Mmëdunë Jyobaa mä kyajnëm tsip nimëjää mxëë mdiempë xyajnaxy
“Jamyats [...] pën të myajkojˈyëty.” (ECL. 12:1)
¿MNIJÄˈÄWËP?
¿Wiˈix mbäädë Dios mëduumbë diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk tpudëkëdë ënäˈktëjk?
¿Wiˈixë mëjjäˈäytyëjk mbäät pyudëkëdë ijxpajtën diˈib yajmaytyakp mä Biiblyë parë nyëjkxtët mä mbäät niˈigyë tyundë?
¿Wiˈix näägë Dios mëduumbë diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk të yˈawäˈätstë jyënˈää tyëjkˈää?
1, 2. 1) ¿Ti käjpxwijënë Salomón kyujäˈäyë mä Biiblyë parë ënäˈktëjk? 2) ¿Wiˈix nanduˈun mbäät pyudëkëdë tyäˈädë käjpxwijën diˈib 50 naxyë jyëmëjtnë?
JYOBAA duˈun twinmäˈänymyooy ja rey Salomón parë ojts tkäjpxwijˈyë ënäˈktëjk: “Jamyats [...] pën të myajkojˈyëty mä tyam mˈënäˈkˈaty, mä kyajnëm tsip nimëjää ja xëë tiempë xyajnaxy”. ¿Ti yˈandijpy ko jyënaˈany “tsip nimëjää ja xëë tiempë”? Salomón ojts dyajtunyë ää ayuk diˈib niwij nikajp ko tnimaytyaky wiˈix tsip nimëjää xëë tiempë nyaxy ko jäˈäy myëjjäˈäyënë, yëˈë jyënany: këˈë diˈib tsëyuupy, puuy teky diˈib kyaj mëk yˈoktënääynyë, tëts diˈib të kyäˈänë, wiin diˈib jääm jok ijxnëp, tatsk diˈib kyaj yˈokmëdoonë, ko jäˈäy kyupoˈojënë ets ko yˈatsëgujnë. Pääty, kyaj mbäät pën tˈawixy ets jaanëmë Jyobaa tmëdunët ko nety të myëjjäˈäyënë (käjpxë Eclesiastés 12:3-5).a
2 Mayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib 50 naxyë jyëmëjtnë, duˈunyëm tˈakmëdattë jot mëjää. Oy të pyëtsëëmnë tuˈuk majtskë kyupoˈo, waˈan kyajnëm yuumëët päˈäm mëët yajpäättë extëmë Salomón jyënany. ¿Mbäädë mëjjäˈäytyëjk pyudëkëdë tyäˈädë käjpxwijën diˈib yajtuknijäˈäyëdë ënäˈktëjk parë tjamyatsët pën të yajkojˈyëty? ¿Wiˈix nyikejˈyë tyäˈädë käjpxwijën?
3. ¿Ti yˈandijpy njamyajtsëmë Jyobaa diˈib të xyajkojëm?
3 Mbäät kanäk jëmëjt kujk xymyëdunyë Jyobaa, per oy ko näˈä ganäˈäty xywyinmayët mä wiˈixë Jyobaa tmëdatyë mëjˈäjtën diˈib të xyajkojëm. ¡Xyajmonyˈijx xyajmonyjäˈäwëm tijaty të dyajkojy! Tsip njaygyujkëtyaˈayëm wiˈix tijaty të dyajkojy. Jyobaa, mëjwiin kajaa tijaty xymyoˈoyëm ets kexy kaˈpxy parë ndukxondakëmë jukyˈäjtën. Ko nˈijxëm tijaty të dyajkojy, ta njamyajtsëm ko tsojkp, wijy ets myëdäjtypyë mëkˈäjtën (Sal. 143:5). Per ko njamyajtsëm pën të xyajkojëm, yëˈë nanduˈun yˈandijpy nbawinmäˈäyëm ti yëˈë tsyejpy ets nduˈunëm. Ko duˈun nbawinmäˈäyëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëjjäˈäwëm ets nmëduˈunëm amumduˈukjot nuˈunë xëë jukyˈäjtën (Ecl. 12:13).
