Sɩpaolgo
Arzũma, sɩpaolgo, 1
Bɩ gom-põosg baa a ye ra yi y noorẽ, sã n zʋʋg gomd sẽn yaa sõma raood kengr yĩnga.—Efɛɛ. 4:29.
Kiris-ned segd n zãaga a meng ne gom-yood buud fãa. La goam kẽer me n be tɩ d segd n gũus d meng ne. Wala makre, d segd n gũusame n da sãbs bɩ n paoog neda, a buudu, a tẽng bɩ a minim sẽn yaa toor ne-d yĩng ye. Sẽn paase, d pa segd n gom goam n paoog neda, sẽn na yɩl n sãam a sũur ye. Gomd-y goam sẽn kengd raoodo. Nong-y n pẽgd-y y taabã, la y ra wɩt-ba, bɩ n ningd-b taal ye. Israyɛll nebã ra segd n wilga a Zeova tɩ b yaa sõm-mitba, la b pa maan woto ye. Naoor wʋsgo, b ra yẽgemdame. D sã n nong n yẽgemdẽ, tõe n kɩtame tɩ neb a taabã me yẽgme. Tẽeg-y tɩ tẽn-gũusdb piigã sẽn wa n togs Israyɛll nebã koɛɛg sẽn pa kengd raoodã, “Israyɛll nebã fãa sɩnga yẽgeng ne a Moyiizi.” (Sõd. 13:31–14:4) La d sã n pẽgd d taabã, kɩtdame tɩ d fãa paam sũ-noogo. Rẽ wã, tũnugd-y ne segb buud fãa n pẽgd y taabã. w22.04 8 s. 16-17
Sibri, sɩpaolgo, 2
B rɩka maam n gũnug yãmb hal m dogmẽ. Sẽn sɩng mam sẽn wa n be m ma wã pʋgẽ tɛka, yãmb yaa mam Wẽnnaam.—Yɩɩn. 22:10.
Hal pĩnd wẽndẽ wã, a Zeova sõnga kamb ka tɛk tɩ b lebg a zo-rãmba. A tõe n sõnga y kambã me tɩ b wa lebg a zo-rãmba, sã n mikame tɩ b sɩd rata woto. (1 Kor. 3:6, 7) Baa sã n wõnda y kambã pa tũud a Zeova ne b sũy fãa, a pa na n daag-b n bas ye. (Yɩɩn. 11:4) B sã n wa wilg baa yaa bilf tɩ b tara “yam ning sẽn zems ne vɩɩm sẽn ka sɛtã,” a na n sõng-b lame tɩ b lebg a zo-rãmba. (Tʋʋ. 13:48; 2 Kib 16:9) A tõe n sõng-y lame tɩ y bãngd n gomd tɩ zemsd a wakate, rat n yeel tɩ zems ne wakat ning sẽn na n naf kambã n yɩɩdã. (Yel. 15:23) A tõe n kɩtame tɩ tigingã saam-biig bɩ saam-bi-poak sẽn nong neb zĩigẽ bao n sõng y kambã. Baa y kambã sã n wa lebg kãsemba, a Zeova tõe n kɩtame tɩ b tẽeg bũmb y sẽn da zãms-b pĩndã. (Zã 14:26) Y sã n kell n tũnug ne y no-goamã la y mak-sõngã n wub y kambã, a Zeova na n ning-y-la barka. w22.04 21 s. 18
Hato, sɩpaolgo, 3
Wag-bedrã sũur puuga wʋsgo.—Vẽn. 12:17.
A Sʋɩtãan pa le tõe n leb saasẽ ye. Rẽ kɩtame t’a zabd ne sẽn paam-b vʋʋsem sõng zaeeb n ket tẽngã zugã. Nin-kãensã gomda Wẽnnaam yʋʋr yĩnga, tɩ b tʋʋmd “yaa kõ kaset a Zeezi zugu.” (2 Kor. 5:20; Efɛɛ. 6:19, 20) Yʋʋmd 1918 wã, saam-biis nins sẽn da lʋɩt taoorã sʋka, bãmb b nii la b rõd-yã, n kao b bʋʋd n yeel tɩ b tara taale, la tɩ b segd n kẽe bãens roog n kaoos yʋʋm wʋsgo. Ra yaa wa nin-kãensã tʋʋmdã yaa sẽn sa. (Vẽn. 11:3, 7-11) La yʋʋmd 1919 wã sɩngrẽ bala, b yiisa saam-biis nins sẽn paam vʋʋsem sõng zaeebã b sẽn da kẽes bãens roogã, la b rok taal nins fãa sẽn da be b zugã. Tao-tao bala, saam-bi-kãensã le lʋɩɩ taoore, n sɩng Rĩungã koe-moonegã. La woto pa kɩt t’a Sʋɩtãan bas Wẽnnaam nin-buiidã namsg ye. Wakat-kãng tɛka, a Sʋɩtãan waa ne namsg wʋsg sẽn yaa wa “kʋɩlg” koom Wẽnnaam nin-buiidã zugu. (Vẽn. 12:15) Sɩd-sɩdã, woto baoodame tɩ ned kam fãa “tõog toog la a tall tẽebo.”—Vẽn. 13:10. w22.05 5-6 s. 14-16
Tẽne, sɩpaolgo, 4
Mam wʋma neb nins b sẽn ning bãndã sõore. Yaa neb tus-koabg la tus pis-naas la a naase.—Vẽn. 7:4.
Wẽnnaam vẽnega tẽn-tʋmd a Zã t’a yã neb sul a yiib sẽn teend a naamã, la sẽn paam vɩɩm sẽn kõn sa wã. Pipi sullã neb sõor yaa tus-koabg la tus pis-naas la a naase. B yãka nin-kãensã tẽngã zug tɩ b tɩ naag a Zeezi saasẽ, Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ. B naaga a Zeezi n dɩt naam tẽngã zugu. (Vẽn. 5:9, 10; 14:3, 4) Vẽnegrã pʋgẽ, a Zã yãa bãmb ne a Zeezi sẽn yas saasẽ Siyõ tãngã zugu. (Vẽn. 14:1) Tẽn-tʋmd a Zã wakatã n tãag masã, neb tusa la b yãk tɩ b na n zĩnd neb tus-koabg la tus pis-naas la a naasã sʋka. (Luk 12:32; Rom. 8:17) La b togsa a Zã tɩ yaoolem wakatã, b sʋkã neb bilf bal n na n ket tẽngã zugu. (Vẽn. 12:17) To-kãsengã sã n wa sɩnge, sẽn ket-b tẽngã zugã na n tɩ naaga neb tus-koabg la tus pis-naas la a naasã sʋk neb nins sẽn zoe n be saasẽ wã. Beenẽ, b na n naaga a Zeezi n dɩ naam Wẽnnaam Rĩungã pʋgẽ.—Mat. 24:31; Vẽn. 5:9, 10. w22.05 16 s. a 4-5
Talaato, sɩpaolgo, 5
[Tũ-y] mam noyã.—Eza. 48:18.
