Што вели Библијата?

Дали на Бог му е драго да гледа како страдаме?

НАПРЕГАЈЌИ СЕ под тежината на огромниот дрвен крст, еден човек се тетерави низ толпите додека од главата му капе крв под круната од трње. Кога стигнува до местото на „погубување“, го растегнуваат на крстот; во рацете му набиваат огромни клинови. Тој се витка од болки додека клиновите продираат низ месото. Кога го исправаат крстот, болката станува мачна. Според филипинското списание Panorama, на Филипините редовно се прикажуваат такви болни ритуали додека се празнува Светата Недела.

Штотуку опишаното е современа изведба на Исусовите страдања. Но, овој човек не изведува сцена од некоја драма. Клиновите, крвта, болката — сето тоа е многу реално.

На други места може да се види како некои римокатолички приврзаници јавно се камшикуваат со желба да ги доживеат Христовите страдања. Зошто? Некои го прават тоа верувајќи дека нивните страдања ќе создадат чуда, како на пример, да оздрават нивните ближни кои се болни. Други го прават тоа за да ги откупат своите гревови за кои се плашат дека нема да им се простат ако не ја пролијат сопствената крв. Книгата The Filipinos објаснува: „Болката е добар прочистувач на умот и на душата. . . . Грешникот треба да излезе од болката очистен од гревовите и олеснет од товарите“.

Но, самонанесената болка никако не е ограничена на католиците на Филипините. Луѓе од различни религии и од различни земји веруваат дека самонаметнатите страдања имаат некакво значење за Бог.

На пример, во својата потрага по вистината, Буда, Сидарта Гаутама, ги напуштил сопругата и синот и побегнал во пустина каде што шест години водел аскетски живот. Со часови заземал неугодни и болни положби на телото и подоцна тврдел дека долги временски периоди живеел само од едно зрно ориз на ден и дека ослабел толку многу што рекол: „Кожата на стомакот ми се прилепи за ’рбетот“. Но никакво самоизмачување не било во состојба да му го донесе просветлувањето што го барал.

На сличен начин, и хиндуските факири од Индија поднесувале разновидни искупувања кои понекогаш биле многу сурови — лежеле меѓу огнови, гледале во сонцето до ослепување, долго стоеле на една нога или во други неугодни положби. Се мислело дека доблеста на одредени аскети била толку голема што можела да заштити град од непријателски напад.

Слично на тоа, Библијата зборува за обожавателите на Ваал кои ‚според обичајот свој се боделе со ножеви и копја, така што крв течела од нив‘ во залудниот обид да го привлечат вниманието на својот Бог (3. Царства 18:28).

„Морате да си ги измачувате душите“

Иако е вистина дека Јехова му заповедал на својот избран народ: „морате да си ги измачувате душите“, тоа обично се сфаќа во смисла да постат (3. Мојсеева 16:31, НС). Таквото постење било израз на жалост и каење поради гревовите или се правело во тешки ситуации. Според тоа, постењето не било облик на самоказнување, туку претставувало понизување на самиот себе пред Бог (1. Ездра 8:21).

Но имало Евреи кои погрешно мислеле дека токму со неугодноста која се доживува кога се измачува душата може да се заслужи нешто и дека со тоа Бог е обврзан да им го даде за возврат. Кога таквата награда не била на видик, тие арогантно барале од Бог плата која мислеле дека ја заслужуваат: „Зашто ние постиме, велат, а Ти не гледаш; ги измачуваме душите свои, а Ти не сакаш да знаеш“ (Исаија 58:3).

Но тие не биле во право. Исправното религиозно постење не претставувало аскетизам, односно измачување на телото со глад, како физичките болки или неугодноста сами по себе да имале некаква заслуга. Силните чувства можеле да го потиснат нивниот глад. Ако умот е притиснат со тешки проблеми, телото може и да не копнее по храна. Тоа му ги покажува на Бог силните чувства на оној кој пости.

Дали на Бог му е угодна самонанесената болка?

Дали љубезниот Творец чувствува некаква среќа кога гледа како луѓето се измачуваат себеси? Иако е точно дека христијаните повремено се принудени да ‚учествуваат во страдањата Христови‘, тоа не значи дека самите си создаваат проблеми или дека сакаат да бидат маченици (1. Петрово 4:13).

Секако, Исус ни оддалеку не бил аскет. Религиозните водачи приговарале што неговите ученици не постеле, па дури и го обвинувале дека е „човек ненаситен и пијаница“ (Матеј 9:14; 11:19). Исус покажал умереност во сѐ, а од себеси и од другите не барал повеќе од она што било разумно (Марко 6:31; Јован 4:6).

Никаде во Библијата не наоѓаме некаква основа за аскетизам, во смисла дека ќе добиеме милост кај Бог ако се одречеме од основните работи, па дури и од удобностите на животот. Забележете ги зборовите на апостол Павле во врска со таквите болни постапки: „Токму тие работи, всушност, само изгледаат мудри во еден самонаметнат облик на обожавање и лажна понизност, во сурово постапување со телото; но немаат никаква вредност во борбата против задоволувањето на телото“ (Колосјаните 2:23, НС).

Кога бил калуѓер, Мартин Лутер дословно се малтретирал. Но, подоцна ги отфрлил таквите постапки, велејќи дека тие ја поттикнуваат идејата за два пата до Бог, еден повисок и еден понизок, додека Библијата учи само за еден пат до спасение — преку покажувањето вера во Исус Христос и во неговиот Татко, Јехова (Јован 17:3). Од друга страна, пак, некои гледале на болните ритуали како на облик на самоспасение.

Книгата Church History in Plain Language (Црковна историја на едноставен јазик), за аскетизмот коментира: „Поддржувањето на целиот поим за калуѓерство било погрешно гледиште на човекот. Душата, велеле калуѓерите, е врзана за телото како затвореник за леш. Тоа не е библиско гледиште за човечкиот живот“. Да, самата идеја дека самонанесената болка може да му биде угодна на Бог е туѓа за Библијата. Таа наоѓа своја основа во гностичката лага дека сѐ што е поврзано со телото е злобно и треба што повеќе да се измачува за да се постигне спасение.

Со оглед на тоа што Јехова сака да бидеме среќни, за да му служиме на еден таков прекрасен Бог, не значи дека треба да станеме аскети (Проповедник 7:16). Затоа, никаде во Библијата не се кажува дека таквите самонанесени страдања се пат до спасение. Напротив, Божјата Реч јасно укажува дека тоа што нѐ очистува од сите гревови е крвта на Христос и нашата вера во неа (Римјаните 5:1; 1. Јованово 1:7).