റുവാ​ണ്ട​യി​ലെ ദുരന്തം—ആരാണ്‌ ഉത്തരവാ​ദി?

“‘ഒരു ടൂട്‌സി ആയതു​കൊണ്ട്‌ നീ മരിച്ചേ തീരൂ’ എന്നു പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ ഒരു അക്രമി 23 വയസ്സുള്ള ഹീററീ​യീസ്‌ എന്ന ഒരു മെക്കാ​നി​ക്കി​ന്റെ തല വെട്ടി​പ്പൊ​ളി​ച്ചു” എന്ന്‌ യു.എസ്‌.ന്യൂസ്‌ & വേൾഡ്‌ റിപ്പോർട്ട്‌ പറയു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

റുവാണ്ട എന്ന മധ്യാ​ഫ്രി​ക്കൻ ചെറു രാജ്യത്ത്‌ ഏപ്രിൽ, മേയ്‌ മാസങ്ങ​ളിൽ അതു​പോ​ലുള്ള രംഗങ്ങൾ എത്രയോ പ്രാവ​ശ്യം അരങ്ങേറി! ആ സമയത്ത്‌, റുവാ​ണ്ട​യു​ടെ തലസ്ഥാന നഗരമായ കിഗാ​ളി​യി​ലും പരിസ​ര​പ്ര​ദേ​ശ​ങ്ങ​ളി​ലു​മാ​യി യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ 15 സഭകളു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. നഗര​മേൽവി​ചാ​ര​ക​നായ ത്‌നാ​ബാ​നാ ഊഴെൻ ഒരു ടൂട്‌സി​യാ​യി​രു​ന്നു. എങ്ങും അക്രമം താണ്ഡവ​മാ​ടാൻ തുടങ്ങി​യ​പ്പോൾത്തന്നെ ആദ്യം കൊല്ല​പ്പെ​ട്ട​വ​രിൽ അദ്ദേഹ​വും ഭാര്യ​യും മകനും ഒമ്പതു വയസ്സുള്ള മകളു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു റുവാ​ണ്ട​ക്കാർ ദിവസേന കൊല്ല​പ്പെട്ടു, അങ്ങനെ എത്ര​യെത്ര ആഴ്‌ചകൾ. “വംശവി​ച്‌ഛേ​ദ​ന​ത്തി​ലൂ​ടെ​യും പകരം​വീ​ട്ട​ലു​ക​ളി​ലൂ​ടെ​യും കഴിഞ്ഞ ആറ്‌ ആഴ്‌ച​ക​ളി​ലാ​യി ഏതാണ്ട്‌ 2,50,000 ആളുകൾക്കു ജീവഹാ​നി നേരിട്ടു. 1970-കളുടെ മധ്യത്തിൽ കംബോ​ഡി​യ​യിൽ പ്രതി​യോ​ഗി​കളെ രക്തമൊ​ഴു​ക്കി ഉൻമൂ​ലനം ചെയ്‌ത കമർ റൂഴിനെ വെല്ലു​ന്ന​രീ​തി​യി​ലാ​യി​രു​ന്നു ഈ പകരം​വീ​ട്ട​ലു​കൾ” എന്ന്‌ മേലു​ദ്ധ​രിച്ച ന്യൂസ്‌മാ​ഗ​സിൻ മേയ്‌ മധ്യത്തിൽ റിപ്പോർട്ടു ചെയ്‌തു.

ടൈം മാഗസിൻ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞു: “നാസി ജർമനി​യെ അനുസ്‌മ​രി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു ആ രംഗം. ടൂട്‌സി​കൾ എന്നു തോന്നി​യ​തു​കൊ​ണ്ടു​മാ​ത്രം 500 പേരുടെ ഒരു കൂട്ടത്തിൽനി​ന്നു കുട്ടി​കളെ തിരഞ്ഞു​പി​ടി​ച്ചു. . . . ബൂററാ​രെ എന്ന തെക്കൻ പട്ടണത്തി​ലെ മേയർ വിവാഹം ചെയ്‌തി​രു​ന്നത്‌ ഒരു ടൂട്‌സി സ്‌ത്രീ​യെ ആയിരു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌, ഹൂട്ടൂ കർഷകർ [വേദനാ​ജ​ന​ക​മായ] ഒരു തിര​ഞ്ഞെ​ടു​പ്പു നടത്താൻ അദ്ദേഹ​ത്തോട്‌ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു: ഭാര്യ​യെ​യും കുട്ടി​ക​ളെ​യും രക്ഷിക്ക​ണ​മോ, എങ്കിൽ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളും സഹോ​ദ​രി​യു​മ​ട​ങ്ങുന്ന അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഭാര്യാ​കു​ടും​ബത്തെ വധിക്കാൻ വിട്ടു​കൊ​ടു​ക്കണം. അയാൾ അതിനു സമ്മതിച്ചു.”

കിഗാ​ളി​യിൽ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളു​ടെ പരിഭാ​ഷാ ഓഫീ​സിൽ ജോലി ചെയ്‌തി​രുന്ന ആറു പേരിൽ നാലു പേർ ഹൂട്ടൂ വംശജ​രും രണ്ടു പേർ ടൂട്‌സി വംശജ​രു​മാ​യി​രു​ന്നു. ആനാനി മ്‌ബാണ്ഡാ, മൂകാ​ഗീ​സാ​ഗരാ ഡെനീസ്‌ എന്നിവ​രാ​യി​രു​ന്നു ടൂട്‌സി​കൾ. കൊള്ള​ക്കാ​രു​മൊത്ത്‌ ആ വീട്ടി​ലേക്കു വന്ന പട്ടാള​ക്കാർ ഹൂട്ടൂ​ക​ളും ടൂട്‌സി​ക​ളും ഒത്തൊ​രു​മി​ച്ചു കഴിയു​ന്നതു കണ്ട്‌ കോപാ​കു​ല​രാ​യി​ത്തീർന്നു. അങ്ങനെ മ്‌ബാ​ണ്ഡാ​യെ​യും ഡെനീ​സി​നെ​യും കൊല്ല​ണ​മെ​ന്നാ​യി അവർക്ക്‌.

