Oktuubrë

¿Mtsiptakxëp näˈäty mmëdowët? David ojts nanduˈun tsyiptakxëty. Pääty tˈanmääyë Dios: “Yaˈˈawatsëgëtsë nˈääw njot parë nmëmëdowët” (Sal. 51:12). Extëm nˈijxëm, David ojts tsyiptakxëty tmëmëdowëdë Dios oyë nety mëk tjatsoky. Ëtsäjtëm nanduˈunën njäjtëm, ¿tiko? Myëduˈuk, yëˈko të duˈumbë jäˈäyˈäjtën nyajtukninäjxëm parë kyaj nmëdoˈowëm. Myëmajtsk, yëˈko Satanás yëˈëjën tsyojkypy parë kyaj nmëdoˈowëm, duˈun extëm yëˈë kyaj tmëmëdooyë Jyobaa (2 Kor. 11:3). Myëdëgëëk, yëˈko duˈunën tyamë jäˈäy jyaˈayˈattë, yëˈë pyanëjkxëdëp ja “nyëˈë tyuˈu ja mëjkuˈu diˈibë yˈaneˈempy nidëgekyë diˈibë kyajpyëm tmëmëdoy ja Dios” (Éfes. 2:2). Pääty, oy ko nduˈunëmë mëjääw parë nmëdoˈowëm ets kyaj yëˈë nyajmadakëmë Satanás mëdë jyaˈay o ndukkäjpxëm ko nbokyjyaˈayˈäjtëm. Tsojkëbën nmëmëdoˈowëmë Jyobaa ets pënaty të ttuknipëky parë xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm. w23.10 paj. 6 parr. 1

Jesus yajnigëxëˈkë yujyˈat tudaˈakyˈat ko ja nëë dyajjëmbijty extëmë binë, pes kyaj nyaytyukmëjjäˈäwë. Ninäˈä kyanayajmëjpëtsëëmë mä tijaty tyuun. Niˈigyë yˈijty yujy tudaˈaky ets dyajmëjpëtsëëmyë Tyeety (Fwank 5:​19, 30; 8:28). Pën nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën, ta nˈijtëm yujy tudaˈaky ets kyaj nnayajmëjpëtsëˈëmëm mä tijaty nduˈunëm. Yëˈëyë mbäät nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa, mëdiˈibë nDiosˈäjtëm (Jer. 9:​23, 24). Pääty, nˈokˈyajmëjpëtsëˈëmëm xëmë Jyobaa mä tukëˈëyë tijaty nduˈunëm, pes yëˈë mëdiˈibë xypyudëjkëm (1 Kor. 1:​26-31). Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë jäˈäyˈäjtp yujy tudaˈaky, kyaj nyayajmëjpëtsëmyëty ko tpudëkë ja myëguˈuktëjk. Pes nyijäˈäwëp ko Jyobaa pyëjkypyë kuentë ets yajtsobatypy tukëˈëyë tijaty tyuumpy (ijxkijpxyë mëdë Matewʉ 6:​2-4; Eb. 13:16). Jyobaa jantsy agujk jotkujk nyayjyawëty ko tˈixy nanduˈun njäˈäyˈatäˈänëm yujy tudaˈaky extëmë Jesus (1 Peed. 5:6). w23.04 paj. 4 parr. 9; paj. 5 parr. 11, 12

Apostëlë Pablo yˈanmääy ja Diosmëduumbëty parë yëˈë tˈixtët tijaty mbäät ttukˈoyˈattë ja myëguˈuktëjk. ¿Wiˈix mbäät duˈun nduˈunëm ko nyajpatëm mä reunyonk? Ko njamyajtsëm ko ja nmëguˈukˈäjtëm komentaratandëp nanduˈun. Min nˈokpëjktakëm tuˈugë ijxpajtën parë mbäät njaygyujkëm, ko mnaybyaatyëty mëdë mëtnaymyaayëbë kyaj jeˈeyë mijts naytyuˈuk mmaytyaˈaky, nanduˈunën jyaty ko nreunyonkˈäjtëm. Ntsojkëm parë ja nmëguˈukˈäjtëm kyomentaratët. Tuk pëky wiˈix mbäät nmëjääwmoˈoyëm ja nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë ko nasˈijxëm parë kyomentaratët (1 Kor. 10:24). Oy ko nanduˈun naa kon ngomentaräjtëm ets kyaj nëgoo njantsy nyimaytyakëm, ko duˈun nduˈunëm, mbäädë net nimayë nmëguˈukˈäjtëm kyomentarattë. Yëˈë ko pën mnimaytyaktaapy ja parrafo, ta kyaj nëjkx yˈokkomentaräjnëdë ja wiinkpë nmëguˈukˈäjtëm. w23.04 paj. 22, 23 parr. 11-13

Mä nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxëm, tsojkëp nyajtëgäjtsëm wiˈix ja jäˈäy nmëtmaytyäˈägäˈänëm, pes tiiyëm myëbëjktëp, määyëm tsyoondë ets wiˈixëm jyaˈayˈattë. ¿Tiko mbäät duˈun njäˈäyˈäjtëm extëmë apostëlë Pablo? Yëˈko duˈunë jäˈäy tmëtmaytyaky extëmë nety yaˈix yajpäättë ets jyaygyujkë. Jesus yëˈë tuunkmooyë parë tyunët apostëlë (Rom. 11:13). Etsë Pablo tyuunën duˈun, tyukmëtmaytyak ja Diosë yˈayuk, ja judiyëtëjk, grieegë jäˈäyëty, ëxpëkyjyaˈayëty, kamduump ujtstuumbëty, yajkutujkpëty etsë reyëty. ¿Ti tyuun parë tˈajäjt tjotjäjtë? Pablo jyënany: “Kots nˈijty mët oytyim diˈibë jäˈäyëty, nandëˈënëts nnaybyëjtaˈagyëty extëm yëˈëjëty” (1 Kor. 9:​19-22). Pääty ko ijty ttukmëtmaytyaˈagyë Diosë yˈayuk tuˈugë jäˈäy, yëˈë yˈijx mä tsyoony ets ti myëbëjkypy. Yäˈädë yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko mbäät niˈigyë jäˈäy tmëdoowˈityë Diosë yˈayuk, pën nˈëxtäˈäyëm ja winmäˈäny ets pën nˈijxëm wiˈix yaˈixy yajpääty. w23.07 paj. 23 parr. 11, 12

Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë jäˈäyˈäjtp yuunk naxypy kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj jyotmëkëty, pes tsojkëbë jotmëkˈäjtën parë duˈun njäˈäyˈäjtëm ko nwinguwäˈkëm tuˈugë jotmay. Ets yëˈë tuk pëky “ja tëëm mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw” ko njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy (Gál. 5:​22, 23, TNM). Mëdiˈibë të yajkäjpxnaxy mä ayuk grieegë “yuunkˈat naxypyˈat”, ja ijty dyajtundë ko tmaytyäˈägäˈändë tuˈugë kabayë mëdiˈibë jantsy in ets dyajˈyujtë. Okpawinmay wiˈixën tuˈugë kabayë yujy mëdiˈibë nety jantsy in. Per ko yujy, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj myëkëty. Ets ëtsäjtëm, ¿wiˈixën mbäät njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy, per nanduˈun mëk ndënäˈäyëm? Tsojkëp nˈamdoˈowëmë Diosë jyot myëjääw parë xytyukpudëjkëm ets duˈun njäˈäyˈäjtëm yuunk naxypy. Mbäät duˈun njäˈäyˈäjtëm, pes mayë nmëguˈukˈäjtëm yajnigëxëˈktëbë yuunkˈat naxypyˈat ko pën wixaty yˈanëˈëmxëdë. Ko duˈunë jäˈäy tˈixtë, ta pyudëkëdë parë niˈigyë tˈakˈixyˈatäˈändë Jyobaa (2 Tim. 2:​24, 25). w23.09 paj. 15 parr. 3

Apostëlë Juan yajmonyˈijx yajmonyjyäˈäwë ko tˈijxy tsäjpotm wiˈix ni 24 mëjjäˈäytyëjk tˈawdattë Jyobaa ets tmëjkumaytyë. Ets pääty duˈun ttuundë mët ko yëˈë pat nitëjkëp tˈaxäjët “ja mëjˈäjtën, wintsëˈkën esë mëkˈäjtën” (Diˈibʉ Jat. 4:​10, 11). Anklëstëjk myëjkumääytyëp nanduˈunë Jyobaa ets wyintsëˈkëdëp mët ko wäˈäts tˈixyˈattë ets tuˈugyë yajpäättë tsäjpotm. Ko tpëktë kuentë wiˈix tijaty ttuny, ta tˈixtë wiˈix jyaˈayˈaty etsë net tmëjkumaytyë (Job 38:​4-7). Ëtsäjtëm, tsojkëp nanduˈun nmëjkumäˈäyëmë Jyobaa ko nmënuˈkxtakëm. Tuk pëky wiˈix mbäät nduˈunëm, yëˈë ko nˈanmäˈäyëm ti ndukˈoyˈijxëmë, ets tiko. Ko ngäjpxëmë Biiblyë nan oy ko nduˈunëmë mëjääw parë nˈijxëm wiˈix jyaˈayˈaty Jyobaa (Job 37:23; Rom. 11:33). Ets ko nety të nnijäˈäwëm wiˈix jyaˈayˈaty ta net ndukmëtmaytyakëm wiˈix nnayjyäˈäwëm. Mbäät nanduˈun nmëjkuˈëˈëw nmëjkugäjpxëm ko xypyudëjkëm ets ko tpudëkë ja nmëguˈukˈäjtëm (1 Sam. 2:​1, 2). w23.05 paj. 3, 4 parr. 6, 7

Mä jëmëjt 1919, ja mä Diosë kyäjpn ttukpëtsëëmduty ja relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. Ja nanduˈun tyuundëjkë “ja tuumbë mëdiˈibë kuwijy” parë tpudëjkë jäˈäyëty ets nyëˈëyeˈey tyuˈuyeˈeytyëty mä ja “Tuˈujë Wäätspë” (Mat. 24:​45-47, TNM; Is. 35:8). Mä taabë tiempë kyaj nëgoo ojts yˈoktsiptaknë parë nyëˈëyeˈey tyuˈuyeˈeytyëty mä ja “Tuˈujë Wäˈätspë” mët ko të nety yˈawatsnë. Mbäädë netyë jäˈäyëty niˈigyë tˈixyˈattë Jyobaa ets tnijawëdët tijatyën tyuknibëjktakëp (Prov. 4:18). Tsojkëbë nety tkuytyundët tijatyë Jyobaa nyiˈanaˈamëp parë kyupëkëdët. Perë Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko tsiptäˈäganxëdëp duˈun ttundët, pääty të dyajwäˈätsyë nyax kyäjpn nuˈun kujkë tiempë nyaxy. Pääty jantsy agujk jotkujk nëjkx njukyˈatäˈänëm ko netyë jäˈäy ak yëˈë tmëmëdowdë Dios. Per parë tuˈugë tuˈu oy yˈitët, tsojkëp xëmë yaˈˈabux yaˈˈaboodët. Duˈunën ttuny ja tuumbë mëdiˈibë kuwijy desde 1919, janääm jatsojk tˈixy wiˈix oy yˈitët ja “Tuˈujë Wäˈätspë” parë mbäädë jäˈäy ttukpëtsëëmduˈuttë ja relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. w23.05 paj. 17 parr. 15; paj. 19 parr. 16

Pënaty Wyoowˈyoˈoytyëbë Jyobaa tyestiigëty, ta kujk ttukniˈˈixëdë ja myëguˈuktëjk mëdiˈibë pudëjkëdëp ets yëˈëjëty jantsy taa duˈun ttundë. Yëˈë xytyukˈijxëm ko mbäät tˈijxˈit tkuentëˈattë ja Diosë kyäjpn. Ets ko duˈunyëmë Jyobaa nmëdunäˈänëm yä Naxwiiny, oyë nety ja nmëguˈukˈäjtëm të nyëjkxtääynyëdë tsäjpotm mëdiˈibë tyam xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm mä nety jyëjpkëjxnë ja mëk ayoˈon. Komë Jesus yëˈë nwintsënˈäjtëm, pääty nitii ngatsëˈëgëyäˈän ngajawëyäˈänëm, oyë nety xynyibëdëˈkëm tuk grupë nasionk mëdiˈibë Biiblyë tyijpy Gog mëdiˈibë tsoˈomp Magog (Ezeq. 38:​18-20). Kyaj xymyëmadäˈägäˈänëm, duˈunyëmë Jyobaa nmëduunˈadëˈëtsäˈänëm oy ti tyun jyatëdët, pes yëˈë xypyudëkëyäˈänëm. Apostëlë Juan yˈijx ja tëgoymyayjyaˈay ets jyënany ko të nety dyajnaxtë ja mëk mäˈäy mëk täjën. Pääty nˈijtëm seguurë ko jantsy nitsoˈogäˈänëmë duˈun (Diˈibʉ Jat. 7:​9, 14). w24.02 paj. 5, 6 parr. 13, 14

