Disiembrë

¿Myëdäjtypyë Jyobaa mëkˈäjtën parë dyajjukypyëkëdë oˈkpë? Tiko këdii, pes yëˈë “diˈibë tëgekyë mëkˈäjtën myëdäjtypy” (Diˈibʉ Jat. 1:8). Mbäät tmëmadaˈaky oytyim mëdiˈibëtyë myëtsip axtë ja oˈkën (1 Kor. 15:26). Ja tuk pëky tiko mbäät nmëbëjkëm ko Dios jyantsy yajjukypyëkaambyë oˈkpë, yëˈë ko wäˈäts winë tjamyajtstäˈäy. Biiblyë jyënaˈany ko ak xëëw xëëwë mëtsäˈä tmëdaty (Is. 40:26). Jyobaa jyamyajtstaapy niduˈuk niduˈugë jäˈäy mëdiˈibë të yˈooktë (Job 14:13; Luk. 20:38). Yëˈë wäˈäts tjamyajtstäˈäy wiˈix yˈixëty ja jäˈäy, wiˈix jyaˈayˈajty, wiˈix jyukyˈajty ets tijaty tyuun. Extëm kujk nˈijxëm, mbäät nmëbëjkëm ko oˈkpë jukypyëkandëp, pesë Jyobaa jyantsy tyunaambyën duˈun ets myëdäjtypyë mëkˈäjtën. Ja tuk pëky tiko mbäät nmëbëjkëm, yëˈë ko Jyobaa të tˈokˈyajjukypyëjkpë jäˈäyëty. Mä Biiblyë myaytyakypy nanduˈun ko Jyobaa myooy näägë jäˈäyëty ja mëkˈäjtën parë dyajjukypyëkëdë oˈkpë, extëmë Jesus. w23.04 paj. 9, 10 parr. 7-9

Pën tsuj yajxonë jäˈäy ndukmëtmaytyakëmë Diosë yˈayuk ets yuunk naxypy, mbäät niˈigyë tˈakmëdoowˈitäˈänët ets kyaj tjëjpkugäjpxët. Pën jeˈeyë jäˈäy xynyëxiˈigäˈän xytyukxiˈigäˈänëm o jam ti dyajtsiptäˈägäˈäny, kyaj tiko ja mmaytyaˈaky nˈaktimyˈyajnëjkxëm (Prov. 26:4). Per mbäät mayë jäˈäy tˈoymyëdoy tijaty ndukmëtmaytyakëm ko nˈijtëm yuunk naxypy. Mmënuˈkxtäˈägë Jyobaa parë yëˈë mbudëkëdët ets mˈitët yujy tudaˈaky ko tijatyë jäˈäy myajtëwëdët mëdiˈibë mbäät dyajtsiptäˈäktë o jeˈeyë mˈëbäät mgäjpxpäädëdë. Oy ko xyjyamyatsët ko pën mˈijtp yujy tudaˈaky, mbäät kyaj tijaty xyajpojkojy ets kyaj jam ti xyajtsiptäˈäktët. Ko tsuj yajxon nˈatsoowëmbijtëm ets wintsëˈkën myëët, mbäädë net wyinmääytyëgatsy mä tijaty tukniˈˈijxëbë Biiblyë ets wiˈix wyinmaytyë mä ëtsäjtëm. Pääty, “xëmë mˈittët listë parë xynyitsiptundët” ko pën tijaty myajtëwëdët, per oy ko xytyukmëtmaytyäˈäktët tsuj yajxon ets wintsëˈkën myëët (1 Ped. 3:​15, TNM). Oy ko xëmë mjäˈäyˈatët yuunk naxypy, per nanduˈun jotmëk. w23.09 paj. 19 parr. 18, 19

Min nˈokˈijxëm taxk pëky mäjaty mbäät nmaˈkxtujkëm. Myëduˈuk, kyaj pojën jyotˈambëky tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë maˈkxtujkp. Ko jam pën wiˈix tyunyëty, kyaj ja myëguˈuk ttukmëjëmbity (Éx. 34:6). Myëmajtsk, maˈkxtujkënë myëët tijaty tjëjpˈixy. Pën kyaj tsojk tyuny jyatyëty tijaty yˈëwxijty jyëjpˈijxypy, kyaj jyotˈadëˈëtsy ets kyaj jyotˈambëky (Mat. 18:​26, 27). Myëdëgëëk, ja mëdiˈibë maˈkxtujkp kyaj pojˈam tijaty ttunangojy kontiempë ttukniwinmayë parë tˈixy wiˈix tijaty yajtunäˈäny ets ta net tjuutyë tiempë parë duˈun ttuny. Myëmäjtaxk, ja mëdiˈibë maˈkxtujkp myëmadakypyë yˈamay jyotmay ets kyaj tyëkë abajt kutujkpë. Ja mëdiˈibë maˈkxtujkp kyaj jamyë jyot wyinmäˈäny tpëjktäˈägäˈäny mä yˈamay jyotmay, duˈunyëm agujk jotkujk tmëdunäˈänyë Jyobaa (Kol. 1:11). Ninuˈun nDiosmëduˈunëm tsojkëp nmaˈkxtujkëm. w23.08 paj. 20, 21 parr. 3-6

Tuk pëky tiko mbäät nguwäˈänëmë jot korasoon, yëˈë ko Jyobaa tyukˈijxnäjxtaapy. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko nyijäˈäwëtyaapy ti japˈäjtp mä jot winmäˈäny, mä jot korasoon, mëdiˈibë ni tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy mbäät tkanijawë. Niˈigyë Jyobaa xytsyokäˈänëm pën yˈijxypy ko nmëmëdoˈowëm ja yˈëwij kyäjpxwijën. Pën nyajtuktujkëm ja jot winmäˈäny mëdë yˈëwij kyäjpxwijën, tsip nëjkx xywyinˈëˈënëmë Satanás ets xytyuktuˈunëm mëdiˈibë tyamë naxwinyëdë jäˈäy tyuktuumpy (Fwank 4:14; 1 Fwank 5:​18, 19). Ko niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa, ta niˈigyë ntsokäˈänëm ets nwingutsëˈëgëyäˈänëm. Kyaj axëëk nyajnayjyawëyäˈänëm ets kyaj nanduˈun ndunäˈänëm tijaty yˈaxëkˈijxypy. Marta mëdiˈibë tsënaapy Croacia, ojts jyatuundëgoyaˈany mëjwiin kajaa. Duˈun tkujäˈäyë: “Kyajtsë nety ja njot nwinmäˈäny nyekyˈoyëty. Päätyëts nwinmääy, tikots tuk ratë ngatukxondaˈagyë yäˈädë jukyˈäjtën etsëts ndunët mëdiˈibë kyaj yˈoyëty. Per kots ntsëˈkë Jyobaa yëˈëts xypyudëjkë”. Extëm nˈijxëm, Marta yëˈë pudëjkë ko tpawinmääy wiˈixë nety wyimbëtsëmäˈäny ko tmëdëgoyëdë Jyobaa. Oy ko ëtsäjtëm nanduˈun nduˈunëm ko jam ti xyajtëgoyäˈänëm. w23.06 paj. 20, 21 parr. 3, 4

