Leo Belele Im Elder—Kõmmõn Bwe En Jokkin Wõt Juõn Eddo Ko
‘Overseer eo ej aikwij leo ri belele im juõn wõt belen.’—1 TIMOTHY 3:2, New World Translation.
1, 2. Etke celibacy (bed wõt im jab belele) an priest ro ejjab ekkar ñõn jeje ko?
ILO ebeben eo kein kajuõn, Christian ro retiljek rar lemnak kin jokkin wõt juõn eo ilo eddo ko air kajjojo. Ke ri jilek Paul ear ba bwe juõn Christian eo ej bed wõt im make ian “e naj emõnlok an kõmmõn,” kar melele eo an in ke bwe juõn armij eo einwõt in enaj emõnlok im kwon ñõn an jerbal einwõt juõn overseer ilo congregation eo an Christian? Ilo mol ear kõmmõn ke bwe make ian en juõn men in aikwij ñõn jerbal in elder? (1 Korint 7:38) Make ian im jab belele ej men in aikwij an ri kaki in Catholic. Ak men in aikwij kin celibacy (an juõn bed wõt im jab belele) an priest ro ej ekkar ke ñõn Jeje ko? Kabuñ ko an Eastern Orthodox Church rej kõtlok bwe priest ro air ren belele, ak jab bishop ro. Men in ej errã ke ibben Bible eo?
2 Elõñ ian ri jilek ro 12 an Christ, ro uan bedbedin congregation eo an Christian, rar maan ro ri belele. (Matthew 8:14, 15; Epesõs 2:20) Paul ear je: “E jab melim ke ñõn kim bwe kimin tellok ibemlok belem dri tõmak, im einwõt dri jilik ro jet im lõmaro jãtin Iroij, im Sipas?” (1 Korint 9:5) Book eo The New Catholic Encyclopedia ej kamol bwe “unjen kien eo kin make ian im jab belele ej itok jen kabuñ” im bwe “minister ro ilo Kallimur eo Ekãl rar jab lokjak kin make ian im jab belele.” Ri Kennan ro an Jehovah rej anõk joñok eo ilo Jeje ko im jab kien eo an kabuñ.—1 Timothy 4:1-3.
Jerbal in Elder im Belele Rej Uairlok wõt Juõn
3. Ta mol ko ilo Jeje ko rej kwalok bwe Christian overseer ro remaroñ maan ro ri belele?
3 Jen an einwõt men in aikwij bwe maan ro emwij kabit ir einwõt overseer rej aikwij jab belele, Paul ear jeje ñõn Titus: “Kin men in I ar likit yuk i Krit, bwe kwon kajime men ko re jañin jimewõt, im likit jet armij bwe ren elder ro [Greek, pre·sbyʹte·ros] ilo jikin kwelok otemjej, einwõt I ar jiroñ yuk; elañe jabrewõt eman ejelok notan, im belen wõt juõn, im eor nejin retiljek, ro re jab kinaklok ir kin abje, im re jab jelomene. Bwe emõn dri kaki elap [Greek, e·piʹsko·pos, ej itok jen nan in “bishop”] enjelok notan, einwõt dri kõmñe an Anij.”—Titus 1:5-7.
4. (a) Ewi wãwen ad jela bwe belele ejjab juõn men in aikwij ñõn Christian overseer ro? (b) Ta tokjen eo emõn ibben juõn brother eo ej make ian im ej elder?
4 Ijo tu-rãjet, belele ejjab juõn men in aikwij ñõn jerbal in elder ekkar ñõn Jeje ko. Jesus ear bed wõt im make ian. (Epesõs 1:22) Paul, juõn overseer eo emõn iloan congregation eo an Christian ilo ebeben eo kein kajuõn, ear jab belele. (1 Korint 7:7-9) Rainin, elõñ Christian ro rej make iair rej jerbal einwõt elder. Bed eo air ilo air make iair bõlen ej kõtlok an laplok air ien ñõn jerbale eddo ko air einwõt overseer ro.
‘Leo ri Belele Emwij Ajeje’
5. Ta mol eo ilo Jeje ko brother ro rej belele rej aikwij kamole?
5 Ñe juõn Christian maan ej belele, ej aikwij kile bwe e ej bõk eddo ko rekãl ko renaj aikwiji ien ko an im bwe en kanuij lali. Bible eo ej kwalok: “Leo e jab belele e bwiren lale men ko an Iroij, ekijkan an kabuñburuen Iroij. A leo ebelele e bwiren lale men ko an lõl, ekijkan an kabuñburuen lio belen, im e emwij ajeje.” (1 Korint 7:32-34, NW) Ilo wãwen et eo kin ajejen?
