Jeore Ine Ko Inen Mol Eo Kin Ailiñ Eo
“Ke e jiboñ kwon jeor ine eo am, im ke e jota kwon jab drebij peõm.”—EKKLISIASTIS 11:6.
1. Ilo wãwen et eo Christian ro rej jeore ine ko rainin?
AGRICULTURE ear juõn mõttan elap ilo mour ilo jukjuk im bed eo an Ri Hebrew ro etto. Eñin unin Jesus, eo ear jokwe ilo Enen Kallimur eo ilo aolepen mour eo an einwõt juõn armij, ear kajerbal men ko kin agriculture ilo wanjoñok ko an. Ñan wanjoñok, ear keidi kwalok kin news eo emõn kin Ailiñ eo ñan jeore ine ko. (Matu 13:1-9, 18-23; Luk 8:5-15) Ñan rainin, meñe jej jokwe ilo juõn jukjuk im bed eo ej kajerbal agriculture ak jab, jeore ine ko ilo jitõb ilo wãwen in ej jerbal eo eaorõktata me Christian ro rej kõmmane.
2. Ewi aorõkin jerbal in kwalok nan eo ad, im ta jet ian men ko rej kõmmani rainin ñan kajejjete?
2 Ej juõn jerammõn elap ñan bõk kunad ñan jeore mol eo ilo Bible ilo ien in ien jemlokin. Dri Rom 10:14, 15 ej emõn an kwalok kin aorõkin jerbal in: “Im ekijkan air naj roñ ñe ejelok dri kwalok? Im ekijkan air naj kwalok, elañe jab jilkinlok ir? einwõt emwij je, Enañin wõleo neen ro rej bõktok gospel in men ko remõn!” Elaplok an aorõk kiõ ñan wõnmanlok kin juõn lemnak emõn ñan kajejjet jerbal in letok in Anij. Kin un in Ri Kennan ro an Jehovah rej boub in kõmman im jaketo-jaketak Bible ko im book in jibañ katak Bible ko ilo 340 kajin ko. Ñan keboje katak in ej aikwiji elõñlok jen 18,000 armij ro rej mõnõnõ in lelok ir make ñan jerbal ilo headquarter ko im ra ko ilo ailiñ ko jet. Im enañin jiljino million Ri Kennan ro rej bõk kunair in leto-letak book kein ibelakin lal.
3. Ta eo rej kõtõbrake ikijen jeore ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo?
3 Ta tokjen eo ej walok kin jerbal in? Einwõt kar walok ilo jinoin an jutak kabuñ in Christian, elõñ rainin rej bõk mol eo. (Jerbal 2:41, 46, 47) Bõtab, men eo elaplok an aorõk jen baj joñan laplok in ri kwalok ro rekãl kin Ailiñ eo me rej kab baptais ej men eo emol bwe jerbal in kwalok nan in ej jibañ ñan kokwojarjar etan Jehovah im ñan kautiej e einwõt Anij eo wõt emol. (Matu 6:9) Bareinwõt, jelãlokjen eo kin Nan in Anij ej kakõmõnmõnlok mour an elõñ armij im emaroñ tellok ir ñan lomoriir.—Jerbal 13:47.
4. Ñan joñan et eo ri jilek ro rar kwalok air itoklimo kin armij ro rar kwalok nan ñan ir?
4 Ri jilek ro rar kile aorõkin news eo emõn me ej letok mour, im emũlal air tiriamokake armij ro rar kwalok nan ñan ir. Men in ej alikar ilo nan ko an ri jilek Paul, ke ear je: “Ein drein kin an lap am yokwe kom, kim ar kõnan lewoj ñõn kom jab gospel eo wõt, a bareinwõt am mour, bwe kom jitenburu ibem.” (1 Dri Tessalonika 2:8) Ilo air kwalok itoklimo eo emol kin armij, Paul im ri jilek ro jet rar kajeoñe Jesus im enjel ro ilañ, ro me elap air bõk kunair ilo jerbal in ej bõktok lomor. Jen etale jerbal ko raorõk an ri karejar rein an Anij ilañ ilo jeore mol eo kin Ailiñ eo, im jen lale ewi wãwen joñok eo air ej rejañ kij ñan kajejjet jerbal eo ad.