A Zeezi yeela a karen-biisã tɩ b tall tagsg sẽn zems b mensã zutu. A yeel-b lame yaa: “Baa yãmb zugã zoobd fãa sõdame.” (Mat. 10:30) Gom-kãngã tõe n kɩtame tɩ d bas d yam, sẽn yɩɩd fãa, d sã n wa tagsdẽ tɩ d ka võor ye. Wilgdame tɩ d saasẽ Ba wã nand-d lame, la tɩ d tara yõod wʋsg a nifẽ. A Zeova sẽn sak tɩ d tũud-a la a getẽ tɩ segdame tɩ d wa paam vɩɩm sẽn kõn sa wã a dũni-paalgã pʋgẽ wã, d pa segd n tags tɩ d ka yõod a nifẽ ye. Sẽn zems yʋʋm 15 woto, Gũusg Gasgã ra yeelame tɩ d segd n talla tagsg sẽn zems d mengã zugu. Ad a sẽn yeelã: ‘Yaa vẽeneg tɩ d pa rat n pẽg d meng tɩ loog n wa lebg tɩtaam soaba, la d pa rat n tags tɩ d ka bark me ye. D segd n sakame tɩ d tara zʋg-sõma la pãn-komsem me.’ w22.05 24-25 s. 14-16
Arba, sɩpaolgo, 6
Mam . . . pʋʋsda nin-kãensã yĩng . . . sẽn na yɩl tɩ b fãa yɩ yembre.—Zã 17:20, 21.
Bõe la tõnd ned kam fãa tõe n maane, n sõng tɩ zems-n-taar kell n zĩnd tigingã pʋgẽ? Yaa d sẽn na n yɩ neb sẽn baood laafɩ. (Mat. 5:9; Rom. 12:18) Wakat ning fãa d sẽn modgd sẽn na yɩl tɩ zems-n-taar zĩnd tõnd ne d taabã sʋk tigingã pʋgẽ, d paasda zĩig sẽn wõnd arzãnã neerem. D ra yĩm tɩ neb nins fãa sẽn be zĩig sẽn wõnd arzãnã pʋgẽ wã yaa a Zeova n tak-b n wa a nengẽ, sẽn na yɩl tɩ b tũ-a ye. (Zã 6:44) A Zeova sã n neẽ tɩ d maanda d sẽn tõe fãa sẽn na yɩl tɩ laafɩ zĩnd a nin-buiidã a sẽn nand wʋsgã sʋka, noom-a-la wʋsgo. (Eza. 26:3; Aaze 2:7) A Zeova kõta a nin-buiidã bõn-sõma buud toor-toore. Bõe la d tõe n maan n dɩ rẽ fãa nafa? D sã n wa karemd Wẽnnaam Gomdã, d tõe n maaga d yĩng n bʋgs d sẽn karmã zug neere. D sã n karemd Biiblã la d bʋgsd a zugu, d na n tõog n bɩɩsa zʋg-sõma nins kiris-ned sẽn segd n tallã, tɩ sõng-d tɩ d ‘nong taab wʋsg’ wa zag-yɛng neb tigingã pʋgẽ.—Rom. 12:10. w22.11 12-13 s. 16-18
Lamusa, sɩpaolgo, 7
M na n kõo b kongrã sugri. M pa na n le tẽeg b yel-wẽndã yell ye.—Zer. 31:34.
D sã n sɩd sak n deeg t’a Zeova kõ-d-la sugri, d paamda ‘yolsgo,’ yam sẽn gãe bãane, la sũur-kaset sẽn yaa sõma. Yaa “a Zeova meng nengẽ” la d tõe n paam woto fãa, la pa ninsaal nengẽ ye. (Tʋʋ. 3:19) A Zeova sã n kõ-d sugri, a sakdame tɩ d le paam zood sõma ne-a, tɩ yaa wa d zɩ n beeg-a meng ye. A Zeova sã n kõ-d sugr yel-wẽnd d sẽn da maan yĩnga, a pa le ningd-d taale, bɩ n sɩbg-d yel-wẽn-kãng yĩng ye. (Eza. 43:25) “A zãagda tõnd ne d beegrã wa yaang sẽn zãr ne nin-taoor to-to wã.” (Yɩɩn. 103:12) D sã n tags a Zeova sugrã sẽn ka to wã yelle, d sũy nooma hal wʋsgo. (Yɩɩn. 130:4) A Zeova sã n na n kõ ned sugri, a pa get a yel-wẽndã sã n yaa kãseng bɩ bilf ye. A Zeova sẽn yaa d Naanda, soab ning sẽn kõt tõnd noy la d Bʋ-kaoodã yĩnga, a mii a sã n segd n kõ-d-la sugri. w22.06 5 s. 12-14
Arzũma, sɩpaolgo, 8
Ned ning fãa sẽn kolgd Wẽnnaam tog n tẽeme t’a beeme, la t’a lebgda neb nins sẽn baood-a ne b sũy fãa wã roanda.—Ebre. 11:6.
A Zeova kɩtame tɩ neb nins fãa sẽn nong yẽ wã saagdẽ tɩ manegr n wate. Ka la bilfu, Wẽnnaam na n kɩtame tɩ bãasã, sũ-sãamsã la kũumã sa. (Vẽn. 21:3, 4) A na n sõnga “sik-m-mens rãmbã” sẽn maand tẽeb ne-a wã tɩ b maneg tẽngã tɩ legb arzãna. (Yɩɩn. 37:9-11) A na n sõnga tõnd ned kam fãa tɩ d paam zood sõma ne-a tɩ yɩɩg zood ning d sẽn tar ne-a rũndã-rũndã wã. Na n yɩɩ sũ-noog tɛkẽ! La bõe yĩng tɩ d tõe n kɩs sɩd t’a Zeova sẽn pʋlem bũmb ninsã fãa na n pidsame? A Zeova sã n yeel bũmb fãa, a pidsd-a lame. Dẽnd d tara bʋʋm n na n “teeg a Zeova.” (Yɩɩn. 27:14) D wilgdame tɩ d sɩd maanda tẽeb ne Wẽnnaam, d sã n kell n gũ-a t’a wa pids a pʋlemsã. (Eza. 55:10, 11) Bɩ tõnd me kell n maan sɩd ne a Zeova, n miẽ t’a na n keoo “neb nins sẽn baood-a ne b sũy fãa wã.” w22.06 20 s. a 1; 25 s. 18
Sibri, sɩpaolgo, 9
Yãmb Ba wã mii bũmb nins yãmb sẽn datã.—Mat. 6:8.
