Nobiembrë

Pën jamë mˈënäˈkuˈunk, tiko xykyapudëkëdë parë kyomentarattët naa kon. Näˈäty, mä reunyonk yëˈë yajmaytyakpë kasäädë jäˈäyë yˈamay jyotmay o wiˈix mbäät njukyˈäjtëm extëmë Dios tkupëkët. Per mä tuˈuk majtskë parrafo, mbäädë ënäˈkuˈunk kyomentarattë. Mbäät nanduˈun xytyukmëtmaytyäˈäktë ko kyaj xëmë yajmoˈoyäˈändë ja kyomentaaryë oy ja kyëˈë tjakonëˈëktë. Ko duˈun xytyukjaygyukëdët, ta kyaj wiˈix nyayjyawëyäˈänëdë ko ja wiinkpë yajmoˈoytyët ja kyomentaaryë (1 Tim. 6:18). Niˈamukë mbäät ngomentaräjtëm parë nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa ets nmëjääwmoˈoyëm ja nmëguˈukˈäjtëm (Prov. 25:11). Näˈäty, mbäät yëˈë ngomentaräjtëm wiˈix të njäjt të ngëbajtëm, per kyaj tiko ëtsäjtëm jeˈeyë ndimynyaynyimaytyakëm (Prov. 27:2; 2 Kor. 10:18). Tsojkëbën nanduˈun nnimaytyakëmë Jyobaa, Biiblyë ets ja nyax kyäjpn (Diˈibʉ Jat. 4:11). w23.04 paj. 24, 25 parr. 17, 18

Parë nnayaˈijtëm wijy kujk ets kyaj nnaygyumanäjxëm, jëjpˈam nmëdäjtëm ja tsojkën (Mat. 22:​37-39). Extëm nˈokpëjktakëm, ko ntsojkëmë Dios, yëˈë xypyudëjkëm parë duˈunyëm ngäjpxwäˈkxëm oy wiˈix ngujäjt ngukëbajtëm (2 Tim. 1:​7, 8). Ets kom ntsojkëm nanduˈunë jäˈäy, ta nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät nduknijäˈäwëm ja oybyë ayuk, axtë nmëgäjpxëm mä telefënë o nduknijäˈäyëmë neky. Janääm jatsojk ninëjkxëm, pes nˈëwxijtëm ets ja näˈä ttundët mëdiˈibë oy (Ezeq. 18:​27, 28). ¿Wiˈix nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm nanduˈun ja nmëguˈukˈäjtëm? Ko nnaybyudëjkëm nixim niyam ets ko nyajmëjwiin nyajkajaajëm ja mëbëjkën (1 Tes. 5:11). Ko soldäädëtëjk tsyiptundë, naybyudëjkëdëp ja xim ja yam. Nanduˈun ëtsäjtëm, ninäˈä ngatukniwinmäˈäyëm ets axëëk nduˈunëm tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm o axëëk ndukmëjëmbijtëm ko jam wiˈix xytyuˈunëm (1 Tes. 5:​13, 15). Nan nmëjˈijx nmëjpëjktakëm pënaty wyindënääytyëp ja Diosë kyäjpn (1 Tes. 5:12). w23.06 paj. 10 parr. 6; paj. 11 parr. 10, 11

Tuk pëky wiˈix mbäät nyajkëktëjkëmë mëbëjkën, yëˈë ko nwinmäˈäyëm ko Jyobaa të xyjyuuybyëtsëˈëmëm. Ets mbäädë net nˈijtëm seguurë ko kyuytyunaampy tijaty të twandaˈaky. Pääty oy ko nbawinmäˈäyëm tijatyënë Jyobaa tyuun parë ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm ets tiko duˈun ttuuny. Pën nduˈunëm duˈun, ta nˈitäˈänëm seguurë ko Jyobaa yajminaampy ja oybyë jukyˈäjtën mä nëjkx njukyˈäjtëm xëmëkyëjxm. ¿Wiˈixën ojts nyajjuuybyëtsëˈëmëm? Jyobaa yëˈë kyajxë tyuˈukˈUˈunk, mëdiˈibë nety mëk tsyojkypy parë myaxuˈunkˈatët yä Naxwiiny extëm tuˈugë wäˈätsjäˈäy. Ko Jesus jyukyˈajty yä Naxwiiny, axëëk jyajty kyëbejty, pyatë amay jotmay ets axëëgë jäˈäy tyuunë ko yˈoˈky tyëgooy. Extëm nˈijxëm, Jyobaa mëjwiin kajaa ojts xykyujuˈuyëm. Komë Jyobaa jantsy oyjyaˈay, kyajxyëp ojts tnasˈixë parë yˈUˈunk yˈayowët ets xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm pën jeˈeyë tuk ratë njukyˈäjtëm (Fwank 3:16; 1 Peed. 1:​18, 19). Jyobaa mëjwiin kajaa ojts xykyujuˈuyëm, pääty seguurë ko dyajminäˈäny ja tsujpë it lugäär mä njukyˈatäˈänëm xëmëkyëjxm. w23.04 paj. 27 parr. 8, 9

¿Waˈandaa Jyobaa tjantsy yajjukypyëkäˈäny pënaty të yˈooktë? Tiko këdii. Pes pënaty jyaaytyë Biiblyë ojts tkujayëdë ko Jyobaa jyantsy yajjukypyëkaampy pënaty të yˈooktë (Is. 26:19; Diˈibʉ Jat. 20:​11-13). Ets ko tii Jyobaa twandaˈaky seguurë ko tkuytyuny (Jos. 23:14). Jyobaa jyantsy yajjukypyëkaambyën pënaty të yˈooktë. Job ijtpë nety seguurë ko pën oˈkp, Jyobaa yajjukypyëkanëp (Job 14:​14, 15, notë). Niˈamukë Diosmëduumbëty mëdiˈibë të yˈooktë, Jyobaa yajjukypyëkanëdëp jatëgok parë jyukyˈattët agujk jotkujk ets oy mëk. Per ¿waˈandaa Jyobaa dyajjukypyëkäˈänyë jäˈäy mëdiˈibë kyaj yˈixyˈäjtëdë? Yajjukypyëkaampy (Apos. 24:15). Pes tsyojkypy parë myëdunëdët ets jyukyˈattët xëmëkyëjxm yä Naxwiiny (Fwank 3:16). w23.04 paj. 9 parr. 5, 6

