ARTIKULO MËDIˈIBË YAˈËXPËJKP 44
ËY 33 Tuknijëduwë Jyobaa ja mtsëmy mgëˈëy
¿Ti mbäät nduˈunëm ko pën axëëk xytyuˈunëm?
“Këdii mnaytyukmëmadaˈagyëty ja axëkˈäjtën, nik niˈigyë mmëmadäˈäktë ja axëkˈäjtën mët ko xytyundët ja oyˈäjtën” (ROM. 12:21).
TI YAJNIMAYTYÄˈÄGÄÄMP
Yëˈë yajnimaytyäˈägäämp ti mbäät nduˈunëm ko pën axëëk xytyuˈunëm, këdiibë niˈigyë nyajmëjwiin nyajkajaajëm ja jotmay.
1, 2. ¿Pënaty näˈäty axëëk xytyuˈunëm?
JESUS nyimaytyak tuˈugë ijxpajtën mä tuˈugë kuˈookytyoxytyëjk mëdiˈibë netyë jäˈäy axëëk tuunëp ets janääm jatsojk ojts tninëjkxy ja fes parë tˈamdooy tpëjktsooy ets nyitsiptunëdët. Ja Jesusë yˈëxpëjkpëty jyaygyujkëdë wiˈixë netyë yäˈädë toxytyëjk nyayjyawëty, pes mä taabë tiempë mayë nety ja jäˈäy mëdiˈibë axëëk yajtuundëp (Luk. 18:1-5). Ëtsäjtëm njaygyujkëm nanduˈun wiˈixë yäˈädë toxytyëjk nyayjyäˈäwë mët ko waˈan nanduˈun axëëk pën të xytyuˈunëm.
2 Kyaj wiˈix nnayjyäˈäwëm ko duˈun xytyuˈunëmë jäˈäy mëdiˈibë kyaj Dios mëdundë, pes yëˈëjëty axëëk jyaˈayˈattë ets winˈixy wingexyë jäˈäy ttsoktë (Ecl. 5:8). Per mëdiˈibën axëëk xyajnayjyäˈäwëm, yëˈë ko duˈun xytyuˈunëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët nˈëxpëjkëm. Yëˈëjëty kyaj xytyukmëtsipˈäjtëm ko nDiosmëduˈunëm, per kom pokyjyaˈay yajpäättë, mbäät näˈäty axëëk xytyuˈunëm. Jesus axëëk tyuunëdë ja myëtsipëty, pääty ko nnijäˈäwëm tijaty yëˈë tyuun, mbäät mëjwiin kajaa xypyudëjkëm. Ko axëëk xytyuˈunëm tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë kyaj yˈëxpëky, ëtsäjtëm nmëmaˈkxtujkëm, pääty, oy ko nanduˈun nmëmaˈkxtujkëm ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibë mëët nˈëxpëjkëm. Per, ¿wiˈixëdaa Jyobaa nyayjyawëty ko xytyuˈunëm axëëk tuˈugë jäˈäy mëdiˈibë kyaj yˈëxpëky o tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm? ¿Yˈijxypyëdaa wiˈix njäjt ngëbajtëm?
3. ¿Wiˈix nnijäˈäwëm ko Jyobaa yˈijxypy ko pën axëëk xytyuˈunëm?
3 Jyobaa kyaj ttsoky ets pën axëëk xytyuˈunëm, yˈijxypy ko axëëk njäjt ngëbajtëm. Biiblyë jyënaˈany: “Yëˈë Wintsën yëˈë xëmë tsyojkypyë mëdëybyë etsë oybyë” (Sal. 37:28, TY). Jesus jyënany ko Jyobaa yëˈë nyijäˈäwëp näˈä xynyitsiptunäˈänëm ets ttunäˈäny ja tëyˈäjtën (Luk. 18:7, 8). Tim tsojk dyajjëjptëgoyaˈany ja ayoˈon ets ninäˈä tkanekynyasˈixëyaˈany parë pën axëëk xytyuˈunëm (Sal. 72:1, 2).
4. ¿Wixatyë Jyobaa xypyudëjkëm tyam?
4 Mientrës jyaˈty ja tiempë mä kyaj pën axëëk yajtunäˈäny, Jyobaa xytyukˈawäˈänëm ti mbäät nduˈunëm (2 Peed. 3:13). Extëm nˈokpëjktakëm, ko jam pën axëëk xytyuˈunëm, yëˈë xyˈanmäˈäyëm parë kyaj niˈigyë ja jotmay nyajmëjwindëjkëm, xytyukniˈˈijxëm nanduˈun parë njäˈäyˈäjtëm extëmë yˈUˈunk. Ets mä Biiblyë miimbë ëwij käjpxwijën parë nnijäˈäwëm ti mbäät nduˈunëm ko pën axëëk xytyuˈunëm.
