Agostë

Waˈanë Jesus yëˈë tmaytyäˈägany ja soldäädëtëjk mëdiˈibë këxwojpëdë kepykyëjxy. Ko Jesus kyayajtuuny ja tyëyˈäjtën kyaj ojts tpëjkëˈëky ja tsip akë (1 Peed. 2:23). Tsojkëp nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm, duˈun extëmë Jesus ttuuny (Col. 3:13, TNM). Mbäät näägë jäˈäy o axtë jëëky mëguˈuk, xytyukmëtsipˈäjtëm mët ko kyaj xytyukmëtsojkëm nˈëxpëjkëm o mët ko të nyajtëgäjtsëmë jukyˈäjtën. Mbäät xynyiwäämbajtëm, xynyëxik xytyukxikëm ets tˈagëëts ttukëëtsëdë ëxpëjkpajn o xyˈanmäˈäyëm ko xyˈaxëktunäˈänëm. Per kyaj mbäät nbëjkëˈkëm ja tsip akë, niˈigyë mbäät ninuˈkxtakëm parë Jyobaa pyudëkëdët ets ja näˈä tjaygyukëdët ja tëyˈäjtën (Mat. 5:44, 45). Näˈäty mbäät xytsyiptakxëm nbokymyaˈkxëm, ets mas pën të axëëk xytyuˈunëm. Per pën nbëjkëˈkëm ja tsip akë mä jot korasoon, mbäät niˈigyë xyˈaxëktuˈunëm (Sal. 37:8). Ko nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm kyaj nety nasˈijxëm parë xyˈaxëktuˈunëm ja tsip akë (Éfes. 4:31, 32). w21.04 paj. 8, 9 parr. 3, 4

Ko tuˈugë jäˈäy ttukpëtsëëmduˈutyë Diosë kyäjpn, mbäät ja jyëëky myëguˈuk mëk mon mëk tuk nyayjyawëdë. Nˈokwinmäˈäyëm nuˈunënë Jyobaa dyajnäjxyë jäj jëmuˈumën ko nääk ja anklëstëjk kyaj myëmëdoowëdë mëdiˈibë nety fyamilyëˈajtypy jam tsäjpotm (Juud. 6). ¿Nbawinmäˈäyëm nuˈunënë Jyobaa ojts tjawë jäj jëmuˈumën ko ja israelitëty janääm jatsojk kyujuundaktë? (Sal. 78:41). Pën jaa tuˈugë mjëëky mmëguˈuk mëdiˈibë mëk mtsojkypy tmastuˈutyë Jyobaa, mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa mëk nanduˈunë tjawë jäj jëmuˈumën. Yëˈë jyaygyujkëp wiˈix tyam xyajnaxyë jäj jëmuˈumën, mbaˈˈayoowëp ets pääty mjotkujkmoˈoyaˈanyëty ets mbudëkëyaˈanyëty. Ko ja uˈunk ënäˈk tmastuˈutyë Jyobaa, mbäädë net ja tääk teety wyinmaytyë, tëxyëbëts nˈakpudëkë ja nˈuˈunk parë duˈunyëm tmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm jyënaˈany: “Ëjts jantsy naybyokyˈijxë, kyajtsë nety oy nˈokmää nˈokpoˈkxnë axtë jeˈeyëts nˈamëkënë”. Jatuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yˈuˈunk nanduˈun yaˈëxkajx, xëmë wyinmääy: “¿Waˈantsëdaa kyaj oy ti të nduny extëmë uˈunktääk? Duˈunëts nnayjyäˈäwë ko kyajts të ndunyë mëjääw parëts ja nˈuˈunk të ndukniˈˈixë ets ttsokëdë Jyobaa”. w21.09 paj. 26 parr. 1, 2, 4

Näägë jäˈäy wyinmaytyë ko kyaj mbäät ndukniˈˈijxëmë Biiblyë, mët ko kyaj të niˈëxpëjkëm parë duˈun nduˈunëm. Per mëdiˈibë xypyudëkëyäˈänëm yëˈë ko yajxon nbayeˈeyëm tijaty. Duˈunë Lucas ttuuny, ko nety tjäˈäyaˈany ja liibrë mëdiˈibë myënëjkxypyë xyëëw, jawyiin ojts tpayeˈey yajxon “tëgekyë axtë mä tsyondaky”. Pes tsyojkypyë nety ets pënaty kyäjpxtëbë yäˈädë liibrë, yˈittët seguurë ko “tëyˈäjtënëˈë” mëdiˈibë myëdoow mä Jesus (Luk. 1:1-4). Nanduˈun ttuundë ja jäˈäyëty mëdiˈibë Berea. Ko tim jawyiin tmëdoyˈäjttë ti Jesus myaytyak, ta ojts tpayeˈeytyë mä Escrituras Hebreas parë këˈëm dyajtëyˈäjtëndëkëyäˈändë (Apos. 17:11). Nanduˈunë ëtsäjtëm mbäät nduˈunëm, jëjpˈam ets këˈëm nbayeˈeyëm, nˈijxkijpxyëm mëdë Biiblyë tijaty tukniˈˈijxëdëbë Jyobaa tyestiigëty. Oy ko nanduˈun nˈëxpëjkëm wiˈixën tsyonëˈk tsyondakyë Jyobaa tyestiigëty. Pën nbayeˈeyëm yajxon, kyaj nëjkx nˈëxtëkëwäˈkëm oy pën wiˈix xyjyaˈˈanmäˈäyëm. w21.05 paj. 3 parr. 7, 8

¿Jam xyˈixyˈatyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mbäät mëët mˈoyjyaˈaytyaˈaky? Ta xëëw poˈo mä näägë nmëguˈukˈäjtëm mbäät tmëjjawëdë ko mëët nyajpatëm. Extëm nˈokpëjktakëm, ta mëdiˈibë fyamilyë kyaj yˈëxpëktë ets mbäät mon tuk nyayjyawëdë ko ja myëguˈuktëjk xyëwdun xyëwgäjpxtë. Ets ta net näägë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë jyäˈäwëdëbë jäj jëmuˈumën, ko ja xëëw poˈo tpääty ets tjamyajtstë mä yˈoˈky tyëgooy ja myëmëjjäˈäy o ja kyujëën kyudëjk. Ko nyajpatëm mëdë duˈumbë nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë nety nyajnigëxëˈkëm ko njantsy myëmäˈäy njantsy myëdäjëm (Filip. 2:20). Kanäk pëky jyaˈˈaty tiko näˈäty nnayjyäˈäwëm naytyuˈuk. Per oy ko njamyajtsëm ko Jyobaa nyijäˈäwëp yajxon wiˈix nnayjyäˈäwëm. Ets yëˈë xëmë yajtuumbyë nmëguˈukˈäjtëm parë xymyoˈoyëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm (Mat. 12:48-50). ¿Wiˈix mbäät ndukˈijxëmë Jyobaa ko nmëjjäˈäwëm? Ko nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Per oy näˈäty nnayjyäˈäwëm naytyuˈuk o mon tuk, nˈokjamyajtsëm ko kyaj naytyuˈuk nyajpatëm, tamë Jyobaa mëdiˈibë xypyudëkëyäˈänëm. w21.06 paj. 13 parr. 18-20

