¿Toni techmachtia tein Jacob kijtoj keman yaya momikilitia? (taxelol 2)

1. ¿Toni tikitaskej itech nejin tamachtilis?

JACOB kiyoualojkej iokichpipiluan para kikakiskej tein yaya kiniluiti sejsemej. Itech okse tamachtilis tikitakej ke tein Jacob kiniluij Rubén, Simeón, Leví uan Judá xa nochin kimojkakakkej uan kinekiajya kimatiskej toni kiniluiskiaj oksekin chikueyi iokichpipiluan. Maj tikitakan toni techmachtia tein kiniluij ke kinpanoskia Zabulón, Isacar, Dan, Gad, Aser, Neftalí, José uan Benjamín.a

ZABULÓN

2. ¿Toni kijtoj Jacob ke kipanoskia Zabulón, uan keniuj mochiuak? (Génesis 49:13; no xikonita recuadro).

² (Xikonlero Génesis 49:13). Jacob kijtojka ke ikoneuan Zabulón nemiskiaj martenoj, ajkokopa den tal tein Dios motenkaujka kinmakas. Panoua 200 xiujmej satepan, ichankauan Zabulón kinmakakej tal tein moajsia tatajko den mar de Galilea uan mar Mediterráneo. Uan no, Moisés kijtojka: “Maj Zabulón yolpaki kampa kisteua” (Deut. 33:18). Nejin kijtosnekia ke kemej ikoneuan Zabulón amo uejka nemiaj de nejon ome martenoj, uelia niman ajsiaj para kintanamakiltiskej uan kintakouiskej akin ompa yayaj. Kemej tikitaj, ikoneuan Zabulón ueliaj yolpakiaj.

3. ¿Toni techpaleuis maj nochipa tiyolpakikan?

³ ¿Toni techmachtia? Ke nochipa uelis tiyolpakiskej maski kampa yeski tinemiskej oso techpanos tein yeski, uan ijkon timomachiliskej komo tiknemiliaj tein kuali tein tikpiaj (Sal. 16:6; 24:5). Xa kemansa amo kuali timomachiliskej porin sayoj itech titanemilijtoskej tein tikuelitaskiaj tikpiaskej. Yejua ika, maj timochikauakan tikelnamikiskej tein kuali tein tikpiaj (Gál. 6:4).

ISACAR

4. ¿Toni kijtoj Jacob ke kipanoskia Isacar, uan keniuj mochiuak? (Génesis 49:14, 15; no xikonita recuadro).

⁴ (Xikonlero Génesis 49:14, 15). Jacob kiluij Isacar ke kichiujtoya se kuali tekit, kijtoj ke katka kemej se burro tein taxikouaya uan chikauak katka. No kijtoj ke nemiskia itech se kualtsin tal, uan ijkon mochiuak keman ichankauan Isacar kinmakakej se tal kampa moteltachiuaya inakastan ueyiat Jordán (Jos. 19:22). Yejuan tel tekitikej itech nejon tal, uan no mochikauayaj kinpaleuiskej oksekin (1 Rey. 4:7, 17). Keman juez Barac uan tanauatijkej Débora kiniluijkej israelitas maj kinpaleuianij para kiteuiskej Sísara, ichankauan Isacar kinekkej yaskej. Uan okseki tonalmej keman kinnotsayaj maj tateuitij, no yayaj (Juec. 5:15).

5. ¿Keyej moneki timochikauaskej tiktekitiliskej Jehová?

⁵ ¿Toni techmachtia? Jehová semi kipatiuitaya nochi tein kichiuayaj ichankauan Isacar uan no semi kipatiuita nochi tein tikchiuaj para tiktekitiliskej (Ecl. 2:24). Maj ininka titanemilikan tokniuan tayekananij akin tel tekitij para kinyekpiaskej tokniuan (1 Tim. 3:1). Yejuan amo youij tateuitij, sayoj ke mochikauaj kinyekpiaskej tokniuan para maj nion teyi kintsakuili maj kuali mouikakan iuan Jehová (1 Cor. 5:1, 5; Jud. 17-23). No semi mochikauaj momachtiskej tanojnotsmej para ika kinyolchikauaskej tokniuan keman kinkakiskej (1 Tim. 5:17).

DAN

6. ¿Toni monekia kichiuaskej ichankauan Dan? (Génesis 49:17, 18; no xikonita recuadro).

