Bann Referans Kaye Renion Nou Lavi Kretien ek Nou Minister
3-9 DESAM
BANN TREZOR DAN PAROL BONDIE | ZISTWAR BANN APOT 9-11
Rod Bann Perl Spiritiel
nwtsty not pou letid pou Zis 10:6
Simon, enn zouvriye ki travay lapo: Enn kikenn ki ti travay ar lapo zanimo ti servi enn solision ki’nn fer ar laso pou tir tou bann pwal ouswa tou tras laser ek lagres. Lerla li ti servi enn lalkol ki bien for pou tret sa lapo-la, pou kapav fer bann kitsoz an kwir. Pandan ki ti pe tret bann lapo-la sa ti santi bien pi ek ti bizin boukou delo, kitfwa se akoz sa ki Simon ti res pre ar lamer, pa lwin ar Zope. Dapre Lalwa Mozaik, enn dimounn ki ti travay ar kadav bann zanimo ti inpir. (Lv 5:2; 11:39) Akoz sa, boukou Zwif ti mepriz bann zouvriye ki travay lapo zanimo ek pa ti pou anvi res kot zot. Avredir, plitar dan liv Talmud, ti konsider travay bann ki tret lapo zanimo kouma pli degradan ki travay bann dimounn ki ramas malpropte zanimo. Me selman, Pier pa ti les bann prezize anpes li res kot Simon. Pier ti ena enn lespri ouver ek sa ti prepar li pou so prosin afektasion: Al kot enn non-Zwif. Sertin spesialis dan Labib panse ki mo Grek pou “enn zouvriye ki travay lapo” (burséus) ti Simon so nom fami.
10-16 DESAM
BANN TREZOR DAN PAROL BONDIE | ZISTWAR BANN APOT 12-14
Rod Bann Perl Spiritiel
nwtsty bann not pou letid pou Zis 13:9
Sol, ki ti osi apel Pol: Apartir sa moman-la, ti konn Sol kouma Pol. Lapot Pol ti ne Ebre, ek li ti ena osi sitwayennte Romin depi so nesans. (Zis 22:27, 28; Fil 3:5) Alor depi ki li tipti, li ti ena so nom Ebre Sol ek so nom Romin Pol. Sa lepok-la li ti normal ki sertin Zwif ti ena de nom, sirtou pou bann Zwif ki pa ti viv dan Izrael. (Zis 12:12; 13:1) Sertin parmi bann fami Pol ti ena osi bann nom Romin ek Grek. (Rom 16:7, 21) Antan ki “enn zapot pou bann nasion,” Pol ti gagn lord pou pres bonn nouvel ar bann non-Zwif. (Rom 11:13) Li ti desid pou servi so nom Romin; kitfwa li ti panse ki li ti pou pli fasil pou bann lezot nasion aksepte sa nom-la. (Zis 9:15; Ga 2:7, 8) Sertin panse ki li ti pran sa nom Romin-la pou montre respe pou Serzis Polis, me li paret ki sa pa vre, parski Pol ti gard sa nom-la mem apre ki li ti kit Sip. Lezot panse ki Pol ti evit servi so nom Ebre. Kifer? Parski kan bann dimounn ki koz Grek ti pronons so nom, li ti sonn parey kouma enn mo Grek, ek sa mo-la fer referans ar enn dimounn (ouswa enn zanimo) ki montre ki li vantar par so fason marse.
Pol: Nom Grek Paulos, ki sorti dan mo Latin Paulus, vedir “Tigit; Tipti.” Dan tradiksion bann Lekritir Grek Kretien an Kreol Morisien, servi sa nom-la 250 fwa kan fer referans ar lapot Pol ek enn fwa kan fer referans ar gouverner Sip ki ti apel Serzis Polis.—Zis 13:7.
