Sezzjoni 3
Sors Uniku taʼ Għerf Superjuri
1, 2. Għala għandna neżaminawha l-Bibbja?
1 Hija l-Bibbja r-rakkont bil-miktub taʼ dak il-għerf superjuri? Tistaʼ hi tagħtina t-tweġibiet veri għall-mistoqsijiet importanti li għandhom x’jaqsmu mal-iskop tal-ħajja?
2 Hija ħaġa ċerta li l-Bibbja jixirqilha li neżaminawha. Raġuni waħda hi peress li hi l-iktar ktieb mhux tas-soltu li qatt ġie miġbur flimkien, billi hu differenti ferm minn kull ktieb ieħor. Ikkunsidra dawn il-fatti li ġejjin.
L-Eqdem u l-Iktar Ktieb Distribwit
3, 4. Kemm hi antika l-Bibbja?
3 Il-Bibbja hija l-eqdem ktieb li qatt inkiteb, billi partijiet minnu nkitbu madwar 3,500 sena ilu. Hija bosta sekli eqdem minn kull ktieb ieħor li hu meqjus bħala sagru. L-ewwel wieħed mis-66 ktieb tagħha nkiteb madwar elf sena qabel Buddha u Konfuċju u xi elfejn sena qabel Mawmettu.
4 L-istorja mniżżla bil-miktub fil-Bibbja tmur lura sal-bidu tal-familja umana u tispjega kif ġejna li nkunu hawn fuq l-art. Teħodna saħansitra lura għaż-żmien taʼ qabel ma nħalqu l-bnedmin, billi tagħtina fatti dwar il-formazzjoni tal-art.
5. Kemm-il manuskritt antik tal-Bibbja jeżisti, imqabbel maʼ kitbiet sekulari tal-qedem?
5 Kotba relġjużi oħrajn, u dawk li m’humiex reliġjużi wkoll, għandhom biss ftit kopji tal-manuskritti antiki tagħhom li għadhom jeżistu. Madwar 11,000 kopja tal-Bibbja jew partijiet minnha miktubin bl-idejn għadhom jeżistu bl-Ebrajk u bil-Grieg, u xi wħud minn dawn imorru lura sa data qrib taż-żmien meta nkitbu oriġinalment. Dawn baqgħu jeżistu minkejja l-attentati li saru kontra l-Bibbja bl-iktar ħruxija immaġinabbli.
6. Kemm ġiet iddistribwita l-Bibbja?
6 Ukoll, il-Bibbja hija bil-wisq l-iktar ktieb distribwit fl-istorja. Tqassmu madwar tliet biljun Bibbja jew partijiet minnha f’madwar elfejn lingwa. Jintqal li 98 fil-mija tal-familja umana għandhom aċċess għall-Bibbja fil-lingwa tagħhom stess. Ebda ktieb ieħor ma joqrob lejn ċirkolazzjoni bħal dik.
7. X’jistaʼ jingħad dwar l-eżattezza tal-Bibbja?
7 Iktar minn hekk, l-ebda ktieb antik ieħor ma jitqabbel mal-Bibbja fl-eżattezza. Ix-xjenzati, il-kittieba tal-istorja, l-arkeoloġisti, l-istudjużi tal-ġeografija, l-esperti tal-lingwi, u oħrajn kontinwament juru kemm huma veri r-rakkonti tal-Bibbja.
Eżattezza Xjentifika
8. Kemm hi eżatta l-Bibbja f’materji tax-xjenza?
8 Per eżempju, waqt li l-Bibbja ma nkitbitx bħala ktieb taʼ studju fuq ix-xjenza, hija fi qbil max-xjenza vera meta tittratta materji xjentifiċi. Imma kotba oħrajn tal-qedem li huma meqjusin bħala sagri fihom ħrejjef, ineżattezzi, u qerq sfaċċat f’dik li hija xjenza. Innota biss erbgħa mill-ħafna eżempji tal-eżattezza xjentifika tal-Bibbja:
9, 10. Minflok ma rriflettiet il-fehmiet mhux xjentifiċi taʼ żmienha, x’qalet il-Bibbja dwar l-appoġġ tal-art?
