KATAK 9

Kwõmaroñ Lo Tõprak Meñe Ejjel̦o̦k Pãleem̦ im Kwõj Make Lale Ajri ro Nejũm̦!

1-3. (1) Etke elõñl̦o̦k em̦m̦aan im kõrã ro rej make lale ajri ro nejier? (2) Ñe juon ej make lale ajri ro nejin, ewi wãween an men in jelõt e im ajri ro nejin?

ILO raan kein, elõñl̦o̦k em̦m̦aan im kõrã ro rej make lale ajri ro nejier. Unin an wal̦o̦k men in ej kõnke elõñl̦o̦k rippãlele ro rej jepel. Bareinwõt, ilo baam̦le ko jet, jemãn ak jinen ajri ro rej kajju ilo̦k jãn eo pãleer im ajri ro nejier. Im ro jet, ewõr nejier m̦okta jãn an wõr pãleer. Men kein rej wal̦o̦k ñan elõñ baam̦le ko im el̦ap an jelõt rũtto ro kab ajri ro nejier.

² Juon kõrã ear ba: “Roñoul ralitõk aõ iiõ im ij make lale ajri rã ruo nejũ kõnke emej l̦eo pãleeõ. Ilukkuun bũrom̦õj kõnke ejako jemãn ajri rã nejũ. Ej ãinwõt ñe ejjel̦o̦k juon ej yokwe im kaorõk eõ. Ajri rã nejũ rej loe aõ jañ aolep iien im el̦ap aer bar bũrom̦õj.” Ekkã an ro me rej make lale ajri ro nejier inepata, illu, im bũrom̦õj. Bareinwõt, ekkã aer m̦õk kõnke ñe rej ro̦o̦ltok jãn jikin jerbal ko aer, rej aikuj bar kõm̦m̦ani aolep jerbal ko ilo m̦weo. Juon kõrã ear ba: “Elukkuun pen ñe jej make iaad im lale ajri ro nejid. Ij kate eõ ñan kajejjet aolep eddo ko aõ. Meñe ij lukkuun kate eõ, ak ãinwõt ejaje bõjrak an wal̦o̦k men ko rekããl me ij aikuj bar kõm̦m̦ani.”

³ Ekkã an bar pen ñan ajri ro ñe juon iaan jemãer ak jineer rejako ñan lale er. El̦ap an ajri rein inepata im bũrom̦õj kõn an jemãer im jineer jepel ak kõn an kar mej juon iaaer. Ñe ajri ro rej iiooni wãween kein reppen, el̦ap an jelõt er ilo aer rũttol̦o̦k.

4. Etke jejel̦ã bwe Jeova ej yokwe em̦m̦aan im kõrã ro me rej make iaaer im ajri ro nejier?

⁴ Ilo iien ko etto, ear lõñ em̦m̦aan im kõrã ro me ekar ejjel̦o̦k pãleer im rar make lale ajri ro nejier. Elõñ eoon ko ilo Baibõl̦ me rej kwal̦o̦k kõn ‘kõrã ro ejako pãleer’ kab ‘ajri ro me ejako jemãer im jineer.’ (Exodus 22:22; Duteronomi 24:19-21; Job 31:16-22) El̦ap an Jeova Anij kaorõk baam̦le kein. Juon iaan ro rar je bok in Sam ear ba bwe Anij ej “yokwe ro ratajinemjen im ej kõjparok kõrã ro emej pãleer.” (Sam 68:5, UBS) Jeova ej bar yokwe em̦m̦aan im kõrã ro ilo raan kein me rej make iaaer, im ej bar yokwe ajri ro nejier! Elõñ naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦ me remaroñ jipañ em̦m̦aan im kõrã rein kab ajri rein nejier bwe ren lo m̦õn̦õn̦õ.

JERBAL KO ILO M̦WEO

5. Ta apañ eo ekkã an wal̦o̦k ñan ro me rej make lale ajri ro nejier?

⁵ Ñe juon kõrã ak em̦m̦aan ej make lale ajri ro nejin kõnke ej kab jepel ak ej kab mej eo pãleen, ebwe an pen ñan an kõm̦m̦ani aolep jerbal ko ilo m̦weo im̦õn. Ñan waanjoñak, el̦aññe ejorrããn m̦weo, kõrã eo emaroñ jab jel̦ã kilen kõm̦m̦ane. Bareinwõt, em̦m̦aan ro remaroñ jab lukkuun jel̦ã kilen kõm̦m̦ani jerbal ko ilo m̦weo me ekkã an kõrã ro kõm̦m̦ani. Ej menin aikuj bwe em̦m̦aan im kõrã rein me rej make lale ajri ro nejier ren kate er ñan kõm̦m̦ani jerbal ko aer ilo m̦õko im̦weer. El̦aññe rejjab kõm̦m̦ane men in im ajri ro nejier rej loe an ejjel̦o̦k laajrak ilowaan baam̦le ko aer, men in emaroñ kainepataik er. Ajri rein renaaj inepata kõnke rejjab kile an jemãer ak jineer kate er ñan lale er.

