ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളും ദിക്കടപ്പൻ വഴിക​ളും—ഇത്ര​യേറെ കൗതു​ക​ക​ര​മാ​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

ബ്രിട്ടനിലെ ഉണരുക! ലേഖകൻ

“ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴികൾ” [“ലാബി​റിന്ത്‌”], “ദിക്കടപ്പൻ വഴികൾ” [“മെയ്‌സ്സ്‌”] എന്നിവ—കുട്ടി​ക​ളു​ടെ പ്രസി​ദ്ധീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളി​ലും മറ്റും കാണുന്ന ‘വഴികാ​ണി​ച്ചു കൊടു​ക്കുക’ എന്ന പംക്തി​യിൽ കാണു​ന്ന​തി​നോ​ടു സമാന​മാ​യവ—മാറി മാറി ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​വുന്ന പദപ്ര​യോ​ഗ​ങ്ങ​ളാ​ണെ​ങ്കി​ലും ഇവയുടെ ഘടനയിൽ വ്യത്യാ​സ​മുണ്ട്‌. ആദ്യ​ത്തേ​തി​ന്റെ കാര്യ​ത്തിൽ, അതിനു​ള്ളി​ലെ വളഞ്ഞു​പു​ളഞ്ഞു കാണ​പ്പെ​ടുന്ന വഴി കൊണ്ടു​ചെ​ന്നെ​ത്തി​ക്കു​ന്നത്‌ കേന്ദ്ര​ഭാ​ഗ​ത്താണ്‌. എന്നാൽ രണ്ടാമ​ത്തേ​തി​നെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം, ഉള്ളിലെ വളഞ്ഞു​പു​ളഞ്ഞ വഴിക​ളിൽ ഒരെണ്ണ​ത്തി​ലൂ​ടെ ഒഴികെ ബാക്കി ഏതിലൂ​ടെ കടന്നു​ചെ​ന്നാ​ലും അത്‌ അടഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി കണ്ടെത്തി​യേ​ക്കാം. അതിലെ ശരിയായ വഴി കണ്ടുപി​ടി​ക്കുന്ന പക്ഷം സാധാ​ര​ണ​ഗ​തി​യിൽ അതു മറ്റൊരു വശത്തു​കൂ​ടെ നമ്മെ വെളി​യിൽ കൊണ്ടു​ചെ​ന്നെ​ത്തി​ക്കും.

ഉള്ളിൽ പ്രവേ​ശി​ക്കു​ന്ന​വരെ ഭയപ്പെ​ടു​ത്താ​നും കുഴപ്പി​ക്കാ​നും ഹതാശ​രാ​ക്കാ​നും ഇത്തരം വഴികൾക്കു കഴിയും. എന്നാൽ, പുരാതന കാലത്തെ ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴികൾ അന്ധവി​ശ്വാ​സ​ത്തിൽ അധിഷ്‌ഠി​ത​മായ പുരാ​ണ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി അടുത്തു ബന്ധപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അങ്ങനെ​യെ​ങ്കിൽ, ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ പള്ളികൾ പണിതവർ എന്തിനാണ്‌ ഇത്തരം വഴികൾ അവരുടെ ആരാധ​നാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യത്‌? ഉത്തരം കൗതു​ക​ജ​ന​ക​മാണ്‌.

പുരാതന ഈജി​പ്‌തു​കാ​രു​ടെ നിർമാണ സംരം​ഭ​ങ്ങ​ളിൽ ഏറ്റവും മികച്ചത്‌ ഏതായി​രു​ന്നു? പിരമി​ഡു​കൾ ആയിരു​ന്നു എന്ന പൊതു​വി​ലുള്ള ധാരണ ശരിയല്ല എന്നാണു ചില എഴുത്തു​കാ​രു​ടെ അഭി​പ്രാ​യം. മറിച്ച്‌, അത്‌ അവിടത്തെ ലാബി​റിന്ത്‌ എന്ന അതിഗം​ഭീര കെട്ടിടം ആയിരു​ന്ന​ത്രേ. ആധുനിക കെയ്‌റോ നഗരത്തിന്‌ 80 കിലോ​മീ​റ്റർ തെക്കായി, നൈൽ നദിയു​ടെ പടിഞ്ഞാ​റു ഭാഗത്തുള്ള മിറിസ്‌ തടാക​ത്തിന്‌—ഇന്ന്‌ ഈ തടാകം അറിയ​പ്പെ​ടു​ന്നത്‌ കാറുൻ എന്ന പേരി​ലാണ്‌—സമീപം ആയിരു​ന്നു അതിന്റെ സ്ഥാനം.

പൊ.യു.മു. അഞ്ചാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ ഗ്രീക്ക്‌ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ ഹിറോ​ഡോ​ട്ടസ്‌ ഇങ്ങനെ എഴുതു​ക​യു​ണ്ടാ​യി: “ഞാൻ ഈ സ്ഥലം [ലാബി​റിന്ത്‌] സന്ദർശി​ച്ചു. അതിനെ വാക്കുകൾ കൊണ്ട്‌ വർണി​ക്കാ​നാ​കില്ല എന്നെനി​ക്കു മനസ്സി​ലാ​യി. ഗ്രീക്കു​കാർ പണിതു​യർത്തിയ എല്ലാ മതിലു​ക​ളും അവരുടെ മഹത്തായ മറ്റെല്ലാ നിർമി​തി​ക​ളും ഒരുമി​ച്ചെ​ടു​ത്താ​ലും, അത്‌ അധ്വാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യോ പണച്ചെ​ല​വി​ന്റെ​യോ കാര്യ​ത്തിൽ ലാബി​റി​ന്തി​നോ​ടു കിടപി​ടി​ക്കില്ല.” അദ്ദേഹം ഇങ്ങനെ കൂട്ടി​ച്ചേർത്തു: “ലാബി​റിന്ത്‌ പിരമി​ഡു​കളെ കടത്തി​വെ​ട്ടു​ന്നു.” നാലു നൂറ്റാ​ണ്ടി​നു ശേഷം, മറ്റൊരു ഗ്രീക്കു ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ സ്‌​ട്രേ​ബോ പറഞ്ഞത്‌ ലാബി​റി​ന്തും “പിരമി​ഡു​ക​ളും ഒപ്പത്തി​നൊ​പ്പം നിൽക്കും” എന്നാണ്‌. ആ സമയം ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും അതു വളരെ​യ​ധി​കം ജീർണിച്ച അവസ്ഥയി​ലാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടും അദ്ദേഹം അങ്ങനെ പറഞ്ഞു എന്നതു ശ്രദ്ധേ​യ​മാണ്‌.

