjääw yajnitsoˈogäˈäny. Mdukxondäˈäganëp mëjwiin kajaa” (Sof. 3:16, 17). Oy ti jotmay nwinguwäˈkëm, Jyobaa wyandakypy ko xypyudëkëyäˈänëm ets xyjyotkujkmoˈoyäˈänëm. Isaías jyënany: “Yëˈë nëjkx myajkay myajˈuukëtë, yëˈë nëjkx mtsaanëtë ets mwinxon mwinˈitëtë. Ta tuˈuk yë taak tyajyaxmonyën yë yˈuˈunk myääy, jëtuˈun miitsëty ntsokaˈan njawëjaˈantë” (Is. 66:12, 13, TY). Okwinmay wiˈix jyënaˈanyë tyäˈädë tekstë, duˈun extëm tuˈugë uˈunktääk ttsaˈanˈityë yˈuˈunk ets twinˈity twinxony, nanduˈunë Jyobaa ttsoky mëjwiin kajaa pënaty mëduunëp. Pääty, nˈokˈijtëm seguurë ko mëjwiin kajaa ntsobatëm Dios windum (Jer. 31:3). w18.09 13 parr. 6, 7

Ja tiempë mä jyukyˈäjttë ja israelitëty, tamˈäjtë tuunk mä tsyojkë ets namayˈäjtën nyayˈawanëdët (Éx. 36:2; Neh. 11:2). Ets mä tyäˈädë tiempë, nan taaˈäjtp kanäk pëkyë tuunk mä tsyokyëty nˈyojxëm ja xëëw tiempë, meeny sentääbë ets ja wijyˈäjtën parë nbudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm. Pën nduˈunëm duˈun, ta nëjkx nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk ets nëjkxëp nˈaxäjëm mëjwiin kajaa kunuˈkxën. Pënaty tuundëp mä Diosë kyäjpn, pyattëbë wiinkpë myëtnaymyaayëbë. Duˈun tnimaytyaˈagyë Margie, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm diˈib 18 jëmëjt kujk tyuny mä yajkojˈyë Tëjk mä nˈëxpëjkëm. Nuˈun kujk jap tyuny, të niganäägë toˈoxyˈënäˈk ttukniˈˈixë wiˈix tijaty yajtunäˈäny ets nan yˈijx ko myentrës tyundë, mbäät nyaymyëjämoˈoyëdë nixim niyam (Rom. 1:12). Ets ko Margie twinguwäˈkë amay jotmay, niˈamukë tyäˈädë myëtnaymyaayëbëty jyotkujkmooyëdë. ¿Të näˈä mnayˈawanëty parë mdunäˈäny mä yajkojˈyë jëën tëjk? w18.08 25 parr. 9, 11

Ko Timoteo duˈun yajnijäˈäyë, waˈanë netyë jyëmëjt të nyäjxnë 30, per të netyë Pablo tyuknipëkyëtyë tuunk diˈib mëjwiin kajaa. ¿Ti tyäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko kyaj yëˈëyë nˈijxëm nuˈunën ja ënäˈktëjk tmëdattë ja xyëëw jyëmëjt. Pes nˈokjamyajtsëmë Jesus, yëˈë ja ttuuntsondaky ja Tyeetyë tyuunk ko netyë jyëmëjt të nyäjxnë 30. Mä mayë it lugäär, kyaj ënäˈktëjk yajmëjpëjtäˈäktë. Pën duˈun jyaty mä ntsënäˈäyëm, waˈan ja mëjjäˈäytyëjk kyaj tkupëkäˈändë parë yajtuunkmoˈoytyët ja ënäˈktëjk extëmë mëjjäˈäy o pyudëjkëbë mëjjäˈäy, oy mbäät duˈun jyatuunëdë. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy, oy ko tjamyatstët ko mä Biiblyë kyaj yajnigajpxy nuˈun mbäät ja ënäˈktëjk tmëdattë ja xyëëw jyëmëjt parë yajtuunkmoˈoytyët (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Titʉ 1:5-9). w18.08 11, 12 parr. 15, 16

