IZAGA
1 Lezi yizaga zikaSolomoni+ indodana kaDavida,+ inkosi yako-Israyeli:+
2 Zinceda umuntu afunde* ukuhlakanipha,+ avume ukulaywa,
Ukuze azwisise amazwi ahlakaniphileyo;
3 Athole ukulaywa+ okwenza umuntu akhaliphe,
Enze okulungileyo,+ ahlulele kuhle+ futhi enze okuqondileyo.
5 Umuntu ohlakaniphileyo uyalalela afunde okunengi;+
Umuntu ozwisisayo uyawamukela amacebo alobungcitshi,*+
6 Ukuze azwisise izaga lezitsho eziphicayo,
Lamazwi abahlakaniphileyo lamalibho abo.+
7 Ukwesaba* uJehova yikuqala kolwazi.+
Iziphukuphuku yizo kuphela ezeyisa ukuhlakanipha lokulaywa.+
10 Ndodana yami ungavumi+ nxa izoni zizama ukukuyenga.*
11 Nxa zisithi kuwe: “Buya sihambe,
Siyecathamela abantu sibabulale.
Sizacatsha sicathamele abantu abangelacala.
12 Sizabaginya bephila njengokwenziwa lingcwaba,
Bazaginywa ngokupheleleyo njengalabo abangena egodini.
13 Asibathatheleni zonke izinto zabo eziligugu;
Sigcwalise izindlu zethu ngezinto esizithetheyo.
14 Woza sisebenze sonke,
Sizakwabelana okulinganayo kukho konke esikutshontshileyo.”
15 Ndodana yami ungabalandeli.
Ungalugxobi endleleni yabo.+
16 Ngoba inyawo zabo zigijimela ukuyakwenza okubi,
Zigijimela ukuyachitha igazi.+
17 Akuncedi ukuthiya umjibila* inyoni ikhangele.
18 Yikho becathamela abantu ukuze bachithe igazi,
Bayacathama bacatshe ukuze babulale abanye.
19 Lezi yizo izenzo zalabo abathanda inzuzo yobuqili,
Yona+ ezakwenza balahlekelwe zimpilo zabo.
20 Ukuhlakanipha+ kweqiniso kuyamemeza emgwaqweni.+
Kuqhubeka kukhweza ilizwi emagcekeni edolobho.+
21 Kuyamemeza emahlanganweni emigwaqo ephithizelayo.
Kuyakhuluma emagedini edolobho kuthi:+
22 “Kuzaze kube nini lina elingelalwazi likholisa ukuhlala lingelalwazi?
Kuzaze kube nini lina eleyisayo lithanda ukweyisa?
Kuzaze kube nini lina eliyiziphukuphuku lizonda ulwazi?+
Ukuze ngilithululele umoya wami;
Ngizalifundisa+ amazwi ami.
24 Ngamemeza kodwa lalilokhu lisala ukulalela,
Ngelula isandla sami kodwa kakho owaba lendaba,+
25 Lalilokhu lingelandaba lawo wonke amacebo ami,
Njalo alizange lingilalele lapho ngilikhuza,
26 Lami ngizalihleka nxa selisehlelwa ngumonakalo;
Ngizalihoza nxa elikwesabayo sekufikile,+
27 Nxa lokho elikwesabayo kufika njengesiphepho,
Lomonakalo ufika kini njengesivunguzane,
Lapho selisehlelwa lusizi lobunzima.
28 Ngalesosikhathi bazaqhubeka bengibiza kodwa kangisoze ngisabele;
Bazangidinga ngamehlo abomvu kodwa abasoze bangithole,+
29 Ngenxa yokuthi baluzondile ulwazi,+
Bakhetha ukungamesabi uJehova.+
30 Bayalile ngibacebisa;
Bakudelela konke ukukhuza kwami.
32 Ukuxhwala kwabangelalwazi kuzababulalisa,
Lokunganaki kweziphukuphuku kuzakwenza zitshabalale.