Jesus—Eo Ej Jeore Mol eo kin Ailiñ eo
5. Jesus ear boub kin jerbal et eo ke ear bed ion lal?
5 Jesus, juõn emaan ewãppen, ear wõr an maroñ ñan lelok men ko remõn ilo kanniek ñan armij ilo ien eo an. Ñan wanjoñok, ear maroñ kajimwe elõñ lemnak ko rebwid ikijen doctor ilo ran eo an, ak emaroñ kar kalaplok melele eo an armij ikijen science ko jet. Ak, ear lukkun kalikar ilo jinoin jerbal in kwalok nan eo an bwe jerbal eo kar jitõñ e ñan an kõmmane kar ñan an kwalok kin news eo emõn. (Luk 4:17-21) Im ilo tu-jemlokin jerbal in kwalok nan eo an, ear kamelele: “Kin men in I ar lotak, im kin men in I ar itok ñõn lõl, bwe In kennan kin mol.” (Jon 18:37) Inem ear make keboub e ñan jeore ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo. Katakin armij ro kin Anij im karõk ko An ear laplok an aorõk jen jelãlokjen ko jet Jesus ear maroñ lelok ñan ir.—Dri Rom 11:33-36.
6, 7. (a) Kallimur ta eo ekabwilõñlõñ Jesus ear kõmmane mokta jen ear wanliñlok ñan lañ, im ewi wãwen ej kajejjete? (b) Ewi wãwen lemnak eo an Jesus kin jerbal in kwalok nan ej jelet yuk?
6 Jesus ear jitõñlok ñan e make einwõt Eo ej jeore mol eo kin Ailiñ eo. (Jon 4:35-38) Ej kajededlok ine ko kin news eo emõn ilo jabdewõt ien emõn tok. Meñe ilo ien eo ke ear totoik ion alal in kaeñtan eo, ear keañ kin news eo emõn kin juõn paradise ion lal ilo ran ko renaj itok. (Luk 23:43) Bareinwõt, itoklimo eo an emũlal bwe ren kwalok nan kin news eo emõn ear jab jemlokin ke ear mij ion alal in kaeñtan eo. Mokta jen ear wanliñlok ñan lañ, ear kakien ri jilek ro ñan wõnmanlok im jeore ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo im ñan kõmman ri kalor ro. Inem Jesus ear kõmman juõn kallimur ekabwilõñlõñ. Ear ba: “Lo, Ij ber ibemi ien otemjej ñõn jemlokõn lõl.”—Matu 28:19, 20.
7 Kin nan kein Jesus ear kallimur bwe enaj jurak, tel, im kejbãrok jerbal in kwalok kin news eo emõn “ien otemjej ñõn jemlokõn lõl.” Tok ñan ran kein ad, Jesus ej wõnmanlok im kwalok an itoklimo ilo jerbal in evanjel eo. Ej ri Tel eo ad, im lolorjake jerbal in jeore inen mol eo kin Ailiñ eo. (Matu 23:10) Einwõt Bõran congregation in Christian eo, ej bõk eddo eo iman Jehovah kin jerbal in ibelakin lal.—Dri Epesõs 1:22, 23; Dri Kolosse 1:18.
Enjel ro Rej Keañ kin Ennan ko Rekamõnõnõ
8, 9. (a) Ewi wãwen enjel ro rar kwalok juõn itoklimo emol kin makitkit ko an armij? (b) Ilo wãwen et eo jemaroñ ba bwe kij juõn men in aluij ñan enjel ro?
8 Ke Jehovah ear kõmmane lal in, enjel ro “rar jimor al, im . . . rar lamij kin lõñliñ.” (Job 38:4-7) Jen ien eo, jitõb rein ilañ rar kwalok air itoklimo ilo makitkit ko an armij. Jehovah ear kajerbal ir ñan kwalok ennan ko rekwojarjar ñan armij. (Sam Ko 103:20) Men in elaptata an mol ikijen kajededlok news eo emõn ilo ran kein ad. Ilo revelation ak vision eo kar leloke ñan e, ri jilek John ear lo juõn “enjel ej kãki i mejatoto” eo ear wõr ibben “gospel ej in drio, bwe en kwalok e ñõn ro rej jokwe ion lõl, im ñõn ailiñ im bwij im konono im driloabjen otemjelok; Im ej ba ilo ainiken elap, Komin mijõk Anij im lelok aibujuij ñõn E, bwe auõ in ekajet eo An e mottok.”—Reveles̃õn 14:6, 7.
