Tein mokui keman tikitaj Tein timomachtiaj itech nechikol Tonemilis uan toTanojnotsalis
13-19 METSTI ABRIL
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | GÉNESIS 31
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
it-2 pág. 1105 § 1
Tiotsitsin
Tein tatemouanij kiajsikej ompa Mesopotamia uan ompakauin, kinextia ke akin kinpiaya nejon tiotsitsin kiseliskia netetayokolil tein iaxka katka ichankauan. Itech se tet tein kiajsikej ompa Nuzi kinextia ke kemansa, komo se temontikauj kinpiaya tiotsitsin tein ininaxka katka ichankauan, kinamikia tajtanis maj kiseli netetayokolil tein iaxka katka imontat akin momikilij (La Sabiduría del Antiguo Oriente, edición J. B. Pritchard, 1966, págs. 196, 197, uan nota). Raquel xa kinemilij ke ueliskia kinuikas nejon tiotsitsin porin itat kikajkayaujka Jacob (no xikonita Gé 31:14-16). Labán semi kintemoj nejon tiotsitsin porin kimatia ke akin kinpiaskia kiseliskia netetayokolil. Yejua kinsentilij iikniuan uan kitojtokak Jacob maski yejua kiska chikome tonal achto (Gé 31:19-30). Jacob amo kimatik tein Raquel kichiujka (Gé 31:32). Amo no moijtoua ke Jacob kinekia moaxkatilis netetayokolil tein kiseliskiaj ikoneuan Labán. Jacob amo keman kinueyichiuak tiotsitsin uan kintalpachoj itsintan se ueyi kouit ompakauin xolal Siquem keman ichankauan kimakakej (Gé 35:1-4).
Jiova yejuatsin mochiua kemej tochan
8 Keman Jacob ajsik Harán, itío Labán tel kuali kiselij uan satepan kimakak Lea uan Raquel kemej inamikuan. Sayoj ke ijkon kemej panouayaj tonalmej, Labán kinekik maj okachi kitelpaleui, uan majtakpa kipatilij itaxtauil (Gén. 31:41, 42). Jacob kixikoj nochi nejon porin takuaujtamatia ke Jiova kisentokaskia kiyekpiaskia. Uan ijkon panok, porin keman mokepak Canaán kipiaya “uejueyi oloch ichkamej, uan takeualmej uan siuatakeualmej uan camellos uan asnos” (Gén. 30:43). Semi motasojkamatia, yejua ika kiiluij Jiova: “Nikmachilia ke amo nechnamiki nochi ueyi netasojtalis tein amo tami uan nochi melaujkayot tein tiknextiliani motekitikauj, porin sayoj ika notopil nikpanauij nejin Jordán uan axkan nikajxitijya ome takenkalmej” (Gén. 32:10).
Tein moixtajtoltia itech Biblia
(GÉNESIS 31:1-18) Satepan, Jacob kimatik ke ikoneuan Labán kijtouayaj: “Jacob moaxkatilij nochi tein kipiaya topaj. Nochi tein Jacob kipia iaxka katka topaj”. 2 Keman Jacob kiixitaya Labán, kiitaya ke amo kiyekitayaok. 3 Ompa, Jiova kiluij Jacob: “Ximokepa kampa kayomej motatuan uan kampa yetokej mochankauan, uan niksentokas mouan niyetos”. 4 Yejua ika, Jacob kintatitauij Raquel uan Lea uan kintanauatilij maj kiajsitij kampa yejua kinyekpiaya itapialuan. 5 Yejua kiniluij: “Nikitakya ke namopaj amo nechyekitaok. Sayoj ke, iDios nopaj nouan yetoni. 6 Namejuan kuali nankimatij ke semi niktekitiliani namopaj. 7 Maski yejua kitemouani nechkajkayauas uan maski majtakpa nechpatiliani notaxtauil, Dios amo kikauani maj noka mauilti. 8 Keman namopaj nechiluiaya ‘Nimitstaxtauis ika tapialmej tein kuikuiltikej’, nochin tapialmej tein yoliaj katkaj kuikuiltikej. Uan keman nechiluiaya ‘Nimitstaxtauis ika tapialmej tein tsojkuiltikej’, nochin tapialmej tein yoliaj katkaj tsojkuiltikej. 