D tõe n basa d yam t’a Zeova sẽn yaa zak soabã yĩnga, a na n tũu goam nins sẽn be 1 Tɩmote 5:8 pʋgẽ wã. D sã n kɩs sɩd t’a Zeova nonga tõnd ne d zakã rãmba, d na n basa d yam t’a na n gesame tɩ d paam bũmb nins d sẽn datã. (Mat. 6:31-33) A Zeova ratame n sõng-d tɩ d paam d sẽn datã. A sɩd yaa Ba sẽn yaa nonglem la kõata. A sẽn naan tẽngã, a kõ-d lame tɩ yɩɩg sẽn yaa tɩlɛ ne-dã. A sẽn nong-dã yĩnga, a naana bũmb toor-toor tẽngã zugu, sẽn na yɩl tɩ d paam sũ-noog wʋsgo. (Sɩng. 2:9) Wakat ninga, baa sã n yaa sẽn yaa tɩlɛ ne-dã bal la d tara, d segd n tẽegame tɩ d sẽn tar rẽ wã yaa a Zeova n kõ-do. (Mat. 6:11) D segd n tẽegda wakat fãa tɩ d sẽn mongd d mens bũmb nins rũndã-rũndã wã pa kolg bark nins a Zeova sẽn na n wa kɩt tɩ d paam ka la bilfã ye.—Eza. 65:21, 22. w22.06 15 s. a 7-8
Hato, sɩpaolgo, 10
Rɩɩb sẽn yaa taokã yaa neb nins sẽn bɩ wã yĩnga.—Ebre. 5:14.
Pa neb nins sẽn nan sɩng Biiblã zãmsgã bal n segd n bao n bãng a Zeova la a Gomdã sõma ye. Tõnd fãa segd n maana woto. Tẽn-tʋmd a Poll yeelame tɩ d sã n tũud bũmb nins d sẽn zãmsd Biiblã pʋgẽ wã, na n sõng-d lame tɩ d bãng sẽn yaa ‘sõma ne wẽng n bake.’ D vɩɩ toog wakate, tɩ nebã yel-manesmã me pa lebd be ye. Woto wã, tõe n yɩɩ toog tɩ d tõog n tũ a Zeova noyã. La a Zeezi getame tɩ d paamd bũmb nins sẽn na n sõng-d tɩ d tẽebã kell n tall pãngã. Bõn-kãensã fãa tika Wẽnnaam Gomdã sẽn yaa Biiblã zugu. Wa a Zeezi, tõnd me kɩtdame tɩ Wẽnnaam yʋʋrã paamd waoogr ning a sẽn segd ne wã. (Zã 17:6, 26) Wala makre, yʋʋmd 1931 wã tɛka, d sakame tɩ b boond tõnd t’a Zeova Kaset rãmba, wa sẽn zems ne Biiblã. Woto wã, d wilgdame tɩ d saasẽ Ba wã yʋʋr tara yõod wʋsg d nifẽ, la d rat tɩ b bool-d ne yʋ-kãnga. (Eza. 43:10-12) Sẽn paase, Gʋls-sõamyã, Dũni-paalgã lebgrã pʋgẽ, d lebs n ninga Wẽnnaam yʋ-peellã zĩis nins fãa a sẽn segd n zĩnd a Gomdã pʋgẽ wã. w22.07 11 s. 11-12
Tẽne, sɩpaolgo, 11
Yãmb gomdã yaa fɩtl mam naoor yĩnga, la vẽenem mam sor yĩnga.—Yɩɩn. 119:105.
Biiblã gomda Wẽnnaam Rĩungã koe-noogã me yelle. A Zeezi maka Wẽnnaam Rĩungã ne bõn-sõma b sẽn solge. Matiye 13:44 pʋgẽ, a yeelame yaa: “Saasẽ Rĩungã yaa wa laog sẽn solg pʋʋg pʋgẽ, tɩ rao yã n lebs n solge. A sũurã sẽn yaa noogã yĩnga, a tɩ koosa a sẽn tarã fãa n da pʋʋgã.” Bãng-y tɩ raoã ra pa gẽesd bõn-sõma kãens ye. La a sẽn wa n yã rẽ wã, a maana a sẽn tõe fãa sẽn na yɩl n paam-ba. A pʋd n koosa bũmb nins fãa a sẽn da tarã. Bõe yĩnga? A ra mii bõn-sõma wã a sẽn paamã yõod sẽn ta zĩig ninga. D tara sũ-noog masã menga, d sẽn tũud a Zeova wã yĩnga, la d saagdẽ me n na n wa vɩɩmd wakat sẽn kõn sa, a Rĩungã sã n wa soog tẽngã gilli. D miime tɩ bũmb ka be dũni-kãngã pʋgẽ t’a yõodã ta rẽ ye. D sẽn paam n tar zood sõma ne a Zeova wã yõodã yɩɩda bũmb nins fãa d sẽn segd n sak n bõnã. D sẽn paam n ‘tat a Zeova yam zãngã’ n noom tõnd n tɩ yɩɩda.—Kolo. 1:10. w22.08 15 s. a 8-9; 17 s. 12
Talaato, sɩpaolgo, 12
Mam na n yɩɩ wãn n maan bõn-wẽng a woto fãa, n beeg Wẽnnaam?—Sɩng. 39:9.