¿Tiko Jesus duˈunyëm ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy oyë jäˈäy tkamëdowandë? Yëˈko nyijäˈäwëbë nety ko tsojkëbë jäˈäy tˈixyˈattëdë Jyobaa, pääty tpudëkëyany nuˈun ttimypyaty. Jesus nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko näägë jäˈäy mbäät kyaj ttsojkënyëˈattë ko tim ëgäˈäny yajtukmëtmaytyaˈaky ja Diosë yˈayuk, per mbäädë net ok tˈoymyëdowdë. Duˈunën jyajtyë fyamilyë, Jesus tëgëk jëmëjt ja kujkm ojts yˈëwaˈkxy kyäjpxwaˈkxy, per nituˈugë myëgaˈax ojts kyapanëjkxyëty (Fwank 7:5). Oknëm ja myëgaˈaxëty ojts pyanëjkxëdë (Apos. 1:14). Ko nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm kyaj nnijäˈäwëm pënaty myëdunaambyë Jyobaa. Ta näägë jäˈäy mëdiˈibë kyaj netyë tyëkëdë ëxpëjkpë, ets taa nanduˈun mëdiˈibë kyaj tmëdowäˈändë Diosë yˈayuk. Per ko tˈixtë wiˈix njukyˈäjtëm ets wiˈix ndukxondakëmë Diosë tyuunk, mbäädë net ok “tmëjkumaytyë Dios”. w21.05 paj. 18 parr. 17, 18

Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, ojts ttukˈaneˈemy ja yˈëxpëjkpëty parë tˈëwäˈkx tkäjpxwäˈkxtët ja oybyë ayuk mëdiˈibë nyimaytyakypyë Diosë gyobiernë ets tyukniˈˈijxë nanduˈun wiˈix mbäät ttundë (Luk. 8:1). Tyukmëtmaytyak ti tyundëp ko jäˈäy tmëdoowˈittët ja Diosë yˈayuk ets ko kyaj tmëdowäˈändët (Luk. 9:2-5). Ojts nanduˈun tnaskäjpxë ko yajkäjpxwäˈkxäˈäny ja Diosë yˈayuk “mä tëgekyë naxwinyëdë” (Mat. 24:14; Apos. 1:8). Jesus tyukˈanaˈam nanduˈun ja yˈëxpëjkpëty parë jäˈäy ttukniˈˈixëdët ets tmëmëdowdët tukëˈëyë mëdiˈibë nety të tniˈanaˈamë. Jesus jyënany ko yäˈädë tuunk yajtuunˈadëˈëtsäämp mä ndiempëˈäjtëm, “axtë ko jyäˈtët ja tiempë” mä jyëjpkëxëdë yäˈädë jukyˈäjtën (Mat. 28:18-20). Juan, ojts ok tkujayë mä Apocalipsis ko Jesus tsyojkypy ets niˈamukë yˈëxpëjkpëty tpudëkëdët ja jäˈäy parë ttukˈixyˈatëdë Jyobaa (Diˈibʉ Jat. 22:17). w21.07 paj. 2, 3 parr. 3, 4

Tyam, mayë jäˈäy ttundë tijaty jeˈeyë parë nyayajmëjpëtsëmäˈänëdë, oy ttimˈaxëktundët ja myëguˈuktëjk. Extëm nˈokpëjktakëm, mbäät tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë negosyë tuump tˈaxëktunyë myëguˈuk mëdiˈibë nanduˈun myëdäjtypyë negosyë nëgoo ko yˈokmëjpëtsëmy. Mbäät nanduˈun tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë tyukˈëyiˈiky tyukuyajtypyë pelotë, nijot dyajtsayuty ja myëguˈuk nëgoo ko yˈokmadaˈaky. O waˈan tuˈugë mixy o kiixy mëdiˈibë tëkëyäämp mä unibersidad ttunyë trampë mä yˈeksamen parë tyëkët. Ëtsäjtëm nnijäˈäwëm ko kyaj yˈoyëty duˈun nˈadëtsëm, pes pënaty duˈun adëtstëp yëˈë tyuundëp “diˈibë nyiniˈx kyëbäjk wyinmäˈänyˈäjttëp” (Gal. 5:19-21). Per ¿mbäädëdaa näägë Dios mëduumbëty ttundë kompetensyë mä kongregasionk ets kyaj tpëktëdë kuentë? Jëjpˈam yaˈˈatsoowëmbitët, pes mbäät kyaj nmëguˈukˈäjtëm nyekyˈittë tuˈugyë. Oy ko nimaytyakëmë yˈijxpajtënë Dios mëduumbëty mëdiˈibë yajmaytyaktëp mä Biiblyë mëdiˈibë kyaj ojts nyayˈijxkijpxyëdë mëdë myëguˈuktëjk. w21.07 paj. 14 parr. 1, 2

Pënaty myëdäjttëp ja tsojkën mëdiˈibë ninäˈä kyakugëxë pyudëjkëdëp ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë mon tuk yajpattëp. Nanduˈun tyam ja nmëguˈukˈäjtëm tpudëkëdë ja myëguˈuktëjk. Yëˈëjëty tsyojktëp ja myëguˈuktëjk ets pyudëkëyandëp nuˈun myadäˈäktë (Prov. 12:25, notë; 24:10). Pääty, nˈokpanëjkxëm ja käjpxwijën mëdiˈibë yäjkë apostëlë Pablo: “Jotmëkmoˈoytyë pënaty kumoˈon kudujkëdëp, pudëkëdë pënaty yaˈˈayow yaˈˈamäˈät, mëmaˈkxtuktë niˈamukë” (1 Tes. 5:14). ¿Wiˈix mbäät niˈigyë nbudëjkëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mon tuk nayjyäˈäwëp? Ko nmëdoowˈijtëm wiˈix jyënaˈany ets ko nˈanmäˈäyëm ko ntsojkëm. Jyobaa yˈijxypy tukëˈëyë tijaty nduˈunëm parë nbudëjkëm ja yˈuˈunk jyaˈa mëdiˈibë yajtsobatypy. Mä Proverbios 19:17 jyënaˈany: “Pënë myayˈäjtën tyuunëbë ayoobë jäˈäy, yëˈë tyukˈanuˈkxypyë Jyobaa, ets yëˈë kujuyäˈänxëp ja tyuˈunën”. w21.11 paj. 10 parr. 11, 12

