ရာရှီ—ဩဇာလွှမ်းမိုးသော အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းဆရာ

ဟေဗြဲဘာသာစကားဖြင့် ပုံနှိပ်ခဲ့သော ပထမဦးဆုံးစာအုပ်များထဲမှ တစ်အုပ်ကားအဘယ်နည်း။ ပင်တကျွတ်အကျယ်ဖွင့်ကျမ်း (မောရှေ၏ကျမ်းငါးကျမ်း) ဖြစ်သည်။ ယင်းကို အီတလီနိုင်ငံ ရက်ဂျို ကလာဘရီအာတွင် ၁၄၇၅ ခုနှစ်၌ ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ၎င်း၏စာရေးဆရာကား မည်သူနည်း။ ရာရှီဟု သိထားကြသူဖြစ်သည်။

အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းတစ်ကျမ်းသည် ဤထူးခြားသောဂုဏ်ထူးဘွဲ့ထူးကို အဘယ်ကြောင့်ရရှိခြင်းဖြစ်သနည်း။ အဲဇ်ရာ ရှယ်ရယ်ရှယ်ဗ်စကီး၏ ရာရှီ—ထိုသူနှင့်သူ၏လောကစာအုပ်တွင် သူက ရာရှီ၏အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းသည် “ဂျူးအိမ်ထောင်တွင်လည်းကောင်း၊ လေ့လာရေးဂေဟာတွင်လည်းကောင်း အခြေခံကျမ်းဖြစ်လာသည်။ အခြားမည်သည့်ဂျူးစာပေမျှ ယင်းကဲ့သို့ တန်ဖိုးထားလေးမြတ်မှုမရရှိဘူးချေ . . . ပင်တကျွတ်ကို ရာရှီအနက်ဖွင့်ဆိုသည့်ကျမ်းနှင့်တိုက်ရိုက်ဆက်နွှယ်၍ အထူးအနက်ဖွင့်ဆိုသောကျမ်း ၂၀၀ ကျော်ရှိကြောင်း” ဖော်ပြသည်။

ရာရှီ၏အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းသည် ဂျူးတို့အတွက်သာဖြစ်ခဲ့သလော။ လူအများသတိမပြုမိခဲ့ကြသော်ငြားလည်း ဟေဗြဲကျမ်းစောင်များကို ရာရှီအကျယ်ဖွင့်ခဲ့သောကျမ်းသည် ရာစုများစွာတိုင် သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ခြင်းအပေါ် ဩဇာလွှမ်းမိုးခဲ့၏။ သို့ရာတွင် ရာရှီကား မည်သူနည်း၊ သူသည် အဘယ်နည်းဖြင့် ဤမျှတိုင်သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်သူဖြစ်လာခဲ့သနည်း။

ရာရှီကားမည်သူနည်း

ရာရှီသည် ၁၀၄၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ထရွိုင်ယက်စ်မြို့တွင် မွေးဖွားခဲ့၏။a သူသည် ငယ်ရွယ်စဉ်က ရိုင်းပြည်နယ် ဝါးမ်ဇ်မြို့နှင့်မဲန်းဇ်မြို့ရှိ ဂျူးဘာသာရေးအကယ်ဒမီကျောင်းများကိုတက်ခဲ့သည်။ ထိုတွင် ဥရောပတစ်လျှောက် အထင်ကရအဖြစ်ဆုံး ဂျူးပညာရှင်အချို့၏လက်အောက်တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ အသက် ၂၅ နှစ်ခန့်တွင် ကိုယ်ရေးကိုယ်တာကိစ္စကြောင့် ထရွိုင်ယက်စ်မြို့ကို မဖြစ်မနေပြန်ခဲ့ရ၏။ ထိုအချိန်တွင် ရာရှီသည် ထူးချွန်သောပညာရှင်တစ်ဦးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရပြီးဖြစ်ရာ ဒေသခံဂျူးအသိုင်းအဝိုင်း၏ ဘာသာရေးခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့၍ ကိုယ်ပိုင်ဘာသာရေးကျောင်းတစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့လေသည်။ အတန်ကြာသော် ဤဂျူးပညာရပ်ဌာနအသစ်သည် ဂျာမနီရှိ ရာရှီ၏ဆရာများထက်ပင် ပို၍သြဇာလွှမ်းမိုးလာလေသည်။

