Ndukˈoyˈatäˈänëm ko ntsëˈkëmë Dios

1, 2. ¿Tiko njënäˈänëm ko nanduˈun tyamë jäˈäy jyukyˈattë extëm ja tiempë mä jyukyˈajtyë Lot?

NANDUˈUN tyam nnayjyäˈäwëm extëm nyayjyäˈäwë Lot. Yëˈë “määy tääj ko tˈijxyë tadë axëëk jikyˈäjtën mä tadë axëëk jäˈäyëty”, mët ko yëˈë nyijäˈäwëbë nety ko Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ko duˈunë jäˈäy jyukyˈattë (2 Peed. 2:7, 8). Lot mëkë netyë Dios ttsoky ets wyingutsëˈkëp, pääty nanduˈun tˈaxëkˈijxy wiˈix ja jäˈäy jyukyˈattë. Tyam, nanduˈunë jäˈäy jyukyˈattë kyaj pën twingutsëˈëgë Dios yˈanaˈamën. Per ëtsäjtëm, ntsojkëmë Dios ets nwingutsëˈkëm, pääty njukyˈäjtëm extëm tniˈanaˈamë (Prov. 14:2).

² Parë wäˈätsë jukyˈäjtën nyajnëjkxëm, Jyobaa xytyukpudëjkëm ja ëwij käjpxwijën mëdiˈibë yajpatp mä Proverbios. Ëtsäjtëm mbäät nanduˈun niˈamukë nnaytyukpudëjkëm ja ëwij käjpxwijën mëdiˈibë yajpatp mä Proverbios.

XYKYUWÄˈÄNËM KO NTSËˈKËMË DIOS

3. Extëm jyënaˈanyë Proverbios 17:3, ¿tiko mbäät nguwäˈänëmë jot korasoon? (Ix nanduˈunë dibujë).

³ Tuk pëky tiko mbäät nguwäˈänëmë jot korasoon, yëˈë ko Jyobaa tyukˈijxnäjxtaapy. Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko nyijäˈäwëtyaapy ti japˈäjtp mä jot winmäˈäny, mä jot korasoon, mëdiˈibë ni tuˈugë naxwinyëdë jäˈäy mbäät tkanijawë (käjpxë Proverbios 17:3). Niˈigyë Jyobaa xytsyokäˈänëm pën yˈijxypy ko nmëmëdoˈowëm ja yˈëwij kyäjpxwijën. Pën nyajtuktujkëm ja jot winmäˈäny mëdë yˈëwij kyäjpxwijën, tsip nëjkx xywyinˈëˈënëmë Satanás ets xytyuktuˈunëm mëdiˈibë tyamë naxwinyëdë jäˈäy tyuktuumpy (Fwank 4:14; 1 Fwank 5:18, 19). Ko niˈigyë nmëwingoˈonëmë Jyobaa, ta niˈigyë ntsokäˈänëm ets nwingutsëˈëgëyäˈänëm. Kyaj axëëk nyajnayjyawëyäˈänëm ets kyaj nanduˈun ndunäˈänëm tijaty yˈaxëkˈijxypy. Ko nety jam ti xyajtëgoyäˈänëm, oy ko nnayajtëˈëwëm: “¿Wiˈixëts nijot nmëbokytyunëdë Dios mëdiˈibëts mëk xytsyojkp ets mëjwiin kajaajëts tijaty të xytyukmëduny?” (1 Fwank 4:9, 10).

4. ¿Wiˈixë Marta pyudëjkë ko ttsëˈkë Jyobaa?

⁴ Martab mëdiˈibë tsënaapy Croacia, ojts jyatuundëgoyaˈany mëjwiin kajaa. Duˈun tkujäˈäyë: “Kyajtsë nety ja njot nwinmäˈäny nyekyˈoyëty. Päätyëts nwinmääy, tikots tuk ratë ngatukxondaˈagyë yäˈädë jukyˈäjtën etsëts ndunët mëdiˈibë kyaj yˈoyëty. Per kots ntsëˈkë Jyobaa yëˈëts xypyudëjkë”. Extëm nˈijxëm, Marta yëˈë pudëjkë ko tpawinmääy wiˈixë nety wyimbëtsëmäˈäny ko tmëdëgoyëdë Jyobaa. Oy ko ëtsäjtëm nanduˈun nduˈunëm ko jam ti xyajtëgoyäˈänëm. Nˈokjamyajtsëm ko pën nmëdëgoˈoyëmë Jyobaa, ta mon tuk nyajnayjyawëyäˈänëm ets kyaj xëmëkyëjxm nekymyëdunäˈänëm (Gén. 6:5, 6).