9 Yejua ika, Dios kinkuiliani itapialuan namopaj uan nechmakani nejua. 10 Se tonal, keman cabras tein ueuetkej kinekiaj kinpiluajtiskej cabras tenamej, nikochitak ke cabras tein ueuetkej katkaj kuikuiltikej uan tsojkuiltikej uan ke kinpiluajtiayaj okseki cabras. 11 Ompa, iángel Dios akin melauak nechiluij keman nitakochitstoya: ‘¡Jacob!’. Nejua niknankilij: ‘Nikan niyetok’. 12 Yejua nechiluij: ‘Ika kualtakayot, xikita ke nochi cabras tein ueuetkej kuikuiltikej uan tsojkuiltikej kinpiluajtiaj okseki cabras. Ijkon mochiua porin nikitstok nochi tein Labán mitschiuilijtok. 13 Nejua niDios akin melauak, akin monextij moixpan ompa Betel, kampa tikixpejpenak se tet uan tikijtoj ke tinechtekitilis. Axkan, xikisa itech nejin altepet uan ximokepa kampa tiyolik’”. 14 Raquel uan Lea kiluijkej: “Amo teyi tikseliskejok ichan topaj. 15 Yejua amo techitaok ke nikan tikayomej. Technamakak uan nemi ika tomin tein kiselij. 16 Nochi tein Dios kikuiliani topaj toaxka uan ininaxka tokoneuan. Xikchiua tein Dios mitsnauatij”. 17 Satepan, Jacob kintejkoltij ikoneuan uan inamikuan itech camellos. 18 No kinuikak itapialuan, nochi tein kisentilijka, tapialmej tein kinpiaya uan tein kinsentilijka ompa Padán-Aram, uan yajki Canaán, kampa nemia itat, Isaac.
TONEMILIS KEMEJ ITATOJTOKAKAUAN CRISTO
Nemachtil ika Biblia itech nechikol
Itatitaniluan kitajtaniaj maj kinilui tein panos keman mokepas
¿Keyej itatitaniluan Jesús kitajtaniaj tein panos satepan, uan toni no kinekij kimatiskej?
¿Keniuj uan kemanian peua mochiua tein Jesús kijtoj?
¿Toni panos itech iyetolis Cristo?
¿Keniuj nesis “tein pitsotik” tein Jesús ika tajtoua, uan toni panoua satepan?
20-26 METSTI ABRIL
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | GÉNESIS 32, 33
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
w10 15/6 pág. 22 § 10, 11
Maj titajtokan ika ‘teiknelilis’ uan okachi kuali timouikaskej iniuan oksekin
10 Komo tikualtakamej uan tiktemouaj tikinnojnotsaskej oksekin, okachi amo ouij techkisas kuali timouikaskej iniuan. Uan no, komo tiktemouaj kuali timouiskaskej iniuan oksekin, okachi amo ouij techkisas tikinnojnotsaskej. Keman tikinpaleuiaj, tikintayokoliaj teisa ika nochi toyolo oso keman kuali tikinseliaj, techpaleuia maj okachi kuali tikinnojnotsakan. Komo ijkon tikchiuaj keman tikpiaj se kuejmol iniuan oksekin, ‘tiksentilijtoskej tekol tein xotatok itech inintsontekon’. Nejon kinpaleuis maj kinextikan seki taman tein kuali uan amo ouij techkisas titajtoskej iniuan uan tikyektaliskej kuejmol (Rom. 12:20, 21).
11 Jacob kimatia ke semi tapaleuia maj se kualtakat. Yejua choloj porin kimouiliaya maj Esaú semi kualanini uan kimiktiani. Seki xiujmej satepan mokepak. Esaú kinamikito iniuan 400 takamej. Ijkuak, Jacob kitataujtij Jiova maj kipaleuiani. Uan no, kititanilij iikniuj miak tapialmej tein kinpiaya. Yejua ika Esaú moyolyemanij uan niman motaloj kinauato Jacob, iikniuj akin iuan yolka (Gén. 27:41-44; 32:6, 11, 13-15; 33:4, 10).
