എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളു​ടെ കാൽചു​വ​ടു​കൾ പിന്തു​ടർന്നു​കൊണ്ട്‌

ഹിൽഡ പജെറ്റ്‌ പറഞ്ഞ​പ്ര​കാ​രം

“എന്റെ ജീവിതം അത്യു​ന്ന​തന്റെ സേവന​ത്തി​നാ​യി സമർപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ക​യാണ്‌, രണ്ട്‌ യജമാ​ന​ന്മാ​രെ സേവി​ക്കാൻ എനിക്കാ​വില്ല,” പത്ര റിപ്പോർട്ടു പറഞ്ഞു. 1941-ൽ ബ്രിട്ടീഷ്‌ മിനി​സ്‌ട്രി ഓഫ്‌ ലേബർ ആൻഡ്‌ നാഷനൽ സർവിസ്‌ അധികാ​രി​കൾക്കു നൽകിയ എന്റെ പ്രസ്‌താ​വ​ന​യി​ലെ ആ വാക്കുകൾ രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​കാ​ലത്ത്‌ ആശുപ​ത്രി​സേ​വനം അനുഷ്‌ഠി​ക്കാ​നുള്ള അവരുടെ നിർദേശം ഞാൻ നിരസി​ച്ച​തി​ന്റെ കാരണം വ്യക്തമാ​ക്കി. ഞാൻ അതു നിരസി​ച്ച​തു​കൊണ്ട്‌ അതിനു​ശേഷം താമസി​യാ​തെ എന്റെമേൽ കുറ്റം ചുമത്ത​പ്പെ​ടു​ക​യും എന്നെ മൂന്നു​മാ​സത്തെ തടവിനു വിധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു.

എന്നെ ഈ ദുരവ​സ്ഥ​യിൽ എത്തിച്ച​തെ​ന്താണ്‌? അല്ല, അത്‌ യൗവന​ചാ​പ​ല്യ​മോ വിപ്ലവ പ്രവർത്ത​ന​മോ അല്ലായി​രു​ന്നു. മറിച്ച്‌, അതിനുള്ള കാരണങ്ങൾ എന്റെ ബാല്യ​കാ​ല​വു​മാ​യി ബന്ധപ്പെ​ട്ടു​കി​ട​ക്കു​ന്നു.

രാജ്യ​ത്തി​നു​വേണ്ടി ഡാഡി​യു​ടെ തക്ഷ്‌ണത

1914 ജൂൺ 5-ന്‌ ഉത്തര ഇംഗ്ലണ്ടിൽ ലീഡ്‌സിന്‌ അടുത്തുള്ള ഹോസ്‌ഫർത്തി​ലാ​ണു ഞാൻ പിറന്നത്‌. എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളായ അറ്റ്‌ക്കൻസൻ പജെറ്റും പാറ്റി പജെറ്റും പ്രിമി​റ്റീവ്‌ മെഥഡിസ്റ്റ്‌ പള്ളിയിൽ സൺഡേ സ്‌കൂൾ അധ്യാ​പ​ക​രും ഗായക സംഘത്തി​ലെ അംഗങ്ങ​ളു​മാ​യി​രു​ന്നു, അതിലെ ഓർഗൻ വായന​ക്കാ​ര​നാ​യി​രു​ന്നു ഡാഡി. ഞാൻ കുഞ്ഞാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബം എല്ലാം​കൊ​ണ്ടും ഒരു സന്തുഷ്ട കുടും​ബ​മാ​യി​രു​ന്നു, ഒരു കാര്യ​മൊ​ഴി​ച്ചാൽ. ലോകാ​വ​സ്ഥകൾ ഡാഡിയെ അലട്ടി. യുദ്ധ​ത്തെ​യും അക്രമ​ത്തെ​യും വെറു​ത്തി​രുന്ന അദ്ദേഹം “നീ കൊല ചെയ്യരുത്‌” എന്ന ബൈബിൾ കൽപ്പന​യിൽ വിശ്വ​സി​ച്ചി​രു​ന്നു.—പുറപ്പാ​ടു 20:13, ജയിംസ്‌ രാജാ​വി​ന്റെ ഭാഷാ​ന്തരം.

1915-ൽ എല്ലാ യുവാ​ക്ക​ളും സ്വമേ​ധയാ സൈന്യ​ത്തിൽ ചേരു​ന്ന​തി​നും അങ്ങനെ നിർബ​ന്ധിത സേവനം ഒഴിവാ​ക്കു​ന്ന​തി​നും ഗവൺമെൻറ്‌ ആഹ്വാ​നം​ചെ​യ്‌തു. ഒരു സൈനി​ക​നാ​യി പേർചാർത്തു​ന്ന​തി​നു ഡാഡി ഒരു ദിവസം മുഴുവൻ മഴയത്ത്‌ ആശങ്കക​ളോ​ടെ തന്റെ ഊഴവും കാത്തു​നി​ന്നു. പിറ്റേ​ന്നു​തന്നെ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ മുഴു ജീവി​ത​ത്തി​നും മാറ്റം​വന്നു!

ഒരു വലിയ വീട്ടിൽ പ്ലംബർ ആയി ജോലി ചെയ്‌തു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​മ്പോൾ അദ്ദേഹം മറ്റൊരു ജോലി​ക്കാ​ര​നോ​ടു ലോകാ​വ​സ്ഥ​ക​ളെ​ക്കു​റി​ച്ചു സംസാ​രി​ച്ചു. കർത്താ​വി​ന്റെ രത്‌നങ്ങൾ ശേഖരി​ക്കൽ (ഇംഗ്ലീഷ്‌) എന്ന ഒരു ചെറിയ ലഘുലേഖ തോട്ട​ക്കാ​രൻ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു നൽകി. ഡാഡി അതു വീട്ടിൽ കൊണ്ടു​പോ​യി പലവട്ടം വായിച്ചു. “സത്യം ഇതാ​ണെ​ന്നു​വ​രി​കിൽ മറ്റെല്ലാം തെറ്റാ​യി​രി​ക്കണം,” അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. പിറ്റേന്ന്‌ അദ്ദേഹം കൂടുതൽ വിവരങ്ങൾ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു. തുടർന്നുള്ള മൂന്നാ​ഴ്‌ചകൾ എന്നും അതിരാ​വി​ലെ​വരെ അദ്ദേഹം ബൈബിൾ പഠിച്ചു. താൻ സത്യം കണ്ടെത്തി​യെന്ന്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന​റി​യാ​മാ​യി​രു​ന്നു! 1916 ജനുവരി 2-ാം തീയതി ഞായറാഴ്‌ച അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഡയറി​ക്കു​റിപ്പ്‌ ഇങ്ങനെ പറയുന്നു: “രാവിലെ പള്ളിയിൽ പോയി, വൈകിട്ട്‌ ഐ.ബി.എസ്‌.എ.-യിൽ [അന്താരാ​ഷ്ട്ര ബൈബിൾ വിദ്യാർഥി​ക​ളു​ടെ സംഘടന എന്നാണ്‌ അന്നു യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ ഇംഗ്ലണ്ടിൽ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌] പോയി—എബ്രായർ 6:9-20-ന്റെ അധ്യയനം നടത്തി—സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ​പക്കൽ എന്റെ ആദ്യ സന്ദർശനം.”

