Ġustizzja Vera—Meta u Kif?

L-​INNOĊENTI m’għandux għalfejn jibżaʼ mill-​ġustizzja vera. Tabilħaqq, kważi kullimkien iċ-​ċittadini għandhom għalxiex ikunu grati jekk f’pajjiżhom għandhom sistema legali li tipprova tiżgura l-​ġustizzja. Sistema bħal din tinvolvi struttura taʼ liġijiet, korp tal-​pulizija biex jiġu osservati l-​liġijiet, u qrati biex jamministraw il-​ġustizzja. Il-​Kristjani veri jirrispettaw is-​sistema ġudizzjali taʼ fejn jgħixu, fi qbil mat-​twissija Biblika biex ‘jobdu lill-​awtorità taʼ fuqhom.’—Rumani 13:1-7.

Madankollu, sistemi ġudizzjali f’diversi pajjiżi għamlu żbalji taʼ ħsara u imbarazzanti.a Minflok ma jikkastigaw lill-​ħati u jipproteġu lill-​innoċenti, xi drabi ġew ikkastigati nies innoċenti għal delitti li ma jkunux ikkommettew. Individwi oħrajn qattgħu snin sħaħ il-​ħabs, sempliċement biex jiġu meħlusin qabel ma jkunu għamlu s-​sentenza kollha fost dubji serji dwar jekk kinux ħatjin u jekk il-​kundanna tagħhom kinitx iġġustifikata. Għaldaqstant, ħafna qegħdin jistaqsu, Qatt xi darba se jkun hawn ġustizzja vera għal kulħadd? Jekk inhu hekk, meta u kif? Lil min nistgħu nafdaw biex jipproteġi lill-​innoċenti? U x’tama hemm għall-​vittmi taʼ l-​inġustizzja?

Ġustizzja li Marret Żmerċ

Fis-​snin 80, il-​Ġermanja rat “wieħed mill-​iktar proċessi sensazzjonali tal-​perijodu taʼ wara l-​gwerra,” fejn fih omm intbagħtet il-​ħabs għal għomorha talli qatlet liż-​żewġ uliedha bniet. Snin wara, madankollu, reġgħu kkunsidraw l-​evidenza kontrieha, u ġiet meħlusa sakemm tistenna ġuri ieħor. Fl-​1995 id-​Die Zeit irrapportat li l-​ġudizzju oriġinali “jistaʼ jirriżulta fi żball ġudizzjali.” Saż-​żmien li nkiteb dan l-​artiklu, din il-​mara qattgħet disaʼ snin il-​ħabs imdawra b’inċertezzi jekk kinitx ħatja jew innoċenti.

Lejla waħda f’Novembru taʼ l-​1974, iċ-​ċentru tal-​belt taʼ Birmingham, l-​Ingilterra, theżheż bl-​isplużjoni taʼ żewġ bombi li qatlu 21 persuna. Kienet ġrajja li “qatt ħadd f’Birmingham m’hu se jinsieha,” kiteb Chris Mullen, membru Parlamentari. Iktar tard, “sitt irġiel innoċenti ġew ikkundannati għall-​akbar qtil fl-​istorja Britannika.” Iktar tard il-​kundanni tagħhom ġew annullati​—però dan wara li l-​irġiel kienu qattgħu 16-il sena l-​ħabs!

Il-​kunsillier legali Ken Crispin irrapporta dwar każ li “ġibed l-​attenzjoni taʼ l-​immaġinazzjoni pubblika b’manjiera unika fid-​dokumenti taʼ l-​istorja legali Awstraljana.” Familja kienet qed tikkampja qrib Ayers Rock meta sparixxiet it-​tarbija tagħhom, u qatt ma reġgħu sabuha. L-​omm ġiet akkużata bi qtil, instabet ħatja, u kkundannata għal għomorha l-​ħabs. Fl-​1987, wara li kienet ilha l-​ħabs għal iktar minn tliet snin, permezz taʼ inkjesta uffiċjali nstab li l-​evidenza kontrieha ma setgħetx tiġġustifika l-​kundanna. Ġiet meħlusa u maħfura.

Fl-1986, ġiet maqtula mara taʼ 18-il sena li kienet tgħix fin-​Nofsinhar taʼ l-​Istati Uniti. Raġel taʼ mezzetà ġie akkużat, instab ħati, u kkundannat għall-​mewt. Hu qattaʼ sitt snin fit-​taqsima taʼ dawk ikkundannati għall-​mewt qabel ma ġie stabbilit li ma kellu x’jaqsam xejn maʼ dak id-​delitt.