6, 7. (a) Ta juõn ian wãwen eo juõn emaan eo ej belele emwij “ajeje”? (b) Ta nan in kakabilek eo Paul ej lelok ñõn Christian ri belele ro? (c) Ewi wãwen an men in maroñ karel bebe eo an juõn emaan ñõn an bõk juõn jerbal eo emwij karõk ñõn e?
6 Juõn men, juõn emaan eo ri belele ej kõtlok maroñ ion enbwinin make. Paul ear kalikar men in: “Ejelok an lio mõke maroñ ion enbwinin, a leo belen; im ein drein, leo ejelok an mõke maroñ ion enbwinin, a lio belen.” (1 Korint 7:4) Jet ro rej lemnak in belele remaroñ eñjake bwe men in edik tokjen kinke babu ibben don ejamin men eo elap tokjen ilo belele eo air. Bõtab, kinke mour erreo mokta jen belele ej juõn men in aikwij ekkar ñõn Jeje ko, Christian ro rejjab lukkun jela kin aikwij ko an armij eo ej lemnak in mare.
7 Paul ej kwalok bwe meñe ruo ri belele ro rej ‘lemnok kin men ko an jitõb’ rej aikwij lemnak kin aikwij ko an don. Ear kakabilek Christian ro ilo Korint: “Leo en lelok men eo ekar ñõn lio belen; im bareinwõt lio ñõn leo belen. Komin jab elikinjepjepe dron, elañe e jab ilo juõn ien im buruemi wõt juõn, bwe komin lelok kom ñõn jar; im bar ber iben dron, bwe Setan en jab kabo kom kin ami mõjino.” (Rome 8:5; 1 Korint 7:3, 5) Ekaburomõjmõj, bwe ear wor wãwen ko ikijen lũñ ke rar jab loor nan in kakabilek in. Kin men in, juõn Christian ri belele ej aikwij kanuij pauni wãwen ko mokta jen an bõk juõn jerbal eo enaj kijibel e jen lio belen ilo juõn ien eo eaetok. Ejako ibben ejja anemkwoj in makitkit eo ear bed ibben ke ear make ian.
8, 9. (a) Ta kar melele eo an Paul ke ear ba bwe Christian ri belele ro rej “lemnak kin men ko an lõl”? (b) Ta eo Christian ri belele ro rej aikwij kõnan kõmmõne?
8 Ilo wãwen et eo jemaroñ ba bwe Christian maan ro ri belele, koba elder ro, rej “lemnok kin men ko an lõl [koʹsmos]”? (1 Korint 7:33) Ebwe an alikar bwe Paul ear jab konono kin men ko renana an lõl in, ko aolep Christian ro remol rej bõpraiki. (2 Peter 1:4; 2:18-20; 1 John 2:15-17) Nan eo an Anij ej katakin kij bwe “jen karmijete jerawiwi im mõm ko an lõl [ko·smi·kosʹ], im bwe jen mour im jadõr im jime wõt, im kwojarjar ilo lõl in.”—Titus 2:12.
9 Kin men in, juõn Christian ri belele ej “lemnok kin men ko an lõl in” bwe leo ak lio ej lemnak kin men ko an lõl me rej mõttan wãwen mour in belele. Men in ekoba imõn jokwe, mõñã, nuknuk, ikkure—im bar elõñ men ko jet ñõn lemnak kaki elañe ewor ajiri. Ak meñe ri belele ro ejelok nejiir ajiri, bwe en wor tõbrak in belele eo, irro jimor leo im lio rej aikwij kõnan “kabuñburuen” leo ak lio rejtan. Men in elaptata an kaitoklimoen Christian elder ro ke rej kõmmõn bwe en jokkin wõt juõn eddo ko air.
Ri Belele Maan ro Remõn Bareinwõt Elder ro Remõn
10. Ñõn an juõn Christian maroñ juõn elder ta eo ro jein im jaten im ro ilikin rej aikwij maroñ loe?