പെട്ടെ​ന്നു​ത​ന്നെ എതിർപ്പു തലപൊ​ക്കി. ഡാഡിക്കു ഭ്രാന്തു​പി​ടി​ച്ചെന്നു ഞങ്ങളുടെ ബന്ധുക്ക​ളും പള്ളിയി​ലെ സുഹൃ​ത്തു​ക്ക​ളും വിചാ​രി​ച്ചു. എന്നാൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ തീരു​മാ​ന​ത്തി​നു മാറ്റമു​ണ്ടാ​യില്ല. യോഗ​ങ്ങ​ളും പഠനവും അദ്ദേഹ​ത്തി​നു ജീവനു തുല്യ​മാ​യി​രു​ന്നു. കൂടാതെ, മാർച്ചിൽ അദ്ദേഹം യഹോ​വ​യ്‌ക്കാ​യുള്ള തന്റെ സമർപ്പണം ജലസ്‌നാ​പ​ന​ത്താൽ പ്രതീ​ക​പ്പെ​ടു​ത്തി. ഏതാനും വാരങ്ങൾ യോഗ​ങ്ങൾക്കു ഡാഡി തനിയെ പൊയ്‌ക്കൊ​ണ്ടി​രു​ന്നു, അതോടെ അമ്മ എതിർപ്പു​നിർത്തി. അവർ എന്നെ എന്റെ ശിശു​വാ​ഹ​ന​ത്തി​ലി​രു​ത്തി ലീഡ്‌സി​ലേക്ക്‌ എട്ടു കിലോ​മീ​റ്റർ നടന്ന്‌, യോഗം തീർന്ന ഉടനെ എത്തി​ച്ചേർന്നു. ഡാഡി​യു​ടെ സന്തോഷം നിങ്ങൾക്കു വിഭാ​വനം ചെയ്യാ​വു​ന്ന​തേ​യു​ള്ളു. അന്നു മുതൽക്കു ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബം യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ ഏകീഭ​വി​ച്ചു.

ഒരു സന്നദ്ധ സൈനി​ക​നാ​യെ​ങ്കി​ലും പിന്നീട്‌ ഏതാനും ആഴ്‌ച​കൾക്കു​ശേഷം മനസ്സാ​ക്ഷി​പ​ര​മാ​യി വിസമ്മ​ത​മു​ള്ള​വ​നാ​യി​ത്തീർന്നവൻ എന്നനി​ല​യിൽ ഡാഡി​യു​ടെ നിലപാ​ടു തികച്ചും ദുഷ്‌ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. തോക്കു​പ​യോ​ഗി​ക്കാൻ ആവശ്യ​പ്പെ​ട്ട​പ്പോൾ അദ്ദേഹം വിസമ്മ​തി​ച്ചു. കൂടാതെ, 1916 ജൂലൈ ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും അഞ്ചു സൈനിക കോട​തി​ക​ളിൽ ആദ്യ​ത്തേ​തി​നെ അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു, അത്‌ അദ്ദേഹത്തെ 90 ദിവസ​ത്തേക്കു ജയിൽശി​ക്ഷക്കു വിധിച്ചു. ആദ്യത്തെ ശിക്ഷാ​വി​ധി കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഡാഡിക്കു രണ്ടാഴ്‌ച​ത്തേക്ക്‌ അവധി ലഭിച്ചു. അതേത്തു​ടർന്നു മറ്റൊരു സൈനിക കോടതി അദ്ദേഹത്തെ വീണ്ടും 90 ദിവസ​ത്തേക്കു ജയിൽശി​ക്ഷ​യ്‌ക്കു വിധിച്ചു. രണ്ടാമത്തെ തടവി​നെ​ത്തു​ടർന്ന്‌ അദ്ദേഹത്തെ റോയൽ ആർമി മെഡിക്കൽ സേനാ​വി​ഭാ​ഗ​ത്തി​ലേക്കു സ്ഥലംമാ​റ്റി. 1917 ഫെബ്രു​വരി 12-ന്‌ സൈനിക കപ്പലിൽ ഫ്രാൻസി​ലെ റൂവാ​നി​ലേക്കു യാത്ര തിരിച്ചു. തന്റെ നിലപാ​ടു ഹേതു​വാ​യി അവിടെ ദിവസേന കൂടുതൽ വെറു​പ്പി​നു പാത്ര​മാ​യെന്ന്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ഡയറി വ്യക്തമാ​ക്കി. വീണ്ടും യുദ്ധത്തി​ലേർപ്പെ​ടാൻ സൈനി​കരെ സജ്ജരാ​ക്കു​ക​യാ​ണു താനെന്ന്‌ അദ്ദേഹം തിരി​ച്ച​റി​ഞ്ഞു.

അദ്ദേഹം വീണ്ടും സഹകരി​ക്കാൻ വിസമ്മ​തി​ച്ചു. ഇത്തവണ സൈനിക കോടതി അദ്ദേഹത്തെ റൂവാ​നി​ലുള്ള ബ്രിട്ടീഷ്‌ സൈനിക ജയിലിൽ അഞ്ചു വർഷത്തെ ശിക്ഷക്കു വിധിച്ചു. ഒരു മനസ്സാ​ക്ഷി​പ​ര​മായ വിസമ്മ​ത​മു​ള്ളവൻ എന്നനി​ല​യിൽ സിവിൽ ജയിലി​ലേക്കു സ്ഥലംമാ​റ്റ​ത്തി​നു ഡാഡി തുടർച്ച​യാ​യി അഭ്യർഥി​ച്ച​പ്പോൾ മൂന്നു മാസ​ത്തേക്കു ഭക്ഷണം റൊട്ടി​യും വെള്ളവും മാത്ര​മാ​ക്കി​ക്കൊണ്ട്‌ അദ്ദേഹത്തെ ശിക്ഷിച്ചു. അതിനു​ശേഷം അദ്ദേഹ​ത്തി​നു തൂക്കം കൂടു​ന്ന​തു​വരെ ജയിലി​ലെ സാധാരണ ഭക്ഷണം നൽകി; പിന്നീട്‌ ആ മുഴു പ്രക്രി​യ​യും ആവർത്തി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. പകൽ സമയത്തു പിന്നി​ലും രാത്രി​യി​ലും ഭക്ഷണസ​മ​യ​ങ്ങ​ളി​ലും മുന്നി​ലു​മാ​യി അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കൈക​ളിൽ വിലങ്ങു​വെ​ച്ചി​രു​ന്നു. തീരെ ചെറിയ വിലങ്ങു​കൾ മാംസ​ത്തോ​ടു ചേർത്തു കൊളു​ത്തി​യ​തു​മൂ​ലം പഴുത്തു വ്രണമാ​യ​തി​ന്റെ പാടുകൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കൈത്ത​ണ്ട​ക​ളിൽ ജീവി​ത​കാ​ലം മുഴുവൻ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു. അരയോ​ടു​ചേർത്തു കെട്ടിയ കാൽച്ച​ങ്ങ​ല​ക​ളും അദ്ദേഹ​ത്തി​നി​ട്ടി​രു​ന്നു.

അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ ആത്മവീ​ര്യം കെടു​ത്തു​ന്ന​തി​നു സൈനിക അധികാ​രി​കൾ പഠിച്ച പണി പതി​നെ​ട്ടും നോക്കി, എന്നാൽ അതു​കൊ​ണ്ടൊ​ന്നും ഒരു ഫലവു​മു​ണ്ടാ​യില്ല. ബൈബി​ളും പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളു​മെ​ല്ലാം അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ പക്കൽനി​ന്നെ​ടു​ത്തു. വീട്ടിൽനി​ന്നുള്ള കത്തൊ​ന്നും കിട്ടി​യി​ല്ലെന്നു മാത്രമല്ല അദ്ദേഹ​ത്തിന്‌ അയയ്‌ക്കാ​നും കഴിഞ്ഞില്ല. രണ്ടു കൊല്ലം കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ തന്റെ ആത്മാർഥത പ്രകട​മാ​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഒരു നിരാ​ഹാര സത്യ​ഗ്രഹം നടത്താൻ അദ്ദേഹം തീരു​മാ​നി​ച്ചു. എന്തെങ്കി​ലും കഴിക്കു​ക​യോ കുടി​ക്കു​ക​യോ ചെയ്യാതെ ഏഴു ദിവസ​ത്തോ​ളം അദ്ദേഹം തന്റെ തീരു​മാ​ന​ത്തിൽ ഉറച്ചു​നി​ന്നു. തന്മൂലം, ഗുരു​ത​ര​മാ​യി രോഗ​ബാ​ധി​ത​നാ​യി ജയിലി​ലെ ആശുപ​ത്രി​യി​ലേക്ക്‌ അദ്ദേഹത്തെ മാറ്റേണ്ട നിലയി​ലെത്തി. അദ്ദേഹം തന്റെ ആത്മാർഥത തെളി​യി​ച്ചു. എങ്കിലും അതിലൂ​ടെ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു തന്റെ ജീവൻത​ന്നെ​യും ഏതാണ്ടു നഷ്ടപ്പെ​ടു​മെന്ന നിലയി​ലെ​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ആ വിധത്തിൽ ജീവൻ അപായ​പ്പെ​ടു​ത്തി​യതു തെറ്റാ​യി​പ്പോ​യെ​ന്നും വീണ്ടും അത്തര​മൊ​രു സംരം​ഭ​ത്തി​നു താൻ മേലാൽ മുതി​രു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നും അദ്ദേഹം പിൽക്കാല വർഷങ്ങ​ളിൽ സമ്മതിച്ചു പറഞ്ഞു.

1918 നവംബ​റിൽ യുദ്ധം അവസാ​നി​ച്ചു. ഡാഡി അപ്പോ​ഴും റൂവാ​നിൽ ജയിലി​ലാ​യി​രു​ന്നു. എന്നാൽ പിറ്റേ വർഷം ആദ്യം ഇംഗ്ലണ്ടി​ലുള്ള സിവിൽ ജയിലി​ലേക്ക്‌ അദ്ദേഹത്തെ മാറ്റു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. തന്റെ വില​യേ​റിയ ബൈബി​ളും പുസ്‌ത​ക​ങ്ങ​ളും സഹിതം അമ്മയുടെ കത്തുക​ളും കെട്ടു​ക​ളും ലഭിച്ച​പ്പോൾ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു​ണ്ടായ സന്തോഷം വിഭാ​വനം ചെയ്‌തു​നോ​ക്കൂ! അദ്ദേഹത്തെ വിൻചെ​സ്റ്റ​റി​ലുള്ള ജയിലി​ലേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി. തന്റെ യുദ്ധകാല അനുഭ​വ​ങ്ങൾക്കു സമാന​മായ അനുഭ​വ​ങ്ങ​ളുള്ള ഒരു യുവ സഹോ​ദ​രനെ അവി​ടെ​വെച്ച്‌ അദ്ദേഹം കണ്ടുമു​ട്ടി. ഫ്രാങ്ക്‌ പ്ലാറ്റ്‌ എന്നായി​രു​ന്നു ആ യുവാ​വി​ന്റെ പേര്‌, അദ്ദേഹം പിന്നീടു ലണ്ടൻ ബെഥേ​ലിൽ വർഷങ്ങ​ളോ​ളം സേവന​മ​നു​ഷ്‌ഠി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. പിറ്റേന്നു പരസ്‌പരം കാണാൻ അവർ ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ചെയ്‌തെ​ങ്കി​ലും ഫ്രാങ്കി​നെ മറ്റെ​ങ്ങോ​ട്ടോ സ്ഥലം മാറ്റി.

1919 ഏപ്രിൽ 12-ന്‌ അമ്മയ്‌ക്ക്‌ ഒരു ടെല​ഗ്രാം കിട്ടി: “ഹല്ലെലൂ​യ്യാ! വീട്ടി​ലേക്കു വരുന്നു—ലണ്ടൻ വിളി​ക്കു​ന്നു.” മൂന്നു വർഷത്തെ പരി​ശോ​ധ​ന​യ്‌ക്കും പീഡന​ത്തി​നും വേർപാ​ടി​നും ശേഷം എന്തൊ​രാ​നന്ദ സമയം! ലണ്ടൻ ബെഥേ​ലി​ലുള്ള സഹോ​ദ​ര​ങ്ങൾക്കു ഫോൺ ചെയ്‌ത്‌ അവരെ കാണു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ഡാഡി​യു​ടെ ആദ്യത്തെ പരിപാ​ടി. 34 ക്രാവൻ ടെറസിൽ അദ്ദേഹ​ത്തി​നു സ്‌നേ​ഹ​നിർഭ​ര​മായ സ്വാഗതം ലഭിച്ചു. കുളി​യും ഷേവും കഴിഞ്ഞു മറ്റൊ​രാ​ളു​ടെ സൂട്ടും തൊപ്പി​യും ധരിച്ചു ഡാഡി വീട്ടിൽ തിരി​ച്ചെത്തി. നിങ്ങൾക്കു ഞങ്ങളുടെ പുനഃ​സം​ഗമം വിഭാ​വനം ചെയ്യാ​നാ​വു​മോ? അന്നെനിക്ക്‌ ഏതാണ്ട്‌ അഞ്ചു വയസ്സു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു, എനിക്ക്‌ അദ്ദേഹത്തെ ഓർമ​യി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നു.

മോചി​ത​നാ​യ​ശേഷം ഡാഡി ഹാജരായ ആദ്യത്തെ യോഗം സ്‌മാ​ര​ക​മാ​യി​രു​ന്നു. പടികൾ കയറി ഹാളി​ലെ​ത്തി​യ​പ്പോൾ ആദ്യം കണ്ടുമു​ട്ടി​യ​തോ, മറ്റാ​രെ​യു​മല്ല, ലീഡ്‌സി​ലെ സൈനിക ആശുപ​ത്രി​യി​ലേക്കു മാറ്റിയ ഫ്രാങ്ക്‌ പ്ലാറ്റിനെ. തങ്ങളുടെ അനുഭ​വങ്ങൾ പങ്കിടു​ന്ന​തിൽ അവർ എത്രമാ​ത്രം ആനന്ദഭ​രി​ത​രാ​യി! അന്നുമു​തൽ ആശുപ​ത്രി വിടു​ന്ന​തു​വരെ ഫ്രാങ്ക്‌ ഞങ്ങളുടെ വീട്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ രണ്ടാമത്തെ വീടായി കണക്കാക്കി.