5. ¿Ti mdukniˈˈijxëp extëm jyajtyë Leo?

⁵ Ko ntsëˈkëmë Jyobaa kyaj mëët nnaymyaˈayëmë jäˈäy mëdiˈibë tyuundëbë axëkˈäjtën. Min nˈokˈijxëm wiˈix jyajtyë Leo mëdiˈibë tsënaapy República Democrática del Congo. Kyum mäjtaxk jëmëjtëbë nety nyëbejty ko nyaymyaaybyëjkë mëdë jäˈäy mëdiˈibë kyaj yˈëxpëktë. Wyinmääy ko kyaj wyiˈixëty ko mëët nyaymyayëdët, pën yëˈë kyaj ti axëkˈäjtën ttuny, pes kyaj nety tmëdëgoyë Jyobaa. Per ko waanë tiempë nyajxy, ta ja myëtnaymyaayëbë ojts tijaty tyuktuunënë, ojts tyëjkënë ukpë ets yˈijt tsyënääynyë oypyënëty mëët. Leo, ta tjamyejtsy tijatyë tyääk tyeety tukniˈˈijxëdë ets wiˈixë nety jotkujk jyukyˈaty ko Tyestiigëty. Ko tˈijxy kyaj yˈoyëty mëdiˈibë nety jam tyuumpy, taa ojts tninëjkxy ja mëjjäˈäytyëjk ets tˈamdooyë naybyudëkë. Ko tiempë nyajxy, ta jatëgok tnijëmbijtyë Jyobaa ets tyam agujk jotkujk yajpääty, tyuny prekursoor espesial ets mëjjäˈäy.

6. ¿Pënaty yajmaytyäˈägandëp mä yäˈädë artikulo?

⁶ Min nˈokˈijxëmë Proverbios kapitulo 9 mä yajmaytyaˈaky nimajtskë toxytyëjk, ets niˈamukë mëjwiin kajaa tijaty xytyukniˈˈixëyäˈänëm. Tuˈuk mëdiˈibë tapë jyot wyinmäˈäny ets jatuˈuk mëdiˈibë kyaj.c Mientrës nˈëxpëjkëmë yäˈädë artikulo, nˈokjamyajtsëm ko mä tyamë Satanás yˈaneˈemy yëˈëyë jäˈäy kyäjpx myaytyaktëp mä jäˈäy yˈit tsyëënëdë ets tˈixtë pornografía (Éfes. 4:19). Päätyën jyëjpˈamëty ets niˈigyë ntsëˈkëmë Jyobaa parë kyaj xyajtëgoˈoyëm ja poky kaytyey (Prov. 16:6). Yäˈädë nimajtskpë toxytyëjk yëˈë wyoow wyijtstëp ja mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny, ets duˈunxyëp extëm twowdë kääy ukpë mä jyëën tyëjk (Prov. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17). Per wiˈixëm wyimbëtsëmy ko duˈun wyow wyitstë. Min nˈokˈijxëm tiko duˈun njënäˈänëm.

KYAJ NGUPËJKËM “JA TOXYTYËJK MËDIˈIBË KYAJ JYAPËTYË JYOT WYINMÄˈÄNY”