¿Ti mbäät xytyuny parë xymyëbëkët ko jantsy miimp ja oybyë jukyˈäjtën? Pën yä Naxwiiny xyˈëwxity xyjyëjpˈixy ja jukyˈäjtën mëdiˈibë itäämp xëmëkyëjxm, käjpx mä Biiblyë wiˈix yajnimaytyaˈaky yˈixˈatäˈäny ja it lugäärë tsujpë ets naybyawinmayëdë jam (Is. 25:8; 32:​16-18). Winmay wiˈix jam njukyˈatäˈänëm. Pën xëmë nbawinmäˈäyëm wiˈix yˈixˈatäˈäny ja jukyˈäjtën mä ja it lugäärë tsujpë, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay ets nwinmäˈäyëm ko “pojën nyaxy es waanë yëˈë” (2 Kor. 4:17). Xymyëjääwmoˈoyëm tijatyë Jyobaa xytyukwandakëm. Yëˈë të xymyoˈoyëm tukëˈëyë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm parë mëkë mëbëjkën nmëdäjtëm. Pääty, ko nety mtsiptakxëty xytyunët tuˈugë tuunk mëdiˈibë të myajtuknipëky, o xypyäädët, tuˈugë jotmay nuˈkxtäˈäk amumduˈukjot ets käjpxë Biiblyë parë mnëˈëmoˈoy mduˈumoˈoyëdët ets duˈunyëm xymyëdunët agujk jotkujkë Jyobaa. Kupëk nanduˈun parë ja nmëguˈuktëjk mbudëkëdët ets pawinmay wiˈix yˈixˈatäˈäny ja jukyˈäjtën mëdiˈibë miimp këdakp. Jyobaa yëˈë mjotmëkmoˈoyanëp ‘mëët tukëˈëyë ja myëjˈäjtën’ ets ‘jëduˈun winë xymyëmëdaˈaktëty amëk jotmëk, agujk jotkujk ets mëët ja maˈkxtujkën’ (Col. 1:​11, TY). w23.10 paj. 17 parr. 19, 20

Ko nmënuˈkxtakëmë Jyobaa, nˈokkuˈëˈëw nˈokkukäjpxëm tijaty të xymyoˈoyëm, pes tukëˈëyë ja oybyë tsujpë ak yëˈë Jyobaa xymyoˈoytyaˈayëm (Sant. 1:17). Extëm nˈokpëjktakëm, mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëm ko të xymyoˈoyëm ja jukyˈäjtën, yäˈädë it naxwinyëdë mëdiˈibë nduktsënäˈäyëm, tukëˈëyë tijaty mbäät nijukyˈäjtëm, ets të nanduˈun xymyoˈoyëm ja familyë, mëtnaymyaayëbë ets të xytyukwandakëm ja oybyë jukyˈäjtën mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Per mëdiˈibë mbäät niˈigyë nguˈëˈëw ngukäjpxëm, yëˈë ko mbäät mëët nnaymyaˈayëm. Taaˈäjtp kanäk pëky tiko mbäät nguˈëˈëw ngukäjpxëm tijatyë Jyobaa të xymyoˈoyëm. Per näˈäty, tsip duˈun nduˈunëm mët ko yëˈë ndukjukyˈäjtëmë ja tiempë mä jäˈäy kyaj ti tmëjjawëdë. Mayë jäˈäy jeˈeyë ttsoktë tijaty ets kyaj tkukäjpxëdë tijaty myëdäjttëp. Pën kyaj nnaygyuentëˈäjtëm, mbäät xytyukninäjxëm extëm jyaˈayˈattë ets jeˈeyë net tijaty nˈamdoˈowënë Jyobaa. Pääty oy ko njamyajtsëm tijatyë Jyobaa xytyukmëduˈunëm etsë net nguˈëˈëw ngukäjpxëm (Luk. 6:45). w23.05 paj. 4 parr. 8, 9

NDeetyˈäjtëmë Jyobaa mëk xytsyojkëm ets kyaj xyˈijxˈayowäˈänëm (Is. 63:9). Per kyaj net yëˈë tˈandijy ko kyaj ja amay jotmay nˈokpäädäˈänënë mëdiˈibë Biiblyë mëët tˈijxkijpxyë mëjnëë o jënˈyaˈank (Is. 43:2). Jyobaa xytyukwandakëm ko xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm oy tyim mëdiˈibëtyë ja amay jotmay ets duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm. Yëˈë xymyoˈoyäˈänëm ja espiritë santë parë nmëmadakëm ja amay jotmay (Luk. 11:13; Filip. 4:​13, TNM). Pääty, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xëmë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ja amay jotmay ets ninäˈä nëjkx ngamastutëm, Jyobaa tsyojkypy parë ndukjotkujkˈäjtëm (Eb. 11:6). Ko näˈäty nbatëm mëjwiin kajaa amay jotmay, mbäät kyaj nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm. Perë Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa mbäät xymyoˈoyëm ja mëkˈäjtën parë ngëxpajtëm “mä tuˈugë potsy” (Sal. 18:29). Pääty kyaj mbäät nwinmäˈäyëm ko Jyobaa kyaj xypyudëkëyäˈänëm, niˈigyën mbäät amumduˈukjot nmënuˈkxtakëm ets nˈijtëm seguurë ko yˈatsoowëmbitaampy ja nuˈkxtakën (Sant. 1:​6, 7). w23.11 paj. 22 parr. 8, 9

¡Jantsy oy extëm yää yajnimaytyaˈagyë tsojkën! Duˈunën mbäät nyaytsyokëdë kasäädë jäˈäy ets kyaj mbäät pën dyajxeemyë yäˈädë tsojkën. Parë kasäädë jäˈäy ninäˈä kyaxaamëdë tsyojkën, tsojkëp niduˈuk niduˈuk niˈigyë dyajmëjwindëkëdët. Extëm nˈokpëjktakëm, ko tuˈugë jäˈäy xyamy, tsojkëp niˈigyë tpëjktäˈägëdë jäˈäxy parë kyaj pyiˈitsët ja jëën. Nanduˈunën jyaty ko jäˈäy kyasäädëˈaty, per näˈäty, mbäät xyeemy ja tsojkënë mët ko tpäättë amay jotmay. Extëm ko yubat pyäˈämbattë, ko yˈuˈunk yˈënäˈk tmëdäjnëdë o ko yˈamääytyaˈaky ja meeny sentääbë. Pääty ja kasäädë jäˈäy, tsojkëp niˈigyë tmëwingondëdë Jyobaa parë kyaj xyaamët ja “jyënˈyaˈangë Jyobaa”. w23.05 paj. 20, 21 parr. 1-3

¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijtëm jotmëk? Kyaj mbäädë tääk teety xytyukninäjxëmë jotmëkˈäjtën, tsojkëbën këˈëm nˈëxpëjkëm parë nˈijtëm jotmëk. Duˈun extëm ko tuˈugë jäˈäy ti tjatäˈäny, tsojkëp tˈixët wiˈix ttuny ja mëdiˈibë jam yaˈëxpëjkëp etsë net ttunët extëm yajtukniˈˈixë. Parë nˈijtëm jotmëk, tsojkëp nniˈˈijxtutëm pënaty duˈun jäˈäyˈäjttëp ets nanduˈun tijaty nduˈunëm. Extëmë Daniel, tsojkëp yajxon nˈëxpëjkëm ja Diosë yˈAyuk, nmëwingoˈonëm ko nmënuˈkxtakëm amumduˈukjot ets xëmë ndukˈijxpajtëmë Jyobaa. Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nˈijtëm jotmëk ko nety ja mëbëjkën yaˈijxmatsy. Pën ijtëm jotmëk, mbäät nanduˈunë jäˈäy xywyingutsëˈkëm ets ok tˈixyˈatäˈändët niˈigyë Jyobaa. ¡Pääty oy ko nˈijtëm jotmëk! w23.08 paj. 2 parr. 2; paj. 4 parr. 8, 9

Ko mä ayuk grieegë tyunyë yäˈädë ayuk “ijxkijxyëdë”, yëˈë yˈandijpy ko ijty yaˈijxkijpxyë pën jantsy oorë o platë ja pujxn. Ëtsäjtëm nanduˈunën mbäät nˈijxkijpxyëm pën jantsy tëyˈäjtën mëdiˈibë nmëdoˈowëm o ngäjpxëm. Kyaj mbäät nmëbëjktäˈäyëm tijaty nmëdoˈowëm o ngäjpxëm, niˈigyën yˈoyëty nyajtuˈunëmë jot winmäˈäny ets nˈijxkijpxyëm pën tuˈugyëp extëmë Biiblyë jyënaˈany o ja Diosë nyax kyäjpn. Ko duˈun nduˈunëm, ta kyaj xywyinˈëˈënëm ja kaˈoybyëtëjk (Prov. 14:15; 1 Tim. 4:1). Nnijäˈäwëm ko Diosë kyäjpn tyuknaxaampy ja mëj ayoˈon, per mëdiˈibë kyaj nnijäˈäwëm yëˈë ti bom jëxtëjkm xyjyatäˈän xykyëbatäˈänëm niduˈuk niduˈuk (Sant. 4:14). Oyxyëp ko nˈijxëm ja mëj ayoˈon, per oy nanduˈun pën kyaj nˈijxëm. Pën tyam oˈkëm, nnijäˈäwëm ko Jyobaa xyajjukypyëkäˈänëm pën kyaj nmastutëm. Nˈokˈyaˈijtëm winmäˈänyoty ja kunuˈkxën mëdiˈibë nˈëwxijt njëjpˈijxëm ets nˈoknayaˈijtëm wijy kujk parë njëjpˈijxëm ja Jyobaa myëj xëëw. w23.06 paj. 13 parr. 15, 16

Kyaj nnijäˈäwëm wixatyën yˈakˈadëwäˈäny tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë (Dan. 12:​8, 9). Ko tuk pëky ngajaygyujkëm wiˈixën yˈadëwäˈäny tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë, kyaj yëˈë tˈandijy ko kyaj duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyëty. Pes ijtëm seguurë ko Jyobaa yëˈëjën xytyukjaygyukëyäˈänëm näˈä nety mbäät nnijäˈäwëm, duˈun extëm tëëyëp ttuuny. Mayë nasiongëty jyënäˈänäˈändë “¡agujk jotkujk tyam ntsënäˈäyëm ets kyaj ti ntsëˈëk njäˈäwëm! (1 Tes. 5:​3, TNM). Ta ja anaˈambëtëjk tnibëdëˈëgäˈändë tukëˈëyë ja relijyonk mëdiˈibë kyaj tyëyˈäjtënëty ets dyajkutëgoyandäˈäytyë (Diˈibʉ Jat. 17:​16, 17). Ta net ok yajnibëdëˈëgäˈänyë Diosë kyäjpn (Ezeq. 38:​18, 19). Ets taanëmë netë Dios dyajminäˈänyë Armajedon (Diˈibʉ Jat. 16:​14, 16). Ijtëm seguurë ko tim tsojkën duˈun tyunäˈäny jyatäˈänyëty. Per ¿ti net mbäät nˈaktuˈunëm? Nˈokkuˈëˈëw nˈokkukäjpxëmë Jyobaa ko mbäät nˈijxëm wiˈixën tyam yˈadëy tijaty ojts yajnaskäjpxë mä Biiblyë ets nˈoktuknijäˈäwëmë jäˈäy. w23.08 paj. 13 parr. 19, 20

Ko apostëlë Pablo tmaytyakyë mëbëjkën, tsojkën ets tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm, ta yˈakjënany: “Diˈibë dëˈën jawyiin mä tyäˈädë tëgëëkpë, yëˈë dëˈën ja tsojkën” (1 Kor. 13:13). ¿Tiko duˈun jyënany? Yëˈko mä jembyë jukyˈäjtën kyaj nëjkx tsyokyëty nˈokmëdäjtënë mëbëjkën ets kyaj nanduˈun tijaty nˈëwxitäˈän njëjpˈixäˈänëm, mët ko të nety yˈadëëwdääy tijatyë Jyobaa të twandaˈaky. Per mëdiˈibën ninäˈä kyajëjpkëxäˈäny, yëˈë ko ntsojkëmë Jyobaa etsë nmëguˈukˈäjtëm, yäˈädë tsojkën, niˈigyë myëjwindëkëyaˈany xëmëkyëjxm. Ko nyaˈijxëmë tsojkën, yëˈë nanduˈun nyajnigëxëˈkëm ko yëˈë njantsy pyanëjkxëmë Jesus. Pes yëˈë duˈun tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Pën mnaytsyojkëdëp miitsëty nixim niyam, net nidëgekyë ja jäˈäy tnijawëdët kots ëj miits nˈëxpëjkpëˈattë” (Fwank 13:35). Yëˈë tsojkën yëˈë mëdiˈibë nanduˈun xyaˈijtëm tuˈugyë, pesë apostëlë Pablo ojts jyënaˈany ko ja tsojkën “yëˈë mëdiˈibë yajtuˈugyëp” (Col. 3:​14, TNM). Apostëlë Juan duˈun tˈanmääy ja myëguˈuktëjk: “Diˈibë tsyejpy ja Dios, nandëˈën ttsokët ja myëguˈuk” (1 Fwank 4:21). Pääty ko nnaytsyojkëm nixim niyam, duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm nanduˈunë Dios. w23.11 paj. 8 parr. 1, 3