അമ്മയുടെ വിശ്വസ്‌ത സേവനം

ഡാഡി ദൂരെ​യാ​യി​രുന്ന നാളെ​ല്ലാം അധികാ​രി​ക​ളിൽനി​ന്നു ലഭിച്ച തുച്ഛമായ വരുമാ​നം തികയാ​തെ വന്നതി​നാൽ അമ്മ തുണി അലക്കി​ക്കൊ​ടു​ക്കുന്ന തൊഴി​ലിൽ ഏർപ്പെട്ടു. സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഞങ്ങളോ​ടു വളരെ ദയ കാണിച്ചു. ഏതാനും ആഴ്‌ച​ക​ളോ​ളം സഭയിലെ മൂപ്പന്മാ​രി​ലൊ​രാൾ ഒരു അജ്ഞാത​നിൽനി​ന്നുള്ള സമ്മാന​മ​ട​ങ്ങിയ ചെറിയ ഒരു കവറ്‌ അമ്മയുടെ കയ്യിൽ കൊടുക്കുമായി​രു​ന്നു. ആ പരി​ശോ​ധ​നാ​ത്മ​ക​മായ കാലങ്ങ​ളിൽ തന്നെ യഹോ​വ​യി​ലേക്ക്‌ അടുപ്പി​ച്ച​തും സഹിച്ചു​നിൽക്കാൻ സഹായി​ച്ച​തും സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ സ്‌നേ​ഹ​മാ​യി​രു​ന്നു​വെന്ന്‌ അമ്മ എല്ലായ്‌പോ​ഴും പറയു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഡാഡി​യു​ടെ അസാന്നി​ദ്ധ്യ​ത്തി​ലെ​ല്ലാം അവർ വിശ്വ​സ്‌ത​ത​യോ​ടെ സഭാ​യോ​ഗ​ങ്ങൾക്കു ഹാജരാ​യി. ഒരു വർഷത്തി​ലേറെ ഡാഡി​യെ​പ്പറ്റി അദ്ദേഹം ജീവി​ച്ചി​രി​പ്പു​ണ്ടോ മരിച്ചോ എന്ന യാതൊ​രു വിവര​വും ലഭിച്ചില്ല, മമ്മിക്ക​നു​ഭ​വ​പ്പെട്ട ഏറ്റവും ശക്തമായ പീഡന​വും അതായി​രു​ന്നു. അതോ​ടൊ​പ്പം കൂനി​ന്മേൽകു​രു​വെ​ന്ന​വണ്ണം 1918-ൽ എനിക്കും അമ്മയ്‌ക്കും സ്‌പാ​നിഷ്‌ ഫ്‌ളൂ പിടി​പെട്ടു. ഞങ്ങൾക്കു ചുറ്റു​പാ​ടും ആളുകൾ മരിച്ചു​വീ​ഴു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. അയൽക്കാ​രെ സഹായി​ക്കാൻ പോയ അയൽക്കാർ രോഗ​ബാ​ധി​ത​രാ​യി. ആളുക​ളു​ടെ പ്രതി​രോധ ശക്തി കുറയാൻ ഇടയാ​ക്കി​യത്‌ അപ്പോ​ഴു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന ഭക്ഷ്യക്ഷാ​മ​മാ​ണെന്ന കാര്യ​ത്തിൽ സംശയ​മില്ല.

അപ്പോ​സ്‌ത​ല​നാ​യ പത്രോ​സി​ന്റെ വാക്കുകൾ ഞങ്ങളുടെ കുടും​ബത്തെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം വാസ്‌ത​വ​മെന്നു തെളിഞ്ഞു: “അല്‌പ​കാ​ല​ത്തേക്കു കഷ്ടം സഹിക്കുന്ന നിങ്ങളെ . . . ദൈവം . . . ഉറപ്പിച്ചു ശക്തീക​രി​ക്കും”! (1 പത്രൊസ്‌ 5:10) എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളു​ടെ കഷ്ടപ്പാ​ടു​കൾ യഹോ​വ​യിൽ അചഞ്ചല​മായ വിശ്വാ​സം പടുത്തു​യർത്താൻ അവരെ സഹായി​ച്ചു, അവൻ നമുക്കാ​യി കരുതു​ന്നു​വെ​ന്നും യഹോ​വ​യു​ടെ സ്‌നേ​ഹ​ത്തിൽനി​ന്നു നമ്മെ അകറ്റാൻ ഒന്നിനും കഴിയു​ക​യി​ല്ലെ​ന്നും അത്‌ അവർക്കു​റ​പ്പേകി. വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ അത്തരം ശിക്ഷണം ലഭിച്ച​തിൽ ഞാൻ പ്രത്യേ​കി​ച്ചും അനുഗൃ​ഹീ​ത​യാണ്‌.—റോമർ 8:38, 39; 1 പത്രൊസ്‌ 5:7.

യൗവന​യുക്ത സേവനം

ഡാഡി​യു​ടെ മോച​ന​ത്തെ​ത്തു​ടർന്നു രാജ്യ​സേ​വനം ഞങ്ങളുടെ ജീവി​ത​ത്തി​ന്റെ കേന്ദ്ര​മാ​യി. അസുഖം കാരണ​മ​ല്ലാ​തെ എന്നെങ്കി​ലും യോഗം മുടക്കി​യ​താ​യി​ട്ടു ഞാൻ ഓർക്കു​ന്നില്ല. വീട്ടിൽ തിരി​ച്ചെ​ത്തിയ ഉടനെ ഒരു കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ പങ്കെടു​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി ഡാഡി പ്ലെയ്‌റ്റു ക്യാമ​റ​യും അമ്മയുടെ സ്വർണ​വ​ള​യും വിറ്റു. അവധി​ക്കാ​ലം ചെലവ​ഴി​ക്കാൻ ഞങ്ങൾക്കു വകയി​ല്ലാ​യി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും ഞങ്ങൾ ഒരിക്ക​ലും കൺ​വെൻ​ഷ​നു​കൾ മുടക്കി​യി​ട്ടില്ല, ഇംഗ്ലണ്ടിൽ നടന്നതുൾപ്പെടെ.

യുദ്ധം കഴിഞ്ഞുള്ള ആദ്യത്തെ രണ്ടുമൂ​ന്നു വർഷം നവോ​ന്മേഷം പകർന്ന സമയങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു. ഡാഡി​യും അമ്മയും കൂട്ടാ​യ്‌മ​യു​ടെ​യും സഹവാ​സ​ത്തി​ന്റെ​യും അവസര​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം മുഴു​വ​നാ​യി പ്രയോ​ജ​ന​പ്പെ​ടു​ത്തി. മറ്റുള്ള സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ ഞങ്ങൾ സന്ദർശി​ക്കു​ന്നതു ഞാൻ ഓർക്കു​ന്നു. മുതിർന്നവർ സത്യം സംബന്ധിച്ച പുതിയ അറിവി​നെ​ക്കു​റി​ച്ചു മണിക്കൂ​റു​ക​ളോ​ളം സംസാ​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു ചെറിയ പെൺകു​ട്ടി​യെന്ന നിലയിൽ ഞാൻ ഒരിട​ത്തി​രു​ന്നു ചായം​തേ​യ്‌ക്കു​ക​യും പടംവ​ര​യ്‌ക്കു​ക​യും ചെയ്യു​മാ​യി​രു​ന്നു. ഒരുമി​ച്ചി​രു​ന്നുള്ള സംസാരം, ഓർഗൻ ഉപയോ​ഗി​ച്ചുള്ള പാട്ടു​പാ​ടൽ, ആഹ്ലാദ​ക​ര​മായ സഹവാസം ആസ്വദി​ക്കൽ എന്നിവ​യെ​ല്ലാം അവരെ ഏറെ സന്തുഷ്ട​രും ഉന്മേഷ​മു​ള്ള​വ​രു​മാ​ക്കി​ത്തീർത്തു.