Parë nnijäˈäwëm ti ndunäˈänëm mä jukyˈäjtën, tsojkëp ndukwäˈkpajtëm ja informasion diˈib xytyuknijäˈäwëm wiˈix meerë tijaty yˈixëty. Pääty nˈokwinˈijxëm yajxon tijaty ngäjpxëm (Filip. 4:8, 9). Kyaj nëgoobë xëëw tiempë nyajtëgoˈoyëm mä Internet mäjaty myinyë notisyë diˈib kyaj nëgoo tyëyˈäjtënëty o ngäjpxëmë korree o mensaje diˈibë jäˈäy myaytyäägëdijttëp. Per diˈib mas kutsëˈëgë, yëˈë ko ndëjkëm mä sitio diˈib jyaˈäjttëbë apostatas. Pes yajxaamandëp ja mëbëjkën ets nan wyijtsmäˈttëp ja tëyˈäjtën. Tukëˈëyë tyäˈädë informasion kyaj mbäät xypyudëjkëm parë oy tijaty nduˈunëm. Ninäˈä mbäät ngawinmäˈäyëm ko kyaj tˈaxëktunäˈäny ja jot winmäˈäny ets ja jot korasoon. Extëm nˈokpëjtakëm, ko Moisés tkejxy ja nimäjmajtskpë käjpn niˈˈijxpë mä ja Nax diˈib Yajtukwandaktë, nimäjk kyaj oy tnimaytyaktë (Núm. 13:25-33). Ets kom nëgooyë ojts tëgatsy tnimaytyaknëdë, ta ja israelitëty tsyëˈkëtyaaytyë (Núm. 14:1-4, 6-10). Ja israelitëty yëˈë myëbëjktë wiˈix yˈanmääyëdë ja nimäjkpë ets kyaj ojts jawyiin tpayoˈoytyë wiˈix meerë tijaty yˈixëty ets nan kyaj ttukˈijxpajttë Jyobaa. w18.08 4 parr. 4, 5

Nimayë jäˈäy diˈib kyaj Tyestiigëty oy jyaˈayˈattë, ets kyaj xëmë ttimtuunkˈattë axëkˈäjtën. Pën nˈixyˈäjtëmë duˈumbë jäˈäy, ¿yëˈë yˈandijpy ko oy ets mëët nnaymyaˈayëm? Oy ko nwinmäˈäyëm pën xypyudëjkëm parë mas oy nˈijtëm mëdë Jyobaa, ets nˈoknayajtëˈëwëm ti tyäˈädë jäˈäy myëdäjttëp mä jyot kyorasoon. Extëm nˈokpëjtakëm, ¿yëˈë xëmë myaytyaˈakyˈäjttëp tijaty jemybyëtsëëmp, tijaty tyukxondaktëp, meeny sentääbë, selulaar, tabletë o komputadoorë? ¿Yˈëbat kyäjpxpattëbë wiink jäˈäy ets ingäjpxtëp o kuyxyik kuyˈandaktëp? Jesus duˈun jyënany: “Ja [ääw] kyajxypy ja diˈibë yajpiˈipy yajkejpy jodoty” (Mat. 12:34). Pën nbëjkëmë kuentë ko mbäät xytyukmëjagamgakëmë Jyobaa ko nduˈukmujkëm mëdë duˈumbë jäˈäy, ¿ti mbäät nduˈunëm? Nˈijxëm nuˈun mëdë tiempë nyajnäjxëm, ets pën mbäät, ta nyajjëjpkëjxëm ja naymyayë (Prov. 13:20). w18.07 19 parr. 11