ထိုအချိန်က ပြင်သစ်နိုင်ငံရှိဂျူးများသည် သူတို့၏ခရစ်ယာန်ဆိုသူ အိမ်နီးချင်းများနှင့် အဆင်ပြေလျက်ရှိသောကြောင့် ပညာဆိုင်ရာကို ရာရှီလိုက်စားရန် အတော်အတန်လွတ်လပ်မှုရှိခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် သူသည် ဘာသိဘာသာနေတတ်သော ပညာရှင်တစ်ဦးမဟုတ်ပါ။ ရာရှီသည် ပို့ချသင်ကြားသော ကျောင်းအုပ်ဆရာကြီးတစ်ဦးအနေနှင့် ဂုဏ်သိက္ခာရှိလင့်ကစား ဝိုင်လုပ်သူအဖြစ် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းပြုခဲ့သည်။ သာမန်လုပ်ငန်းများကို ဤသို့ကောင်းစွာသိရှိခြင်းက သာမန်ဂျူးများနှင့် အနီးကပ်ဆက်ဆံခွင့်ရရှိစေသည့်အတွက် သူတို့၏အခြေအနေများကို သဘောပေါက်နားလည်ပြီး စာနာထောက်ထားတတ်ဖို့ အထောက်အကူပြုခဲ့၏။ ထရွိုင်ယက်စ်မြို့၏တည်နေရာကလည်း ရာရှီ၏ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်စွမ်းအတွက် အထောက်အကူဖြစ်ခဲ့သည်။ အဓိကကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလမ်းများပေါ် တည်ရှိသောမြို့၏အနေအထားက ကမ္ဘာအနှံ့မှလူမျိုးပေါင်းစုံ နေထိုင်ရာမြို့တစ်မြို့ဖြစ်စေပြီး လူမျိုးအသီးသီး၏အမူအကျင့်နှင့် ဓလေ့ထုံးစံများကို ရာရှီကောင်းစွာသိကျွမ်းခွင့်ရရှိခဲ့၏။

အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းတစ်စောင်အဘယ်ကြောင့်လိုအပ်ခဲ့သနည်း

ဂျူးတို့ကို စာအုပ်၏လူတို့ဟူ၍ လူသိများခဲ့ကြသည်။ သို့သော် “စာအုပ်”—သမ္မာကျမ်းစာ—သည်ဟေဗြဲဘာသာစကားဖြင့်ဖြစ်ပြီး “လူတို့” သည်ယခုအခါ အာရဘီ၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမန်၊ စပိန်နှင့် အခြားဘာသာစကားအမျိုးမျိုးကို ပြောဆိုနေကြသည်။ ဂျူးအများစုသည် ဟေဗြဲဘာသာစကားကို ငယ်စဉ်တောင်ကျေးက သင်ယူခဲ့ကြရသော်လည်း ကျမ်းစာဝေါဟာရများစွာကို သူတို့ရှင်းလင်းစွာသဘောမပေါက်ကြတော့ချေ။ ထို့ပြင် ရဗ္ဗိဆရာများ၏ ယုဒဘာသာအရပေါ်ပေါက်နေသော ပြင်းထန်သည့်တိမ်းစောင်းသောသဘောတစ်ခုကြောင့် သမ္မာကျမ်းစာသား၏ ပကတိအဓိပ္ပာယ်ကို ဆန်းစစ်ရန်အားမပေးခဲ့သည်မှာ ရာစုနှစ်များစွာရှိချေပြီ။ သမ္မာကျမ်းစကားလုံးများ၊ စာပိုဒ်များနှင့်ဆက်နွှယ်သည့် ဇာတ်လမ်းများနှင့်ဒဏ္ဍာရီများ မြောက်မြားစွာရှိနေ၏။ ဤသို့သော ဝေဖန်ချက်များနှင့် ပုံပြင်များကို မစ်ဒရက်ရှ်ဟုစုပေါင်းခေါ်ထားသည့် ကျမ်းမြောက်မြားစွာတွင် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။b