A Zozɛf maana wãn n bãng t’a sã n yo ne pagã, yaa “bõn-wẽng” Wẽnnaam nifẽ? Yaa yʋʋm kobs-yi poor la Wẽnnaam yaool n kɩt tɩ b gʋls a Moyiiz Tõogã pʋgẽ vẽeneg yaa: “Fo pa segd n yo ye.” (Yik. 20:14) Baa ne rẽ, a Zozɛf ra zoe n mii a Zeova sõma. A ra mii vẽeneg t’a Zeova kisa yoobo. Wala makre, a ra miime tɩ Wẽnnaam lugla kãadmã, n dat tɩ rao kẽ kãadem ne pag a ye bala, tɩ pag me kẽ kãadem ne rao a ye bala. Tõeeme me t’a wʋma naoor a yiibã fãa a Zeova sẽn kẽes a toog n kogl a yaab-poak a Saara wã, b sẽn wa n dat n deeg-a ne pãng n maan b pagã. (Sɩng. 2:24; 12:14-20; 20:2-7) A Zozɛf sẽn tags rẽ fãa zugã, a bãnga sẽn yaa tɩrg la sẽn yaa wẽng Wẽnnaam nifẽ n bake. A sẽn da nong a Zeova sẽn yaa a Wẽnnaamã yĩnga, a ra nonga noy nins a sẽn gãneg tɩrlmã wɛɛngẽ wã me, n da yãk yam n tũud rẽ ne a sũur fãa. w22.08 26 s. a 1-2
Arba, sɩpaolgo, 13
Sẽn gõe-b tẽngã tomẽ wã wʋsg me na n nekame. Kẽer na n yik n paama vɩɩm sẽn pa sate.—Dãn. 12:2.
Pĩndã d ra yetame tɩ Wẽnnaam nin-buiidã sẽn lebg n sɩng b tʋʋmdã ne yẽesem yaoolem wakatã yaa wa neb sẽn lebs n vʋʋge. La yaool n pa woto ye. Vɛrse-kãngã pa gomd vʋʋgr a woto yell ye. A gomda kũum vʋʋgrã sẽn na n zĩnd dũni-paalgã sẽn watã pʋgẽ wã yelle. Bõe n kɩt tɩ d yet woto? Bala Zoob 17:16 pʋgẽ, b gomda ‘tom’ yelle, t’a võorã yaa ‘Yaoogo.’ Woto wilgdame tɩ Dãniyɛll 12:2 wã gomda kũum vʋʋgr sɩd-sɩd yelle, sẽn na n sɩng yaoolem wakatã loogr poore, Armagedõ zabrã sã n wa sa. La Dãniyɛll 12:2 sẽn yet tɩ neb kẽer na n vʋʋg n paama “vɩɩm sẽn pa satã” rat n yeelame tɩ bõe? Wilgdame tɩ yʋʋm tusrã sasa, neb nins sẽn na n vʋʋg n bao n bãng a Zeova ne a Zeezi la b sak-bã, bɩ n vʋʋg n ket n baood n bãngd-b la b sakd-bã na n wa paama vɩɩm sẽn kõn sa.—Zã 17:3. w22.09 21 s. a 6-7
Lamusa, sɩpaolgo, 14
[Nonglem] tẽeda bũmb fãa.—1 Kor. 13:7.
Woto pa rat n yeel t’a Zeova ratame tɩ d kɩs d taabã sɩd woto bal ye. A ratame tɩ d kɩs-b sɩda, bãmb mengã sẽn wilg tɩ b yaa neb d sẽn tõe n kɩs sɩdã yĩnga. Yaa bilf-bilf la ned wat n paam tɩ b nand-a. Yaa woto me, d sã n dat n wa paam tɩ b kɩs-d sɩda. Bõe la y tõe n maane, tɩ sõng-y tɩ y kɩs y tẽed-n-taasã sɩda? Bao-y n bãng-y-b sõma. Sõsd-y ne-b tigissã sasa. Naagd-y-b n moond koɛɛgã. Tall-y sũ-mar ne-ba, tɩ b paam n wilg tɩ b yaa neb y sẽn tõe n kɩs sɩda. Yaa vẽeneg tɩ y sã n bãng ned paalem, y pa na n sak n dɩkd y yɛlã fãa n togsd-a ye. Y zoodã sã n wa paamd pãnga, y tõe n togsd-a-la y yɛl kẽere. (Luk 16:10) La y sã n wa bãng t’a rɩka y yell n togs neb a taaba, y maanda wãna? Ra yɩ-y tao-tao n daag a soabã n bas ye. Ra bas-y tɩ y tẽed-n-taag a ye manesem kɩt tɩ y pa le kɩs y tẽed-n-taasã fãa sɩd ye. w22.09 4 s. a 7-8
Arzũma, sɩpaolgo, 15
A Zeova ninã geta dũniyã zĩig fãa sõma.—2 Kib 16:9.
Kãsem-dãmb n da maan kãsem-soab a ye yʋʋr sẽn boond t’a Mikeyaas bũmb tɩ sãam a sũur wʋsgo. Baa ne rẽ, a Mikeyaas modgame t’a yamã ket n vẽenẽ, la a tõog a sũ-sãamsã. A ra pʋʋsda wakat fãa n kot a Zeova t’a kõ-a a vʋʋsem sõngã, la a kõ-a pãng t’a tõog toogo. Sẽn paase, a baoo sagls tõnd sɛbã pʋgẽ. Yam bʋg la d tõe n dɩk a mak-sõngã pʋgẽ? Y tẽed-n-taag sã n wa maan bũmb tɩ sãam y sũuri, bɩ y kell n pa sɩɩ, la y ra bas tɩ y tags-kɛgã kɩt tɩ y maan bũmb sẽn pa sõma ye. Tõe tɩ y pa mi bũmb ning sẽn kɩt tɩ y tẽed-n-taagã gom wall a maan woto wã ye. Rẽ wã, pʋʋs-y-yã a Zeova n kos-a t’a sõng-y tɩ y ges yɛlã wa a soabã sẽn get-b to-to wã. Ra tags-y tɩ y tẽed-n-taagã yãka yam n na n sãam y sũur ye. Modg-y n bas-y taale. (Yel. 19:11) Tẽeg-y t’a Zeova mii yellã sẽn namsd yãmb to-to wã, la t’a na n kõ-y-la pãng tɩ y tõog toogo.—Koɛ. 5:8. w22.11 21 s. a 5
Sibri, sɩpaolgo, 16
Mam zãagda m meng ne neb nins sẽn solgd b sẽn yaa neb nins buudã.—Yɩɩn. 26:4.