Huma dawn eżempji rari taʼ żbalji ġudizzjali? David Rudovsky mill-​Università taʼ l-​Iskola tal-​Liġi taʼ Pennsylvania nnota: “Ilni fis-​sistema ġudizzjali għal madwar 25 sena u rajt ħafna każi. Nikkalkula li bejn ħamsa u 10 fil-​mija taʼ dawk li nstabu ħatjin huma fil-​fatt innoċenti.” Crispin jistaqsi mistoqsija li ġġagħlek titħasseb: “Hemm iktar nies innoċenti li jinsabu dipressi fiċ-​ċelel tal-​ħabs?” Żbalji traġiċi bħal dawn kif inhuma possibbli?

Sistemi Ġudizzjali Umani—bi Dgħjufijiet Umani

“L-​ebda sistema umana maʼ tistaʼ tistenna li tkun perfetta,” enfasizzat il-​Qorti taʼ l-​Appell Britannika fl-​1991. Sistema ġudizzjali tistaʼ biss tkun tajba u taʼ min jorbot fuqha daqskemm ikunu n-​nies li jivvintawha u jmexxuha. In-​nies huma suġġetti għall-​iżball, id-​diżonestà, u l-​preġudizzju. Għaldaqstant, m’hijiex xi ħaġa taʼ l-​iskantament li s-​sistemi ġudizzjali tal-​bniedem juru eżattament dawn l-​istess difetti. Ikkunsidra dan li ġej.

Skond l-​Imħallef Rolf Bender mill-​Ġermanja, fil-​95 fil-​mija tal-​każi kriminali kollha, l-​istqarrijiet tax-​xhieda huma deċiżivi bħala evidenza. Imma huma dawn ix-​xhieda fil-​qorti dejjem taʼ min jorbot fuqhom? L-​Imħallef Bender ma jaħsibhiex hekk. Hu jikkalkula li nofs ix-​xhieda li jidhru fil-​qorti ma jgħidux il-​verità. Bernd Schünemann, professur b’awtorità fil-​liġi kriminali fl-​Università taʼ Munich, il-​Ġermanja, għamel osservazzjoni simili. F’intervista maʼ Die Zeit, Schünemann ikkonferma li l-​istqarrijiet tax-​xhieda huma l-​forma prinċipali​—għalkemm mhux taʼ min jorbot fuqhom—​taʼ evidenza. “Ikolli ngħid li r-​raġuni tipika għall-​iżbalji fil-​ġustizzja hi li l-​imħallef jistrieħ fuq l-​istqarrijiet tax-​xhieda li m’humiex taʼ min jorbot fuqhom.”

Ix-xhieda jiżbaljaw; anki l-​pulizija. Partikolarment wara xi delitt li jikkaġuna li n-​nies jirrabjaw, il-​pulizija jkunu taħt pressjoni biex jarrestaw lil xi ħadd. Taħt ċirkostanzi bħal dawn, xi pulizija individwali ċedew għat-​tentazzjoni li joħolqu evidenza jew li jisforzaw lil xi ħadd issuspettat biex jammetti. Meta s-​sitt irġiel li nstabu ħatjin taʼ l-​attakki bil-​bombi taʼ Birmingham ġew meħlusin, il-​gazzetta Britannika The Independent kellha t-​titlu: “Conviction of Six Blamed on Corrupt Police” (Il-Kundanna taʼ Sitta Waqgħet fuq Pulizija Korrotti). Skond The Times: “Il-​pulizija gidbu, ikkonfoffaw u qarrqu.”

F’xi każi, il-​preġudizzju jistaʼ jġiegħel lill-​pulizija u lill-​pubbliku jissuspettaw f’xi individwi taʼ ċertu razza, reliġjon, jew nazzjonalità. Kif tikkummenta l-​U.S.News & World Report, li jissolva delitt jistaʼ jispiċċa fi “kwistjoni taʼ razziżmu minflok taʼ raġuni.”

Ladarba każ jiġi ppreżentat fil-​qorti, id-​deċiżjonijiet jistgħu jiġu effettwati mhux biss minn dak li jgħidu x-​xhieda imma wkoll mill-​evidenza xjentifika. Fil-​qasam tal-​forensika li dejjem qed isir iktar ikkumplikat, l-​imħallef jew il-​ġurija jistgħu jiġu msejħin biex jiddeċiedu jekk xi ħadd hux ħati jew innoċenti fuq il-​bażi tal-​ballistika jew taʼ l-​identifikazzjoni tal-​marki tas-​swabaʼ, tal-​kalegrafija, tal-​gruppi tad-​demm, tal-​kulur tax-​xagħar, tal-​ħajt tad-​drapp, jew taʼ kampjuni tad-​DNA. Wieħed avukat innota li l-​qrati qed jiġu ffaċċjati minn “gruppi taʼ xjenzati li jiddeskrivu proċeduri taʼ komplessità li tħawdek.”