എന്റെ ശിക്ഷണ​ത്തി​ന്റെ കാര്യ​ത്തിൽ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ വളരെ കർക്കശ​രാ​യി​രു​ന്നു. അഞ്ചു വയസ്സു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ പോലും ഞാൻ സ്‌കൂ​ളിൽ വ്യത്യ​സ്‌ത​യാ​യി​രു​ന്നു. ക്ലാസിൽ വേദോ​പ​ദേശം പഠിപ്പി​ക്കുന്ന സമയത്തു വായി​ക്കു​ന്ന​തി​നു​വേണ്ടി ഞാൻ “പുതിയ നിയമം” കൂടെ​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു. പിന്നീട്‌, സ്‌മാ​ര​ക​ദി​നാ​ഘോ​ഷ​ങ്ങ​ളിൽ പങ്കെടു​ക്കാ​ഞ്ഞ​തി​നാൽ “മനസ്സാ​ക്ഷി​പ​ര​മായ വിസമ്മ​ത​മു​ള്ളവൾ” എന്നനി​ല​യിൽ മുഴു സ്‌കൂ​ളി​ന്റെ​യും മുമ്പാകെ എന്നെ നടത്തിച്ചു.a എന്റെ ശിക്ഷണ​ത്തിൽ എനി​ക്കൊ​രു ഖേദവു​മില്ല. വാസ്‌ത​വ​ത്തിൽ അതൊരു സംരക്ഷ​ണ​മാ​യി​രു​ന്നു, കൂടാതെ ‘ഞെരു​ക്ക​മുള്ള വഴി’യിൽ നിലനിൽക്കു​ന്നത്‌ അത്‌ എളുപ്പ​മാ​ക്കി​ത്തീർത്തു. യോഗ​ങ്ങൾക്കാ​യാ​ലും ശരി സേവന​ത്തി​നാ​യാ​ലും ശരി, എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ പോകു​ന്നി​ട​ത്തെ​ല്ലാം ഞാനു​മു​ണ്ടാ​കു​മാ​യി​രു​ന്നു.—മത്തായി 7:13, 14.

സ്വന്തമാ​യി ആദ്യം പ്രസം​ഗ​വേല ചെയ്‌ത ഞായറാഴ്‌ച എനിക്കു നല്ല ഓർമ​യുണ്ട്‌. എനിക്കു വെറും 12 വയസ്സേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളു. കൗമാ​ര​പ്രാ​യ​ത്തി​ലാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ഒരു ഞായറാഴ്‌ച ദിവസം വീട്ടി​ലി​രി​ക്കാൻ പോവു​ക​യാ​ണെന്നു ഞാൻ വിളി​ച്ചു​പ​റ​ഞ്ഞത്‌ ഓർക്കു​ന്നു. ആരും എന്നെ വിമർശി​ക്കു​ക​യോ പ്രസം​ഗ​ത്തി​നു​പോ​കാൻ സമ്മർദം ചെലു​ത്തു​ക​യോ ചെയ്‌തില്ല. അതു​കൊണ്ട്‌, ഞാൻ പൂന്തോ​ട്ട​ത്തി​ലി​രു​ന്നു ബൈബിൾ വായി​ക്കാൻ തുടങ്ങി, എനിക്ക്‌ ആകെ അസ്വസ്ഥ​ത​തോ​ന്നി. ഇങ്ങനെ ഒന്നുര​ണ്ടാഴ്‌ച കഴിഞ്ഞ​പ്പോൾ ഞാൻ ഡാഡി​യോ​ടു പറഞ്ഞു: “ഇന്നു ഞാനും ഡാഡി​യോ​ടൊ​പ്പം പോരു​ന്നുണ്ട്‌!” അന്നുതു​ടങ്ങി ഇന്നേവരെ ഞാൻ പിന്തി​രി​ഞ്ഞു നോക്കി​യി​ട്ടില്ല.

1931 എത്ര മഹത്തായ വർഷമാ​യി​രു​ന്നു! ഞങ്ങൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷികൾ എന്ന പുതിയ പേരു സ്വീക​രി​ച്ചു​വെന്നു മാത്രമല്ല, ലണ്ടനിലെ അലക്‌സാ​ണ്ട്ര പാലസിൽവെ​ച്ചുള്ള ഒരു ദേശീയ കൺ​വെൻ​ഷ​നിൽ ഞാൻ ജലനി​മ​ജ്ജ​ന​മേൽക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ആ ദിനം ഞാനൊ​രി​ക്ക​ലും മറക്കു​ക​യില്ല. ഞങ്ങൾ നീണ്ട കറുത്ത അങ്കികൾ ധരിച്ചു, നേരത്തെ ഏതോ സ്‌നാ​പ​നാർഥി ഉപയോ​ഗി​ച്ച​തു​മൂ​ലം നനഞ്ഞ അങ്കിയാ​യി​രു​ന്നു എനിക്കു കിട്ടി​യത്‌!

കുഞ്ഞിലേ മുതലുള്ള എന്റെ ആഗ്രഹം ഒരു കോൽപോർട്ടർ ആകണ​മെ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു, മുഴു​സമയ പ്രസം​ഗകർ അങ്ങനെ​യാണ്‌ അറിയ​പ്പെ​ട്ടി​രു​ന്നത്‌. യഹോ​വ​യു​ടെ സേവന​ത്തിൽ കൂടുതൽ ചെയ്യു​ന്ന​തി​നു കടപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്ന​താ​യി പ്രായ​മാ​കു​ന്തോ​റും എനിക്ക്‌ അനുഭ​വ​പ്പെട്ടു. അതു​കൊണ്ട്‌, 1933 മാർച്ചിൽ, 18-ാം വയസ്സിൽ ഞാൻ മുഴു​സമയ സേവക​രു​ടെ അണിയിൽ ചേർന്നു.

വലിയ നഗരങ്ങ​ളിൽ നടത്താ​റുള്ള “പയനിയർ വാരങ്ങൾ” ഞങ്ങൾക്കു പ്രത്യേക ആനന്ദത്തി​നു വകനൽകി​യി​രു​ന്നു. ഒരു ഡസൻ മുഴു​സമയ സേവകർ ഒരുമി​ച്ചു​കൂ​ടി പ്രാ​ദേ​ശിക സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വീട്ടിൽ താമസിച്ച്‌ ഒരു സംഘമാ​യി പ്രവർത്തി​ക്കും. മതനേ​താ​ക്ക​ന്മാർക്കും മറ്റു പ്രമുഖ വ്യക്തി​കൾക്കും ഞങ്ങൾ ചെറു​പു​സ്‌തകം വിതരണം ചെയ്‌തു. അവരെ അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ധൈര്യം വേണ്ടി​യി​രു​ന്നു. മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഞങ്ങൾക്കു ശകാരം നേരി​ടേ​ണ്ടി​വന്നു, ഞങ്ങളി​ല​നേ​ക​രു​ടെ​യും മുഖത്തി​നു​നേരെ വീട്ടു​കാർ കതക്‌ ആഞ്ഞടക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. ഇതു ഞങ്ങളെ വിഷമി​പ്പി​ച്ചില്ല, ക്രിസ്‌തു​വി​ന്റെ നാമത്തിൽ നിന്ദ സഹി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്ന​തിൽ ആനന്ദി​ക്കാൻ പോന്ന​വി​ധം അത്രമാ​ത്രം ഉത്സാഹം ഞങ്ങൾക്കു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു.—മത്തായി 5:11, 12.

ലീഡ്‌സിൽ ഞങ്ങൾ ഗ്രാമ​ഫോ​ണും ഉച്ചഭാ​ഷി​ണി​യും വഹിച്ചു​കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തിന്‌ ഒരു ശിശു​വാ​ഹനം, ത്രിച​ക്ര​വാ​ഹനം, കൂടു​ത​ലാ​യി ഒരാൾക്കി​രി​ക്കാൻ സൗകര്യ​മേർപ്പെ​ടു​ത്തിയ ഡാഡി​യു​ടെ മോ​ട്ടോർ​സൈ​ക്കിൾ എന്നിവ​യും പിന്നീട്‌ അദ്ദേഹ​ത്തി​ന്റെ കാറും ഉപയു​ക്ത​മാ​ക്കി​ത്തീർത്തു. രണ്ടു സഹോ​ദ​രങ്ങൾ ഉപകര​ണ​ങ്ങ​ളു​മാ​യി തെരു​വി​ലേ​ക്കി​റ​ങ്ങും. എന്നിട്ട്‌ ആളുകൾ വീട്ടിൽനി​ന്നു പുറത്തു​വ​രു​ന്ന​തിന്‌ ഒരു റെക്കോർഡു ചെയ്‌ത സംഗീതം പാടി​ക്കും, അതേത്തു​ടർന്ന്‌ റതർഫോർഡ്‌ സഹോ​ദ​രന്റെ റെക്കോർഡു ചെയ്‌ത പ്രസം​ഗ​വും കേൾപ്പി​ക്കും. അതിനു​ശേഷം അവർ അടുത്ത തെരു​വി​ലേക്കു നീങ്ങു​മ്പോൾ പ്രസാ​ധ​ക​രായ ഞങ്ങൾ ആളുകൾക്കു ബൈബിൾ സാഹി​ത്യ​ങ്ങൾ സമർപ്പി​ക്കു​മാ​യി​രു​ന്നു.