Bao-y zo-rãmb sẽn nong a Zeova. Y zo-rãmbã tõe n sõng-y lame tɩ y wa lebg kiris-ned tẽeb sẽn bɩ. (Yel. 13:20) Saam-biig a ye yʋʋr sẽn boond t’a Ziliyẽ n yaa kãsem-soab yeelame: “Mam sẽn wa n yaa bi-bɩɩga, mam yõga zood ne neb m sẽn da tũud n moond koɛɛgã. B ra tara yẽesem. B sõnga maam tɩ m bãng tɩ koɛɛgã mooneg yaa tʋʋmd sẽn kõt sũ-noog wʋsgo. . . . M da pa tar zo-rãmb wʋsg ye. La m bãngame tɩ yaa m sẽn da baood zo-rãmb m rog-taasã sʋk balã yĩnga.” La y sã n wa bãng tɩ ned n be tigingã pʋgẽ n pa tũud-n-ta-sõngo, y maanda wãna? Pipi kiris-nebã wakatẽ, a Poll ra miime tɩ tigingã neb kẽer tagsa la b yel-manesem pa sõma ye. Rẽ n so t’a yeel a Tɩmote t’a zãag a meng ne-ba. (2 Tɩm. 2:20-22) Tõnd zoodã ne a Zeova wã tara yõod wʋsgo. Y modga wʋsg n paam a Zeova zoodo. Dẽnd y pa segd n tall zo-rãmb sẽn na n sãam yãmb ne y saasẽ Ba wã zoodã ye. w22.08 5-6 s. 13-15
Hato, sɩpaolgo, 17
Zãag f meng ne yalma.—Yel. 14:7.
Tõnd pa wa neb nins sẽn kis Wẽnnaam noyã ye. D nonga Wẽnnaam saglsã, la a no-tɩrsã. D sã n ges sakrã sẽn wat ne nafa ninsã, la kɩɩsgã sẽn wat ne yɛl ninsã, d manegd n nonga Wẽnnaam noyã. Tags-y n ges-y yɛl neb kẽer sẽn bao n kõ b mense, b sẽn maan yalemd n pa sak a Zeova noyã yĩnga. La y tags n ges y vɩɩmã sẽn tar bark to-to, y sẽn yãk yam n sakd Wẽnnaamã. (Yɩɩn. 32:8, 10) A Zeova kɩtame tɩ nebã fãa tõe n paam yam hakɩɩka. A pa modg ned t’a sak-a ye. La a wilgda yɛl nins sẽn paamd neb nins sẽn pa sakd yam ning sẽn yit a nengẽ wã. (Yel. 1:29-32) “B manesmã biis na n wa b zutu.” Nin-kãensã wat n paama toog la zu-loeese. La baasgo, b na n wa paama sãoongo. La a Zeova pʋlma neb nins sẽn kelgd a saglsã la b tũud a noyã yaa: “Sẽn kelgd-a maam na n zĩnda bãane. A na n zĩnda bãane, n pa yɛɛsd yel-beed ye.”—Yel. 1:33. w22.10 21 s. 11-13
Tẽne, sɩpaolgo, 18
Sũ-noog soab la ned ning sẽn zoet a Zeova, soab ning sẽn kẽnd a soayã zutã.—Yɩɩn. 128:1.
Zoe a Zeova rat n yeelame tɩ d waoogd-a ne d sũur fãa, n pa tol n dat n maan bũmb n sãam a sũur ye. (Yel. 16:6) Rẽ n so tɩ d maand d sẽn tõe fãa n ket n tũud noy nins Wẽnnaam sẽn gãneg Biiblã pʋgẽ, sẽn yaa sõma la sẽn yaa wẽngã wɛɛngẽ wã. (2 Kor. 7:1) D sã n maand a Zeova sẽn nongã, la d zãagd d mens ne a sẽn kisã, d paamda sũ-noogo. (Yɩɩn. 37:27; 97:10; Rom. 12:9) Ned tõe n miime tɩ yaa a Zeova n tar sor n na n wilg sẽn yaa sõma la sẽn yaa wẽnga, la a segdame me n yãk yam n sak Wẽnnaam noyã. (Rom. 12:2) D wilgda ne d manesmã t’a Zeova noyã tũub n yaa sõma n yɩɩda. (Yel. 12:28) A Davɩɩd me ra tagsda woto. Rẽ n so t’a yeel a Zeova yaa: “Yãmb kɩtdame tɩ mam bãngd vɩɩm sorã. Sũ-noog wʋsg bee yãmb taoore. Sũ-noog bee yãmb nug-rɩtg wakat sẽn kõn sa yĩnga.”—Yɩɩn. 16:11. w22.10 8 s. a 9-10
Talaato, sɩpaolgo, 19
Biigã pa tõe n maan baa fʋɩ ne a meng raabo, tɩ sã n pa bũmb nins a sẽn ne tɩ Ba wã maandẽ wã ye.—Zã 5:19.
A Zeezi kell n sika a menga, n tall tagsg sẽn zems a mengã zugu. Nand t’a wa tẽngã zugã, a tʋma a Zeova tʋʋm wʋsgo. A Zeezi maasem yĩng la b “naan bũmb a taabã fãa sẽn be saasẽ la sẽn be tẽngã zugã.” (Kolo. 1:16) A lisgã sasa, sãmbg kae t’a tẽega bũmb wʋsg a sẽn maane, a sẽn wa n be ne a Ba wã. (Mat. 3:16; Zã 17:5) La woto fãa pa kɩt t’a Zeezi lebg wuk-m-meng soab ye. A pʋd n zɩ n tall manesem sẽn wilgd t’a tagsdame t’a sãoo neb a taabã ye. A yeela a karen-biisã t’a sẽn wa tẽngã zugã, pa sẽn na yɩl tɩ “neb sõng-a ye. A waame n na n sõng nebã, la a kõ a vɩɩmã tɩ yɩ yaood neb wʋsg yĩnga.” (Mat. 20:28) A sika a meng n sak n deeg t’a pa tõe n maan baa fʋɩ a toor ye. Sik-m-meng tek woto! A Zeezi kõo tõnd mak-sõng sẽn ka to. w22.05 24 s. 13
Arba, sɩpaolgo, 20
Bɩ a lebg n wa a Zeova nengẽ.—Eza. 55:7.