¿Ti mbäät nduˈunëm parë tyam nnayjyëjpˈijxëm mä tijaty miimp këdakp? Tim jawyiin, oy ko kyaj nwinmäˈäyëm ko ja jukyˈäjt madakën yëˈëjën tim jëjpˈam, pes tsojkëp njamyajtsëm ko jäˈtäämbë tiempë mä nikaktäˈäyäˈänëm tijaty nmëdäjt njaygyajpëm. Ets ja tuk pëky, yëˈë ko ndukjotkujkˈäjtëm tijaty tyam nmëdäjt njaygyajpëm ets nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk ko nnaymyaˈayëm mëdë Jyobaa. Ko niˈigyë nˈixyˈäjtëmë Jyobaa, ta niˈigyë nˈitäˈänëm seguurë ko yëˈë xyjantsy xykyuwäˈänäˈänëm ko nety xynyibëdëˈkëmë Gog mëdiˈibë tsoˈomp Magog. Extëm jyënaˈanyë tekstë mëdiˈibë tyam, yëˈë xytyukˈijxëm tiko David yˈijty seguurë ko Jyobaa kyaj nety myastuˈudäˈänyëty. Yëˈë xëmë ttukˈijxpejtyë Jyobaa ets ninäˈä kyamastutë. Ko David myutskˈäjty, ta tsyiptuuny mëdë Goliat, tuˈugë filistee jäˈäy mëdiˈibë tsipˈixy ets jantsy päjkˈyeny. Duˈun tˈanmääy: “Mä yäˈädë xëëw Jyobaa mgëyakäˈänyëty ngëˈëjotyëts” (1 Sam. 17:46). Ets ok, ko tyuuny mä ja tyëjkë rey Saúl, ta kanäkˈok jayaˈooganë, perë David yëˈë netyë Jyobaa pudëjkëp (1 Sam. 18: 12). Ijtpë nety seguurë ko duˈunyëmë Jyobaa pyudëkëyaˈanyëty mët ko të nety tˈixy wiˈix të yˈokpudëjkëbë ko tpatyë amay jotmay. w22.01 paj. 6 parr. 14, 15

Jyobaa xëmë tijaty ttuny maˈkxtujkën myëët ets kyaj pojën tijaty ttuungojy. Ko duˈun ttuny yëˈë parë dyajmëjpëtsëmyë xyëëw ets parë ndukˈoyˈäjtëm. Extëm nˈokpëjktakëm ko ojts dyajkojˈyë yäˈädë Naxwinyëdë mä ntsënäˈäyëm, wanaty wanaty tijaty ojts dyajkojy. Biiblyë nyigajpxypy wiˈixë Dios ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë. Jyënaˈany ko ojts “tˈaˈixë jënuˈun myëjwiinˈatëty”, “maa wyaˈktaˈatsyën” ets ojts tpëjtaˈaky “ja tsaa ma kyëxmëtäˈäkëtyën” (Job 38:5, 6, TY). Jyuˈt nanduˈunë tiempë parë tpawinmääy tijatyë nety të dyajkojy (Gén. 1:10, 12). ¿Nbawinmäˈäyëm wiˈixë anklëstëjk nyayjyäˈäwëdë ko tˈijxtë wiˈixë Jyobaa tijaty të dyajkojy? Seguurë ko jantsy agujk jotkujk nyayjyäˈäwëdë, pääty tmëjkumääytyë Jyobaa. ¿Ti yäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko Jyobaa kanäk mil jëmëjtë tiempë dyajnäjxy parë ojts dyajkojˈyë Naxwinyëdë, mëtsäˈä ets tijaty jukyˈäjtp. Ko tˈijxy tijatyë nety të dyajkojy, ta jyënany ko “jantsy oy tukëˈëyë” (Gén. 1:31, MNM). w21.08 paj. 9 parr. 6, 7

Mä ja ijxpajtën mëdiˈibë Jesus myaytyak, yëˈë mä tuˈugë yetyëjk mëdiˈibë tsoˈon. Per mä kyatsoonyëm, ta twoomujky niˈamukë ja tyuumbëtëjk ets tmooytyë ja talentë parë dyajganarattët. Tuˈugë tyuumbë ja tmooy mëgoxkë talentë, jatuˈuk majtsk, ets jatuˈuk, ja jeˈeyë tmooy tuˈuk, duˈun yajmooytyë extëmë nety niduˈuk niduˈuk tmëdattë wijyˈäjtën. Ja myëduˈukpë tuumbë ets ja myëmajtskpë, mëk tyuundë parë niˈigyë tmooytyë meeny ja wyintsën. Per ja myëdëgëëkpë, kyaj dyajganaräjty ja meeny ets pääty ja wyintsën ojts yˈëxkajxënë. Ja myëmajtskpë mëduumbë, jyaygyujkë ko jëjpˈamë nety ja tuunk mëdiˈibë të tyuknipëkyëty ja wyintsën, pääty mëk jyantsy tyuuny. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? Ta yˈakˈyajmooy ja majtskë talentë. Jantsy agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ja wyintsën ets aktuknipëjkë mas niˈigyë tuunk. w21.08 paj. 21 parr. 7; paj. 22 parr. 9, 10

Jyobaa nëgooyë dyaˈijxënë maˈkxtujkën mä tyamë tiempë jyëjpkëxanë, pes kyaj ttsoky ets nituˈugë jäˈäy kyutëgoyët (2 Peed. 3:9). Niˈamukë jäˈäy tmoˈoytyë tiempë parë jyodëmbittët, per këxäämbë myaˈkxtujkën. Pënaty kyaj tpuwäˈägëdë ja Diosë gyobiernë, duˈun kyugëxëyäˈändë extëm ja faraon, ja tiempë mä Moisés dyaˈˈawäˈätspëtsëëmyë israelitëty. Jyobaa duˈun tˈanmääyë faraon: “Käˈäp jeexyë të xykyamayëts mijts ëxëëk të nduny mëët yëˈë ëyoˈon jotmay kanääk pëkypyë mä mijtsën ets mä yëˈë mnax mgäjpnën, ets mijts jënäˈäjëp jeexyë mnajëwäˈknë yää naxwiiny. E ëjts tëjëts nyajkutuky, ets mjuukyˈatëty, ets xyˈixëty wiˈixˈaampy ëjts yëˈë mëkˈäjtën nmëëtëtyën, ets duˈun agajpxy nˈitëtyëts oy tyimmääjëty” (Éx. 9:15, 16, MNM). Kuanë ko nëjkx tˈëxkaptë tukëˈëyë ja nasionk ko Jyobaa yëˈëyë naytyuˈuk ja Diosë tëyˈäjtënbë (Ezeq. 38:23). Ko jyënaˈanyë tekstë mëdiˈibë tyam yajkäjpxp, ‘nyajˈyuˈkxaambyëts jatëgok ja nax’, tëgatsy nyiwijy nyikejy mët mëdiˈibë yajmaytyakp mä Ageo 2:7. Pes yëˈë yˈandijpy ko pënaty duˈun extëmë faraon kyaj tˈëxkaptë ko Jyobaa yëˈëyë mëdiˈibë nitëjkëp yˈanaˈamët, kutëgoyandëp winë xëëw winë tiempë. w21.09 paj. 18, 19 parr. 17, 18