JËNˈÄÄ TËJKˈÄÄ YˈAWÄˈÄTSY PARË MËJJÄˈÄYTYËJK
4. ¿Ti mbäät nyayajtëwëdë diˈib jyäjt nyijäˈäwëdëp tijaty mët ko tamë xyëë jyëmëjtnë, ets tiko?
4 Pën mijts mjäjty mnijäˈäwëp tijaty mët ko tamë mxëë mjëmëjtnë, oy ko mnayajtëwëdët: “¿Tijëts ndunaampy mäjëtsë njukyˈäjtën mientrës nˈakmëdatyë jot mëjää etsë oyˈäjt mëkˈäjtën?”. Pën mijts yëˈë tuˈugë Dios mëduumbë diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk, awatsp kanäk pëkyë mjënˈää mdëjkˈää. Extëm nˈokpëjtakëm, mbäädë ënäˈktëjk xytyukmëtmaytyaˈaky tijaty të xyjaty mä Jyobaa ets mbäät xymyëjämoˈoyë wiinkpë mëguˈuktëjk ko xytyukmëtmaytyäˈägëdë mˈeksperiensyë diˈib mmëdäjtypy ko xymyëdunyë Jyobaa. Rey David myënuˈkxtakë Jyobaa parë duˈun ttuuny. Yëˈë tkujäˈäyë: “Dios, mijts diˈib të xytyukniˈˈixë desde mäjëts nˈënäˈkˈäjty [...]. Ets axtë naa nmëjjäˈäyëdëts ets ngupoˈojëdëts, mijts Dios, këdiijëts xymyastuˈuty, axtë kojëts nimaytyäˈägëdë mgëˈë mä ja tëëm ääts [diˈib miimp]; niˈamukë pënaty miin jäjtp, wiˈix xymyëdatyë mëkˈäjtën” (Sal. 71:17, 18).
5. ¿Wiˈix mbäädë Dios mëduumbë ttukpudëkëdë wiinkpë ja wijyˈäjtën diˈib të tjattë?
5 ¿Wiˈix mbäädë mmëguˈuktëjk xytyukpudëkë ja wijyˈäjtën diˈib të xyjaty nuˈun kujkë xëë jëmëjt nyaxy? ¿Mbäät xywyoyë ënäˈktëjk mä mjëën mdëjk parë mëët mˈit mxondët? ¿Mbäät xywyowdë tëjkˈayeˈebyë parë tˈixtët wiˈix xytyukxondaˈaky ko xymyëdunyë Jyobaa? Tëëyëp, Elihú jyënany: “Yëˈë xëë tiempë këˈëm mbäät kyajpxy, ets ko kanäk jëmëjt nyaxy yëˈë diˈib tuknijäˈäwëbë wijyˈäjtën” (Job 32:7). Apostëlë Pablo nanduˈun tˈanmääyë toxytyëjk diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk parë tpudëkët ja myëëdoxytyëjk mëdë yˈää yˈayuk ets mëdë yˈijxpajtën, tkujäˈäyë: “Ja mëjjäˈäytyoxytyëjkëty [...] yäjktëp ja oybyë jëjwijtsëmbijtën” (Titʉ 2:3).
MBÄÄT MËJWIIN KAJAA XYAKYË NAYBYUDËKË
6. ¿Wiˈix mbäät mëjwiin kajaa xypyudëjkëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë?