¿Ti mbäät nduˈunëm parë Dios xymyoˈoyëmë espiritë santë? Tsojkëp nˈamdoˈowëm, nˈëxpëjkëm ja yˈAyuk ets nyajpatëm mä nyax kyäjpn. Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëdäjtëm ja Diosë myëjääw (Gál. 5:​22, 23, TNM). Parë Jyobaa xytyukpudëjkëmë myëjääw, jëjpˈam ets nmëdäjtëm ja jot winmäˈäny wäˈäts ets njukyˈäjtëm wäˈäts. Per pën nyajtëjkëmë axëkˈäjtën mä jot winmäˈäny etsë net nduˈunëm, ta xypyëjkëyäˈänëmë myëjääw (1 Tes. 4:​7, 8). ¿Tijaty mbäät nˈaktuˈunëm? Pablo jyënany: ‘Këdii xyˈixtijtëty ja kajpxynyäjxpëtëjk ja tyuungëty’ o tijaty nyaskäjpxëdë (1 Tes. 5:​20, TY). Ko jyënaˈany tijaty nyaskäjpxëdë, yëˈë yˈandijpy tijatyë Jyobaa ojts ttuknaskäjpxë tyuumbëtëjk mët yëˈëgyëjxmë yˈespiritë santë, extëm ko ojts yajnaskäjpxë myinäˈäny ja Jyobaa myëj xëëw ets ko wingon yˈijnë. Ëtsäjtëm kyaj nwinmäˈäyëm ko ja Armajedon jaanëm näˈä myinäˈäny o ko kyaj nˈixäˈänëm, niˈigyën nyaˈijtëm jodoty winmäˈänyoty ko wingon yˈijnë. Päätyën nduˈunëmë mëjääw ets njukyˈäjtëm wäˈäts extëmë Dios ttsoky (2 Peed. 3:​11, 12). w23.06 paj. 12 parr. 13, 14

¿Ti mbäät ttuny tuˈugë Diosmëduumbë ko kyëxëˈëgëdë pornografía mä syelulaar o mä tyabletë? Tsojkëp netyë dyajpiˈitsët. Mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm yëˈë ko njamyajtsëm ko niˈigyë oy nˈitäˈänëm mëdë Jyobaa. Ta ixy jawë mëdiˈibë kyaj ttimymyëminyë pornografía, per mbäät dyajminy ja axëëkpë jot winmäˈäny, pääty kyaj yˈoyëty nˈijxëmë duˈumbë ixy jawë. ¿Tiko? Yëˈko kyaj Dios nmëdëgoyäˈänëm jodoty winmäˈänyoty (Mat. 5:​28, 29). David mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy ets tsyëënë Tailandia, jyënaˈany: “Xëmëts nnayajtëyëty mäts tijaty ngaˈixynyëm: ‘¿Yˈoyˈixëbëdaa Jyobaa kots nˈixëdë yäˈädë ixy jawë oy kyayëˈëjëtyë pornografía?’. Kots duˈun nnayajtëyëty tats oy tijaty nduny”. Pën ntsëˈkëmë Jyobaa, ta kyaj ndunäˈänëm mëdiˈibë axëëk yajnayjyawëdëp ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë oy tijaty nduˈunëm. Päätyënë Proverbios 9:10 jyënaˈany: “Ko ntsëˈkëmë Jyobaa, ta yajmëdaty ja wijyˈäjtën”. w23.06 paj. 23 parr. 12, 13

Ko jyënaˈany “mguartë ogäjpë”, yëˈë yajmaytyäˈägäämp mä tyam nduˈukmujkëm. Jyobaa nëjkxëp xykyuwäˈänëm extëm të xytyukwandakëm pën tuˈugyë nnayaˈijtëm mët ja nmëguˈukˈäjtëm. Per kyaj jeˈeyë tsyokyëty nmëmaˈkxtujkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, jëjpˈamën ets ntsojkëm winë ääw winë jot. Yëˈë ko pën kyaj duˈun nduˈunëm, waˈan kyaj nëjkx ntsokwëˈëmëm. Mëkë naxwinyëdë jäˈäy tjawëyäˈändë ko nety myiny ja “Jyobaa myëj xyëëw” (Sof. 1:​14, 15). Ninuˈun nDiosmëduˈunëm nëjkxëp nanduˈun nguˈayoˈowëm. Per pën desde tyam nnayjyëjpˈijxëm, ta kyaj nëjkx ntsëˈk njäˈäwëm ets nëjkxëp nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Nëjkxëp nanduˈun nmëmadakëm oytyim mëdiˈibëtyë amay jotmay. Ets pën nbaˈˈayoˈowëm ja nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nëjkx nmoˈoyëm tijatyë nety yajtëgoyˈäjttëp. Pën tyam ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ta tuˈugyë mëët nnayaˈitäˈänëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm, pes xymyoˈoyäˈänëm ja jukyˈäjtën mëdiˈibë itäämp winë xëëw winë tiempë mä kyaj tijaty nyekyˈayoˈonbëjktäˈägäˈäny ets mä kyaj nyekyjyamˈatäˈäny ja ayoˈon jotmay (Is. 65:17). w23.07 paj. 7 parr. 16, 17