2 Ndodana yami, nxa ungamukela amazwi ami,
Wenze imithetho yami+ ibe ligugu kuwe,
2 Uthiye indlebe yakho ukuze izwe ukuhlakanipha,+
Uvule inhliziyo yakho ukuze ithole ukuqedisisa,+
3 Njalo nxa ungamemeza ukuze uthole ukuzwisisa,+
Ukhweze ilizwi lakho ukuze uthole ukuqedisisa,+
4 Nxa ungaqhubeka ukudinga angathi udinga isiliva,+
Uqhubeke ukugebha angathi ugebha amagugu afihliweyo,+
5 Lapho-ke uzakuzwisisa ukumesaba uJehova,+
Njalo uzaluthola ulwazi olumayelana loNkulunkulu.+
7 Ugcinela abathembekileyo ukuhlakanipha okuncedayo;
Ulihawu lalabo abahamba ngobuqotho.+
8 Amehlo akhe akhangele izindlela zabalungileyo,
Njalo uzayilinda indlela yabaqotho bakhe.+
9 Lapho-ke uzakuzwisisa ukulunga lokwenza okuqondileyo lokwahlulela kuhle,
Layo yonke nje indlela enhle.+
10 Nxa ukuhlakanipha kungangena enhliziyweni yakho,+
Lolwazi lube mnandi emphefumulweni* wakho,+
11 Ingqondo ehlakaniphileyo izaqhubeka ikulindile,+
Lokuqedisisa kuzakugcina,
12 Ukuze kukuvikele endleleni embi,
Lasemuntwini okhuluma amazwi abolileyo,+
13 Lakulabo abatshiya izindlela eziqondileyo,
Bahambe ezindleleni zobumnyama,+
14 Lakulabo abakholisa ukwenza okungalunganga,
Abathokoziswa yikwenza izinto ezimbi kakhulu,
15 Abalezindlela ezingaqondanga,
Abalobuqili kuzo zonke izindlela zabo.
16 Ukuhlakanipha kuzakuvikela kowesifazana oxhwalileyo,*
Lasemazwini ahugayo* akhulunywa ngowesifazana ongaziphathanga,*+
17 Otshiya indoda yobutsha* bakhe,+
Akhohlwe lesivumelwano asenza loNkulunkulu wakhe;
18 Indlu yakhe ikhokhelela ekufeni,
Lezindlela zakhe ziya kwabafileyo.+
19 Bonke abalala laye* abasoze baphenduke,
Njalo abasoze baphinde bazithole izindlela eziya ekuphileni.+
20 Wena landela indlela yabantu abenza okuhle,
Uhlale ezindleleni zabalungileyo,+
21 Ngoba abathembekileyo yibo kuphela abazahlala emhlabeni,
3 Ndodana yami, ungakukhohlwa engikufundisa khona,*
Gcina imithetho yami enhliziyweni yakho,
2 Ngoba izinto lezi zizakwengezelela insuku ezinengi kuwe
Leminyaka eminengi kanye lokuthula.+
3 Ungavumi ukuthi uthando oluqotho lokuthembeka* kukuphunyuke.+
Kubophele entanyeni yakho,
Ukubhale enhliziyweni yakho.+
4 Ungenza njalo uzathola umusa, kuthiwe ukhaliphile
Emehlweni kaNkulunkulu lasebantwini.+
7 Ungaziboni angani uhlakaniphile,+
Yesaba uJehova, utshiye okubi.
8 Ukwenza njalo kuzawelapha umzimba wakho,
Kuqinise* lamathambo akho.
9 Dumisa uJehova ngokuhle kakhulu+ olakho,
Ngezithelo zokuqala zesivuno sakho+ sonke.*
10 Ungenza njalo iziphala zakho zizagcwala phamu!+
Lezikhamelo zakho zewayini* zizaphuphuma iwayini elitsha.