Biiblyë jyënaˈany ko niˈamukë Diosmëduumbëty duˈunxyëp extëm nbëyëˈkëm ets pënaty madaktëp, ta yajmoˈoyäˈändë jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë (2 Tim. 4:​7, 8). Tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë duˈunyëm nbëyëˈkˈadëtsëm, pes jawaanë jam ngajäjtëm mä të nitsoˈonëm. Apostëlë Pablo ojts tnigajpxy ti mbäät xypyudëjkëm. Yëˈë jyënany: “Nˈokˈyajjëgakëm tëgekyë diˈibë xyˈatsijpëm, [ . . . ] es nˈokpëyëˈkëm mëk mä tadë pëyëˈkkijxyëk diˈibë nmëdäjtëm winduuy”. Ko duˈunë Pablo jyënany, kyaj yëˈë dyajjaygyukëyany ko kyaj mbäät nmënëjkxëmë tsëmy këˈëy, yëˈë duˈun myaytyäˈägan ko kyaj mbäät tijaty nˈaktimnaytyuknikëˈëyëm. Pes ko duˈunë tsëmy këˈëy nmënëjkxëm xyaˈˈanuˈkxëm ets tsip xyajjäjtëm mä të nitsoˈonëm. Pääty parë duˈunyëm nbëyëˈkˈadëtsëm, nˈokˈijxëm pën jam tii të nˈaknaytyuknikëˈëyem ets nˈoknasjëduˈuwëm. Per ta tsëmy këˈëy mëdiˈibë tsojkëp nmënëjkxëm ets kyaj mbäät nnasjëduˈuwëm parë njäjtëm mä të nitsoˈonëm (2 Tim. 2:5). w23.08 paj. 26 parr. 1, 2

Ko njaygyujkëm wiˈix yaˈix yajpäättë ja nmëguˈukˈäjtëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nwingutsëˈkëm wiˈix wyinmaytyë. Extëm nˈokpëjktakëm, ta näägë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë naywyinˈujk nayˈaˈujkëdëp ets ta mëdiˈibë kyaj. Ta mëdiˈibë uktëp wanaty ets ta nanduˈun mëdiˈibë ninuˈun kyaˈuuktë. Niˈamukë Diosmëduumbë ak oy mëk yajpäädäˈändë, per wiˈixëm nyaygyuentëˈatëdë. Pën winmäˈäyëm ko extëm tijaty nduˈunëm duˈunën yˈoyëty ets nanduˈun nduktunäˈänëm ja nmëguˈukˈäjtëm, mbäädë net nyaˈëëwdëgoˈoy nyajkäjpxtëgoˈoyëm ets kyaj mëët tuˈugyë nekyˈijtëm (1 Kor. 8:9; 10:​23, 24). Extëm nˈokpëjktakëm, Jyobaa kyaj xymyoˈoyëm tuˈugë anaˈamën mä wiˈix mbäät nnaywyit nnayxyojxëm, per yajkypyë ëwij käjpxwijën mä Biiblyë mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm. Extëm nnaywyit nnayxyojxëm, tsojkëp nyajmëjpëtsëˈëmëmë Dios ets nyaˈijxëm ko duˈun nnayˈoytyuˈunëm “extëm pyaatyëty ets extëm nyigëxëˈëgët ko tapë jot winmäˈäny” (1 Tim. 2:​9, 10, TNM). Pääty kyaj ntsojkëm etsë jäˈäy jeˈeyë xyˈijxënë extëm të nnaywyit të nnayxyojxëm. Pënaty tuundëp mëjjäˈäy, mbäät nanduˈun pyudëkëdë ëwij käjpxwijën mëdiˈibë yajkypyë Biiblyë parë kyaj dyajnaxkëdäˈäktët ja anaˈamën mä wiˈix mbäät nnaywyit nnayxyojxëm o nnaywyoˈk nnaygyaˈxëm. w23.07 paj. 23, 24 parr. 13, 14

Jyobaa xytyukˈijxëm ti mbäät nduˈunëm parë njukyˈäjtëm agujk jotkujk. Pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny”, yëˈëjën jeˈeyë tyukxondäˈägandëp wiˈix ja jäˈäy yˈit tsyëënëdë. Kyaj oy kyugëxëyäˈändë, pes “aak oˈkëndum yajpäättë” (Prov. 9:​13, 17, 18, TY). Per kajaa ttukˈoyˈattë pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë “ja toxytyëjk mëdiˈibë wijy” (Prov. 9:1). Tyam taajën nyajtukniˈˈijxëm wiˈix mbäät nˈaxëkˈijxëm mëdiˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ets nduˈunëm mëdiˈibë yëˈë kyupëjkypy (Sal. 97:10). Agujk jotkujk nanduˈun nnayjyäˈäwëm ko nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy parë ttukˈoyˈattët ja Diosë wyijyˈäjtën. Ëtsäjtëm duˈun extëm ja tuumbëtëjk mëdiˈibë yajmaytyaktëp mä Proverbios kapitulo 9 mëdiˈibë yax jojktëp “tungëjxy kopkëjxy”. Nanduˈun njënäˈänëm: “¡Mindë niˈamukë pënaty kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny!”. Pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë yäˈädë toxytyëjk, mëjwiin kajaa tyam ttukˈoyˈattë, per nanduˈun ttukˈoyˈatäˈändë mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Pën duˈunyëm nˈyeˈeyˈadëtsëm mä “ja nëˈë tuˈu mëdiˈibë yajkypyë ijxkujk jaygyujkën”, nëjkxëp njukyˈäjtëm xëmëkyëjxm (Prov. 9:​3, 4, 6). w23.06 paj. 24 parr. 17, 18

