¿Tëjën amumduˈukjot ja mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky ko mnëbatäˈäny?

1, 2. ¿Ti mbäät jawyiin xytyuny mä nganëbetynyëm?

NUˈUNË tiempë të nyaxy mëgoxk jëmëjt, jaa jäˈäy të nyëbattë naxy tuk miyonk jakujkm. Nimay ja të tnijawëdë ja tëyˈäjtën mä të myutskˈattë, duˈun extëm ja Timoteo (2 Tim. 3:​14, 15). Ets ta nääk mëdiˈibë të tnijawëdë ja tëyˈäjtën mä të myëjjäˈäyëndë. Extëm tuˈugë toxytyëjk mëdiˈibë tëjkë ëxpëjkpë, jaa netyë jyëmëjt 97 ko nyëbejty.

² ¿Jam mijts pën myaˈëxpëkyëty o yëˈë ja mdääk mdeety mdukniˈˈijxëp ja tëyˈäjtën? Pën duˈun, waˈan xywyinmay ko mnëbatäˈäny ets oy ko duˈunë mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky. Per määnëm mganëbety, tsojkëp jawyiin mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa. Mä yäˈädë artikulo yëˈë yajnimaytyäˈägäämp wiˈix tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty ets nanduˈun tiko kyaj mbäät xyjyëjptsëˈëk xyjyëjpjawë mnëbatët pën të ja mwinmäˈäny xypyëjktaˈaky.

¿WIˈIX TUˈUGË JÄˈÄY NYAYWYANDAˈAGYËTY?

3. Oknigäjpx pënaty tëëyëp naywyandakëdë mä Jyobaa.

³ Ko mä Biiblyë jyënaˈany nnaywyandakëm, yëˈë yˈandijpy ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty parë tmëdunäˈänyë Jyobaa. Extëm ja israelitëty ojts nyaywyandäˈägëdë ko aduˈuk tmëdunäˈändë Jyobaa. Per tamˈäjt nääk mëdiˈibë yajwinˈijxtë parë ttundët tuˈugë tuungë jëjpˈambë. Extëm ja Aarón, ojtsë Jyobaa wyinˈixyëty parë tyunët saserdotë wintsën. Pääty mä ja kyupit, ojts yajpëjktaˈaky tuˈugë pujxn mëdiˈibë oorë ets yëˈë yajtukˈijxwëˈëmp ko të ja Dios wyinˈixyëty (Lev. 8:9). Pënaty yajtijtë nasareo, jëjpˈam nanduˈun ja tuunk mëdiˈibë nyikëjxmˈäjttë. Yäˈädë ayuk nasareo, jam tsyoony mä ayuk ebreo nazir, ets yëˈë yˈandijpy ko ti abëky yajpëjktaˈaky o yajwandaˈaky. Mä ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy ojts jap yajnigajpxy tijaty mbäät kyaj ttundë (Núm. 6:​2-8).

4. 1) ¿Ti yˈandijpy ko nnaywyandakëm mä Jyobaa? 2) ¿Ti yˈandijpy xyjyëjpkudijët tijaty mjatsojkënyëˈajtypy? (Ix nanduˈunë dibujë).

⁴ Ko tyam nnaywyandakëm, yëˈë yˈandijpy ko nbanëjkxäˈänëm ja Jesus ets ko jëjpˈam nbëjktäˈägäˈänëm tijatyë Dios tsyojkypy. Jesus duˈun ojts tnimaytyaˈaky: “Pën jaats pën xypyanëjxäˈäny, tsojkëp tmastuˈudët ja kyëˈëm winmäˈäny” (Mat. 16:24). Mëdiˈibë të yajkäjpxnaxy “tmastuˈudët ja kyëˈëm winmäˈäny”, mä ayuk grieegë yëˈë yˈandijaampy ko “tjëjpkudijët tijaty jyatsojkënyëˈajtypy”. Pääty ko mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa, tsojkëp xyˈaxëkˈixët tukëˈëyë tijaty yˈaxëkˈijxypy (2 Kor. 5:​14, 15). Xyjyëjpkudijët tijaty ja niniˈkx këbäjk wyinmäˈänyˈajtypy, extëm ko yetyëjk o toxytyëjk myajtëgoyäˈänëdët (Gal. 5:​19-21; 1 Kor. 6:18). ¿Tsiptakpëdaa xyjyëjpkudijët? Kyaj. Per net pën mtsojkypyë Jyobaa ets pën mˈijtp seguurë ko ja yˈanaˈamën yëˈëjën mëdiˈibë mas oy (Sal. 119:97; Is. 48:​17, 18). Tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Nicholas, jyënaˈany: “Mbäät xyjyawë ko Diosë yˈanaˈamën myaˈityëty tsumy matsypyën o mbäät xyjyawë ko mguwanëp extëm tuˈugë kemy ko myajpääty mä zoológico parë kyaj wiˈix mdunëdët ja kää”.