Mä Biiblyë xëmë yajmaytyäˈäktë Diosmëduumbëty mëdiˈibë ijttë kumëjääw. Per kyaj xëmë duˈun nyayjyäˈäwëdë. Extëm nˈokpëjktakëm, näˈätyë rey David nayjyäˈäwë ko jotmëk ets ko “mëk yajpääty extëmë tun kopk”, per näˈäty tuktëjkë tsëˈëgë ets nyayjyäˈäwë ko kyaj tnekymyëdatyë jot mëjääw (Sal. 30:7). Jatuˈuk, yëˈë Sansón, nëgooyë ojts kyumëjääwdaknë ko Jyobaa tyukpudëjkë yˈespiritë santë, per nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko pënë Jyobaa kyaj myoˈoyëtyë mëkˈäjtën, kyaj tnekymyëdatäˈänyë jot mëjääw. Pes jyënany: “Jëtuˈunës nëjkx nˈawinpijnë, ta oy napënën” (Juec. 14:​5, 6; 16:​17, TY). Yäˈädë Diosmëduumbëty yëˈë mooyëdë jot mëjääwë Jyobaa. Apostëlë Pablo yajtëgoyˈäjt nanduˈun parë Jyobaa myoˈoyëdët ja jot mëjääw (2 Cor. 12:​9, 10, TNM). Pes ojts nanduˈun yubety pyäˈämbety (Gal. 4:​13, 14). Ojts tsyiptakxëty nanduˈun ttunët mëdiˈibë oy (Rom. 7:​18, 19). Näˈäty, myëmääy myëdäj tijaty ets oˈkën jëjpˈamë jyukyˈäjtën yajpaty (2 Kor. 1:​8, 9). Per okmëdow wiˈix jyënany: “Kots nyajpääty amääy amutsk, tats ngumëjääwdaˈaky”. Per ¿tiijën ko duˈun jyënany? Yëˈko Jyobaa yëˈë nety mooyëp ja jot mëjääw ets niˈigyë kyumëjääwdäˈägët. w23.10 paj. 12 parr. 1, 2

Pën ja näˈä nnayjyäˈäwëm ko kyaj pën xytsyojkëm, nˈokjamyajtsëm ko Jyobaa yëˈë ojts xymyëjwoˈowëm mä nyax kyäjpn (Fwank 6:44). Jyobaa yëˈë yˈijxypy tijaty oy nduˈunëm, oy ëtsäjtëm duˈun ngawinmäˈäyëm ets yajxon xyˈixyˈäjtëm (2 Crón. 6:30). Pääty, mbäät nmëbëjkëm ko xyˈanmäˈäyëm ko xytsyojkëm ets ko xyajtsobatëm (1 Fwank 3:​19, 20). Waˈan näägë nmëguˈukˈäjtëm mëk tpokyjyawëdë tijaty tyuundë mä nety tkanijawëdë ja tëyˈäjtën (1 Peed. 4:3). Ets nääk waˈan jeky kujk jyaDiosmëduunëdë, per duˈunyëm ttundë mëjääw parë tjëjpkudijëdë tijaty yajtëgoyanëdëp. Ets mijts, ¿jap ti mëdiˈibë mëkjäˈäwëp? Pën duˈun, këdii wiˈix mdimynyayjyawëty, pes näägë Diosmëduumbë mëdiˈibë tëëyëp jukyˈäjttë nanduˈun ojts nyayjyawëdë. Extëm ja apostëlë Pablo, ko twinmääy ko pyokyjyaˈayëty, ta jyënany: “¡Përoobë ëj!” (Rom. 7:24). Oyë nety të jyajodëmbity ets të jyanëbety, duˈunyëm nyayjyäˈäwë extëm ja “tim ëxˈokpë mä yëˈë” apostëlëty ets ko niˈigyë pyokyjyaˈayëty (1 Kor. 15:9; 1 Tim. 1:15). w24.03 paj. 27 parr. 5, 6

Ko nˈijxëm wiˈixë Rey Jehoás tkujäjt tkukëbajtë ko kyaj oy tijaty ttuuny, yëˈë xytyukniˈˈijxëm ko yëˈëyë nmëtnaymyaayëbëˈäjtëm pënaty mbäät xypyudëjkëm, jaˈa njënäˈänëm, pënaty tsyojktëbë Jyobaa ets yajxondäˈägandëp. Mbäät nmëtnaymyaayëbëˈäjtëm oy wiˈixëm ja xyëëw jyëmëjt tmëdattë. Nˈokjamyajtsëmë Jehoás, yëˈë mëët nyaymyaayë Jehoiadá mëdiˈibë nety mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë. Pën jamë mmëtnaymyaayëbë, oy ko xywyinmayët: “¿Xypyudëjkëbëts parëts niˈigyë nmëbëjkën nyajkëktëkët? ¿Xypyudëjkëdëbëts parëts nmëmëdowëdë Diosë yˈanaˈamën? ¿Jyantsy nyimaytyäˈägandëbë Jyobaa ets tijaty yˈëxpëjktëp mä Biiblyë? ¿Myëjˈijx myëjpëjktaktëbë yˈanaˈamën? ¿Xytyukˈanmääytyëbëts kots jam tijaty oy ngatuny o yëˈëyëts xytyukˈanmääytyëp tijatyëts njantsy yˈoymyëdoopy?” (Prov. 27:​5, 6, 17). Pën mˈijxypy ko ja mëtnaymyaayëbëty kyaj ttsoktë Jyobaa, kyaj tiko mëët mnaymyayëdët. Per pën tsyojktëbë Jyobaa, oy ko duˈunyëm mëët mnaymyayëdët, yëˈë ko tsipë duˈumbë xypyäädët (Prov. 13:20). w23.09 paj. 9, 10 parr. 6, 7

A o Alfa, yëˈë ja tim jawyiimbë letrë mëdiˈibë tyuktsondakypyë abesedaaryë mä ayuk grieegë etsë Z o Omega yëˈë mëdiˈibë tyukjëjpkëjxnëp. Ko duˈunë Jyobaa jyënany, yëˈë yajjaygyukëyanëp ko yajjëjpkëjxypy mëdiˈibë yajtsondakypy. Pes ko ojts dyajkojˈyë Adán mëdë Eva, ta tˈanmääy: “Mëëtˈattë ënet mˈuˈunk mˈënäˈkëty yajwinduktë yëˈë naxwinyëdë ets xyˈënaˈamdëty” (Gén. 1:​28, MNM). Ko Jyobaa ojts tnigajpxy ti nety të ttuknibëjktäägë duˈunxyëp extëm jyënaˈany Alfa o “A”. Ets ko netyë Adán mëdë Eva ja tyëëm yˈääts mëdiˈibë wäˈäts jäˈäyëty të dyajwindujktäˈäytyë yäˈädë Naxwinyëdë ets dyajjëmbittët extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë, jaa mä nëjkxë Jyobaa jyënaˈany Omega o “Z”, mët ko të nety dyajjëjpkëxy ti të ttuknibëjktäägë. Ko ojts dyajkojtäˈäy “ja tsäjp, it Naxwinyëdë ets tukëˈëyë tijaty jamˈäjtp”, duˈun dyajnigëxëˈky ko kyuytyunaampy tijatyë nety të twandaˈaky. Ets yaˈˈadëëwaampy tijatyë nety të ttuknibëjktäägë parë naxwinyëdë jäˈäy etsë it Naxwinyëdë (Gén. 2:​1-3). w23.11 paj. 5 parr. 13, 14