ရာရှီ၏မြေးဖြစ်သူ ရဗ္ဗိ ဆဲမြူရယ်လ် ဘင် မီအာ (ရာရှ်ဘာမ်) သည်လည်း ကျမ်းပညာရှင်တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာဦး ၃၇:၂ နှင့်ပတ်သက်၍ သူ၏အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းတွင် သူက “ရှေးအကျယ်ဖွင့်ဆရာများသည် [ရာရှီမတိုင်မီ] . . . အရေးကြီးဆုံးဆောင်ရွက်ချက်ဟု မှတ်ယူသည့် တရားတော် (ဒရာရှောတ်) ကိုဟောကြားလိုကြသည်၊ [သို့သော်] ကျမ်းစာသားပကတိအဓိပ္ပာယ်၏နက်နဲရာများကိုမူကား နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာသော အလေ့အထမရှိကြ” ဟူ၍ဆိုသည်။ ယင်းတိမ်းစောင်းမှုကို ဝေဖန်ရာတွင် ဒေါက်တာ အေ. ကိုဟဲန် (သမ္မာကျမ်းစာဆိုင်ရာ စောန်စီနိုစာအုပ်များ၏ အယ်ဒီတာချုပ်) ကဤသို့ရေးသည်– “ကျမ်းစာသား၏ ပီရှာတ် သို့မဟုတ် သိသာထင်ရှားသော အဓိပ္ပာယ်နှင့်မကိုက်ညီသည့် အနက်ဖွင့်ဆိုချက်ကို ခွင့်မပြုဟူသောစည်းမျဉ်းတစ်ခုကို ရဗ္ဗိဆရာများက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်မှာ မှန်ကန်ပါသည်; သို့သော် လက်တွေ့တွင် အဆိုပါစည်းမျဉ်းကို သူတို့မလေးစားခဲ့ကြချေ။” ဤသို့သောဘာသာရေးဝန်းကျင်၌ သာမန်ဂျူးတစ်ဦးသည် ကျမ်းချက်ကိုဖတ်သည့်အခါ နားမလည်နိုင်သောကြောင့် ရှင်းပြချက်တစ်ခုခုရှိရန် လိုအပ်သည်ဟု ယူမှတ်ခဲ့ကြသည်။

ရာရှီ၏ပန်းတိုင်နှင့်နည်းစနစ်များ

ရာရှီ၏အသက်တာတစ်လျှောက် သူ၏ပန်းတိုင်မှာ ဂျူးအားလုံးဟေဗြဲကျမ်းစာစောင်များ၏စာသားကို နားလည်စေနိုင်ရန်ဖြစ်၏။ ယင်းကိုအထမြောက်စေရန် စာရှုသူအတွက် အခက်အခဲဖြစ်မည်ဟုထင်ရသော အချို့စကားလုံးများနှင့် အခန်းငယ်များကိုဝေဖန်ထားသည့် မှတ်စုစာအုပ်များကို သူစတင်စုဆောင်းခဲ့လေသည်။ ရာရှီ၏မှတ်စုများတွင် သူ့ဆရာများ၏ရှင်းပြချက်များကို ဖော်ပြထားပြီး သူ၏နက်နဲကျယ်ပြောသော ရဗ္ဗိစာပေပေါင်းစုံအသိပညာမှ ထုတ်နုတ်ချက်များပါသည်။ ရာရှီသည် ဘာသာဗေဒကို သုတေသနပြုရာတွင် ရှိရှိသမျှရင်းမြစ်စာပေအားလုံးကို စူးစမ်းခဲ့သည်။ မက်စရိများ၏ ညွှန်းထားသောအမှတ်နှင့် အသံထွက်အမှတ်များသည် စာသားနားလည်မှုအပေါ် မည်သို့သက်ရောက်မှုရှိသည်ကို သူအာရုံစိုက်ခဲ့သည်။ စကားတစ်လုံး၏အဓိပ္ပာယ်ကို အနက်ဖွင့်ဆိုရန် ပင်တကျွတ်နှင့်ပတ်သက်သည့် သူ၏အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းသည် အာရမိတ်ဘာသာပြန်ကျမ်း (အေကလာစ် တာဂွန်) ကိုကိုးကားလေ့ရှိသည်။ ရာရှီသည် ယခင်က မလေ့လာရသေးသော ဝိဘတ်များ၊ စကားဆက်များ၊ ကြိယာအဓိပ္ပာယ်များ၊ သဒ္ဒါ၏အခြားရှုထောင့်များနှင့် ဝါကျအထားအသိုတို့ကို ရှင်းပြရာတွင် ပြောင်းသာလဲသာရှိပြီး ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်ဖော်ပြခဲ့သည်။ ဤသို့သောမှတ်ချက်များသည် ဟေဗြဲဘာသာစကား၏ ဝါကျအထားအသိုနှင့်သဒ္ဒါပိုင်းဆိုင်ရာကို နားလည်စေရန် များစွာအထောက်အကူပြုခဲ့သည်။