5. 1) ¿Wiˈix tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty? 2) Oknimaytyäˈäk wiˈix tyëgatsyëty ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty ets ko nyëbety. (Ix nanduˈunë dibujë).

⁵ ¿Wiˈix tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty? Ko tmënuˈkxtaˈagyë Jyobaa ets ttukwandaˈaky ko yëˈëyë yˈawdataampy ets ko mëdiˈibë mas jëjpˈam pyëjktäˈägaampy mä jyukyˈäjtën, yëˈë ko tmëdunäˈäny. Ja tuk pëky njënäˈänëm, yëˈë tyukwandakypyë Jyobaa ko ttsokäˈäny amumduˈukjot mët tukëˈëyë nyiniˈkx kyëbäjk, jyot wyinmäˈäny etsë jyot myëjääw (Mar. 12:​30, TNM). Ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandaˈagyëty, kyaj pën ttuknijawë, yëˈëyë Jyobaa. Per ko nyëbajnë, nimayë jäˈäy tˈixtë parë yajnijawët ko të nyaywyandaˈagyëty mä Jyobaa. Ko nnaywyandakëm kyaj yˈoynyatiijëty, tsojkëbën nguytyuˈunëm ja ayuk etsë Jyobaa yˈëwxijtypyë parë duˈun nduˈunëm (Ecl. 5:​4, 5).

¿TI MBUDËKËYANËP PARË MNAYWYANDÄˈÄGËDËT MÄ JYOBAA?

6. ¿Tiko mnaywyandäˈägäˈänyëty mä Jyobaa?

⁶ ¿Tiko mnaywyandäˈägäˈänyëty mä Jyobaa? Yëˈko mëk xytsyoky. Yäˈädë tsojkënë të myëjwindëkë ko wanaty wanaty të xyˈixyˈatyë Jyobaa (Kol. 1:9). Ko të xyˈëxpëkyë Biiblyë, ta mˈity seguurë, 1) ko jantsy tamënë Jyobaa, 2) ko yëˈë yajtuunë myëjääw parë Biiblyë yajjääy ets 3) ko myëdäjtypyë nyax kyäjpn yä naxwiiny mëdiˈibë tyuktuumpy tijaty tsyojkypy.

7. ¿Ti tsojkëp ttunët pënaty naywyandäˈäganëp mä Jyobaa?

⁷ Ko tuˈugë jäˈäy nyaywyandäˈägäˈänyëty, tsojkëp tnijawët kanäk pëky ja tëyˈäjtën mëdiˈibë miimp mä Biiblyë, tmëmëdowët ja Diosë yˈanaˈamën ets tnigäjpx tnimaytyäˈägët tijaty yˈëxpëjkypy (Mat. 28:​19, 20). Nanduˈun ttsokët mëkë Jyobaa ets yëˈëyë amumduˈukjot tˈawdatët. Ets mijts, ¿tiko mnëbatäˈäny? Kyaj jeˈeyë mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa ets mnëbatët, mët ko xyajjotkujkˈatäˈäny ja mëdiˈibë myaˈëxpëjkëp, mdääk mdeety o ko xyˈixët ja mmëguˈuktëjk nyëbattë.

8. ¿Wiˈix mbudëkëyaˈanyëty ko xymyëjjawët tijatyë Jyobaa të mdukmëdunyëty? (Salmo 116:​12-14).