Ja nety ja judiyëtëjk tyuˈuyeˈeyäˈändë naa taxk poˈojën ets jantsy tsip ja nëˈë tuˈu. Perë Jyobaa wyandak ko pudëkëyanëdëp ets kyaj tii yajtuˈuˈadukäˈänëdë. Ja judiyëtëjk mëdiˈibë kyaj tmastuttë Jyobaa, nyijäˈäwëdëbë nety ko tyukˈoyˈatandëp mëjwiin kajaa ko jyëmbittët Israel, oyë nety tnikaktäˈäytyët tijaty myëdäjttëp Babilonia. Ko jyëmbittët Israel, mbäädë nety jatëgok tˈawdattë Jyobaa extëm tniˈanaˈamë mä ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy. Pes jam Babilonia kyaj nety jyamëty tuˈugë lugäär mä mbäädë Jyobaa yaˈˈawdaty. Kyaj nanduˈun ja altaar mä mbäät dyaktë ja wintsëˈkën ets kyaj ja saserdotëty. Jam Babilonia yëˈë nety nimayë jäˈäy yˈawdäjttëp ja dios mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty. Pääty ja judiyëtëjk mëdiˈibë nety myëmëdoowdëbë Jyobaa, jëmbitandëbë nety Israel parë jatëgok tˈawdattët extëm tniˈanaˈamë. w23.05 paj. 14, 15 parr. 3, 4

Pën duˈunyëm nˈyeˈeyäˈänëm “mä ja tëˈkx jäjjën”, tsojkëp xytyukpudëjkëmë Diosë myëjääw. ¿Tiko? Yëˈko nëgoo tyam yˈoktsiptaknë njukyˈäjtëm wääts mët ko jantsy axëëgë jäˈäy jyukyˈattë (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8). Diosë myëjääw mbäät xypyudëjkëm parë njëjpkuwäˈkëm extëm tyamë naxwinyëdë jäˈäy wyinmaytyë ets tijaty tukniˈˈijxëdëp, mëdiˈibë kyaj tyuknaxëty mëdë Diosë yˈanaˈamën. Mbäät nanduˈun xypyudëjkëm parë njäˈäyˈäjtëm oyjyaˈay, njukyˈäjtëm wäˈäts ets tëyˈäjtën myëët (Éfes. 5:9). Jesus jyënany ko Jyobaa myoˈoyaambyë “espiritë santë [pënaty] amdoojëdëp” (Luk. 11:13). Pääty tsojkëp nˈamdoˈowëm parë xymyoˈoyëm. Ja tuk pëky wiˈix nˈaxäjëmë Diosë myëjääw, ja ko tuˈugyë nyajpatëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm mä reunyonk (Éfes. 5:​19, 20). Ko duˈun nˈaxäjëmë espiritë santë, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë njukyˈäjtëm extëmë Dios ttsoky. w24.03 paj. 23, 24 parr. 13-15

¿Ti mbäät nduˈunëm parë duˈunyëm nmaˈkxtujkëm? Nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm ets nmaˈkxtujkëm, pes yëˈë tuk pëkyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë Jyobaa xymyoˈoyëm mët yëˈëgyëjxmë yˈespiritë santë (Gal. 5:​22, 23, TNM). Pääty, nˈokmënuˈkxtakëmë Jyobaa ets xytyukpudëjkëmë yˈespiritë santë ets duˈun njäˈäyˈäjtëm. Pën jam nyajnäjxëm tuˈugë jotmay mä tsyokyëty nmaˈkxtujkëm, nˈokˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë xytyukpudëjkëm yˈespiritë santë (Luk. 11: 13). Ets nanduˈun parë tijaty xytyukˈijxëm extëm yëˈë tˈixy. Ko nety të nuˈkxtakëm, ta net nduˈunëmë mëjääw parë nmaˈkxtujkëm tuˈuk tuˈugë xëëw ets ta nˈixäˈänëm ko wanaty wanaty nyajnigëxëˈëgäˈänëmë duˈumbë jäˈäyˈäjtën. Mëdiˈibë nanduˈun xypyudëkëyäˈänëm yëˈë ko nbawinmäˈäyëm ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë yajmaytyaktëp mä Biiblyë, pes tap nimay yajmaytyäˈäktë mëdiˈibë maˈkxtujktë. Pën nbawinmäˈäyëm wiˈix jyukyˈäjttë, xypyudëkëyäˈänëm parë nanduˈun nmaˈkxtujkëm. w23.08 paj. 22, 23 parr. 10, 11

Jesus të nety tˈanëëmë apostëlë Pedro ko nitii kyatëgoyˈatäˈänxëty pën myëduumbyë Jyobaa. Pääty ko Jesus jyukypyejky, ta jatëgok ttuunyë miläägrë ko Pedro mët ja myëguˈuktëjk tmäjtstë mayë äjkx (Fwank 21:​4-6). Ko duˈunë Pedro tˈijxy, yëˈë yaˈijtë seguurë ko Jyobaa moˈoyanëp tijaty yajtëgoyˈajtypy. Waˈan nanduˈun tjamyejtsy ko Jesus jyënany ko Jyobaa yˈijxˈitaampy kyuentëˈataampy pënaty jëjpˈam pyëjktakypy ja Diosë tyuunk (Mat. 6:33). Ko duˈunë Pedro tnijäˈäwë, ta tmastuty ja äjkxmäjtsk ets ojts tpanëjkxnë Jesus. Pääty mä Pentekostes xëëw mä jëmëjt 33 milˈamë jäˈäy ttuknijäˈäwë Diosë yˈayuk (Apos. 2:​14, 37-41). Ets ok, pyudëjkë nanduˈun nimayë samaritanë jäˈäy ets pënaty kyaj jyudiyëty parë tpanëjkxtëdë Kristë (Apos. 8:​14-17; 10:​44-48). Seguurë ko Jyobaa yëˈë yajtuunë Pedro, pes mayë jäˈäy tmëjwooy tmëjwijtsy mä Diosë kyäjpn. w23.09 paj. 20 parr. 1; paj. 23 parr. 11