Jesus nyijäˈäwëbë nety ko mëdiˈibë Jyobaa tsyojkypy yëˈë etsë xëëw wyäˈätsët ets ko jëjpˈam duˈun yajtunët mët ko axëëk ojts yajnimaytyaˈaky ets yajniwäämbajt. Päätyë yˈëxpëjkpëtëjk tˈanmääy ets duˈun nyuˈkxtäˈäktët: “NDeetyˈäjtëm mä mˈity jam tsäjpotm, waˈan tmëjpëtsëmyë mxëëw” (Mat. 6:​9, TNM). Jesus nyijäˈäwëbë nety ko nitii duˈun kyajëjpˈamëty extëm ko Diosë xëëw wyäˈätsët. Nipën duˈun tkayajwäˈätsyë Diosë xëëw extëm ttuunyë Jesus. Ko yajmäjtsy duˈun ja myëtsipëty nyiwäämbajtëdë ko yëˈë nety yaˈˈaxëˈkëp ja Diosë xyëëw mëdiˈibë wäˈäts. Yëˈë axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ko duˈun yajniwäämbejty, pes mä kyajnëm yajmatsy nyijäˈäwëbë nety ko yëˈë yajtukniwäämbatäämp ets päätyëdaa mëk “jyantsyˈayooy” (Luk. 22:​41-44). w24.02 paj. 11 parr. 11

Mä nibëyëˈkëm ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë, jëjpˈam niˈigyë ntsojkëmë Jyobaa etsë Jesus këdiinëm ja familyë (Mat. 10:37). Per tsojkëbën nduˈunëm tijaty nnikëjxmˈäjtëm mä familyë ets kyaj mbäät yëˈë ndukkäjpxëm ko nDiosmëduˈunëm. Yëˈë ko kyaj mbäädë Jyobaa etsë Jesus xykyupëjkëm pën kyaj nduˈunëm tijaty nikëjxmˈäjtëm mä familyë (1 Tim. 5:​4, 8). Ko duˈun nduˈunëm, ta agujk jotkujk nyajpäädäˈänëm. Pesë Jyobaa nyijäˈäwëp ko mbäädë familyë yˈagujkˈat jyotkujkˈatët, ko ja kasäädë jäˈäy nyaytsyokëdët ets nyaywyingutsëˈëgëdët, ko ja tääk teety ttsoktët ja yˈuˈunk yˈënäˈk ets tˈëwij tkäjpxwijtët, ets ko ja uˈunk ënäˈk tmëmëdowdët ja tyääk tyeety (Éfes. 5:33; 6:​1, 4). Oy të mbëjknë o jamë mˈuˈunk ënäˈk, tukjotkujkˈatë yˈëwij kyäjpxwijënë Biiblyë. Kyaj mbäät mwinmay ko duˈun tijaty xytyunäˈäny extëmë jäˈäy tmëdattë kostumbrë o extëm wyinmaytyë. Nik oy ko yëˈë mnaytyukpudëkëdët ja ëxpëjkpajn mä myinyë Biiblyë yˈëwij kyäjpxwijën. w23.08 paj. 28 parr. 6, 7

Oy ko toxytyëjkjäˈäyëty tjattët tijaty ttundë. Pes ko mutsknëm tijaty tjattët, pudëkëyanëdëp mä jyukyˈäjtën. Extëm nˈokpëjktakëm, jat wiˈix oy mjäˈäyët ets mletrëkäjpxët. Mä näägë it lugäär kyaj jäˈäy tˈoyˈixtë ko toxytyëjkjäˈäyëty yˈëxpëktë, per ninuˈun nDiosmëduˈunëm jëjpˈam njäjtëm nletrëkäjpxëm ets njäˈäyëm (1 Tim. 4:13). Pääty kyaj xynyasˈixët parë ti myajtuˈuˈadukëdët parë mletrëkäjpxët ets mjäˈäyët. ¿Wiˈix xytyukˈoyˈatäˈäny? Mbäät pojënë xypyaaty ja mduunk ets ti mnijukyˈatëp. Ja tuk pëky mbäät oy xykyajpxyë Biiblyë ets nanduˈunë wiinkpë xytyukniˈˈixët. Per mëdiˈibë mas niˈigyë oy, yëˈë ko xykyäjpxëdë Biiblyë ets xypyawinmayët, pes mbudëkëyanëp parë oy mˈitët mëdë Jyobaa (1 Tim. 4:15). w23.12 paj. 20 parr. 10, 11

Nˈokˈanmäˈäyëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm ets njëjpkudijëm tijaty xyajtëgoyäˈänëm. Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, tsojkëp nduˈunëmë mëjääw parë njëjpkudijëm tijaty xyjyayajtëgoyäˈänëm. Etsë Satanás yˈëxtäˈäyaambyë winmäˈäny wiˈix xyajtëgoyäˈänëm. Extëm nˈokpëjktakëm, yëˈë yajtuumbyë ixy jawë mëdiˈibë kyaj yˈoyëty parë dyajmäˈädäˈänyë jot winmäˈäny. Pën yëˈë nˈijxëm, mbäät ja jot winmäˈäny dyajmäˈäty ets kyaj nekyyajpatëm wäˈäts Dios windum ets mbäät xyajpokytyuˈunëm mëjwiin kajaa (Mar. 7:​21-23; Sant. 1:​14, 15). Nyajtëgoyˈäjtëmë Jyobaa nyaybyudëkë parë njëjpkudijëm tijaty xyajtëgoyäˈänëm. Päätyënë Jesus duˈun tmënuˈkxtakyë Tyeety: “Këdii xynyasˈixë parëts ti xyajtëgoyët, niˈigyëts xyaˈˈawäˈätspëtsëmdët mä ja Axëëkpë” (Mat. 6:​13, TNM). Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm, per tsojkëp nˈamdoˈowëmë nyaybyudëkë. w23.05 paj. 6, 7 parr. 15-17