⁶ (Xikonlero Génesis 49:17, 18). Jacob kijtoj ke Dan yeskia kemej se kouat tein kintaniskia okseki tapialmej tein okachi uejueykej. Nejon tapialmej yeskiaj ijkon kemej se caballo tein kiuikayaj keman yayaj tateuitij. Ichankauan Dan yeskiaj yolchikaujkej uan motemakaskiaj tateuiskej para kinpaleuiskej israelitas keman kinixnamikiaj. ¿Keniuj mochiuak tein Jacob kijtoj? Ichankauan Dan “yayaj hasta taikampa” den nochin uejueyi kalyetonij israelitas keman yajtoyaj itech tal tein Dios motenkaujka kinmakas, uan ijkon kinyekpiayaj nochin (Núm. 10:25). Maski amo nochin israelitas ueliaj kinitayaj, semi monekia tein yejuan kichiuayaj.

7. ¿Toni moneki tikelnamikiskej keman tiktekitiliskej Jehová?

⁷ ¿Toni techmachtia? Xa kemansa tikchiuaskej se tekit uan tiknemiliskej ke amo akin kiita tein tikchiujkej, xa titachipauaj uan tikitaj maj amo uejueliui kampa timonechikouaj, xa timotemakaj titapaleuiskej itech se ueyi nechikol uan tikchiuaj okseki taman. Komo ijkon tiontapaleuiani semi kuali tein tikonchiuani. Sayoj ke amo keman xikonelkaua ke Jehová kiita uan kipatiuita nochi tein tikonchiua para tikontekitilis. Yejua semi yolpaki porin kimati ke amo tikonchiua para maj oksekin mitsonueyitalikan, ta para tikonnextilis ke semi tikontasojta (Mat. 6:1-4).

GAD

8. ¿Keyej ueliskia kinteuiskej ichankauan Gad? (Génesis 49:19; no xikonita recuadro).

⁸ (Xikonlero Génesis 49:19). Jacob kijtojka ke seki tachtekinij kiixnamikiskiaj Gad. Panoua 200 xiujmej satepan, ichankauan Gad kiselijkej se tal tein yetoya tanakastan den ueyiat Jordán, uan miakej akin ompaka nemiaj kintauelitayaj uan ueliskia kinteuiskej. Sayoj ke ichankauan Gad kiuelitayaj ompa nemiskej porin miakkan ueliskia takuaskej inintapialuan (Núm. 32:1, 5). ¡Semi yolchikaujkej katkaj! Takuaujtamatiaj ke Jehová kinpaleuiskia maj amo kinkuilianij tal tein yejua kinmakaka. Uan no miakpa kintitankej ininsoldados oksekopa den ueyiat Jordán, para maj kinpaleuitij okseki uejueyi kalyetonij maj moaxkatilianij tal tein poliuiaok tein Dios motenkaujka kinmakas (Núm. 32:16-19). Kimatiaj ke Jehová kinyekpiaskia ininsiuauan uan ininkoneuan keman amo yetoskiaj. Uan yejua kintatiochiuij porin katkaj yolchikaujkej uan kinpaleuiayaj oksekin (Jos. 22:1-4).

9. ¿Toni tikchiuaskej komo titakuaujtamatij iuan Jehová?

⁹ ¿Toni techmachtia? Moneki titakuaujtamatiskej iuan Jehová para uelis tiksentokaskej tiktekitiliskej hasta keman tikpiaskej ouijkayomej (Sal. 37:3). Axkan miakej tokniuan kichiuaj miak taman para uelis tapaleuiskej keman mochijchiua se Kali kampa tiMosentiliaj oso okseki kalmej kampa titaueyichiuaj, tanojnotsaj kampa okachi moneki oso kichiuaj okseki tekimej itech inechikol Dios. Uan ijkon kichiuaj porin takuaujtamatij ke Jehová nochipa kinyekpias (Sal. 23:1).

ASER

10. ¿Toni tein amo kuali kichiujkej ichankauan Aser? (Génesis 49:20; no xikonita recuadro).

¹⁰ (Xikonlero Génesis 49:20). Jacob kijtojka ke ichankauan Aser kipiaskiaj miak taman, uan ijkon panok. Yejuan kiselijkej talmej kampa moteltachiuaya (Deut. 33:24). Inintal yetoya tanakastan den mar Mediterráneo uan no teuan katka xolal fenicia de Sidón kampa ajsiaj barcos, kampa tanamakayaj uan takouayaj. Sayoj ke ichankauan Aser amo kichiujkej tein kuali porin amo kinkixtijkej cananeos de kampa nemiaj (Juec. 1:31, 32). Kemej kipiayaj miak taman uan peuak kichiuaj kemej cananeos, amo kitayekanaltiayajok kitekitiliskej Jehová. Keman juez Barac kiniluij israelitas maj yanij kinteuitij soldados cananeos, ichankauan Aser amo kinekkej yaskej. Yejua ika amo kiitakej keniuj Jehová kinpaleuij israelitas maj tatanikan ‘kampa panotoya at ompa Meguidó’ (Juec. 5:19-21). Xa yejuan semi mopinaujmatkej keman Barac uan Débora kijtojkej nejin keman cantarojkej: “Ichankauan Aser mokaujkej atenoj uan amo teyi kichiujkej” (Juec. 5:17).