6, 7. (1) Etke “kõrã eo epol̦õmãn” ilo bok in Jabõn Kõnnaan ej juon joñak em̦m̦an? (2) Etke eaorõk bwe ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier ren kate er ñan kõm̦m̦ani jerbal ko ilo m̦õko im̦weer?

⁶ Ta eo emaroñ jipañ em̦m̦aan ak kõrã rein me rej make lale ajri ro nejier? Joñak eo an “kõrã eo epol̦õmãn” ilo bok in Jabõn Kõnnaan 31:10-31 (UBS) emaroñ jipañ er. Kõrã in ear lukkuun jel̦ã jerbal im jel̦ã kilen mour. Ñan waanjoñak, ear wiaik menin aikuj ko an baam̦le eo an, im ear bar wiakake m̦weiuk ko. Ear keke, kõmat, wia wãto, kõm̦m̦an atake, im ear wõr an peejnej. Etke kõrã in ear lo tõprak ilo aolep men kein? Kõnke ear juon eo eniknik ilo jerbal im eowan. Ekõn ruj in jimmarok bwe en jino an jerbal im ekõn jerbal wõt ñan ñe eboñ. Bareinwõt, ear laajrak im kon̦ wãween an jerbal. Ear jab baj kõm̦m̦ani aolep jerbal ko, ak ear bar lel̦o̦k jet jerbal ko ñan ro jet bwe ren jipañe. Kõn an kõrã in lukkuun jel̦ã jerbal im jel̦ã kilen mour, armej ro rar nõbare.

⁷ El̦aññe ejjel̦o̦k pãleem̦ im kwõj make lale ajri ro nejũm̦, kwõn kate eok ñan kõm̦m̦ani jerbal ko am̦ ilo m̦weo im̦õm̦. Ñe kwõnaaj m̦õn̦õn̦õ in kõm̦m̦ani jerbal kein, men in enaaj jipañ ajri ro nejũm̦ bwe ren m̦õn̦õn̦õ. Ta eo enaaj jipañ eok bwe kwõn lo tõprak ilo am̦ kõm̦m̦ani aolep jerbal kein? Eokwe, kwõj aikuj m̦okta bõk iien ñan l̦õmn̦ak kõn jerbal ko kwõj aikuj kõm̦m̦ani im ej aikuj laajrak im kon̦ wãween am̦ jerbal. Baibõl̦ ej ba: “Kwõn kanooj kõjparok am̦ l̦õmn̦ake juon men eo kwõj kõm̦m̦ane, innem enaaj jejjet im jim̦we.” (Jabõn Kõnnaan 4:26, UBS) Juon em̦m̦aan me ejjel̦o̦k pãleen im ej make lale ajri ro nejin ej ba: “Ekkã aõ mel̦o̦kl̦o̦k in kõmat kijen ajri rã nejũ m̦ae iien ikwõle.” Bõtab, em̦m̦anl̦o̦k ñe kwõj pepel̦o̦k im̦aan kõn m̦õñã rot ko kijen baam̦le n̦e am̦. Ñe kwõnaaj kõm̦m̦ane men in, enaaj enno̦ im l̦ap õn in men ko kijemi. Elõñ bar jerbal ko rekããl kwõj aikuj katak kilen kõm̦m̦ani. Kõrã ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier remaroñ kajjitõk jipañ ippãn ro m̦õttaer im ro jet kõn kilen kõm̦m̦ani jerbal ko me ekkã an em̦m̦aan ro kõm̦m̦ani.

8. Ta ko ajri ro remaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ jemãer ak jineer?

⁸ Jet rũtto ro me ejjel̦o̦k pãleer rejjab lel̦o̦k jerbal ko ñan ajri ro nejier. Juon kõrã ej ba: “Ijjab kõn̦aan lel̦o̦k jabdewõt jerbal ñan ajri rã nejũ kõnke ibũrom̦õj kake er kõn an jako jemãer.” Enana ke ñe rũtto ro rej lel̦o̦k jerbal ñan ajri ro nejier? Ejjab. El̦aññe rũtto ro rejjab lel̦o̦k jerbal ñan ajri ro nejier, ajri ro renaaj jaje kilen jerbal im jaje kilen mour. Ewõr bwebwenato ko ilo Baibõl̦ me rej kwal̦o̦k kõn an kar ajri ro jerbal. (Jenesis 37:2, UBS; Al eo an Solomon 1:6) Kõn men in, ejjab nana ñe kwõj lel̦o̦k an ajri ro nejũm̦ jerbal. Bõtab, kwõj aikuj kõjparok bwe en jab l̦e jãn joñan am̦ kõjerbal er. Ta ko ajri ro remaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ? Remaroñ kwal̦kol̦ kõnno̦, karreoik m̦weo, ak kõm̦m̦ani jerbal ko ãierl̦o̦kwõt. Ebar em̦m̦an ñe kwõj jerbal ippãn ajri ro nejũm̦. Enaaj l̦ap ami limo ñe kom̦ naaj jerbal ippãn doon.