¿Të tuˈugë mjëëky mmëguˈuk yaˈëxkexy mä Diosë kyäjpn ets mëk xyjyawë? Ets ¿ti mbäät xytyuny pën mä kongregasionk tap tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë niˈigyë axëëk myajnayjyäˈäwëp mëdë yˈääw yˈayuk? Niˈamukë ak pokyjyaˈay nyajpatëm ets kyaj mbäät ndimˈawijx ndimjëjpˈijxëm parë xëmë dyajtundëdë ääw ayuk mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm (Sant. 3:2). Pääty, këdii wiˈix mnayjyawëdët pën jam näägë nmëguˈukˈäjtëm kyaj tnijawëdë wiˈix mˈanëˈëmxëdët o axtë mdukˈyajtsayutëdët ja yˈääw yˈayuk, oyë nety duˈun tkatunäˈändë. Jamyats ja käjpxwijën mëdiˈibë yäjkë apostëlë Pablo: “Duˈunyëm mnaymyëmaˈkxtukëdët nixim niyam ets mnaybyokymyaˈkxëdët amumduˈukjot nixim niyam, pën jam pën të tmëdëgoyë myëguˈuk” (Col. 3:13, TNM). Nˈokpudëjkˈadëtsëm pënaty ja jyëëky myëguˈuk të tmastuˈuttë Jyobaa. Yëˈëjëty, niˈigyë tyam yajmëjääwmoˈoyäˈändë ets yajtsokäˈändë (Eb. 10:24, 25). Näˈäty, ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të yaˈëxkaxtë jyëëky myëguˈuk kyaj yˈokˈyajtuunëdë kuentë, duˈunxyëp extëm yëˈëjëty nanduˈun të yaˈëxkaxtë. ¡Ninäˈä duˈun ngatuˈunëm ja nmëguˈukˈäjtëm! Ja ënäˈktëjk mëdiˈibë tyääk tyeety të yaˈëxkaxtë, yëˈë mëdiˈibë mbäät niˈigyë nmëjääwmoˈoyëm ets njotkujkmoˈoyëm. w21.09 paj. 29 parr. 13, 14; paj. 30 parr. 16

Ko tuˈugë kiixy o mixy tmëtmaytyaˈagyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë, ta nixim niyam nyaymyëjääwmoˈoyëdë (Rom. 1:12). Ja mixy, ta mas niˈigyë yˈitäˈäny seguurë ko Jyobaa kyuentëˈäjtypy pënaty mëduunëp, ets ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyënë, ta nyayjyawëyaˈanëty ko yajtsojkp ets tyukxondäˈägaampy ko tnigajpxy tnimaytyaˈaky wiˈixënë Jyobaa të pyudëkëty mä jyukyˈäjtën. Ja tsujˈäjtën këjx näjxp, per pënaty xëmë myëduundëbë Jyobaa, tuˈuk tuˈugë jëmëjt niˈigyë yajnaxëdë tsuj (1 Tes. 1:2, 3). ¿Tiko? Yëˈko nuˈunë xëëw jëmëjt të nyaxy, të tnasˈixëdë ets ja Diosë myëjääw pyudëkëdët parë nyayaˈoyëdët. Ko niˈigyë nˈixyˈäjtëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të myëjjäˈäyëndë ets tijaty xytyukniˈˈijxëm, ta niˈigyë nyajtsobäädäˈänëm. Ko ja ënäˈktëjk dyajtsobäättë ja mëjjäˈäytyëjk, ets ko ja mëjjäˈäytyëjk dyajtsobäättë ja ënäˈktëjk, ta niˈamukë ja nmëguˈukˈäjtëm ttukˈoyˈattë. w21.09 paj. 7 parr. 15-18

Oy ko kyaj nˈëbat ngäjpxpatëmë nmëguˈukˈäjtëm, niˈigyë mbäät njäˈäyˈäjtëm extëmë Jyobaa mëdiˈibë “jyantsymyëdäjtypy ja mëj paˈˈayoˈon” (Éfes. 2:4). Ko tijaty ndukmëduˈunëm ja nmëguˈukˈäjtëm, duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko njantsy pyaˈˈayoˈowëm. Nˈokwinmäˈäyëm wixaty mbäät nbudëjkëm, extëm mä familyë, mä kongregasionk o mä ja it lugäär mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm. Taaˈäjtp kanäk pëky wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëmë paˈˈayoˈowën. Extëm nˈokpëjktakëm, ¿jam pën nnijäˈäwëm mëdiˈibë yajjotkujkmoˈoyäämp? ¿Mbäät nmënëjkxëmë kyaˈay yˈukën o jam wiˈixtsoo nbudëjkëm? ¿Jam tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë të tnijëmbityë Jyobaa dyajtëgoyˈajtyë myëtnaymyaayëbë mëdiˈibë jotkujkmoˈoyëdëp? ¿Mbäät ndukninëjkxëmë oybyë ääw ayuk pënaty yajjotkujkmoˈoyandëp? (Job 29:12, 13; Rom. 10:14, 15; Sant. 1:27). Mbäät wiˈixëm nyajnigëxëˈkëm ja paˈˈayoˈowën ko nbëjkëmë kuentë wiˈix yaˈix yajpäättë pënaty mëët nyajpatëm. Pën nyajnigëxëˈkëmë paˈˈayoˈowën, ta jantsy agujk jotkujk nyayjyawëyaˈanyëtyë Jyobaa, ja nDeetyˈäjtëmë tsäjpotmëdë “diˈib jantsy paˈˈayoop”. w21.10 paj. 13 parr. 20-22