¿Wiˈix mnayjyawëty ko tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë mëët mduuny o pënaty mëët mˈeskuelëˈaty myajtëyëty tijaty mä Biiblyë? ¿Mduktëjkëbë tsëˈëgë? Niˈamukë duˈun njäjtëm. Ko duˈunë jäˈäy xyajtëˈëwëm, yëˈë xypyudëjkëm parë net nnijäˈäwëm wiˈixën wyinmayë taabë jäˈäy ets wiˈixën nyayjyawëty, duˈun mbäät ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk. Per ta nanduˈunë jäˈäy mëdiˈibë nëgoobë tijaty dyajtëwdë parë jeˈeyë xywyinmäˈänyˈixäˈänëm. Ko pën duˈun nbatëm, kyaj mbäät mëjˈixy mëjmëdoy njäˈäwëm, waˈanë yäˈädë jäˈäy jeˈeyë të tmëdoyë ääw ayuk ko tëgatsy nyajnimaytyakëm (Apos. 28:22). Tyam yëˈë nanduˈun ndukjukyˈäjtëm “ja tiempë mëdiˈibë jëjpkëxanëp” ets mayë jäˈäy “kyaj nyayjyaygyukëyäˈänëdë”, “mëk awäˈän jyaˈayˈatäˈändë” (2 Tim. 3:​1, 3, TNM). Waˈanë net mjënäˈäny, per ¿wiˈixëtsën nˈatsowët tsuj yajxon tuˈugë jäˈäy mëdiˈibëts wixaty xyˈanmaapy mä tijatyëts nmëbëjkypy? Mëdiˈibë mbäät mbudëkëty, yëˈë ko mjäˈäyˈatët yuunk naxypy. Tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë yuunk naxypy, kyaj pojën jyotˈambëky ko pën jam wiˈix yˈanëˈëmxëty o ko tkanijawë wiˈix yˈatsoowëmbitët. w23.09 paj. 14 parr. 1, 2

Näˈätyë Jyobaa xyˈëwij xykyäjpxwijëm mët yëˈëgyëjxmë nyax kyäjpn parë nnaygyuentëˈäjtëm ets kyaj yëˈëyë nbaˈoˈktëˈëwëmë meeny sentääbë o kyaj nduˈunëm mëdiˈibë yˈanaˈamën yajkubojkypy. Ko kyaj nbaˈoˈktëˈëwëmë meeny sentääbë, mbäät jamyë jot winmäˈäny nbëjktakëm mä Diosë tyuunk. Agujk jotkujk nanduˈun nnayjyawëyäˈänëm ko yëˈëyë Jyobaa nmëduˈunëm (Is. 48:​17, 18; 1 Tim. 6:​9, 10). Jyobaa duˈunyëm dyajtunäˈänyë naxwinyëdë jäˈäy parë tnëˈëmoˈoy ttuˈumoˈoyëdë kyäjpn ko nety tyuˈuyeˈey ja mëj ayoˈon ets mä Jesus yˈanaˈamäˈäny Tuk mil jëmëjt. Mä taabë tiempë, ¿mëdowäˈänëm extëmë nety nyajtuˈumoˈoyëm? Pën tyam nmëdoˈowëm, ta kyaj tsyiptäˈägäˈäny mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Pääty nˈokmëmëdoˈowëm pënaty të ttuknipëky parë xyˈijxˈijt xykyuentëˈäjtëm (Is. 32:​1, 2; Eb. 13:17). Duˈunë nety nyajnigëxëˈkëm ko ndukjotkujkˈäjtëm extëmë Jyobaa xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nëgoo nbatëmë amay jotmay axtë koonëm njäjtëm mä ja jembyë jukyˈäjtën. w24.02 paj. 25 parr. 17, 18

Apostëlë Pablo agujk jotkujk tmëduunyë Jyobaa. Per näˈäty, ojts nanduˈun tpäätyë amay jotmay. Kajaa ojts tyuˈuyeˈey parë jyajty mäjaty ja it lugäär ets wiˈixëm ja jotmay tpaty. Extëm nˈokpëjktakëm, ojtsë jyukyˈäjtën oˈkën jëjpˈam yajpääty, ko jyëdijty mejnyoty, ko nëˈääy tuˈääy ojts tˈayeˈeyë maˈtspëty ets ko axëëk tyuunë ja myëtsipëty (2 Kor. 11:​23-27). Per nääk ja Diosmëduumbëty ni jeˈeyë ojts tkakuˈëw tkakukäjpxëdë tijatyë apostëlë Pablo tukmëduunëdë (2 Kor. 10:10; Filip. 4:15). ¿Ti Pablo pudëjkë parë tmëduunˈadëtsyë Jyobaa? Yëˈko tˈëxpëjky ja Diosë jyaaybyajtën, jap tpëjkyë kuentë wiˈixë netyë Dios jyaˈayˈaty. Per ojts nanduˈun këˈëm ttimyˈixy mä jyukyˈäjtën ets ijt seguurë ko mëkë nety tsyokyëtyë Jyobaa (Rom. 8:​38, 39; Éfes. 2:​4, 5). Ko duˈunë Pablo tˈijxy, ta mëk nanduˈun ttsojkyë Jyobaa. Ets dyajnigëxëˈky ko tpudëjkë ja myëguˈuktëjk ets ko duˈunyëm tˈaktimypyudëjkë (Eb. 6:10). w23.07 paj. 9 parr. 5, 6

Mayë jäˈäy jyënäˈändë ko oy ko jyaˈˈattë “justisëtëjkëty ets pënaty yajkutujktëp” ets ko tsojkëp yajmëmëdowët ja anaˈamën mëdiˈibë yajnaxkëdaktëp. Per ko wyinmaytyë ko tuˈugë anaˈamën kyaj tyëyˈäjtënëty o ko nëgoo ttimyˈyaˈoˈktëwdë kyaj tmëmëdowäˈändë. Biiblyë jyënaˈany ko gobiernëtëjk jeˈeyë dyaˈˈayoyë naxwinyëdë jäˈäy, pes yëˈë Satanás këˈamˈäjtëp, per tim tsojk kyutëgoyäˈändë (Sal. 110:​5, 6; Ecl. 8:9; Luk. 4:​5, 6). Nanduˈun jyënaˈany ko pënaty kyaj tmëjˈixtë “ja justisëty, yëˈë dëˈën kyamëjˈijxypy diˈibë Dios të tniˈanaˈamë”. Dios nyasˈixëp ets jyaˈˈatëdë kuduunk justisë parë kyaj këˈëmë jäˈäy tyim nyayˈanaˈamëdët ets päätyën tsyokyëty nmëmëdoˈowëm. Pääty oy ko nmoˈoyëm tijaty pat nitëjkëdëp, extëm nyäjkëm ja kugëbety, nmëjˈijx nmëjpëjktakëm ets nmëmëdoˈowëm (Rom. 13:​1-7). Mbäät nwinmäˈäyëm ko yäˈädë anaˈamën kyaj ndukˈoyˈatäˈänëm, päätyë net xytsyiptakxëm nmëmëdoˈowëm. O waˈan nwinmäˈäyëm ko xywyinˈëˈën xywyinxäjëm. Ëtsäjtëm yëˈë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa ets xyˈanmäˈäyëm parë nwingutsëˈkëmë kuduunk justisë ets nmëmëdoˈowëm. Jaayë kyaj nmëmëdoˈowëm ko jam ti xytyuktunäˈänëm mëdiˈibë nyinäjxypyë Diosë yˈanaˈamën (Apos. 5:29). w23.10 paj. 8 parr. 9, 10