Iktar minn hekk, ir-​rivista Nature tinnota li mhux ix-​xjenzati kollha jaqblu maʼ l-​interpretazzjoni taʼ l-​evidenza forensika. “Jistaʼ jkun hemm nuqqas taʼ qbil ġenwin bejn ix-​xjenzati forensiċi.” B’dispjaċir ngħidu li, “evidenza forensika difettuża diġà kienet responsabbli għal ħafna kundanni żbaljati.”

Ngħixu fejn ngħixu, is-​sistemi ġudizzjali kollha li qed joperaw bħalissa jirriflettu d-​difetti tal-​bniedem. Mela lil min nistgħu nafdaw biex jipproteġi lill-​innoċenti? Nistgħu xi darba nittamaw li jkollna ġustizzja vera? U x’tama hemm għall-​vittmi taʼ żbalji ġudizzjali?

“Jien Hu l-​Mulej, li Nħobb id-​Dritt [“il-​Ġustizzja,” NW]”

Jekk int jew membru tal-​familja tiegħek tkunu vittma taʼ xi żball tal-​ġustizzja, Alla Jehovah u Ibnu, Ġesù, jafu minn xiex tkunu għaddejjin. L-​iktar inġustizzja orribbli minnhom kollha seħħet meta Kristu ngħata l-​mewt fuq zokk tat-​tortura. L-​appostlu Pietru jgħidilna li Ġesù “ma kien għamel ebda dnub.” Madankollu, ġie akkużat minn xhieda foloz, instab ħati, u ngħata l-​mewt.—1 Pietru 2:22; Mattew 26:3, 4, 59-62.

Immaġina kif bilfors ħassu Jehovah dwar maltrattament bħal dan fuq Ibnu! Il-​ġustizzja hi waħda mill-​kwalitajiet kardinali taʼ Jehovah. Il-​Bibbja tgħidilna: “Lkoll ġusti t-​triqat tiegħu.”—Dewteronomju 32:4; Salm 33:5.

Jehovah ta lil Iżrael sistema ġudizzjali taʼ l-​għaġeb. F’każ taʼ qtil mhux solvut, il-​mewt kellha titpatta b’sagrifiċċju. Ma kien hemm ebda pressjoni biex isolvu kull delitt b’riskju li jitfgħu l-​ħtija fuq xi persuna innoċenti. Ħadd ma setaʼ jiġi kkundannat għal xi delitt purament fuq evidenza xjentifika jew indiretta; għallinqas ried ikun hemm żewġ xhieda li jkunu raw b’għajnejhom dak li ġara. (Dewteronomju 17:6; 21:1-9) Dawn l-​eżempji juru li Jehovah għandu livelli għoljin u hu kkonċernat dwar li l-​ġustizzja tiġi amministrata kif jixraq. Tabilħaqq, hu jgħid: “Jien hu l-​Mulej, li nħobb id-​dritt [“il-​ġustizzja,” NW].”—Isaija 61:8.

M’għandniex xi ngħidu, is-​sistema ġudizzjali taʼ Iżrael kienet f’idejn bnedmin li kellhom difetti simili għal dawk tagħna. Kien hemm xi każi fejn il-​liġi ġiet applikata ħażin. Is-​Sultan Salamun kiteb: “Jekk f’xi qasam tal-​pajjiż tara l-​fqir jinħaqar u d-​dritt u l-​ħaqq mirfusa, m’għandekx tistagħġeb b’dan.”—Koħèlet 5:7 [Koħèlet 5:8, NW].

Jehovah kien kapaċi jikkoreġi l-​inġustizzja li saret lil Ibnu. Din iċ-​ċertezza saħħet lil Ġesù, li għall-​“hena li kellu quddiemu, qagħad għas-​salib [“għaz-​zokk tat-​tortura,” NW].” Bl-​istess mod, il-​prospett taʼ ferħ li ngħixu fuq art magħmula ġenna taħt il-​ħakma tal-​Messija, bil-​ġustizzja vera tittrijonfa, jistaʼ jsaħħaħna biex nissaportu meta nisimgħu dwar jew saħansitra nesperjenzaw l-​inġustizzja f’din is-​sistema qadima. M’hemm ebda ħsara jew deni li Jehovah ma jistax jikkoreġi fiż-​żmien xieraq tiegħu. Saħansitra dawk li jitilfu ħajjithom minħabba xi żball ġudizzjali jistgħu jesperjenzaw l-​irxoxt.—Lhud 12:2; Atti 24:15.