Bũmb a ye a Zeova sẽn get n bãng a sã n na n kõo ned sẽn maan yel-wẽnd sugri, yaa a soabã sã n da miime bɩ a pa mi t’a sẽn maand bũmb ningã pa sõma ye. A Zeezi wilga rẽ vẽeneg Luk 12:47, 48 pʋgẽ. Ned sã n yãk yam n maan sẽn yaa wẽnga, n yaool n da mi a sũurẽ t’a sẽn maand bũmb ningã pa noom a Zeova, yaa yel-wẽn-kãsenga. A Zeova tõeeme n pa kõ-a sugr ye. (Mark 3:29; Zã 9:41) Woto wã, d tõe n paamame t’a Zeova kõ-d sugr bɩ? N-ye. Bũmb a to a Zeova sẽn get n bãng a sã n na n kõo ned sẽn maan yel-wẽnd sugri, yaa a soabã sã n sɩd teka yam n kot sugri. Rat n yeelame tɩ f toeem yam wall yel-manesem. Ned sẽn sɩd tek yam n kot sugr sũur sãamda wʋsgo, t’a maand a bãngẽ ne wẽng ning a sẽn maanã, wall a sẽn pa tõog n maan sẽn yaa sõma wã yĩnga. A sũurã sẽn sãamã pa wẽng ning a sẽn maanã yĩng bal ye. Yaa a sẽn bas t’a tẽebã pãng boog tɩ kɩt t’a maan sẽn pa sõma wã me yĩnga. w22.06 5-6 s. 15-17
Lamusa, sɩpaolgo, 21
Neb nins fãa sẽn dat n tũ Kirist Zeezi n vɩɩmd wẽn-sakr pʋgẽ wã me na n paama namsgo.—2 Tɩm. 3:12.
D bɛɛbã tũnugda ne kiba-kɩtbã la reezo sosiyo-rãmbã n yelgd ziri, saam-biis nins sẽn lʋɩt a Zeova siglgã taoorã zugu. (Yɩɩn. 31:13) Polɩɩs-rãmb yõga d saam-biis kẽere, n yeel tɩ b tʋma tʋʋm-wẽnse. Yɩɩ woto ne pipi kiris-nebã, b sẽn wa n dõd tẽn-tʋmd a Poll n yõk-a n kẽes bãens roogã. B sẽn wa n kẽes tẽn-tʋmd a Poll bãens roog Rommã, a tẽed-n-taas kẽer basa a sõngre. (2 Tɩm. 1:8, 15; 2:8, 9) Tags-y n ges-y a Poll sũurã sẽn tog n sãam to-to. A ra maoo ne zu-loees ka tɛka, n da gẽneg a yõor b yĩng menga. (Tʋʋ. 20:18-21; 2 Kor. 1:8) Bɩ d ra tol n maan wa kiris-neb nins sẽn daag a Poll n basã ye! A Sʋɩtãan sẽn zabd ne neb nins sẽn lʋɩt tõnd taoorã pa segd n ling-d ye. A ratame tɩ saam-bi-kãens bas a Zeova tũubu, la a kẽes-d rabeem. (1 Pɩy. 5:8) Kell-y n teel-y y tẽed-n-taasã n da bas b sõngr ye.—2 Tɩm. 1:16-18. w22.11 16-17 s. a 8-11
Arzũma, sɩpaolgo, 22
Fo pa zoet Wẽnnaam baa bilf la?—Luk 23:40.
Tõe tɩ bi-bɛɛg ning sẽn da be a Zeezi sɛɛg n tek yamã ra yaa Zʋɩfe. Zʋɩf-rãmbã ra pʋʋsda Wẽnnaam-yɛnga. La buud a taabã ra pʋʋsda wẽn-naands wʋsgo. (Yik. 20:2, 3; 1 Kor. 8:5, 6) Sã n da mikame tɩ bi-be-kãng yaa bu-zẽng neda, dẽnd a sẽn sok sokr ning tɩ be rũndã daar vɛrse wã pʋgẽ wã ra na n yɩɩ: “Fo pa zoet wẽnnaam-dãmbã baa bilf la?” Sẽn paase, Wẽnnaam pa tʋm a Zeezi buud toɛy-toɛyã neb nengẽ ye. Yaa “Israyɛll buudã neb nins sẽn wõnd piis sẽn menemã nengẽ bala.” (Mat. 15:24) Wẽnnaam ra kɩtame tɩ Israyɛll nebã bãng t’a na n wa vʋʋga sẽn ki-bã. Tõe tɩ bi-bɛɛg ning sẽn tek yamã ra mii rẽ. A gomdã wilgdame t’a sak n deegame t’a Zeova na n wa vʋʋga a Zeezi t’a lebg Rĩungã Rĩma. Wõnda raoã ra saagdame tɩ Wẽnnaam na n wa vʋʋga yẽ me. Sã n mikame tɩ bi-bɛɛgã sẽn tek yamã ra yaa Zʋɩfe, rẽnd a ra mii a Ãdem ne a Awa kibarã, la a miẽ me t’a Zeova ra ning-b-la arzãn pʋgẽ. Tõe t’a ra miime me tɩ arzãn ning yell a Zeezi sẽn gom Luk 23:43 yaa zĩ-neer sẽn na n wa zĩnd tẽngã zugu.—Sɩng. 2:15. w22.12 8-9 s. a 2-3
Sibri, sɩpaolgo, 23
Ne yam a yembre, b fãa ra wɩngda ne pʋʋsgo.—Tʋʋ. 1:14.
Rũndã-rũndã me, yaa ne vʋʋsem sõngã sõngr bal la d sẽn tõogd n moond koɛɛgã. Bõe yĩng tɩ d yet woto? Bala a Sʋɩtãan zabda ne tõnd n dat tɩ d bas koɛɛgã moonego. (Vẽn. 12:17) Neb kẽer tagsdame t’a tara pãng wʋsgo, hal tɩ d pa tõe n zab ne-a n tõog ye. La ne koe-moonegã maasem, d tõogd-a lame. (Vẽn. 12:9-11) Wãn to? D sã n wa moond koɛɛgã, d wilgdame tɩ d pa zoet a Sʋɩtãan sẽn maand bũmb ninsã ye. D sã n wa moond koɛɛgã fãa, yaa wa d sẽn tõogd-a. D tõe n yeela vẽeneg tɩ yaa vʋʋsem sõngã n kõt tõnd pãnga, la t’a Zeova sũur nooma ne-do. (Mat. 5:10-12; 1 Pɩy. 4:14) Vʋʋsem sõngã tõe n sõnga tõnd tɩ d mao ne zu-loɛɛg buud fãa d sẽn tõe n paam koɛɛgã mooneg sasa. (2 Kor. 4:7-9) Bõe la d tõe n maane, n ket n paamd vʋʋsem sõngã sõngre? D segd n pʋʋsda a Zeova wakat fãa n kot-a a vʋʋsem sõngã, la d kɩs sɩd t’a na n kelga d pʋʋsgã. w22.11 5 s. 10-11
Hato, sɩpaolgo, 24
M saam-biisi, tõnd kota yãmb tɩ y keoog neb nins sẽn vɩ yaarã, tɩ y gomd goam sẽn belsd ne sũ-sãang rãmbã, tɩ y sõng neb nins sẽn ka pãngã, la tɩ y maan sũ-mar ne nebã fãa.—1 Tes. 5:14.