KABWE AIKUJ KO AMI

9. Etke ekkã an pen an jiroñ im kõrã ro me rej make lale ajri ro nejier kabwe aikuj ko aer?

⁹ Ñe juon em̦m̦aan ak juon kõrã ej make lale ajri ro nejin, emaroñ pen an kabwe aolep aikuj ko an baam̦le eo an. El̦apl̦o̦k an pen men in ñan jiroñ ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier.a Ilo jet aelõñ ko, ewõr jããn in jipañ jãn kien ñan ro me rej pãd ilo aikuj. El̦aññe ej ãindein ijo kwõj jokwe ie, im kwõjjañin lo juon am̦ jerbal, emaroñ juon menin aikuj ñan am̦ bõk jããn in jipañ kein jãn kien. El̦aññe Kũrjin ro rej pãd ilo aikuj, Baibõl̦ ej kamãlim aer kortokjãn menin jipañ ko jãn kien. (Rom 13:1, 6, UBS) Ebar pen ñan kõrã ro me rej kab jepel ak ej kab mej l̦õm̦aro pãleer. Jet iaan kõrã rein rekõn pãdwõt ilo m̦õko im̦weer im lale ajri ro nejier. Ak kiiõ, rej aikuj kappok aer jerbal ñan kabwe aikuj ko aer. Rel̦ak ellolo aer jerbal, ekkã aer loi wõt jerbal ko me elukkuun dik on̦aer. Kõn men in, jet iaan kõrã rein rej ilo̦k im jikuul̦ ak del̦o̦ñ ilo jet bũrookraam̦ ko ñan jipañ er bwe ren bõk jerbal ko rem̦m̦anl̦o̦k.

10. Ñe juon kõrã ej aikuj jerbal, ta ko ej aikuj kõmel̦el̦eik ajri ro nejin kaki?

¹⁰ Jab bũrom̦õj ak bwilõñ ñe ajri ro nejũm̦ rej inepata kõn am̦ jerbal. Kwõj aikuj kõmel̦el̦eik er kõn unin am̦ aikuj jerbal. Kwõj aikuj bar kõmel̦el̦eik er bwe Jeova ej kõtmãne am̦ jerbal ñan kabwe aikuj ko aer. (1 Timote 5:8, UBS) Jidik kõn jidik ajri ro remaroñ mel̦el̦e bwe ej juon menin aikuj bwe kwõn jerbal. Meñe kwõj poub, ak kwõn kate eok bwe en l̦ap am̦ iien ippãn ajri ro nejũm̦ im kwal̦o̦k am̦ yokwe er. El̦aññe kwõj kõm̦m̦ane men in, kom̦ naaj aenõm̦m̦an im jokwane wõt meñe emaroñ pen ami mour kõn an jabwe jããn.​—Jabõn Kõnnaan 15:16, 17, UBS.

WÕN EO EJ AIKUJ BÕK EDDON BAAM̦LE N̦E AM̦?

11, 12. (1) Ta eo rũtto ro me rej make lale ajri ro nejier rej aikuj kõjparok bwe ren jab kõm̦m̦ane ñan ro nejier? (2) Ta eo rũtto ro remaroñ kõm̦m̦ane ñe rej aikuj jipañ? (3) Ñe jinen ajri ro ej ilo̦k jãn jemãer ak ej mej jãn er, ta eo jemãn ajri rein ej aikuj keememej?

¹¹ Ekkã an em̦m̦aan ro ak kõrã ro me rej make lale ajri ro nejier lukkuun epaake ro nejier. Bõtab, rũtto rein rej aikuj kõjparok bwe ren jab oktak im watõk ajri ro nejier ãinwõt rũtto. Em̦õj an Anij lel̦o̦k eddo eo ñan jemãn im jinen ajri ro ñan lale im kõjparok ajri ro nejier. Anij ejjab kõn̦aan bwe ajri ro ren bõk eddon baam̦le eo. Ñan waanjoñak, kõrã eo en jab kõtmãne bwe l̦addik ak likao eo nejin en tõl im bõk eddon baam̦le eo. Bareinwõt, en jab watõk leddik eo nejin ãinwõt juon iaan kõrã ro m̦õttan im emaroñ kwal̦o̦k aolep apañ ko an ñane. El̦aññe kõrã in ej kõm̦m̦ani men kein ñan ajri rein nejin, ajri rein renaaj m̦õk, inepata, im reban m̦õn̦õn̦õ. Kõn men in, ñe kwõj aikuj jipañ im naan in kakapilõk, kwõn jab kappok jipañ ippãn ajri ro nejũm̦ kõnke rej dik wõt. Kwõn kepaake ro rerũtto ãinwõt em̦m̦aan ro rej lale eklejia ak kõrã ro ilo eklejia me ekajoor tõmak ko aer.​—Taitõs 2:3.