10 Meñe belele ejjab juõn men in aikwij ñõn jerbal in elder, elañe juõn Christian emaan ej belele, mokta jen air kãlete bwe en juõn elder, e ej aikwij kalikar kamol in an naj kate bwe en juõn emaan eo emõn, ej yokwe, ñe ej jerbale tel eo ejimwe. (Epesõs 5:23-25, 28-31) Paul ear je: “Elañe jabdewõt emaan ej jibadõk juõn office in overseer, ej kõnan juõn jerbal emõn. Kin men in overseer eo ej aikwij ejelok notan, juõn wõt belen.” (1 Timothy 3:1, 2, NW) Ej aikwij alikar bwe juõn elder ej kõmmõn joñan wõt an maroñ bwe en juõn ri belele eo emõn, meñe lio belen ej juõn Christian rejtan ak jab. Ilo mol, meñe armij ro ilikin congregation eo rej aikwij maroñ lo an kejbarok lio belen im eddo ko jet an. Paul ear kobaiktok: “Ej bareinwõt aikwij wor juõn an men in kamol emõn jen armij ro ilikin, bwe en maroñ jab buñ kin notaiki im juõn jen an Devil eo.”—1 Timothy 3:7.
11. Ta eo kajin in “juõn wõt belen” ej kõkkar kake, inem ta elder ro rej aikwij kejbarok kake?
11 Bwebota, kajin in “en juõn wõt belen” ej kakien nae polygamy (elõñ belen juõn armij), ak ej bareinwõt kalikar tiljek ilo belele. (Hebrew 13:4) Elder ro elaptata rej aikwij lukkun kejbarok ñe rej jibañ sister ro ilo congregation eo. Rej aikwij bõprae air makelok iair im lolok juõn sister eo ej aikwij kakabilek im kainemõn. Enaj emõnlok elañe bar juõn elder ej etal ibben lok, ak juõn ministerial servant, ak meñe limaro beleir elañe wãwen eo ej baj juõn lolok wõt ñõn kakajur.—1 Timothy 5:1, 2.
12. Ta kadkad eo kõrã ro belen elder ro im ministerial servants rej aikwij kate ir bwe ren tõbare?
12 Ke ear kalãjrak men in aikwij ko ñõn elder ro im ministerial servant ro, ri jilek Paul ear bareinwõt wor juõn an nan in kakabilek ñõn kõrã ro belen ro rej watõk ir ñõn kain jerammõn rot kein. Ear je: “Kõrã rõn, ein drein ren mwilin armij, ren jab rurue, ren jadõr, ren tiljek kin men ko otemjelok” (1 Timothy 3:11) Juõn Christian maan ri belele elap ijo emaroñ kõmmõne ñõn jibañ lio belen ñõn an tõbar kadkad kein.
Jerbal ko an Juõn Kõrã Ri Belele Ekkar ñõn Jeje ko
13, 14. Meñe lio belen juõn elder ejjab juõn Ri Kennan eo rejtan, etke ej aikwij bed wõt ibben im bed einwõt juõn emaan ri belele eo emõn?
13 Bwebota, nan in kakabilek in rej lelok ñõn limaro belen elder ak ministerial servant ro ej watwat bwe limaro ri belele rein rej Christian ro emwij wujleplok air mour. Ekkã air eindein kinke Christian ro rej aikwij mare “ilo Iroij wõt.” (1 Korint 7:39) Ak ta kin juõn brother eo ear belele ibben juõn ri jab tõmak ke ear wujleplok an mour ñõn Jehovah, ak eo lio belen ear buñ jen Mol eo meñe ear ejelok ruen leo?
14 Men in make, ejamin kabõjrak leo jen an juõn elder. Ak, ejamin bareinwõt juõn un eo ejimwe ñõn an jibellok jen lio belen kin wõt an lio jab bõk kwunan ilo tõmak eo an. Paul ear kakabilek: “Kwo eoyu ke ibben kõra? kwon jab bukot jeltõm.” (1 Korint 7:27) Ear bareinwõt ba: “Elañe juõn ian jimjãn jimjãten eor belen eo e jab tõmak, im lio e mõnõnõ in jokwe iben, leo en jab ilok jen lio belen. A elañe eo e jab tõmak ej ilok, en ilok. Juõn ian jimjãn jimjãten man ak kõra ejelok lukjen ñe ein drein: a Anij e ar kir kij ilo ainemõn. Bwe ekijkan am jela, O kõra, elañe kwo naj lomoren leo beleõm? ak ekijkan am jela, O man, elañe kwo naj lomoren lio beleõm?” (1 Korint 7:12, 15, 16) Meñe lio belen ejjab juõn Ri Kennan, juõn elder ej aikwij juõn emaan ri belele eo emõn.