ရဗ္ဗိဆရာများ၏ယုဒဘာသာတွင် အဓိကတိမ်းစောင်းမှုနှင့်ခြားနားစွာ ရာရှီသည် ကျမ်းချက်တစ်ချက်၏ စာသားအရ အဓိပ္ပာယ်ကို ရိုးရှင်းစွာပေါ်လွင်စေရန် အစဉ်ကြိုးစားခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ဂျူးတို့ကောင်းစွာသိရှိကြသည့် မစ်ဒရက်ရှ်စာပေမြောက်မြားစွာကို လျစ်လျူမရှုနိုင်ချေ။ ရာရှီအကျယ်ဖွင့်ကျမ်း၏ ထူးခြားချက်တစ်ချက်မှာ ကျမ်းစာသား၏ ပကတိအဓိပ္ပာယ်ကို များသောအားဖြင့် မရှင်းမလင်းဖြစ်စေခဲ့သော မက်ဒရက်ရှ်စာပေကိုပင် သူဆက်စပ်ဖော်ပြသည့်နည်းဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာဦး ၃:၈ နှင့်ပတ်သက်သည့် သူ၏မှတ်ချက်တွင် ရာရှီက ဤသို့ရှင်းပြသည်– “ကျွန်ုပ်တို့၏ပညာရှင်များက ဘီရီရှစ် ရာဘားနှင့်အခြားမက်ဒရက်ရှ်စာပေများကို သင့်လျော်စွာပြင်ဆင်ထားပြီးသော အားဂါဒါးဆိုင်ရာc မစ်ဒရက်ရှမ် များစွာရှိသည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်မူကား အခန်းငယ်အဓိပ္ပာယ် (ပီရှာတ်) ၏တဲ့တိုးနှင့် ယင်း၏ထက်အောက်တွင် ကျမ်းစာမှတ်တမ်းကို ရှင်းပြသည့် ဤအာဂါတော့တ်တို့ကိုသာ အာရုံစိုက်သည်။” အခန်းငယ်တစ်ခု၏အဓိပ္ပာယ် သို့မဟုတ် ရှေ့နောက်စကားကို ရှင်းလင်းစေရန် ထောက်ကူသည်ဟု ရာရှီယူမှတ်သော အဆိုပါမစ်ဒရက်ရှမ်ကိုသာ သူစိစစ်ရွေးချယ် တည်းဖြတ်ခြင်းအားဖြင့် ရှေ့နောက်မညီမှုနှင့်ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်စေသည့် မစ်ဒရက်ရှမ်ကို ရာရှီတည်းဖြတ် သို့မဟုတ် ပယ်ရှားခဲ့သည်။ ယင်းတည်းဖြတ်မှုကြောင့် နောက်ပိုင်းဂျူးလူမျိုးဆက်များသည် မစ်ဒရက်ရှ်မှ ရာရှီရွေးချယ်ထားရာများကိုသာ အများအားဖြင့် အကျွမ်းတဝင်ရှိလာခဲ့ကြ၏။

ရာရှီသည် မိမိ၏ဆရာများကို အလွန်ဂုဏ်တင်ချီးမွမ်းလေ့ရှိသော်လည်း ကျမ်းချက်တစ်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ သူတို့၏ရှင်းလင်းချက်များသည် ရှေ့နောက်မညီဟု သူထင်မြင်ယူဆသောအခါ သူတို့နှင့်သဘောထားကွဲလွဲကြောင်းကိုဖော်ပြဖို့ ဝန်မလေးခဲ့ချေ။ အပိုဒ်တစ်ခုကို နားမလည်သောအခါ သို့မဟုတ် သူ၏ယခင်ရှင်းပြချက်သည် မှား၏ဟုယူမှတ်သောအခါ အမှားကိုဝန်ခံရန်အသင့်ရှိခဲ့ကာ မိမိ၏နားလည်မှုမှန်ကန်၍ သူ၏ကျောင်းသားများက ထောက်ကူပေးခဲ့ရာများကိုပင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