ഹൂട്ടൂ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒരാളായ എയ്‌മാ​നി​യേൽ ന്‌ഗീ​രെന്റെ പറഞ്ഞു: “ഞങ്ങളുടെ ഇടയിൽ അവരുടെ ശത്രു​ക്കളെ കണ്ടതി​നാൽ ഞങ്ങളെ കൊല്ലു​മെന്നു ഭീഷണി​പ്പെ​ടു​ത്തി​ക്കൊണ്ട്‌ അവർ ഗ്രനേ​ഡി​ന്റെ പിന്നുകൾ വലിച്ചൂ​രാൻ തുടങ്ങി. . . . അവർ ഒരു വൻതുക ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. കൈവ​ശ​മു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന പണമെ​ല്ലാം ഞങ്ങൾ കൊടു​ത്തി​ട്ടും അവർക്കു തൃപ്‌തി​യാ​യില്ല. തങ്ങൾക്ക്‌ ഉപയോ​ഗി​ക്കാ​മെന്നു തോന്നി​യ​വ​യെ​ല്ലാം എടുത്തു​കൊ​ണ്ടു പോകാൻ അവർ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. പരിഭാ​ഷ​യ്‌ക്കാ​യി ഉപയോ​ഗി​ച്ചി​രുന്ന ലാപ്‌ടോപ്‌ കമ്പ്യൂ​ട്ട​റും ഫോ​ട്ടോ​സ്‌റ​റാ​ററ്‌ മെഷീ​നും ഞങ്ങളുടെ റേഡി​യോ​ക​ളും ഷൂസു​ക​ളും അങ്ങനെ പലതും അവർ എടുത്തു. ഞങ്ങളെ ആരെയും അവർ കൊന്നില്ല. പക്ഷേ ഇനിയും വരു​മെന്നു പറഞ്ഞ്‌ അവർ പെട്ടെന്നു സ്ഥലംവി​ട്ടു.”

പിന്നീ​ടു​ള്ള ദിവസ​ങ്ങ​ളിൽ, കൊള്ള​ക്കാർ വന്നു​കൊ​ണ്ടേ​യി​രു​ന്നു. ഓരോ പ്രാവ​ശ്യ​വും ഹൂട്ടൂ സാക്ഷികൾ തങ്ങളുടെ ടൂട്‌സി സുഹൃ​ത്തു​ക്കളെ കൊല്ല​രു​തേ​യെന്നു യാചിച്ചു. അവസാനം, മ്‌ബാ​ണ്ഡ​യ്‌ക്കും ഡെനീ​സി​നും അവിടെ പിന്നെ താമസി​ക്കു​ന്നത്‌ അങ്ങേയ​ററം അപകട​ക​ര​മാ​യി​ത്തീർന്നു. അതിനാൽ ടൂട്‌സി അഭയാർഥി​ക​ളോ​ടൊ​പ്പം അടുത്തുള്ള ഒരു സ്‌കൂ​ളി​ലേക്കു പോകാ​നുള്ള ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ നടത്തി. സ്‌കൂൾ ആക്രമി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ മ്‌ബാ​ണ്ഡാ​യും ഡെനീ​സും ഓടി​ര​ക്ഷ​പ്പെട്ടു. പല റോഡ്‌ ബ്ലോക്കു​ക​ളും അവർ വിജയ​പൂർവം കടന്നു. പക്ഷേ, അവസാനം ഒന്നിൽവെച്ച്‌ ടൂട്‌സി​ക​ളെ​ല്ലാം പിടി​ക്ക​പ്പെട്ടു, അക്കൂട്ട​ത്തിൽ മ്‌ബാ​ണ്ഡാ​യും ഡെനീ​സും കൊല്ല​പ്പെട്ടു.

പരിഭാ​ഷാ ഓഫീ​സിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തിയ പട്ടാള​ക്കാർക്കു മനസ്സി​ലാ​യി ടൂട്‌സി സാക്ഷികൾ സ്ഥലംവി​ട്ടു എന്ന്‌. പിന്നെ അവർ ഹൂട്ടൂ സഹോ​ദ​രൻമാ​രെ പൊതി​രെ തല്ലി. അപ്പോൾ സമീപത്ത്‌ ഒരു മോർട്ടാർസ്‌ഫോ​ട​ന​മു​ണ്ടാ​യി. സഹോ​ദ​രൻമാർ അവി​ടെ​നി​ന്നും ഒരു കണക്കിനു ജീവനും​കൊണ്ട്‌ രക്ഷപ്പെട്ടു.

രാജ്യ​ത്തു​ട​നീ​ളം കൊല​പാ​ത​കങ്ങൾ തുടർന്നു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. മരിച്ച​വ​രു​ടെ സംഖ്യ ഏതാണ്ട്‌ അഞ്ചുല​ക്ഷ​മെത്തി. അവസാനം, റുവാ​ണ്ട​യി​ലെ 80 ലക്ഷം നിവാ​സി​ക​ളിൽ 20 ലക്ഷത്തി​നും 30 ലക്ഷത്തി​നും ഇടയി​ലോ അതില​ധി​ക​മോ ആളുകൾ വീടു​വി​ട്ടു പോയി. അവരിൽ അനേക​രും സയർ, ടാൻസാ​നിയ എന്നീ അയൽരാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ അഭയം തേടി. നൂറു​ക​ണ​ക്കി​നു യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ വധിക്ക​പ്പെട്ടു. മററ്‌ അനേകം സാക്ഷികൾ രാജ്യ​ത്തി​നു വെളി​യി​ലുള്ള ക്യാമ്പു​ക​ളി​ലേക്കു മററു​ള്ള​വ​രോ​ടൊ​പ്പം പലായനം ചെയ്‌തു.