KO PËN AXËËK XYTYUˈUNËM, ¿TI MBÄÄT NDUˈUNËM?
5. ¿Tiko yˈoyëty nnaygyuentëˈäjtëm ko pën axëëk xytyuˈunëm?
5 Ko pën axëëk xytyuˈunëm, mbäädë net nmëmäˈäy nmëdäjëm ets axëëk nnayjyäˈäwëm (Ecl. 7:7). Duˈunën nyayjyäˈäwëdë ja Diosmëduumbëty mëdiˈibë tëëyëp jukyˈäjttë, extëmë Job etsë Habacuc (Job 6:2, 3; Hab. 1:1-3). Ko duˈun njäjtëm, oy ko nnaygyuentëˈäjtëm këdiibë nduˈunëm mëdiˈibë mbäät ok nmëkjäˈäwëm.
6. ¿Ti xytyukniˈˈijxëm extëmë Absalón yˈadëtsy? (Ix nanduˈunë dibujë).
6 Ko pën axëëk xytyuˈunëm o ko nˈijxëm jam pën axëëk yajtuny, mbäädë net nitsiptunäˈänëm, per ko duˈun nˈadëtsëm niˈigyë nety ja jotmay nyajmëjwindëjkëm. Duˈun jyajtyë Absalón ja rey David ja myäänk. Ko tnijäˈäwë ko ja myëgaˈax Amnón të nety tmëttsëënë atsip aguanë ja yˈutsy mëdiˈibë xyëwˈäjtypy Tamar, ta tjantsy tyukjotˈambëjky. Amnón nitëjkëbë nety yˈoogët, pes duˈun jyënaˈany ja Ley mëdiˈibë Moisés yajmooy (Lev. 20:17). Kyaj wyiˈixëty ko Absalón jyantsy jyotˈambëjky, per kyajxyëp tiko yëˈë këˈëm tnitsiptuuny ja yˈutsy (2 Sam. 13:20-23, 28, 29).
Ko Absalón tnijäˈäwë wiˈixë nety ja yˈutsy Tamar të yajtuny, nëgooyë ojts jyotˈambëjknë ets yëˈë naytyukmëmadakë ja tsip akë. (Ixë parrafo 6).
7. Ja mëdiˈibë jyaayë Salmo 73, ¿wiˈix nyayjyäˈäwë ko tˈijxy ja axëkjäˈäytyëjk ttundë axëëk ja myëguˈuktëjk?
7 Ko nˈijxëm ja jäˈäy mëdiˈibë axëëk ja jyëëky myëguˈuk tyuumpy ets kyaj yajtukumëdoy, waˈanë net nnayajtëˈëwëm pën oyën ko nDiosmëduˈunëm. Duˈunën jyajty ja mëdiˈibë jyaayë Salmo 73, yëˈë yˈijx ko ja mëdiˈibë tyuundëp axëëk ja myëguˈuktëjk duˈunyëm yˈagujkˈat jyotkujkˈattë. Yäˈädë salmistë jyënany: ‘Ixtë yäˈädë ëxëëk jäˈäyëty. Agujk jotkujk yëˈë wyit myeenyëty dyajmëj dyajmayëdë’ (Sal. 73:12, TY). Axëëk jyantsy nyayjyäˈäwë ets axtë nayajtëëwë pën oyën ko tmëdunyë Jyobaa. Duˈun jyënany: ‘Tëësë yäˈädë yajxon njajaˈaygyukëjäˈäny e ni käˈäbyëmës të njaˈaygyukë jaˈko tsip oy’ (Sal. 73:14, 16, TY). Yäˈädë salmistë axtë jënan: ‘Jawaanës ëxëëk të ngajaty, yëˈë ngëˈë ndekyës jëduˈunës ënety njäˈäwënë tëë yowë tyimˈënuˈkxënë ets mbäädëts ndaˈanjëxëjxnë’ (Sal. 73:2, TY). Min nˈokˈijxëm wiˈix naduˈundëkë jyajtyë Alberto.a
8. ¿Ti tyuunë Alberto ko yajniwäämbejty?