9 Bible eo ej konono kin enjel ro einwõt “jitõb dri jibõñ . . . im jilkintok ir bwe ren jerbal ñõn ro re naj dri jolit in lomor.” (Dri Hibru 1:14) Ke enjel ro rej kajejjet eddo ko kar jitõñ ir ñan air kõmmani, ewõr ien eo emõn ibbeir ñan kalimjek kij im jerbal eo ad. Ej einwõt jej bed ion juõn stage ejedmatmat, im jej kajejjet jerbal eo ad iman ri aluij ro ilañ. (1 Dri Korint 4:9) Elap an kamakit lemnak im kairujruj loje ñan jelã bwe jejjab make iad ilo ad jerbal einwõt ro rej jeore inen mol eo kin Ailiñ eo!
Jej Kijerjer In Kajejjet Jerbal eo Ad
10. Ewi wãwen nan in rejañ eo ekeie ilo Ekklisiastis 11:6 emaroñ jerbal ñan jerbal in evanjel eo ad?
10 Etke elap an Jesus im enjel ro itoklimo ilo jerbal eo ad? Jesus ear kwalok kin juõn un ke ear ba: “Ij ba ñõn kom, eor lõñliñ iman mejen enjel ro an Anij kin juõn dri jerawiwi eo ej ukwelok iben.” (Luk 15:10) Kij bareinwõt ej mol ad itoklimo ilo armij. Kin men in, jej kõmman joñan ad maroñ ñan kajededlok ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo ilo jabdewõt jikin. Nan ko ilo Ekklisiastis 11:6 ejejjet ñan jerbal eo ad. Ijo Bible eo ej kakabilek kij: “Ke e jibõñ kwon jeor ine eo am, im ke e jota kwon jab drebij peõm; bwe kwo jaje ewi iairro e naj jerammõn, eñin ak eo juõn, ak elañe irro re naj emõnin wõt juõn.” Emol, ian kajjojo armij ro rej mõnõnõ in bõk ennan eo ad elõñ buki ak meñe thousand rej karmijeteik e. Ak einwõt enjel ro, jej lañliñ ñe “juõn dri jerawiwi” ej bõk ennan in lomor eo.
11. Ewi tokjen eo kin ad kajerbal book in Bible ko?
11 Elap ijo ej koba ilo jerbal in kwalok kin news eo emõn. Juõn kein jibañ eaorõk ilo jerbal in ej book im magazine ko rej wawa ion Bible me Ri Kennan ro an Jehovah rej kajerbali. Ilo jet wãwen ko, book kein rej einwõt ine ko me rej kajededloki ilo jabdewõt jikin. Jejjab jelã ia enaj wõr tõbrak ie. Jet ien juõn book emaroñ etal jen juõn armij ñan bar juõn mokta jen an juõn armij ej readi. Jet ien Jesus im enjel ro remaroñ tel wãwen ko bwe en walok men in ñan tokjen eo an ro emõn burueir. Lemnak kin jet experience ko me rej kwalok kin ewi wãwen Jehovah emaroñ kõmman tokjen ko rekabwilõñlõñ im jaar jab kõtmene kaki ilo an kajerbal book ko me kar doori ibben armij.