1871-ൽ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ എഫ്‌. ബാർഹാം സിങ്‌കെ ഈ പ്രദേശം സന്ദർശി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. 1888-ൽ പുരാ​വ​സ്‌തു ശാസ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നായ ഫ്‌ളിൻഡേ​ഴ്‌സ്‌ പിട്രി, ലാബി​റിന്ത്‌ സ്ഥിതി​ചെ​യ്‌തി​രുന്ന സ്ഥാനം തിരി​ച്ച​റി​യു​ക​യും ചെയ്‌തു. പക്ഷേ അപ്പോ​ഴേ​ക്കും ലാബി​റി​ന്തി​ന്റെ ശകലങ്ങൾ മാത്രമേ അവിടെ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. ഇന്നത്തെ വഴികാ​ട്ടി പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളിൽ അതിനെ കുറിച്ചു നാമമാ​ത്ര​മായ പരാമർശ​ന​ങ്ങളേ ഉള്ളൂ. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഒരു സമയത്ത്‌ ലാബി​റിന്ത്‌ പ്രശസ്‌തി​യു​ടെ വെള്ളി​വെ​ളി​ച്ച​ത്തിൽ വിളങ്ങി​നി​ന്നി​രു​ന്നു. അതു കാഴ്‌ച​യ്‌ക്ക്‌ എങ്ങനെ​യാ​ണി​രു​ന്നി​രു​ന്നത്‌? അതു നിർമി​ച്ച​തി​ന്റെ ഉദ്ദേശ്യം എന്തായി​രു​ന്നു?

ലാബി​റിന്ത്‌—വിവര​ണ​വും ഉദ്ദേശ്യ​വും

ലാബി​റി​ന്തിന്‌ ഈജി​പ്‌ഷ്യൻ ചരി​ത്ര​ത്തി​ന്റെ ആരംഭ​ദ​ശ​യോ​ളം തന്നെ പഴക്കമുണ്ട്‌. സാധ്യ​ത​യ​നു​സ​രിച്ച്‌, എബ്രായർ അവിടെ താമസ​മാ​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പു​തന്നെ അതു നിർമി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. (ഉല്‌പത്തി 46:1-27) രണ്ടു നിലക​ളി​ലാ​യി മൊത്തം 3,000 മുറികൾ ഇതിന്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​താ​യി പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. താഴ​ത്തെ​യും മുകളി​ല​ത്തെ​യും മുറി​ക​ളു​ടെ എണ്ണം തുല്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. നിലക​ളിൽ ഒന്ന്‌ തറനി​ര​പ്പി​നു താഴെ​യാ​യി​രു​ന്നു. ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളോ​ടു കൂടിയ ഈ കെട്ടി​ട​ത്തിന്‌ മൊത്തം ഏതാണ്ട്‌ 70,000 ചതുരശ്ര മീറ്റർ വിസ്‌തൃ​തി ആണ്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌.

ഇടനാ​ഴി​കൾ, നടുമു​റ്റങ്ങൾ, മുറികൾ, സമദൂര സ്‌തം​ഭങ്ങൾ എന്നിവ നിറഞ്ഞ അതിന്റെ അത്യന്തം സങ്കീർണ​മായ ഘടന അങ്ങേയറ്റം കുഴപ്പി​ക്കു​ന്ന​തും അന്ധാളി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തും ആയിരു​ന്ന​തി​നാൽ, മുൻപ​രി​ച​യ​മി​ല്ലാത്ത ഒരു വ്യക്തിക്ക്‌ ഒരു വഴികാ​ട്ടി​യു​ടെ സഹായ​മി​ല്ലാ​തെ അകത്തേ​ക്കുള്ള ശരിയായ വഴികൾ കണ്ടുപി​ടി​ക്കാ​നോ പുറത്തി​റ​ങ്ങാ​നോ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അതിന്റെ അധിക ഭാഗവും അന്ധകാ​ര​ത്തിൽ ആണ്ടുകി​ട​ന്നി​രു​ന്നു. ചില വാതി​ലു​കൾ തുറക്കു​മ്പോൾ ഇടിമു​ഴക്കം പോലുള്ള ഭയാന​ക​മായ ശബ്ദം ഉണ്ടാകു​മാ​യി​രു​ന്ന​താ​യി പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ലോക​ശക്തി എന്ന നിലയിൽ നിന്നുള്ള ഈജി​പ്‌തി​ന്റെ പതനത്തി​നു ശേഷം, അതിലെ ചെമന്ന ഗ്രാ​നൈ​റ്റിൽ തീർത്ത ഗംഭീ​ര​മായ തൂണു​ക​ളും ഭീമാ​കാ​ര​ങ്ങ​ളായ ശിലാ​ഫ​ല​ക​ങ്ങ​ളും നന്നായി മിനു​സ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ചുണ്ണാ​മ്പു​ക​ല്ലു​ക​ളു​മെ​ല്ലാം കൊള്ള​യ​ടി​ക്ക​പ്പെട്ടു. അവ പിന്നീട്‌ മറ്റു പലസ്ഥല​ങ്ങ​ളി​ലും കൊണ്ടു​പോ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

ലാബി​റിന്ത്‌, ഈജി​പ്‌തി​ലെ രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ ഭരണനിർവഹണ കേന്ദ്ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒന്നായി​രു​ന്നു​വെന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നെ​ങ്കി​ലും, അതിന്റെ യഥാർഥ ധർമം മതപര​മാ​യി​രു​ന്നു. ഈജി​പ്‌തി​ലെ എല്ലാ ദൈവ​ങ്ങൾക്കും ബലി അർപ്പി​ച്ചി​രുന്ന ഒരു ദേവാലയ സമുച്ച​യ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. സന്ദർശ​കർക്കു തറ നിരപ്പി​നു താഴെ​യുള്ള മുറികൾ കാണാൻ അനുവാ​ദ​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നില്ല. അവയിൽ രാജാ​ക്ക​ന്മാ​രു​ടെ​യും ഈജി​പ്‌തു​കാർ ദൈവ​മാ​യി വീക്ഷി​ച്ചി​രുന്ന മുതല​ക​ളു​ടെ​യും ശവകു​ടീ​രങ്ങൾ ആയിരു​ന്നു ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌.