6 Pën mijts tuˈugë Dios mëduumbë diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë, kajaa tijaty xynyijawë diˈib mbäät xytyukpudëkë wiinkpë. Okpawinmay nuˈunën tyam tijaty xynyijawë ets kyaj dyuˈunëty nyaa 30 jëmëjtëp o 40 jëmëjtëp. Tyam mnijäˈäwëp wiˈix xyajtunëdë Biiblyë kyäjpxwijën mä mjukyˈäjtën. Seguurë ko myajtuumpy yajxonë Biiblyë parë xyjotjäˈtë jäˈäy. Ets pën mduump mëjjäˈäy mä naymyujkën, mnijäˈäwëp wiˈix xypyudëkëdë nmëguˈukˈäjtëm diˈib nëˈëdëgoyäämp tuˈudëgoyäämp (Gal. 6:1). Waˈan nanduˈun të xyjaty wiˈix tijaty yajtuny mä naymyujkën, mä asamblee o mä yajkojˈyë Tëjk mä nˈëxpëjkëm. O waˈan nanduˈun xymyëdatyë wijyˈäjtën wiˈix xytyukjaygyukët ja doktoor parë kyaj dyajtunëdë neˈpyny mä jäˈäy ttsuky. Ets pën näämnëm mdëkë ëxpëjkpë, kajaa xynyijawë tijaty mä jukyˈäjtën. Extëm nˈokpëjtakëm, pën të xyajˈyeegyë mˈuˈunk mˈënäˈk kajaa xynyijawë tijaty. Extëm nˈijxëm, pënaty mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë mbäät dyajtunyë wyijyˈäjtën mä Diosë kyäjpn, mbäät yaˈëxpëky, nyëˈëmoˈoy tyuˈumoˈoy ets tmëjämoˈoyë myëguˈuktëjk (käjpxë Job 12:12).b
7. ¿Ti mbäädë ënäˈktëjk tyukniˈˈixëdë ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyënë?
7 ¿Wiˈixaty mbäät xyajtunyë mwijyˈäjtën parë mas niˈigyë xypyudëkëdë mmëguˈuktëjk? Mbäät xytyukniˈˈixë ënäˈktëjk wiˈix dyaˈëxpëjktsondäˈäktëdë jäˈäy ets wiˈix dyaˈëxpëktët. Extëm nˈokpëjtakëm, toxytyëjk diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë, mbäät tpudëkë ënäˈktëjk diˈib jamë yˈuˈunk yˈënäˈk parë tmëdundëdë Dios ets nanduˈun tkuentˈattëdë yˈuˈunk yˈënäˈk. Etsë yetyëjk, mbäädë ënäˈktëjk ttukniˈˈixë parë ttukˈit ttukxondët mä dyaktë diskursë ets parë oy yˈëwäˈkx kyäjpxwäˈkxtët. O nan mbäät ttukniˈˈixë ti tyuumpy ko tkuˈixë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäyënë parë tjotkujkmoˈoy. Oy kyaj duˈunë jot mëjää xyˈokmëdäjnë extëm ijty, mbäät tijaty xytyukniˈˈixë ënäˈktëjk. Diosë yˈAyuk jyënaˈany: “Ja tsyujˈäjtënë ënäˈktëjk yëˈë ja mëkˈäjtën diˈib myëdäjttëp, etsë tsyujˈäjtënë mëjjäˈäytyëjk yëˈë ko të kyupoˈojënë” (Prov. 20:29).
¿MBÄÄT MDUNY MÄ TYËGOYˈATYË KÄJPXWÄˈKXPË?
8. ¿Ti Pablo tyuun oyë nety tam myëjjäˈäy myëˈˈënäˈkënë?
8 Apostëlë Pablo yajtuunë jyot myëjää mä Diosë tyuunk oyë nety tam myëjjäˈäy myëˈˈënäˈkënë. Ko pyëtsëëmy pujxndëgoty jam Roma, mä jëmëjt 61, të nety kanäk jëmëjt dyajnaxyë amay jotmay mä tyuny misioneerë ets mbäätxyëp jam ojts tsyënääytyaknbëky parë oy jyukyˈatët (2 Kor. 11:23-27). Ja nmëguˈukˈäjtëm diˈibë nety jam tsënääytyëp, jotkujkxyëp ojts nyayjawëdë koxyëbë Pablo jam ojts wyeˈemy. Per yëˈë ojts tˈixy ko mä wiinkpë it lugäär niˈigyë nety mbäät tyuny. Pääty tsyoˈony mëdë Timoteo etsë Tito parë tyuundëjkë jatëgok misioneerë, ojts nyijkxy Éfeso, Creta ets waˈan nyajxy Macedonia (1 Tim. 1:3; Titʉ 1:5). Kyaj nnijäˈäwëm pën ojts nyijkxy España, per tyukniwinmäˈäyë jam nyaxäˈäny (Rom. 15:24, 28).