മുമ്പെ​ങ്ങു​മി​ല്ലാ​ഞ്ഞ​വി​ധ​മുള്ള അത്തരം കുരു​തി​കൾക്കും പലായ​ന​ങ്ങൾക്കും തിരി​കൊ​ളു​ത്തി​യത്‌ എന്തായി​രു​ന്നു? അതു തടയാൻ കഴിയു​മാ​യി​രു​ന്നോ? ആക്രമണം പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നു​മു​മ്പത്തെ അവസ്ഥ എന്തായി​രു​ന്നു?

ഹൂട്ടൂ​ക​ളും ടൂട്‌സി​ക​ളും

റുവാ​ണ്ട​യി​ലും അയൽരാ​ജ്യ​മായ ബുറൂ​ണ്ടി​യി​ലും ഹൂട്ടൂ​ക​ളും ടൂട്‌സി​ക​ളു​മുണ്ട്‌. ഹൂട്ടൂകൾ പൊതു​വേ ഉയരം കുറഞ്ഞ​വ​രും കരുത്തു​ള്ള​വ​രു​മായ ബാണ്ഡു വിഭാ​ഗ​ക്കാ​രാണ്‌. എന്നാൽ ടൂട്‌സി​കൾ സാധാ​ര​ണ​മാ​യി ഉയരം​കൂ​ടി​യ​വ​രും മൃദു​ചർമി​ക​ളു​മാണ്‌. ഇവർ വാററു​സി എന്നും അറിയ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഇരുരാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലും ജനസം​ഖ്യ​യു​ടെ 85 ശതമാ​ന​വും ഹൂട്ടൂ​ക​ളാണ്‌, 14 ശതമാനം ടൂട്‌സി​ക​ളും. 15-ാം നൂററാ​ണ്ടു​മു​തലേ ഇവർക്കി​ട​യി​ലെ ഏററു​മു​ട്ട​ലു​കൾ രേഖ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യി​ട്ടുണ്ട്‌. എന്നുവ​രി​കി​ലും, ഈ കാലഘ​ട്ട​ത്തിൽ ഏറിയ​പ​ങ്കും അവർ സമാധാ​ന​ത്തിൽ ജീവി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

സയറിനു കിഴക്ക്‌ ഏതാനും കിലോ​മീ​ററർ അകലെ​യുള്ള റുഗാണ്ട എന്ന ഗ്രാമ​ത്തിൽ ജീവി​ക്കുന്ന 3,000-ത്തോളം ഹൂട്ടൂ​ക​ളെ​യും ടൂട്‌സി​ക​ളെ​യും കുറിച്ച്‌ ഒരു 29 വയസ്സു​കാ​രി പറഞ്ഞത്‌ ഇതായി​രു​ന്നു: “ഞങ്ങൾ ഒന്നിച്ചു സമാധാ​ന​മാ​യി​ട്ടാ​ണു ജീവി​ച്ചു​പോ​ന്നത്‌.” പക്ഷേ, ഏപ്രി​ലിൽ ഹൂട്ടൂകൾ സംഘം​ചേർന്നു നടത്തിയ മിന്നലാ​ക്ര​മ​ണ​ങ്ങ​ളിൽ ആ ഗ്രാമ​ത്തി​ലെ ടൂട്‌സി​ക​ളിൽപ്പെട്ട മിക്കവാ​റും എല്ലാവ​രും വധിക്ക​പ്പെട്ടു. ദ ന്യൂ​യോർക്ക്‌ ടൈം​സി​ന്റെ വിശദീ​ക​രണം ഇതാ:

“ഈ ഗ്രാമ​ത്തി​ന്റെ സ്ഥിതി​വി​ശേ​ഷം​ത​ന്നെ​യാ​ണു റുവാ​ണ്ട​യു​ടെ​യും: ഹൂട്ടൂ​ക​ളും ടൂട്‌സി​ക​ളും ഒരുമി​ച്ചു ജീവി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. മിശ്ര​വി​വാ​ഹ​വും അവർക്കി​ട​യിൽ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. ഹൂട്ടൂ ആര്‌, ടൂട്‌സി ആര്‌ എന്നൊ​ന്നും ആരും ഗൗനി​ച്ചി​രു​ന്നില്ല.

“അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ, പെട്ടെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഒക്കെ കലങ്ങി​മ​റി​ഞ്ഞത്‌. ഏപ്രി​ലിൽ ഹൂട്ടൂ ജനക്കൂട്ടം കണ്ണിൽ കണ്ട ടൂട്‌സി​ക​ളെ​യെ​ല്ലാം വധിച്ചു​കൊണ്ട്‌ രാജ്യ​മൊ​ട്ടാ​കെ ആക്രമണം അഴിച്ചു​വി​ട്ടു. കൂട്ട​ക്കൊല ആരംഭി​ച്ച​തോ​ടെ, ടൂട്‌സി​കൾ ആത്മരക്ഷാർഥം പള്ളിക​ളി​ലേക്ക്‌ ഓടി​ക്ക​യറി. അവരെ പിന്തു​ടർന്ന ജനക്കൂട്ടം പുണ്യ​സ​ങ്കേ​ത​ങ്ങളെ രക്തക്കറ നിറഞ്ഞ ശവപ്പറ​മ്പു​ക​ളാ​ക്കി.”