8 Alberto yajniwäämbajt ko yëˈë nety të tmeetsy ja meeny mëdiˈibë mujkp mä kongregasionk. Ko duˈun jyajty, ta Alberto kyaj nyekytyuuny mëjjäˈäy ets ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibë nyijäˈäwëdë yäˈädë jotmay kyaj nyekywyingutsëˈkëdë. Alberto jyënaˈany: “Jantsy jotˈambëjkëts ets axëëgëts njantsy nyayjyäˈäwë”. Ko duˈun jyajty, ta tmëjagamgekyë Jyobaa ets ja nyaswäˈkë mëgoxk jëmëjt. Extëm jyajtyë Alberto, yëˈë xytyukˈijxëm wiˈix mbäät njäjt ngëbajtëm ko njantsy jyotˈambëjkëm ko pën axëëk xytyuˈunëm.
NˈOKPANËJKXËMË JESUSË YˈIJXPAJTËN
9. ¿Wixatyë Jesus yajtuuny? (Ix nanduˈunë dibujë).
9 Jesus yëˈë xymyoˈoyëm tuˈugë oybyë ijxpajtën, pes myëmadak oy axëëgë jäˈäy tyunë ets kyaj dyajjëmbijty. Extëm nˈokpëjktakëm, ja jyëëky myëguˈuk kyaj tmëbëjktë ko yëˈë Kristëty ets jyënandë ko të lyokëjaty. Ets pënaty nyiwintsënˈäjttë ja relijyonk, jyënandë ko yëˈë mëët tyuny ja kaˈoybyëtëjk. Ja soldäädëtëjk, axëëk tyuunëdë, nëxik tukxikëdë ets axtë yaˈoˈkëdë (Mar. 3:21, 22; 14:55; 15:16-20, 35-37). ¿Ti xytyukniˈˈijxëmë Jesusë yˈijxpajtën?
Jesus nyastuˈun nyaskäjpxë ti mbäät nduˈunëm ko tuˈugë jäˈäy axëëk xytyuˈunëm. (Ixë parrafo 9 etsë 10).
10. ¿Ti Jesus tyuun ko jäˈäy nyiwäämbajtë? (1 Peedrʉ 2:21-23).
10 (Käjpxë 1 Peedrʉ 2:21-23).b Ko jäˈäy axëëk xytyuˈunëm, mbäät xypyudëjkëmë yˈijxpajtënë Jesus. Pes yëˈë nyijäˈäwë näˈä mbäät yˈatsoy ets näˈä mbäät amonyë wyëˈëmy (Mat. 26:62-64). Extëm nˈokpëjktakëm, ko yaˈëbaty yajkäjpxpaty tam mä kyaj tyimˈatsooy (Mat. 11:19). Ets ko yˈatsooy, kyuentëˈäjt ja yˈääw yˈayuk ets kyaj tkäjpxˈatsëˈkë ja myëtsipëty. Jesus nayˈaguwijts nayjyëjpkuwijtsë mët ko yëˈë tyukkëdëjkë “ja Dios, diˈibë pyayeˈepy mët ja tëyˈäjtën”. Nyijäˈäwëbë nety ko Jyobaa yˈijxypy wiˈix jyajty kyëbejty ets tyukjotkujkˈäjt ko yaˈoyëyaampy ja jotmay näˈä yëˈë ttsoky.
11. ¿Näˈäjatyën mbäät nayˈaguwijts nayjyëjpkuwijtsëm? (Ix nanduˈunë dibujë).
11 Ko pën axëëk xytyuˈunëm, mbäät nayˈaguwijts nayjyëjpkuwijtsëm extëmë Jesus ttuuny. Pën kyaj tyim mëjwiin tyim kajaajëty wiˈix të nyajtuˈunëm, oy ko duˈunyë nyajnäjxëm. Ets oy ko kyaj wiˈix njënäˈänëm parë kyaj niˈigyë nyajmëjwindëjkëm ja jotmay (Ecl. 3:7; Sant. 1:19, 20). Per näˈäty, oy ko nanduˈun nikäjpxtutëm tuˈugë jäˈäy ko nˈijxëm jam axëëk yajtuny o mä nimaytyakëm tiko duˈun tijaty nmëbëjkëm ko jäˈäy xynyibëdëˈkëm (Apos. 6:1, 2). Per oy ko nduˈunëm mëdë myayˈäjt wintsëˈkën ets kyaj njotˈambëjkëm (1 Peed. 3:15).c
Ko axëëgë jäˈäy xytyuˈunëm oy ko nˈijxëm wiˈix nˈatsowäˈänëm ets näˈä, duˈun extëmë Jesus ttuuny. (Ixë parrafo 11 etsë 12).