it-1 pág. 700
Dios iDios Israel
Jacob motokaytij Israel porin moteuij iuan se iángel Jiova ompa Peniel. Yejua kiyektalij kuejmol tein kipiaya iuan iikniuj, Esaú. Satepan, mokaltalij Sucot. Ompa, mokaltalij Siquem porin kinkouilij tal ikoneuan Hamor (Gé 32:24-30; 33:1-4, 17-19). “Ompa kichijchiuak se altar uan kitokaytij Dios, iDios Israel”, tein kijtosneki: “Dios, yejua iDios Israel” (Gé 33:20). Jacob kijtoj ke itokay altar mouikaya ika tokayit Israel. Ijkon kiteajsikamatiltij ke kiselij nejon tokayit uan kipatiuitak. No kiteajsikamatiltij ke kiseliaya uan kipatiuitaya maj Dios kiixyekanani, porin yejuatsin kipaleuij maj kuali mokepani itech Tal tein yejuatsin kijtojka ke kimakas. Nejin tajtol sayoj nesi sepa itech Biblia.
Tein moixtajtoltia itech Biblia
(GÉNESIS 32:1-21) Jacob yajki, uan iángeles Dios kinamikitoj. 2 Keman Jacob kinitak, niman kijtoj: “¡Nikan moajsij itateuijkauan Dios!”. Yejua ika, nejon tal kitokaytij Mahanaim. 3 Satepan, Jacob kintitanilij seki takamej iikniuj, Esaú. Yejua moajsia ompa Seír, tein moajsi Edom. 4 Jacob kinnauatij takamej: “Xikiluikan noteko Esaú: ‘Motakeual Jacob kijtoua: “Nejin xiujmej ninemini iuan Labán 5 uan axkan nikinpia kuakuejmej, burros, borregos uan takeualmej siuamej uan takamej. Noteko, nimitsmatiltia nejin porin nikneki kuali xinechita”’”. 6 Satepan, takamej mokepkej kampa moajsia Jacob uan kiluijkej: “Tikitatoj mokniuj Esaú uan ualajtok iniuan 400 takamej”. 7 Jacob semi mouik uan semi motekipachoj. Yejua ika, ojkan kinxeloj akin iuan yayaj. No kinxeloj tapialmej, kuakuejmej uan camellos. 8 Yejua kijtoj: “Komo Esaú kinteuia akin youij yekinika, oksekin uelis choloskej”. 9 Ompa, Jacob motataujtij: “NoDios, iDios nopaj Abrahán uan iDios nopaj Isaac, Jiova, tejua tinechiluij: ‘Ximokepa moxolal uan kampa moajsij mochankauan, uan nimitsmakas miak taman tein kuali’. 10 Amo nechnamiki semi xinechtasojta nion nochipa xiyeto iuan motekitikauj kemej tikchiuani. Keman nikpanauij Jordán, sayoj nikuikaya notopil, uan axkan nikpia miak taman uan hasta ojkan nikxeloj. 11 Nimitstataujtia xinechmakixti imako nokniuj Esaú, porin nimoui maj uiki uan maj nechteui uan maj no kinteui konemej uan ininnan. 12 Tejua tinechiluij: ‘Nimitsmakas miak taman tein kuali uan nikchiuas maj mokoneuan momiakilikan kemej xal tein moajsi atenoj uan amo uelis se kinpouas’”. 13 Jacob ompa mokauak nejon youak. Satepan, kikuik seki taman tein kipiaya tein yaya kitayokoliti Esaú: 14 200 cabras tein siuamej, 20 cabras tein ueuetkej, 200 borregos, 20 borregos tein ueuetkej, 15 30 camellos tenamej iniuan ininkoneuan, 40 kuakuejtenamej, 10 kuakuejmej, 20 burros tein siuamej uan 10 burros. 16 Ompa, kinmakak itakeualuan seki tapialmej uan kiniluij: “Xiyakan noixpan uan ueuejka ximotojtokakan sejse oloch”. 17 No kiluij akin yaya taixpan: “Komo tiknamiki nokniuj Esaú uan mitstajtania ‘¿Akoni moteko uan kani tiyouj? ¿Akoni iaxkauan tapialmej tein tikinuika?’, 18 xiknankili ‘Iaxkauan motakeual Jacob. Mitstayokolia nejin, noteko Esaú. Yejua techualtojtoka’”. 19 No ijkon kinnauatij ojpatika, expatika uan oksekin takeualmej akin no kinuikayaj tapialmej. Yejua kiniluij: “Yejua nejon tein moneki nankiluiskej Esaú keman nankinamikiskej. 20 No xikiluikan: ‘Motakeual Jacob techualtojtoka’”. Jacob kinemiliaya: “Komo achto niktayokolia teisa, xa yolseuis uan keman nikitas, xa kuali nechselis”. 21 Yejua ika, itakeualuan akin kiuikayaj netetayokolil yayaj hasta taixpan. Uan Jacob mokauak nejon youak itech itakenkal.