Ko netyë Moisésë jyëmëjt 80, ta Jyobaa tyuknipëjkë dyaˈˈawäˈätspëtsëmët ja israelitëty jap Egipto mä yajtuumbëˈattë (Éx. 3:10). Kanäkˈokë Moisés ojts jyanaygyugajpxyëty. Perë Jyobaa mëmaˈkxtujkë ets nan mooyë madakën parë ttunëdë miläägrë (Éx. 4:2-9, 21). Dios mbäätxyëp dyajtuunyë myëjääw parë tˈatsëˈkë Moisés ets kuanë myëmëdowëdët. Per kyaj duˈun ttuuny, niˈigyë tmëmaˈkxtujky ets tsuj yajxon tjotkujkmooyë tyäˈädë tyuumbë diˈibë nety yujy tudaˈaky ets kyaj nyaymyëjjawëty. ¿Oybyëtsëëm ko Jyobaa tkuentëpëjtaky wiˈixë netyë Moisés nyayjyawëty? Duˈun, pes ok, jantsy oyë Moisés tniwintsënˈäjty ja israelitëty, tyuunë mëjääw parë nanduˈun tmëmaˈkxtujky ets tjaygyujkë wiˈix nyayjyawëdë, extëmë netyë Jyobaa të myëmaˈkxtukyëty. Pën nmëdäjtëm wanatyë kutujkën, jëjpˈam ets nguentëpëjtakëm wiˈix nyayjyawëdë ja nmëguˈukˈäjtëm, nˈoyjyaˈaytyakëm ets nmëmaˈkxtujkëm extëmë Jyobaa (Kol. 3:19-21; 1 Peed. 5:1-3). Pën nbanëjkxëmë yˈijxpajtënë Jyobaa mëdë Jesukristë, ta kyaj nëjkxë nmëguˈukˈäjtëm tsyiptakxëdë parë xymyëtmaytyakëm ets nëjkxëp njotkujkmoˈoyëm (Mat. 11:28, 29). w18.09 24, 25 parr. 7-10

Tyam, mbäät nyajnijk nyajxaˈamëm ja nmëguˈukˈäjtëm pën nmëtxik nmëtxoˈonëm ets pën ijtëm ajiiky amëguˈuk. Duˈuntsoo niˈigyë nyajmëjwindëjkëm ja tuˈugyëˈäjtën. ¿Mbäät niˈigyë nˈixyˈäjtëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëët nduˈukmujkëm? (2 Kor. 6:11-13). ¿Mbäät xyyajnigëxëˈëky ja mdëˈkx mjäjjën mä ja it lugäär mä mtsëënë? Ko mˈitët ajiiky amëguˈuk mët ja mëjjëmbäˈä mëdëjkpäˈä, mbäät tˈoymyëdowdë ja tëyˈäjtën. Pääty, oknayajtëwëdë: “¿Wiˈixëtsëdaa xyˈixtë nmëjëmbäˈä nmëdëjkpäˈä? ¿Wäˈätsëts nyaˈityë njëën ndëjk ets kuwijts kugëˈëyëbëts? ¿Yajkëxëˈkypy oy ja it lugäär mäts ntsëënë? ¿Nbudëjkëbëts ja nmëjëmbäˈä nmëdëjkpäˈä?”. Oy ko nyajtëˈëwëmë nmëguˈukˈäjtëm wiˈix të pyudëkëdë wiink jäˈäy ko dyajnigëxëˈëktë oybyë jäˈäyˈäjtën, extëmë myëdëjkpäˈä, jyiiky myëguˈuk, pënaty mëët tyundë o yˈeskuelëˈattë (Éfes. 5:9). w18.06 24 parr. 13, 14