11. ¿Keyej amo moneki tikteltemoskej tikpiaskej tomin?

¹¹ ¿Toni techmachtia? Ke para senkis tiktekitiliskej Jehová moneki tikpiaskej cuidado para amo tiknemiliskej ke tomin uan tein uelis tikouaskej yejua tein okachi moneki, ijkon kemej miakej kinemiliaj (Prov. 18:11). Maski amo tikpiaskej tomin, amo tiknemiliaj ke okachi tayekantok ke tiktekitiliskej Jehová (Ecl. 7:12; Heb. 13:5). Amo tikuij tochikaualis uan totiempo para tiktemoskej tein amo techpoloua, ta tikchiuaj nochi tein tiuelij para tiktekitiliskej Jehová. Tikmatij ke komo amo tikauaj, yejua techtatiochiuis uan techmakas miak taman itech xochital (Sal. 4:8).

NEFTALÍ

12. ¿Keniuj xa mochiuak tein Jacob kijtojka de Neftalí? (Génesis 49:21; no xikonita recuadro).

¹² (Xikonlero Génesis 49:21). Jacob kijtojka ke Neftalí ‘kualtsin tajtoskia’. Nejon xa mochiuak keman Jesús tanojnotstinemia porin kualtsin tajtouaya uan tamachtiaya (Juan 7:46). Yejua miak tiempo nemik ompa Capernaúm, tein yetoya itech tal tein kinmakakaj ichankauan Neftalí, yejua ika Biblia kijtoua ke Capernaúm katka “ueyi xolal kampa achto nemia” (Mat. 4:13; 9:1). Uan Isaías kijtojka ke Jesús yeskia ueyi tanex para akin nemiaj Zabulón uan Neftalí (Is. 9:1, 2). Jesús kinextij ika tein tamachtiaya ke katka ‘yekmelauj tanex tein kintauiliaya akin pouij itech nochi tataman xolalmej’ (Juan 1:9).

13. ¿Toni uelis tikchiuaskej komo tiknekij tikyolpaktiskej Jehová?

¹³ ¿Toni techmachtia? Ke Jehová kiita tein tikijtouaj uan keniuj tikijtouaj teisa. Komo tiknekij tikyolpaktiskej moneki maj ‘kualtsin titajtokan’. ¿Uan keniuj uelis tikchiuaskej? Moneki maj amo keman titakajkayauakan (Sal. 15:1, 2). Uan no moneki maj tikinyolchikauakan oksekin, xa keman tikiniluiskej tein kuali tein kichiuaj uan maj amo tikinijijtokan oso maj tikijtokan tein amo tikuelitaj (Efes. 4:29). No uelis tikixtaliskej timomachtiskej keniuj uelis okachi kuali tipeuaskej tikinnojnotsaskej oksekin para ika titajtoskej Jehová.

JOSÉ

14. ¿Keniuj mochiuak tein Jacob kijtojka de José? (Génesis 49:22, 26; no xikonita recuadro).

¹⁴ (Xikonlero Génesis 49:22, 26). José semi kiyolpaktiaya Jacob porin Jehová ‘kijitak de nochin iikniuan’. Kijtoj ke José katka “imakoujyo se kouit tein semi taki”. Jacob katka kouit uan iokichpil José katka kemej imakoujyo nejon kouit. José tayekanaya uan katka iokichpil Raquel, isiuatsin Jacob akin okachi kitasojtaya. Jacob kijtoj ke José kiseliskia tein yaya kimakatij Rubén, akin tayekanaya de nochin iikniuan uan katka iokichpil Lea, okse isiuatsin Jacob (Gén. 48:5, 6; 1 Crón. 5:1, 2). Tein Jacob yekinika kijtoj mochiuak keman ome iokichpipiluan José: Efraín uan Manasés, mochiujkej ome uejueyi kalyetonij uan sejse kiselij se cacho tal (Gén. 49:25; Jos. 14:4).

15. ¿Toni kichiuak José keman kichiuilijkej tein amo kuali?