വർഷങ്ങ​ളോ​ളം, ഓരോ ഞായറാ​ഴ്‌ച​യും യോഗ​ത്തി​നു​ശേഷം ഞങ്ങൾ ടൗൺ ഹാൾ കവലയി​ലേക്കു പോയി അവി​ടെ​യുള്ള സ്‌പീ​ക്കേ​ഴ്‌സ്‌ കോർണ​റിൽ റതർഫോർഡു സഹോ​ദ​രന്റെ ഒരു മണിക്കൂർ നീണ്ടു​നിന്ന പ്രസംഗം കേൾക്കു​ക​യും ലഘു​ലേ​ഖകൾ കൊടു​ക്കു​ക​യും താത്‌പ​ര്യം കാണിച്ച ഏതൊ​രാ​ളു​മാ​യും ബന്ധപ്പെ​ടു​ക​യും ചെയ്‌തി​രു​ന്നു. ഞങ്ങളവി​ടെ പ്രസി​ദ്ധ​രാ​യി. പൊലീ​സു​കാ​രു​പോ​ലും ഞങ്ങളെ ആദരി​ച്ചി​രു​ന്നു. ഒരു വൈകു​ന്നേരം പതിവു​പോ​ലെ ഞങ്ങൾ അവിടെ കൂടി​വ​ന്ന​പ്പോൾ അകലെ​നി​ന്നു ചെണ്ടക​ളു​ടെ​യും വാദ്യ​മേ​ള​ത്തി​ന്റെ​യും ശബ്ദം കേട്ടു. പെട്ടെ​ന്നു​തന്നെ, ഏതാണ്ട്‌ നൂറു ഫാസി​സ്റ്റു​ക​ള​ട​ങ്ങുന്ന ഒരു വൃന്ദം അടു​ത്തെത്തി. അവർ പിന്നി​ലൂ​ടെ​വന്നു പതാക ഉയർത്തി​പ്പി​ടി​ച്ചു ഞങ്ങളെ ചുറ്റി​നി​ന്നു. വാദ്യ​മേളം നിന്നു, അപ്പോൾ നിശബ്ദത ഭേദി​ക്കു​മാ​റു റതർഫോർഡ്‌ സഹോ​ദ​രന്റെ ശബ്ദം മുഴങ്ങി: “അവർ വേണ​മെ​ങ്കിൽ അവരുടെ പതാകയെ വന്ദിക്കു​ക​യോ മനുഷ്യ​രെ വാഴ്‌ത്തു​ക​യോ എന്തുമാ​കട്ടെ. നാം നമ്മുടെ ദൈവ​മായ യഹോ​വയെ മാത്രമേ ആരാധി​ക്കു​ക​യും വാഴ്‌ത്തു​ക​യു​മു​ള്ളൂ!” അടുത്ത​താ​യി എന്തു സംഭവി​ക്കു​മെന്നു ഞങ്ങൾക്ക്‌ ഉത്‌ക​ണ്‌ഠ​യാ​യി! ഒന്നും സംഭവി​ച്ചില്ല, അവർക്ക്‌ ഒരു നല്ല സാക്ഷ്യം ലഭിച്ച​തൊ​ഴി​കെ. പൊലീസ്‌ അവരെ നിശബ്ദ​രാ​ക്കി. അങ്ങനെ പരസ്യ​പ്ര​സം​ഗ​ത്തി​ന്റെ ശേഷി​ച്ച​ഭാ​ഗം ഞങ്ങൾക്കു കേൾക്കാൻ സാധിച്ചു.

ഇതിനകം ഗ്രാമ​ഫോൺ പ്രചാ​ര​ത്തി​ലാ​യി വരുക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇത്‌ ഒരു നല്ല സാക്ഷ്യം നൽകു​ന്ന​തിന്‌ ഉതകി. അഞ്ചു മിനിറ്റു ദൈർഘ്യ​മുള്ള റെക്കോർഡു ചെയ്‌ത ബൈബിൾ പ്രസംഗം ആളുകൾ കേൾക്കു​ന്ന​തി​നു വീട്ടു​വാ​തിൽക്കൽ വെച്ചിട്ടു ഞങ്ങൾ ശ്രദ്ധാ​പൂർവം റെക്കോർഡിൽ ദൃഷ്ടി​കേ​ന്ദ്രീ​ക​രി​ച്ചു. വീട്ടു​കാർ മിക്ക​പ്പോ​ഴും ഞങ്ങളെ അകത്തു വിളി​ച്ചി​രു​ത്തു​മാ​യി​രു​ന്നു, മടങ്ങി​ച്ചെന്നു കൂടുതൽ റെക്കോർഡു​കൾ കേൾപ്പി​ക്കാൻ അവർ ആവശ്യ​പ്പെട്ടു.

എതിർപ്പും അക്രമ​വും പൊട്ടി​പ്പു​റ​പ്പെ​ട്ട​തു​കൊണ്ട്‌ 1939 വളരെ​യ​ധി​കം തിരക്കും ബുദ്ധി​മു​ട്ടും നിറഞ്ഞ വർഷമാ​യി​രു​ന്നു. ഞങ്ങളുടെ കൺ​വെൻ​ഷ​നു​ക​ളി​ലൊ​ന്നി​നു മുമ്പ്‌ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ തെരു​വിൽവെച്ചു ജനങ്ങളു​ടെ ആക്രമ​ണ​വും കൂക്കു​വി​ളി​യും അനുഭ​വി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. തന്മൂലം സമ്മേള​ന​സ​മ​യത്ത്‌, കുഴപ്പം​പി​ടിച്ച പ്രദേ​ശ​ങ്ങ​ളിൽ പ്രസം​ഗി​ക്കു​ന്ന​തി​നു സഹോ​ദ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ഒരു പ്രത്യേക വിഭാ​ഗത്തെ കാറു​ക​ളിൽ അയയ്‌ക്കു​ന്ന​തി​നു ക്രമീ​ക​ര​ണങ്ങൾ ചെയ്‌തു അതേസ​മയം സഹോ​ദ​രി​മാ​രും മറ്റു സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രും കൂടുതൽ സുരക്ഷി​ത​മായ ഇടങ്ങളി​ലേക്കു പോയി. ഒരു കൂട്ട​ത്തോ​ടൊ​പ്പം ഒരു തെരു​വിൽ പ്രവർത്തി​ക്കു​മ്പോൾ പിൻവ​ശ​ത്തുള്ള വീടുകൾ സന്ദർശി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ ഒരു ഇടവഴി​യി​ലേ​ക്കി​റങ്ങി. ഒരു വീട്ടി​ലാ​യി​രി​ക്കു​മ്പോൾ ഒരു ആരവം ഉയർന്നു​വ​രു​ന്നതു ഞാൻ കേട്ടു—തെരു​വിൽനിന്ന്‌ ആക്രോ​ശ​വും കരച്ചി​ലും കേൾക്കാ​മാ​യി​രു​ന്നു. ബഹളം ഒതുങ്ങി​യെന്നു ബോധ്യ​മാ​കു​ന്ന​തു​വരെ വീട്ടു​വാ​തിൽക്ക​ലു​ണ്ടാ​യി​രുന്ന വ്യക്തി​യു​മാ​യി ഞാൻ സംഭാ​ഷണം തുടർന്നു. പിന്നെ ഞാൻ ഇടവഴി​യി​ലൂ​ടെ തെരു​വി​ലേക്കു കയറി​യ​പ്പോൾ എന്നെ കാണാഞ്ഞു മറ്റു സഹോ​ദ​രീ​സ​ഹോ​ദ​ര​ന്മാർ സംഭ്രാ​ന്ത​രാ​യി​രി​ക്കു​ന്നതു കണ്ടു! അന്നു മറ്റൊരു സമയത്തു ബഹളക്കാർ ഞങ്ങളുടെ യോഗം കലക്കാൻ ശ്രമിച്ചു, എന്നാൽ സഹോ​ദ​ര​ന്മാർ അവരെ പുറ​ത്തേക്കു കൊണ്ടു​പോ​യി.

രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധം ആരംഭി​ക്കു​ന്നു

ഇതിനകം നിർബ​ന്ധിത സൈനി​ക​സേ​വനം പ്രാബ​ല്യ​ത്തിൽ വന്നു, ചെറു​പ്പ​ക്കാ​രായ അനേകം സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ 3 മുതൽ 12 വരെ മാസം ജയിലി​ല​ടച്ചു. ജയിൽ സന്ദർശി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള കൂടു​ത​ലായ ഒരു പദവി പിന്നീടു ഡാഡിക്കു ലഭിച്ചു. ഞായറാ​ഴ്‌ച​തോ​റും അദ്ദേഹം തദ്ദേശ ജയിലിൽ വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അധ്യയനം നടത്തി​യി​രു​ന്നു. ബുധനാ​ഴ്‌ച​ക​ളിൽ വൈകു​ന്നേരം അദ്ദേഹം സഹോ​ദ​ര​ങ്ങളെ അവരുടെ ജയില​റ​ക​ളിൽ സന്ദർശി​ച്ചു. ഒന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ക്കാ​ലത്തു ദീർഘ​വും ദുഷ്‌ക​ര​വു​മായ ജയിൽജീ​വി​തം അനുഭ​വി​ച്ച​റി​ഞ്ഞി​രു​ന്ന​തി​നാൽ സമാന​മായ പീഡനങ്ങൾ അനുഭ​വി​ക്കു​ന്ന​വരെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തിൽ അദ്ദേഹം പ്രത്യേ​കി​ച്ചും സന്തോ​ഷ​വാ​നാ​യി​രു​ന്നു. 1959-ൽ മരിക്കു​ന്ന​തു​വരെ 20 വർഷം അദ്ദേഹം അതു ചെയ്‌തു.

1941 ആയപ്പോ​ഴേ​ക്കും നിഷ്‌പക്ഷത സംബന്ധിച്ച ഞങ്ങളുടെ നിലപാ​ടു കാരണം അനേകർക്കു ഞങ്ങളുടെ നേരെ​യു​ണ്ടായ പാരു​ഷ്യ​വും വിദ്വേ​ഷ​വു​മാ​യി ഞങ്ങൾ സുപരി​ചി​ത​രാ​യി. ഈ മനോ​ഭാ​വത്തെ അഭിമു​ഖീ​ക​രി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു മാസി​ക​ക​ളു​മാ​യി തെരു​വിൽ നിൽക്കു​ക​യെ​ന്നത്‌ അത്ര എളുപ്പ​മാ​യി​രു​ന്നില്ല. അതേസ​മയം ഞങ്ങളുടെ പ്രദേ​ശത്തു താമസി​പ്പിച്ച അഭയാർഥി​കളെ സഹായി​ക്കു​ന്ന​തിൽ ഞങ്ങൾ ആനന്ദമ​നു​ഭ​വി​ച്ചു. ലട്ട്‌വി​യ​ക്കാർ, പോള​ണ്ടു​കാർ, ഇസ്‌തോ​നി​യ​ക്കാർ, ജർമൻകാർ എന്നിവർ—തങ്ങളുടെ ഭാഷക​ളിൽ വീക്ഷാ​ഗോ​പു​ര​വും ആശ്വാ​സ​വും (ഇപ്പോ​ഴത്തെ ഉണരുക!) കണ്ടപ്പോൾ അവരുടെ കണ്ണുകൾ തിളങ്ങു​ന്നതു കാണു​ന്നത്‌ എന്തൊ​രാ​ന​ന്ദ​മാ​യി​രു​ന്നു!

അങ്ങനെ​യി​രി​ക്കെ, രണ്ടാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ക്കാ​ലത്തു ഞാനെ​ടുത്ത നിഷ്‌പക്ഷ നിലപാ​ടു നിമിത്തം എന്നെ വിചാരണ ചെയ്യു​ന്ന​തി​നു സമയമാ​യി. 24 മണിക്കൂ​റിൽ 19 മണിക്കൂ​റും എന്നെ ജയില​റ​യിൽ ഇട്ടു, ജയിൽ ജീവിതം ദുഷ്‌ക​ര​മാ​യി എനിക്ക​നു​ഭ​വ​പ്പെട്ടു. ആദ്യത്തെ മൂന്നു ദിവസ​മാ​യി​രു​ന്നു ഏറ്റവും കഷ്ടകരം, കാരണം ഞാൻ തനിച്ചേ ഉണ്ടായി​രു​ന്നു​ള്ളൂ. നാലാം ദിവസം എന്നെ ഗവർണ​റു​ടെ ഓഫീ​സി​ലേക്കു വിളി​പ്പി​ച്ചു. അവിടെ വേറെ രണ്ടു പെൺകു​ട്ടി​കൾ നിൽക്കു​ന്നതു കണ്ടു. അതി​ലൊ​രു​വൾ എന്നോട്‌ മന്ദസ്വ​ര​ത്തിൽ ചോദി​ച്ചു: “നീ എന്തിനാ ജയിലി​ലാ​യത്‌?” “അതറി​ഞ്ഞാൽ നിനക്ക്‌ അതിശയം തോന്നും,” ഞാൻ പറഞ്ഞു. വിറയ​ലാർന്ന സ്വരത്തിൽ അവൾ ശബ്ദംതാ​ഴ്‌ത്തി ചോദി​ച്ചു: “നീ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​യാ​ണോ?” അവൾ ചോദി​ക്കു​ന്നതു മറ്റേ പെൺകു​ട്ടി കേട്ടിട്ടു ഞങ്ങളോ​ടു രണ്ടു​പേ​രോ​ടു​മാ​യി ചോദി​ച്ചു: “നിങ്ങൾ യഹോ​വ​യു​ടെ സാക്ഷി​ക​ളാ​ണോ?” അതോടെ ഞങ്ങൾ മൂവരും പരസ്‌പരം ഗാഢമാ​യി ആലിം​ഗനം ചെയ്‌തു. ഞങ്ങൾ മേലാൽ തനിച്ചാ​യി​രു​ന്നില്ല!