⁸ Ko xymyëjjawët tijatyë Jyobaa të mdukmëdunyëty, yëˈë ja mˈääw mjot yajjënäˈänaampy parë mnaywyandäˈägëdët mä Jyobaa (käjpxë Salmo 116:​12-14). Biiblyë jyënaˈany ko “tëgekyë oybyë esë tsujpë, Dios jaˈa yajkypy” (Sant. 1:17). Tuk pëky mëdiˈibë të xynyamoˈoyëm, yëˈë ko ojts xytyuknigajxëm ja yˈUˈunk parë ojts xykyuˈoˈkëm. Duˈun dyaˈˈawatsy ja nëˈë tuˈu parë mbäät nmëwingoˈonëm ets nbatëm ja jukyˈäjtënë xëmëkyëjxmbë (1 Fwank 4:​9, 10, 19). Ets wiˈix mbäät xytyukˈixyë Jyobaa ko mmëjjäˈäwëp tijaty të mdukmëdunyëty, yëˈë ko xytyukwandäˈägët ja mjukyˈäjtën (Deut. 16:17; 2 Kor. 5:15). Jap niˈigyë yajnimaytyaˈaky mä liibrë Jukyˈat agujk jotkujk leksion 46, numero 4 ets mbäät nanduˈun xyˈixy ja bideo ¿Ti mbäät namoˈoyëmë Dios?

¿TË MWINMÄˈÄNY XYPYËJKTAˈAKY KO MNAYWYANDÄˈÄGÄˈÄNYËTY ETS KO MNËBATÄˈÄNY?

9. ¿Tiko mbäät këˈëm xyˈixy pën mnaywyandäˈäganëp mä Jyobaa?

⁹ Waˈan mwinmay ko kyajnëm mbäät mnanaywyandaˈagyëty ets mnëbety, mët ko tsojkëp niˈigyë ja mjukyˈäjtën xyˈakˈyajtëgatsët o ko tsojkëp mˈakˈëxpëkët parë niˈigyë ja mëbëjkën xyajkëktëkët (Kol. 2:​6, 7). Per jamyats ko kyaj tuknaxë jäˈäy yaˈixy yajpääty, wiˈixëm wyimbattë mä ja Diosë kyäjpn. Ets ja ënäˈktëjk wiˈixëm nanduˈun tmëdattë ja xyëëw jyëmëjt ko tpëjktäˈäktë ja wyinmäˈäny parë Jyobaa tmëdunäˈändë. Pääty, oy ko kyaj mnayˈijxkijpxyëdët, nik oy ko xywyinmayët wiˈix myaˈixy myajpääty ets tijaty mbäät xytyuny (Gal. 6:​4, 5).

10. ¿Ti tsojkëp xytyunët pën mnayjyäˈäwëp ko kyajnëm mbäät mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa? (Ix nanduˈunë rekuäädrë “Pën ja mdääk mdeety Diosmëduundëp”).

¹⁰ Pën mijts mnayjyäˈäwëp ko kyajnëm mbäät mnaywyandaˈagyëty mä Jyobaa, oy ko xypyëjktäˈägëdë mwinmäˈäny ets mnaywyandäˈägëdët. Anëëmë Jyobaa waˈan mbudëkëdët mä mˈaktëgoyˈäjtxëty (Filip. 2:13; 3:​16, TNM). Mbäät mˈity seguurë ko myëdoowˈitaampy ko xymyënuˈkxtaˈaky ets ko yˈatsoowëmbitaampy (1 Fwank 5:14).

TIKO NÄÄK KYAJ TPËJKTÄˈÄKTË WYINMÄˈÄNY

11. ¿Wiˈixë Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë ninäˈä ngamëdëgoˈoyëm?