9. ¿Näˈädaa Pedro ojts nyijkxy wiink it wiink lugäär mä mbäät niˈigyë tyuny? (Ixë dibujë mä tsyondaˈagyë tyäˈädë artikulo.)
9 Nanduˈunë apostëlë Pedro, waˈanë netyë jyëmëjt tmëdaty 50 naxy ko ojts nyijkxy wiink it wiink lugäär mä mbäät niˈigyë tyuny. ¿Tiko duˈun njënäˈänëm? Wenë, waˈanë nety tyuknaxëty mëdë Jesus o waˈan yˈakmëjëty, ko tyuˈukmujky mëdë myëguˈuktëjk jam Jerusalén mä jëmëjt 49, jadaa netyë jyëmëjt naa 50 (Apos. 15:7). Ko waanë tiempë nyajxy, ta Pedro ojts nyijkxy tsënaabyë jam Babilonia parë mayë judiyëtëjk ttukmëtmaytyäˈägäˈänyë Diosë yˈayuk (Gal. 2:9). Jamë nety yajpääty ko ojts tjäˈäy ja myëduˈukpë neky, mä jëmëjt 62 (1 Peed. 5:13). Tsiptakp ntsënääytyaknbëjkëm wiink it wiink lugäär, perë Pedro kyaj yëˈë yajtuˈudujkë xyëë jyëmëjt parë kyaj tmëdunëdë Jyobaa amumduˈukjot.
10, 11. Nimaytyäˈäk tuˈugë eksperiensyë wiˈix tuˈugë kasäädë jäˈäy diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë të nyëjkxtë mä mbäät niˈigyë tyundë.
10 Tyam, mayë nmëguˈukˈäjtëm diˈib 50 naxyë jyëmëjt, të tˈixtë ko të tyëgatstë jyukyˈäjtën ets ko mbäät wiˈixëm tmëdundë Jyobaa. Nääk të nyëjkxtë mä mbäät niˈigyë tyundë. Duˈun ttuundë Robert mëdë nyëdoˈoxy, Robert jyënaˈany: “Kojëtsë njëmëjt nmëdäjttë 55, tajëts nˈijxtë ko awatspë netyë wiinkpë jënˈää tëjkˈää. Jeˈeyëts tuˈugë nmäänk, per kyaj nety yˈoktsënäänyë mët ëëtsëty ets kyaj pën ja ndääk ndeetyëts diˈib yajkuentˈatäämp. Nan tëjëtsë nety waanë nyajkumaytyë, tajëts ojts nwinmaytyë ko pën ndoˈktëbëts ja ndëjk, mbäädëts ngëbajtäˈäytyë ja juy nuˈkxy ets ja meeny diˈib aknadëjkëp nyajtundëdëts axtë kojëts nyajjubilaratët. Nmëdoyˈäjttëts ko jap Bolivia, mayë jäˈäy tjantsy nyijawëyäˈändë tëyˈäjtën ets ko kyaj nëgoo meeny sentääbë tyuny. Päätyëts jap ojts nëjkxtë, per ojtsëts xytyiptakxëdë nˈijxwëˈëmdët. Pes kyaj nety dyuˈunëty extëm Estados Unidos mäjëts ntsoondë. Perë Jyobaa mëjwiin kajaa ojts tkunuˈkxy diˈibëts nduundë”.