ആസ്വാ​ദ്യ​മായ മുഴു​സ​മ​യ​പ്ര​വർത്തനം

ജയിലിൽനി​ന്നു മോചി​ത​യാ​യ​ശേഷം ഞാൻ എന്റെ മുഴു​സ​മ​യ​സേ​വനം തുടർന്നു, 16 വയസ്സുള്ള ഒരു പെൺകു​ട്ടി സ്‌കൂൾ പഠനം കഴിഞ്ഞ​യു​ടനെ എന്നോ​ടൊ​പ്പം ചേർന്നു. ഞങ്ങൾ യോർക്ക്‌ഷെയർ ഡെയിൽസി​ന്റെ അറ്റത്തുള്ള ഒരു മനോ​ജ്ഞ​മായ ഇൽക്കീ പട്ടണത്തി​ലേക്കു പോയി. യോഗങ്ങൾ നടത്താൻ പറ്റിയ ഒരു സ്ഥലം കണ്ടെത്താൻ ആറു മാസം മുഴു​വ​നും ഞങ്ങൾ ശ്രമിച്ചു. ഒടുവിൽ ഞങ്ങൾ ഒരു ചെറിയ ഗരാജു വാടക​യ്‌ക്കെ​ടുത്ത്‌ അതു രാജ്യ​ഹാ​ളാ​ക്കി മാറ്റി. വെളി​ച്ച​വും ചൂടും പ്രദാ​നം​ചെ​യ്‌തു​കൊ​ണ്ടു ഡാഡി സഹായ​ത്തി​നെത്തി. അദ്ദേഹം ഞങ്ങൾക്കു​വേണ്ടി ആ കെട്ടിടം മോടി​പി​ടി​പ്പി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. ആഴ്‌ച​തോ​റും പരസ്യ​പ്ര​സം​ഗങ്ങൾ നടത്തു​ന്ന​തി​നു സഹോ​ദ​ര​ന്മാ​രെ നിയമി​ച്ചു​കൊ​ണ്ടു സമീപ​ത്തുള്ള സഭ വർഷങ്ങ​ളോ​ളം ഞങ്ങളെ പിന്തു​ണച്ചു. യഹോ​വ​യു​ടെ അനു​ഗ്ര​ഹ​ത്താൽ ഞങ്ങൾ അഭിവൃ​ദ്ധി​പ്പെ​ടു​ക​യും വളരു​ക​യും ചെയ്‌തു. ഒടുവിൽ ഒരു സഭ സ്ഥാപി​ത​മാ​യി.

1959-ൽ ഡാഡി പെട്ടെന്നു രോഗ​ബാ​ധി​ത​നാ​യി. എന്നെ വീട്ടി​ലേക്കു വിളി​പ്പി​ച്ചു, ഏപ്രി​ലിൽ അദ്ദേഹം മൃതി​യ​ടഞ്ഞു. അതേത്തു​ടർന്നു​വന്ന വർഷങ്ങൾ പ്രയാ​സ​ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അമ്മയുടെ ആരോ​ഗ്യം ക്ഷയിച്ചു, ഒപ്പം ഓർമ​ശ​ക്തി​യും. എന്നെ സംബന്ധി​ച്ചി​ട​ത്തോ​ളം അത്‌ ഏറെ ദുഷ്‌ക​ര​മാ​യി​രു​ന്നു. എങ്കിലും യഹോ​വ​യു​ടെ ആത്മാവ്‌ എന്നെ മുന്നോ​ട്ടു നടത്തി, 1963-ൽ അമ്മ മരിക്കു​ന്ന​തു​വരെ അവരെ ശുശ്രൂ​ഷി​ക്കാൻ എനിക്കു കഴിഞ്ഞു.

വർഷങ്ങ​ളി​ലു​ട​നീ​ളം എനിക്കു യഹോ​വ​യിൽനിന്ന്‌ അനേകം അനു​ഗ്ര​ഹങ്ങൾ ലഭിച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. വിവരി​ക്കാ​നാ​ണെ​ങ്കിൽ ഏറെയുണ്ട്‌. എന്റെ സ്വന്തസഭ വളർന്നു നാലായി വിഭജി​ച്ച​തും പ്രസാ​ധ​ക​രെ​യും പയനി​യർമാ​രെ​യും അയയ്‌ക്കു​ന്ന​തും ചിലരെ ബൊളീ​വിയ, ലാവോസ്‌, ഉഗാണ്ട തുടങ്ങിയ വിദൂര ദേശങ്ങ​ളി​ലേക്കു മിഷന​റി​മാ​രാ​യി അയയ്‌ക്കു​ന്ന​തും ഞാൻ കണ്ടിരി​ക്കു​ന്നു. വിവാ​ഹം​ചെ​യ്‌തു കുടും​ബ​മാ​യി താമസി​ക്കു​ന്ന​തി​നുള്ള സാധ്യത എനിക്ക്‌ ഒരിക്ക​ലു​മു​ണ്ടാ​യില്ല. അതെന്നെ ദുഃഖി​പ്പി​ച്ചി​ട്ടില്ല; ഞാൻ ഏറെ തിരക്കു​ള്ള​വ​ളാ​യി​രു​ന്നു. എനിക്കു സ്വന്തമാ​യി ജഡിക ബന്ധുക്ക​ളി​ല്ലെ​ന്നു​വ​രി​കി​ലും കർത്താ​വിൽ അനേകം മക്കളും പേരക്കി​ടാ​ങ്ങ​ളും ഉണ്ടായി​ട്ടുണ്ട്‌, നൂറു​മേ​നി​പോ​ലും.—മർക്കൊസ്‌ 10:29, 30.

ക്രിസ്‌തീ​യ കൂട്ടായ്‌മ ആസ്വദി​ക്കു​ന്ന​തി​നു ഞാൻ മിക്ക​പ്പോ​ഴും യുവ പയനി​യർമാ​രെ​യും മറ്റു യുവാ​ക്ക​ളെ​യും വീട്ടി​ലേക്കു ക്ഷണിക്കാ​റുണ്ട്‌. ഞങ്ങൾ ഒരുമി​ച്ചു വീക്ഷാ​ഗോ​പുര അധ്യയ​ന​ത്തി​നു തയ്യാറാ​കു​ന്നു. എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്കൾ ചെയ്‌തി​രു​ന്ന​പോ​ലെ ഞങ്ങളും അനുഭ​വങ്ങൾ പങ്കിടു​ക​യും രാജ്യ​ഗീ​തങ്ങൾ പാടു​ക​യും ചെയ്യുന്നു. സുസ്‌മേ​ര​വ​ദ​ന​രായ യുവജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ മധ്യേ ഞാൻ യൗവന​യു​ക്ത​വും സന്തുഷ്ട​വു​മായ വീക്ഷണ​ഗതി പുലർത്തു​ന്നു. പയനിയർ സേവന​ത്തെ​ക്കാൾ മെച്ചമായ ഒരു ജീവി​ത​മില്ല. എന്റെ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളു​ടെ കാൽചു​വ​ടു​കൾ പിന്തു​ട​രാ​നുള്ള പദവി എനിക്കു ലഭിച്ച​തിൽ ഞാൻ യഹോ​വ​യോ​ടു നന്ദിയു​ള്ള​വ​ളാണ്‌. നിത്യ​ത​യി​ലു​ട​നീ​ളം ഞാൻ യഹോ​വയെ സേവി​ക്കു​ന്ന​തിൽ തുടരണേ എന്നാണ്‌ എന്റെ പ്രാർഥന.

[അടിക്കു​റിപ്പ]

[23-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഹിൽഡ പജെറ്റ്‌ മാതാ​പി​താ​ക്ക​ളായ അറ്റ്‌കിൻസ​നോ​ടും പാറ്റി​യോ​ടു​മൊ​പ്പം

[23-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

സത്യത്തിൽ ഡാഡി​യു​ടെ താത്‌പ​ര്യ​മു​ണർത്തിയ ലഘുലേഖ