12. Ko pën axëëk xytyuˈunëm, ¿wiˈix ndukˈoyˈäjtëm ko ndukëdëjkëmë Dios mëdiˈibë tijaty “pyayeˈepy mët ja tëyˈäjtën”?
12 Ko pën tëgatsy xyˈijxëm o xytyuˈunëm axëëk, nˈoktukëdëjkëmë Jyobaa mëdiˈibë tijaty “pyayeˈepy mët ja tëyˈäjtën” ets nˈoktukˈijxpajtëm, pes yëˈë nyijäˈäwëp wiˈixën tijaty yˈixëty. Ko duˈun nduˈunëm, yëˈë xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ja jotmay, pes nnijäˈäwëm ko Jyobaa mbäät tsojk dyaˈoyë o mbäät ja oknëm. Xypyudëkëyäˈänëm nanduˈun parë kyaj nmëtsipˈäjtëm ja jäˈäy ets parë kyaj njotˈambëjkëm. Pes ko njotˈambëjkëm, mbäät ti alokë nduˈunëm, nnayjyäˈäwëm jantsy axëëk ets nmëjagamgakëmë Jyobaa (Sal. 37:8).
13. ¿Ti xypyudëkëyäˈänëm parë nmëmadakëm ko pën axëëk xytyuˈunëm?
13 Ëtsäjtëm xytsyiptäˈägäˈänxëm nbanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ko pën axëëk xytyuˈunëm, pes mbäät wiˈix nˈanmäˈäyëm o nduˈunëm ja jäˈäy, etsë net ok nmëkjäˈäwëm (Sant. 3:2). Ja tiempë mëdiˈibë tyam ndukjukyˈäjtëm duˈunyëm axëëk njatäˈän ngëbatäˈänëm, pes jaanëm yˈoyëyaˈany ko myinët ja jembyë jukyˈäjtën. Pën axëëk mjaty, jamyats ko Jyobaa nyijäˈäwëp wiˈix mnayjyawëty etsë Jesus jyaygyujkëp nanduˈun yajxon, pes yëˈë kanäkˈokë jäˈäy tyuunë axëëk (Eb. 4:15, 16). Jesus xymyoˈoyëmë oybyë ijxpajtën parë nnijäˈäwëm ti mbäät nduˈunëm ko pën axëëk xytyuˈunëm etsë Jyobaa xymyoˈoyëm nanduˈunë ëwij käjpxwijënë mä Biiblyë. Min nˈokˈijxëm majtskë tekstë mëdiˈibë yajpatp mä Romanʉs mëdiˈibë mbäät xypyudëjkëm.
“WAˈAN JA DIOS TTUKKUMËDOY JA JÄˈÄY”
14. ¿Wiˈix mbäät nbanëjkxëmë apostëlë Pablo kyäjpxwijënë mëdiˈibë yajpatp mä Romanʉs 12:19?.
14 (Käjpxë Romanʉs 12:19). Yëˈë nety nbanëjkxëmë apostëlë Pablo kyäjpxwijënë ko ndukëdëjkëmë Jyobaa ets yëˈë ttunët ja tëyˈäjtën, näˈä yëˈë ttsoky ets wiˈix ttunäˈäny. Duˈunën ttuunyë John, ko tuˈugë nmëguˈukˈäjtëm tyuunë axëëk. Yëˈë jyënaˈany: “Nëgooyëts ojts njotˈambëjknë, per ojtsëts nmaˈkxtuky. Yëˈëts xypyudëjkë extëm jyënaˈanyë Romanʉs 12:19 parëts nmaˈkxtujky etsëts ndukˈijxpejtyë Jyobaa”.
15. ¿Tiko yˈoyëty ets yëˈë ndukˈijxpajtëmë Jyobaa ko pën axëëk xytyuˈunëm?
15 Oy ko yëˈë ndukmëˈijxëmë Jyobaa ets dyaˈoyët ja jotmay ko pën axëëk xytyuˈunëm. Ko duˈun nduˈunëm, ta kyaj nekymyëmayäˈän nekymyëdäjäˈänëm wiˈix nˈokˈyaˈoˈyëm. Jyobaa xypyudëkëyäˈänëm, duˈunxyëp extëm xyˈanmäˈäyëm: “Tukëdëjkëgëts ja mjotmay, ëjts nnijäˈäwëp wiˈixëts nyaˈoyëyaˈany”. Jyobaa nyijäˈäwëp wiˈix dyaˈoyëyaˈany ets pën ndukˈijxpajtëm, ta kyaj ndukjotˈambëkäˈänëm ja jäˈäy mëdiˈibë nety axëëk të xytyuˈunëm. Duˈunën ttuunyë John mëdiˈibë të yˈokˈyajmaytyakpë mä parrafo 14. Yëˈë jyënaˈany: “Pën ndukkëdëjkëbëtsë Jyobaa ja jotmay, nnijäˈäwëbëts ko yëˈë mas oy dyaˈoyëyaˈany”.