Pën ja kasäädë jäˈäy niˈigyë tmëwingonyë Jyobaa, mbäät kyaj tsyiptakxëdë tmëmëdowdëdë Diosë yˈëwij kyäjpxwijën ets duˈun kyaj nyaymyëjagamgaˈagëdët oy ti amay jotmay tpäättët. Pënaty niˈigyë myëwingoondëbë Jyobaa, nanduˈun jyaˈayˈattë extëm yëˈë ets yajnigëxëˈktëbë oybyë jyaˈayˈäjtën, extëm yˈittë ajëëky amëguˈuk, myaˈkxtuktë ets pyokymyaˈkxtë (Éfes. 4:32–5:1). Ko duˈunë kasäädë jäˈäy jyaˈayˈattët, ta niˈigyë myëjwindëkëyaˈany ja tsyojkën. Lena, tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë 25 jëmëjt naxy kujk kyasäädëˈaty, duˈun jyënaˈany: “¡Kyaj tsyiptaˈaky nwingutsëˈkëm tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë tsyojkypyë Jyobaa!”. Min nˈokˈijxëm tuˈugë ijxpajtën mëdiˈibë yajmaytyakp mä Biiblyë. Ko Jyobaa twinˈijxy pën tyääkˈat tyeetyˈatëbë Jesus, yëˈë wyinˈijxë José mëdë María mëdiˈibë nety tyëëmˈäjty yˈäätsˈäjtypyë David. ¿Tiko yëˈë yajwinˈijxtë? Yëˈko jantsy oyë nety yˈittë mëdë Jyobaa. Etsë Jyobaa nyijäˈäwëbë nety ko ninäˈä kyamastuˈudäˈänëdë. w23.05 paj. 21 parr. 3, 4

Jesus wäˈätsjäˈäy, per pokyjyaˈay pënaty të ttuknipëky parë xynyëˈëmoˈoy xytyuˈumoˈoyëm. Päätyën näˈäty tsyiptaˈaky nmëmëdoˈowëm ets niˈigyë pën yëˈë xytyukˈanaˈamëm mëdiˈibë kyaj ndunäˈänëm. Duˈunën tëgok jyajtyë apostëlë Pedro. Ko yˈanmääyë tuˈugë anklës ets ttsuˈutsët ja jëyujk animal mëdiˈibë nety yajnigäjpxp mä ja Ley ko kyaj wyäˈätsëty, Pedro tëgëkˈok jyënany ko kyaj ttsuˈutsäˈäny, kyaj nety tjaygyukë tiko duˈun yaˈˈanëëmë (Apos. 10:​9-16). Per ja Apostëlë Pablo myëmëdoow ja mëjjäˈäytyëjkëty mëdiˈibë Jerusalén ko ojts tˈanëëmëdë ko tsojkëbë nety dyajnigëxëˈëgët ko kyuytyuumpy ja Ley mëdiˈibë yajmooyë Moisés. Parë duˈun ttunët, tsojkëbë nety nyëjkxët mä ja templë mët nimäjtaxkë yetyëjk ets nyayajwäˈätsëdët. Pablo nyijäˈäwëbë nety ko ja Diosmëduumbëty kyaj yëˈë tˈokpanëjkxnëdë ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy ets ko kyaj nety ti të ttuundëgoy. Per jakumbom, ta Pablo ojts nyëjkxtë mëdë yäˈädë yetyëjkëty ets nyayajwatsëdë (Apos. 21:​23, 24, 26). Ko duˈunë Pablo ttuuny, ta tuˈugyë nmëguˈukˈäjtëm nyayaˈijtëdë (Rom. 14:​19, 21). w23.10 paj. 10 parr. 15, 16

Ko pën myajtëwëdët, ¿wiˈix mbäät jyaˈayˈaty tuˈugë oybyë mëtnaymyaayëbë? Ninäˈä mgajënäˈänäˈäny ko tsojkëp tmëdattëdë tsëˈëgë. Per pënaty oy itandëp mëdë Jyobaa, tsojkëp ttsëˈëgëdët. Oy näämnëm nmëduuntsondakëmë Dios o oy jaayëm nmëduˈunënë, jëjpˈam ets duˈunyëm ntsëˈkëm. Per ¿tiijën yˈandijpy ntsëˈkëmë Dios? Ja jäˈäy mëdiˈibë tsyëˈkëp o myëˈijxy myëjpëjktakypyë Dios, ninäˈä ti tkatunäˈäny mëdiˈibë mbäät tyukmëjagamgeˈegyëty ets mëk ttsokyë Dios. Duˈunënë Jesus ttuuny, “ojts ttsëˈëgë Dios” (Heb. 5:​7, TNM). Per kyaj yëˈë tmëdäjtyë mëk tsëˈëgë (Is. 11:​2, 3). Tsyojkypyë netyë Tyeety amumduˈukjot ets myëmëdowaampy (Fwank 14:​21, 31). Ëtsäjtëm nanduˈun mëk ntsojkëmë Dios ets nmëduˈunëm mëdë mayˈäjt wintsëˈkën mët ko yëˈë tuˈugë Dios, mëdiˈibë tsojkp, wijy, kumëjääw ets ak oy tijaty ttuny. Nnijäˈäwëm nanduˈun ko xytsyojkëm, pes pën nmëmëdoˈowëm, ta agujk jotkujk nyayjyawëty ets pën kyaj, ta mon tuk (Sal. 78:41; Prov. 27:11). w23.06 paj. 14 parr. 1, 2; paj. 15 parr. 5

Ko ja rey Uzías tyëjkë rey, jyaˈaytyëgooy ko yëˈë netyë Jyobaa të pyudëkëty mä tukëˈëyë tijaty të ttuny. ¿Ti yäˈädë xytyukniˈˈijxëm? Ko tukëˈëyë tijaty nmëdäjtëm mä jukyˈäjtën, yëˈë Jyobaa xymyoˈoyëm ets yëˈë xypyudëjkëm parë nmëduˈunëm agujk jotkujk. Kyaj yˈoyëty nnaytyukmëjjäˈäwëm tijaty, yëˈëjën mbäät nyajmëjpëtsëˈëmëmë Jyobaa (1 Kor. 4:7). Tsojkëp njäˈäyˈäjtëm yujy tudaˈaky, ngupëjkëm ko pokyjyaˈay nyajpatëm ets nasˈijxëm parë pën xyjyëjwijtsëmbijtëm. Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë jyëmëjt 60 naxy, jyënany: “Kyajts nyajpoky kots pën xyˈëwijy xykyäjpxwijy kots ti oy ngatuny, nduumbyëtsë mëjääw parëts nnayaˈoyëty etsëts nmëduunˈadëˈëtsyë Jyobaa”. Pën xëmë yujy tudaˈaky njäˈäyˈäjtëm ets ntsëˈkëmë Jyobaa, ta oy tijaty ndunäˈänëm mä jukyˈäjtën (Prov. 22:4). w23.09 paj. 10 parr. 10, 11

Ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë mä primer siiglë, tsojkëbë nety tmëmadäˈäktët ja amay jotmay. Per kyaj yëˈëyëty, pes yajtukmëtsipˈäjttëbë nety nanduˈun ko Diosmëdundë. Tam mëdiˈibë nibëdëˈkëdë pënaty nyiwintsënˈäjttë relijyonk, ja yajkutujkpëty o ja jyëëky myëguˈuk (Mat. 10:21). Tamˈäjt nanduˈun pënatyë nety të ttukpëtsëëmduˈuttë ja Diosë kyäjpn mëdiˈibë kyaj tyukniˈˈixëdë ja tëyˈäjtën ets dyajnaywyäˈkxäˈänëdë ja myëguˈuktëjk (Apos. 20:​29, 30). Per myëmadaktë oy duˈun twinguwäˈkëdë ja amay jotmay (Diˈibʉ Jat. 2:3). ¿Ti pudëjkëdë? Yëˈko tjamyajtstë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë myëmadaktë jotmay, extëmë Job (Sant. 5:​10, 11). Ko tmënuˈkxtaktë Jyobaa parë myëjääwmoˈoyëdët (Apos. 4:​29-31). Ets ko xëmë tjamyajtstë ko Jyobaa kunuˈkxanëdëp pën myëmadaktëp ja amay jotmay (Apos. 5:41). Ëtsäjtëm mbäät nmëmadakëm ja amay jotmay pën xëmë nbawinmäˈäyëm ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë yajmaytyaktëp mä Biiblyë ets mä ëxpëjkpajn. w23.07 paj. 3 parr. 5, 6

Jyobaa etsë Jesus kyaj wyinmaytyë ko tëdën nganekymyëduˈunëm ko jam ti nduundëgoˈoyëm. Ko apostëlë Pedro tëgëkˈokpety jyënany ko kyaj tˈixyˈatyë Jesus, tsojkëbë nety twinmayët ti tyunaampy. ¿Myastuˈudaambyë Jesus? ¿O duˈunyëm tpanëjkxˈadëˈëtsäˈäny? Jesus të nety tmënuˈkxtaˈagyë Tyeety parë tpudëkëdë Pedro ets duˈunyëm mëk ja myëbëjkën dyaˈitët. Ojts tˈanëëmë Pedro ko të nety tninuˈkxtäägë parë ja myëguˈuktëjk tjotmëkmoˈoyët (Luk. 22:​31, 32). Mëjwiin kajaa Pedro jyotkujkmooyë extëmë Jesus yˈanmääyë. Ëtsäjtëm mbäät nanduˈun nwinˈijxëm ti ndunäˈänëm mä jukyˈäjtën. Jyobaa yëˈë yajtuumbyë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë tuundëp mëjjäˈäy parë xypyudëjkëm tsuj yajxon ets ninäˈä ngamastutëmë Jyobaa (Éfes. 4:​8, 11). Të nˈijxëm ko Jyobaa ojts tmoˈoy tijatyë Pedro yajtëgoyˈäjt ets nanduˈun ja wiinkpë apostëlëty. Nanduˈunën xymyoˈoyäˈänëm tijaty nyajtëgoyˈäjtëm pën nbëjktakëm jëjpˈam ja tyuunk. w23.09 paj. 24, 25 parr. 14, 15

Jyobaa pyëjkypyë kuentë oy ti yiˈin waanë ndukpudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets yajtsobatypy mëjwiin kajaa. Duˈun tjawë extëmxyëp të nyajnuˈkxëm, ets päätyën dyajjëmbitäˈäny. Pën të mˈoktuumbë mëjjäˈäy o ministerial, Jyobaa kyaj tjäˈäytyëgoy tukëˈëyë tijaty të xytyukmëduny ets wiˈix amumduˈukjot duˈun të xytyuny (1 Kor. 15:58). Pyëjkypyë kuentë ko duˈunyëm xytsyoky. Jëjpˈam ets niˈigyë ntsojkëmë Jyobaa ets nanduˈun ja nmëguˈukˈäjtëm. Parë niˈigyë ntsojkëmë Jyobaa, jëjpˈam ets ngäjpxëmë Biiblyë, nbawinmäˈäyëm ets xëmë nmënuˈkxtakëm. Ets parë nmëguˈukˈäjtëm ntsojkëm, oy ko nˈëxtäˈäyëmë winmäˈäny wiˈix mbäät nbudëjkëm. Ko niˈigyë ntsojkëmë Jyobaa ets ja nmëguˈukˈäjtëm, ta nëjkx mëët nnaymyaˈayëm xëmëkyëjxm. w23.07 paj. 10 parr. 11; paj. 11 parr. 13; paj. 13 parr. 18

Niduˈuk niduˈuk mbäät nˈijxëm wiˈix ntsoybyatäˈänëm. Tsojkëp nˈijxëm pën nmëmëdoˈowëm ja Diosë yˈanaˈamën mä tnigajpxy ko kyaj ngupëjkëm ja neˈpyny ets kyaj ninëjkxëmë jäˈäy mëdiˈibë mëët tyun kyäjpxtë kaˈoybyëtëjk, pes yajkubojkypyë Dios (Apos. 15:20; Gal. 5:​19, 20). Per këˈëmë net mbäät nˈijxëm wiˈix nnayajtsoybyatäˈänëm. Pën ëtsäjtëm të nnijäˈäwëm wiˈix nnayajtsoybyatäˈänëm, kyaj mbäät ja nmëguˈukˈäjtëm nˈanmäˈäyëm ko nanduˈun mbäät ttundë. Oy ko nwingutsëˈkëm wiˈix wyinmaytyë ets këˈëm twinˈixtët wiˈix nyayajtsoybyatäˈänëdë. Pääty oy ko njamyajtsëmë yäˈädë taxk pëkypyë 1) ko ja Diosë gyobiernë yëˈëyë yajjëjptëgoyaampy ja yuu päˈäm (Is. 33:24); 2) ko niduˈuk niduˈugë Diosmëduumbë këˈëm mbäät twinˈixy ti mëdiˈibë pudëkëyanëp (Rom. 14:5) 3) kyaj nˈëbat ngäjpxpatëm ja nmëguˈukˈäjtëm ets kyaj tii nduˈunëm mëdiˈibë mbäät yajkunapëty (Rom. 14:13), ets 4) Diosmëduumbëty tsyojktëbë myëguˈuktëjk ets jyaygyujkëdëp ko mëdiˈibë niˈigyë oy, yëˈë ko tuˈugyë nyayaˈitëdët ets kyaj yajnaywyäˈkxëdë wiˈix wyinmaytyë (Rom. 14:​15, 19, 20). w23.07 paj. 24 parr. 15