Ja nety të nyaxy naa majtsk jëmëjtën mä Babilonia jäˈäy dyajkutëgooytyë Jerusalén, ko ja Nabucodonosor ojts twingumäˈäy tuˈugë mëj awinax. Ta ja wijyjyaˈaytyëjk ojts ttukˈaneˈemy ets nanduˈun ja Daniel parë dyajniwij dyajnikajtët mëdiˈibë nety të twingumäˈäy. Ets pën kyaj dyajniwij dyajnikajtë, oˈktäˈäytyëp (Dan. 2:​3-5). Tsojkëbë nety ti ttunëdë Daniel, jaˈko mayë netyë jäˈäy yˈoogäˈändë. Pääty ‘ja Daniel ojts nyijkxy mä ja yajkutujkpën ets tpëjktsooy waˈan myoˈoyë tukxëëw majtsk xëëw ja jukyˈäjtën ets yajniwijxëdëty ja wyingumäˈäy wiˈix nyiwijˈyën’ (Dan. 2:​16, TY). Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Daniel ijt jotmëk ets myëdäjtë mëbëjkën. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Jaˈko ninäˈänëmë nety tkayajniwijy tkayajnikejy tuˈugë kumäˈäy. Nanduˈun tˈanmääy ja myëguˈuktëjk, ets ‘tˈamdow tpëjktsowdëty ja Wintsën ets myoˈojëdëty ja wijyˈäjtën’ (Dan. 2:​18, TY). Jyobaa yˈatsoowëmbijt ja nyuˈkxtakën, pes pyudëjkë Daniel parë ojts dyajniwij dyajnikejy ja kyumäˈäyë Nabucodonosor ets kyaj yˈoˈktë mët ja myëtnaymyaayëbëty. w23.08 paj. 3 parr. 4

Nˈokwinmäˈäyëm wixaty ndukˈoyˈäjtëm ko nmaˈkxtujkëm. Ko nmaˈkxtujkëm xypyudëjkëm parë agujk jotkujk nyajpatëm, kyaj nˈyubajt nbäˈämbajtëm ets kyaj nëgoo ti nmëmäˈäy nmëdäjëm. Xypyudëjkëm nanduˈun parë oy nˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm ets kyaj nyajamˈäjtëmë jëën tsip mä nduˈukmujkëm. Pën kyaj pojën njotˈambëjkëm ko jam pën wiˈix xytyuˈunëm, ta kyaj nëjkx nyajmëjwindëjkëm ja jotmay (Sal. 37:​8, notë; Prov. 14:29). Duˈunë nety nbanëjkxëmë Jyobaa yˈijxpajtën ets niˈigyë nmëwingoˈonëm. Jantsy oy ko nmaˈkxtujkëm, pes mëjwiin kajaa ndukˈoyˈäjtëm. Näˈäty tsiptakp duˈun njäˈäyˈäjtëm, perë Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë nmaˈkxtujkëm. Mientrës njëjpˈijxëm ja jembyë jukyˈäjtëm maˈkxtujkën myëët, mbäät nˈijtëm seguurë ko “Jyobaa yˈijxypy pënaty tsëˈk jäˈäwëdëp, pënaty yˈëwxijt jyëjpˈijxtëp parë tsyok jyawëdët” (Sal. 33:18). Pääty, nˈokpëjktakëmë winmäˈäny parë xëmë nmaˈkxtujkëm. w23.08 paj. 22 parr. 7; paj. 25 parr. 16, 17

Santiago jyënany ko niˈamukë ja Diosmëduumbëty kyaj nety tsyobäädäˈäny ja myëbëjkënëty pën kyaj dyajnigëxëˈëktë mä ja tyuˈunën (Sant. 2:​1-5, 9). Santiago myaytyak nanduˈun, pen tuˈugë jäˈäy yˈijxypy ko ja myëguˈuk yajtëgoyˈajtypy ja wyit xyox o ja kyaˈay yˈukën, per pen kyaj tpudëkë kyaj tsyobääty oyë netyë nuˈun jyanaynyigajpxyëty ko tmëdatyë mëbëjkën (Sant. 2:​14-16). Santiago yëˈë myaytyakë yˈijxpajtënë Rahab parë ttukˈijxtë ja myëguˈuktëjk wiˈixën tuˈugë jäˈäy dyajnigëxëˈëky ko tmëdatyë mëbëjkën mët ja tyuˈunën (Sant. 2:​25, 26). Rahab myëdoyˈäjt wiˈixë Jyobaa yajnimaytyaˈaky ets ko yëˈë nety pyudëjkëp ja israelitëty (Jos. 2:​9-11). ¿Per ti tyuun parë dyajnigëxëˈky ko myëdäjtypyë netyë mëbëjkën? Ojts tˈyuˈutsy nimajtskë ja käjpn niˈˈijxpëty parë kyaj jäˈäy yaˈoogëdët. Ets ko duˈun dyajnigëxëˈkyë myëbëjkën, ta Dios yajnäjxë wäˈäts extëmë Abrahán oyë nety kyawäˈätsjäˈäyëty ets oyë nety kyaˈisraelitëty. Ja yˈijxpajtënë Rahab yëˈë xytyukˈijxëm ko jëjpˈam nyajnigëxëˈkëm mët ja tuˈunën ko nmëdäjtëmë mëbëjkën. w23.12 paj. 5, 6 parr. 12, 13

Niˈamukë ninuˈun nDiosmëduˈunëm kyaj mbäät yëˈëyë ndukjotkujkˈäjtëm ko të nnijäˈäwëm ja tëyˈäjtënë wingëjxypyë. Tsojkëbën njaygyujkëm “ja këkpë nimëjääbë wyinmäˈäny ja Dios” ets xytyukpudëkëyäˈänëm ja myëjääw (1 Kor. 2:​9, 10). Pääty, oyxyëp ko xytyuknibëjktäägë parë mˈëxpëkët naytyuˈuk ets niˈigyë xymyëwingonëdë Jyobaa. Taaˈäjtp kanäk pëky wiˈix mbäät duˈun xytyuny. Extëm nˈokpëjktakëm, mbäät xypyayeˈey wiˈixë Jyobaa ttukˈijxy tëëyëp pënaty mëduunëdë ko tsyojkypy, ets wiˈix nanduˈun tyam mdukˈixyëty ko mtsojkëp. Mbäät nanduˈun xyˈëxpëky wiˈixë Jyobaa ojts ttukˈaneˈemy ja israelitëty parë yˈawdatëdët ets wiˈix ttsoky parë tyam yaˈˈawdatët. O mbäät nanduˈun xyˈëxpëky këkpäät wiˈix yˈadëëy tijatyë nety të yajnaskäjpxë mä Jesus ko myiiny yä Naxwiiny. Seguurë ko mdukxondäˈägaampy ko duˈun xypyayeˈeyët mä Índice de las publicaciones Watch Tower ets mä foyetë Naybyudëkë parë tijaty tpayoˈoytyëdë Jyobaa tyestiigëty. Ko duˈun mˈëxpëkët, mbudëkëyanëp parë niˈigyë mëbëjkën xyajkëktëkët ets “nëjkx xypyaatyë Diosë yˈëxpëjkën” (Prov. 2:​4, 5). w23.10 paj. 18, 19 parr. 3-5