17-23 DESAM
BANN TREZOR DAN PAROL BONDIE | ZISTWAR BANN APOT 15-16
Rod Bann Perl Spiritiel
nwtsty not pou letid pou Zis 16:37
nou ki bann Romin: Setadir, bann sitwayen Romin. Pol ek kitfwa Silas osi ti bann sitwayen Romin. Dapre lalwa Romin, enn sitwayen ti ena drwa pou gagn enn zizman ki an-akor avek lalwa ek pa ti gagn drwa pini li an piblik si lakour pa ti prouve ki li ti koupab. Kan enn dimounn ti ena sitwayennte Romin, sa ti donn li sertin drwa ek lavantaz partou kot li ti ale dan lanpir Romin. Enn sitwayen Romin ti anba lalwa Romin, pa anba lalwa bann lezot lavil toutotour. Kan ti akiz enn Romin, li ti gagn drwa aksepte ki ziz li dapre lalwa pei kot li ete, me li ti touzour ena drwa pou fer apel tribinal Romin. Ek si ti kondann li amor, li ti ena drwa pou konparet lanperer. Lapot Pol ti pres partou dan Lanpir Romin. Li ti servi so drwa antan ki sitwayen Romin dan trwa lokazion. Premie lokazion se isi, kan li ti fer bann mazistra dan Filip kone ki zot inn viol so drwa kan zot inn bat li.—Pou de lezot lokazion-la get Zis 22:25; 25:11, ek w15 1/3 p. 12.
24-30 DESAM
BANN TREZOR DAN PAROL BONDIE | ZISTWAR BANN APOT 17-18
“Imit Lapot Pol kan Nou Prese ek Ansegne”
nwtsty bann not pou letid pou Zis 17:2, 3
rezonn: Pol pa ti zis dir zot bonn nouvel. Li ti explike ek prezant bann prev kan li ti servi bann Lekritir, setadir bann Lekritir Ebraik ki ti inspire par Bondie. Li ti fer plis ki zis lir bann Lekritir; li ti rezonn avek zot apartir bann Lekritir, ek li ti adapte so rezonnman avek so loditwar. Verb Grek dialégomaï vedir “sakenn exprim so lopinion; konversasion.” Li donn lide bann dimounn pe kominike. Servi sa mem mo Grek la dan Zis 17:17; 18:4, 19; 19:8, 9; 20:7, 9.
sit bann verse: Sa mo Grek la vedir literalman “met akote.” Kitfwa sa ti vedir ki Pol ti konpar bien bann profesi lor Lemesi dan bann Lekritir Ebraik avek bann levennman dan lavi Zezi, pou montre kouma Zezi ti realiz sa bann profesi-la.
nwtsty not pou letid pou Zis 17:17
bazar: Mo Grek, agora. Bazar Atenn ti trouv dan Nor-Wes Acropole ek li ti mezir anviron 200 par 250 met. Bazar ti plis ki enn landrwa kot ti aste ek vande. Li ti sant ekonomik, politik, ek kiltirel enn lavil. Bann abitan Atenn ti kontan zwenn laba pou gagn bann gran konversasion lor filozofi, literatir, ek lezot size.
nwtsty not pou letid pou Zis 17:22, 23
Pou enn Bondie ki Personn Pa Kone: Bann mo Grek Agnôstoï théôï ti lor enn lotel dan Atenn. Bann abitan Atenn ti montre laper ki zot ti ena pou bann bondie kan zot ti konstrir boukou tanp ek lotel. Zot ti mem fer bann lotel pou bann bondie ki zot pa ti tro kone, kouma Laglwar, Modesti, Lenerzi, Lasirans, ek Pitie. Kitfwa zot ti gagn per ki zot ti bliye enn bondie ek lerla sibir so koler, akoz sa zot ti fer enn lotel “pou enn Bondie ki Personn Pa Kone.” Kan zot ti fer sa lotel-la, lepep ti rekonet ki ti ena enn Bondie lor ki zot pa ti konn nanye. Dan enn fason efikas Pol ti servi sa lotel-la kouma enn baz dan so temwaniaz pou prezant bannla sa Bondie-la, vre Bondie, lor ki ziska ler zot pa ti konn nanye.
Rod Bann Perl Spiritiel
nwtsty not pou letid pou Zis 18:21
si li volonte Zeova: Se enn lexpresion ki montre linportans pou pran kont volonte Bondie kan nou pe fer kitsoz ouswa kan nou pe planifie pou fer kitsoz. Lapot Pol ti gard sa prinsip-la dan so lespri. (1Ko 4:19; 16:7; Eb 6:3) Disip Zak ti osi ankouraz so bann lekter pou dir: “Si Lesegner [“Zeova,” NW] oule, nou pou viv e fer sa ek sa.” (Zak 4:15) Fode pa ki sa lexpresion-la li zis bann parol dan vid; si enn dimounn ki sinser dir “si li volonte Zeova” li bizin esey azir an-akor avek volonte Zeova. Se pa enn lexpresion ki nou bizin dir zis pou ki lezot tande, me souvan se sirtou dan nou leker ki nou bizin dir sa.—Get Zis 21:14; 1Ko 4:19; Zak 4:15 ek seksion 2 dan sgd.