¹² Ilo jet aelõñ ko, ñe jinen ajri ro ej ilo̦k jãn jemãer ak ej mej jãn er, ekkã an jemãn ajri ro kõjool er im aje er ñan ro nukũn. Bõtab, em̦m̦aan ro rej aikuj keememej bwe meñe eo pãleer ear mej ak ear ilo̦k jãn er, ej aer eddo eo ñan lale im kõjparok wõt ajri rein nejier. Jekdo̦o̦n ñe kwe juon kõrã ak juon em̦m̦aan, kwõj aikuj kaalikkar ñan ajri ro nejũm̦ bwe kwõnaaj lale im kõjparok er. Am̦ eddo eo ñan lale ajri ro nejũm̦, ejjab aer eddo eo ñan lale eok.​—Lale 2 Korint 12:14, UBS.

WÕNM̦AANL̦O̦K WÕT IM KATAKIN AJRI RO NEJŨM̦

13. Etke ekkã an pen an kõrã ro me ejjel̦o̦k pãleer katakin im kajim̦we ajri ro nejier?

¹³ Ekkã an pidodo an em̦m̦aan ro katakin im kajim̦we ajri ro nejier. Bõtab ekkã an pen men in ñan kõrã ro. Juon kõrã me ejjel̦o̦k pãleen im ej make lale ro nejin ej ba: “Jet iien epen aõ kajim̦we l̦addik rã nejũ im iãliklik in kajim̦we er kõnke rekããn em̦m̦aan im ainikien em̦m̦aan.” Bareinwõt, ñe juon kõrã ej bũrom̦õj wõt kõn an mej l̦eo pãleen ak kõn aerro jepel, emaroñ bar pen an kajim̦we im katakin ajri ro nejin. Ñe ruo rippãlele rej jepel, kien emaroñ karõk bwe jet iien ajri ro ren pãd ippãn jineer im jet iien ippãn jemãer. Ñe ej wal̦o̦k men in, ekkã an jineer ekkõl in katakin im kajim̦we ajri ro kõnke ejjab kõn̦aan bwe ren m̦akoko in jokwe ippãn.

14. Ta ko rũtto ro remaroñ kõm̦m̦ani bwe en jim̦we wãween aer katakin ro nejier?

¹⁴ Baibõl̦ ej ba: “El̦aññe juon ajri ej kõm̦m̦an ekkar ñan kõn̦aan ko an make, innem enaaj menin kajook jinen.” (Jabõn Kõnnaan 29:15, UBS) Jeova Anij ear lewaj eddo eo ñan kwe bwe kwõn kõm̦m̦an kien ñan ajri ro nejũm̦ im bwe kwõn kajim̦we im kauwe er el̦aññe rejjab pokake. Kõn men in, kwõn kõm̦m̦ane eddo in am̦ jãn Jeova meñe kwõbũrom̦õj kake ro nejũm̦ ak kwõmijak in kajim̦we er. (Jabõn Kõnnaan 1:8) Jab kõtl̦o̦k an ajri ro nejũm̦ kõjekdo̦o̦n naan in kakapilõk ko jãn Baibõl̦. (Jabõn Kõnnaan 13:24, UBS) Kwõj aikuj kõm̦m̦ani kien ko rekkar ñan er im kaalikkar ñan er bwe rej aikuj pokaki kien kein. El̦aññe rejjab pokake, kwõj aikuj kauwe er im kajejjet wõt naan ko am̦. El̦aññe kwõnaaj kõm̦m̦ani men kein, ajri ro nejũm̦ renaaj jel̦ã pokake im jel̦ã kwal̦o̦k kautiej. Kwõj aikuj bar l̦õmn̦ak kõn eñjake ko an ajri ro nejũm̦. Juon em̦m̦aan ear ba: “Iar kõjparok wãween aõ kar kajim̦we ajri rã nejũ ãlikin an kar mej jineer kõnke rar lukkuun bũrom̦õj. Ij kate eõ ñan bwebwenato ippãer aolep iien. Ñe kõmij kõmat m̦õñã in jota, kõmij bwebwenato ippãn doon. Iien ko kein me rej kwal̦o̦k bũrueer ñan ña.”

15. El̦aññe rippãlele ro rej jepel, ta eo rej aikuj kõjparok bwe ren jab kõm̦m̦ane?

¹⁵ El̦aññe komiro eo pãleem̦ jepel, kwõn jab kajjioñ kõm̦m̦an bwe ajri ro nejimiro ren dike im jab kwal̦o̦k kautiej ñane. El̦aññe komiro ej akwããl im nana wãween amiro kõnnaan ñan doon im̦aan mejãn ajri ro nejimiro, enaaj metak bũruon ajri ro im enaaj dikl̦o̦k aer kautiej komiro jim̦or. Kõn men in, kwõn jab ba men ko reddo ãinwõt: “Kwõlukkuun bõdañ jem̦am̦!” Meñe enana men ko eo kar pãleem̦ ear kõm̦m̦ani ñan kwe, ak keememej bwe ewõr an bar maroñ ioon ajri ro nejimiro. Ajri ro nejimiro rej aikuji komiro jim̦or. Meñe komiro eo pãleem̦ jepel, ak kajjojo iaamiro ej aikuj yokwe er, kõm̦m̦an iien ippãer, im katakin er.b