ഈ കെട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ പൗരാ​ണിക പ്രാധാ​ന്യം ഏറ്റവും നന്നായി മനസ്സി​ലാ​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഒസീരിസ്‌ എന്ന ഈജി​പ്‌ഷ്യൻ ദേവ​നോ​ടുള്ള ബന്ധത്തിൽ നടത്തി​വ​ന്നി​രുന്ന മതപര​മായ അനുഷ്‌ഠാ​നങ്ങൾ പരിചി​ന്തി​ക്കുക. ഒസീരിസ്‌ ഒരു സമയത്ത്‌ ഈജി​പ്‌തി​ലെ രാജാ​വാ​യി​രു​ന്ന​താ​യി അവിട​ത്തു​കാർ വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു. മരിച്ച​വ​രു​ടെ അല്ലെങ്കിൽ പാതാ​ള​ത്തി​ന്റെ ദൈവ​മാ​യി​ട്ടാ​യി​രു​ന്നു ഈജി​പ്‌തു​കാർ ഒസീരി​സി​നെ കരുതി​പ്പോ​ന്നി​രു​ന്നത്‌.

പുരാ​ണ​വും അമർത്യ​ത​യും

ഈജി​പ്‌തിൽ വർഷം തോറും നടത്തു​മാ​യി​രുന്ന ‘മിസ്റ്ററി ഡ്രാമ’യിൽ, ഒസീരി​സി​ന്റെ മരണം പുനരാ​വി​ഷ്‌ക​രി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. കരച്ചി​ലി​നും നിലവി​ളി​ക്കും മധ്യേ, ഈജി​പ്‌തു​കാർ വിശു​ദ്ധ​മാ​യി വീക്ഷി​ച്ചി​രുന്ന എപിസ്‌ എന്ന കാളയെ ഒസീരി​സി​നു പകരം ആചാര​പ​ര​മാ​യി അറുക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ കാർമി​ക​ത്വം വഹിക്കുന്ന പുരോ​ഹി​തൻ, ഒസീരിസ്‌ ഉയിർത്തെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു​വെന്ന സന്തോ​ഷ​വാർത്ത പ്രഖ്യാ​പി​ക്കു​മ്പോൾ ഈ വിലാപം ആനന്ദത്തി​നു വഴിമാ​റും. നിഗൂഢത നിഴലി​ച്ചി​രുന്ന ഈ സംഭവ​ങ്ങളെ ചുറ്റി​പ്പ​റ്റി​യാ​യി​രു​ന്നു ജീവി​തത്തെ സംബന്ധിച്ച ഈജി​പ്‌തു​കാ​രു​ടെ സകല പ്രത്യാ​ശ​യും നിലനി​ന്നി​രു​ന്നത്‌. മരണത്തിൽ രാജാവു മാത്രമല്ല, എല്ലാവ​രും ഒസീരി​സി​നെ പോലെ ആയിത്തീ​രും എന്നവർ വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു.

പ്രൊ​ഫ​സർ എസ്‌. എച്ച്‌. ഹുക്ക്‌ എഡിറ്റ്‌ ചെയ്‌ത ദ ലാബി​റിന്ത്‌ എന്ന പുസ്‌തകം ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “ദേവാം​ശ​സം​ഭൂ​ത​നായ രാജാ​വി​ന്റെ ജീവന്‌ ഭീഷണി​യാ​യി​രുന്ന ശക്തികൾ ഇഹലോ​ക​ത്തും പരലോ​ക​ത്തും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌ ഒസീരി​സി​നെ ചുറ്റി​പ്പ​റ്റി​യുള്ള ഈജി​പ്‌തി​ലെ പഴംപു​രാ​ണങ്ങൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌.” അതു​കൊണ്ട്‌, ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ലാബി​റിന്ത്‌, ദേവാം​ശ​സം​ഭൂ​ത​നായ രാജാ​വി​നെ ഇഹലോ​ക​ത്തി​ലെ​യും പരലോ​ക​ത്തി​ലെ​യും ശത്രു​ക്ക​ളിൽ നിന്ന്‌, എന്തി​നേറെ പറയുന്നു, മരണത്തിൽ നിന്നു പോലും, സംരക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യി വിശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു.

കാല​ക്ര​മ​ത്തിൽ, അമർത്യ ജീവൻ സംബന്ധിച്ച വിശ്വാ​സം പുരാതന ഈജി​പ്‌തി​ലും പുരാതന ലോക​ത്തെ​ല്ലാ​യി​ട​ത്തും രൂഢമൂ​ല​മാ​യി​ത്തീർന്നു. തുടർന്നുള്ള നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളിൽ ആത്മാവി​ന്റെ അമർത്യത സംബന്ധിച്ച പഠിപ്പി​ക്കൽ വികാസം പ്രാപി​ച്ച​പ്പോൾ, അതു രാജാ​ക്ക​ന്മാർ മാത്രമല്ല, മുഴു​മ​നു​ഷ്യ​വർഗ​വും സർവാ​ത്മനാ സ്വീക​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഒട്ടും താമസ​മു​ണ്ടാ​യില്ല.