Extëmë apostëlë Pedro jyënany, mä ayuk grieegë yëˈë myaytyäˈägaampy ko nyaˈijxëm ja tsojkën “kajabäät”. Myëmajtsk pëky, ta net tnigajpxy ko pën nmëdäjtëmë duˈumbë tsojkën, ta nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm. Nˈokpawinmäˈäyëm ko xymyëdaty tuˈugë meesë mëdiˈibë kanäk pëky të yˈaxëëgë, ta xywyinbaˈanë parë kyaj kyëxëˈëgët mäjaty të yˈaxëëgë. Nanduˈunën jyaty mët ëtsäjtëm, ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäät nmaˈkxëm ja pyoky kyaytyey. Ko mëk ntsojkëmë nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë net nbokymyaˈkxëm, oy näˈäty xytsyiptakxëm duˈun nduˈunëm (Col. 3:​13, TNM). Pääty ko nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm, ta nyajnigëxëˈkëm ko mëk ntsojkëm ets ko nyajxondäˈägäˈänëmë Jyobaa. w23.11 paj. 11, 12 parr. 13-15

Ko nety ja rey Josías 26 jyëmëjt, ta dyaˈˈaˈoˈoyëdë ja templë. Ets mä nety jam yaˈˈagojë, ta jap “yajpaty ja Jyobaa Ley mëdiˈibë yajmooyë Moisés”. Ko ojts yajtukwingugäjpxë, ta netyë duˈun ttuuny extëmë nety jap jyënaˈany (2 Crón. 34:​14, 19-21). ¿Mtsojkënyëˈajtypy xykyäjpxäˈänyë Biiblyë? Pën jam xykyajpxy, ¿mdukxondakypy? ¿Ti mduumpy ko xykyajpxy tuˈugë tekstë mëdiˈibë mˈoymyëdoopy? Ko netyë Josiásë jyëmëjt naa 39, kyaj tmëmëdooyë Jyobaa extëm nyëˈëmooy tyuˈumooyë. ¿Wiˈix wyimbëtsëëmy? Oˈk tëgooy, kyaj ojts ttukˈijxpetyë Jyobaa, këˈëm nyaytyukˈijxpajtë (2 Crón. 35:​20-25). ¿Ti xytyukniˈˈijxëm ja yˈijxpajtën? Ko duˈunyëm mbäät ndukˈijxpajtëmë Jyobaa oy nuˈun ja xëëw jëmëjt nmëdäjtëm ets oy jeky kujk nˈëxpëjkënë Biiblyë. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm? Ko nmënuˈkxtakëm parë xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm, nˈëxpëjkëmë Biiblyë ets njaygyujkëm wiˈix ja nmëguˈukˈäjtëm xyˈëwij xykyäjpxwijëm mëdiˈibë oy Diosmëduundëp. Ko duˈun nduˈunëm, tsip nëjkx nëˈëdëgoˈoy nduˈudëgoˈoyëm ets nëjkxëp njukyˈäjtëm agujk jotkujk (Sant. 1:25). w23.09 paj. 12 parr. 15, 16

Mä Biiblyë yajmaytyaktëbë toxytyëjkjäˈäyëtyë yˈijxpajtën mëdiˈibë myëduundë Jyobaa ets tsyojktë. Yëˈëjëty ojts ‘mëdëy tyuˈuyeˈeyëty ets oy winë ttunëty’ (1 Tim. 3:11). Seguurë ko mä nduˈukmujkëm tapë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë oy Diosmëduundëp ets mbäät mbudëkëty mëjwiin kajaa ja yˈijxpajtën. Pën mdoˈoxyˈënäˈkˈäjtp oy ko xyˈixët tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëjjäˈäy mëˈˈënäˈk ets jantsy oyë Jyobaa tmëduny ets nanduˈun mDiosmëdunët. Parë duˈun xytyunët, oy ko xyˈixët tijaty mdukˈoyˈijxypy ets nanduˈun mjäˈäyˈatët. Oy ko mˈitët yujy tudaˈaky. Pes ja toxytyëjk mëdiˈibë yuj tudaˈaky oy yˈity mëdë Jyobaa ets nanduˈun mëdë myëguˈuktëjk. Extëm nˈokpëjktakëm kom yujy tudaˈaky ets tsyojkypyë Jyobaa, päätyën tmëmëdoy ja anaˈamën mëdiˈibë yëˈë të dyajnaxkëdaˈaky mä tnigajpxy pën nyikëjxmˈäjtypy ja tuˈukmujkën etsë familyë (1 Kor. 11:3). w23.12 paj. 18, 19 parr. 3-5

Jyobaa tsyojkypy parë yetyëjk kasäädëty ttsoktët ja kyujëën kyudëjk, tmoˈoyët tijaty yajtëgoyˈajtypy, oy mëët yˈit tsyëënët ets tpudëkët parë tmëwingonëdë Jyobaa. Ko oy mjäˈäyˈatët, yëˈë mbudëkëyanëp parë oy tijaty xytyunët, xymyëjˈix xymyëjpëjktäˈägët ja toxytyëjk ets myajtukjotkujkˈattët. Ko nety të mbëjknë, mbäädë net ja mˈuˈunk mˈënäˈk xymyëdaty. Ets mbäät mbudëkëtyë Jyobaa yˈijxpajtën parë xynyijawët wiˈixën oy mˈuˈunkteetyˈatët (Éfes. 6:4). Jyobaa ojtsë yˈUˈunk tˈanëëmë ko mëkë nety ttsoky ets ko kyupëjkypy (Mar. 1:11). Pën mbatypyë mˈuˈunk mˈënäˈk, oy ko xyˈanëëmëdët ko mëk xytsyoktë ets mëjkuˈëw mëjkugäjpxëdë ko oy tijaty ttundët. Ja uˈunktääk uˈunkteety mëdiˈibë pyanëjkxëdëbë Jyobaa yˈijxpajtën, pyudëjkëdëp ja yˈuˈunk yˈënäˈk parë oy Diosmëdundët. ¿Ti mbäät xytyuny desde tyam parë oy mˈuˈunkteetyˈatët? Ko tsuj yajxon xyˈijxˈit xykyuentëˈatëdë mfamilyë, ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët tuˈugyë nˈëxpëjkëm ets xyˈanëëmëdët ko mtsojktëp ets myajtsobattëp (Fwank 15:9). w23.12 paj. 28, 29 parr. 17, 18