16. Ta ko em̦m̦aan ak kõrã ro me ejjel̦o̦k pãleer rej aikuj kõm̦m̦ani ñan katakin ajri ro nejier kõn Jeova?

¹⁶ Jaar katak m̦oktal̦o̦k bwe ñe rũtto ro rej katakin ajri ro nejier, ejjab mel̦el̦ein bwe rej aikuj kauwe im kajeik er aolep iien. Elõñ ajri ro rej bõk tokjãn ko rem̦m̦an jãn aer katak kõn Jeova. (Pilippai 3:16, UBS) Juon wãween remaroñ katak kõn Jeova ej ilo aer ekkeini aer pãd ilo kweilo̦k ko. (Hibru 10:24, 25, UBS) Bar juon wãween ej ilo am̦ katak Baibõl̦ ippãer kajjojo wiik. Meñe emaroñ pen am̦ kõm̦m̦ane men in, ak ej juon menin aikuj. Juon kõrã me ejjel̦o̦k pãleen im ej make lale leddik eo nejin ej ba: “Ñe ij ro̦o̦ltok jãn jikin jerbal, ilukkuun m̦õk im ikõn̦aan kakkije. Bõtab, ijel̦ã bwe ij aikuj katak ippãn leddik e nejũ. Kõn men in, ij kate wõt eõ bwe in katak ippãn. Leddik e nejũ elukkuun m̦õn̦õn̦õ ñe kõmro ej katak Baibõl̦ ippãn doon!”

17. Ta eo jemaroñ katak jãn bwebwenatoun Timote?

¹⁷ Juon iaan ro m̦õttan rijjilõk Paul kar juon likao etan Timote. Jinen kab jibwin Timote rar katakini ñan l̦oori naan in kakapilõk ko ilo Baibõl̦. Meñe jemãn ear jab juon ri tõmak, ak Timote ear rũttol̦o̦k im juon Kũrjin me em̦m̦an joñak eo an. (Jerbal 16:1, 2; 2 Timote 1:5; 3:14, 15) El̦aññe kwõj kate wõt eok ñan katakin ajri ro nejũm̦ kõn “katak ko an Irooj,” bõlen renaaj bar rũttol̦o̦k im ãinwõt Timote.​—Epesõs 6:4.

KWÕN JAB EBBEER MEÑE KWÕMAKE IAAM̦

18, 19. (1) Ñe juon em̦m̦an ak kõrã me ewõr nejin ej bũrom̦õj kõn an ejjel̦o̦k pãleen, ta eo emaroñ wal̦o̦k ñane? (2) Ta eo Baibõl̦ ej ba me emaroñ jipañ kõj ñan jol̦o̦k kõn̦aan ko renana?

¹⁸ Juon kõrã me ejjel̦o̦k pãleen im ej make lale ajri ro nejin ear ba: “Ñe ij ro̦o̦l ñan m̦weo im̦õ ilukkuun eñjake aõ bũrom̦õj im make iaõ, el̦aptata ilo iien ko me ajri ro nejũ rej kiki.” Ekkã an kõrã im em̦m̦aan ro me rej make lale ajri ro nejier bũrom̦õj kõnke ejjel̦o̦k pãleer. Ejjel̦o̦k jorrããn ñe kwõj bõk eñjake in. Ak ej mel̦el̦ein ke bwe kwõmaroñ kõm̦m̦ane jabdewõt men bwe en tõprak kõn̦aan ko am̦? Ejjab. Ilo raan ko an rijjilõk Paul, jet jiroñ im kõrã ro me emej l̦õm̦aro pãleer rar kõtl̦o̦k bwe kõn̦aan ko aer ñan pãlele en “ukot er jãn Kũraij.” (1 Timote 5:11, 12, UBS) Elõñ jorrããn ko renaaj wal̦o̦k el̦aññe el̦apl̦o̦k ad kaorõk kõn̦aan ko ad jãn ad kaorõk naan in kakapilõk ko an Anij.​—1 Timote 5:6, UBS.

¹⁹ Juon em̦m̦aan ear ba: “Meñe ebwe an kajoor kõn̦aan kã aõ ñan pãd ak babu ippãn juon kõrã, ak ij kate wõt eõ ñan dãpiji. El̦aññe ejiktok l̦õmn̦ak ko rettoon, ij m̦õkaj im kajju julo̦ki im l̦õmn̦ak kõn men ko jet. Bar juon men me ej jipañ eõ ñan jol̦o̦k eñjake rot in ej ñe ij l̦õmn̦ak wõt kõn ajri rã nejũ.” Baibõl̦ ej ba bwe jen julo̦ki kõn̦aan ko renana ãinwõt “l̦õñ.” (Kolosse 3:5, UBS) El̦aññe juon armej ekõn̦aan kõjparoke jãn l̦õñ, eban alwõj pija nana ak kõm̦m̦ao ippãn armej ro me enana im ettoon kobban lo̦ñier.