11 Robert yˈakjënäˈäny: “Tyam yëˈëyëts nduundëp tijaty yajtuump mä naymyujkën. Ets näägë jäˈäy diˈibëtsë nety nyaˈëxpëjktëp të nyëbattë. Niduˈuk, yëˈë tuˈugë familyë diˈib jantsy ayoop, diˈib tsënääytyëp mä tuˈugë käjpn jantsy jagam. Sëmään sëmään tyuˈuyoˈoytyë parë jyäˈttë mä ja siudad ets yajpäättë mä naymyujkën. ¿Mbäät xypyawinmaytyë wiˈixëts agujk jotkujk njantsy nyayjawëdë ko wyimbattë ets kojëts nˈixtë ko ja yˈuˈungë mëjpë të tyuundëkë prekursoor?”.
TYËGOYˈATYË NAYBYUDËKË WIINK AYUK
12, 13. Ko Brian yajjubilaräjty, ¿ti tyuun mëdë nyëdoˈoxy?
12 Mä naymyujkën ets mä grupë diˈib wiink ayuk käjpxtëp, mbäät pyudëkëdë yˈijxpajtënë nmëguˈukˈäjtëm diˈib të myëjjäˈäy të myëˈˈënäˈkëndë. Mä duˈumbë naymyujkën mbäät ndukxondakëm ja tuunk. Extëm nˈokpëjtakëm, Brian jyënaˈany: “Awäˈäts tukwäˈätsëtsë nety nnayjawëdë mëdëtsë nëdoˈoxy kojëtsë njëmëjt nmëdäjty 65, pes jaa mä jäˈäy yajjubilaraty Gran Bretaña. Kyajtsë netyë nˈuˈunk nˈënäˈk yˈokˈijnëdë mäjëtsë njëën ndëjk, ets mäjëts nmëdattë ja territooryë, näˈäganäˈätyëtsë jäˈäy nbäättë diˈib yˈëxpëkaambyë Biiblyë. Tajëts nˈixyˈajty tuˈugë mixy diˈib tsoˈomp China diˈib yˈëxpëjkpëtsëëmpy tijaty mä unibersidad. Yëˈë ojts tkupëky nyëjkxäˈäny mä naymyujkën ets tajëts mëët nˈëxpëjktsondaktë Biiblyë. Ko nyajxy majtsk sëmään tëgëk sëmään, ta nanduˈun twoomiiny mä naymyujkën tuˈugë myëguˈuk diˈib mëët tyuny, diˈib nanduˈun tsoˈomp China. Ets ko nyajxy majtsk sëmään, ta jatuˈuk twoomiiny ets ok, ta ja tuˈuk”.
13 Brian yˈakjënäˈäny: “Ko ja myëmëgoxkpë myiiny, ets jyënany ko yˈëxpëkaambyë Biiblyë, tajëts nwinmääy: Kojëtsë njëmëjt nmëdaty 65 kyaj yëˈë tˈandijy nyajubilarätëdëts mä Jyobaa tyuunk. Päätyëts nyajtëëyë nnëdoˈoxy diˈib majtsk jëmëjt myutskëty, pën jyataambyë chino. Yëˈëts nyajtuundë diˈib të yajgrabaraty chino parëts njäjttë ja ayuk. Tyäˈädë jats duˈun nduundë myäjk jëmëjtëp. Kojëts nˈëwäˈkx ngäjpxwäˈkxtë wiink ayuk, yëˈëjëts diˈib xyajnayjäˈäwëdëp ënäˈk. Jats kujkë jäˈäy ndukniˈˈixëdë Diosë yˈayuk 112 diˈib käjpxtëp chino. Nimaybyë nëjkxtëp mä naymyujkën, ets tuˈuk tyuny prekursoora.”
TUKXONDÄˈÄK NUˈUN MMADAˈAKY MDUNËT
14. 1) ¿Ti kyaj mbäät tjäˈäytyëgoytyë Dios mëduumbë diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk? 2) ¿Wiˈix mbäädë Pablo yˈijxpajtën pyudëkëdë?