15. Ta nan in kakabilek eo ri jilek Peter ej letok ñõn Christian maan ro ri belele, im ta eo emaroñ walok elañe juõn elder ear kamol an juõn ri belele eo ejjab kea?
15 Meñe lio belen ej juõn eo rejtan ilo tõmak ak jab, Christian elder eo ej aikwij kile bwe lio belen ej aikwiji yokwe eo an. Ri jilek Peter ear je: “Ein drein, lõmaro, komin jokwe iben belemi kin jelalokjen, im koutiej kõra rõn, einwõt jãbi remõjino jen kom, im ro dri jolit ibemi kin joij in mour: bwe en ejelok men in bõprae jar ko ami.” (1 Peter 3:7) Juõn emaan ri belele eo ej likjap in kake aikwij ko an lio belen ej kõmmõn kauatata ñõn kõtan eo an make ibben Jehovah; im men in emaroñ kabañ an kebak Jehovah einwõt “ibben juõn kõdo elap, bwe jar eo an en jab maroñ ellã.” (Lamentations 3:44) Men in emaroñ tellok e ñõn an oktak im jab tellokin jerbal einwõt juõn Christian overseer.
16. Ta point eo elap Paul ej kwalok kake, im ewi wãwen an elder ro aikwij eñjake kin men in?
16 Einwõt emwij loe, melele eo elap ilo ennan eo an Paul ej bwe ñe juõn emaan ej belele, ej kõtlok juõn joñan anemkwoj eo ear wor ibben ke ear juõn emaan eo ear make ian me ear kõtlok e make bwe en “jerbal ñõn Iroij im ejelok men in kabwir.” (1 Korint 7:35) Report ko rej kwalok bwe jet elder ri belele ro rar jab aolep ien jokkin wõt juõn ilo air kammanwa ion nan in kakõrmol ko an Paul. Ilo kõnan eo air ñõn kõtõbrak men eo rej eñjake bwe elder ro remõn rej aikwij kõmmõne, remaroñ likjap in lo jet ian eddo ko an leo ri belele. Jet renaj lo bwe ebin air abwin bõk juõn jerammõn eo an congregation eo, meñe air bõke enaj lukkun alikar bwe enaj ñõn jorrãn eo ilo jitõb an limaro beleir. Rej lõñliñ kin jerammõn ko rej etal ibben belele eo, ak rej mõnõnõ ke in kajejjet kitien eddo ko rej etal ibben men in?
17. Ta eo ear walok ñõn jet kõrã ro ri belele, im ewi wãwen air kar maroñ bõprae men in?
17 Emol, kijejeto einwõt juõn elder ej men in nebar. Ak, juõn Christian ej jokkin wõt ke juõn elañe, ilo an jerbale eddo ko an ilo congregation eo, ej jekkeini eddo ko an ñõn lio belen ekkar ñõn Jeje ko? Meñe ekõnan jurake ro ilo congregation eo, elder eo ej jokkin wõt juõn enaj bareinwõt lemnak kin mour in jitõb eo an lio belen. Jet ian limaro belen elder ro rej oktak im mõjno ilo jitõb, im jet rej “rup im mejõljõllok” ilo jitõb.” (1 Timothy 1:19) Meñe juõn kõrã ri belele ej bõk eddo ñõn an jerbale lomor eo an make, ilo jet wãwen ko abañ ilo jitõb remaroñ kar bõpraiki elañe elder eo ear ‘kakajiririik e im kaurõk e’ lio belen, “einwõt an Kraist bareinwõt kõmõn ñõn eklisia.” (Epesõs 5:28, 29) Ñõn lukkun jela, elder ro rej aikwij ‘kanuij kejbarok ir make im aolepen bwij eo.’ (Jerbal 20:28, NW) Elañe rej ri belele, men in ekoba limaro beleir.
‘Iñtan ilo Kanniek’
18. Ta jet ian wãwen ko kin “iñtan” Christian ri belele ro rar iioni, im ewi wãwen an men in maroñ jelet makitkit ko an juõn elder?