¹¹ Näägë jäˈäy mbäät jyanaywyandakënë mä Jyobaa ets jyanëbajnë, per kyaj tpëjktäˈäktë ja wyinmäˈäny parë duˈun ttundët. Waˈan tjëjptsëˈëgëdë ko pyokytyundët ets yaˈëxkaxtët mä Diosë kyäjpn. Per mä Biiblyë jyënaˈany ko Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm parë duˈunyëm nduˈunëm “diˈibë yëˈë yˈoyjyäˈäp” ets nyaˈijxëm mä jukyˈäjtën “tëgekyë oytyim diˈibëty ja oybyë [tuunk]” (Kol. 1:10). Mbäät mˈity seguurë ko Jyobaa mmoˈoyanëp ja jot mëjääw parë xytyunët mëdiˈibë oy, pes të duˈun tˈokpudëjkëbë pënaty mëduunëp (1 Kor. 10:13). Pääty, jeˈeyë niwaanë pënaty tyukpëtsëëmduttëp ja Diosë kyäjpn. Mbäät xëmë nmëmëdoˈowëmë Jyobaa mët ko yëˈë xypyudëjkëm.

12. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nbokytyuˈunëm?

¹² Kom pokyjyaˈay nyajpatëm, pääty xëmë ndunäˈänëm tijaty kyaj yˈoyëty (Sant. 1:14). Ko jam ti myajtëgoyäˈänëdët, kyaj tiko mnaytyukmëmadäˈägëdët, pes mijts mbatëp xywyinmayët pën ndunaampy ko kyaj. Näägë jäˈäy jyënäˈändë ko kyaj mbäät njëjpkudijëm ja axëëkpë jot winmäˈäny, per kyaj tyëyˈäjtënëty. Pes mbäät njëjpkudijëm ets kyaj nnaytyukmëmadakëm. Ta kanäk pëky mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm, nmënuˈkxtakëmë Jyobaa tuˈuk tuˈugë xëëw, nˈëxpëjkëm, nëjkxëm reunyonk ets ëwäˈkx käjpxwäˈkxpë. Pën xëmë duˈun nduˈunëm, ta nbëkäˈänëm ja jot mëjääw ets nguytyuˈunëm extëmë Jyobaa të ndukwandakëm. Nˈokjamyajtsëm ko kyaj naytyuˈuk nyajpatëm, Jyobaa xëmë xypyudëkëyäˈänëm (Gal. 5:16).

13. ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë yˈijxpajtënë José?

¹³ ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nmëdëgoˈoyëmë Jyobaa? Yëˈko jawyiin nwinmäˈäyëm wiˈix njëjpkudijëyäˈänëm tijaty xyajtëgoyäˈänëm. Mä Biiblyë yajnimaytyaktëbë Diosmëduumbëty mëdiˈibë duˈun tyuundë, oy pokyjyaˈay nanduˈun yaˈijx yajpattë extëm ëtsäjtëm, niduˈuk yëˈë José. Ja Potifarë kyudëjk janääm jatsojk jyaˈˈanmääyë parë tmëttsëënët, perë José nyijäˈäwëbë nety wiˈix tˈatsowäˈäny. Biiblyë jyënaˈany ko duˈun tˈatsooy: “¿Wiˈixëts mbäät nˈoktunyë yäˈädë mëj poky ets nmëbokytyunëdëtsë Dios?” (Gén. 39:​8-10). Extëm nˈijxëm, José të nety jawyiin tniwinmayë ti tyunaampy, pääty ko ja Potifarë kyudëjk jyayajtëgoyanë, netyë tˈanmääy ko kyaj.

14. ¿Ti mbäät nduˈunëm parë njëjpkudijëm tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy?

¹⁴ ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë José yˈijxpajtën parë kyaj Jyobaa nmëdëgoˈoyëm? Ko nwinmäˈäyëm kontiempë wiˈix njëjpkudijëyäˈänëm ti jam xyajtëgoyäˈänëm.Tsojkëp netyë njëjpkudijëm tijatyë Jyobaa yˈaxëkˈijxypy ets ninuˈun ngalugäärmoˈoyëm mä jot winmäˈäny (Sal. 97:10; 119:165). Ko duˈun nduˈunëm, ta kyaj nëjkx nbokytyuˈunëm. Pes të nety nnijäˈäwëm ti ndunäˈänëm ko jam ti xyajtëgoyäˈänëm.

15. ¿Wiˈix mbäät xyajnigëxëˈëky ko amumduˈukjotë Jyobaa xyˈëxtäˈäy? (Ebreeʉsʉty 11:6).