11 Ndodana yami ungayali nxa uJehova ekulaya,+
12 Ngoba uJehova uyabakhuza+ labo abathandayo,
Njengobaba okhuza indodana yakhe ayithandayo.+
13 Uyathokoza umuntu othola ukuhlakanipha,+
Lomuntu ozuza ukuqedisisa;
14 Ukukuthola kungcono kulokuthola isiliva,
Lenzuzo yakhona ingcono kulokuba legolide.+
15 Kuligugu ukwedlula amakhorali;*
Akulalutho olufisayo olungalinganiswa lakho.
16 Ukuhlakanipha kuthwele impilo ende esandleni sokudla,
Kuthwele inotho lenkazimulo esandleni senxele.
18 Kuyisihlahla sokuphila kulabo ababambelela kukho,
Labaqhubeka bekugagadlele kuzathiwa bayathokoza.+
20 Ngolwazi lwakhe amanzi atshonayo ehlukaniswa,
Lesibhakabhaka esithwele amayezi sakhithiza amazolo.+
21 Ndodana yami, ungasusi amehlo akho ezintweni lezi.*
Gcina ukuhlakanipha okuncedayo, uhlale usebenzisa kuhle ingqondo;
22 Izinto lezi zizakunika ukuphila,
Zibe ngumceciso entanyeni yakho;
23 Lapho-ke uzahamba uvikelekile endleleni yakho,
Unyawo lwakho alusoze lukhubeke.+
28 Ungabokuthi kumakhelwane wakho, “Hamba ubuye ngesinye isikhathi. Ngizakupha kusasa,”
Wena ulakho ongamnika khona ngalesosikhathi.
29 Ungabumbeli umakhelwane wakho amacebo amabi,+
Yena ehlala lawe ekuthemba.
31 Ungamhawukeli umuntu othanda ukulwa,*+
Ungalandeli* loba yiphi indlela yakhe,
32 UJehova uyamzonda umuntu oliqili,+
Kodwa ungumngane omkhulu wabathembekileyo.+
33 Isiqalekiso esivela kuJehova sisendlini yomuntu owenza okubi,+
Kodwa umuzi womuntu olungileyo uyawubusisa.+
35 Abahlakaniphileyo bazathola udumo,
Kodwa izithutha ziqakathekisa izinto ezilihlazo.+
4 Madodana ami, lalelani nxa uyihlo elilaya,+
Lilalelisise ukuze lithole ukuzwisisa,
2 Ngoba ngizalifundisa okuhle;
4 Ubaba wangifundisa wathi: “Inhliziyo yakho kayibambelele emazwini ami.+
Gcina imithetho yami uqhubeke uphila.+
5 Zuza ukuhlakanipha, uzuze lokuzwisisa.+
Ungaphambuki kulokhu engikutshoyo njalo ungakukhohlwa.
6 Ungakulahli kuzakuvikela.
Kuthande, kuzakulinda.
7 Ukuhlakanipha kuqakatheke kakhulu,*+ yikho zuza ukuhlakanipha,
Kukho konke ongakuzuza, zuza ukuzwisisa.+
8 Kuqakathekise kakhulu, kuzakuphakamisa.+
Kugone,+ kuzakunika udumo.
9 Kuzakugqokisa umceciso obukekayo ekhanda,
Kukwethese umqhele wobuhle.”
10 Lalela ndodana yami, wamukele amazwi ami,
Ungenza njalo uzaphila iminyaka eminengi.+
12 Inyawo zakho azisoze zivinjelwe nxa uhamba,
Awusoze ukhubeke nxa ugijima.
13 Kugagadlele ukulaywa; ungakuyekeli.+
Kugcine ngoba kuyimpilo yakho.+
14 Ungangeni endleleni yababi,
Njalo ungahambi endleleni yabaxhwalileyo.+
16 Phela abalali nxa bengenzanga okubi.
Ubuthongo babo kabubuyi nxa bengalimazanga muntu.