¹⁵ Jacob kijtoj ke sekin akin kitamotaj flecha kitauelitakej José uan “kitamotiliayaj flechas” (Gén. 49:23). Nikan ininka tajtojtok iikniuan akin kinexikoluijkej, kichiuilijkej miak taman tein amo kuali uan kiteltajyouiltijkej. Sayoj ke José amo kintauelitaya iikniuan uan amo kitajtakoltiaya Jehová tein kipanok, ta ijkon kemej kijtoj Jacob, “iarco amo moolinij, amo makuetauik uan maijsiuia” (Gén. 49:24). Keman José kipanouaya tein amo kuali, kitemouaya Jehová maj kipaleui. Uan amo sayoj kintapojpoluij iikniuan, ta no kinpaleuij (Gén. 47:11, 12). Kemej kipanok miak taman tein amo kuali, uelik mochiuak okachi yolkuali (Sal. 105:17-19). Yejua ika Jehová kichiuak maj José uelini kichiuani miak taman tein monekia.

16. ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej José keman tikpiaskej ouijkayomej?

¹⁶ ¿Toni techmachtia? Ke keman tikpiaskej ouijkayomej, moneki tiksentokaskej tiktasojtaskej Jehová uan tikintasojtaskej tokniuan. Maj tikelnamikikan ke Jehová uelis techmachtis komo tiksentokaj tiktekitiliaj keman tikpiaj ouijkayomej (Heb. 12:7). Nejon techpaleuis maj okachi titeiknelikan, titetapojpoluikan uan maj tiknextikan okseki taman tein Jehová kinextia (Heb. 12:11). Tikmatij ke Jehová no techtatiochiuis komo titaxikouaj ijkon kemej kitatiochiuij José.

BENJAMÍN

17. ¿Keniuj mochiuak tein Jacob kijtojka de Benjamín? (Génesis 49:27; no xikonita recuadro).

¹⁷ (Xikonlero Génesis 49:27). Jacob kijtojka ke ichankauan Benjamín yeskiaj kemej se koujtajitskuinti uan tel kuali tateuiskiaj (Juec. 20:15, 16; 1 Crón. 12:2). Satepan kijtoj tajtolmej “kualkampa” uan “tiotakpa”. “Kualkampa” oso keman ompa Israel peuak taixyekanaj tekiuanij, Saúl mochiuak yekinika tekiuaj akin ualeuaya de ichankauan Benjamín. Yejua amo kinmouilij filisteos keman kinteuij (1 Sam. 9:15-17, 21). Uan “tiotakpa” oso miak xiujmej satepan, keman amo yetoyajok taixyekananij de Israel, tekiuaj Ester uan Mardoqueo akin katka okachi ueyichiujkej, kinmakixtijkej israelitas para maj amo kinmiktianij. Yejuan no katkaj de ichankauan Benjamín (Est. 2:5-7; 8:3; 10:3).

18. ¿Keniuj uelis tikchiuaskej kemej kichiujkej ichankauan Benjamín?

¹⁸ ¿Toni techmachtia? Nochin ichankauan Benjamín xa semi yolpakkej keman Saúl mochiuak tekiuaj, ijkon kemej Jacob kijtojka. Sayoj ke tepitsin satepan ke Jehová kiixtalij maj tekiuajti David, akin katka ichankauj Judá, ichankauan Benjamín peuak kipaleuiaj (2 Sam. 3:17-19). Xiujmej satepan, keman majtakti uejueyi kalyetonij kinixnamikkej ichankauan Judá, sayoj ichankauan Benjamín kinpaleuijkej, uan no kipaleuijkej tekiuaj akin Jehová kiixtalijka (1 Rey. 11:31, 32; 12:19, 21). Axkan tejuan no uelis tikchiuaskej kemej ichankauan Benjamín komo tikintakamatij uan tikinpaleuiaj akin Jehová kinixtalijtok maj techixyekanakan (1 Tes. 5:12).

19. ¿Keniuj uelis techpaleuis tein Jacob kijtojka tepitsin achto ke momikiliskia?

¹⁹ Tein Jacob kijtojka tepitsin achto ke momikiliskia no semi techpaleuia. Keman timomachtiaj tein kijtojka ke panoskia uan tikitaj keniuj mochiuak, techpaleuia maj okachi titakuaujtamatikan ke okseki taman tein Biblia kijtoua no mochiuas. Uan keman timomachtiaj keniuj Jehová kintatiochiuij iokichpipiluan Jacob techpaleuia maj tikmatikan toni uelis tikchiuaskej para tikyolpaktiskej.