TONEMILIS KEMEJ ITATOJTOKAKAUAN CRISTO
Nemachtil ika Biblia itech nechikol
Itatitaniluan kitajtaniaj maj kinilui tein panos keman mokepas
¿Toni kichiuaskej taltikpakneminij keman kiitaskej ke mochiujtokya tein Jesús kijtoj?
¿Toni neskayot ika tajtoua Jesús tein kinpaleuia imomachtijkauan maj kimatikan kemanian mochiuas tein kijtoj?
¿Keniuj tikmatij ke tein Jesús kijtoj mochiuas semanauak taltikpak?
¿Toni kinnejmachtia Jesús itatojtokakauan akin nemiskej achto ke ixpoliuis nochi tein amo kuali?
27 METSTI ABRIL HASTA 3 METSTI MAYO
TAMACHTILIS TEIN KIPIA BIBLIA | GÉNESIS 34, 35
Maj tiktemokan tamachtilis ika nejmachkayot
it-1 pág. 642 § 5
Débora
1. Débora yejua akin kiyekpiak Rebeca. Keman Rebeca kisak kampa nemia itat, Betuel, uan yajki Palestina porin monamiktito iuan Isaac, Débora iuan yajki (Gé 24:59). Débora tekitik miak xiujmej ichan Isaac. Satepan, yajki ichan Jacob. Xa ompa nemito satepan ke Rebeca momikilij. Kemej ciento veinticinco xiujmej satepan ke Rebeca uan Isaac monamiktijkej, Débora momikilij uan kitokkej itampa se ueyi kouit ompa Betel. Nejon kouit kitokaytijkej Alón-bacut, tein kijtosneki “Kouit tein chikauak kampa se choka”. Nejon kinextia ke Jacob uan ichankauan semi kitasojtayaj (Gé 35:8).
Tein tajtanij akin taixtajtoltiaj
Ne uejkauj, ¿monekia aksa kiselis netetayokolil tein kiseliaya tayekankakonet uan ijkon pouiskia iniuan iuejkaujtatuan Mesías?
Kemansa, tikijtouanij tein ijkon kiteajsikamatiltia. Nejon nesia ke mouikaya ika Hebreos 12:16, kampa kijtoua ke Esaú kiixtopeuak “ne mouistik tatiochiualis de Dios” uan kinamakiltij Jacob “itanauatil ten yejua kualkui keme tayekanke okichpil” ika sayoj se tapalol. Nejin tajtolmej nesia ke kinextiayaj ke, keman Jacob kiselij “itanauatil [...] keme tayekanke okichpil”, no ueliskia yeski semej iuejkaujtatuan Mesías (Mat. 1:2, 16; Luc. 3:23, 34).
Sayoj ke, keman tikixtajtoltiaj seki tajkuilolmej itech Biblia, tikitaj ke iuejkaujtatuan Mesías amo nochin katkaj tayekankakonemej. Maj tikitakan:
Ikoneuj Jacob (Israel) akin tayekanaya katka Rubén, akin kipiak iuan Lea. Satepan, yekinika konetsin akin Jacob kipiak iuan inamik akin okachi kitasojtaya, Raquel, katka José. Keman Rubén tajtakoj, netetayokolil tein kiseliskia kiselij José (Gén. 29:31-35; 30:22-25; 35:22-26; 49:22-26; 1 Crón. 5:1, 2). Maski ijkon, Mesías amo ualeuak itech ichankauan Rubén nion itech ichankauan José, ta itech ichankauan Judá, naujpatika konetsin tein Jacob kipiak iuan Lea (Gén. 49:10).