20. (1) Etke ekauwõtata ñan kappok rejetad ak jerãik ro me rejjab karejar ñan Jeova? (2) Ilo iien ko etto, ta ko kõrã ro me ekar ejjel̦o̦k pãleer rar kõm̦m̦ani ñan kadikl̦o̦k aer bũrom̦õj? (3) Ilo raan kein, ta ko ro me ejjel̦o̦k pãleer rej kõm̦m̦ani ñan kadikl̦o̦k aer bũrom̦õj?

²⁰ Jet Ri Kõnnaan ro an Jeova me rej bũrom̦õj kõn an ejjel̦o̦k pãleer rej kappok rejetaer ak jerãik ro me rejjab karejar ñan Jeova. (1 Korint 7:39) Ejako ke aer bũrom̦õj kõn aer kõm̦m̦ane men in? Ejjab. Juon kõrã me ear jepel ear ba: “Kwõmaroñ bũrom̦õj ñe kwõj make iaam̦, ak el̦apl̦o̦k am̦ naaj bũrom̦õj ñe kwõj m̦areik juon eo me ejekkar ñan kwe!” Ilo iien ko etto, kõrã ro me emej l̦õm̦aro pãleer remaroñ kar bũrom̦õj kõnke rar make iaaer. Bõtab, elõñ iaan kõrã rein rar poub wõt in kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an. Rekõn ‘lale ro ruwamãejet n̦a im̦õko im̦weer, im kwal̦ neen ro doon Anij, im jipañ ro rej pãd ilo inepata im jorrããn.’ (1 Timote 5:10, UBS) Ilo raan kein, elõñ ri karejar ro an Anij rekõn̦aan m̦are bõtab rejjañin lo juon eo em̦m̦an im ej karejar ñan Anij. Meñe epen ñan er, bõtab rej kijenmej wõt im rej poub wõt ilo aer kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an. Juon lel̦l̦ap me 68 an iiõ im emej l̦eo pãleen ej lol̦o̦k ro m̦õttan me ebar mej l̦õm̦aro pãleer. Ej kõm̦m̦ane men in aolep iien ñe ej jino an bũrom̦õj kõn an make iaan. Lel̦l̦ap in ej ba: “Ij lol̦o̦k rein m̦õtta, kõm̦m̦ani aolep jerbal ko ilo m̦weo im̦õ, im kõjparok wõt kõtaan e aõ ippãn Jeova. Men kein rej jipañ eõ bwe en dikl̦o̦k aõ bũrom̦õj.” Bar juon men me emaroñ jipañ eok bwe en dikl̦o̦k am̦ bũrom̦õj ej ilo am̦ kwal̦o̦k naan.​—Matu 28:19, 20.

21. Ñe juon ebũrom̦õj, etke eaorõk bwe en jar kab kobal̦o̦k ippãn ri tõmak ro m̦õttan?

²¹ Kwõn jab ebbeer el̦aññe kwõbũrom̦õj kõnke ejjel̦o̦k pãleem̦ im kwõj make lale ajri ran̦e nejũm̦. Jeova em̦õn̦õn̦õ in jipañ eok bwe kwõn maroñ kijenmej. El̦aññe kwõj “jar wõt im kajjitõk jipañ jãn Anij raan im boñ” enaaj jipañ im kakajoor eok. (1 Timote 5:5, UBS) Kwõj aikuj lukkuun akwel̦ap im eoware Anij bwe en jipañ eok. Jet iien joñan am̦ naaj bũrom̦õj, kwõl̦ak jar ñan Anij, eto̦o̦r dãnnin kõmjaal̦al̦ im kwõjjab maroñ dãpij am̦ jañ. (Lale Hibru 5:7, UBS.) El̦aññe kwõj kwal̦o̦k bũruom̦ ñan Jeova “raan im boñ” kõn aolep men ko kwõj inepata kaki, men in enaaj jipañ eok ñan kijenmej wõt. Bar juon men me emaroñ jipañ eok ej ilo am̦ bwebwenato ippãn ri tõmak ro m̦õttam̦. Rein m̦õttam̦ remaroñ kakajoor im ‘kaenõm̦m̦an’ eok.​—Jabõn Kõnnaan 12:25, UBS.

22. Ñe kwõj bũrom̦õj, ta ko kwõj aikuj l̦õmn̦ak kaki?

²² Jet iien, kwõnaaj baj bũrom̦õj wõt kõn an ejjel̦o̦k pãleem̦ im kwõj make lale ajri ro nejũm̦. Aolep armej rej bũrom̦õj im inepata. Keememej bwe ‘ri tõmak ro m̦õttam̦ ipel̦aakin lal̦ in rej bareinwõt eñtaan’ im bũrom̦õj kõn apañ ko rej iiooni. (1 Piter 5:9, UBS) Kwõn kate eok bwe kwõn jab l̦õmn̦ak wõt kõn men ko remootl̦o̦k. (Ekklisiastis 7:10) Kwõn l̦õmn̦ak kõn men ko rem̦m̦an me rej wal̦o̦k ilo mour n̦e am̦ kiiõ. Im men eo eaorõktata ej bwe kwõn kate eok im tiljek wõt ñan Jeova im kam̦õn̦õn̦õik bũruon.​—Jabõn Kõnnaan 27:11, UBS.