¿Myajtsobatypy ko oy mˈity mëdë Jyobaa? ¡Seguurë ko duˈun! Nuˈun kujkë tiempë pyety kyuˈty nimayë Diosmëduumbëty të nanduˈun dyajtsobäättë ko oy yˈittë mëdë Jyobaa (Sal. 104:​33, 34). Nimay të dyajtundë xyëëw tiempë etsë jyot myëjääw, extëm ja nasareo jäˈäyëty o ko “yˈitäˈäny jäˈäy kënuˈkxypyë”. Duˈun ijty yajtijtë ja israelitëty mëdiˈibë aduˈuk yajtunandëbë xyëëw tiempë etsë jyot myëjääw mä tmëdundë Dios. Mä ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy ojts tnigajpxy ko mbäät ja yetyëjk ets ja toxytyëjk nyaywyandäˈägëdë mä Jyobaa ko tuk tiempë dyajtunäˈändë aduˈuk ja xyëëw tiempë etsë jyot myëjääw (Núm. 6:​1, 2). Ko ijty pën nyaywyandaˈagyëty parë tyunäˈäny nasareo, kuanë ko tpaduundë extëm ja Ley jyënany oyë nety ja israelitëty niˈamukë duˈun kyajukyˈattë. ¿Ets tiijën ko ijty duˈun nyaywyandäˈägëdë? Yëˈë ko mëk ttsojktë Jyobaa ets kyukäjpxëyandëbë nety ko kyunuˈkxëdë (Deut. 6:5; 16:17). w24.02 paj. 14 parr. 1, 2

Mä ayuk ebreo ko dyajtunyë yäˈädë ayuk “tsojkënë mëdiˈibë ninäˈä kyakugëxë”, yëˈë myaytyäˈägaampy ko Dios mëk tsyoky jyawë ets ko kyaj tmastuˈuty ja myëtnaymyaayëbëty. Ko mä Biiblyë nanduˈun dyajtunyë yäˈädë ayuk, ja ko yajmaytyaˈaky nyaytsyokëdë nixim niyam ja Diosmëduumbëty (2 Sam. 9:​6, 7). Jyobaa tsyojkypy nanduˈun parë ninäˈä ngamastutëm. Ets mbäät niˈigyë nyajmëjwindëjkëmë yäˈädë tsojkën mëdiˈibë ninäˈä kyakugëxë, duˈunën ttuuny ja kugajpxy Daniel. Nuˈunë Daniel jyukyˈajty kanäkˈok ojts dyajnigëxëˈëky ko ninäˈä netyë Jyobaa tkamastuˈudäˈäny. Per pyat tuˈugë mëj jotmay ko netyë jyëmëjtnë 90 naxy. Tamë nety näägë jäˈäy tyundë mä yajkutuky ja rey, mëdiˈibë kyaj ttimˈixäˈändë Daniel ets kyaj tmëmëdowdë Dios, pääty ttukniwinmäˈäyëdë parë dyaˈoogäˈändë Daniel. ¿Ti tyuundë? Ojts tninëjkxtë ja rey ets ttukfirmaräjttë tuˈugë neky mä tnigajpxy ko 30 xëëw kyaj pën tˈawdatëdë wiink dios o wiink jäˈäy. Yëˈë nety yˈixandëp pënë Daniel yëˈë myëdowaampy ja rey o yëˈë ja Dios. Per yëˈë myëmëdoowë Jyobaa (Dan. 6:​12-15, 20-22). w23.08 paj. 5 parr. 10-12

Jyobaa tsyojkypy ets duˈunyëm ntsojkëm ja njëëkyˈäjt nmëguˈukˈäjtëm. Pën tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët nDiosmëduˈunëm jam wiˈix xytyuˈunëm o xyˈanmäˈäyëm, kyaj mbäät nwinmäˈäygyojëm ko duˈunën axëëk xytyimˈyajnayjyawëyäˈänëm. Oy ko nwinmäˈäyëm ko jyatuumbyënë mëjääw parë ttunäˈäny mëdiˈibë oy (Prov. 12:18). Jyobaa mëk xytsyojkëm oy pokyjyaˈay nyajpatëm. Ko nmëdëgoˈoyëm, xypyokymyaˈkxëm ets kyaj yëˈëyë tjamyejtsy (Sal. 103:9). Pääty, oy ko nanduˈun njäˈäyˈäjtëm extëmë nDeetyˈäjtëm ets nbokymyaˈkxëm ja nmëguˈukˈäjtëm (Éfes. 4:32–5:1). Nˈokjamyajtsëm ko ja kutëgoˈoyën wingon yˈijnë, pääty tyamën ttiempëty ets tuˈugyë nnayaˈijtëm mëdë nmëguˈukˈäjtëm. Mbäät nanduˈunë jäˈäy niˈigyë xynyibëdëˈkëm axtë xytsyuˈum xymyäjtsëm. Jaajën mä nyajtëgoyˈatäˈänëm etsë nmëguˈukˈäjtëm xypyudëjkëm (Prov. 17:17). w24.03 paj. 15, 16 parr. 6, 7