ഈ കുരു​തി​കൾക്കുള്ള മൂല കാരണ​മെ​ന്താ​യി​രു​ന്നു? റുവാ​ണ്ട​യു​ടെ​യും ബുറൂ​ണ്ടി​യു​ടെ​യും പ്രസി​ഡൻറു​മാർ ഏപ്രിൽ 6-ന്‌ ഒരു വിമാന അപകട​ത്തിൽ കിഗാ​ളി​യിൽവെച്ചു കൊല്ല​പ്പെ​ട്ട​താ​യി​രു​ന്നു കാരണം. അവരി​രു​വ​രും ഹൂട്ടൂ​ക​ളാ​യി​രു​ന്നു. എങ്ങനെ​യോ ഈ സംഭവം കൂട്ടക്കു​രു​തി​ക്കുള്ള തീപ്പൊ​രി​യാ​യി. ടൂട്‌സി​കൾ മാത്രമല്ല, അവരുടെ അനുഭാ​വി​ക​ളെ​ന്നു​തോ​ന്നിയ ഹൂട്ടൂ​ക​ളും വധിക്ക​പ്പെട്ടു.

അതേസ​മ​യം​ത​ന്നെ, ടൂട്‌സി​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലുള്ള ആർ.പി.എഫ്‌ (റുവാണ്ടൻ പേട്രി​യോ​ട്ടിക്‌ ഫ്രണ്ട്‌), ഹൂട്ടൂ​നേ​തൃ​ത്വ​ത്തി​ലുള്ള ഗവൺമെൻറ്‌ സേനകൾ എന്നീ എതിർവി​ഭാ​ഗങ്ങൾ തമ്മിലുള്ള പോരാ​ട്ടം രൂക്ഷമാ​യി. ജൂലൈ ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും ഗവൺമെൻറ്‌ സേനയെ പരാജ​യ​പ്പെ​ടു​ത്തിയ ആർ.പി.എഫിന്റെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലാ​യി കിഗാ​ളി​യും റുവാ​ണ്ട​യു​ടെ ശേഷിച്ച മിക്ക ഭാഗങ്ങ​ളും. പ്രതി​കാ​ര​ന​ട​പ​ടി​കൾ ഭയന്ന്‌ ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കി​നു ഹൂട്ടൂകൾ ജൂലൈ ആദ്യ​ത്തോ​ടെ രാജ്യം വിട്ടു​പോ​യി.

ആരാണ്‌ ഉത്തരവാ​ദി?

ഏപ്രി​ലിൽ പെട്ടെ​ന്നി​ങ്ങനെ അക്രമം പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തി​ന്റെ കാരണം ആരാഞ്ഞ​പ്പോൾ ഒരു ടൂട്‌സി കർഷകൻ പറഞ്ഞു: “അതിന്റെ കാരണം കൊള്ള​രു​താത്ത നേതാ​ക്കൻമാ​രാണ്‌.”

നൂററാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യിട്ട്‌ രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർ തങ്ങളുടെ ശത്രു​ക്ക​ളെ​ക്കു​റിച്ച്‌ തീർച്ച​യാ​യും നുണകൾ പറഞ്ഞു​പ​ര​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. പിശാ​ചായ സാത്താൻ എന്ന “ഈ ലോക​ത്തി​ന്റെ ഭരണാ​ധിപ”ന്റെ മാർഗ​നിർദേ​ശ​ത്തിൻകീ​ഴിൽ ലോക​ത്തി​ലെ രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർ മറെറാ​രു വർഗത്തി​നോ ഗോ​ത്ര​ത്തി​നോ രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​നോ എതിരെ പോരാ​ടാ​നും അവരെ വധിക്കാ​നും തങ്ങളുടെ സ്വന്തം ആളുകളെ പ്രേരി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. (യോഹ​ന്നാൻ 12:31, NW; 2 കൊരി​ന്ത്യർ 4:4; 1 യോഹ​ന്നാൻ 5:19) റുവാ​ണ്ട​യി​ലെ സ്ഥിതി​വി​ശേ​ഷ​വും ഇതിൽനി​ന്നു ഭിന്നമാ​യി​രു​ന്നില്ല. “രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർ വർഗീയ കൂറും വർഗീയ ഭയവും ഊട്ടി​വ​ളർത്താൻ ആവർത്തി​ച്ചു ശ്രമി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി—ഹൂട്ടൂ​ക​ളു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ അതു ഗവൺമെൻറി​ന്റെ നിയ​ന്ത്രണം നിലനിർത്താ​നാ​യി​രു​ന്നു; ടൂട്‌സി​ക​ളു​ടെ കാര്യ​ത്തിൽ എതിർസേ​ന​യ്‌ക്കുള്ള പിന്തുണ നേടി​യെ​ടു​ക്കാ​നും” എന്ന്‌ ദ ന്യൂ​യോർക്ക്‌ ടൈംസ്‌ പറഞ്ഞു.