Mä Salmo kapitulo 23 David ojts tnigajpxy ko mëdiˈibë niˈigyë yajtsobat, yëˈë ko Jyobaa mëjwiin kajaa kyunuˈkxë mët ko tpastoorˈaty. Jyobaa ojts tyukniˈˈixëty “ja nëˈë tuˈu mëdiˈibë tëyˈäjtën mëët” ets pudëjkë ko tpatyë amay jotmay ets ko yˈagujkˈäjty jyotkujkˈäjty. David jyënaˈany ko pyäädaambyë netyë amay jotmay oyxyëp ääyoty mëëyoty jyatimypyoˈkxpë. Ets näˈäty mon tuk nyayjyäˈäwë extëmxyëp nyëˈëyeˈey tyuˈuyeˈey mä ja “ajoy mëdiˈibë jantsy kootsëm”, ets jyënany ko myëdäjt nanduˈunë myëtsip. Per kom yëˈë Jyobaa pyastoorˈäjt, päätyë David jyënany: “Nitiits ngatsëˈëgëyaˈany”. ¿Wiˈixën ko njënäˈänëm ko David “nitii oyˈäjtënë” ojts kyatëgoyˈäjtxëty? Yëˈko myëdäjtaabyë nety mëdiˈibë mbäät pyudëkëty parë niˈigyë tmëwingonëdë Jyobaa. Kyaj nety yëˈë yaˈˈagujkˈaty yajjotkujkˈatyëty tijaty myëdäjty jyaygyejpy, pes yëˈë tyukjotkujkˈäjtypyë nety ti Jyobaa mmooyëp. Yëˈë niˈigyë jëjpˈam dyajnäjxy ko Jyobaa kyunuˈkxë ets kyuentëˈäjtë. Extëmë David jyënany, yëˈë xytyukˈijxëm ko kyaj yˈoyëty ndimypyaˈoˈktëˈëwëm ja jukyˈäjt madakën. w22.01 paj. 3, 4 parr. 5-7

Nuˈun kujkë tiempë nyaxy, mayë Dios mëduumbëty yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë oyë jäˈäy tkamëdowäˈändë. Extëm nˈokpëjktakëm, Noé “diˈibë kyäjxwäˈx esë jäˈäy wäˈäts jyikyˈattët” waˈan jantsy kanäk jëmëjt duˈun tyuuny (2 Peed. 2:5). Noé jyëjpˈijx etsë jäˈäy tmëdoowˈittëdë Diosë yˈayuk, perë Jyobaa ojts tyukjaygyukëyaˈanyëty ko kyaj nety mayë jäˈäy tmëdoowˈitäˈändë. Pes ko ojts yajtukˈaneˈemy tkojët ja arkë, duˈun yaˈˈanmääy: “Tyamëts mët mijts ngajpxyˈaty; ets mdëkët mä arkë, mijts mëdë mˈuˈunk mˈënäˈk, mgudëjk etsë mˈuˈunk mˈënäˈkë kyudëjkëty” (Gén. 6:18). Ko ojts yaˈˈanëëmë nuˈunën ja arkë myëjˈatäˈäny, mbäätxyëbë Noé tjapëjkyë kuentë ko niwaanë nety ja jäˈäy mëdiˈibë myëdoowˈitandëp ja Diosë yˈayuk (Gén. 6:15). Ets duˈunën tyuun jyäjttë. Pes nituˈugë jäˈäy tkaˈoymyëdoowdë Diosë yˈayuk (Gén. 7:7). ¿Waˈandaa Jyobaa wyinmääy ko kyaj tsyobääty mëdiˈibë Noé tyuun? Kyaj. Jyobaa mëjwiin kajaa ttukjotkëdaky mët ko Noé duˈun ttuundääy extëm yaˈˈanmääy (Gén. 6:22). w21.10 paj. 26 parr. 10, 11

¿Nbawinmäˈäyëm wiˈixë Rut nyayjyäˈäwë ko duˈunë xyakxy jyënany? Të nety tpudëkë Noemí nuˈun të myadaˈaky. Pes të nety mëët jyëˈëy yaˈaxy, tjotkujkmoˈoy ets kanäk xëëw nety mëët të tyuˈuyeˈey. Perë Noemí duˈun jyënany: “Tëtsë Jyobaa xyajjëmbity awäˈäts këwäˈäts”. Oyë netyë Rut jyayajpääty mëdë xyakxy kyaj jyawë Noemí dyajtsobaty tijaty tukmëduunë. Seguurë ko Rut jantsy axëëk nyayjyäˈäwë ko duˈun tmëdooy, per kyaj tmastutyë Noemí (Rut 1:3-18). Mbäät tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mon tuk yajpatp, dyajpëtsëmyë ääw ayuk mëdiˈibë mbäät xyajtsayujtëm, oyë nety njatuˈunëmë mëjääw parë nbudëkëyäˈänëm. Per kyaj mbäät ndimˈyajpojkojëm. Oy ko kyaj nmastutëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm ets nˈijxëm wiˈix mbäät njotkujkmoˈoyëm (Prov. 17:17). Waˈan tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm dyajtëgoyˈatyë naybyudëkë ets ko nˈawäˈänëm, mbäät kyaj tˈokkupëkäˈänët. Per pën nmëdäjtëm ja tsojkën mëdiˈibë ninäˈä kyakugëxë, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nmastutëm (Gal. 6:2). w21.11 paj. 11 parr. 17-19

Ko mä Biiblyë dyajtunyë yäˈädë ayuk wäˈäts etsë wäˈätsˈäjtën, yëˈë yˈandijpy ko njukyˈäjtëm wäˈäts ets ko wäˈäts nDiosmëduˈunëm. Mbäät yëˈë nanduˈun tmaytyäˈägäˈäny ko tuˈugë jäˈäy aduˈuk tmëdunyë Dios. O ja tuk pëky njënäˈänëm, wäˈätsë nety njukyˈäjtëm pën nmëduˈunëmë Jyobaa extëm ttukjotkëdaˈaky ets pën nnaymyaˈayëm mëët. Oy pokyjyaˈay nyajpatëm, mbäät nnaymyaˈayëm mëdë Jyobaa, ja Dios mëdiˈibë yajpatp mëk wäˈäts. Jyobaa yëˈë tuˈugë Dios mëdiˈibë wäˈäts ets ak duˈun winë ttuny. Duˈunën jyënandë näägë anklëstëjk, mëdiˈibë yajtijtëp serafin, mëdiˈibë wingon yajpattëp mä Jyobaa yajkutuky: “Wäˈäts, wäˈäts, wäˈätsë Jyobaa mëdiˈibë myëdäjtypyë tsyiptuumbëty” (Is. 6:3). Yäˈädë anklëstëjk tsojkëbën yajpäättët wäˈäts parë oy yˈittët mëdë Dios. w21.12 paj. 3 parr. 4, 5