Ko Sansón myutskˈäjty, yëˈë netyë filisteety anaˈamdëp ets axëëgë nety ttundë ja israelitëty (Juec. 13:1). Komë filisteety jantsy axëkjäˈäyëty, pääty ja israelitëty nëgoo ojts tˈokkuˈayoˈowëndë. Ta Jyobaa ojts twinˈixyë Sansón parë nëjkx “dyajˈëwäätspëtsëmy yëˈë Israel käjpn mä filistejë jäˈäyëty” (Juec. 13:​5, TY). Kom tsip ja tuunk mëdiˈibë yajtuknipëjkë Sansón, pääty tsojkëbë nety ttukjotkujkˈatëdë Jyobaa. Tëgok, të nety tuk grupë ja filisteety nyitsoonëdë parë myatsäˈänëdë, jatsow ojts nyinëjkxëdë Lehí, mëdiˈibë wëˈëmp jatsoow Judá. Per pënaty tsënääytyë Judá ojts tsyëˈëgëdë, päätyë Sansón yajtukëdëjkë ja myëtsipëty. Ta ja israelitëty tkëtsuumdë Sansón ets tkëyäjktë mä ja myëtsipëty (Juec. 15:​9-13). Per ta “Jyobaa myëjääw tyuktëjkë”, ta tpojtwäˈkxtääy mëdiˈibë nety të yajtukëtsumy ets yˈawäˈätspëtsëëmy. Ok, ta “tpaty tuˈugë burrë yˈabäjk mëdiˈibë kyajnëm pyuˈuty” ¡ets yëˈë mëët dyaˈoˈky niduk milë filisteety! (Juec. 15:​14-16). w23.09 paj. 2 parr. 3, 4

Jyobaa mbäät tijaty twijtstëgatsy parë yˈadëwët mëdiˈibë tyuknibëjktakëp. Ets oy ti tyun jyatëdët, xëmë yˈoybyëtsëmy tijaty tyuumpy mët ko tukëˈëyë tijaty ‘të dyajkojy, tam tiigyëjxm ko të dyajkojˈyën’ (Prov. 16:​4, TY). Biiblyë nanduˈun jyënaˈany ko tijaty tyuknibëjktakëbë Jyobaa “xëmëkyëjxm yˈity”. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Yëˈko të tnasˈixë ets jekyë tiempë nyaxët parë yˈadëëwdäˈäyët tijaty të ttuknibëjktäägë. Ets tijaty tyuumpy nanduˈun ndukˈoyˈatäˈänëm xëmëkyëjxm. ¿Tijatyënë Jyobaa të ttuknibëjktäägë? Ets ¿tijaty të ttuny parë yˈadëwët? Jyobaa tyukˈanaˈam ja tim jawyiimbë naxwinyëdë jäˈäy ti nety të ttuknibëjktäägë parë ttundët, pes duˈun tˈanmääy: “Mëëtˈattë ënet mˈuˈunk mˈënäˈkëty yajwinduktë yëˈë naxwinyëdë ets xyˈënaˈamdëty [ . . . ] tukëˈëyë jëyujk” (Gén. 1:​28, MNM). Ko Adán mëdë Eva tyëgooytyë, ta ja naxwinyëdë jäˈäy ttukninäjxtë ja poky kaytyey, per oy duˈun yˈokjäjty, Jyobaa kyaj yëˈë yajtuˈuˈadujkë, yˈëxtääyë winmääy wiˈix mbäät dyaˈˈadëy mëdiˈibë nety të ttuknibëjktäägë. Pääty netyë tsäjpotm dyajnaxkëdaky tuˈugë gobiernë mëdiˈibë mbäät ttuny yä Naxwiiny extëm të ttuknibëjktäägë (Mat. 25:34). w23.10 paj. 20 parr. 6, 7

Jyobaa mbäät xypyudëjkëm parë nduunˈadëtsëmë mëjääw ets njëjpkudijëm tijaty xyajtëgoyäˈänëm. Per näˈäty tsiptakp, ets niˈigyë pën jeky kujkë tiempë nyëjkxnë mä duˈun tijaty xyajtëgoyäˈänëm. Mbäät näˈäty nanduˈun nwinmäˈäyëm ko niˈigyë ndëgoˈoyëm këdiinëmë apostëlë Pedro, perë Jyobaa mbäät xymyoˈoyëmë mëjääw parë duˈunyëm nmëmadakëm (Sal. 94:​18, 19). Min nˈokˈijxëm wiˈix yajnimaytyaˈaky tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm, mä nety tkanijawënëmë tëyˈäjtën, yëˈë nety myëttsënaabyë myëëyetyëjk. Ets oyë nety kyaj duˈun yˈokjukyˈäjnë, näˈäganäˈäty tukmiinë duˈumbë tsojkën. ¿Ti pudëjkë parë kyaj jatëgok yajtëgooyë? Yëˈë tnimaytyaˈaky: “Jyobaa yëˈë xymyëjääwmoˈoyëm. Ets kotsë Jyobaa xymyoˈoyë jot mëjääw, yëˈëts xypyudëjkëp parëts duˈunyëm nëˈëyeˈey nduˈuyeˈey mä ja tëyˈäjtën. Jyobaa nyasˈijxëp parëts nmëduunˈadëˈëtsët [ . . . ] ets duˈunyëmëts xyjyotmëkmoˈoy oyëts nbokyjyaˈayëty”. w23.09 paj. 23 parr. 12