“MMËMADÄˈÄKTË JA AXËKˈÄJTËN MËT KO XYTYUNDËT JA OYˈÄJTËN”
16, 17. Ko ninuˈkxtakëm ja jäˈäy mëdiˈibë axëëk xytyuˈunëm, ¿wiˈix xypyudëkëyäˈänëm? (Romanʉs 12:21).
16 (Käjpxë Romanʉs 12:21). Apostëlë Pablo jyënany: “Mmëmadäˈäktë ja axëkˈäjtën mët ko xytyundët ja oyˈäjtën”. Etsë Jesus jyënany: “Nˈanmääytyëp miits ko mtsoktëp ja mmëtsipëty, es mninuˈxtäˈäktëp mä Dios diˈibaty axëëk mduunëdëp” (Mat. 5:44). Ets duˈunënë Jesus ttuuny. Nˈokpawinmäˈäyëm nuˈunën ja jäj jëmuˈumën dyajnäjxy ko ja soldäädëtëjk kyëxwojpë kepykyëjxy. Ojts nanduˈun wyingäjpx jyëjpkäjpxëdë ets tyuunëdë axëëk. ¡Tsip njaygyujkëm nuˈunënë Jesus yˈayooy!
17 Jesus ninäˈä Tyeety tkamastuty oy nuˈun axëëk yajtuuny. Ets kyaj ttukjotˈambëjky ja soldäädëtëjkëty, pes niˈigyë tninuˈkxtakë: “Tatë, pojpëmaˈxtë, jaˈko kyaj tnijawëdë diˈibë tyuundëp” (Luk. 23:34). Ko ninuˈkxtakëm ja jäˈäy mëdiˈibë axëëk xytyuˈunëm, xypyudëkëyäˈänëm parë kyaj nbëjkëˈkëmë akë o ndukjotˈambëjkëm.
18. ¿Ti pudëjkëdë Alberto mëdë John ko axëëk yajtuundë?
18 ¿Ti pudëjkëdë Alberto mëdë John ko axëëk yajtuundë? Yëˈë ko tninuˈkxtakëdë ja myëguˈuktëjk. Alberto jyënaˈany: “Ninuˈkxtakëts ja nmëguˈukˈäjtëmëty mëdiˈibëts xynyiwäämbajttë. Kanäkˈokëtsë Jyobaa nˈanmääy etsëts njäˈäytyëgoyët wiˈixëtsë nety të xytyundë”. ¡Alberto, jantsy oy jatëgokë Jyobaa tmëduny! John jyënaˈany: “Kanäkˈokëts ninuˈkxtakë ja nmëguˈukˈäjtëm mëdiˈibëtsë nety axëëk të xytyuny, ets nˈamdoowëtsë Jyobaa parëts njäˈäytyëgoyët ja jotmay. Jyobaa xypyudëjkëts parëts kyaj ndukjotˈambëkët ets parëts kyaj nˈaxëkˈixët”.
19. Ko pën axëëk xytyuˈunëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky, ¿ti mbäät nduˈunëm? (1 Peedrʉ 3:8, 9).
19 Kyaj nnijäˈäwëm wiˈixë jäˈäy xytyunäˈänëm mä tiempë myiny kyëdaˈaky. Per oy wiˈix njäjt ngëbajtëm, nˈokˈamdoˈowëm xëmë Jyobaa parë xypyudëjkëm. Ko axëëk nyajtuˈunëm, nˈokpanëjkxëmë Jesusë yˈijxpajtën ets nˈokkuytyuˈunëm ja käjpxwijën mëdiˈibë yajpatp mä Biiblyë. Ko duˈun nduˈunëm, mbäät nˈijtëm seguurë ko Jyobaa xykyunuˈkxäˈänëm (käjpxë 1 Peedrʉ 3:8, 9).
ËY 38 Jyobaa yëˈë mëjääwmoˈoyanëp
a Të näägë xyëëw tyëgatstë.
b Mä 1 Peedrʉ kapitulo 2 etsë 3, japë apostëlë Pedro tnimaytyaky wiˈixë nety nääk ja Diosmëduumbë axëëk yajtundë mä myëdundë o tyunëdë axëëk ja myëmëjjäˈäy o yetyëjk mëdiˈibë kyaj Diosmëdundë (1 Peed. 2:18-20; 3:1-6, 8, 9).
c Ixë bideo Wiˈix ja tsojkën dyajjaˈˈatyë jotkujkˈäjtën mä jw.org.