9 Kif l-art tinżamm fl-ispazju. Fiż-żminijiet tal-qedem meta l-Bibbja kienet qiegħda tinkiteb, kien hemm ħafna spekulazzjoni dwar kif l-art kienet tinżamm fl-ispazju. Xi wħud kienu jemmnu li l-art kienet appoġġjata fuq dahar erbaʼ ljunfanti bil-wieqfa fuq fekruna kbira tal-baħar. Aristotile, filosfu Grieg u xjenzat tar-rabaʼ seklu Q.E.K., għallem li l-art qatt ma setgħet tiddendel fi spazju vojt. Minflok, hu għallem li l-pjaneti kienu mwaħħlin mal-wiċċ taʼ sferi solidi u trasparenti, b’kull sfera mkeffna ġo sfera oħra. Kien jissoponi li l-art kienet fuq l-isfera taʼ ġewwanett, u li fl-isfera taʼ barranett kien hemm il-kwiekeb.
10 Madankollu, minflok ma rriflettiet il-fehmiet immaġinarji u mhux xjentifiċi taż-żmien taʼ meta nkitbet, il-Bibbja stqarret sempliċement (madwar is-sena 1473 Q.E.K.): “ [Alla qiegħed] idendel l-art fuq xejn.” (Ġob 26:7) Fl-Ebrajk oriġinali, il-kelma għal “xejn” kif inhi wżata hawn tfisser “l-ebda ħaġa,” u din hi l-unika darba li tidher fil-Bibbja. L-istampa li tippreżenta taʼ art imdawra bi spazju vojt hi rikonoxxuta mill-istudjużi bħala viżjoni tal-għaġeb għal żmienha. It-Theological Wordbook of the Old Testament igħid: “Ġob 26:7 jagħti stampa li tolqtok tad-dinja kif kienet magħrufa dak iż-żmien bħala li mdendla fl-ispazju, b’mod li jantiċipa l-iskoperti xjentifiċi tal-futur.”
11, 12. Il-bnedmin meta bdew jifhmu l-verità taʼ Ġob 26:7?
11 L-istqarrija eżatta tal-Bibbja nkitbet iktar minn 1,100 sena qabel Aristotile. Madankollu, il-ħsibijiet taʼ Aristotile baqgħu jiġu mgħallmin bħala fatt għal madwar 2,000 sena wara mewtu! Sa fl-aħħar, fl-1687 E.K., Sir Isaac Newton ippubblika s-sejbiet tiegħu li l-art kienet miżmuma fl-ispazju f’relazzjoni maʼ oġġetti oħrajn tas-sema b’attrazzjoni lejn xulxin, jiġifieri, bil-gravità. Imma dak kien kważi 3,200 sena wara li l-Bibbja kienet stqarret b’sempliċità eleganti li l-art hi mdendla “fuq xejn.”
12 Iva, kważi 3,500 sena ilu, il-Bibbja nnotat b’mod korrett li l-art ma għandha ebda appoġġ viżibbli, fatt li hu fi qbil mal-liġijiet tal-gravità u tal-mozzjoni li l-bniedem fehemhom fi żminijiet iktar riċenti. “Kif Ġob setaʼ jkun jaf il-verità,” qal wieħed studjuż, “hija mistoqsija li mhix faċli li jsolvuha dawk li jiċħdu l-ispirazzjoni tal-Iskrittura Mqaddsa.”
13. In-nies kif kienu jqisuha l-għamla tal-art sekli ilu, u x’biddlilhom ħsiebhom?
13 Il-għamla tal-art. The Encyclopedia Americana qalet: “L-immaġini magħrufa l-iktar bikrija li l-bnedmin kellhom tal-art kienet taʼ pjattaforma ċatta u riġida fiċ-ċentru tal-univers. . . . Il-kunċett taʼ art sferika ma kienx aċċettat ferm sa Żmien ir-Rinaxximent.” Xi navigaturi bikrin kienu saħansitra jibżgħu li forsi jbaħħru sat-tarf tal-art ċatta. Imma mbagħad l-introduzzjoni tal-kumpass u avanzi oħrajn għamluha possibbli li jsiru vjaġġi iktar fit-tul fl-oċeani. Dawn “il-vjaġġi taʼ skoperta,” tispjega enċiklopedija oħra, “juru li d-dinja kienet tonda, mhux ċatta bħalma kienu emmnu ħafna nies.”