Pën mˈënäˈknëm jamyats ko tsojkëp xytyunëdë mëjääw parë mbäät oy mDiosmëduny. Parë mbäät duˈun xytyuny, oy ko xypyanëjkxëdë oybyë ijxpajtën, xyjyatët tijaty xytyunët, myajtukjotkujkˈatët ets mnayjyëjpˈixëdët parë xytyunët tijaty mnikëjxmˈataampy mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Ko xywyinmayët tukëˈëyë tijaty mnikëjxmˈataampy, mbäädë net xyjyawë ko kajaaduunk mëdiˈibë mdunaampy ets ko mtsiptäˈäganxëp, per mbäät duˈun xytyuny, pes yëˈë Jyobaa mbudëkëyanëp (Is. 41:​10, 13). Ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët tuˈugyë nˈëxpëjkëm mbudëkëyanëdëp nanduˈun. Ko nety mijts duˈun mjukyˈäjnë extëm ja yetyëjk mëdiˈibë Jyobaa tyukjotkëdakypy, ta nëjkx myajpääty agujk jotkujk. Mëk myajtsoktë ënäˈktëjk ets waˈanë Jyobaa mbudëkëdë mä jam xytyundë mëjääw parë oy mDiosmëdundët. w23.12 paj. 29 parr. 19, 20

Nˈokpëjktakëm tuˈugë ijxpajtën. Myajpääty mët tuk grupë nmëguˈukˈäjtëm ets ta tëgëkˈok mnayajretratëpëtsëmëdë. Per ta xyˈixy ko mä ja myëduˈukpë, kyaj oy tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm të pyëtsëmy ets mä ja majtskpë jantsy oy të pyëtsëmy, ak xiktëp. Ta xyjyotsy ja retratë mëdiˈibë kyaj yˈoyëty, ets ko xypyëjkëˈëky ja mëdiˈibë oy të pyëtsëmy, ta xyjyamyetsy wiˈix jantsy oy mët ja nmëguˈukˈäjtëm ja tiempë xyajnäjxy. Pääty, pën jam niduˈuk ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë ojts wiˈix mˈanëˈëmxëty o mdunyëty, ¿tiko xykyajäˈäytyëgoy? Duˈun extëm ko njoˈtsëm o nboˈtëm ja retratë mëdiˈibë kyaj oy të pyëtsëmy (Éfes. 4:32). Kom jantsy oy mët ja nmëguˈukˈäjtëmë xëëw tiempë të nyajnäjxëm, yëˈë njamyajtsëm tijaty oy tyuundëp ja nmëguˈukˈäjtëm, duˈun extëm ko nbëjkëˈkëm ja retratë mëdiˈibë oy pëtsëëmp. w23.11 paj. 12, 13 parr. 16, 17

Mä yäˈädë tekstë yëˈë yajjaygyukëyanëp ko oy tsuj mbäät ja toxytyëjkjäˈäyëty nyayxyoxëdë extëm kyaj mbäät ja mayˈäjt wintsëˈkën dyajtëgoytyë. ¡Jantsy oy nnayjyäˈäwëm ko jyaˈˈatyë duˈumbë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë oy tsuj nayxyojxëdëp! Nˈokˈyajtuˈunëm ja jot winmäˈäny. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy nnijäˈäwëm tiijën oy o tiijën axëëk ets ta net nduˈunëm ja mëdiˈibë oy. Min nˈokˈijxëmë yˈijxpajtënë Abigaíl, ja myëmëjjäˈäy tëgatsy winë ttuuny, per yëˈë pyëjkë kuentë ko mbäädë nety axëëk wyimbëtsëmy ets ko mbäät nanduˈun tkuˈayoˈonbäädëdë ninuˈunën nety jam yajpäättë mä jyëën tyëjk. Abigaíl yajtuunë jyot wyinmäˈäny, ets kyaj pën yˈoˈky (1 Sam. 25:​14-23, 32-35). Ko nyajtuˈunëm yajxon ja jot winmäˈäny, xypyudëjkëm parë nnijäˈäwëm näˈä mbäät ngäjpxëm ets näˈä mbäät amonyë nˈijtëm ets nanduˈun nmëmäˈäy nmëdäjëm ja nmëguˈukˈäjtëm, per kyaj axëëk nyajnayjyäˈäwëm (1 Tes. 4:11). w23.12 paj. 20 parr. 8, 9

Ja apostëlë Pablo yëˈë duˈun nyijäˈäyë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Roma, pes yëˈëjëty të nety tnijawëdë pënën Jyobaa ets Jesus. Të nety dyajnigëxëˈëktë ja myëbëjkën ets tëjkëdë Diosmëduumbë. Päätyë Dios yajnäjxëdë wäˈäts mët yëˈëgyëjxm ko tmëdäjttë mëbëjkën ets ta tyuknigajxëdë yˈespiritë santë (Rom. 5:1). Desde jaa, ta tˈëwxijt tjëjpˈijxtë ti Dios tukwandakëdë ets myëbëjktë ko tunan jatanëp. Ko waanë yˈijty ta apostëlë Pablo tnijäˈäyë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Éfesʉ parë ttukmëtmaytyaky tijatyë netyë Dios të tyukwandäˈägëdë. Ojts tˈanëëmë ko yajmoˈoyandëbë nety ‘ja oybyë tsujpë kumäˈäyën mëdiˈibë Dios të tyukniwootsowëdën’ (Efes. 1:​18, TY). Ets ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë Kolosʉ tyukmëtmaytyaktë mä tˈaxäjëyäˈändë ja kyumäˈäyën mëdiˈibë nety yˈëwxijttëp. Duˈun tˈanmääy: “Mˈawijx mjëjpˈijxtëp ja kumäˈäny diˈibë Dios xytyuknibëjkëˈkëm tsäjpotm” (Kol. 1:​4, 5). Pääty pënaty të yajwinˈixtë parë mëdë Jesus yˈanaˈamdët jam jyukypyëkäˈändë tsäjpotm (1 Tes. 4:​13-17; Diˈibʉ Jat. 20:6). w23.12 paj. 9 parr. 4, 5