Jekk insofru bħala vittmi taʼ xi inġustizzja, nistgħu nkunu grati li ħafna sistemi ġudizzjali għandhom mezzi legali li jistgħu jagħmluhielna possibbli li nikkoreġu s-​sitwazzjoni. Il-​Kristjani jistgħu jużaw mezzi bħal dawn. Madankollu, huma jiftakru dan il-​fatt: Is-​sistemi ġudizzjali imperfetti huma riflessjoni taʼ soċjetà umana li għandha bżonn taʼ ristrutturazzjoni kbira. Din dalwaqt se sseħħ​—permezz t’Alla.

Jehovah dalwaqt se jneħħi għalkollox lil din is-​sistema inġusta t’affarijiet u flokha jagħmel sistema ġdida fejn “tgħammar il-​ġustizzja.” Aħna jistaʼ jkollna fiduċja sħiħa li mbagħad il-​Ħallieq tagħna se jamministra l-​ġustizzja permezz tas-​Sultan Messjaniku tiegħu, Ġesù Kristu. Ġustizzja vera għal kulħadd qiegħda fil-​qrib! Kemm għandna għalfejn inkunu grati għal dan il-​prospett.—2 Pietru 3:13.

[Nota taʼ taħt]

[Kumment f’paġna 27]

Is-​sistemi ġudizzjali imperfetti​—flimkien maʼ gvernijiet korrotti, reliġjonijiet bla valur, u kummerċ mingħajr prinċipji morali—​huma riflessjoni taʼ soċjetà umana li għandha bżonn taʼ ristrutturazzjoni kbira

[Kaxxa f’paġna 28]

Faraġ mill-​Iskrittura Mqaddsa

F’Novembru taʼ l-​1952, Derek Bentley u Christopher Craig daħlu jisirqu maħżen fi Croydon, viċin Londra, l-​Ingilterra. Bentley kellu 19-il sena u Craig kellu 16-il sena. Ġiet imsejħa l-​pulizija, u Craig spara u qatel wieħed minnhom. Craig qattaʼ disaʼ snin il-​ħabs, fil-​waqt li Bentley ġie mgħallaq għall-​qtil f’Jannar taʼ l-​1953.

Iris, oħt Bentley, baqgħet għal 40 sena titħabat f’kampanja biex tnaddaf ismu mill-​ħtija taʼ qtil li ma kkommettiex. Fl-​1993, il-​Kuruna ħarġet il-​maħfra f’konnessjoni mas-​sentenza, billi ammettiet li Derek Bentley qatt ma missu ġie mgħallaq. Iris Bentley kitbet dwar il-​każ fil-​ktieb Let Him Have Justice:

“Madwar sena qabel il-​qtil Derek iltaqaʼ maʼ Xhud taʼ Jehovah fit-​triq . . . Oħtna Lane, ma kinitx toqgħod ’il bogħod minna fi Triq Fairview u stiednet lil Derek id-​dar tagħha biex joqgħod jismaʼ l-​istejjer tal-​Bibbja. . . . Kienet ħaġa tajba li Lane kellha l-​istejjer tal-​Bibbja rrekordjati, u selfithomlu [ladarba Derek ma tantx kien jaf jaqra]. . . . Kien jiġi lura u jgħidli dak li kienet toqgħod tgħidlu, affarijiet bħal li lkoll kemm aħna se nerġgħu niġu lura wara li mmutu.”

Iris Bentley marret iżżur lil ħuha fit-​taqsima tal-​ħabs għal dawk ikkundannati qabel l-​esekuzzjoni tiegħu. Kif ħassu? “L-​affarijiet li Oħtna Lane kienet qaltlu għenuh biex ikampa matul dawk l-​aħħar ftit ġranet.”​—Korsiv tagħna.

Jekk qed issofri minħabba xi żball tal-​ġustizzja, ikun taʼ ġid li taqra u timmedita fuq veritajiet tal-​Bibbja. Dan jistaʼ jipprovdilek faraġ kbir, għax Alla Jehovah hu “Missier il-​ħniena u Alla taʼ kull faraġ. Hu jfarraġna fl-​hemm kollu tagħna.”—2 Korintin 1:3, 4.

[Stampa f’paġna 29]

Inġustizzja orribbli seħħet meta Kristu ngħata l-​mewt