Kliem Imsaffar​—Mod Effettiv Kif “Jitkellmu”

MINN KITTIEB GĦAL STENBAĦ! FIL-​MESSIKU

◼ Fir-​reġjun muntanjuż t’Oaxaca, fil-​Messiku, in-​nies tal-​lokal li jissejħu Mazateki m’għandhomx telefons, la ċellulari u lanqas tipi oħrajn. Madankollu, huma xorta jirnexxilhom jikkomunikaw minn distanza taʼ żewġ kilometri jew iktar—per eżempju, waqt li jkunu qed jaħdmu fuq xi għolja fl-​għelieqi tal-​kafè. X’inhu s-​sigriet tagħhom? Ħafna snin ilu, il-​Mazateki żviluppaw forma msaffra tal-​lingwa tagħhom. Pedro, Mazatek żagħżugħ, jgħid: “Il-​Mazateko hi lingwa taʼ tonalità. Għalhekk, meta nsaffru, aħna nikkopjaw it-​ton u r-​ritmu tal-​lingwa mitkellma. U nsaffru bix-​xofftejn biss u mhux bl-​għajnuna tas-​swabaʼ tagħna.”a

Fidencio, il-​ħabib taʼ Pedro, jispjega l-​vantaġġ tal-​forma msaffra tal-​lingwa tagħhom: “Aħna nużaw din il-​forma taʼ komunikazzjoni minn distanzi twal u ġeneralment għal konversazzjonijiet qosra. Per eżempju, missier setaʼ bagħat lil ibnu f’ħanut biex jixtri t-​tortillas imma nesa jgħidlu biex iġib it-​tadam. Jekk it-​tifel qiegħed ’il bogħod wisq biex jismaʼ l-​kliem, missieru jistaʼ jsaffar l-​istruzzjonijiet.”

Ix-Xhieda taʼ Ġeħova wkoll kultant isaffru meta jikkomunikaw maʼ xulxin. Pedro jispjega: “Meta nżur territorji iżolati u nkun irrid nistieden Xhud ieħor biex jakkumpanjani, m’għandix għalfejn immur it-​triq kollha sad-​dar tiegħu. Jien sempliċement insaffar.”

Pedro jgħid: “Sabiex inkunu nafu min qed ‘jitkellem,’ aħna lkoll għandna tisfira persunali. Normalment, l-​irġiel Mazateki biss jużaw kliem imsaffar. Mara tistaʼ tifhem il-​lingwa u saħansitra tużaha fil-​familja, imma mhux se tużaha biex tikkomunika maʼ kwalunkwe raġel. Dan jiġi kunsidrat mhux xieraq.”

Il-kliem imsaffar ċertament li m’huwiex uniku għall-​Mazateki biss; nies oħrajn li jużaw kliem imsaffar instabu fil-​Canary Islands, fiċ-​Ċina, u fil-​Papwa Ginea Ġdida. Ġeneralment, huma nies li jgħixu fil-​muntanji u fil-​foresti mimlijin siġar. Fil-​fatt, jistaʼ jkun li jeżistu iktar minn 70 lingwa msaffra, u minn taʼ l-​inqas 12 ġew studjati.

Ma nistgħux ma nimmeraviljawx ruħna bil-​kreattività tal-​bniedem. Tabilħaqq, meta tgħaqqad dan it-​talent max-​xewqa kbira biex ikun hemm komunikazzjoni, il-​limiti huma biss fl-​immaġinazzjoni tagħna—u din tidher li hi kważi mingħajr limitu!

[Nota taʼ taħt]