ക്രേത്ത​യി​ലേത്‌

ഈജി​പ്‌തിൽ, ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലുന്ന വഴിക​ളോ​ടു കൂടിയ കെട്ടിടം നിർമി​ക്ക​പ്പെട്ട്‌ ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്കു ശേഷം ക്രേത്ത ദ്വീപി​ലെ നോസ​സി​ലും അതു​പോ​ലെ ഒരെണ്ണം പണിയ​പ്പെ​ട്ട​താ​യി ആളുകൾ വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നു. ഇന്നും അതിന്റെ സ്ഥാനം കൃത്യ​മാ​യി തിരി​ച്ച​റി​യാൻ കഴിഞ്ഞി​ട്ടില്ല. എങ്കിലും രേഖകൾ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നത്‌ അതു മാതൃ​ക​യിൽ ഈജി​പ്‌തി​ലേ​തി​നോ​ടു സമാന​മാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും അതി​നെ​ക്കാൾ വളരെ ചെറു​താ​യി​രു​ന്നു എന്നാണ്‌.a “ലാബി​റിന്ത്‌” എന്ന ഇംഗ്ലീഷ്‌ വാക്കിന്‌ ഒരുപക്ഷേ ലാബ്രിസ്‌—വിശുദ്ധ കാളയു​ടെ രണ്ടു കൊമ്പു​കളെ പ്രതി​നി​ധീ​ക​രി​ക്കുന്ന ഇരുത​ല​യുള്ള ഒരു കോടാ​ലി—എന്ന വാക്കു​മാ​യി ബന്ധമു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാം. പുരാ​ണങ്ങൾ ആഴമായി സ്വാധീ​നം ചെലു​ത്തിയ മിനോ​വൻ (ക്രേത്ത​രു​ടെ) ആരാധ​ന​യിൽ ഈ കാളയ്‌ക്ക്‌ ഒരു മുഖ്യ സ്ഥാനമു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളോ​ടു കൂടി ക്രേത്ത​യിൽ നിർമിച്ച കെട്ടിടം പുരാ​ണ​ങ്ങ​ളിൽ ഖ്യാതി നേടി. കാരണം കാളത്ത​ല​യോ​ടു​കൂ​ടിയ മിനോ​ട്ടോർ എന്ന ഒരു പൗരാ​ണിക മനുഷ്യൻ അവിടെ താമസി​ച്ചി​രു​ന്ന​താ​യി വിശ്വ​സി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നു. ഈ ജീവിക്കു ജന്മം നൽകി​യത്‌ ക്രേത്ത​യി​ലെ രാജാ​വായ മിനോ​സി​ന്റെ പത്‌നി​യാ​യി​രുന്ന പാസി​ഫ​യി​യാ​യി​രു​ന്നു എന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. അങ്ങനെ​യാണ്‌ അതിന്‌ “മിനോ​സി​ന്റെ കാള” എന്നർഥം വരുന്ന മിനോ​ട്ടോർ എന്ന പേരു കിട്ടി​യതു പോലും. പുരാണം പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, ഏഥൻസ്‌ നഗരം ക്രേത്ത​യു​മാ​യുള്ള ഒരു യുദ്ധത്തിൽ പരാജ​യ​മ​ട​യു​ക​യും അവിട​ത്തു​കാർ ഓരോ ഒമ്പതു വർഷത്തി​ലും 14 യുവജ​ന​ങ്ങളെ—7 ആൺകു​ട്ടി​ക​ളെ​യും 7 പെൺകു​ട്ടി​ക​ളെ​യും—മിനോ​ട്ടോ​റിന്‌ ബലിയാ​യി നൽകാൻ നിർബ​ന്ധി​ത​രാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. അവരെ ഈ കെട്ടി​ട​ത്തി​നു​ള്ളി​ലേക്കു വിടും. അവിടെ വഴി​തെറ്റി അലഞ്ഞു​തി​രി​യുന്ന അവരെ അവസാനം മിനോ​ട്ടോർ പിടി​ച്ചു​വി​ഴു​ങ്ങും എന്നായി​രു​ന്നു വിശ്വാ​സം.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും കാല​ക്ര​മ​ത്തിൽ, തെസ്യൂസ്‌ എന്ന ഒരു യുവാവ്‌, പുരാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലെ ഈ ഭീകര​രൂ​പി​യെ വകവരു​ത്തുക എന്ന വെല്ലു​വി​ളി​പ​ര​മായ ദൗത്യം ഏറ്റെടുത്ത്‌ ആ കെട്ടി​ട​ത്തി​നു​ള്ളിൽ കടന്നു. തന്റെ വാൾ ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ തെസ്യൂസ്‌ മിനോ​ട്ടോ​റി​നെ കൊന്നു​വെന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇറങ്ങി​പ്പോ​കു​ന്ന​തി​നുള്ള വഴി മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ വേണ്ടി കെട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ പ്രവേ​ശ​ന​മാർഗം മുതൽ തെസ്യൂസ്‌ ഒരു സ്വർണ​നൂൽ ഇട്ടിരു​ന്നു. മിനോ​ട്ടോ​റി​നെ കൊന്ന ശേഷം ആ സ്വർണ​നൂൽ നോക്കി വഴി കണ്ടുപി​ടിച്ച്‌ അദ്ദേഹം പുറത്തു​ക​ടന്നു. ആ നൂൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു നൽകി​യത്‌ മിനോസ്‌ രാജാ​വി​ന്റെ പുത്രി​യായ ആരിയാ​ഡ്‌നി ആയിരു​ന്നു.

ക്രേത്ത​യി​ലെ കെട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ ഒരു സാങ്കൽപ്പിക മാതൃക ഉണ്ടാക്കിയ മൈക്കൽ ആർട്ടൺ ഇപ്രകാ​രം വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി: “ഓരോ മനുഷ്യ​ന്റെ​യും ജീവിതം ഒരു ലാബി​റി​ന്താണ്‌. അതിന്റെ കേന്ദ്ര​ഭാ​ഗ​ത്താണ്‌ അയാളു​ടെ മരണം പതിയി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. എന്നാൽ മരണത്തി​നു ശേഷം പോലും അസ്‌തി​ത്വ​ത്തിൽ നിന്ന്‌ ഇല്ലാതാ​കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ ഒരു മെയ്‌സ്സി​ലൂ​ടെ അയാൾ ഒരിക്കൽക്കൂ​ടി കടന്നു​പോ​കു​ന്നു​ണ്ടാ​കാം.” ഈ വീക്ഷണ​കോ​ണിൽ കൂടി നോക്കു​മ്പോൾ, ആ കെട്ടി​ട​ത്തിൽ നിന്നുള്ള പുരാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലെ തെസ്യൂ​സി​ന്റെ രക്ഷപ്പെടൽ, അവന്റെ പുനർജ​ന്മത്തെ, മരണത്തിൽ നിന്നുള്ള രക്ഷപ്പെ​ട​ലി​നെ ആണു പ്രതീ​ക​പ്പെ​ടു​ത്തി​യത്‌. മാനുഷ അമർത്യ​തയെ കുറി​ച്ചുള്ള പഠിപ്പി​ക്ക​ലാണ്‌ ഇവി​ടെ​യും വ്യക്തമാ​കു​ന്നത്‌.

ഗ്രീസും റോമും

പുരാതന ക്രേത്ത​യിൽ ഉണ്ടായി​രുന്ന ആ കെട്ടി​ട​ത്തി​ന്റെ മാതൃക നോസ​സിൽ നിന്നു കണ്ടെടു​ക്ക​പ്പെട്ട നാണയ​ങ്ങ​ളിൽ കാണാ​വു​ന്ന​താണ്‌. ഗ്രീക്കു​കാ​രും റോമാ​ക്കാ​രും ഈ മാതൃക അനുക​രി​ക്കാൻ അധികം താമസ​മു​ണ്ടാ​യില്ല. സേമോസ്‌ എന്ന മെഡി​റ്റ​റേ​നി​യൻ ദ്വീപി​ലും ലെമ്‌നോസ്‌ എന്ന ദ്വീപി​ലും ഉണ്ടായി​രുന്ന ഇത്തരത്തി​ലുള്ള രണ്ടു കെട്ടി​ട​ങ്ങളെ കുറിച്ചു പ്ലിനി പരാമർശി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. ലെമ്‌നോ​സി​ലെ കെട്ടിടം അതിലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന 150 സ്‌തം​ഭ​ങ്ങ​ളു​ടെ മനോ​ഹാ​രി​ത​യ്‌ക്കു പുകഴ്‌പെ​റ്റ​താ​യി​രു​ന്നു. തന്നെക്കാൾ മുമ്പു ജീവി​ച്ചി​രുന്ന വാറോ എന്ന എഴുത്തു​കാ​രൻ പരാമർശിച്ച, സങ്കീർണ​മായ വിധത്തിൽ പണിതി​രുന്ന ഇട്രു​റി​യ​യി​ലെ ഒരു ശവകു​ടീ​രത്തെ കുറി​ച്ചും പ്ലിനി സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നുണ്ട്‌. അതിൽ ഒരു ഭൂഗർഭ ലാബി​റിന്ത്‌ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു എന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇതിനു പക്ഷേ, മതിയായ തെളി​വു​കൾ ഇല്ല.