18 Ri jilek eo ear bareinwõt je: “A elañe juõn armij virjin ej belele, e ar jab jerawiwi. Ijoke ro eirwõt e naj eor iñtan ibeir ilo kõniek. im I kõnan tiriamokake kom.” (1 Korint 7:28) Paul ear kõnan kejbarok ro rar maroñ anõk joñok eo an kin make ian jen inebata ko me rej naj itok wõt ibben belele. Meñe kin ri belele ro ejelok nejiir ajiri, inebata kein remaroñ kobaik abañ in ejmour, ak an bin ellolo money im bareinwõt eddo ko ñõn ritto ro jemen im jinen eo rejtam ilo belele. (1 Timothy 5:4, 8) Juõn elder ej aikwij, ilo juõn joñok eo emõn, bõk eddo kein, im ilo wãwen in emaroñ ilo jet ien jelet makitkit ko an einwõt juõn Christian overseer. Ekamõnõnõ, bwe elõñ wõt ian elder ro rej kõmmõne juõn joñok in jerbal eo emõn ilo air kajejjet eddo ko jimor an family eo im congregation eo.
19. Ta melele eo an Paul ke ear ba: “Kõtlok bwe ro ewor beleir ren einwõt ñe ejelok”?
19 Paul ear kobaiktok: “E karu ien jen kiõ, bwe ro eor kõra beleir ren einwõt ñe ejelok ibeir.” (1 Korint 7:29) Bwebota, ekkar ñõn men eo ear dedelok an jeje kake ilo jebta in ñõn ri Korint ro, ealikar bwe ear jab melele eo an in bwe Christian ri belele ro rej aikwij ilo jet wãwen kajekdon limaro beleir. (1 Korint 7:2, 3, 33) E ear kwalok ta melele eo an, ke ear je: “[Kõtlok] bwe ro rej jerbale lõl in [ren] einwõt ro rejjab kanuij jerbale; bwe wãwen lõl in ejakolok.” (1 Korint 7:31, NW) Elaplok an eindein kiõ jen ilo ran ko an Paul ak ilo ran ko an ri jilek John, “bwe lõl ejakolok.” (1 John 2:15-17) Kin men in, Christian ri belele ro me rej eñjake aikwij eo ñõn kõmmõn jet katok ilo air anõk Christ rejjab maroñ bõk lukkun mad kin kamõnõnõ ko im jerammõn ko ilo belele.—1 Korint 7:5.
Kõrã ro Rej Karmijetek Ir Make
20, 21. (a) Ta men in karmijetek ir make ko elõñ Christian kõrã ro ri belele rar mõnõnõ in kõmmõni? (b) Ta eo juõn kõrã ri belele emaroñ jimwe an kõtmene kake jen leo belen, meñe e ej juõn elder?
20 Einwõt an elder ro karmijetek ir make ñõn tokjen eo ñõn ro jet, elõñ kõrã ro belen elder ro rej kate ir bwe en jokkin wõt juõn eddo ko air ilo belele eo koba ibben tokjen ko elap tokjeir ñõn Ailiñ eo. Thousand Christian kõrã ro rej mõnõnõ in karejar ñõn kamaroñ lõmaro beleir ñõn air jerbale eddo ko air einwõt overseer ro. Jehovah ej yokwe ir kin men in, im ej kajeramm̃on jitõb eo emõn rej kwaloke. (Philemon 25) Mekarta, kakabilek eo an Paul ejokkin wõt juõn ej kwalok bwe kõrã ro belen overseer ro emaroñ jimwe air kõtmene kin juõn joñan ien eo emõn rej bõk jen lõmaro beleir. Ej eddo eo ekkar ñõn Jeje ko an elder ro ri belele ñõn lelok ebwe ien ñõn kõrã ro beleir ñõn kõmmõn bwe en jokkin wõt juõn eddo ko air einwõt maan ro ri belele im overseer.
21 Ak ta elañe ijellokin an juõn ri belele, juõn Christian elder ej juõn jemen? Men in ej kalaplok eddo ko an im ej kabellok juõn bar eddo in lolorjake, einwõt ad naj loe ilo katak in tok juõn.
Ikijen Elij
◻ Ta mol ko ilo Jeje ko rej kwalok bwe juõn Christian overseer emaroñ juõn emaan ri belele?
◻ Elañe juõn elder eo emake ian ej belele, ta eo ej aikwij lemnak kake?
◻ Ilo wãwen et ko juõn Christian ri belele ej “lemnak kin men ko an lõl”?
◻ Ewi wãwen an elõñ kõrã ro belen overseer ro kwalok juõn jitõb emõn in karmijetek ir make?
[Pija eo ilo peij 24]
Meñe ej boub kin makitkit in theocracy ko, juõn elder ej aikwij lelok ñõn lio belen yokwe