റുവാ​ണ്ട​യി​ലെ ജനങ്ങൾ പലവി​ധ​ത്തി​ലും സാദൃ​ശ്യ​മു​ള്ള​വ​രാണ്‌. അതു​കൊണ്ട്‌ അവർ പരസ്‌പരം വെറുത്ത്‌ കൊ​ന്നൊ​ടു​ക്കു​മെന്ന്‌ ആർക്കും പ്രതീ​ക്ഷി​ക്കാ​നാ​വില്ല. “ഹൂട്ടൂ​ക​ളും ടൂട്‌സി​ക​ളും ഒരേ ഭാഷയാ​ണു സംസാ​രി​ക്കു​ന്നത്‌, പൊതു​വേ നോക്കി​യാൽ ഒരേ പാരമ്പ​ര്യ​ങ്ങ​ളും. തലമു​റ​ക​ളാ​യി അനേകം മിശ്ര​വി​വാ​ഹങ്ങൾ നടന്നി​ട്ടു​ള്ള​തി​നാൽ ഉയരം​കൂ​ടിയ, മെലിഞ്ഞ ടൂട്‌സി​ക​ളു​ടെ​യും ഉയരം​കു​റഞ്ഞ, വണ്ണമുള്ള ഹൂട്ടൂ​ക​ളു​ടെ​യും ശാരീ​രിക വ്യത്യാ​സങ്ങൾ, ഒരുവൻ ഹൂട്ടൂ​വാ​ണോ ടൂട്‌സി​യാ​ണോ എന്നു റുവാ​ണ്ട​ക്കാർക്കു​പോ​ലും തിരി​ച്ച​റി​യാൻ കഴിയാ​ത്ത​വി​ധം അപ്രത്യ​ക്ഷ​മാ​യി” എന്ന്‌ റെയ്‌മണ്ട്‌ ബോണർ എന്ന റിപ്പോർട്ടർ എഴുതു​ക​യു​ണ്ടാ​യി.

എന്നിട്ടും, അവിശ്വ​സ​നീ​യ​മായ ഫലമു​ണ്ടാ​ക്കു​ന്ന​താ​യി​രു​ന്നു സമീപ​കാ​ല​ത്തു​ണ്ടായ പ്രചര​ണ​ക്കോ​ലാ​ഹ​ലങ്ങൾ. സംഗതി ദൃഷ്ടാ​ന്തീ​ക​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ആഫ്രിക്കൻ റൈറ​റ്‌സ്‌ എന്ന ഗ്രൂപ്പി​ന്റെ ഡയറക്ടർ അലക്‌സ്‌ ഡ വാൾ പറഞ്ഞു: “ടൂട്‌സി പടയാ​ളി​കൾക്കു കൊമ്പു​ക​ളും വാലു​ക​ളും ഇരുട്ടിൽ തിളങ്ങുന്ന കണ്ണുക​ളു​മില്ല എന്നതിൽ ആർ.പി.എഫിന്റെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലായ സ്ഥലങ്ങളി​ലെ കർഷകർ അത്ഭുത​പ്പെ​ട്ട​താ​യാ​ണു റിപ്പോർട്ട്‌—അത്തരത്തി​ലു​ള്ള​താണ്‌ അവർ കേൾക്കുന്ന റേഡി​യോ പ്രക്ഷേ​പ​ണ​ങ്ങ​ളു​ടെ ഉള്ളടക്കം.”

ആളുക​ളു​ടെ ചിന്തയെ കരുപ്പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ന്നതു രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർ മാത്രമല്ല, കൂടെ മതവു​മുണ്ട്‌. റുവാ​ണ്ട​യി​ലെ പ്രമുഖ മതങ്ങൾ ഏതെല്ലാ​മാണ്‌? ദുരന്ത​ത്തിന്‌ അവരും ഉത്തരവാ​ദി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നോ?

മതത്തിന്റെ പങ്ക്‌

ദ വേൾഡ്‌ ബുക്ക്‌ എൻ​സൈ​ക്ലോ​പീ​ഡിയ (1994) റുവാ​ണ്ട​യെ​പ്പ​ററി ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “മിക്കയാ​ളു​ക​ളും റോമൻ കത്തോ​ലി​ക്ക​രാണ്‌. . . . ഒട്ടുമിക്ക പ്രാഥ​മിക സ്‌കൂ​ളു​ക​ളും ഹൈസ്‌കൂ​ളു​ക​ളും നടത്തു​ന്നത്‌ റോമൻ കത്തോ​ലി​ക്ക​രും മററു ക്രിസ്‌തീയ സഭകളു​മാണ്‌.” വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ, നാഷണൽ കത്തോ​ലിക്‌ റിപ്പോർട്ടർ റുവാ​ണ്ടയെ “70% ശതമാനം കത്തോ​ലി​ക്കാ രാഷ്‌ട്രം” എന്നാണു വിളി​ച്ചത്‌.

റുവാ​ണ്ട​യി​ലെ മതപര​മായ സ്ഥിതി​വി​ശേ​ഷ​ത്തി​ന്റെ പശ്ചാത്തലം നൽകി​ക്കൊണ്ട്‌ ഗ്രേററ്‌ ബ്രിട്ട​നി​ലെ ദി ഒബ്‌സർവർ ഇങ്ങനെ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്നു: “1930-കളിൽ സഭകൾ വിദ്യാ​ഭ്യാ​സ സമ്പ്രദാ​യ​ത്തി​ന്റെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​നു​വേണ്ടി മത്സരി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു. അപ്പോൾ കത്തോ​ലി​ക്കർ ടൂട്‌സി​ക​ളായ കുലീ​നരെ പിന്തു​ണച്ചു. എന്നാൽ പ്രൊ​ട്ട​സ്‌റ​റൻറു​കാർ പീഡി​ത​രായ ഹൂട്ടൂ ഭൂരി​പ​ക്ഷ​ത്തി​നു പിന്നാലെ കൂടി. 1959-ൽ ഹൂട്ടൂകൾ അധികാ​രം പിടി​ച്ചെ​ടു​ക്കു​ക​യും താമസി​യാ​തെ കത്തോ​ലി​ക്ക​രു​ടെ​യും പ്രൊ​ട്ട​സ്‌റ​റൻറു​കാ​രു​ടെ​യും പിന്തു​ണ​യാർജി​ക്കാൻ ഇടയാ​കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഹൂട്ടൂ ഭൂരി​പ​ക്ഷ​ത്തി​നുള്ള പ്രൊ​ട്ട​സ്‌റ​റൻറ്‌ പിന്തുണ ഇപ്പോ​ഴും വളരെ ശക്തമാണ്‌.”

ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, പ്രൊ​ട്ട​സ്‌റ​റൻറ്‌ സഭാ​നേ​താ​ക്കൻമാർ കൂട്ട​ക്കൊ​ലയെ അപലപി​ച്ചു​വോ? ദി ഒബ്‌സർവർ ഇങ്ങനെ ഉത്തരം പറയുന്നു: “റുവാണ്ടൻ പള്ളിക​ളു​ടെ ഇടപ്പാ​ത​കളെ കുട്ടി​ക​ളു​ടെ ശിരസ്സററ ശവശരീ​ര​ങ്ങൾകൊ​ണ്ടു നിറച്ച കൊല​പാ​ത​കി​കളെ അപലപി​ച്ചു​വോ എന്ന്‌ [ആംഗ്ലിക്കൻ]സഭക്കാ​രായ രണ്ടു പേരോ​ടു ചോദി​ച്ചു.

“ഉത്തരം പറയാൻ അവർ കൂട്ടാ​ക്കി​യില്ല. ചോദ്യ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ ഒഴിഞ്ഞു​മാ​റിയ അവർ അസ്വസ്ഥത പ്രകട​മാ​ക്കി. അവരുടെ ശബ്ദത്തിനു കട്ടികൂ​ടി. റുവാണ്ടൻ പ്രതി​സ​ന്ധി​യു​ടെ അടി​വേരു വെളി​വാ​യി—കൊല്ല​ണ​മെന്നു പ്രസം​ഗി​ച്ചു രക്തപ്പു​ഴ​യൊ​ഴു​ക്കിയ രാഷ്‌ട്രീയ യജമാ​നൻമാർക്കു​വേണ്ടി സന്ദേശ​വാ​ഹ​ക​രാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കുന്ന ആംഗ്ലി​ക്കൻസ​ഭ​യി​ലെ ഏററവും മുതിർന്ന അംഗങ്ങൾ.”

തീർച്ച​യാ​യും, റുവാ​ണ്ട​യി​ലുള്ള ക്രൈ​സ്‌ത​വ​സ​ഭകൾ മറെറ​വി​ട​ത്തെ​യും സഭകളിൽനി​ന്നു വ്യത്യ​സ്‌തമല്ല. ഉദാഹ​ര​ണ​ത്തിന്‌, ഒന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തി​നു രാഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർക്ക്‌ അവർ കൊടുത്ത പിന്തു​ണ​യെ​പ്പ​ററി ബ്രിട്ടീഷ്‌ ബ്രി​ഗേ​ഡി​യർ ജനറലായ ഫ്രാങ്ക്‌ പി. ക്രോസ്സർ പറഞ്ഞു: “നമുക്കുള്ള ഏററവും ഭയങ്കര രക്തദാ​ഹി​കളെ സൃഷ്ടി​ക്കു​ന്നതു ക്രിസ്‌തീയ സഭകളാണ്‌. ഞങ്ങൾ അവയെ ശരിക്കും ഉപയോ​ഗ​പ്പെ​ടു​ത്തി.”

അതേ, സംഭവിച്ച സംഗതി​കൾക്കുള്ള നല്ലൊരു പങ്ക്‌ ഉത്തരവാ​ദി​ത്വം മതനേ​താ​ക്കൻമാർക്കാണ്‌! 1994 ജൂൺ 3-ലെ നാഷണൽ കത്തോ​ലിക്‌ റിപ്പോർട്ടർ ഇങ്ങനെ റിപ്പോർട്ടു ചെയ്‌തു: “ആഫ്രിക്കൻ ജനതയ്‌ക്കി​ട​യി​ലെ പോരാ​ട്ട​ത്തിൽ ‘വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ ശരിക്കു​മുള്ള വംശച്‌ഛേദം ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നുണ്ട്‌. നിർഭാ​ഗ്യ​വ​ശാൽ കത്തോ​ലി​ക്കർപോ​ലും അതിന്‌ ഉത്തരവാ​ദി​ക​ളാണ്‌’ എന്ന്‌ പാപ്പാ പറഞ്ഞു.”

വ്യക്തമാ​യും, യെശയ്യാ​വു 2:4-ഉം മത്തായി 26:52-ഉംപോ​ലുള്ള തിരു​വെ​ഴു​ത്തു​ക​ളിൽ അധിഷ്‌ഠി​ത​മായ സത്യ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​ത്വ​ത്തി​ന്റെ തത്ത്വങ്ങൾ എന്തെന്നു പഠിപ്പി​ക്കാൻ സഭകൾ പരാജ​യ​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. ല മോണ്ടു എന്ന ഫ്രഞ്ച്‌ വർത്തമാ​ന​പ​ത്രം പറയു​ന്ന​ത​നു​സ​രിച്ച്‌, ഒരു പുരോ​ഹി​തന്റെ വിലാപം ഇങ്ങനെ​യാ​യി​രു​ന്നു: “തങ്ങൾ സഹോ​ദ​രൻമാ​രാ​ണെന്ന കാര്യം വിസ്‌മ​രി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ അവർ പരസ്‌പരം കൊ​ന്നൊ​ടു​ക്കു​ക​യാണ്‌.” മറെറാ​രു റുവാണ്ടൻ പുരോ​ഹി​തൻ സമ്മതി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞ​താ​കട്ടെ ഇങ്ങനെ​യും: “സ്‌നേ​ഹ​ത്തെ​യും ക്ഷമയെ​യും കുറി​ച്ചുള്ള ഒരു നൂററാ​ണ്ടു കാലത്തെ പ്രസം​ഗ​ങ്ങൾക്കു​ശേഷം ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​കൾ മററു ക്രിസ്‌ത്യാ​നി​ക​ളാൽ കൊല്ല​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. അതൊരു പരാജ​യം​തന്നെ.” ല മോണ്ടു ചോദി​ച്ചു: “ബുറൂ​ണ്ടി​യി​ലും റുവാ​ണ്ട​യി​ലും യുദ്ധം ചെയ്യുന്ന ടൂട്‌സി​കൾക്കും ഹൂട്ടൂ​കൾക്കും പരിശീ​ലനം ലഭിച്ചത്‌ ഒരേ ക്രിസ്‌തീയ മിഷന​റി​മാ​രിൽനി​ന്നാ​ണെ​ന്നും അവർ ഒരേ സഭകളിൽ സംബന്ധി​ച്ചി​രു​ന്നു​വെ​ന്നും ഒരാൾക്ക്‌ എങ്ങനെ​യാ​ണു ചിന്തി​ക്കാ​തി​രി​ക്കാ​നാ​വുക?”