14. Il-Bibbja kif iddeskrivietha l-għamla tal-art, u meta?
14 Madankollu, ferm qabel vjaġġi bħal dawn, madwar 2,700 sena ilu, il-Bibbja qalet: “Hemm Wieħed li qiegħed igħammar ’il fuq miċ-ċirku tal-art.” (Isaija 40:22) Il-kelma Ebrajka hawn tradotta “ċirku” tistaʼ tfisser ukoll “sfera,” bħalma jinnotaw diversi xogħlijiet taʼ referenza. Traduzzjonijiet oħrajn tal-Bibbja, għalhekk, igħidu, “il-globu tal-art” (Douay Version) u, “l-art tonda.”—Moffatt.
15. Il-Bibbja għala ma kinetx influwenzata minn fehmiet mhux xjentifiċi dwar l-art?
15 B’hekk, il-Bibbja ma kinetx influwenzata mill-fehmiet mhux xjentifiċi li kienu prevalenti f’dak iż-żmien rigward l-appoġġ tal-art u l-għamla tagħha. Ir-raġuni hi sempliċi: L-Awtur tal-Bibbja hu l-Awtur tal-univers. Hu ħalaq l-art, u għalhekk għandu jkun jaf kif inhi mdendla u x’inhi l-għamla tagħha. Għalhekk, meta nebbaħ il-Bibbja, hu ra li l-ebda fehmiet mhux xjentifiċi ma kellhom ikunu inkorporati fiha, kienu kemm kienu jemmnu fihom nies oħrajn f’dak iż-żmien.
16. Il-kompożizzjoni tal-affarijiet ħajjin kif taqbel mal-istqarrija tal-Bibbja?
16 Il-kompożizzjoni t’affarijiet ħajjin. “Alla Jehovah issokta jsawwar lir-raġel mit-trab tal-art,” jistqarr Ġenesi 2:7. The World Book Encyclopedia tgħid: “L-elementi kimiċi kollha li minnhom huma magħmulin l-affarijiet ħajjin jinsabu wkoll f’materja bla ħajja.” Mela l-kimiċi bażiċi kollha li minnhom huma magħmulin l-organiżmi ħajjin, inkluż il-bniedem, jinstabu wkoll fl-art infisha. Dan hu fi qbil mal-istqarrija tal-Bibbja li tidentifika l-materjal li Alla uża biex joħloq lill-bnedmin u lill-affarijiet ħajjin l-oħrajn kollha.
17. X’inhi l-verità rigward kif l-affarijiet ħajjin ġew fl-eżistenza?
17 “Skond ix-xorta tagħhom.” Il-Bibbja tistqarr li Alla ħalaq lill-ewwel koppja umana u li l-bnedmin l-oħrajn kollha huma dixxendenti tagħhom. (Ġenesi 1:26-28; 30:2) Tgħid li affarijiet ħajjin oħrajn, bħalma huma l-ħut, il-għasafar, u l-mammali, għamlu l-istess, billi ħarġu “skond ix-xorta tagħhom.” (Ġenesi 1:11, 12, 21, 24, 25) Dan hu sewwa sew dak li x-xjenzati sabu fil-ħolqien naturali, li kull ħaġa ħajja ġejja minn ġenitur tal-istess xorta. M’hemm ebda eċċezzjoni. F’dan ir-rigward il-fiżiċista Raymo osserva: “Il-ħajja tagħmel il-ħajja; dan jiġri l-ħin kollu f’kull ċellola. Imma dak li hu bla ħajja kif għamel il-ħajja? Hija waħda mill-akbar mistoqsijiet li m’humiex imweġbin fil-bijoloġija, u s’issa il-bijoloġisti jistgħu joffru biss spekulazzjonijiet bl-addoċċ. B’xi mod il-materja bla ħajja rnexxielha torganizza lilha nfisha b’mod ħaj. . . . L-awtur tal-Ġenesi forsi kellu raġun, wara kollox.”
