Dakinhar li Nħarqet il-​“Kapitali tal-​Foresta”

MINN KITTIEB GĦAL STENBAĦ! FL-​AWSTRALJA

FIT-​18 TAʼ JANNAR, 2003, ir-​residenti tal-​belt kapitali taʼ l-​Awstralja, Canberra, stenbħu fi sħana tal-​biżaʼ. Sħaba ħoxna taʼ duħħan bidlet ix-​xemx taʼ fil-​għodu f’ballun aħmar kulur id-​demm. L-​arja kienet tifilġek daqskemm kienet taħraq u xotta. L-​Awstralja għaddiet minn nixfa kbira li minħabba fiha s-​siġar, il-​weraq, u l-​ħaxix nixfu u saru qishom parċmina. Għal bosta ġimgħat in-​nar qered il-​foresti vasti taʼ l-​ewkaliptu li jdawru l-​belt, magħrufa b’għożża bħala l-​Kapitali tal-​Foresta.

Matul dak in-​nofs taʼ nhar, buffuri taʼ riħ jikwi kkaġunaw dak li ħadd qatt ma basar. In-​nirien qabżu l-​fruntieri li jikkontrollawhom u nfirxu malajr lejn il-​foresti taʼ l-​arżnu u komplew jinfirxu madwar in-​naħa tal-​lbiċ taʼ Canberra.

Il-​Foresta Tieħu n-​Nar

Elliot, volontier li jaħdem mat-​taqsima tat-​tifi tan-​nar, jgħid: “Fit–3:00 p.m., il-​foresti taʼ l-​arżnu ħadu n-​nar b’tant qawwa li aħna u dawk li kienu joqogħdu fil-​qrib ġejna miksijin bl-​irmied jaħraq. Kien tal-​biżaʼ li tara ħajt tan-​nar twil 40 metru [130 pied] riesaq jiġri lejna.” Is-​sħana tikwi u l-​buffuri tar-​riħ ifformaw ċikli fit-​temp li ħolqu ballun tan-​nar li mexa b’ħeffa li ma bħalha mid-​distrett taʼ Chapman, waqt li qalaʼ s-​siġar mill-​għeruq u qered id-​djar. Għadd kbir taʼ arbli tad-​dawl inħarqu u waqgħu, u niżżlu magħhom il-​wajers tad-​dawl bl-​elettriku għaddej minnhom. Matul l-​ewwel siegħa, inqerdu 230 dar.

Gruppi taʼ ħaddiema tat-​tifi tan-​nar ma setgħux ilaħħqu mal-​qilla taʼ dan il-​fenomenu. Elliot jgħid: “Kien taʼ qsim il-​qalb li tara d-​djar jaqbdu, ladarba kellna nagħżlu liema djar konna se nipprovaw insalvaw u liema konna se nħalluhom jinħarqu. L-​agħar ħaġa kienet li tara lin-​nies jibku u mnikkta huma u sejrin lura lejn dawk li xi darba kienu djarhom.”

Il-​Konsegwenzi

Erbaʼ persuni mietu fin-​nirien, u mijiet oħrajn indarbu. Waħda mill-​vittmi, mara taʼ 36 sena, ġriet lura lejn darha biex issalva xi ritratti. Is-​saqaf tad-​dar sfronda u nqabdet ġewwa. Ma setgħux isalvawha.

Meta l-​irjieħ u n-​nirien battew, kienu nqerdu 530 dar, u 2,500 ruħ sfaw bla dar. L-​elettriku, il-​gass, u s-​servizzi tad-​dranaġġ ġarrbu ħsara kbira u minħabba f’hekk in-​nies bdew jinkwetaw dwar is-​saħħa. Uħud li kellhom problemi fis-​sistema respiratorja tan-​nifs iffollaw l-​emerġenza fl-​Isptar taʼ Canberra. B’sogħba, waqt li ċ-​ċentri taʼ l-​evakwazzjoni mtlew bin-​nies, il-​kriminali bla qalb bdew jisirqu d-​djar abbandunati. Iżda kien hemm ukoll għadd kbir taʼ għemejjel taʼ ħila u qalb tajba li ġew rapportati. Il-​ġirien għenu lil xulxin, l-​istranġieri salvaw l-​annimali, l-​iskejjel fetħu l-​bibien tagħhom għal dawk li sfaw bla dar, u l-​volontiera tat-​tifi tan-​nar ipproteġew il-​bini taʼ ħaddieħor, waqt li huma tilfu djarhom stess.

Waqt li s-​siġar jerġgħu jikbru u d-​djar jerġgħu jinbnew, il-​Prim Ministru John Howard qal li l-​impatt tal-​qerda “m’huwiex se jintesa malajr . . . mill-​imħuħ taʼ l-​abitanti taʼ Canberra.”

[Sors taʼ l-​Istampa f’paġna 25]

AP Photo/Fairfax, Pat Scala