Is-​Saħħa Tjiebet Globalment Imma mhux għal Kulħadd

SKOND Ir-​Rapport tas-​Saħħa Dinjija 1998, pubblikat mill-​Organizzazzjoni Dinjija tas-​Saħħa (WHO), mad-​dinja kollha hemm tendenza lejn ħajja itwal u iktar sana. Ir-​rapport jagħti lista taʼ xi eżempji.

Iktar nies minn qatt qabel għandhom aċċess għal faċilitajiet sanitarji, provvisti taʼ ilma mhux kontaminat, u kura bażika tas-​saħħa. Flimkien maʼ dan, il-​biċċa l-​kbira tat-​tfal fid-​dinja issa jiġu mlaqqmin kontra s-​sitt mardiet ewlenin li jolqtu lit-​tfal.a Dan ikkontribwixxa għal tnaqqis fin-​numru taʼ mwiet fost it-​tfal. Waqt li fl-​1955 mietu 21 miljun tifel u tifla taħt il-​ħames snin, din il-​figura niżlet għal madwar 10 miljuni fl-​1997. Sadanittant, fi snin reċenti, f’diversi pajjiżi industrijalizzati kien hemm nuqqas impressjonanti taʼ mwiet kaġunati mill-​mard tal-​qalb.

Madankollu, ir-​rapport iżid li dan il-​progress fis-​saħħa mhux qed jolqot lil kulħadd. L-​HIV/AIDS tkompli tkun theddida fatali. Huwa kalkulat li l-​AIDS, li ma kinitx magħrufa qabel l-​1981, ħadet mal-​11.7 miljun ruħ minn mindu faqqgħet l-​epidemija. U ma jidher li hemm l-​ebda tama għaliha fil-​futur qarib. Fl-​1996, 400,000 tifel u tifla taħt il-​15-il sena ġew infettati bl-​HIV. Fl-​1997 in-​numru taʼ tfal oħrajn taʼ l-​istess età li ġew infettati kien kważi 600,000.

Il-​Faqar Għadu Perikoluż għas-​Saħħa

L-​iktar nies li ftit li xejn raw titjib fis-​saħħa tagħhom huma dawk il-​mijiet taʼ miljuni li jinsabu maqbudin taħt il-​pjaga tal-​faqar. Dawn jgħixu prinċipalment f’pajjiżi foqra fejn l-​oppressjoni tal-​mard hija tqila ferm, il-​prospetti huma koroh, u l-​ħajja hija qasira. Dr. Hiroshi Nakajima, ex-direttur ġenerali tal-​WHO, qal: “Il-​qabża li hemm bejn l-​istatus tas-​saħħa tas-​sinjuri u dak tal-​fqar hija kbira minn taʼ l-​inqas daqs kemm kienet kbira ħamsin sena ilu.” B’dispjaċir, din il-​qabża li hemm qegħda dejjem tiżdied, jgħid espert wieħed tal-​WHO, għaliex “pajjiżi li qed jiżviluppaw jintlaqtu minn żewġ daqqiet. Ikollhom jiffaċċjaw mhux biss il-​mard kroniku modern li qed jidher issa, imma l-​mard tropikali li għad baqaʼ wkoll.”

Minkejja dan, il-​progress mhux qiegħed xi mkien fejn ma jintlaħaqx. Fil-​fatt, ħafna mill-​miljuni taʼ mwiet prematuri diġà jistgħu jiġu skansati. Per eżempju, “minn taʼ l-​inqas 2 miljun tifel u tifla kull sena jmutu minħabba mard li diġà għandna tilqim għalih,” jgħid Dr. Nakajima. Billi jargumenta li l-​qabża li hemm fil-​livell tas-​saħħa bejn is-​sinjuri u l-​fqar għandha tonqos, Dr. Nakajima jżid: “wasal iż-​żmien li nirrealizzaw li s-​saħħa hija kwistjoni globali.” Id-​dinja teħtieġ b’mod urġenti “sħubijiet internazzjonali għas-​saħħa, ibbażati fuq ġustizzja soċjali, ekwità u solidarjetà.”

Għalkemm dawn is-​sħubijiet jistgħu jdumu biex jiżviluppaw, kull nazzjon diġà jistaʼ jagħmel ħafna biex itejjeb is-​saħħa tal-​popolazzjoni tiegħu, jistqarr Ir-​Rapport tas-​Saħħa Dinjija 1998. Kif? Billi jeduka lill-​poplu tiegħu biex jiżviluppa “prattiċi bżonnjużi biex imantni ruħu u stili taʼ ħajja sani” li jiskansaw jew inaqqsu l-​mard. Il-​Kostituzzjoni tal-​WHO tpoġġiha hekk: “Opinjoni bbażata fuq tagħrif, kif ukoll kooperazzjoni attiva min-​naħa tal-​pubbliku huma taʼ l-​akbar importanza fit-​titjib tas-​saħħa.”

[Nota taʼ taħt]