7. Extëm jyënaˈanyë Proverbios 9:13-18, ¿wiˈix jyat kyëbattë pënaty nëjkxtëp mä wyow wyitsëdë “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny”? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁷ Min jawyiin nˈoknimaytyakëm wiˈix wyoy wyitsy “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny” (käjpxë Proverbios 9:13-18). Yax jojkp ets jyënaˈany: “¡Niˈamukë miitsëty mëdiˈibë kyaj ti xyjyat xynyijawëdë, mindë yam!”. Duˈunën yajwow yajwitstë ja mëdiˈibë kyaj jyapˈattë jyot wyinmäˈäny parë nëjkx kyay yˈuuktë. Per ¿wiˈixë net jyat kyëbattë pënaty nëjkxtëp? “Yëˈë nyinëjkxtëp ja yˈoˈkën”. Mä Proverbios nanduˈun jyënaˈany ko kujotmay “ja toxytyëjk mëdiˈibë yajnëˈëdëgoyaamp yajtuˈudëgoyaamp” ets “ja toxytyëjk mëdiˈibë oypyënëty mëët tsyëënë”, pes jap jyënaˈany “ko mä jyëën tyëjk yëˈë jamˈäjtpë oˈk tëgoˈoyën” (Prov. 2:11-19). Ets mä Proverbios 5:3-10 jyënaˈany ko tsojkëp nnaygyuentëˈäjtëm mä “ja toxytyëjk mëdiˈibë yajnëˈëdëgoyaamp yajtuˈudëgoyaamp”, pes “ja nyëˈë tyuˈu yajnëjkxy mä ja oˈkën”.

8. ¿Ti mbäät ttundë pënaty mëgäjpxëdëp “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny”?

⁸ Pënaty myëdoowdëp ko yäˈädë toxytyëjk wyoow wyitsëdë, këˈëm mbäät twinˈixtë pën pyanëjkxandëp o kyaj. ¿Näˈä mbäät duˈun njäjtëm? Ko ajotkumonë kyëxëˈëgët mä tabletë o selulaar ja pornografía ets ko pën xyˈanmäˈäyëm parë mëët nˈijt ntsënäˈäyëm. ¿Ti net ndunäˈänëm?

9, 10. ¿Tiko mbäät nnaygyuentëˈäjtëm parë kyaj nduundëgoˈoyëm mët tuˈugë yetyëjk o toxytyëjk?

⁹ Ta kanäk pëky tiko mbäät nnaygyuentëˈäjtëm parë kyaj nduundëgoˈoyëm mët tuˈugë yetyëjk o toxytyëjk. Mä Proverbios jyënaˈany ko “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny”, duˈun extëm “ja nëë mëdiˈibë yajmaˈtspën ets jantsy päˈäk jyawë”. ¿Ti myaytyäˈägaampy? Ko Biiblyë tmaytyaˈaky yˈit tsyëënëdë kasäädë jäˈäy, yëˈë mët tˈijxkijpxyë nëë mëdiˈibë yajxeˈembyë ääw jot (Prov. 5:15-18). Ko tuˈugë yetyëjk etsë toxytyëjk syëbilpëky, mbäät yˈit tsyëënëdë extëmë Dios të ttuknibëjktäägë. Per ko jyënaˈany ja “nëë mëdiˈibë yajmaˈtspën”, yëˈë yˈandijpy ko jäˈäy yˈit tsyëënëdë oypyënëty mëët, etsë Dios ninuˈun tkatukjotkëdaˈaky, pes kyutëjëdëp ja yˈanaˈamën. Ko jäˈäy yˈit tsyëënëdë oypyënëty mëët, ayuˈutsyë ttundë, duˈun extëmë maˈtspë ayuˈutsy tijaty ttuny. Yäˈädë “nëë mëdiˈibë yajmaˈtspën”, mbäät tjawëdë ko jantsy päˈäk, pes wyinmaytyë ko nipën tkanijawë ti tyuundëp. Per naywyinˈëˈˈënëdëp mët ko Jyobaa kyaj mbäät ti ndukwinguyuˈtsëm. Nitii duˈun mëk kyayajawë extëm ko nmëjagamgakëmë Jyobaa, pes kyaj nekyˈagujkˈäjt nekyjyotkujkˈäjtëm (1 Kor. 6:9, 10). Per ¿tijaty jotmay yˈakwinguwäˈkëdëp?