Biiblyë nyimaytyakypy nanduˈunë ënäˈktëjk mëdiˈibë ojts tmëwingondë Jyobaa, ojts kyupëkëdë ets oy jyukyˈäjttë, niduˈuk yëˈë David. Mutsknëm tmëduuntsondakyë Jyobaa, ets ok, ko tyuuny rey ninäˈä tkamastutyë Jyobaa (1 Rey. 3:6; 9:​4, 5; 14:8). Ko xykyäjpxët mä Biiblyë wiˈixë David jyukyˈajty, mbäät nanduˈun mbudëkëty parë xëmë Jyobaa xymyëdunët. Ja tuk pëky mëdiˈibë mbäät mbudëkëty, yëˈë ko xyˈëxpëkët wiˈix yajnimaytyäˈäktë Marcos o Timoteo. Yëˈë desde mutsknëm tpëjktaktë wyinmäˈäny parë tmëdunäˈändë Jyobaa, ets duˈun Diosmëduundë nuˈun ja xyëëw jyukyˈäjtën. ¿Wiˈix mnaytyukmëtsokyëty mjukyˈatäˈäny mä tiempë myiny kyëdaˈaky? Duˈun mjukyˈatäˈäny extëm tyam tijaty xytyuny. Pën mdukjotkujkˈäjtypyë Jyobaa ets kyaj yëˈëjëty ja mgëˈëm mjot mgëˈëm mwinmäˈäny, Jyobaa mbäät mbudëkëty parë oy tijaty xytyunët. Mbäät mjukyˈaty agujk jotkujk. Oy ko kyaj xyjyaˈaytyëgoyët ko Jyobaa mëjwiin kajaa dyajtsobääty tijaty mdukmëduumpy. Nitii duˈun kyaˈoyëty ets nitii duˈun tkamëbääty extëm ko nmëduˈunëmë Jyobaa mëdiˈibë nëgooyë xytsyojkënë. w23.09 paj. 13 parr. 18, 19

Pablo yajxonë nety tnijawë ko ja myëguˈuktëjkëty pokyjyaˈay nanduˈun yajpäättë. Extëm nˈokpëjktakëm, ko ojts nyëjkxy mä ja kongregasionk mëdiˈibë Jerusalén kyaj ja myëguˈuktëjk ojts yajxon yˈagëˈë yˈaxäjëdë ets ojts tsyëˈëgëdë (Apos. 9:26). Ko waanë yˈijty, ta tëgatsy ja myëguˈuktëjk nyigäjpx nyimaytyakëdë (2 Kor. 10:10). Pablo yˈijx nanduˈun ti tyuun tuˈugë Diosmëduumbë, ets mbäädë nety ja myëguˈuktëjk dyaˈëxtëkëwäˈäktë (Gal. 2:​11, 12). Axëëk nanduˈun yajnayjyäˈäwë extëm tyuunë Marcos mëdiˈibë nety jamyëdäjtëp (Apos. 15:​37, 38). Pablo mbäätxyëp ojts jyënaˈany ko kyaj tˈoktunanë kuentë ja myëguˈuktëjk mët ko axëëk të tyunëdë. Per kyaj yëˈë tyukmëjagamgakë Jyobaa, niˈigyën ojts tmëduunˈadëˈëtsy mët ja myëguˈuktëjk. ¿Ti pudëjkë? Ko mëk ttsojky ja myëguˈuktëjk, pääty kyaj yëˈë tˈijxy mäjaty tyëgooytyë, yëˈë duˈun yˈijx tijaty oy tyuundë. Ko ttsojky ja myëguˈuktëjk, yëˈë pudëjkë parë ojts tpokymyeˈkxy extëm jyënaˈany ja tekstë mëdiˈibë tyam. w24.03 paj. 15 parr. 4, 5

Mä Biiblyë yajmaytyakp nimayë Diosmëduumbëty mëdiˈibë jäˈäyˈäjttë yuunk naxypy. Extëm nˈokpëjktakëm ko Isaac tsyënääy jam Guerar, ta ja filistee jäˈäy yˈaxëkˈijxëdë ets tnaxtukoˈowëtyaaytyë ja nëdäjny mëdiˈibë netyë Isaac mëdë tyeety të dyaˈoyë ets ja tyuumbëtëjk. ¿Ti net tyuunë Isaac? Kyaj jyotˈambëjky, wiinktsoow ojts nyëjkxy ets jam ojts ttäjy ja wiinkpë nëëjut (Gén. 26:​12-18). Per ja filisteety, ta jyënandë ko yëˈë nety nanduˈun jyaˈäjttëp ja nëdäjny mëdiˈibë të tniwäˈänyë Isaac. Perë Isaac duˈunyëm jyaˈayˈajty yuunk naxypy ets kyaj jyotˈambëjky (Gén. 26:​19-25). ¿Ti pudëjkë parë duˈun jyaˈayˈajty oy janääm jatsojk jyayajotˈambëkanë ja filisteety? Seguurë ko yëˈë pudëjkë ko duˈun ja tyääk tyeety jyaˈayˈäjttë. Abrahán kyaj ijty jyotˈambëky etsë Sara myëdäjtë “oyjyot oywyinmäˈäny” ets “yuunk naxypy” jyaˈayˈajty (1 Peed. 3:​4-6; Gén. 21:​22-34). w23.09 paj. 15 parr. 4

Jyobaa kyajx ja tyuˈukˈUˈunk yä Naxwiiny, parë ttukmëtmaytyäˈägëdë jäˈäy ko të nety nyaxkëdaˈaky tuˈugë gobiernë jam tsäjpotm, ojts xykyuˈoˈk xykyutëgoˈoyëm ets duˈun ojts xyjyuuybyëtsëˈëmëm mä ja poky etsë oˈkën. Ta net jyukypyejky ets ojts nyëjkxy tsäjpotm parë jam yˈanaˈamäˈäny mä ja Diosë gyobiernë. Mä tukëˈëyë tijaty yajmaytyakp mä Biiblyë yëˈë mä wiˈixë Jyobaa dyajwäˈätsäˈänyë xyëëw mët yëˈëgyëjxm ko netyë Jesus tyëjkënë anaˈambë yä Naxwiiny. Jyobaa nitii kyayajtuˈuˈadukyëty parë tkuytyunët tijaty të ttuknibëjktäägë, pes yëˈë të twandaˈaky ko seguurë duˈun ttunäˈäny (Is. 46:​10, notë; Eb. 6:​17, 18). Ko tiempë nyaxët, ta yäˈädë Naxwinyëdë jyëmbitäˈäny extëm tuˈugë it lugäärë tsujpë ets jam mä tsyëënëyäˈändë xëmëkyëjxm ja yˈuˈunk yˈënäˈkë Adán mëdiˈibë nety të jyëmbijnëdë wäˈätsjäˈäy (Sal. 22:26). Per kyaj yëˈëyë ttunäˈäny, pes mëdiˈibë të ttuknibëjktäägë, yëˈë ets tuˈugyë yajpäättët ja yˈuˈunk yˈënäˈk, duˈun mëdiˈibë jam tsäjpotm ets yä Naxwiiny ets dyajnigëxëˈëktët ko Jyobaa yëˈëyë pat nitëjkëp parë yˈanaˈamët (Éfes. 1:​8-11). ¿Këdii jantsy oy extëmë Jyobaa tkuytyuny tijaty të ttuknibëjktäägë? w23.10 paj. 20 parr. 7, 8