Tein moixtajtoltia itech Biblia
(GÉNESIS 34:1-19) Dina, ichpoch akin Lea kipiak iuan Jacob, kinkalpanouaya ichpochmej akin nemiaj ompa Canaán. 2 Se tonal, Siquem kiitak Dina. Yejua katka ikoneuj Hamor, akin katka heveo uan no katka semej akin ompa taixyekanaya. Siquem kiuikak Dina, uan ika mauiltij porin iuan motekak. 3 Yejua kiueuelitak Dina, iichpoch Jacob, kitasojtak uan peuak kiluia ke kitasojtaya. 4 Satepan, Siquem kiluij itat: “Xinechpaleui maj nejin ichpoch nouan monamikti”. 5 Keman Jacob kimatik ke Siquem ika mauiltij iichpoch, ikoneuan kinyekpiayaj tapialmej ompa ixtauat. Yejua ika, Jacob amo teyi kijtoj hasta keman ikoneuan mokepaskiaj. 6 Satepan, Hamor, itat Siquem, kinojnotsato Jacob. 7 Sayoj ke, ikoneuan Jacob kimatkej uan niman mokepkej. Yejuan moyolkokojkej uan semi kualantoyaj porin Siquem kipinaujtijka Israel porin motekka iuan iichpoch Jacob. Nejon amo monekia mochiuas. 8 Hamor kiniluij: “Notelpoch Siquem kitasojta nanmoichpoch. Ika kualtakayot, xikauakan maj monamikti iuan nokoneuj. 9 Ximochiuakan nantochankauan. Xitechmakakan nanmoichpochuan uan ximonamiktikan iniuan toichpochuan. 10 Uelis nannemiskej touan, uan uelis nankichiuaskej tein nankinekiskej itech toxolal. Ximokauakan, nikan xitanamakakan uan ximokaltalikan itech nejin xolal”. 11 Ompa, Siquem kiniluij itat uan iikniuan Dina: “Komo nankinekij, namechmakas tein nanechtajtaniskej. 12 Uelis nanechtajtaniskej miak tomin uan se ueyi netetayokolil uan ijkon nimonamiktis iuan Dina. Namechmakas tein yeski tein nanechtajtaniskej. Sayoj ke, ika kualtakayot, xikauakan ichpoch maj nouan monamikti”. 13 Sayoj ke, ikoneuan Jacob kitemojkej kinkajkayauaskej Siquem uan itat, Hamor, porin Siquem kipinaujtijka ininikniuj, Dina. 14 Yejuan kinankilijkej: “Amo uelis ijkon tikchiuaskej. Amo uelis tikmakaskej tokniuj se takat akin amo tatek itech inakayo, porin nejon techpinaujtiskia. 15 Uelis timitsmakaskej tokniuj komo nankichiuaj kemej tejuan uan nankintekij nochi takamej itech ininnakayo. 16 Satepan, tamechmakaskej toichpochuan uan timonamiktiskej iniuan nanmoichpochuan. Tinemiskej namouan uan timochiuaskej sayoj se xolal. 17 Sayoj ke, komo amo nantechkakij uan amo nanmotekij itech nanmonakayo, tikuikaskej toichpoch”. 18 Hamor uan ikoneuj, Siquem, kuali kiitakej tein kintajtanijkej. 19 Siquem niman kichiuak tein kiluijkej porin semi kiueuelitaya iichpoch Jacob. Uan no, Siquem katka akin okachi kipoujkaitayaj ichan itat.
TONEMILIS KEMEJ ITATOJTOKAKAUAN CRISTO
Nemachtil ika Biblia itech nechikol
Tamachtia ke moneki se ijsatos keman ininka tajtoua 10 ichpochmej
¿Ijsatokej nochin majtakti ichpochmej? Xikonmelaua.
¿Akoni kiixnextia novio? ¿Akonimej kinixnextiaj ichpochmej?
¿Toni kineki tamachtis Jesús keman ininka tajtoua majtakti ichpochmej?