Mayë ënäˈktëjk myëmääy myëdäjtëp mëdiˈibë nëˈë tuˈu mbäät tˈokpanëjkxtë. Pes mä yˈeskuelëˈattë, mbäädë myaˈestrëtëjk ets ja jyëëky myëguˈuk mëdiˈibë kyaj yˈëxpëktë yˈanëˈëmxëdë parë niˈigyë yˈakˈëxpëktët mä unibersidad, duˈun tmëdattët oy ja tyuunk ets tpäättëdë myeeny syentääbë. Per ko duˈun ttundët, mbäät niˈigyë ja xyëëw tiempë pyëjkxëdë. Ets mbäät ja tyääk tyeety o ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët tuˈugyë yˈëxpëktë, yˈanëˈëmxëdë parë niˈigyë tmëdundëdë Dios. ¿Ti pudëkëyanëp ja kiixy o ja mixy mëdiˈibë tsyojkypyë Jyobaa parë ttunët mëdiˈibë oy? Yëˈë ko tkäjpxët ets tpawinmayët extëm jyënaˈanyë Efesios (Efes. 5:15-17, TNM). Ko nety të tkäjpxtäˈäy, ta net nyayajtëwëdët: “¿Titsë Dios xytyukmëtsojkp ndunët? ¿Mëdiˈibëdaa tyukjotkëdäˈägëp? ¿Mëdiˈibë tuˈujëts mbäät nmatsy parëts yajxonë ndiempë nyajtunët?”. Nˈokjamyajtsëm “ko tsiptakp ja xëëw tiempë” ets ko timjëjptëgoyanëbë Satanásë yˈanaˈamdakn. w22.01 paj. 27 parr. 5

¿Näˈä Santiago ojts tpanëjkxtsondaˈagyë Jesus? Jaˈko Jesus jyukypyejky, ko “kyëxeˈky mä yëˈë Santyäˈägë, es [...] mä nidëgekyë apostëlëty” (1 Kor. 15:7). Tim tëgäjtsë jyukyˈäjtënë Santiago ko nyaybyatë jatëgok mëdë Jesus. Santiago tamë nety yajpääty Jerusalén mët ja apostëlëtëjk ko tyukëdakë ja Diosë myëjääw (Apos. 1:13, 14). Ets ok, Santiago yëˈë nanduˈun mëdiˈibë ojts twoowˈyeˈey ja Diosë nyax kyäjpn (Apos. 15:6, 13-22; Gal. 2:9). Mä tkatukjäˈtynyëmë jëmëjt 62, Santiago nyijäˈäyë ja Dios mëduumbë mëdiˈibë nety nëjkxandëp tsäjpotm. Yäˈädë neky mëdiˈibë jyaay, mëjwiin kajaa tyam pyudëkëdë, duˈun pënaty jukyˈatandëp jam tsäjpotm o yä Naxwiiny (Sant. 1:1). Josefo, tuˈugë ëxpëkyjyaˈay mëdiˈibë jukyˈäjt mä primer siiglë, jyënaˈany ko Santiago yëˈë ojts yaˈoogyëtyë Anán, ja saserdotë wintsën. Santiago kyaj tmastutyë Jyobaa axtë yˈoˈky. w22.01 paj. 9 parr. 3-5

Tuk pëky mëdiˈibë xytyukniˈˈijxëm yëˈë extëm jyënaˈanyë tekstë mëdiˈibë tyam ko kyaj mbäät njëjpˈijxëm etsë Jyobaa xykyuwäˈänëm mä ja amay jotmay mëdiˈibë nbatëm. Duˈun extëmë Jesus, tsojkëp nnayjyëjpˈijxëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay, mbäät axtë nguˈoˈkëm (Mat. 16:24, 25). Jyobaa kyaj nanduˈun tnasˈixëyaˈany parë nmënäjx nyajnäjxëmë amay jotmay mëdiˈibë kyaj mbäät nmëmadakëm (1 Cor. 10:13, TNM). Ja tuk pëky mëdiˈibë xytyukniˈˈijxëm, yëˈë ko mbäät nguˈayoˈowëm oy ti të ngatuundëgoˈoyëm, duˈun extëmë Jesus jyajty (1 Peed. 2:19, 20). Naxwinyëdë jäˈäy xymyëtsipˈäjtëm mët ko kyaj nduktëjk ndukwäˈkëm tijaty yëˈë tyuundëp ets mët ko nnigäjpx nnimaytyakëm ja tëyˈäjtën (Fwank 17:14; 1 Peed. 4:15, 16). Jesus jyaygyujkë tiko Jyobaa tnasˈijxë parë yˈayowët. Per näägë Dios mëduumbë nayajtëëwëdëp tiko Jyobaa tnasˈixë ets dyajnaxtëdë amay jotmay (Hab. 1:3). Komë Jyobaa paˈˈayoop ets maˈkxtujkp, nyijäˈäwëp ko yajjotkujkmoˈoyäˈänëm, yëˈë kyaj wyinmay ko nyajtëgoyˈäjtëmë mëbëjkën (2 Kor. 1:3, 4). w21.04 paj. 11 parr. 9, 10

Kyupëjkypy Jyobaa ko jäˈäy yˈawdatëdë, per net pën tyuundëp tijaty tyukjotkëdakypy, pën tsojkëdëp ets pën wingutsëˈkëdëp. Mëkë Jyobaa ntsojkëm ets nnijäˈäwëm ko nitëjkëp parë nˈawdäjtëm, pääty nˈawdatäˈänëm extëm ttukjotkëdaˈaky. Tuk pëky wiˈix nˈawdäjtëm, yëˈë ko nmënuˈkxtakëm. Mä Biiblyë yaˈijxkijpxyë nuˈkxtakën mët ja päˈäkxuˈkpë mëdiˈibë ijty yajnoˈkp mä ja tabernakulo, ets ok, mä ja templë. Yäˈädë päˈäkxuˈkpë nëgooyë ttukjotkëdaknë Dios. Nanduˈunën tjantsy “tyukxondaky” ko winë ääw winë jot nmënuˈkxtakëm, oy ngaˈˈayukpatëm (Prov. 15:8; Deut. 33:10). Jyobaa oy nyayjyawëty ko nˈanmäˈäyëm ko ntsojkëm ets ko nguˈëˈëw ngukäjpxëm tijaty. Jyobaa tsyojkypy parë ndukmëtmaytyakëm ti nmëmäˈäy nmëdäjëm, tijaty ntsojkënyëˈäjtëm ets tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm. Pääty mä kyajnëm nmënuˈkxtakëm, oyxyëp ko jawyiin nˈokwinmäˈäyëm wiˈixën nˈanëëmëyäˈänëm. Ko duˈun nduˈunëm, mbäädë netë Jyobaa dyajnaxy ja nnuˈkxtakën extëmë päˈkxuˈkën mëdiˈibë tyukjotkëdakypy. w22.03 paj. 20 parr. 2; paj. 21 parr. 7