പോം​പൈ നഗരത്തിൽ—പൊ.യു. 79-ൽ വെസൂ​വി​യസ്‌ പർവതം പൊട്ടി​ത്തെ​റി​ച്ച​പ്പോൾ ഈ നഗരം നശിപ്പി​ക്ക​പ്പെട്ടു—ചുരു​ങ്ങിയ പക്ഷം മോടി​യുള്ള രണ്ടു ലാബി​റി​ന്തു​കൾ എങ്കിലും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അതിൽ ഒന്നായ ഹൗസ്‌ ഓഫ്‌ ദ ലാബി​റിന്ത്‌, തെസ്യൂ​സും മിനോ​ട്ടോ​റും തമ്മിലുള്ള പോരാ​ട്ടത്തെ ചിത്രീ​ക​രി​ക്കുന്ന, അനന്യ​സാ​ധാ​ര​ണ​മായ ഒരു മൊ​സൈക്‌ തറയ്‌ക്കു പേരു​കേ​ട്ട​താണ്‌. എഴുത്തു​കാ​ര​നായ മാഴ്‌സെൽ ബ്രി​യോൺ വാദി​ക്കു​ന്നത്‌ ഇത്‌ “മനുഷ്യ ജീവി​ത​ത്തെ​യും അമർത്യത എന്ന അനുഗൃ​ഹീ​ത​മായ അവസ്ഥ പ്രാപി​ക്കു​ന്ന​തി​നു മുമ്പ്‌ ഇഹലോ​ക​ത്തി​ലും പരലോ​ക​ത്തി​ലും ആത്മാവി​നു നടത്തേ​ണ്ടി​വ​രുന്ന ദുഷ്‌ക​ര​മായ യാത്ര​ക​ളെ​യും ആണു പ്രതി​നി​ധാ​നം ചെയ്യു​ന്നത്‌” എന്നാണ്‌.

തുറസ്സായ സ്ഥലങ്ങളി​ലും പാത​യോ​ര​ങ്ങ​ളി​ലു​മൊ​ക്കെ ഉണ്ടാക്കി​യി​രുന്ന, ലാബി​റി​ന്തു​ക​ളു​ടെ മാതൃ​ക​കൾക്കു​ള്ളിൽ കളിക്കുക പുരാതന റോമൻ ലോക​ത്തി​ലെ കുട്ടി​ക​ളു​ടെ പതിവാ​യി​രു​ന്നു. കുഴി​ച്ചെ​ടു​ക്ക​പ്പെട്ട റോമൻ ഗ്രാമീണ വസതി​ക​ളി​ലെ​യും നഗര കെട്ടി​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും മൊ​സൈക്‌ തറകളി​ലെ ലാബി​റിന്ത്‌ മാതൃ​ക​ക​ളു​ടെ ധാരാളം അവശി​ഷ്ടങ്ങൾ ഇന്നു യൂറോ​പ്പിൽ ഉടനീളം ഉണ്ട്‌. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, ഇതുമാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട പൗരാ​ണിക ആശയങ്ങൾ പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ മറ്റിട​ങ്ങ​ളി​ലേ​ക്കും വ്യാപി​ച്ചു.

അനേകം രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌

മൈസൂ​റി​ലെ ഹലേബിഡ്‌ ക്ഷേത്ര​ത്തി​ന്റെ ചിത്ര​പ്പ​ണി​കൾ ചെയ്‌ത ചുവരി​ന്റെ ഒരു ഭാഗത്ത്‌ ലാബി​റി​ന്തി​ന്റെ ഒരു മാതൃ​ക​യുണ്ട്‌. പൊ.യു. ഏകദേശം 13-ാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ നിർമി​ക്ക​പ്പെട്ട അതിൽ ചിത്രീ​ക​രി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ മഹാഭാ​ര​ത​ത്തി​ലെ ഒരു സംഭവ​ശ​ക​ല​മാണ്‌.

ദുഷ്ടാ​ത്മാ​ക്കൾക്കു നേർരേ​ഖ​യിൽ മാത്രമേ പറക്കാൻ കഴിയൂ എന്നായി​രു​ന്നു ചൈന​ക്കാ​രു​ടെ വിശ്വാ​സം. അതു​കൊണ്ട്‌, വീടുകൾ, നഗരങ്ങൾ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളിൽ നിന്നെ​ല്ലാം ഇവയെ അകറ്റി​നി​റു​ത്തു​ന്ന​തിന്‌ അവർ ലളിത​മായ ലാബി​റി​ന്തു​ക​ളു​ടെ മാതൃ​ക​യി​ലുള്ള പ്രവേ​ശ​ന​മാർഗങ്ങൾ പണിതി​രു​ന്നു.

സ്‌കാൻഡി​നേ​വി​യ​യിൽ, ബാൾട്ടിക്‌ കടലിന്റെ തീരങ്ങ​ളിൽ, 600-ലധികം ശിലാ​നിർമിത ലാബി​റി​ന്തു​കൾ ഉണ്ട്‌. അവയിൽ അനേക​വും നിർമി​ച്ചത്‌ അവിടത്തെ മുക്കു​വ​രാ​യി​രു​ന്നു എന്നു പറയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. അവയ്‌ക്കു​ള്ളിൽ കൂടി നടന്നാൽ വല നിറയെ മത്സ്യം കിട്ടു​മെ​ന്നും ആപത്തൊ​ന്നും പിണയാ​തെ മടങ്ങി​യെ​ത്താൻ കഴിയു​മെ​ന്നും ഉള്ള അന്ധവി​ശ്വാ​സം അവർക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

സെന്റ്‌ ആഗ്നസിൽ—ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ കോൺവോ​ളി​ന്റെ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റൻ തീരത്തി​ന​ടു​ത്താ​യി സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന ഒരു കൊച്ചു ദ്വീപാ​ണിത്‌—ഒരു മെയ്‌സ്സുണ്ട്‌. നേരത്തെ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​തി​ന്റെ അതേ സ്ഥാനത്ത്‌ ഒരു പ്രകാ​ശ​ഗോ​പുര സൂക്ഷി​പ്പു​കാ​രൻ 1726-ൽ പുതു​ക്കി​പ്പ​ണി​ത​താണ്‌ ഇത്‌.