സത്യ​ക്രി​സ്‌ത്യാ​നി​കൾ വ്യത്യ​സ്‌തർ

യേശു​ക്രി​സ്‌തു​വി​ന്റെ യഥാർഥ അനുഗാ​മി​കൾ ‘തമ്മിൽ തമ്മിൽ സ്‌നേ​ഹി​ക്കുക’ എന്ന അവന്റെ കൽപ്പന അനുസ​രി​ക്കു​ന്നു. (യോഹ​ന്നാൻ 13:34) യേശു​വോ അവന്റെ ശിഷ്യൻമാ​രിൽ ആരെങ്കി​ലു​മോ ഒരാളെ വാക്കത്തി​ക്കു വെട്ടി​ക്കീ​റി കൊല​പ്പെ​ടു​ത്തുന്ന കാര്യം നിങ്ങൾക്കു സങ്കൽപ്പി​ക്കാ​നാ​വു​മോ? അത്തരം നിയമ​ര​ഹിത കൊല​പ്പെ​ടു​ത്ത​ലു​കൾ ആളുകളെ തിരി​ച്ച​റി​യി​ക്കു​ന്നത്‌ “പിശാ​ചി​ന്റെ മക്കൾ” ആയിട്ടാണ്‌.—1 യോഹ​ന്നാൻ 3:10-12.

പിശാ​ചാ​യ സാത്താന്റെ നിയ​ന്ത്ര​ണ​ത്തി​ലുള്ള ലോക​രാ​ഷ്‌ട്രീയ നേതാ​ക്കൻമാർ ഊട്ടി​വ​ളർത്തുന്ന യുദ്ധങ്ങ​ളി​ലോ വിപ്ലവ​ങ്ങ​ളി​ലോ വേറെ ഏതെങ്കി​ലും പോരാ​ട്ട​ങ്ങ​ളി​ലോ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ യാതൊ​രു​ത​ര​ത്തി​ലും ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നില്ല. (യോഹ​ന്നാൻ 17:14, 16; 18:36; വെളി​പ്പാ​ടു 12:9) മറിച്ച്‌, പരസ്‌പരം യഥാർഥ സ്‌നേഹം പ്രകടി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​വ​രാ​ണു യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ. അങ്ങനെ, കൂട്ട​ക്കൊല നടന്നു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഹൂട്ടൂ സാക്ഷികൾ തങ്ങളുടെ ടൂട്‌സി സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ സംരക്ഷി​ക്കാ​നുള്ള ശ്രമത്തിൽ മനസ്സോ​ടെ ജീവൻ അപകട​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

എങ്കിലും, അത്തരം ദുരന്തങ്ങൾ നമ്മെ അമ്പരപ്പി​ക്ക​രുത്‌. “വ്യവസ്ഥി​തി​യു​ടെ സമാപന”ത്തെക്കു​റി​ച്ചുള്ള യേശു​വി​ന്റെ പ്രവച​ന​ത്തിൽ അവൻ ഇങ്ങനെ മുൻകൂ​ട്ടി​പ്പ​റഞ്ഞു: “അന്ന്‌ ആളുകൾ . . . നിങ്ങളെ കൊല്ലും.” (മത്തായി 24:3, 9, NW) സന്തോ​ഷ​ക​ര​മെന്നു പറയട്ടെ, വിശ്വ​സ്‌ത​രാ​യവർ മരിച്ച​വ​രു​ടെ പുനരു​ത്ഥാ​ന​ത്തിൽ അനുസ്‌മ​രി​ക്ക​പ്പെ​ടു​മെന്ന്‌ യേശു വാഗ്‌ദാ​നം ചെയ്യുന്നു.—യോഹ​ന്നാൻ 5:28, 29.

അതിനി​ട​യിൽ, പരസ്‌പരം സ്‌നേ​ഹി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ ശിഷ്യ​രാ​ണെന്നു തെളി​യി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരാൻ റുവാ​ണ്ട​യി​ലും മറെറ​വി​ടെ​യു​മുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ ദൃഢചി​ത്ത​രാണ്‌. (യോഹ​ന്നാൻ 13:35) ഇപ്പോ​ഴത്തെ പ്രയാ​സ​ങ്ങൾക്കു നടുവിൽപ്പോ​ലും അവരുടെ സ്‌നേഹം ഒരു സാക്ഷ്യം നൽകു​ക​യാണ്‌. ഇക്കാര്യം വെളി​പ്പെ​ടു​ത്തു​ന്ന​താണ്‌ “സാക്ഷികൾ അഭയാർഥി ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ” എന്ന പിൻവ​രുന്ന റിപ്പോർട്ട്‌. തന്റെ പ്രവച​ന​ത്തിൽ യേശു പറഞ്ഞതു നാം എല്ലാവ​രും ഓർക്കേ​ണ്ട​തുണ്ട്‌: “അവസാ​ന​ത്തോ​ളം സഹിച്ചു​നി​ല്‌ക്കു​ന്നവൻ രക്ഷിക്ക​പ്പെ​ടും.”—മത്തായി 24:13.