Eżattezza Storika
18. X’igħid wieħed avukat dwar l-eżattezza storika tal-Bibbja?
18 Il-Bibbja fiha l-iktar kitba storika antika eżatta fi kwalunkwe ktieb li jeżisti. Il-ktieb A Lawyer Examines the Bible jenfasizza l-eżattezza storika tagħha b’dan il-mod: “Fil-waqt li r-rumanzi, il-leġġendi u kull xiehda falza joqogħdu attenti biex ipoġġu l-grajjiet f’xi post imbiegħed u f’xi żmien indefinit, b’mod li b’hekk jiksru l-ewwel regoli li nitgħallmu aħna l-avukati għal preżentazzjoni tajba fil-qorti, li ‘d-dikjarazzjoni trid tagħti l-ħin u l-post,’ in-narrattiva tal-Bibbja tagħtina d-data u l-post tal-affarijiet relatati bl-akbar preċiżjoni.”
19. Sors wieħed taʼ referenza x’jikkummenta fuq id-dettalji storiċi tal-Bibbja?
19 The New Bible Dictionary jikkummenta: “ [Il-kittieb tal-Atti] jifrex ir-rakkont tiegħu fil-qafas tal-istorja kontemporanja; il-paġni tiegħu mimlijin referenzi għal maġistrati tal-belt, gvernaturi provinċjali, slaten subordinati, u wħud hekk, u dawn ir-referenzi darba wara l-oħra juru li huma sewwa sew preċiż skond il-post u l-ħin li għandu x’jaqsam.”
20, 21. X’igħid wieħed studjuż tal-Bibbja dwar ir-rakkont storiku tal-Bibbja?
20 Waqt li jikteb f’The Union Bible Companion, S. Austin Allibone jgħid: “Sir Isaac Newton . . . kien ukoll eminenti bħala kritiku tal-kitbiet antiki, u eżamina b’reqqa kbira l-Iskrittura Mqaddsa. X’inhu l-verdett tiegħu dwar dan il-punt? ‘Insib,’ huwa qal, ‘iktar marki żguri taʼ awtentiċità fit-Testment il-Ġdid minn kull kitba storika [sekulari] hi x’inhi.’ Dr. Johnson igħid li għandna iktar evidenza li Ġesù Kristu miet fuq il-Kalvarju, kif inhu mistqarr fil-Vanġeli, milli għandna li Ġulju Ċesri miet fil-Kapitolju. Għandna, tabilħaqq, ferm iktar.”
21 Dan is-sors iżid: “Staqsi lil kulmin igħid li jiddubita l-verità tal-kitba storika tal-Vanġelu liema raġuni għandu hu għala jemmen li Ċesri miet fil-Kapitolju, jew li l-Imperatur Karlumanju kien inkurunat Imperatur tal-Punent mill-Papa Ljun III. fis-sena 800? . . . Kif taf int li bniedem bħal Karlu I. [tal-Ingilterra] qatt għex, u qatgħulu rasu, u li Oliver Cromwell sar il-ħakkiem minfloku? . . . Sir Isaac Newton jingħad li skopra l-liġi tal-gravità . . . Aħna nemmnu dawn l-asserzjonijiet li għadna kif għamilna dwar dawn l-irġiel; u dan għaliex għandna evidenza storika tal-verità tagħhom. . . . Jekk, wara li jinġiebu dawn il-provi, xi ħadd xorta ma jemminx, aħna nwarrbuh jew bħala wieħed stupidu pervers jew bħala wieħed injorant bla tama.”
22. Xi wħud għala jirrifjutaw li jaċċettaw l-awtentiċità tal-Bibbja?
22 Imbagħad dan is-sors jikkonkludi: “X’se ngħidu, allura, dwar dawk li, minkejja l-evidenza abbundanti li hemm issa dwar l-awtentiċità tal-Iskrittura Mqaddsa, igħidu li m’humiex konvinti? . . . Żgur li rridu nikkonkludu li hija l-qalb iktar milli r-ras li qiegħda fl-iżball;—li ma jixtiqux jemmnu dak li jumilja l-kburija tagħhom, u li se jġigħelhom igħixu ħajjiet differenti.”
Konsistenza Ġewwinija u Onestà
23, 24. Il-konsistenza interna tal-Bibbja għala tant mhix tas-soltu?