17 Badla isinkwa sokuxhwala,
Banathe lewayini lodlakela.
18 Kodwa indlela yabalungileyo injengokukhanya kokusa,
Okuqhubeka kusengezeleleka kuze kube semini enkulu.+
19 Indlela yababi injengobumnyama,
Abakwazi okubenza bakhubeke.
20 Ndodana yami, zwana amazwi ami;
Lalelisisa engikutshoyo.*
21 Ungasusi amehlo akho ezintweni lezi,
22 Ngoba ziyimpilo kwabazitholayo+
Njalo ziyimpilakahle emizimbeni yabo.
24 Susa inkulumo etshekileyo eduze kwakho,+
Uxotshele khatshana amazwi obuqili.
25 Amehlo akho kumele akhangele phambili,
Uwathi nhlo phambi kwakho.+
26 Lungisa indlela yenyawo zakho ibenhle,+
Lokho kuzakwenza zonke izindlela zakho ziqine.
27 Ungaphambukeli kwesokudla loba kwesenxele.+
Susa inyawo zakho kokubi.
5 Ndodana yami zwana ukuhlakanipha kwami.
Lalelisisa* uzwe ukuqedisisa kwami,+
2 Ukuze uhlale usebenzisa kuhle ingqondo yakho,
Ugcine ulwazi ezindebeni zakho.+
3 Ngoba izindebe zowesifazana oxhwalileyo* zimnandi njengoluju,+
Lomlomo wakhe ubutshelezi ukwedlula amafutha.+
4 Kodwa ekucineni owesifazana lo ubaba gamu njengomhlonyane,*+
Ubukhali njengenkemba esika inxa zombili.+
5 Inyawo zakhe zehlela ekufeni.
Izinyathelo zakhe ziqonda khona kanye engcwabeni.
6 Kacabangisisi ngendlela yokuphila.
Indlela yakhe iyale lale, kakwazi ukuthi iyangaphi.
7 Ngakho ngilalelani madodana ami,
Lingaphambuki kulokho engikutshoyo.
8 Dlalela khatshana laye,
Ungasondeli eduze komnyango wendlu yakhe,+
9 Ukuze ungazehlisi isithunzi,*+
Njalo ungavuni iminyaka egcwele ubuhlungu;+
10 Ukuze abantu abangaziwayo bangayiqedi impahla yakho,*+
Lokuthi owakusebenzela nzima kungayi endlini yomuntu wesinye isizwe.
11 Nxa ungananzelelanga uzabubula ekucineni,
Lapho inyama yakho lomzimba wakho sekucikizeka,+
12 Ubususithi: “Ngangikuzonda kakhulu ukulaywa;
Inhliziyo yami yayikudelela ukukhuzwa.
13 Angililalelanga ilizwi labantu ababengifundisa,
Lalabo ababengicebisa angibalalelanga.
14 Impilo yami isilenga ngomnxeba,
Phambi kwalo lonke ibandla.”+
15 Natha amanzi kowakho umgodi,
Amanzi agobhoza kowakho umthombo.+
16 Kambe imithombo yakho kumele ichithekele phandle yini?
Izifula zakho zamanzi kumele zisabalale emagcekeni edolobho+ yini?
17 Akube ngokwakho wedwa,
Ungakwabelani labanye abantu.+
Akuthi amabele akhe akuthokozise* zikhathi zonke.
Hlala ulukholisa uthando lwakhe.+
20 Ndodana yami, pho kungani kumele uhlanyiswe ngowesifazana oxhwalileyo,*
21 Phela uJehova uyazibona izindlela zomuntu;
Uyazihlolisisa zonke izindlela zakhe.+
22 Owenza okubi ubanjwa ngamacala akhe,
Njalo uzabanjwa zintambo zesono sakhe.+
23 Uzakufa ngenxa yokungavumi ukulaywa,
Njalo uzahlanhlatha ngenxa yobuthutha bakhe obuphindiweyo.