Ko ja judiyë tsyoˈondë Babilonia ets jyäjttë Jerusalén pyattë jotmay extëm ojts dyaˈˈamääytyäˈäktë meeny sentääbë ets nibëdëˈkëdë ja jäˈäyëty mëdiˈibë nety jam anaˈamdëp. Ko duˈun jyäjttë, ta ojts tsyiptakxëdë parë aduˈugë wyinmäˈäny tpëjktäˈäktët mä nety yajkojy ja templë. Päätyë Jyobaa ojts tkexy ja kyugajpxy Ageo mëdë Zacarías parë tjotkujkmooy ja nax käjpn (Ageo. 1:1; Zac. 1:1). Per ko nyajxy 50 jëmëjt, ja judiyëtëjk kyaj duˈun ojts tˈoktukxondaknëdë ja Diosë tyuunk. Ets ja mä Esdras ojts nyëjkxy Jerusalén parë tjotkujkmooy ja Diosmëduumbëty parë duˈunyëm ttuunëdët ja Diosë tyuunk (Esd. 7:​1, 6). Ageo mëdë Zacarías, ojts tpudëkëdë ja Diosmëduumbëty parë duˈunyëmë Jyobaa ttukjotkujkˈattët ko ja jäˈäy nyibëdëˈkëdë. Ëtsäjtëm mbäät nanduˈun xypyudëjkëm parë ndukjotkujkˈäjtëmë Jyobaa oy ti tyun jyatëdët (Prov. 22:19). w23.11 paj. 14, 15 parr. 2, 3

¿Wiˈix mbäät nyajnigëxëˈkëm ko ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm? Tuk pëky yëˈë ko njotkujkmoˈoyëm ko tpäättëdë amay jotmay ets parë duˈun nduˈunëm, tsojkëp nbaˈˈayoˈowëm (1 Tes. 4:18). ¿Ti mbäät nduˈunëm parë xëmë ntsojkëm ja nmëguˈukˈäjtëm? Ko nbokymyaˈkxëm oy näˈäty xyjyatsiptakxëm. ¿Tiko jyëjpˈamëty ets tyam niˈigyë nnaytsyojkëm nixim niyam? Okˈix wiˈixë Pedro jyënany: “Wingon yˈijnë mä tukëˈëyë tijaty jyëjptëgoyaˈany. Pääty, [ . . . ] naytsyokëdë nixim niyam” (1 Ped. 4:​7, 8, TNM). ¿Tijaty ak tunan ak jatanëp mientrës wyingoonˈadëˈëtsy ja kutëgoˈoyën? Jesus duˈun tˈanmääy ja yˈëxpëjkpëty: “Net nidëgekyë naxwinyëdë jäˈäyëty mdukˈakˈatäˈänëdë mët ëjtskyëjxm” (Mat. 24:9). Per oy duˈun nyaˈˈaxëkˈijxëm, tsojkëp nnayaˈijtëm tuˈugyë parë duˈunyëmë Jyobaa nmëduunˈadëtsëm. Satanás xyajnaywyäˈkxäˈänëm, per jëjpˈam nnaytsyojkëm nixim niyam parë kyaj ttukpëtsëmëdë wyinmäˈäny (Filip. 2:​1, 2). w23.11 paj. 13 parr. 18, 19

Ja tëyˈäjtën mëdiˈibë miimp mä Biiblyë myëdäjtypyë mëkˈäjtën, jantsy oy wyimbëtsëmy ko ndukˈawäˈänëmë jäˈäy pënën Jyobaa ets wiˈix jyaˈayˈaty. Ko jäˈäy tnijawëdë ja tëyˈäjtën duˈunxyëp extëm ko yajwingujuˈxtuˈuttë ets ko tˈixyˈattë pënën Jyobaa, ta tpëktë kuentë ko Satanás jeˈeyë wyinˈëën wyinxäjëdë. Mëjˈixy mëjmëdoy tˈixtë ko tnijawëdë nuˈunënë Jyobaa tmëdatyë mëkˈäjtën (Is. 40:26). Ko oy tijatyë Jyobaa ttuny, ta kyaj ti ttsëˈëk tjawëdë (Deut. 32:4). Yajmonyˈijx yajmonyjyäˈäwëdëp nanduˈun ko tnijawëdë nuˈunënë Jyobaa wyijˈyëty (Is. 55:9; Rom. 11:33). Ets agujkmooy jotkujkmooyëdëp ko tnijawëdë ko Jyobaa mëk xytsyojkëm (1 Fwank 4:8). Ko niˈigyë tˈixyˈattë Jyobaa, ta tmëbëktë ko mbäät jyukyˈattë xëmëkyëjxm ets ko mbäädë Dios yˈuˈunk niwäˈänëdë. Ko nbudëjkëmë jäˈäy parë tˈixyˈattëdë Jyobaa ets tmëwingondët, nitii mëët kyayaˈijxkijpxyë. Ets ko nduˈunëmë yäˈädë tuunk, yëˈë nety “mëët nduunmujkëmë Dios” (1 Cor. 3:5). w24.02 paj. 12 parr. 15

¿Jam mijts pën myaˈëxpëkyëty o yëˈë ja mdääk mdeety mdukniˈˈijxëp ja tëyˈäjtën? Waˈan xywyinmay ko mnëbatäˈäny ets oy ko duˈunë mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky. Per määnëm mganëbety, tsojkëp jawyiin mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa. ¿Wiˈix tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty? Ko tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa ets ttukwandaˈaky ko yëˈëyë yˈawdataampy ets ko mëdiˈibë mas jëjpˈam pyëjktäˈägaampy mä jyukyˈäjtën, yëˈë ko tmëdunäˈäny. Ja tuk pëky njënäˈänëm, yëˈë tyukwandakypyë Jyobaa ko ttsokäˈäny amumduˈukjot mët tukëˈëyë nyiniˈkx kyëbäjk, jyot wyinmäˈäny etsë jyot myëjääw (Mar. 12:​30, TNM). Ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty, kyaj pën ttuknijawë, yëˈëyë Jyobaa. Per ko nyëbajnë, nimayë jäˈäy tˈixtë parë yajnijawët ko të nyaywyandaˈagyëty. Ko nnaywyandakëm kyaj yˈoynyatiijëty, tsojkëbën nguytyuˈunëm ja ayuk etsë Jyobaa yˈëwxijtypyë parë duˈun nduˈunëm (Ecl. 5:4). w24.03 paj. 2 parr. 2; paj. 3 parr. 5