RO JET REMAROÑ JIPAÑ

23. Ta eo Anij ej kõtmãne bwe Kũrjin ro ren kõm̦m̦ane ñan ri tõmak ro m̦õttaer me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier?

²³ Elukkuun em̦m̦an ñe ro ilo eklejia eo rej jipañ ri tõmak ro m̦õttaer me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier. Bok in Jemes 1:27 (UBS) ej ba: “Eñin men eo Anij ej watõke tõmak em̦ool im weeppãn; lale ro ratajinemjen kab kõrã ro emej pãleer ilo aer eñtaan.” Anij ej kõtmãne bwe Kũrjin ro ren jipañ em̦m̦aan im kõrã ro ilo eklejia me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier. Ta ko ro ilo eklejia remaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ rein?

24. Ta ko jemaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier ñe rej pãd ilo aikuj?

²⁴ Jemaroñ jipañ ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier ilo ad jipañ er kõn aikuj ko aer. Baibõl̦ ej ba: “El̦aññe juon armej em̦weiie im ej lo an jein ak jatin pãd ilo aikuj im ej kiil bũruon jãne, ekõjkan an maroñ ba bwe ewõr an yokwe Anij ilo bũruon?” (1 Jon 3:17, UBS) M̦okta jãn ad maroñ jipañ juon baam̦le, jej aikuj jel̦ã kõn ta aikuj ko aer im ta apañ ko rej iiooni. Bõlen rej aikuj jããn, ak bõlen rej aikuj jipañ ñan kõm̦m̦ani men ko rejorrããn ilo m̦weo im̦weer. Jemaroñ bar jipañ er ilo ad kõjota ippãer ak kũrtok er ñan iien iiãio ko.

25. Ta ko ro ilo eklejia eo remaroñ kõm̦m̦ani ñan kwal̦o̦k aer tũriam̦okake ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier?

²⁵ Baibõl̦ ej ba: “En bũruomi otemjej wõt juon, kom̦win tũriam̦okake doon, kom̦win yokwe ãinwõt jemjein jemjatin, kom̦win jouj.” (1 Piter 3:8) Juon kõrã me ejjel̦o̦k pãleen im ej make lale ajri ro 6 nejin ej ba: “Jet iien ilukkuun m̦õk im itõn ebbeer. Ak ekanooj em̦m̦an ippa ñe juon iaan ri tõmak ro m̦õtta ej kam̦m̦oolol eõ im ba, ‘Em̦m̦an am̦ lale ajri ran̦e nejũm̦. Kwõnaaj lo tokjãn am̦ kate eok.’ Elukkuun jipañ im kakajoor eõ ñe ij kile an ro jet yokwe im kaorõk eõ.” Kõrã ro rerũtto im em̦m̦an joñak ko aer remaroñ jipañ jiroñ ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier. Remaroñ jipañ jiroñ rein ilo aer lukkuun roñjake er ñe rej kwal̦o̦k bũrueer im men ko jet me epen aer kõnnaan kaki ippãn em̦m̦aan ro.

26. Ta ko em̦m̦aan ro ilo eklejia ko remaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañ ajri ro me ejjel̦o̦k jemãer?

²⁶ Em̦m̦aan ro ilo eklejia remaroñ bar jipañ. Job ear ba: “Iar lo̦mo̦o̦ren . . . eo ejako jemãn, im eo ejjel̦o̦k ri jipañe.” (Job 29:12) Ilo raan kein, ewõr em̦m̦aan ro me rej l̦oor joñak in an Job ilo aer jipañ ajri ro me ejjel̦o̦k jemãer. Rej yokwe ajri rein kõn juon “bõro erreo” im rekõn̦aan jipañ er. (1 Timote 1:5) Em̦m̦aan rein rej lale baam̦le ko aer make, ak jet iien rej bar kõm̦m̦an aer iien ñan kwal̦o̦k naan ippãn ajri rein me ejjel̦o̦k jemãer. Jet iien, rej kũrtok ajri rein bwe ren pãd ilo iien ko rej katak Baibõl̦ ippãn baam̦le ko aer ak iien ko jet me relimo. Ñe em̦m̦aan rein rej jouj ñan ajri rein, remaroñ “lo̦mo̦o̦ren” ak jipañ ajri rein bwe ren jab ilo̦k jãn Jeova.

27. Ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier remaroñ reilo̦k ñan wõn bwe en jipañ er?