[29-ാം പേജിലെ ചതുരം]

സാക്ഷികൾ അഭയാർഥി ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ

ഈ വർഷം ജൂലൈ ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും, 4,700-ലധികം സാക്ഷി​ക​ളും അവരുടെ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും അഭയാർഥി ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ എത്തി​ച്ചേർന്നു. സയറിൽ, 2,376 പേർ ഗോമ​യി​ലും 454 പേർ ബുക്കാ​വു​യി​ലും 1,592 പേർ ഉവിറ​യി​ലും ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. കൂടാതെ, ടാൻസാ​നീ​യ​സോ​മി​ലെ ബെനാ​ക്കോ​യിൽ 230 പേരു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.

അഭയാർഥി ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ എത്തി​പ്പെ​ടുക അത്ര എളുപ്പ​മുള്ള കാര്യ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. 60 സാക്ഷി​ക​ളുള്ള ഒരു സഭ റൂസൂ​മോ പാലം കടക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. ടാൻസാ​നി​യ​യി​ലെ അഭയാർഥി ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ എത്താനുള്ള പ്രധാന രക്ഷാമാർഗ​മാ​യി​രു​ന്നു അത്‌. എന്നാൽ കടക്കാൻ അനുമതി ലഭിക്കാ​താ​യ​പ്പോൾ അവർ ഒരാഴ്‌ച​യോ​ളം നദീതീ​രത്ത്‌ അലഞ്ഞു​ന​ടന്നു. പിന്നെ കൊച്ചു​തോ​ണി​ക​ളിൽ കയറി മറുക​ര​യെ​ത്താ​മെന്ന്‌ അവർ തീരു​മാ​നി​ച്ചു. അവർക്ക്‌ അതു സാധിച്ചു. അങ്ങനെ ഏതാനും ദിവസ​ങ്ങൾക്കകം അവർ ടാൻസാ​നി​യ​യി​ലെ ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ സുരക്ഷി​ത​മാ​യി എത്തി.

മററു രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലുള്ള യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ വിപു​ല​മായ തോതി​ലുള്ള ദുരി​താ​ശ്വാ​സ പ്രവർത്ത​നങ്ങൾ സംഘടി​പ്പി​ച്ചു. ഫ്രാൻസി​ലെ സാക്ഷികൾ നൂറു ടണ്ണിനു​മേൽ വസ്‌ത്ര​ങ്ങ​ളും ഒമ്പതു ടൺ ഷൂസു​ക​ളും ശേഖരിച്ച്‌ പോഷ​ക​പ്ര​ദ​മായ ഭക്ഷണസാ​ധ​നങ്ങൾ, മരുന്നു​കൾ എന്നിവ​യോ​ടൊ​പ്പം ആവശ്യ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ അയച്ചു​കൊ​ടു​ത്തു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പലപ്പോ​ഴും അഭയാർഥി ക്യാമ്പു​ക​ളി​ലെ സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ആദ്യം ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ടത്‌ ഒരു ബൈബി​ളോ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​രം മാസി​ക​യോ ഉണരുക! മാസി​ക​യോ ആയിരു​ന്നു.

നാട്ടിൽനി​ന്നും തുരത്ത​പ്പെട്ട തങ്ങളുടെ സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ സന്ദർശിച്ച്‌ വേണ്ട സഹായം ചെയ്യാൻ സയറിൽനി​ന്നും ടാൻസാ​നി​യ​യിൽനി​ന്നും എത്തിയ സാക്ഷികൾ പ്രകട​മാ​ക്കിയ സ്‌നേഹം കണ്ട്‌ അനേകം നിരീ​ക്ഷകർ അന്തംവി​ട്ടു​പോ​യി. “നിങ്ങളു​ടെ മതത്തിൽപ്പെട്ട ആളുകൾ നിങ്ങളെ സന്ദർശി​ച്ചു. എന്നാൽ ഞങ്ങളുടെ ഒരു പുരോ​ഹി​ത​നും ഞങ്ങളെ സന്ദർശി​ച്ചില്ല” എന്ന്‌ അഭയാർഥി​കൾ പറയുന്നു.

ക്യാമ്പു​ക​ളിൽ സാക്ഷി​കൾക്കു നല്ല പേരായി. അതു മുഖ്യ​മാ​യും അവരുടെ ഐക്യം, ക്രമം, സ്‌നേ​ഹാർദ്ര മനോ​ഭാ​വം എന്നിവ നിമി​ത്ത​മാ​യി​രു​ന്നു. (യോഹ​ന്നാൻ 13:35) ടാൻസാ​നി​യ​യി​ലെ ബെനാ​ക്കോ​യി​ലെ ഏതാണ്ട്‌ 2,50,000 പേരു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ക്യാമ്പിൽ സഹസാ​ക്ഷി​ക​ളായ അഭയാർഥി​കളെ കണ്ടെത്താൻ സാക്ഷി​കൾക്കു 15 മിനി​റേറ വേണ്ടി​വ​ന്നു​ള്ളൂ എന്ന്‌ അറിയു​ന്നത്‌ കൗതു​ക​ക​രം​തന്നെ.