23 Immaġina li ktieb beda jinkiteb matul żmien l-Imperu Ruman, kompla jinkiteb matul il-Medjuevu, u ġie komplut f’dan is-seklu 20, b’ħafna kittieba differenti li taw sehemhom. Liema riżultati kont tistenna jekk il-kittieba kienu tant differenti f’xogħolhom bħala suldati, slaten, qassisin, sajjieda, ragħajja, u tobba? Kont int tistenna li l-ktieb ikun konsistenti u li jiftiehem? ‘Ma tantx!’ forsi tgħid. Sewwa, il-Bibbja nkitbet taħt dawn iċ-ċirkostanzi. Madankollu, hija konsistenti mill-bidu sal-aħħar, mhux biss fil-kunċett sħiħ imma wkoll f’kull dettall żgħir ferm.
24 Il-Bibbja hija ġabra taʼ 66 ktieb miktubin fuq medda taʼ 1,600 sena minn xi 40 kittieb differenti, li bdew fl-1513 Q.E.K. u spiċċaw fis-sena 98 E.K. Il-kittieba ġew minn sfondi differenti tal-ħajja, u ħafna minnhom ma kellhom ebda kuntatt bejniethom. Madankollu, il-ktieb li ħareġ huwa wieħed li jsegwi tema ċentrali u li tiftiehem mill-bidu sal-aħħar, bħal qisu magħmul minn moħħ wieħed. U kuntrarju għat-twemmin taʼ xi wħud, il-Bibbja mhix xi prodott taċ-ċivilizzazzjoni tal-Punent, imma nkitbet minn nies Orjentali.
25. L-onestà tal-Bibbja li ma ħbiet xejn tagħti appoġġ lil liema stqarrija tal-kittieba tal-Bibbja?
25 Fil-waqt li l-maġġoranza tal-kittieba tal-qedem irrapportaw biss is-suċċessi u l-kwalitajiet sbieħ tagħhom, il-kittieba tal-Bibbja ammettew l-iżbalji tagħhom stess, kif ukoll in-nuqqasijiet tas-slaten u tal-mexxejja tagħhom. Numri 20:1-13 u Dewteronomju 32:50-52 iniżżlu bil-miktub in-nuqqasijiet taʼ Mosè, u kien hu li kiteb dawk il-kotba. Ġona 1:1-3 u 4:1 jagħtu lista tan-nuqqasijiet taʼ Ġona, li kiteb dawk ir-rakkonti. Mattew 17:18-20; 18:1-6; 20:20-28; u 26:56 iniżżlu bil-miktub il-kwalitajiet miżeri li wrew id-dixxipli taʼ Ġesù. B’hekk, l-onestà tal-kittieba tal-Bibbja li ma ħbew xejn tagħti appoġġ lill-istqarrija tagħhom li kienu mnebbħin minn Alla.
L-Iktar Fattur Distintiv Tagħha
26, 27. Il-Bibbja għala hi tant eżatta f’materji xjentifiċi u f’materji oħrajn?
26 Il-Bibbja nfisha tirrivela għala hi tant eżatta xjentifikament, storikament, u f’materji oħrajn u għala hi tant konsistenti u onesta. Turi li l-Esseri Suprem, dak Alla li jistaʼ kollox, il-Ħallieq li kien l-awtur tal-univers, hu l-Awtur tal-Bibbja. Hu sempliċement uża lil kittieba umani tal-Bibbja bħala dawk li jmexxu l-pinna, billi qanqalhom permezz tal-forza attiva u setgħana tiegħu biex iniżżlu dak li hu nebbaħhom biex jiktbu.
27 Fil-Bibbja l-appostlu Pawlu jistqarr: “L-Iskrittura kollha hija mnebbħa minn Alla u taʼ benefiċċju għat-tagħlim, għat-twiddib, biex tiddritta l-affarijiet, biex tiddixxiplina fit-tjieba, biex il-bniedem t’Alla jistaʼ jkun kompetenti għalkollox, imgħammar bis-sħiħ għal kull xogħol tajjeb.” U l-appostlu Pawlu qal ukoll: “Meta rċevejtu l-kelma t’Alla, li smajtu mingħandna, aċċettajtuha, mhux bħala l-kelma taʼ bnedmin, imma, sewwa sew bħalma verament hi, bħala l-kelma t’Alla.”—2 Timotew 3:16, 17; 1 Tessalonkin 2:13.