എന്നാൽ, ഇത്തരം വഴികൾ ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ പള്ളിക​ളിൽ സ്ഥാനം പിടി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു എന്നതാണ്‌ അനേക​രി​ലും വിശേ​ഷാൽ താത്‌പ​ര്യം ഉണർത്തുന്ന സംഗതി. ചില ഉദാഹ​ര​ണങ്ങൾ പരിചി​ന്തി​ക്കുക.

ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളും ദിക്കടപ്പൻ വഴിക​ളും ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തിൽ

ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ ആരാധ​നാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ കാണ​പ്പെ​ടു​ന്ന​വ​യിൽ ശ്രദ്ധേ​യ​മായ ഒന്നാണ്‌ ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ ബ്രി​സ്റ്റോ​ളി​ലുള്ള സെന്റ്‌ മേരി റെഡ്‌ക്ലിഫ്‌ പള്ളിയു​ടെ മേൽക്കൂ​ര​യിൽ ഉള്ളത്‌. തടിയിൽ കൊത്തി​യു​ണ്ടാ​ക്കിയ വൃത്താ​കൃ​തി​യി​ലുള്ള ഈ അലങ്കാ​ര​പ്പണി ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളിൽ ഏറ്റവും ചെറി​യ​വ​യു​ടെ ഗണത്തിൽ പെടുന്ന ഒന്നാണ്‌. 15-ാം നൂറ്റാ​ണ്ടിൽ പണിത, വെറും 20 സെന്റി​മീ​റ്റർ വ്യാസ​മുള്ള ഇതിൽ, സ്വർണ​നി​റ​ത്തി​ലും കറുപ്പു​നി​റ​ത്തി​ലു​മുള്ള ചായമാ​ണു പൂശി​യി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളിൽ ഏറ്റവും പ്രസി​ദ്ധി​യാർജി​ച്ചത്‌, ഫ്രാൻസി​ലെ ഷാർട്രെ കത്തീ​ഡ്ര​ലിൽ ഉള്ളതാണ്‌. 1235-ൽ, വെള്ളക്ക​ല്ലു​ക​ളും നീലക്ക​ല്ലു​ക​ളും ഉപയോ​ഗി​ച്ചു പണിത അതിനു 10 മീറ്റർ വ്യാസ​മുണ്ട്‌.

ഫ്രാൻസി​ലും ഇറ്റലി​യി​ലും മധ്യകാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തിൽ പണിത മറ്റു കത്തീ​ഡ്ര​ലു​ക​ളു​ടെ​യും പള്ളിക​ളു​ടെ​യും തറയിൽ വലിയ ദിക്കടപ്പൻ വഴിക​ളു​ടെ മാതൃ​കകൾ ഉണ്ടാക്കി​യി​രു​ന്നു. ആംയാൻ, ബൈയൂ, ഓർലി​യൻസ്‌, റാവെന, ടുലൂസ്‌ എന്നിവി​ട​ങ്ങ​ളി​ലെ പള്ളിക​ളി​ലും കത്തീ​ഡ്ര​ലു​ക​ളി​ലും ഉള്ളവ ഇതിന്‌ ഉദാഹ​ര​ണ​ങ്ങ​ളാണ്‌. റെയിം​സി​ലു​ള്ളത്‌ 200 വർഷം മുമ്പ്‌ നശിപ്പി​ക്ക​പ്പെട്ടു. മിർപ്വാ കത്തീ​ഡ്ര​ലിൽ ഉള്ള ഇത്തരം നിർമി​തി​യു​ടെ പ്രത്യേ​കത അതിന്റെ കേന്ദ്ര​ഭാ​ഗത്ത്‌ ഒരു മിനോ​ട്ടോർ ഉണ്ട്‌ എന്നതാണ്‌.

ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ ആരാധ​നാ​ല​യ​ങ്ങ​ളിൽ, ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴികൾ ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​യ​തി​നെ കുറിച്ച്‌ ഒരു പ്രമാ​ണ​ഗ്രന്ഥം ഇപ്രകാ​രം പറയുന്നു: “പുറജാ​തീയ ഉത്ഭവമുള്ള ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴികൾ ക്രൈ​സ്‌തവ ലോക​ത്തി​ലേക്കു കടന്നു​വ​രാൻ വഴി​യൊ​രു​ക്കി​യത്‌ മധ്യകാ​ല​ഘ​ട്ട​ത്തി​ലെ ക്രിസ്‌തീയ സഭയാണ്‌. അതിന്റെ ഡി​സൈ​നിൽ ക്രിസ്‌തീയ പ്രതീ​കങ്ങൾ കൂടി ഉൾപ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ സഭ അതു സ്വന്തം ഉപയോ​ഗ​ത്തിന്‌ അനു​യോ​ജ്യ​മായ രീതി​യിൽ രൂപകൽപ്പന ചെയ്‌തെ​ടു​ത്തു.” അങ്ങനെ, പുരാതന ഈജി​പ്‌തിൽ വേരുറച്ച ഒരു പൗരാ​ണിക വിശ്വാ​സ​ത്തോ​ടുള്ള യോജി​പ്പിൽ ഒരു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​യു​ടെ ജീവി​തത്തെ ചിത്രീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നാണ്‌ വ്യക്തമാ​യും ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തി​ലെ സഭകൾ ഇവ ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്നത്‌.

കുരി​ശു​യു​ദ്ധ ഭടന്മാർ യെരൂ​ശ​ലേ​മി​ലേക്കു നടത്തിയ യാത്രകൾ അഭിന​യി​ക്കു​ന്ന​തി​നും പള്ളിക​ളി​ലെ ദിക്കടപ്പൻ വഴികൾ ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിന്റെ മധ്യഭാ​ഗത്ത്‌ എത്തി​ച്ചേ​രു​ന്നത്‌ യെരൂ​ശ​ലേ​മിൽ എത്തുന്ന​തി​നെ​യും രക്ഷ പ്രാപി​ക്കു​ന്ന​തി​നെ​യും പ്രതീ​ക​പ്പെ​ടു​ത്തി. ചില ഭക്തന്മാർ, പാപങ്ങൾ ക്ഷമിച്ചു​കി​ട്ടു​ന്ന​തിന്‌ ഒന്നുകിൽ അതിലൂ​ടെ മുഴു​ദൂ​ര​വും മുട്ടി​ന്മേൽ ഇഴഞ്ഞു​നീ​ങ്ങു​ക​യോ അല്ലെങ്കിൽ അതിനു​ള്ളിൽ കൂടി നടക്കു​ക​യോ—വിശു​ദ്ധ​നാ​ട്ടി​ലേ​ക്കുള്ള തീർഥാ​ട​ന​ത്തി​നു പകരമെന്ന നിലയിൽ—ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു.