¹⁰ Pënaty duˈun jukyˈäjttëp, mbäät mon tuk nyayjyawëdë, dyajnaxtë ayoˈon tsoytyuun, wyëˈëmdë uˈunkmëët ets axtë tˈaxëktundë fyamilyë. Parë kyaj duˈun njäjt ngëbajtëm, oy ko kyaj ngupëjkëm ko xywyoˈow xywyijtsëm “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny”. Pënaty yajwinˈëˈëndëp, kyaj jeˈeyë tmëjagamgaˈaktë Jyobaa, nanduˈunën nyayajˈyubat nyayajpäˈämbatëdë ets axtë nyayaˈook nyayajtëgoyëdë (Prov. 7:23, 26). Mä Proverbios 9:18 duˈun jap yˈakjënäˈäny ko pënaty yajwoow yajwijtstëp ‘aak okëndum yajpäättë’. Pääty, ¿tiijën ko nimayë jäˈäy ttimpanëjkxtë yäˈädë toxytyëjk pën yaˈoogan yajtëgoyanëdëp? (Prov. 9:13-18, TY).

11. ¿Tiko kyaj yˈoyëty nˈijxëmë pornografía?

¹¹ Ja tuk pëky mëdiˈibë mbäät njëjpkudijëm yëˈë pornografía, pes oytyim määjëty tyam yaˈixy. Nääk wyinmaytyë ko kyaj yˈaxëktuny ko yaˈixy, per kyaj tyëyˈäjtënëty. Pornografía axëktuump, mbäädë jäˈäy kyaj oyë jyot wyinmäˈäny tnekyjyawë ets yëˈëyë yˈixanëp. Ko jap tˈixtë niwäˈäts ëxwäˈätsë jäˈäy, mbäät tsip dyajpëtsëmdë mä jyot wyinmäˈäny, niˈigyë tyukminëdë axëëkpë tsojkën ets yˈitäˈän tsyëënëyäˈändët mët tuˈugë yetyëjk o toxytyëjk (Kol. 3:5; Sant. 1:14, 15). Nimay mëdiˈibë yˈijxtëbë pornografía, ta yˈijt tsyënääynyëdë oypyënëty mëët.

12. ¿Ti mbäät nduˈunëm ko kyëxëˈëgët mä selulaar o tabletë mëdiˈibë mbäät dyajminy ja axëëkpë tsojkën?

¹² ¿Ti mbäät ttuny tuˈugë Diosmëduumbë ko kyëxëˈëgëdë pornografía mä syelulaar o mä tyabletë? Tsojkëp netyë dyajpiˈitsët. Mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm yëˈë ko njamyajtsëm ko niˈigyë oy nˈitäˈänëm mëdë Jyobaa. Ta ixy jawë mëdiˈibë kyaj ttimymyëminyë pornografía, per mbäät dyajminy ja axëëkpë jot winmäˈäny, pääty kyaj yˈoyëty nˈijxëmë duˈumbë ixy jawë. ¿Tiko? Yëˈko kyaj Dios nmëdëgoyäˈänëm jodoty winmäˈänyoty (Mat. 5:28, 29). David mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy ets tsyëënë Tailandia, jyënaˈany: “Xëmëts nnayajtëyëty mäts tijaty ngaˈixynyëm: ‘¿Yˈoyˈixëbëdaa Jyobaa kots nˈixëdë yäˈädë ixy jawë oy kyayëˈëjëtyë pornografía?’. Kots duˈun nnayajtëyëty tats oy tijaty nduny”.

13. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë oy tijaty nduˈunëm?

¹³ Pën ntsëˈkëmë Jyobaa, ta kyaj ndunäˈänëm mëdiˈibë axëëk yajnayjyawëdëp ets yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë oy tijaty nduˈunëm. Päätyënë Proverbios 9:10 jyënaˈany: “Ko ntsëˈkëmë Jyobaa, ta yajmëdaty ja wijyˈäjtën”. Ets duˈunën nˈijxëm mä Proverbios kapitulo 9, pes jap yajmaytyaˈaky tiijën yˈandijpy ja wijyˈäjtën ets yëˈë mëët yaˈijxkijpxyë tuˈugë toxytyëjk.

NˈOKKUPËJKËM KO XYWYOˈOW XYWYIJTSËM “JA TOXYTYËJK MËDIˈIBË WIJY”

14. ¿Pën xywyoˈow xywyijtsëm mëdiˈibë yajmaytyakp mä Proverbios 9:1-6?