28. Minfejn, allura, tiġi l-Bibbja?
28 B’hekk, il-Bibbja ġejja minn moħħ taʼ Awtur wieħed—Alla. U bil-qawwa tal-għaġeb tiegħu, kienet ħaġa sempliċi għalih li jagħmel ċert li l-integrità taʼ dak li nkiteb tiġi ppreservata sal-ġurnata tal-lum. Dwar dan, wieħed li hu awtorità ewlenija fuq il-manuskritti tal-Bibbja, Sir Frederic Kenyon, fl-1940, qal: “L-aħħar bażi għal xi dubju li l-Iskrittura ġiet għandna sostanzjalment kif inkitbet issa ġie mneħħi.”
29. L-abbiltà t’Alla li jikkomunika kif tistaʼ tingħata stampa tagħha?
29 Il-bnedmin għandhom l-abbiltà li jibagħtu messaġġi bir-radju u bit-televiżjoni lejn l-art minn eluf taʼ mili fl-ispazju, saħansitra mill-qamar. Spedizzjonijiet fl-ispazju bagħtu lejn l-art informazzjoni fiżika u stampi minn pjaneti li qegħdin mijiet taʼ miljuni taʼ mili ’l bogħod. Żgur li l-Ħallieq tal-bniedem, il-Ħallieq tal-frekwenzi tar-radju, jistaʼ tal-anqas jagħmel daqshom. Tabilħaqq, kienet ħaġa sempliċi għalih li juża l-qawwa tiegħu li tistaʼ kollox biex jittrażmetti kliem u stampi fl-imħuħ taʼ dawk li lilhom għażel biex jagħmlu l-kitba tal-Bibbja.
30. Irid Alla li l-bnedmin isibu x’inhu l-iskop tiegħu għalihom?
30 Iktar minn hekk, hemm ħafna affarijiet dwar l-art u l-ħajja fuqha li jixhdu l-interess t’Alla fil-bniedem. Għalhekk, wieħed jistaʼ jifhem li hu jkun irid li jgħin lill-bnedmin isibu min hu u x’inhu l-iskop tiegħu għalihom billi jesprimi dawn l-affarijiet b’mod ċar fi ktieb—dokument permanenti.
31. Messaġġ imnebbaħ li hu mniżżel bil-miktub għala hu ferm iktar superjuri minn informazzjoni mgħoddija mingħand wieħed għal għand l-ieħor bil-fomm?
31 Ikkunsidra, ukoll, is-superjorità taʼ ktieb li l-awtur tiegħu hu Alla, meta tqabblu maʼ informazzjoni mgħoddija mill-bnedmin mingħand wieħed għal għand l-ieħor bil-fomm biss. Il-kelma bil-fomm ma tantx tistaʼ toqgħod fuqha, għax in-nies igħidu l-messaġġ fi kliemhom u, fuq perijodu taʼ żmien, it-tifsira tiegħu tiġi mċajpra. Huma jwasslu l-messaġġ bil-fomm skond kif ikunu fehmuh huma. Imma rakkont imnebbaħ minn Alla u mniżżel bil-miktub b’mod permanenti għandu ferm inqas ċans li jkun fih l-iżbalji. Ukoll, ktieb jistaʼ jiġi riprodott u tradott sabiex dawk li jaqraw b’lingwi differenti jkunu jistgħu jibbenefikaw minnu. Mela m’huwiex raġonevoli li l-Ħallieq tagħna uża mezz bħal dan biex jipprovdi l-informazzjoni? Tabilħaqq, huwa ferm iktar minn raġonevoli, ladarba l-Ħallieq igħid li hekk għamel.
Profeziji Mwettqin
32-34. X’għandha l-Bibbja li l-ebda ktieb ieħor ma għandu?
32 Jerġaʼ, il-Bibbja għandha l-marka taʼ ispirazzjoni divina b’mod li jispikka unikament: Hija ktieb taʼ profeziji li kellhom u għadhom qegħdin ikollhom twettieq li ma jiżżbaljax.
33 Per eżempju, il-qerda taʼ Tir tal-qedem, il-waqgħa taʼ Babilonja, il-bini mill-ġdid taʼ Ġerusalemm, u l-qawmien u l-waqgħa tas-slaten tal-Medo-Persja u tal-Greċja kienu mbassrin minn qabel b’dettall kbir fil-Bibbja. Tant kienu eżatti l-profeziji li xi kritiċi pprovaw, għalxejn, igħidu li dawn inkitbu wara li seħħew il-ġrajjiet.—Isaija 13:17-19; 44:27–45:1; Eżekjel 26:3-6; Danjel 8:1-7, 20-22.