14 Ta nmëguˈukˈäjtëm diˈib 50 naxyë jyëmëjtnë ets mbäät wiˈixëmë Jyobaa tmëdundë, per ta diˈib kyaj. Extëm nääk mët ko pyëk yˈixëdë o tkuentˈattë tyääk tyeety diˈib të myëjjäˈäyëndë o jyamëtyë uˈunk ënäˈk diˈib yaˈixandëp. Pën duˈun, jotkujk nnayjawëdë ko Jyobaa yajtsobatypy ko xymyëdunët nuˈun mmadaˈaky. Pääty, en lugäär axëëk mnayjawëdët ko kyaj mbäät kajaa mduny, tukxondäˈäk ko mduny nuˈun mmadaˈaky. Okwinmay ja yˈijxpajtënë apostëlë Pablo. Yëˈë kanäk jëmëjt yˈijty tsumy mä tuˈugë tëjk ets kyaj nyekyjëdijty extëmë misioneerë. Per niˈamukë pënaty kuˈijxëdë tyukmëtmaytyakë Biiblyë ets pyudëjkë ja myëguˈuktëjk parë mëk ja myëbëjkën dyaˈittët (Apos. 28:16, 30, 31).
15. ¿Tiko nyajtsobatëmë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk?
15 Jyobaa yajtsobatypy ko myëdunëdë mëjjäˈäytyëjk nuˈun myadäˈäktë. Salomón ojts jyënaˈany ko jäˈäy myëjjäˈäyënë tsip nimëjää xëë tiempë yˈaknaxy, perë Jyobaa yajtsobatypy tijatyë mëjjäˈäytyëjk tyuundëp parë myëjkugäjpxëdë (Luk. 21:2-4). Nanduˈunë nmëguˈukˈäjtëm diˈib mä naymyujkën, yajtsobattëp ko mëjjäˈäytyëjk dyaktë oybyë ijxpajtën, ko tmëdattë mëkë myëbëjkën ets ko myadäˈäktë.
16. 1) ¿Ti kunuˈkxëndaa Ana kyaj ojts tpääty? 2) ¿Per ti diˈib tyuun parë tmëduunyë Dios?
16 Biiblyë myaytyakypy tuˈugë Dios mëduumbë diˈib xyëˈäjt Ana, yëˈë duˈunyëmë Jyobaa tmëjkumääy oyë nety të myëjjäˈäyënë. Ko Jesus myaxuˈunkˈäjty, tyäˈädë kuˈookytyoxytyëjk ja netyë jyëmëjt 84. Waˈan kyaj jeky jyukyˈajty parë Jesus yˈëxpëjkpëˈatëdët, nan waˈan kyaj yajwinˈijxy mët ja espiritë santë parë nyëjkxët tsäjpotm ets ni parë tkäjpxwäˈkxëdë Diosë yˈayuk. Perë Ana tyukxondak tijaty tyuun nuˈun myadaky. Xëmë ijty nyijkxy “mä ja mëj [templë] es tmëduuny ja Dios xëëny koots” (Luk. 2:36, 37). Mientrës ijty ja saserdotë tnoˈoky diˈib päˈäkxuˈkp mä ja templë jopy jopy ets ux ux, Ana tamë nety yajpääty mä ja tëjäˈäw mët ja mayjyaˈay ets nyuˈkxtaˈaky amonyë, waˈan ijty nyuˈkxtaˈaky naa kujkm oorë. Tëgok ko nety jap yajpääty, ta tˈijxyë Jesus ets tnimaytyaky “jäˈäy wyinduuyëty diˈibë naty yˈawijxtëp ja tiempë ko nyitsoˈoktët ja Jerusalén jäˈäy” (Luk. 2:38).
17. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm ja diˈib pëjk ijxëp o diˈib mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë parë mëët tuˈugyë nmëduˈunëmë Dios?
