Ħafna Mistoqsijiet—Ftit Tweġibiet Sodisfaċenti
FL-GĦODWA taʼ Jum il-Qaddisin Kollha, taʼ l-1 taʼ Novembru taʼ l-1755, terremot qawwi laqat il-belt taʼ Lisbona waqt li l-maġġuranza taċ-ċittadini kienu l-knisja. Waqaʼ ħafna bini, u għaxriet t’eluf taʼ nies inqatlu.
Ftit wara din it-traġedja, il-kittieb Franċiż Voltaire ppubblika l-poeżija tiegħu, Poème sur le désastre de Lisbonne (Poeżija dwar id-Diżastru taʼ Lisbona), li fiha m’aċċettax l-istqarrija li d-diżastru kien kastig t’Alla minħabba d-dnubiet tan-nies. Biex isostni li l-bnedmin ma jistgħux jifhmu jew jispjegaw ġrajjiet diżastrużi bħal dawn, Voltaire kiteb:
In-natura muta, huwa għalxejn li nistaqsuha;
Neħtieġu Alla li jkellem lir-razza umana.
M’għandniex xi ngħidu, Voltaire ma kienx l-ewwel wieħed li qajjem mistoqsijiet dwar Alla. Matul l-istorja tal-bniedem, it-traġedji u d-diżastri qajmu ħafna dubji fi mħuħ in-nies. Eluf taʼ snin ilu, il-patrijarka Ġob, li kien għadu kif tilef lit-tfal kollha tiegħu u kien maħkum minn marda kiefra, staqsa: ‘[Alla] għaliex jagħti d-dawl lill-imsejken, u l-ħajja lil min qalbu kollha mrar?’ (Ġob 3:20) Illum, ħafna jistaqsu kif Alla twajjeb u taʼ mħabba jibqaʼ ma jiħux azzjoni meta jara daqstant sofferenza u inġustizzja.
Meta jaraw il-ġuħ, il-gwerer, il-mard, u lmewt li jeżistu madwarna, ħafna jiċħdu kompletament l-idea li jeżisti Ħallieq li veru jimpurtah mill-umanità. Wieħed filosfu ateu għamel din l-osservazzjoni: “M’hemm ebda skuża li Alla m’għandux ħtija talli jħalli lit-tfal isofru, . . . ħlief, ovvjament, jekk hu mhux veru jeżisti.” Traġedji kbar, bħall-Olokawst matul it-Tieni Gwerra Dinjija, iwasslu għal konklużjonijiet simili. Innota dan il-kumment f’ittra li kittieb Lhudi kiteb f’gazzetta: “Bla dubju l-iktar spjegazzjoni sempliċi għas-sofferenza li kien hemm f’Auschwitz hija li m’hemm ebda Alla biex jintervieni fil-ġrajjiet tal-bniedem.” Skond stħarriġ li sar fi Franza fl-1997, pajjiż fejn il-maġġuranza huma Kattoliċi, madwar 40 fil-mija min-nies jiddubitaw dwar l-eżistenza t’Alla minħabba l-ġenoċidji, bħal dak li seħħ fl-Irwanda fl-1994.
Xkiel għall-Fidi?
Alla għala ma jinterviniex biex ma jħallix dawn it-traġedji jiġru? Wieħed kronista Kattoliku jemmen li din il-mistoqsija hija “xkiel serju għall-fidi” taʼ ħafna nies. Hu jistaqsi: “Tabilħaqq, kif tistaʼ temmen f’Alla li josserva mingħajr ma jistaʼ jgħin waqt li miljuni taʼ nies innoċenti jmutu u popolazzjonijiet sħaħ fid-dinja jiġu massakrati u hu jibqaʼ ma jagħmel xejn biex iwaqqafhom?”
Editorjal fil-gazzetta Kattolika La Croix bl-istess mod jikkummenta: “Sew jekk ikunu traġedji mill-imgħoddi, ġrajjiet li jirriżultaw minn avanzi teknoloġiċi, diżastri naturali, kriminalità organizzata, jew il-mewt taʼ xi ħadd maħbub, f’kull każ, in-nies iħarsu mkexkxin lejn is-sema. Alla fejn hu? Huma jinsistu għal tweġiba. M’huwiex hu l-Akbar Esseri Indifferenti, l-Akbar Esseri Assenti?”
Papa Ġwanni Pawlu II tkellem fuq din il-kwistjoni fl-ittra appostolika tiegħu Salvifici Doloris fl-1984. Hu kiteb: “Għalkemm l-eżistenza tad-dinja tiftaħ b’mod figurattiv għajnejn il-bnedmin biex jindunaw bl-eżistenza t’Alla, bl-għerf, bil-qawwa, u bil-kobor tiegħu, il-ħażen u s-sofferenza jidhru li qed iċajpru dawn il-kwalitajiet, kultant b’mod drastiku, speċjalment meta kuljum ikun hemm tant każi taʼ sofferenza mhux ġustifikata u tant atti ħżiena li ma jiġux kastigati kif jixraq.”
Jistaʼ jkun li jeżisti Alla kollu mħabba u li jistaʼ kollox, bħalma turina l-Bibbja, u fl-istess ħin teżisti din is-sofferenza kollha? Jintervieni hu biex iwaqqaf traġedji individwali jew kollettivi? Qiegħed Hu jagħmel xi ħaġa għalina llum? Hemm, biex nikkwotaw lil Voltaire, “Alla li jkellem lir-razza umana” sabiex iwieġeb dawn il-mistoqsijiet? Jekk jogħġbok aqra l-artiklu li jmiss għat-tweġiba.
[Stampi f’paġna 3]
Il-qerda taʼ Lisbona fl-1755 qanqlet lil Voltaire biex isostni li l-bnedmin ma jistgħux jifhmu ġrajjiet bħal dawn
[Sorsi]
Voltaire: Mill-ktieb Great Men and Famous Women; Lisbon: J.P. Le Bas, Praça da Patriarcal depois do terramoto de 1755. Foto: Museu da Cidade/Lisboa
[Stampa f’paġna 4]
Ħafna jiddubitaw l-eżistenza t’Alla minħabba r-riżultati traġiċi taʼ ġenoċidji, bħal dak fl-Irwanda
[Sors]
AFP PHOTO
[Sors tal-Istampa f’paġna 2]
QOXRA, tfal: USHMM, courtesy of Main Commission for the Prosecution of the Crimes against the Polish Nation