Extëm jyënaˈanyë tekstë diˈib tyam, duˈunën wyinmääytyë pënaty yaˈoˈktë ja Esteban, ets nanduˈun të wyinmaytyë pënaty duˈun të yˈadëˈëtstë (Apos. 6:8, 12; 7:54-60). Pënaty yajtaam yajˈyojktëbë nëë neˈpyny xyëëwgyëjxmë relijyonk, wyinmaytyë ko yëˈë myëduundëbë Dios, per yëˈë duˈun kyutëjëdëp ja yˈanaˈamën (Éx. 20:13). Tyäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko winˈëˈënëdëp ja jyot wyinmäˈäny. ¿Wiˈix mbäät nˈijtëm seguurë pën oy tyuny ja jyot wyinmäˈäny? Ko ndukniˈˈijxëm ja Diosë yˈanaˈamën etsë tyëyˈäjtën diˈib miimp mä Biiblyë. Pes “tuump oy es nyaˈëxpëjkëm, ndukˈanaˈamëm, nyaˈoˈoyëm, es njëjwijtsëmbijtëm pën extëm jyikyˈatët tëyˈäjtën mëët” (2 Tim. 3:16). Pääty, tsojkëp yajxon nˈëxpëjkëmë Biiblyë, nbawinmäˈäyëm ti myaytyakypy etsë net nbaduˈunëm. Duˈuntsoo nwiˈtˈoˈoy nbëjkˈoˈoyëm ja jot winmäˈäny parë xytyuˈumoˈoyëm extëmë Dios winmay. w18.06 16, 17 parr. 3, 4

Ko Pablo ojts tnijayë ja Dios mëduumbëty diˈib Éfeso, ja soldäädëtëjk yëˈë ijty mëët tsyiptundë tuˈugë espäädë diˈib yeny kujkm metrë. Ets yajxon ijty ttukjattë mët ko bom bom tniˈëxpëkëdë. Pablo ojts tˈijxkijpxyë Diosë yˈAyuk mët tuˈugë espäädë diˈibë Jyobaa të xymyoˈoyëm. Per tsojkëbë net ndukjäjtëm nyajtuˈunëm ko nimaytyakëm ja nmëbëjkënyëˈäjtëm o parë nyajtëgäjtsëm wiˈix nwinmäˈäyëm (2 Kor. 10:4, 5; 2 Tim. 2:15). Kyaj mbäät ntsëˈkëmë Satanás mëdë dyemonyëtëjk. Myëdäjttëbë mëkˈäjtën, per mbäät nmëmadakëm, ets nan mbäät yˈooktë. Tim tsojk yajtsumandäˈäytyë ko Jesus tyëkët anaˈambë Tuk Mil Jëmëjt ets nitii mëkˈäjtën tkanekymyëdatäˈändë, ta net kyutëgoyäˈändë (Diˈibʉ Jat. 20:1-3, 7-10). Nˈixyˈäjtëm yajxonë tyäˈädë mëtsip, nnijäˈäwëm ja yˈaxëkwinmäˈäny ets wiˈix xyyajkäˈäjäˈänëm. Per mëdë Jyobaa nyaybyudëkë, ¡mbäät nmëmadakëm! w18.05 30 parr. 15; 31 parr. 19-21

Adán nyijäˈäwëbë nety ko tsäˈäny kyaj kyajpxy, pääty ko Eva ojts myëgajpxyëty, waˈan wyinmääy ko diˈibë nety mmëgäjpxëp yëˈë tuˈugë anklës (Gén. 3:1-6). Adán mëdë Eva kyaj nety nëgoo tnijawëdë pënënë tyäˈädë anklës. Per oyë nety tkanijawëdë, Adán yëˈë pyuwäˈkë tyäˈädë anklës diˈib kyaj tˈixyˈaty ets tmëdëgooy ja Tyeety diˈibë nety mëk tsojkëp (1 Tim. 2:14). Jyobaa netyë ojts tmaytyaˈaky pënënë tyäˈädë myëtsip diˈibë nety të yajtëgoyëdë Adán mëdë Eva, ets twandaky ko yajkutëgoyaampy. Per nan ojts tnigajpxy ko tyäˈädë anklës nyibëdëˈëgaampy niˈamukë pënaty tsyojktëbë Dios (Gén. 3:15). Jyobaa diˈib jantsy kuwijy, kyaj xytyukˈawäˈänëm ti tyäˈädë anklës txëwˈaty diˈib mëduundëgooyë. Per ko nyajxy 2,500 jëmëjt, ta ojts tnigajpxy ko yajtijy Satanás, diˈib yˈandijpy “Mëtsip” (Job 1:6). w18.05 22 parr. 1, 2