သူ့ခေတ်သူ့အခါက ဩဇာလွှမ်းမိုးခဲ့

ရာရှီသည် ခေတ်နှင့်ရင်ပေါင်တန်းခဲ့သူဖြစ်သည်။ စာရေးဆရာတစ်ဦးက ဤနည်းဖြင့် အကျဉ်းချုပ်ဖော်ပြခဲ့သည်– “ဂျူးအသက်တာကို [ရာရှီ၏] အကြီးအကျယ်ထောက်ပံ့မှုမှာ သက်ဆိုင်ရာအပိုဒ်အားလုံးကို ခေတ်သုံးစကားသို့ ရှင်းလင်းပြတ်သား နားလည်ရလွယ်ကူစွာ အဓိပ္ပာယ်ပြန်ဖွင့်ဆိုခြင်းဖြစ်၍ ဤမျှထောက်ထားညှာတာမှုရှိ၊ ဤမျှထူးခြားစွာကျွမ်းကျင်တတ်မြောက်မှုရှိရာ သူ၏အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းများကို ကျမ်းဂန်အဖြစ်လေးမြတ်ကြပြီး ဂန္ထဝင်မြောက်စာပေအဖြစ် တန်ဖိုးထားမြတ်နိုးလာခဲ့ကြသည်။ ရာရှီသည် ဟေဗြဲဘာသာစကားကို ပြင်သစ်ဘာသာစကားဖြစ်ဘိသကဲ့သို့ ပညာသားပါပါ တင့်တယ်လျောက်ပတ်စွာရေးခဲ့သည်။ ဟေဗြဲစကားလုံး အတိအကျမသိသည့်အခါတိုင်းတွင် ဟေဗြဲအက္ခရာများဖြင့် ပြင်သစ်စကားလုံးကို စာလုံးပေါင်းဖော်ပြခဲ့၏။” ရာရှီသည် လှယ်ယူထားသော အဆိုပါပြင်သစ်ဝေါဟာရများ ၃,၅၀၀ ကျော်အသုံးပြုခဲ့ရာ ရှေးခေတ်ပြင်သစ်ဘာသာဗေဒနှင့် အသံထွက်ကို လေ့လာခဲ့သော ကျောင်းသားတို့အတွက် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သောပင်ရင်းတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။

ရာရှီ၏ဘဝသည် အပူအပင်ကင်း၍အေးဆေးစွာ စတင်ခဲ့သော်လည်း သူ၏နောက်ပိုင်းနှစ်များတွင် ဂျူးနှင့် အမည်ခံခရစ်ယာန်များကြား တင်းမာမှုတိုးပွားလာသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ၁၀၉၆ ခုနှစ်တွင် ရာရှီပညာသင်ကြားခဲ့သော ရိုင်းပြည်နယ်ရှိ ဂျူးလူမျိုးစုများသည် ပထမခရူးဆိတ်စစ်ပွဲကြောင့် အကြီးအကျယ်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ဂျူးတို့သည် ထောင်ချီ၍အစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခံခဲ့ရသည်။ အဆိုပါအစုလိုက်အပြုံလိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းသတင်းကြောင့် ရာရှီ၏ကျန်းမာရေး (၁၁၀၅ ခုနှစ်တွင် သူမကွယ်လွန်မီအထိ တဖြည်းဖြည်းကျန်းမာရေးယိုယွင်းခဲ့) ထိခိုက်ခဲ့ပုံပေါက်သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ သူ၏အကျယ်ဖွင့်ကျမ်းများသည် သိသိသာသာပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။ ထင်ရှားသောသာဓကတစ်ခုမှာ ဒုက္ခခံစားနေရသော ယေဟောဝါ၏ကျေးကျွန်အကြောင်းဖော်ပြသည့် ဟေရှာယအခန်းကြီး ၅၃ ဖြစ်သည်။ အစောပိုင်းတွင် ရာရှီသည် အဆိုပါကျမ်းချက်များကို တာလ်မွဒ်ကဲ့သို့ မေရှိယနှင့်ပတ်သက်၍ အသုံးပြုခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် ခရူးဆိတ်စစ်ပွဲများဖြစ်ပြီးနောက် ယင်းအခန်းငယ်များသည် မတရားမှုခံစားခဲ့ရသော ဂျူးလူများနှင့်သက်ဆိုင်သည်ဟု သူယူမှတ်ခဲ့ပုံရှိ၏။ ယင်းက အဆိုပါကျမ်းချက်များကို ဂျူးတို့အနက်ဖွင့်ဆိုပုံ ထင်ရှားစွာပြောင်းလဲခဲ့မှုကိုပြသသည်။d သို့ဖြင့် ခရစ်ယာန်ဘောင်၏ခရစ်ယာန်မဆန်သော အမူအကျင့်က ဂျူးများအပါအဝင် လူများစွာကို ယေရှုနှင့်ပတ်သက်သည့် အမှန်တရားမှ ဝေးကွာသွားစေခဲ့၏။—မဿဲ ၇:၁၆-၂၀; ၂ ပေတရု ၂:၁၊ ၂။