34 Il-profeziji li Ġesù ta dwar il-qerda taʼ Ġerusalemm fis-sena 70 E.K. seħħew b’mod eżatt. (Luqa 19:41-44; 21:20, 21) U l-profeziji dwar “l-aħħar jiem” imgħotijin minn Ġesù u l-appostlu Pawlu qegħdin jitwettqu bid-dettall fi żmienna stess.—2 Timotew 3:1-5, 13; Mattew 24; Mark 13; Luqa 21.
35. Il-profeziji tal-Bibbja għala jistgħu jiġu biss mingħand il-Ħallieq?
35 L-ebda moħħ uman, hu kemm hu intelliġenti, ma setaʼ jbassar bil-quddiem ġrajjiet futuri b’mod daqshekk eżatt. Dan jistaʼ jagħmlu biss il-moħħ tal-Ħallieq tal-univers li għandu l-qawwa kollha u l-għerf kollu, bħalma naqraw fit-2 Pietru 1:20, 21: “Ebda profezija tal-Iskrittura ma toħroġ minn xi interpretazzjoni privata. Għax il-profezija f’ebda żmien ma nġiebet bir-rieda tal-bniedem, imma bnedmin tkellmu minn Alla waqt li kienu mqanqlin mill-ispirtu qaddis.”
Tagħti t-Tweġiba
36. Il-Bibbja x’tgħidilna?
36 Għalhekk, b’ħafna modi, il-Bibbja għandha l-evidenza li hi l-Kelma mnebbħa tal-Esseri Suprem. Bħala talija, tgħidilna għala l-bnedmin qegħdin fuq l-art, għala hawn tant sofferenza, fejn sejrin, u kif il-kundizzjonijiet se jinbidlu għall-aħjar. Tirrivelalna li hemm Alla suprem li ħalaq lill-bniedem u lil din l-art bi skop u li l-iskop tiegħu se jseħħ. (Isaija 14:24) Il-Bibbja tirrivelalna wkoll liema hi r-reliġjon il-vera u kif nistgħu nsibuha. B’hekk, hija l-uniku sors taʼ għerf superjuri li jistaʼ jgħidilna l-verità dwar il-mistoqsijiet importanti kollha tal-ħajja.—Salm 146:3; Proverbji 3:5; Isaija 2:2-4.
37. X’irridu nistaqsu dwar il-Kristjaneżmu?
37 Fil-waqt li hemm provi abbundanti tal-awtentiċità u tal-verità tal-Bibbja, isegwu t-tagħlim tagħha dawk kollha li jgħidu li jaċċettawha? Ikkunsidra, per eżempju, il-ġnus li jistqarru li jipprattikaw il-Kristjanità, jiġifieri, il-Kristjaneżmu. Dawk kellhom aċċess għall-Bibbja għal bosta sekli. Imma l-ħsibijiet u l-azzjonijiet tagħhom verament jirriflettu l-għerf superjuri t’Alla?
[Stampi f’paġna 11]
Sir Isaac Newton kien jemmen li l-art kienet miżmuma fl-ispazju f’relazzjoni maʼ oġġetti oħrajn fis-sema permezz tal-gravità
L-istampa li l-Bibbja tippreżenta taʼ art imdawra bi spazju vojt hi rikonoxxuta mill-istudjużi bħala viżjoni tal-għaġeb għal żmienha
[Stampa f’paġna 12]
Xi navigaturi bikrin saħansitra beżgħu jbaħħru sax-xifer tal-art ċatta
[Stampa f’paġna 13]
Hemm iktar evidenzi li Ġesù Kristu eżista milli hemm li għexu Ġulju Ċesri, l-Imperatur Karlumanju, Oliver Cromwell, jew il-Papa Ljun III
[Stampa f’paġna 15]
It-twettieq tal-profeziji li Ġesù ta dwar il-qerda taʼ Ġerusalemm fis-sena 70 E.K. hemm prova tiegħu fl-Arkata taʼ Titus f’Ruma