D wilgdame tɩ d nonga d tẽed-n-taasã, d sã n modgdẽ sẽn na yɩl tɩ laafɩ kell n zĩnd d sʋka. D maanda d sẽn tõe fãa n dɩkd a Zeova togs-n-taar sugrã kũun wɛɛngẽ. A Zeova sẽn sak t’a Bi-riblã wa ki tõnd yel-wẽnã yĩngã, rẽ yĩnga d pa segd n sakd n kõt d tẽed-n-taasã sugri, b sã n beeg-d sɩda? A Zeezi yel-bũnd a ye pʋgẽ, a goma tʋm-tʋmd-wẽng yelle. D pa rat n yɩ wa tʋm-tʋmd-kãng ye. Baa ne a zu-soabã sẽn sak n bas a sam-kẽeng taalã, a pa sak n bas a tʋm-tʋmd-taagã samd taale, baa ne a samdã sẽn da pa zem baa fʋɩ wã. (Mat. 18:23-35) Yãmb sã n tara mo-yõs ne ned tigingã pʋgẽ, y tõe n yɩɩ pipi n tɩ sõs ne a soabã, nand tɩ Tẽegrã daar ta bɩ? (Mat. 5:23, 24) Y sã n maan woto, wilgdame tɩ y nonga a Zeova ne a Zeezi wʋsgo. w23.01 29 s. a 8-9
Tẽne, sɩpaolgo, 25
Sẽn maand-a nimbãan-ned neer pengda a Zeova.—Yel. 19:17.
Bũmb y sẽn tõe n maan n bãng y tẽed-n-taasã sẽn dat bũmb nins yaa y sẽn na n sokd-b sogsg ne yam. (Yel. 20:5) B tara rɩɩbo, tɩɩm, la bũmb a taab sẽn yaa tɩlɛ ne-b bɩ? B tʋʋmã rat n sãamame hal tɩ b pa na n le tar ligd n tõe n yao b roogã bɩ? B ratame tɩ y sõng-b n manes b sɛb tɩ b tõog n paam sõngr goosneema wã nengẽ bɩ? A Zeova ratame tɩ d fãa kengd d taabã raood la d sõngd-ba. (Gal. 6:10) Ned sã n ka laafɩ, tɩ d maan baa yaa bũmb bilf n wilg tɩ d nong-a lame, tõe n kenga a raood wʋsgo. Biig tõe n yãaga a baaba tɩ b tɩ ges ned sẽn ka laafɩ. Bi-bɩɩg tõe n tɩ raa teed n tɩ kõ saam-bi-poak yʋʋm sẽn vẽsge. D tẽed-n-taag yĩns sã n zabdẽ, tigingã neb tõe n segla rɩɩb n tɩ kõ-a. Neb kẽer gʋlsa lɛtr n kõ kãsem-dãmbã n na n pʋʋs-b barka, b sẽn mi n tʋmd wʋsg bã-longdg sasa wã yĩnga. D sã n maand d sẽn tõe fãa “n kengd taab raoodo, la d paasd taab tẽeb pãnga,” yaa sõma wʋsgo.—1 Tes. 5:11. w22.12 22 s. a 2; 23 s. a 5-6
Talaato, sɩpaolgo, 26
Yãmb tudga hal wʋsgo.—Mark 12:27.
Sadiseyẽ-rãmbã ra mii Gʋls-sõamyã babg ning b sẽn da gʋls ne Ebre wã pipi sɛb a nu wã sõma, la b ra pa wʋmd bũmb kẽer sẽn be seb-kãens pʋsẽ wã võor sõma ye. Wala makre, d tẽeg a Zeezi sẽn leok Sadiseyẽ-rãmbã to-to, b sẽn wa n sok-a sogsg kũum vʋʋgrã wɛɛngẽ wã. A sok-b lame yaa: “Yãmb pa karem a Moyiiz sebrã pʋgẽ, kibar ning sẽn gomd gõos tuugã yellã pʋgẽ tɩ Wẽnnaam yeel-a lame: ‘Mam yaa a Abrahaam Wẽnnaam, a Izaak Wẽnnaam, la a Zakoob Wẽnnaamã’ la?” (Mark 12:18, 26) Yaa vẽeneg tɩ Sadiseyẽ-rãmbã ra karma gom-kãng n yɩlme, la a Zeezi sokrã wilgame tɩ bũmb sẽn da tar yõod wʋsg võor la b pa wʋmde. Yaa kũum vʋʋgrã. (Luk 20:38) Bõe la woto fãa sõngd tõnd tɩ d bãnge? D sã n wa karemd Biiblã vɛrse wall kibar sẽn be Biiblã pʋgẽ, d segd n bao n bãnga bũmb ning fãa rẽ sẽn zãmsd tõndo. D pa rat n bãng bũmb ning a sẽn zãmsd tõnd t’a võorã wʋmb yaa nana wã bal ye. D ratame me n yã sagls la noy nins sẽn pa vẽenegã. Rẽ yaa wa arzɛk sẽn solge, tɩ d segd n vaees n yaool n yã. w23.02 11 s. a 9-10
Arba, sɩpaolgo, 27
[Tõnd tara] kaset rãmb ka tɛk sẽn gũbg tõndo.—Ebre. 12:1.