Tyam niˈamukë nbatëmë amay jotmay ets nyubajt nbäˈämbajtëm, per nanduˈunë jäˈäy xytyukmëtsipˈäjtëm ko nDiosmëduˈunëm o xynyibëdëˈkëm. Jyobaa nyasˈijxëp parë nbatëmë amay jotmay, per xytyukwandakëm ko xypyudëkëyäˈänëm (Is. 41:10). Ko nnijäˈäwëm ko Jyobaa xëmë xypyudëkëyäˈänëm, mbäät duˈunyëm nyajpatëm agujk jotkujk oy nwinguwäˈkëmë amay jotmay. Jyobaa yëˈë xywyinmäˈänymyoˈoyäˈänëm parë nduˈunëm mëdiˈibë oybyëtsëmëp ets ninäˈä ngamastutëm, ets xytyukwandakëm ko xymyoˈoyäˈänëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën” (Filip. 4:​6, 7). Ko oy nˈijtëm mëdë Jyobaa, yëˈë xyajnayjyäˈäwëm agujk jotkujk. Nëgooyë yˈoyˈäjnë ko xymyoˈoyëmë yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, “diˈibë waanë niˈigyë myëjjëty këdiinëm diˈibë jäˈäy mbäät tjaygyukë”. ¿Të näˈä janääm jatsojkë Jyobaa xyˈokmënuˈkxtakpë ets ko waanë yˈity ta kyujkë ja mˈääw mjot? Ko duˈun mnayjyawëty yëˈëjën ko Jyobaa të mmoˈoyëty ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën”. w24.01 paj. 20 parr. 2; paj. 21 parr. 4

Pënaty tsyojktëbë Jyobaa myëjkumääytyëbë xyëëw amumduˈukjot. Rey David nyijäˈäwëbë nety ko pën myëjpëjktakëbë Diosë xyëëw duˈunë nety tpääty extëmxyëp dyajmëjpëtsëmy. Ko oy nnimaytyakëmë Jyobaa, wiˈix jyaˈayˈaty ets tijaty të dyajkojy, duˈunë nety nyajwatsëmë xyëëw. David tsyojk etsë Diosë xyëëw myëjpëtsëmët ets wäˈäts yˈitët, jyënany ko tyunaambyë nety duˈun amumduˈukjot. Ja lebitëty yajmëjpëtsëëmdë nanduˈunë Diosë xyëëw, ijttë yujy tudaˈaky ets jyënandë ko kyaj tpäättë ääw ayuk parë tnimaytyäˈäktët nuˈunënë Jyobaa xyëëw wyäˈätsëty (Neh. 9:5). Seguurë ko Jyobaa agujk jotkujk nyayjyäˈäwë ko ja lebitëty pyäˈtˈëëw pyäˈtˈyaxëdë. w24.02 paj. 9 parr. 6

Jyobaa kyaj wyinmayaˈany ko tëdën tijaty xykyatuny mët ko kyaj të xymyëmadaˈaky mëdiˈibë të xyjyatukniwinmayë (2 Kor. 8:12). Mbäät tijaty mdukniˈˈixëty ko ti oy kyawimbëtsëmy extëm xyjyatsoky. Jamyats tijaty të xytyuny, pesë Biiblyë jyënaˈany ko Dios “kyaj tjäˈäytyëgoyët diˈibë miitsëty oy mduundëp” (Eb. 6:10). Pawinmay nanduˈun ko oy mëët myajpäätyë Jyobaa, ko mˈëwaˈkxy mgäjpxwaˈkxy ets ko të mnëbety. Ko duˈun të xytyuny, yëˈë myajnigëxëˈkypy ko mbäät mwimbajtˈadëˈëtsy ets ko mbäät xytyuny tijaty tyam mduknibëjktakëp. Jyobaa mbudëkëyanëp parë xytyunët tijaty të xytyukniwinmayë. Ets agujk jotkujk nanduˈun mnayjyawëyaˈanyëty ko xyˈixët wiˈixë Jyobaa mbudëkëty ets mgunuˈkxyëty ko xytyuny mëdiˈibë të xytyuknibëjktäägë (2 Kor. 4:7). Pën kyaj xymyëtsipkeˈexy, Jyobaa mëjwiin kajaa mgunuˈkxäˈänyëty (Gal. 6:9). w23.05 paj. 31 parr. 16-18

Jyobaa tyuknijawëyaampy pënaty mëduunëp ko tsyojkypy ets kyupëjkypy. Mä Biiblyë majtsk ok jap yajnigajpxy ko Jyobaa tˈanmääyë yˈUˈunk ko tsyojkypy ets ko kyupëjkypy (Mat. 3:17; 17:5). ¿Mjamëdowaampy ko Jyobaa mˈanëˈëmxëty ko mtsojkëp ets ko jotkujk xyajnayjyawëty? Jyobaa kyaj mbäät mmëgajpxyëty jam tsäjpotm, per mmëgäjpxëp mët yëˈëgyëjxmë Biiblyë, mä myiny ja yˈääw yˈayuk. Extëm ko ngäjpxëm mä Biiblyë wiˈixë Jesus tsuj yajxon ojts tmëgajpxy ja yˈëxpëjkpëty, mbäät nwinmäˈäyëm ko nanduˈunënë Jyobaa xymyëgäjpxëm. Jesus duˈun meerë ojts jyaˈayˈaty extëmë Tyeety, pääty ko ngäjpxëm mä Biiblyë mä tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty ko tsyojkypy, mbäät nbawinmäˈäyëm ko nanduˈunënë Jyobaa xyˈanmäˈäyëm (Fwank 15:​9, 15). Ko nbatëmë jotmay, kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko Jyobaa kyaj xyˈokkupëjkënë, jaajën mä mbäät nyajnigëxëˈkëm ko mëk ntsojkëm ets ko ndukˈijxpajtëm (Sant. 1:12). w24.03 paj. 28 parr. 10, 11