¹⁵ Waˈan mˈity seguurë ko të xypyaaty ja tëyˈäjtën etsë net xymyëdunäˈänyë Jyobaa amumduˈukjot. Per waˈan jam tii myajtuˈuˈadukyëty, pääty kyaj xytyukwandaˈagyë mjukyˈäjtënë Jyobaa ets kyaj mnëbety. Pën duˈun mjaty, oy ko xymyënuˈkxtäˈägëdë Jyobaa extëm ttuunyë rey David: “Tukˈijxnäjxtaagyëts, mijts Dios, ets ixyˈatëtsë ngorasoon. Tukˈijxnäjxkëts ets nnijawë tijatyëts nmëmääy nmëdajpy. Ix tun pën ja ti mëdiˈibëts xyajnëˈëdëgoyäämp xyajtuˈudëgoyäämp, ets yajnëjkxkëts mä ja nëˈë tuˈu mëdiˈibë xëmëkyëjxm” (Sal. 139:​23, 24). Ko mjukyˈäjtën xytyukwandäˈägëdë Jyobaa ets mnëbatët, duˈunë nety xyajnigëxëˈëky ko amumduˈukjotën xyˈëxtäˈäy. Etsë Biiblyë jyënaˈany ko kyunuˈkxypy pënaty duˈun ëxtääyëp (käjpxë Ebreeʉsʉty 11:6).

DUˈUNYËM MMËWINGONË JYOBAA

16, 17. ¿Wiˈixë Jyobaa tmëjwoy ja yˈuˈunk yˈënäˈk pënaty Diosmëduundëp? (Fwank 6:44).

¹⁶ Jesus jyënany ko Jyobaa yëˈëjën mëdiˈibë myëjwoobyë jäˈäy mä nyax kyäjpn (käjpxë Fwank 6:44). ¿Të näˈä xyˈokwinmaabyë ko mijts nanduˈun myajmaytyakp mä yäˈädë tekstë? Pënatyë Jyobaa myëjwoopy mä nyax kyäjpn, tam tii të ttukˈoyˈixy ets “mëj dyajnaxy” (Deut. 7:​6, notë). Ets päätyën nanduˈun të mëjwoyëty.

¹⁷ Ko myajpääty mä Diosë nyax kyäjpn, waˈan mwinmay ko yëˈë mdääk mdeety të mwoownëjkxyëty ets kyaj mët ko Jyobaa të mëjwoyëty. Per okˈix wiˈixë Biiblyë jyënaˈany: “Mmëwingondë Dios, es yëˈë nandëˈën mmëwingonëdëp miitsëty” (Sant. 4:8; 1 Crón. 28:9). Yäˈädë yëˈë yˈandijpy ko pën mijts mmëwingoombyë Jyobaa, yëˈë ta nanduˈun mmëwingonäˈänyëty. Niˈamukë nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë yajpattëp mä Diosë kyäjpn, niduˈuk niduˈugënë Jyobaa të myëjwowëdë ets nanduˈunën mijts, oy ja mdääk mdeety jyaˈëxpëktë. Ko tuˈugë jäˈäy tmëwingonyë Jyobaa, ta nanduˈun myëwingonäˈänyëty extëm jyënaˈany mä Santya̱ˈa̱gʉ 4:8 (ijxkijpxyë mëdë 2 Tesalónikʉ 2:13).

18. ¿Ti nnijawëyäˈänëm mä jatuˈukpë artikulo? (Salmo 40:8).

¹⁸ Ko Jesus nyëbajtääy, ta twinguwäˈkë ja Tyeety parë ttunäˈäny ti yëˈë tsyojkypy. Ko mjukyˈäjtën xytyukwandäˈägëdë Jyobaa ets mnëbatët, yëˈë nety mbanëjkxëbë Jesusë yˈijxpajtën (käjpxë Salmo 40:8; Eb. 10:7). Tijaty yajnimaytyäˈägäämp mä jatuˈukpë artikulo, mbudëkëyanëp parë duˈunyëm xymyëduunˈadëˈëtsëdë Jyobaa ko nety të mnëbajnë.