Biiblyë jyënaˈany ko pënaty të pyëjknëdë “tyimmëdatandëp ja yˈamay jyotmayëty mä tyäˈädë jikyˈäjtën” (1 Kor. 7:28). ¿Tiko? Yëˈko nimajtsk pokyjyaˈay yajpäättë ets kyaj tyuˈugyë ja wyinmäˈäny o tijaty tsyojkënyëˈäjttëp. Mbäät wiˈixëm të yaak të pyattë o wiˈixëm ja kostumbrë tmëdattë. Pääty ko ja tiempë nyaxy, mbäädë net dyajnigëxëˈëktë wiˈix jyaˈayˈattë o wiˈix tijaty ttundë mëdiˈibë kyaj të tmëjpëjktäˈäktë ko të nyaynyoobyëˈatëdë. Duˈunën ja jotmay tpäättë ja kasäädë jäˈäy. Ets näˈäty, en lugäär nyayˈamdowëdët ja maˈkxën ets dyaˈoyëdët ja amay jyotmay, jeˈeyë nyaybyokyˈixëdë etsë net jyënäˈändë ko nik oy ko tyimnaynyikaˈagëdët o yaˈˈajääywyäˈkxtët. Per ¿oyëdaa ko duˈun ttundët? Kyaj. Jyobaa tsyojkypy etsë kasäädë jäˈäy twingutsëˈëgëdët ja pyëjk yˈukën, oy ja yetyëjk o ja toxytyëjk mëk ja wyinmäˈäny tmëdatët. w24.03 paj. 16 parr. 8; paj. 17 parr. 11

Desde ko mnëbejty mas niˈigyë xymyëbëky ko njukyˈatäˈänëm xëmëkyëjxm yä Naxwiiny ets niˈigyë xymyëwingonyë Dios (Eb. 5:13–6:1). Extëm jyënaˈanyë Romanʉs 5:​2-4, waˈan nanduˈun xyajnaxyë amay jotmay, per të Jyobaa mdukˈixyëty ko mgupëjkëp. Ko Jyobaa jotkujk xyajnayjyawëty, ta niˈigyë xymyëbëky ko kyuytyunaampy mëdiˈibë të twandaˈaky. Ja nyigëxëˈëgäˈäny pën niˈigyë nmëbëjkëm tijaty nˈëwxijt njëjpˈijxëm mä wiˈix nˈijtëm mëdë familyë, ti nduˈunëm tuˈuk tuˈugë xëëw ets wiˈix nyajtuˈunëm ja tiempë. Ko apostëlë Pablo jyënany ko Dios xykyupëjkëm, ta niˈigyë nmëbëjkëm mëdiˈibë nˈëwxijt njëjpˈijxëm ets yëˈë yˈakjënäˈäny ko seguurë Jyobaa tkuytyunäˈäny mëdiˈibë të twandaˈaky (Rom. 15:13). w23.12 paj. 12, 13 parr. 16-19

Pën jam nmënäjx nyajnäjxëmë ayoˈon jotmayë mëjwiin kajaabë, waˈan kyaj duˈun tijaty nekytyuˈunëm extëm xëmë nduˈunëm mët ko tëgooytyaapy ja jot winmäˈäny. Duˈun extëm tuˈugë barkë xitsoow yatsoow yajnëjkxyëty ja mejny ko pyëdëˈëky, nanduˈunën jyaty mëdë jot winmäˈäny ko xitsoow yatsoow nbatëm ja ayoˈon jotmay. Per ¿wiˈixënë Jyobaa xypyudëjkëm ko nganijäˈäwëm ti nduˈunëm ko nbatëm ja ayoˈon jotmay? Yëˈë të xytyukwandakëm ko mëk xyaˈitäˈänëm. Ko tuˈugë barkë yajpääty mä mejny ets këjxmaty jyantsy pyëdëˈëky, ta xitsoow yatsoow yajmënëjkxy. ¿Ti pudëjkëp mayë barkë? Yëˈko tmëdatyë pujxn pyëˈääybyëˈääy mëdiˈibë pudëjkëp parë kyaj nëgoo yuˈkxët. Duˈun kyaj nëgoo ja barkë yuˈkxy ets kyaj tsyëˈëk jyawëdë pënaty jap nëjkxtëp. Yäˈädë pujxn net tyuny ko ja barkë yuˈkxy, nanduˈunën ëtsäjtëm, pën ntsojkëm etsë Jyobaa xypyudëjkëm ko nbatëmë amay jotmay, tsojkëp duˈunyëm nmëduunˈadëtsëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta Jyobaa mëk xyaˈitäˈänëm. w24.01 paj. 22 parr. 7, 8

Ko mtsëˈëgët, winmay tijatyë Jyobaa të ttuny ets tijaty të dyajkojy. Extëm nˈokpëjktakëm, pawinmay wiˈix tˈijxˈity tkuentëˈatyë joon jëyujk etsë pëjy ujts oy kyawinmaytyë ets oy kyamëdunëdë. Ko duˈun xyˈixët, yëˈë myaˈitanëp seguurë ko Jyobaa nanduˈunën mˈijxˈitäˈäny mguentëˈatäˈänyëty (Mat. 6:​25-32). Mbäät nanduˈun xypyawinmay wiˈixë Jyobaa të tpudëkë pënaty mëduunëp. Käjpx mä Biiblyë wiˈix nääk ja Diosmëduumbë dyajnigëxëˈktë myëbëjkën o käjpxë eksperiensyë mä yajnimaytyäˈäktë nmëguˈukˈäjtëm. Winmay nanduˈun tijatyë Jyobaa të mdukmëdunyëty ets wiˈix mbudëjkë parë xynyijäˈäwë ja tëyˈäjtën (Fwank 6:44). ¿Wiˈix tˈatsoowëmbityë mnuˈkxtakën? (1 Fwank 5:14). ¿Wiˈix xytyukˈoyˈaty tuˈuk tuˈugë xëëw ko yˈUˈunk tkëyajky parë ojts xykyuˈoˈkëm? (Éfes. 1:7; Eb. 4:​14-16). w24.01 paj. 4 parr. 6; paj. 7 parr. 17