Ko nety myinyë Armajedon, ëtsäjtëm kyaj nëjkx nˈanëëmëyäˈänëmë Jyobaa ti tyunëp o ti kyatunëp (Mat. 25:34, 41, 46). ¿Ndukjotkujkˈatäˈänëmë Jyobaa o waˈandaa nëjkx nmastutëm mët ko kyaj ngupëjkëm extëm tijaty të ttuknibëjktäägë? Tsojkëbën tyam mas niˈigyë ndukjotkujkˈäjtëmë Jyobaa parë nëjkx nanduˈun nduˈunëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Okpawinmay wiˈix nnayjyawëyäˈänëm ko nety jam nyajpatëm mä ja jembyë jukyˈäjtën. Kyaj nyekyjyamˈatäˈäny ja relijyonk mëdiˈibë winˈëˈëmp winxäjp, ja ajuuy adoˈkpëty mëdiˈibë yˈatsojktëp ja meeny sentääbë ets ni ja gobiernëtëjk mëdiˈibë tyëytyuundëp ja naxwinyëdë jäˈäy ets yaˈˈayoowdëp. Kyaj nyekyjyamˈatäˈanyë yuu päˈäm, mëjjäˈäyˈat ets ni oˈk tëgoˈoyën. Të nety ja Satanás mët ja kyaˈoybyëtëjk yajtsumdë tuk mil jëmëjt. Kyaj nyekyjyaˈˈatäˈäny yä Naxwiiny pënaty yajjaˈäjttëbë axëkˈäjtën (Diˈibʉ Jat. 20:2, 3). ¡Agujk jotkujk nnayjyawëyäˈänëm ko nety të ndukjotkujkˈäjtëmë Jyobaa extëm tijaty ttuny! w22.02 paj. 6 parr. 16, 17

Jesus tuˈugyë nyayaˈijtë mëdë jäˈäyëty ets yˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty parë nyayaˈoyëdët ko ti dyajtsiptäˈäktët. Duˈun tˈanmääytyë: “Nikaˈak yëˈë mwintsëˈkën jam altaar windum es nëjx jawyiin mnayyajtiˈigyëdë mëdë mmëguˈuk”. Tsojkëbë nety duˈun ttundët parë Jyobaa tkupëkët ja wintsëˈkën (Mat. 5: 23, 24). Janääm jatsojk nanduˈun ojts tˈanëëmëdë ja yˈapostëlëty ets kyaj dyajtsiptäˈäktët pënën ijtp mëj mä yëˈëjëty (Luk. 9:46-48; 22:24-27). Parë nyajjaˈäjtëmë tuˈugyëˈäjtën, tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm parë kyaj jeˈeyë ntsipˈëxtäˈäyëm. Niˈigyën mbäät nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny parë nyaˈoˈoyëm ja jotmay ets nanduˈun nbudëjkëm parë nyayaˈoyëdët mët ja myëguˈuk (Filip. 4:2, 3; Sant. 3:17, 18). Oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Axtë nuˈunëts tijaty ndunäˈäny parëts nnayaˈoyëdët mëdëts ja nmëguˈuk? ¿Nbëjkëˈkypyëtsë tsip akë kots axëëk xyajnayjyawëty tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm? ¿Yëˈëts ntsojkypy parëts ja nmëguˈuk jawyiin xynyiminët ets tˈëwˈoy tkäjpxˈoyët ja jotmay? ¿O ëjts mëdiˈibë jawyiin ninëjkxypy oyëts njawinmay ko yëˈë poky myëdäjtypy?”. w22.03 paj. 10 parr. 10, 11

Tëëyëp ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë ko ja Diosë kyäjpn nyayˈawanëyaˈanyëty namayˈäjtën parë tmëdunäˈändë Jyobaa ets yëˈë Jesus nëˈëmoˈoyan tuˈumoˈoyanëdëp (Sal. 110:3). Taajën tyam duˈun tyuny jyatyëty. Pes jëmëjt jëmëjt, miyonkˈamë yˈoorë tkëyaktë Dios mëduumbëty mä yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtë ets kyaj pën myëjuyëdë. Yajtuundëp nanduˈunë xyëëw tiempë ko tpudëkëdë myëguˈuktëjk, tjotkujkmoˈoytyë ets tpudëkëdë parë niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa. Kajaa xyëëw tiempë nanduˈun dyajtundë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy ets ministerial ko tˈëxpëktë kontiempë tijaty yajnaxandëp mä reunyonk o ko dyiskursaratäˈändë, ets ko nëjkx tkuˈix tkugäjpxëdë ja myëguˈuktëjk parë tmëjääwmoˈoytyë. ¿Tiko duˈun ttundë? Yëˈko ttsoktë Jyobaa ets ja myëguˈuktëjk (Mat. 22:37-39). Jesus kyaj këˈëm ojts nyaymyëmay nyaymyëdäjˈyëty, yëˈëjën niˈigyë myëmääy myëdäjë wiink jäˈäy, ëtsäjtëm ninuˈun nDiosmëduˈunëm, nanduˈun njäˈäyˈatäˈänëm extëmë Jesus (Rom. 15:1-3). Pën nduˈunëm duˈun, oy wyimbëtsëmäˈäny. w22.02 paj. 20 parr. 1, 2

Jam Israel kamduun ujtstuundëp ijtyë jäˈäy ets ja mëdiˈibë mëduump tuk xëëw, uxëp tˈaxäjë ja myëjuˈuny. Pääty, pën mä taabë xëëw kyaj të yajmëjuy ja mëduumbë, kyaj nety tmëdaty ti nyigayëbë taabë xëëw mëdë fyamilyë. Jyobaa duˈun jyënany: “Mijts mnijäˈäp wäˈäts ko ja jäˈäy ëyoop yajmëyajtypy ja wit meeny. Pääty ënetyë xymyëjuyëty, ets tmëëtˈatëty tii nyigayëbën” (Deut. 24:14, 15, MNM; Mat. 20:8). Tyam, kyaj nëgoo jäˈäy nyekyyajmëjuy xëëwˈam, pes ja myëjuˈuny tˈaxäjëdë winsëmään o windukpoˈo. Per duˈunyëm xypyudëjkëmë Levítico 19:13, pes ta näägë wintsëndëjk mëdiˈibë jeˈeyë jäˈäy tyuumbëˈäjttëp ets jantsy waanë tmëjuytyë. Mët ko nyijäˈäwëdëp ko yäˈädë jäˈäyëty yajtëgoyˈäjttëp ets kuanë ko tyundët oy waanë tyimˈyajmëjuytyët. Mbäät njënäˈänëm ko duˈunxyëp extëm tmëwëˈëmë ja “myëjuˈuyën tuˈugë mëduumbë”. Pääty pën tuˈugë Dios mëduumbë myëdäjtypy tuˈugë negosyë mä dyajmëdunyë jäˈäy, tsojkëp tmëjpëjktäˈägëdë yäˈädë ëwij käjpxwijën. w21.12 paj. 10 parr. 9, 10