²⁷ Meñe ro jet remaroñ jipañ, bõtab ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier rej aikuj keememej bwe ej aer eddo eo ñan lale ajri rein nejier. (Galetia 6:5) El̦ap an ro ilo eklejia kab Jeova Anij yokwe em̦m̦aan im kõrã rein. Baibõl̦ ej ba bwe Jeova ej ‘jipañ ro ejako jemãer im ro ejako l̦õm̦aro pãleer.’ (Sam 146:9) Em̦m̦aan im kõrã ro me ejjel̦o̦k pãleer im rej make lale ajri ro nejier remaroñ lo tõprak kõnke Jeova ej jipañ er!

[Kõmel̦el̦e ko itulal̦]

EWI WÃWEEN AN NAAN IN KAKAPILÕK KEIN JÃN BAIBÕL̦ JIPAÑ . . . EM̦M̦AAN AK KÕRÃ RO ME EJJEL̦O̦K PÃLEER KAB AJRI RO NEJIER?

Jeova Anij ej “yokwe ro ratajinemjen im ej kõjparok kõrã ro emej pãleer.” —Sam 68:5, UBS.

Bwe en em̦m̦an im jejjet am̦ kõm̦m̦ane juon men, kwõj aikuj m̦okta bõk iien ñan l̦õmn̦ak kake.​—Jabõn Kõnnaan 4:26, UBS.

Jeova ej kõtmãne bwe jemãn ak jinen ajri ro ren katakin im kauweik ro nejier. —Jabõn Kõnnaan 1:8.

Em̦m̦an ñe kõrã ro me emej l̦õm̦aro pãleer ren poub in kõm̦m̦ani men ko rem̦m̦an im niknik ilo jar. —1 Timote 5:5, 10, UBS.

Jeova ekõn̦aan bwe ro rej kabuñ ñane ren yokwe “ro ratajinemjen kab kõrã ro emej pãleer.”—Jemes 1:27, UBS.

[Pija eo ilo peij 131]

MEN KO JO̦DIKDIK RO REMAROÑ KÕM̦M̦ANI ÑAN JIPAÑ

Jinem̦ ak jem̦am̦ ej ke make lale eok kõnke ejjel̦o̦k pãleen? El̦aññe ej make lale eok, ta ko kwõmaroñ kõm̦m̦ani ñan jipañe? Juon men me kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañe ej ilo am̦ pokake. Jekdo̦o̦n ñe kwõj juon jiroñ ak juon likao im kwõaetokl̦o̦k im ineea jãn jinem̦, ak kwõj aikuj pokake wõt e. (Jabõn Kõnnaan 1:8) Jeova ej kakien ajri ro ñan pokake jineer im jemãer. Ñe kwõnaaj pokake wõt, kwõnaaj jeraam̦m̦an.​—Jabõn Kõnnaan 23:22; Epesõs 6:1-3.

Bar juon wãween kwõmaroñ jipañ jinem̦ ak jem̦am̦ ej ilo am̦ kwal̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol kõn men ko ej kõm̦m̦ani. Kwõj aikuj bareinwõt jel̦ã kun̦aam̦. Juon l̦addik etan Tony ej ba: “Jinõ ej jerbal ilo aujpitõl̦ im ej aikuj aen uniform eo an. Kõn men in, ij jipañe im aene uniform eo an.” Juon kõrã ej ba: “Jet iien ñe ij lukkuun inepata ak m̦õk tok jãn jikin jerbal, il̦ak ro̦o̦l ñan m̦weo em̦õj an leddik eo nejũ jino kõmat im kõpooje kein m̦õñã ko.”

Bar juon men me kwõmaroñ kõm̦m̦ane ñan jipañ ej ilo am̦ m̦õn̦õn̦õ in l̦oori laajrak ko me jinem̦ ak jem̦am̦ ej kõm̦m̦ani. Ñan waanjoñak, ilo raan eo me kom̦ij katak Baibõl̦ ippãn doon, emaroñ m̦õk tok jãn jikin jerbal. Kõn men in, el̦aññe kwõjjab kwal̦o̦k kautiej ñane ilo iien eo kom̦ij katak, eban em̦m̦an ami katak ippãn doon. Kwõn jab rum̦wij ñan iien katak eo ami im kwõn kõpooji katak ko kom̦ naaj katak kaki. Kate eok bwe kwõn pokake jinem̦ ak jem̦am̦, kwal̦o̦k am̦ kam̦m̦oolol ñane, im m̦õn̦õn̦õ in l̦oori laajrak ko me ej kõm̦m̦ani. Ñe kwõj kõm̦m̦ani men kein, enaaj m̦õn̦õn̦õ ippam̦. Men eo eaorõktata in ej bwe Anij enaaj m̦õn̦õn̦õ ippam̦.

[Pija eo ilo peij 125]

En l̦ap am̦ iien ippãn ajri ro nejũm̦

[Pija eo ilo peij 127]

Kwõn pokake im jipañ jinem̦ ak jem̦am̦ ilo an lale eok meñe ejjel̦o̦k rejetan

[Pija eo ilo peij 128]

Ro ilo eklejia rejjab kõjoole ‘kõrã ro me ejako l̦õm̦aro pãleer’ im ‘ajri ro ejako jemãer’