Yäˈädë ayuk “kyuwäˈänëp” ja ijty tyuny ko ja soldäädëtëjk tkuwäˈändë ja nax käjpn parë kyaj nyidëkëdët ja myëtsipëty ets mbäät ja jäˈäy agujk jotkujk myäˈä pyoˈkxtë mët ko nyijäˈäwëdëp ko tap ja soldäädëtëjk tkuentëˈattë ja käjpndëjkˈääw. Nanduˈunën ko Jyobaa xymyoˈoyëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën”, kyuwaampy ja jot korasoon, ja jot winmäˈäny ets kyaj ti ntsëˈk njäˈäwëm (Sal. 4:8). Mbäät nnayjyäˈäwëm agujk jotkujk oyë netyë kyaˈoyë ja amay jotmay, duˈun extëm nyayjyäˈäwë Ana (1 Sam. 1:​16-18). Ets ko duˈun nnayjyäˈäwëm, mbäädë net yajxon nwinmäˈäyëm ti ndunäˈänëm. Duˈun extëm ijty tuˈugë jäˈäy tˈanëëmë tuˈugë soldäädë parë kyuwäˈänëdët. Nanduˈunën ëtsäjtëm mbäät nˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë xykyuwäˈänëm. Pääty, nˈokmënuˈkxtakëm janääm jatsojk axtë koonëm xymyoˈoyëm ja “yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën” (Luk. 11:9; 1 Tes. 5:17). Pën jam xymyënaxy xyajnaxyë ayoˈon jotmay, mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa janääm jatsojk ets yëˈë mmoˈoyanëp ja yˈagujkˈäjt jyotkujkˈäjtën, kyuwäˈänaampy ja mjot mwinmäˈäny etsë mjot mgorasoon (Rom. 12:12). w24.01 paj. 21 parr. 5, 6

Jesus myëmadak ko axëëgë jäˈäy tyuunë, wyinˈëbajt wyingäjpxpajtë ets nyiwäämbajtë. Per myëmadak mët ko yëˈë Diosë xyëëw yajwatsë, nyijäˈäwëbë nety ko yëˈë Tyeety myëmëdoopy pääty kyaj nety ti tyuktsoytyunëp (Eb. 12:2). Nyijäˈäwëbë nety nanduˈun ko yëˈë Satanás amaymyooy jotmaymyooyëp (Luk. 22:​2-4; 23:​33, 34). Mëdiˈibë Satanás tsyojk yëˈë etsë Jesus tmëdëgoyëdë Tyeety, per kyaj myëmadakë. Jesus yajnigëxëˈk ko Satanás winˈëˈëmp ets ko taaˈäjtpë Diosmëduumbëty mëdiˈibë kyaj tmastuˈuttë Jyobaa oy nuˈun tpäättë amay jotmay. Pën myajxondäˈägaambyë Jesus mëdiˈibë nReyˈäjtëm, duˈunyëm mëjkuˈëw mëjkugäjpxë Jyobaa ets pudëkë jäˈäy parë tˈixyˈattëdë Dios. Ko duˈun xytyunët, duˈunë nety xynyiˈˈijxtutë Jesusë yˈijxpajtën (1 Peed. 2:21). Ets nanduˈunë Jyobaa xyajnayjyawëyaˈanyëty agujk jotkujk ets xyajnigëxëˈëgäˈäny ko Satanás jeˈeyë wyinˈëëny wyinxäjy. w24.02 paj. 11, 12 parr. 11-13

Nuˈunë tiempë të nyaxy mëgoxk jëmëjt, jaa jäˈäy të nyëbattë tuk miyonk jakujkm naxy. Ko nnaywyandakëm, yëˈë yˈandijpy ko nbanëjkxäˈänëm ja Jesus ets ko jëjpˈam nbëjktäˈägäˈänëm tijatyë Dios tsyojkypy. Jesus duˈun ojts tnimaytyaˈaky: “Pën jaats pën xypyanëjxäˈäny, tsojkëp tmastuˈudët ja kyëˈëm winmäˈäny” (Mat. 16:24). Mëdiˈibë të yajkäjpxnaxy “tmastuˈudët ja kyëˈëm winmäˈäny”, mä ayuk grieegë yëˈë yˈandijaampy ko “tjëjpkudijët tijaty jyatsojkënyëˈajtypy”. Pääty ko mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa, tsojkëp xyˈaxëkˈixët tukëˈëyë tijaty yˈaxëkˈijxypy (2 Kor. 5:​14, 15). Xyjyëjpkudijët tijaty ja niniˈkx këbäjk wyinmäˈänyˈajtypy, extëm ko yetyëjk o toxytyëjk myajtëgoyäˈänëdët (Gal. 5:​19-21; 1 Kor. 6:18). ¿Tsiptakpëdaa xyjyëjpkudijët? Kyaj. Per net pën mtsojkypyë Jyobaa ets pën mˈijtp seguurë ko ja yˈanaˈamën yëˈëjën mëdiˈibë mas oy (Sal. 119:97; Is. 48:​17, 18). w24.03 paj. 2 parr. 1; paj. 3 parr. 4

Jyobaa yëˈë tyuknigejxypyë myëjääw o yˈespiritë santë pënaty kyupëjkypy (Mat. 12:18). Oy ko nwinmäˈäyëm: “¿Nyajnigëxëˈkypyëts ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypy ja Diosë myëjääw?”. Extëm nˈokpëjktakëm, ¿niˈigyë tyam mmaˈkxtuky ets kyaj dyuˈunëty määnëm nety mgatëkë ëxpëjkpë? Ko xypyëkëdë kuentë ko myajnigëxëˈkypy ja oybyë jäˈäyˈäjtën mëdiˈibë yajkypyë Diosë myëjääw, ta niˈigyë xymyëbëkët ko Jyobaa mgupëjkëp ets mtsojkëp. Pënatyë Jyobaa kyupëjkypy yëˈë nanduˈun tyukˈoyˈäjttëp ko Jesus ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm (1 Tim. 2:​5, 6). Per ¿ti mbäät nduˈunëm pën nwinmäˈäyëm ko Jyobaa kyaj xykyupëjkëm oy njamëbëjkëm ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm ets oy të njanëbajtënë? Oy ko njamyajtsëm ko kyaj mbäät nmëbëjkëm wiˈix nwinmäˈäyëm, yëˈë duˈun wiˈixë Jyobaa jyënaˈany. Pes yëˈë kyupëjkypy pënaty myëbëjktëp ko Jesus ojts xykyuˈoˈkëm ets wyandakypy ko kyunuˈkxaampy (Sal. 5:12; Rom. 3:26). w24.03 paj. 30 parr. 15; paj. 31 parr. 17