¹⁴ (Käjpxë Proverbios 9:1-6). Mä yäˈädë tekstë yëˈë yajmaytyakpë Jyobaa mëdiˈibë xywyoˈow xywyijtsëm. Yëˈë ojts xyajkojëm ets jam tsyoony ja wijyˈäjtën (Prov. 2:6; Rom. 16:27). Nanduˈun yajmaytyaˈaky tuˈugë mëjtëjk mëdiˈibë myëdäjtypy wëxtujkë pilaar. Yäˈädë yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa nëgooyë yˈoyjyaˈayˈäjnë ets ko tsuj yajxon tˈagëˈë tˈaxäjë pënaty panëjkxëdëp ja yˈëwij kyäjpxwijën.

15. ¿Wiˈixë Jyobaa xywyoˈow xywyijtsëm?

¹⁵ Extëm yajmaytyaˈaky “ja toxytyëjk mëdiˈibë wijy”, yëˈë xytyukˈijxëm ko Jyobaa nëgooyë yˈoyjyaˈayˈäjnë ets xymyoˈoyëm tijaty. Yäˈädë toxytyëjk të tijaty tniˈˈijxëtyaˈay ets të tpëjktaˈaky meesëkëjxy, ja tsuˈutsy ets ja binë (Prov. 9:2). Mä bersikulo 4 etsë 5 jyënaˈany ko yäˈädë toxytyëjk duˈun tˈanëëmë ja mëdiˈibë kyaj ti jyot wyinmäˈänyëty: “Mindë, kaytyë ja tsäjpkaaky”. ¿Tiko mbäät ngupëjkëm ko xywyoˈow xywyijtsëm? Jaˈko Jyobaa xykyuwanäˈänëm ets xymyoˈoyäˈänëmë wijyˈäjtën. Kyaj ttsoky ets amayoty jotmayoty nnayajtëjkëm o jeˈeyë nmëmoˈon nmëdujkënë ko nety kyaj oy ti të nduˈunëm. Päätyë Jyobaa tmëdaty “pëjkëˈëgyë wijyˈäjtën parë pënaty jukyˈäjtp tëyˈäjtën myëët” (Prov. 2:7). Pën ntsëˈkëmë Jyobaa, ta ndunäˈänëm mëdiˈibë tyukjotkëdäˈägëp ets nmëmëdoˈowëm extëm xyˈëwij xykyäjpxwijëm. Pën nduˈunëm duˈun, ta nˈitäˈänëm agujk jotkujk (Sant. 1:25).

16. ¿Ti Alain tyuun mët ko ttsëˈëgë Jyobaa, ets wiˈix wyimbëtsëëmy?

¹⁶ Min nˈoknimaytyakëm tuˈugë ijxpajtën mëdiˈibë xytyukˈijxëm ko pën ntsëˈkëmë Jyobaa mbäät tijaty oy nduˈunëm. Alain mëdiˈibë tuump mëjjäˈäy ets maˈestrë mä tuˈugë eskuelë. Tnimaytyaˈaky: “Nimayëtsë nmëguˈuktëjk wyinmaytyë ko kyaj wyiˈixëty ndukˈijxëmë pornografía eskuelëˈënäˈk parë yˈawij yˈagajtët ets tnijawëdët wiˈixënë jäˈäy yˈit tsyëënëdë”. Perë Alain nyijäˈäwëbë nety ko kyaj yˈoyëty. Yëˈë tˈaknimaytyaˈaky: “Kom ntsëˈkëbëtsë Jyobaa tats ojts njëjpkugäjpxë ko kyajts nˈixäˈänyë duˈumbë pelikula ets tats ndukmëtmaytyaky ja nmëguˈuktëjk tikots kyaj nˈixäˈäny”. Ko Alain duˈun tijaty ttuuny yaˈijxë wijyˈäjtën ets yëˈë pyanëjkxë yäˈädë käjpxwijën: ‘Jëduˈun mnaxtëty mdëkëdëty ta jäˈäyën mëdiˈibë niwijy nigujk yajpatpën’ (Prov. 9:6, TY). Ko duˈun tˈijxtë ja myëguˈuktëjk, monyˈijx monyjyäˈäwëdë ets yˈëxpëjktsondaktë Biiblyë axtë ojts yeˈeytsyondäˈäktë reunyonk.