Ko ngäjpxwäˈkxëm mä kyaj nëgoo jäˈäy tmëdowäˈänyë Diosë yˈayuk, mbäät xypyëjkëm ja xondakën. Pën të duˈun nnayjyäˈäwëm, mbäät njaygyujkëm wiˈix nyayjyäˈäwë apostëlë Pablo. Nuˈun ojts kyäjpxwaˈkxy naa 30 jëmëjtën, pyudëjkë nimayë jäˈäy parë tmëbëktëdë Kristë (Apos. 14:21; 2 Kor. 3:2, 3). Per kyaj nimay ja judiyëtëjk tmëbëjktë. Axtë nimay kyaj kyupëjkëdë ets nääk ëxjëdijt pajëdijtëdë (Apos. 14:19; 17:1, 4, 5, 13). Pablo nyigäjpx ko jantsy axëëk nyayjyäˈäwë ko duˈun jyajty, jyënany: “[Njäˈäwëbëtsë] mëj ayoˈon es pëjktëëbëts njodoty” (Rom. 9:1-3, OTJ). ¿Tiko duˈun nyayjyäˈäwë? Yëˈko jyantsy tsyojkënyëˈajtypyë nety kyäjpxwäˈkxäˈäny ets nan tsyojkypyë netyë jäˈäy. Jantsy naytyukjotmaytyuunëbë nety ja judiyëtëjk, ets pääty mëk tjäˈäwë ko kyaj tkupëjktë ja Diosë pyaˈˈayoˈowën. Duˈun extëmë Pablo, ëtsäjtëm nan pääty ngäjpxwäˈkxëm mët ko njantsy nyaytyukjotmaytyuˈunëmë jäˈäy (Mat. 22:39; 1 Kor. 11:1). w18.05 13 parr. 4, 5

Pablo jyënany ko pënaty myëjääwmooytyëbë myëguˈuktëjk nan tsojkëp yajmëjääwmoˈoytyët. Duˈun tnijäˈäyë ja Dios mëduumbëty diˈib Roma: “Mët ko nwinˈixandëp es ëjtskyëjxmë espiritë santë myadakën mmoˈoyëdët, es dëˈën myajmëjwiinxëdë ja mmëbëjkën. Jaˈats ëj nˈandijpy es ntsejpyëts kotsë nety nˈity mët miitsëty, nnayyaˈijt nnayyajxoˈonëm nigijxy mëdë tyäˈädë mëbëjkën diˈibë nmëdäjtëm” (Rom. 1:11, 12). Extëm nˈijxëm, axtë Pablo yajtëgoyˈäjt ets näˈäganäˈäty yajmëjääwmoˈoyët (Rom. 15:30-32). Mbäät nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib yajtuundëp aduˈugë xyëëw tiempë mä Jyobaa tyuunk. ¿Pënaty nanduˈun yajmëjääwmoˈoyandëp? Nmëguˈukˈäjtëm diˈib naytyuˈukˈäjttëp, diˈib kyaj pyëktë mët ko tmëmëdowdë anaˈamën mä jyënaˈany ets yëˈëyë tpëktët ja diˈib “myëbejkypy ja Jesukristë” (1 Kor. 7:39). Nan oy ko nmëjääwmoˈoyëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëk tënääytyëp oyë jäˈäy pyajëditëdët o pyëk yˈixëdë (2 Tes. 1:3-5). w18.04 21 parr. 3-5