17 Tyam, tsojkëp naytyukjotmaytyuˈunëm parë nbudëjkëm ja nmëguˈukˈäjtëm diˈib pëjk ijxëp o diˈib mëjjäˈäy mëjˈënäˈk. Nääk, janëjkxandëp xëmë mä naymyujkën ets mä asamblee, per kyaj mbäät xëmë nyëjkxtë. ¿Wiˈix mbäät nbudëjkëm? Ta naymyujkën diˈib tyukniwijtsëdëp parë nmëguˈukˈäjtëm tmëdooˈittët mä telefënë. Ets ta mä kyaj mbäät duˈun yajtuny. Per oy kyayajpäättë mä naymyujkën, mbäät dyaktë nyaybyudëkë mä Diosë tyuunk. Extëm ko nyuˈkxtäˈäktë, mëjwiin kajaa ttukˈoyˈaty ja naymyujkën (käjpxë Salmo 92:13, 14).c
18, 19. 1) ¿Wiˈixë mëjjäˈäytyëjk mbäät tmëjämoˈoytyë ja myëguˈuktëjk? 2) ¿Pënaty mbäädë tyäˈädë käjpxwijën tpanëjkxtë: “Jamyats [...] pën të myajkojˈyëty”?
18 Pën miitsëty mëjjäˈäy mëˈˈënäˈknë, waˈan kyaj xypyëktë kuentë nuˈunën xymyëjämoˈoytyë ja nmëguˈukˈäjtëm. Okjamyats ja Ana diˈib ijty xëmë nëjkxp mä templë. Yëˈë kyaj tyim winmääy ko okë nety xypyudëkëyäˈänëmë yˈijxpajtën. Ets mä Biiblyë ojts yajkujayë ko mëk ttsejkyë Jyobaa. Nanduˈun miitsëty, mët ko xytsyoktë Jyobaa, ta ninäˈä ja mëguˈuktëjk tkajäˈäytyëgoytyë. Päätyë Diosë yˈAyuk jyënaˈany: “Kupoˈoˈat yëˈë tuˈugë koronë diˈib jantsy tsuj ko yajpääty mä nëˈë tuˈu diˈib tëyˈäjtën” (Prov. 16:31).
19 Kyaj mbäät tuknax nduˈunëmë Diosë tyuunk. Per pënaty yˈakmëdäjttëbë jot mëjää, oy ko tmëjpëjtäˈäktëdë tyäˈädë ayuk: “Jamyats [...] pën të myajkojˈyëty [...] mä kyajnëm tsip nimëjää ja xëë tiempë xyajnaxy” (Ecl. 12:1).
[Notë]
a Eclesiastés 12:3-5: “Ko nety tsyëyuuynyëdë ja diˈib kyuentˈäjtypy ja mdëjk, ets ko nety të yˈatsëgujnëdë ja yetyëjkëty diˈib myëdäjttëbë jot mëjää, ets ja toxytyëjk diˈib maadëp të tmastutnëdë tyuunk mët ko niwaanë të yˈakwëˈëmdë, ets ja toxytyëjk diˈib ijxpëtsëëmdëp mä ja bentanë koots yajpatnë; [...] ko ja molinë yˈamoonë. [...] Ets ko ja almendrë pyëjët, ets ja muˈu nyaybyawits nyaybyaboˈodëdët”.
b Job 12:12: “¿Ti këdii jyaˈˈatyë wijyˈäjtën mä mëjjäˈäy mëˈˈënäˈkpë etsë jaygyujkën mä diˈib jeky jukyˈäjtp?”.
c Salmo 92:13, 14: “Pënaty ijttëp mä Jyobaa tyëjk, mä nDiosˈäjtëmë tyëjäˈäw, pëjandëp. Duˈunyëm yoonˈadëˈëtsäˈändë oyë nety të kyupoˈojëndë, niˈkx ets oy mëk yajpäädäˈändë”.
[Dibujë diˈib mä pajina 25]
Waˈan kyaj mdimmëjäˈäyënëm parë xyajmëjwindëkëdë Diosë tyuunk (Ixë parrafo 12 etsë 13)