Kaset rãmb nins yell b sẽn gomd rũndã daar vɛrse wã pʋgẽ wã paama nams-toaaga, la b kell n maana sɩd ne a Zeova n tãag b yõor tɛka. (Ebre. 11:36-40) B sẽn tõog toog n kell n tʋm a Zeova tʋʋmdã wʋsgã yɩɩ zaalem bɩ? A bada! Baa ne b sẽn maan kaalem n pa yã a Zeova pʋlemsã fãa pidsgã, b kell n talla tẽeb ne-a. B sẽn da mi vẽeneg tɩ b tata a Zeova yamã yĩnga, b ra kɩsa sɩd tɩ b na n yãa a pʋlemsã pidsgu. (Ebre. 11:4, 5) B mak-sõngã tõe n sõng-d lame tɩ tõnd me kell n tall tẽeb ne a Zeova. Rũndã-rũndã, yɛlã tara kengre. (2 Tɩm. 3:13) A Sʋɩtãan ket n makda Wẽnnaam nin-buiidã. Bɩ d yãk yam n ket n tʋmd wʋsg a Zeova yĩnga, baa ne zu-loees nins d sẽn na n segã, n miẽ tɩ “tõnd yẽbga d tẽebã Wẽnnaam sẽn vɩ zugu.”—1 Tɩm. 4:10. w22.06 25 s. 17-18
Lamusa, sɩpaolgo, 28
Mam kũum yõod yaa bõe? . . . Tomã na n pẽga yãmb sɩda?—Yɩɩn. 30:9.
Bũmb a ye sẽn kɩt tɩ d segd n kogl d laafɩ wã, yaa sẽn na yɩl n tõog n tall d keelmã n tũ a Zeova. (Mark 12:30) Dẽnd d pa maand bũmb sẽn tõe n kẽes d vɩɩmã yell pʋgẽ ye. (Rom. 12:1) La yaa sɩd tɩ baa ne d sẽn maand bũmb nins fãa n kogend d mensã, bãag tõe n baas n yõk-d lame. La d maanda d sẽn tõe fãa n na n kogl d laafɩ wã, bala d rat n wilga d saasẽ Ba wã tɩ d sũur nooma ne vɩɩmã a sẽn kõ-dã. Bãag la kʋʋlem tõe n kɩtame tɩ d pa le tõe n maan bũmb wʋsg d sẽn da maand pĩndã ye. Woto tõe n sãama d sũur hal wʋsgo. La d pa segd n bas n pa le get d laafɩ wã yell ye. Bõe yĩnga? Bala baa d sã n kʋʋlame wall d bẽedame, d ket n tõe n pẽgda a Zeova wa rĩm a Davɩɩde. D sẽn mi tɩ d Wẽnnaamã nong-d-la baa ne d sẽn pa zems zãngã, noom-d-la wʋsgo! (Mat. 10:29-31) Baa d sã n wa maan kaalem, a rata ne a sũur fãa n vʋʋg-do. (Zoob 14:14, 15) Dẽnd d sẽn ket n vɩ wã, d segd n maanda d sẽn tõe fãa n kogend d laafɩ wã la d vɩɩmã. w23.02 20-21 s. a 3-5
Arzũma, sɩpaolgo, 29
Ned ning fãa sẽn tʋʋs vʋʋsem sõngã pa na n paam sugr a bada.—Mark 3:29.
Kʋʋn-kãsengã neb yʋy na n ket n bee vɩɩm sebrã pʋgẽ, b sã n wa põs Armagedõ zabrã sasa bɩ? N-ye. (Vẽn. 7:14) A Zeezi yeelame tɩ nin-kãensã b sẽn mak ne piisã “na n paama vɩɩm sẽn ka sɛta.” (Mat. 25:46) La nin-kãensã sẽn na n põs Armagedõ zabrã sasa wã pa na n paam vɩɩm sẽn ka sɛtã zĩig pʋgẽ ye. Yʋʋm tusr naamã sasa, a Zeezi “na n kɩɩma bãmba. A na n talla bãmb n kẽng vɩɩm ko-bunds zĩisẽ.” Yaoolem bʋ-kãoorã sasa, neb nins sẽn kell n sak Kiristã ne a Zeova ne b sũy fãa wã na n paamame t’a Zeova gʋls b yʋyã vɩɩm sebrã pʋgẽ, n pa na n tol n le yẽes-b ye. (Vẽn 7:16, 17) Neb nins b sẽn mak ne bʋʋsã na n paama sãoong Armagedõ zabrã sasa. A Zeezi yeelame tɩ b “na n paama sãoong sẽn ka sɛta.” (Mat. 25:46) Wẽnnaam vẽnega tẽn-tʋmd a Poll t’a wilg tɩ b “na n kaoo nin-kãens bʋʋdo,” la tɩ “b sɩbgrã na n yɩɩ sãoong wakat fãa yĩnga.”—2 Tes. 1:9; 2 Pɩy. 2:9. w22.09 16 s. a 7-8
Sibri, sɩpaolgo, 30
Wakat sẽn zems n be bũmb fãa yĩnga.—Koɛ. 3:1.
Bũmb nins a Zeova sẽn naanã tõe n sõnga zagsã rãmb tɩ b naagd taab n kokd pemsem, tɩ paas b zems-n-taarã pãnga. A Zeova naana zĩis toor-toor tẽngã zug tɩ be rasãnde, tɩ d tõe n zĩnd be n maan bũmb sẽn kõt-d sũ-noogo. Zags wʋsg neb nong n naagda taab n kokd pemsem zĩig b sẽn nags tɩ be rasãnde, weoogẽ, tãens zut wall mogrã noore. Dũni-paalgã pʋgẽ, roagdbã la b kambã na n tõog n maana sũ-noog ne bũmb nins a Zeova sẽn naanã n yɩɩd rũndã-rũndã. Wakat kãnga, d pa na n le zoet rũmsã, rũmsã me pa na n le zoet tõnd wa sẽn yaa to-to rũndã-rũndã wã ye. (Eza. 11:6-9) D na n tõog n maana sũ-noog ne bũmb nins a Zeova sẽn naanã, wakat sẽn kõn sa yĩnga. (Yɩɩn. 22:26) La roagdba, ra gũ-y wakat kãng n yaool n na n bao n sõng y kambã tɩ b maan sũ-noog ne bũmb nins a Zeova sẽn naanã ye. Y sã n tũnugd ne bũmb nins a Zeova sẽn naanã n sõngd y kambã tɩ b bãng-a, bãmb me na n yeela wa rĩm a Davɩɩde. A yeelame yaa: “Zeova, . . . yãmb tʋʋmã ka to ye.”—Yɩɩn. 86:8. w23.03 25 s. 16-17