മേൽമ​ണ്ണിൽ നിർമിച്ച ദിക്കടപ്പൻ വഴികൾ

12-ഉം 13-ഉം നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളിൽ, ദിക്കടപ്പൻ വഴികൾ മണ്ണിൽ വെട്ടി​യു​ണ്ടാ​ക്കാൻ തുടങ്ങി. പ്രത്യേ​കി​ച്ചും ഇംഗ്ലണ്ടിൽ ആയിരു​ന്നു ഇത്തരം നിർമി​തി​കൾ ഉണ്ടായി​രു​ന്നത്‌. അവയിൽ പലതും പിന്നീട്‌ വിനോ​ദ​പ​ര​മായ ആവശ്യ​ങ്ങൾക്കു വേണ്ടി ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി. എങ്കിലും അവ കാഴ്‌ച​യ്‌ക്കു പള്ളിക​ളിൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്ന​വ​യോ​ടു സമാന​മാ​യി​രു​ന്ന​തി​നാൽ, ചില ആളുകൾ അവയ്‌ക്ക്‌ ഒരു മതപര​മായ പ്രാധാ​ന്യ​വും കൽപ്പി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. മേൽമ​ണ്ണിൽ ഉണ്ടാക്കിയ, ലോക​ത്തി​ലെ ഇത്തരം നിർമി​തി​ക​ളിൽ ഏറ്റവും വലിയ​തിന്‌ 800 വർഷത്തി​ല​ധി​കം പഴക്കമുണ്ട്‌ എന്നാണു ചില അധികൃ​ത​രു​ടെ നിഗമനം. എസിക്‌സ്‌ എന്ന കൗണ്ടി​യി​ലെ സാഫ്രൺ വോൽഡൺ പട്ടണത്തി​ലുള്ള തുറസ്സായ ഒരു പൊതു​സ്ഥ​ല​ത്താണ്‌ ഇതു സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നത്‌. കോണു​ക​ളിൽ കൊത്തളം പോലെ ഉയർന്നു​നിൽക്കുന്ന വലിയ നാലു ഭാഗങ്ങൾ അതിനെ അനന്യ​സാ​ധാ​രണം ആക്കിത്തീർക്കു​ന്നു. അതിലെ നടപ്പാ​ത​യ്‌ക്ക്‌ ഏകദേശം 2 കിലോ​മീ​റ്റർ നീളമുണ്ട്‌.

അതിന്റെ ചരി​ത്ര​പ​ര​വും പൗരാ​ണി​ക​വു​മായ വശങ്ങൾ ബന്ധിപ്പി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു ഡബ്ലിയു. എച്ച്‌. മാത്യൂസ്‌ പറഞ്ഞത്‌, മതപര​മാ​യി പ്രാധാ​ന്യ​മുള്ള ദിക്കടപ്പൻ വഴിക​ളെ​യും ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളെ​യും “ദൈവ​കൃ​പ​യാ​കുന്ന ആരിയാ​ഡ്‌നി നൂലിന്റെ സഹായ​ത്തോ​ടെ മാത്രം സുരക്ഷി​ത​മാ​യി പുറത്തു കടക്കാൻ കഴിയുന്ന, ഇഹലോക ജീവി​ത​ത്തി​ലെ പ്രലോ​ഭ​ന​ങ്ങ​ളാ​കുന്ന ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളു​ടെ പ്രതീ​ക​മാ​യി കണക്കാ​ക്കാ​വു​ന്ന​താണ്‌” എന്നാണ്‌.—ദിക്കടപ്പൻ വഴിക​ളും ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളും—അവയുടെ ചരി​ത്ര​വും വികാ​സ​വും (ഇംഗ്ലീഷ്‌).

ഈ നിർമി​തി​കൾക്കു പുറജാ​തീയ ഉത്ഭവമാണ്‌ ഉള്ളതെ​ങ്കി​ലും അവ ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തിൽ ചിര​പ്ര​തിഷ്‌ഠ നേടി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ നിങ്ങൾക്ക്‌ അതിശയം തോന്നു​ന്നു​ണ്ടോ? സത്യ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​ത്വ​ത്തിന്‌ പുറജാ​തീയ അന്ധവി​ശ്വാ​സ​വു​മാ​യി എന്തെങ്കി​ലും യോജി​പ്പു​ണ്ടാ​യി​രി​ക്കാൻ കഴിയു​മോ?

ക്രിസ്‌തീയ വിശ്വാ​സ​വു​മാ​യി യോജി​പ്പി​ലോ?

ചുറ്റി​ച്ചു​ഴ​ലും വഴിക​ളു​ടെ ചരിത്രം കൗതുകം ഉണർത്തു​ന്നതു തന്നെയാ​ണെ​ങ്കി​ലും, അവയു​മാ​യി ബന്ധപ്പെട്ട വിശ്വാ​സങ്ങൾ ക്രിസ്‌തീയ വിശ്വാ​സ​ത്തി​നു നിരക്കു​ന്നതല്ല. ഒരു വ്യക്തി​യു​ടെ മരണ​ശേ​ഷ​വും തുടർന്നു ജീവി​ക്കുന്ന, ശരീര​ത്തിൽ നിന്നു വേർപെ​ട്ട​തും വ്യത്യ​സ്‌ത​വു​മായ എന്തോ ഒന്ന്‌ മനുഷ്യന്‌ ഉള്ളതായി ബൈബി​ളിൽ ഒരിട​ത്തും പറയു​ന്നില്ല. പകരം, മരിക്കു​മ്പോൾ മുഴു​വ്യ​ക്തി​യും മരിക്കു​ന്നു എന്നാണ്‌ അതു പഠിപ്പി​ക്കു​ന്നത്‌. ബൈബിൾ ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “പാപം ചെയ്യുന്ന ദേഹി [വ്യക്തി] മരിക്കും.”—യെഹെ​സ്‌കേൽ 18:4.

