Għandu Wieħed Jesprimi n-​Niket?

FIL-​KTIEB tagħha On Children and Death, it-​Tabiba Elisabeth Kübler-Ross tgħid li ħafna u ħafna adulti jbatu għax qatt ma jkunu esprimew l-​uġigħ li ħassew fi tfulithom. Għalhekk jeħtieġ li t-​tfal jitħallew jesprimu n-​niket mingħajr ma jiġu timbrati bħala bużżieqa jew beżżiegħa, jew li jisimgħu lil xi ħadd jgħidilhom l-​espressjoni banali li, il-​kbar ma jibkux.

Dan ir-​raġunar huwa differenti mill-​filosofija li teżisti f’ċerti pajjiżi li dak li jkun għandu jżomm kollox ġo fih u ma jesprimi l-​ebda emozzjoni.

Esperjenza taʼ Wieħed li Jieħu Ħsieb il-​Funerali

Din id-​differenza tintwera b’dak li qal Robert Gallagher, raġel minn New York li jieħu ħsieb il-​funerali. Dan ġie intervistat minn Stenbaħ! u ġie mistoqsi jekk kienx innota xi differenza bejn il-​mod kif juru n-​niket in-​nies li twieldu fl-​Istati Uniti u l-​mod kif jesprimu n-​niket nies li emigraw lejn l-​Istati Uniti minn pajjiżi Latini.

“Dażgur li nara differenza. Meta bdejt naħdem f’dan ix-​xogħol lura fis-​snin ħamsin, fl-​inħawi tagħna kellna ħafna familji Taljani li l-​ġenituri tagħhom kienu emigraw minn pajjiż ieħor. Dawn kienu emozzjonali ħafna. Issa fil-​funerali qed niltaqgħu mat-​tfal u t-​tfal tat-​tfal tagħhom, u ħafna mill-​emozzjonijiet spiċċaw. Dawn ma jesprimux l-​emozzjonijiet tagħhom bħal dawk taʼ qabilhom.”

In-nies Ebrej fi żminijiet Bibliċi kienu jesprimu n-​niket tagħhom u l-​emozzjonijiet li kienu jħossu. Innota kif il-​Bibbja tiddeskrivi r-​reazzjoni taʼ Ġakobb meta ġagħluh jemmen li ibnu Ġużeppi kien ġie attakkat minn bhima salvaġġa u feroċi. “Ġakobb ċarrat ilbiesu u geżwer xkora maʼ qaddu u għamel vistu għal ibnu għal żmien twil. U wliedu, subien u bniet, qamu biex ifarrġuh, imma hu ma riedx jaf b’faraġ, u qal: ‘Mnikket sa ninżel taħt l-​art ħdejn ibni.’ U missieru bkieh!” (Ġenesi 37:34, 35, korsiv tagħna.) Iva, Ġakobb ma staħax jibki għall-​iben li kien tilef.

Kultura Differenti, Reazzjoni Differenti

M’għandniex xi ngħidu, il-​kulturi jvarjaw. Per eżempju, f’ħafna partijiet tan-​Niġerja, it-​tendenza hija li l-​familji jkollhom ħafna tfal u l-​mewt hija xi ħaġa komuni minħabba l-​mard li hemm. Madankollu, kittieb b’20 sena esperjenza fl-​Afrika jgħid li n-​nies t’hemmhekk jesprimu ħafna u ħafna niket meta jmutilhom tifel jew tifla. In-​niket jinħass iktar meta dan ikun l-​ewwel wild u iktar u iktar jekk ikun tifel. Hu kompla jgħid li d-​differenza hi li fin-​Niġerja n-​niket huwa kbir u għal perijodu qasir, minflok ma jibqaʼ jkarkar għal xhur u snin sħaħ.

F’pajjiżi Mediterranji jew taʼ l-​Amerika Latina, in-​nies trabbew f’ambjent fejn hija ħaġa normali li wieħed jesprimi emozzjonijiet naturali. Hemmhekk, in-​nies ma joqogħdux jaħbu l-​ferħ u d-​dwejjaq li jħossu. Meta jilqgħu lil xi ħadd, ma jiħdulux b’idejh biss imma jinkludu wkoll tgħanniqa mill-​qalb. Bl-​istess mod, in-​niket ġeneralment jintwera bil-​biki u bit-​tinwiħ.

L-awtriċi Katherine Fair Donnelly tgħid li l-​missier imnikket “mhux biss jissaporti l-​impatt psikoloġiku tat-​telfa taʼ ibnu imma wkoll il-​biżaʼ li jitlef l-​identità maskili tiegħu jekk jesprimi n-​niket tiegħu fil-​pubbliku.” Madankollu, hi ssostni li t-​telfa taʼ tifel jew tifla tegħleb kwalunkwe regola fejn jidħlu l-​emozzjonijiet. Hi tqabbel in-​niket maʼ meta wieħed idewwi ferita. Li wieħed jesprimi mill-​fond taʼ qalbu n-​niket bil-​biki jkun qed jgħinu biex jistrieħ minn ġewwa.

Mela f’ċerti pajjiżi n-​niket jintwera iktar minn f’xi pajjiżi oħra. Imma jekk wieħed jitnikket u jibki, dan m’għandux jitqies bħala sinjal taʼ dgħjufija. Anki Ġesù Kristu “beka” meta miet il-​ħabib tiegħu Lazzru, avolja Ġesù kien jaf li dalwaqt kien se jqajmu mill-​mewt.—Ġwann 11:35.

[Kumment f’paġna 14]

Ġakobb ma staħax jibki għall-​iben li kien tilef