Jerbal eo an Anij eo Emol
12. Ewi wãwen juõn magazine emor ear maroñ jibañ juõn family ñan air jelã Jehovah?
12 Ilo 1953, Robert, Lila, im ajiri ro nejiir rar emmakit jen juõn jikin kwelok elap ñan juõn em emor im jorrãn ilo juõn bukwon ilo Pennsylvania, U.S.A. Ejjabto elikin air kar emmakit tok, Robert ear bebe ñan kõmman juõn mõn kebojak iumin jikin uwe eo. Elikin an kar tũme jet alal ko, ear lo bwe ilikin kiin mweo, kijidik ko rar kakonkon peba ko, kilin walnut ko, im kobij ko jet. Ijo, ibwiljin aolep men kein, kar juõn copy in magazine eo The Golden Age. Robert ear itoklimo ilo juõn katak ikijen kakajiriri ajiri ro. Joñan an kar lap an bwilõñ kin tel eo ealikar im ej wawa ion Bible ear jiroñ Lila bwe renaj koba ibben “kabuñ eo an The Golden Age.” Iloan wõt jejjo week ko, Ri Kennan ro an Jehovah rar kebak mweo imõn, ak Robert ear jiroñ ir bwe family eo an rar itoklimo wõt ilo “kabuñ eo an The Golden Age.” Ri Kennan ro rar kameleleik e bwe The Golden Age kiõ ewõr juõn unin tel ekãl, Awake! Robert im Lila rar jino air katak Bible, im tokelik rar baptais. Ilo oktak, rar jeore ine ko inen mol eo ilo buruen ro nejiir im ear lap air madmõd. Rainin, elõñlok jen 20 uan family in, ekoba aolep jiljilimjuõn ajiri ro nejin Robert im Lila, rej ri karejar ro an Jehovah Anij emwij air baptais.
13. Ta eo ear kamakit ruo ri belele ro ilo Puerto Rico ñan kaddek juõn itoklimo ilo Bible eo?
13 Enañin 40 yiõ ko remotlok, William im Ada, ruo ri belele ro jen Puerto Rico, rar jab itoklimo in katak Bible. Jabdewõt ien ke ri Kennan ro an Jehovah rar kallallal ilo kejam eo air, ri belele rein rekõnan kõmman einwõt ejako jen mweo. Juõn ien William ear etal ñan juõn junkyard (juõn jikin rej wiakake men ko remor) ñan wia juõn men ear aikwiji ñan kõmmane mweo imõn. Ke ear bojak in etal, ear lo juõn book ear bed ilo nien kobij eo me ear color lime-green. Kar book eo Religion, juõn book kõmman in ri Kennan ro an Jehovah ilo 1940. William ear bõk book eo ñan mweo imõn im ear elloetak in read kin oktak eo ikõtan kabuñ eo emol im eo ewan. Ien eo tok juõn ke ri Kennan ro an Jehovah rar lolok e, William im Ada rar mõnõnõ in roñjake ennan eo air im rar jino katak Bible ibbeir. Jet alliñ ko tokelik rar baptais ilo Divine Will International Assembly ilo 1958. Jen ien eo, rar jibañ elõñlok jen 50 armij ñan air erom mõttan dolul in Christian eo ad.
14. Einwõt juõn experience ear kwaloke, book in Bible ko ad ewõr maroñ ta eo?
14 Karl ear baj 11 an yiõ im bõt jidik. Ñan e ien otemjej ear bed ilo jorrãn. Jemen, juõn ri kaki in kabuñ in German Methodist, ear katakin e bwe armij ro renana renaj bwil ilo hell (hades) elikin mij. Inem Karl ear lukkun mijake hell. Juõn ran ilo 1917, Karl ear lo juõn peba elõñ jeje ion me ear bed turin ial im ear bõke. Ke ear readi, mejen ear kalimjek kajitõk eo: “Ta in hell?” Peba eo kar juõn nan in kir ñan juõn public lecture kin katak eo kin hell, kõmman in Bible Student ro, ak rej jelã kake einwõt ri Kennan ro an Jehovah rainin. Enañin juõn yiõ tokelik, elikin an katak Bible, Karl ear baptais, im ear erom juõn ian Bible Student ro. Ilo 1925 kar kir e ñan jerbal ilo world headquarter ko an ri Kennan ro an Jehovah—ijo ej jerbal wõt ñan kiõ. Juõn jerbal in Christian me ear wõnmanlok iumin ralitõkñoul yiõ ko eo ear ijjino kin juõn mõttan in peba iturin ial eo.