ദൈവ​വ​ച​ന​മാ​യ ബൈബിൾ ശക്തിയു​ള്ള​താണ്‌. അതിനെ ഉപമി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നത്‌ ഒരു വാളി​നോ​ടാണ്‌, “ആത്മാവി​ന്റെ വാൾ.” യഥാർഥ​ത്തിൽ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന, അമാനു​ഷ​നും അദൃശ്യ​നു​മായ ഒരു ആത്മവ്യ​ക്തി​യെ​യും അവന്റെ ഭൂതങ്ങ​ളെ​യും—പുരാ​ണ​ങ്ങ​ളിൽ മാത്രം സ്ഥിതി​ചെ​യ്യുന്ന ഒരു മിനോ​ട്ടോ​റെയല്ല—കീഴട​ക്കാ​നാ​യി ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ ഈ വാൾ വിദഗ്‌ധ​മാ​യി ഉപയോ​ഗി​ക്കു​ന്നു. (എഫെസ്യർ 6:12, 17) അങ്ങനെ, അവർക്ക്‌ തകർക്കാ​നാ​വാത്ത വിശ്വാ​സ​വും രക്ഷയുടെ ഉറപ്പുള്ള പ്രത്യാ​ശ​യു​മുണ്ട്‌. ഇത്‌ ഈ വ്യവസ്ഥി​തി​യു​ടെ സമാപ​നത്തെ അതിജീ​വി​ച്ചു നീതി​നി​ഷ്‌ഠ​മായ ഒരു പുതിയ ലോക​ത്തി​ലേക്കു പ്രവേ​ശി​ക്കാൻ അവരെ സഹായി​ക്കും—പുരാ​ണ​ങ്ങ​ളി​ലുള്ള വിശ്വാ​സം കൊണ്ട്‌ ഒരിക്ക​ലും സാധി​ക്കാത്ത ഒരു സംഗതി​യാ​ണിത്‌.—2 പത്രൊസ്‌ 3:13.

[അടിക്കു​റി​പ്പു​കൾ]

[22-ാം പേജിലെ ചതുരം]

വിനോ​ദ​ത്തി​നു വേണ്ടി​യുള്ള മെയ്‌സ്സു​കൾ

അറുനൂറ്‌ വർഷം മുമ്പ്‌, ഒരു പുതിയ തരം മെയ്‌സ്സ്‌ ജന്മം​കൊ​ണ്ടു. മതപര​മായ പ്രാധാ​ന്യ​മൊ​ന്നും ഇല്ലാതി​രുന്ന അത്‌ അലങ്കാ​ര​ത്തി​നു വേണ്ടി​യാ​യി​രു​ന്നു നിർമി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടത്‌. വൈകാ​തെ, ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ​ങ്ങും ഉള്ള പൂന്തോ​ട്ട​ങ്ങ​ളിൽ ലളിത​മായ മെയ്‌സ്സു​കൾ സാധാ​ര​ണ​മാ​യി​ത്തീർന്നു. കാല​ക്ര​മ​ത്തിൽ, ഇവ കൂടുതൽ സങ്കീർണ​മായ ഡി​സൈ​നു​ക​ളിൽ നിർമി​ക്കാൻ തുടങ്ങി. അവയിലെ നടപ്പാ​ത​ക​ളു​ടെ ഓരങ്ങ​ളിൽ വീഞ്ഞമരം നിരനി​ര​യാ​യി നട്ടുപി​ടി​പ്പി​ക്കുക പതിവാ​യി. ഈ മരങ്ങൾ ഭംഗി​യാ​യി വെട്ടി​നി​റു​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്നു.

സമീപ​വർഷ​ങ്ങ​ളിൽ ലോക​മെ​മ്പാ​ടു​മാ​യി സങ്കീർണ​മായ അനേകം ആധുനിക ഡി​സൈ​നു​കൾ രംഗ​ത്തെ​ത്തി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. കുട്ടി​ക​ളും മുതിർന്ന​വ​രും ഒരു​പോ​ലെ അവ ഇഷ്ടപ്പെ​ടു​ന്നു. അവയ്‌ക്ക്‌ എത്ര രസകര​മാ​യി​രി​ക്കാൻ കഴിയു​മെ​ന്നോ!

[24-ാം പേജിലെ ചതുരം/ചിത്രം]

ക്രൈ​സ്‌ത​വ​ലോ​ക​ത്തിൽ ലാബി​റി​ന്തു​ക​ളു​ടെ ഉപയോ​ഗം

ലണ്ടനിലെ വെസ്റ്റ്‌മി​നി​സ്റ്റർ ആബിയിൽ ഈയി​ട​യ്‌ക്ക്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാൻ തുടങ്ങി​യ​താണ്‌ എബ്രോ​യി​ഡറി ചെയ്‌ത ഈ പുതിയ അൾത്താ​ര​ത്തു​ണി. മധ്യത്തിൽ ഒരു ലാബി​റിന്ത്‌ ഉള്ളതും അതിന്റെ അപ്പുറ​ത്തും ഇപ്പുറ​ത്തും “Α” (ആൽഫ, “THE BEGINNING” [“ആദി”]) എന്നും “Ω” (ഒമേഗ, “THE END” [“അന്തം”]) എന്നും എഴുതി​യി​രി​ക്കു​ന്ന​തും ശ്രദ്ധി​ക്കുക. ഈ ലാബി​റിന്ത്‌ ഡി​സൈ​നി​ന്റെ നടുവി​ലാ​യി യഹോ​വയെ കുറി​ക്കുന്ന ”I AM” എന്ന്‌ എഴുതി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ജയിംസ്‌ രാജാ​വി​ന്റെ ഭാഷാ​ന്ത​ര​ത്തിൽ പുറപ്പാ​ടു 3:14-ൽ കൊടു​ത്തി​രി​ക്കുന്ന “I AM” തന്നെയാണ്‌ ഇതും. ഇത്‌, ലാബി​റി​ന്തും മതവും തമ്മിൽ കെട്ടു​പി​ണഞ്ഞു കിടക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ കൗതു​ക​മു​ണർത്തുന്ന ഒരു ആധുനിക ഉദാഹ​ര​ണ​മാണ്‌.

[കടപ്പാട]

ഫോട്ടോ: David Johnson

[21-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

ക്രേത്തയിലെ നോസ​സിൽ നിന്നു കണ്ടെടു​ക്ക​പ്പെട്ട, പൊ.യു.മു. 4-ഉം 5-ഉം നൂറ്റാ​ണ്ടു​ക​ളി​ലെ നാണയങ്ങൾ. അതിലെ ലാബി​റി​ന്തി​ന്റെ മാതൃ​ക​യും മിനോ​ട്ടോ​റി​നെ ചിത്രീ​ക​രി​ക്കുന്ന കാളത്ത​ല​യും ശ്രദ്ധി​ക്കു​ക

[കടപ്പാട]

Copyright British Museum

[23-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

മേൽമണ്ണിൽ നിർമി​ത​മായ ദിക്കടപ്പൻ വഴിക​ളിൽ ഏറ്റവും വലിയത്‌, ഇംഗ്ലണ്ടി​ലെ സാഫ്രൺ വോൽഡ​ണിൽ ഉള്ളത്‌

[കടപ്പാട്‌]

Courtesy Saffron Walden Tourist Office