Ko nˈokpawinmäˈäyëm, Jesus ayoobë nety ets pääty pyatë tëëtsë ets tsyojk parë pën yajnëˈuugëdët. Jesus nyigäjpx wiˈixë nety nyayjyawëty, ets ëtsäjtëm oy ko nanduˈun nnigäjpxëm wiˈix nnayjyäˈäwëm. Mbäät näˈäty xytsyiptakxëm nˈamdoˈowëmë naybyudëkë, per pën ja näˈä nyajtëgoyˈäjtëm, nˈokˈamdoˈowëm. Extëm nˈokpëjktakëm, pën të nmëjjäˈäy nmëˈˈënäˈkënë o pëjk ijxëm, mbäät nˈamdoˈowëmë naybyudëkë tuˈugë mëtnaymyaayëbë mëdiˈibë mbäät xywoownëjkxëm juuy këbajtpë o tsoybyajtpë. Ets pën nnayjyäˈäwëm mon tuk, nˈokˈamdoˈowëmë naybyudëkë ja mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy o tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mbäät tmëdoowˈity wiˈix nnayjyäˈäwëm o mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm mëdë yˈääw yˈayuk (Prov. 12:25). Nˈokjamyajtsëm ko nmëguˈukˈäjtëm xytsyojkëm ets xypyudëkëyäˈänëm ko nety “nyajnäjxëmë ayoˈon jotmay” (Prov. 17:17). Per yëˈëjëty kyaj tnijawëyäˈändë tijaty nyajtëgoyˈäjtëm pën kyaj ndukˈawäˈänëm. w21.04 paj. 11, 12 parr. 11, 12

Nimayë nmëguˈukˈäjtëm tsiptakxëdëp tˈijxwëˈëmdët ko tyëgatstë jyukyˈäjtën. Pes nääk jantsy jeky të tyundë extëm Betel, mä yajkojˈyë jëën tëjk o misioneerë, ets tyam të tyëgatstë ja tyuunk. Ta net näägë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë kyaj mbäät duˈun yˈoktuunëdë mët ko të xyëëw jyëmëjt wyimbajnëdë, ets mbäädë net nyayjyawëdë mon tuk ko të tyëgatstë ja jyukyˈäjtën. Ko tijaty nˈijxëm extëmë Jyobaa tˈixy, mbäät xypyudëjkëm ets nˈijxwëˈëmëm ko tyëgatsy ja jukyˈäjtën. Jyobaa, ta tyam mëjwiin kajaa tijaty ttuny ets jantsy oy nnayjyäˈäwëm ko mëët nduunmujkëm (1 Kor. 3:9). Mëdiˈibë ninäˈä kyatëgatsäˈäny yëˈë ko Jyobaa xytsyojkëm. Pääty, pën axëëk myajnayjyawëty ko të tyëgatsy ja mduunk mëdiˈibë nety mnikëjxmˈäjtypy mä Diosë kyäjpn, kyaj tiko yëˈëyë xymyëmääy xymyëdäjnët. En lugäär mjënäˈänët: “¿Tiko ijty mas niˈigyë yˈoyëty ets kyaj dyuˈunëty tyam?”. Mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa parë mbudëkëdët ets xyˈijxwëˈëmët extëm të tyëgatsy ja mjukyˈäjtën (Ecl. 7:10). Ko duˈun nduˈunëm, xypyudëjkëm parë duˈunyëm nmëduunˈadëtsëmë Jyobaa ets nyajpatëm agujk jotkujk oy tyëgatsët ja jukyˈäjtën. w22.03 paj. 17 parr. 11, 12

¿Pënatyë Jyobaa tyukˈijxypy ja tsyojkënë mëdiˈibë ninäˈä kyakugëxë? Kyaj oynyapënëty, yëˈëyë jeˈeyë tyukˈijxypy pënaty mëët jantsy wingon yˈity. Jyobaa ninäˈä tkamastuˈutyë myëtnaymyaayëbë. Ets kyunuˈkxaampy mä tiempë myiny kyëdaˈaky ets ninäˈä tkamastuˈudäˈäny. Jyobaa të ttukˈixy niˈamukë naxwinyëdë jäˈäy ko tsyojkypy. Jesus duˈun tˈanmääyë Nicodemo: “Dios nëgoo oj tˈoktsojknë ja naxwinyëdë jäˈäyëty, pääty ttuknigejxy ja tyuˈukˈUˈunk, es pënaty myëbëjktëp jikyˈattëp winë xëë winë tiempë es kyaj kyutëgoytyët” (Fwank 3:1, 16; Mat. 5:44, 45). w21.11 paj. 2 parr. 3; paj. 3 parr. 6, 7

Nëgoo tyamë jukyˈäjtën yˈoktsiptaknë ets waˈan mä tiempë myiny kyëdaˈaky niˈigyë tsyiptäˈägäˈäny (Mat. 24:21). Njantsy jyëjpˈijxëm ets jyäˈtëdë tiempë mä kyaj nyekyjaˈˈatëdë amay jotmay ets mä kyaj nëjkx nekyjyamyajtsëm (Is. 65:16, 17). Pääty, tsojkëp duˈunyëm nmëmadakëmë amay jotmay. Jesus nyimaytyak tiko mbäät duˈun nduˈunëm, jyënany: “Ko xymyëmadäˈäktët, ta xypyäättëdë nitsokën” (Luc. 21:19, TNM). Tuk pëky mëdiˈibë xypyudëkëyäˈänëm, yëˈë ko nnijäˈäwëm wiˈixë nmëguˈukˈäjtëm tmëmadäˈäktë amay jotmay mëdiˈibë nanduˈun pyattëp extëm ëtsäjtëm. Jyobaa yëˈë mëdiˈibë xymyoˈoyëmë ijxpajtën parë nmadakëm. Waˈanë nety kyaj duˈun ndimwinmäˈäyëm, perë yäˈädë naxwinyëdë të tyuktuky mëdë amay jotmay mët ko Satanás yëˈë mëdiˈibë anaˈamp. Jyobaa, mbäätxyëp tyamyë tjayajjëjptëgoyë axëkˈäjtën, per të ttuknibëjktäägë näˈä duˈun ttunäˈäny (Rom. 9:22). Mientrës jyaˈtyë yäˈädë tiempë, yëˈë duˈunyëm tmëmadäˈägäˈäny. w21.07 paj. 8 parr. 2-4