15. Ta eo Jehovah emaroñ kõmmane, ekkar ñan men in aikwij eo ej loe?
15 Emol, ej ellã jen maroñ in armij ñan bebe elañe im ñan joñan et eo enjel ro rej kajju im bõk kunair ilo experience kein. Ak, jen jab bere bwe Jesus im enjel ro rej bõk kunair ilo jerbal in kwalok nan im bwe Jehovah emaroñ tel men ko ekkar ñan kõnan ko an. Experience kein im elõñ ko jet rej einlok wõt rej kalikar kin emõnin book ko ad elikin jej doori ibben armij.
Ilo Liki Kar Letok Ñan Kij Juõn Men in Aorõk
16. Ta eo jemaroñ katak jen nan ko ilo 2 Dri Korint 4:7?
16 Ri jilek Paul ear konono kin “men in aurõk in ibem ej ilo jãbi brij ko.” Men in aorõk in ej jerbal eo letok in Anij ñan kwalok nan, im jãbi brij ko rej armij ro me Jehovah ear lelok men in aorõk in ibbeir. Kinke armij rein rejjab wãppen im ewõr joñan air maroñ kõmmani, Paul ej wõnmanlok im ba bwe tokjen kar lelok ñan ir jerbal rot in ej bwe “maroñ eo e kanuij lap en jen Anij, im jab jen kim.” (2 Dri Korint 4:7) Aet, jemaroñ liki bwe Jehovah enaj letok ñan kij kajur eo jej aikwiji ñan kamaroñ kij ñan kõtõbrak jerbal eo.
17. Ta eo jenaj jelmaiki ñe jej jeore ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo, im etke jej aikwij kejbãrok juõn lemnak emõn?
17 Ekkã ad aikwij kõmman men in katok ko. Emaroñ bin ak nana ñan jerbal ilo jet territory ko. Ewõr jet jikin ko ijo elõñ armij ro rej kwalok air jab kea, ak meñe lej. Emaroñ lap jibadbad ko jej kõmmani ilo jikin kein ilo ejelok tõbrak. Ak jibadbad kein jej kõmmani rej tellokiir ke elõñ men rej bed ilo kauwatata. Kememej, ine ko kwoj jeori remaroñ bõktok mõnõnõ ñan armij kiõ im bareinwõt mour indio ilo ran ko renaj itok. Nan ko ilo Sam Ko 126:6 elõñ alen ej kamol an mol: “Meñe ej ilok ilo ial im jõñ, im bõklok ine ko: e naj bar itok ilo lõñliñ im bõktok kworõk ko iben.”
18. Ewi wãwen jemaroñ kejbãrok jerbal in kwalok nan eo ad, im etke jej aikwij?
18 Jen bõk jabdewõt ien ko remõn ñan jeore ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo. Jen jab meloklok bwe, meñe jej kalbwini im wõtdikdiki ine ko, ej Jehovah eo ej kaddeki. (1 Dri Korint 3:6, 7) Ak, einwõt Jesus im enjel ro rej kõtõbrak ijo kunair ilo jerbal eo, Jehovah ej kõtmene bwe jen kajejjet jerbal eo ad. (2 Timote 4:5) Jen kejbãrok men in katakin ko ad, lemnak ko ad, im kijerjer eo kin jerbal in kwalok nan eo ad. Etke? Paul ej uak: “Ilo am kõmõn ein drein, kwo naj mõke lomoren yuk, kab ro rej roñjake yuk.”—1 Timote 4:16.
Ta Eo Jaar Katak?
• Ilo wãwen ta ko jerbal eo ad in jeore ine ko rej kwalok tokjen ko remõn?
• Ewi wãwen Jesus Christ im enjel ro rej bõk kunair ilo jerbal in evanjel rainin?
• Etke jej aikwij kwalok juõn jitõb in emol ñe jej jeore ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo?
• Ñe jej jelmae armij ro rejjab kea ak relej ilo jerbal in kwalok nan eo ad, ta eo en kamakit kij ñan kijenmij?
[Pija ilo page 25]
Einwõt ri kallip ro ilo Israel in etto, Christian ro rainin ej lap air kajededlok ine ko inen mol eo kin Ailiñ eo
[Pija ilo page 26, 27]
Ri Kennan ro an Jehovah rej kõmman im leto-letak elõñ kain book in Bible ko ilo 340 kajin ko