17, 18. ¿Wiˈix tyam ttukˈoyˈattë pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë “ja toxytyëjk mëdiˈibë wijy”? ¿Ets wiˈix jyukyˈatäˈändë mä tiempë myiny kyëdaˈaky? (Ix nanduˈunë dibujë).

¹⁷ Ko mä Proverbios yajmaytyaˈaky nimajtskë toxytyëjk, yëˈë Jyobaa xytyukˈijxëm ti mbäät nduˈunëm parë njukyˈäjtëm agujk jotkujk. Pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë “ja toxytyëjk mëdiˈibë kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny”, yëˈëjën ko ttukxondäˈägäˈändë wiˈix ja jäˈäy yˈit tsyëënëdë. Yëˈëyë wyinmääytyëp wiˈix tuk ratë ttukxondäˈägäˈändë jukyˈäjtën, per kyaj tpawinmaytyë wiˈix yˈaxëktunäˈänëdë mëdiˈibë tyuundëp. Kyaj oy kyugëxëyäˈändë, pes “aak oˈkëndum yajpäättë” (Prov. 9:13, 17, 18, TY).

¹⁸ Mëjwiin kajaa ttukˈoyˈattë pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë “ja toxytyëjk mëdiˈibë wijy”, pes agujk jotkujk yajpäättë mët ko nipëky nituny tmëdattë ja kyaˈay yˈukën ets kyaj pyäˈämdunëdë (Is. 65:13). Jyobaa duˈun ttukujäˈäyë ja kugajpxy Isaías: “Mmëdoowˈittë yajxon ets jëˈx pëktë mëdiˈibë oy, ets mdukxondäˈäktëp ja oybyë käˈäy ukën” (Is. 55:1, 2). Taajën tyam nyajtukniˈˈijxëm wiˈix mbäät nˈaxëkˈijxëm mëdiˈibë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ets nduˈunëm mëdiˈibë yëˈë kyupëjkypy (Sal. 97:10). Agujk jotkujk nanduˈun nnayjyäˈäwëm ko nwoˈow nwijtsëmë jäˈäy parë ttukˈoyˈattët ja Diosë wyijyˈäjtën. Ëtsäjtëm duˈun extëm ja tuumbëtëjk mëdiˈibë yajmaytyaktëp mä Proverbios kapitulo 9 mëdiˈibë yax jojktëp “tungëjxy kopkëjxy”. Nanduˈun njënäˈänëm: “¡Mindë niˈamukë pënaty kyaj jyapëtyë jyot wyinmäˈäny!”. Pënaty kyupëjktëp ko wyow wyitsëdë yäˈädë toxytyëjk, mëjwiin kajaa tyam ttukˈoyˈattë, per nanduˈun ttukˈoyˈatäˈändë mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Pën duˈunyëm nˈyeˈeyˈadëtsëm mä “ja nëˈë tuˈu mëdiˈibë yajkypyë ijxkujk jaygyujkën”, nëjkxëp njukyˈäjtëm xëmëkyëjxm (Prov. 9:3, 4, 6).

19. ¿Ti mbäät nduˈunëm extëm jyënaˈanyë Eclesiastés 12:13, 14? (Ix nanduˈunë rekuäädrë “Wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko ntsëˈkëmë Dios”).

¹⁹ (Käjpxë Eclesiastés 12:13, 14). Yëˈë ndukjukyˈäjtëm ja tiempë mëdiˈibë jëjpkëxanëp ets mä jyaˈˈatyë axëkˈäjtën. Per duˈunyëm ntsëˈëgëyäˈänëmë Jyobaa. Pën nduˈunëm duˈun, ta nguwäˈänäˈänëm ja jot korasoon, kyaj nmëdëgoyäˈänëmë Jyobaa ets duˈunyëm nmëwingonäˈänëm. Kom mëk ntsojkëmë Jyobaa ets nwingutsëˈkëm, pääty duˈunyëmë jäˈäy nwowäˈän nwitsäˈänëm parë nyaytyukpudëkëdët ja wijyˈäjtën mëdiˈibë Dios yajkypy.