သမ္မာကျမ်းစာဘာသာပြန်ခြင်းအပေါ် သူမည်သို့သြဇာလွှမ်းမိုးခဲ့သနည်း

မကြာမီတွင် ရာရှီ၏သြဇာသည် ယုဒဘာသာထက်မကကို လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ပြင်သစ် ဖရန်စစ္စကန် သမ္မာကျမ်းစာဆိုင်ရာ အကျယ်ဖွင့်ဆရာနီကိုလတ်စ် လိုက်ရာ (၁၂၇၀-၁၃၄၉) သည် “ရဗ္ဗိစော်လမုန် [ရာရှီ]” ၏ယူဆချက်များကို အလွန်ရည်ညွှန်းသည့်အတွက် သူ့ကို “စော်လမုန်၏သံယောင်လိုက်” ဟုခေါ်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ဖန် အင်္ဂလိပ်ဂျိမ်းဘုရင်ဘာသာပြန်ကျမ်း၏ ရှေ့ပြေးဘာသာပြန်သူများနှင့် ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ကျမ်းစာဘာသာပြန်ခြင်းကိုတော်လှန်ခဲ့သူ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးသမား မာတင်လူသာအပါအဝင် အကျယ်ဖွင့်ဆရာများစွာနှင့် ဘာသာပြန်သူများစွာတို့သည် လိုက်ရာ၏သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ခံခဲ့ကြရသည်။ လူသာသည် လိုက်ရာကို လွန်စွာမှီခိုအားထားခဲ့သောကြောင့် ကျော်ကြားသောကဗျာတစ်ပုဒ်က ဤသို့ဆိုသည်– “လိုက်ရာသာ စောင်းမတီးခဲ့လျှင် လူသာ ကခဲ့မည်မဟုတ်။”

ခရစ်ယာန်အမှန်တရားနှင့်မညီညွတ်သည့် ရဗ္ဗိဆရာများ၏ယူဆချက်များက ရာရှီကို အကြီးအကျယ်လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ သို့တိုင် ရာရှီသည် သမ္မာကျမ်းစာဆိုင်ရာဟေဗြဲဝေါဟာရများ၊ ဝါကျအထားအသိုနှင့် သဒ္ဒါတို့ကို ထိုးထွင်းသိမြင်ခြင်းနှင့် ကျမ်းချက်၏ရှင်းလင်းသော စာသားအရအဓိပ္ပာယ်တို့ကို သိမြင်ရန် အဆက်မပြတ်ကြိုးစားအားထုတ်မှုတို့ဖြင့် သူသည် သမ္မာကျမ်းစာသုတေသီများနှင့် ဘာသာပြန်သူများအတွက် အဓိပ္ပာယ်ရှိစွာ နှိုင်းယှဉ်လေ့လာစရာ ပင်ရင်းစာပေတစ်ခုကို ရရှိစေသည်။

[အောက်ခြေမှတ်ချက်များ]

[စာမျက်နှာ ၂၆ ပါ ရုပ်ပုံ]

စာသား– Per gentile concessione del Ministerodei Beni Culturali e Ambientali