6 Ndodana yami, nxa unike umakhelwane wakho isibambiso+ azathatha ngaso isikwelede,
Nxa uxhawule umuntu ongamaziyo+ wavumelana laye,
2 Nxa usuzithiye ngesithembiso sakho,
Wabanjwa ngamazwi omlomo wakho,+
3 Ndodana yami, nxa usuwele esandleni sikamakhelwane wakho,
Nanku okumele ukwenze ukuze uzikhulule:
Hamba uyezithoba kuye, umncenge masinyane umakhelwane wakho.+
4 Ungavumeli ukuthi amehlo akho alale,
Njalo ungavumeli ukuthi amehlo akho awozele.
5 Zikhulule njengempala esandleni somzingeli,
Lanjengenyoni esandleni somthiyi.
6 Vilandini,+ hamba uyekhangela ubunyonyo,
Nanzelela izindlela zabo uhlakaniphe.
7 Lanxa bungelamkhokheli loba ufolomane loba umbusi,
8 Bulungisa ukudla kwabo ngesikhathi sehlobo,+
Bubuthelele ukudla ngesikhathi sokuvuna.
9 We vilavoxo, kuzaze kube nini ulokhu uqethukile khonapho?
Uzavuka nini ebuthongweni bakho?
10 Nxa ungalala kancane, uwozele kancane nje,
Ugoqe izandla okwesikhatshana nje ukuze uphumule,+
11 Ubuyanga buzakufikela njengesela,
Lokudubeka kufike kuwe njengendoda ehlomileyo.+
12 Umuntu owenza okubi futhi ongancedi ngalutho uhamba ekhuluma amanga;+
13 Ufica ilihlo lakhe,+ adlalidlalise unyawo lwakhe njalo akhombele ngeminwe yakhe.
15 Ingozi izamjuma,
Ngesikhatshana nje uzakwephulwa, angaphindi asile.+
16 Kulezinto eziyisithupha uJehova azizondayo;
Ziyisikhombisa izinto azenyanyayo:
17 Amehlo atshengisa ukuziphakamisa,+ lolimi oluqamba amanga,+ lezandla ezichitha igazi labantu abangelacala,+
18 Inhliziyo ebumba amacebo amabi,+ lenyawo ezigijimela kokubi,
19 Ufakazi wamanga ohlala ehutshuza amanga,+
Lomuntu obangela ukuthi abazalwane baxabane.+
21 Bophela izinto lezi enhliziyweni yakho kokuphela,
Uzibophele lasentanyeni yakho.
22 Nxa uhamba zizakukhokhela,
Nxa ulala zizakulinda
Nxa usuvuka zizakhuluma lawe.*
23 Ngoba umlayo uyisibane,+
Lomthetho uyikukhanya,+
Njalo ukukhuzwa lokulaywa kuyindlela eya ekuphileni.+
25 Ungahawukeli ubuhle bakhe enhliziyweni yakho,+
Ungavumi ukuthi akuthumbe ngamehlo akhe ahugayo,
26 Phela iwule lenza indoda isale isingumyanga,*+
Kodwa umfazi wenye indoda yena uzingela impilo yomuntu uqobo.
27 Kambe umuntu angafaka* amalahle esifubeni sakhe izigqoko zakhe zisale zingatshanga+ yini?
28 Umuntu angahamba phezu kwamalahle atshisayo inyawo zakhe zingatshi yini?
29 Kunjalo langomuntu olala lomfazi kamakhelwane wakhe;
Kakho othinta lowomfazi ongasoze ajeziswe.+
30 Abantu kabaleyisi isela
Nxa litshontsha ngenxa yokuthi lilambile.
31 Kodwa nxa lingabanjwa lizabhadala okuphindwe kasikhombisa;
Likhiphe konke elilakho endlini yalo.+
32 Loba ngubani olala lomfazi womuntu kalangqondo,
Umuntu okwenzayo lokhu uzithezela olulenkume.+
34 Ubukhwele benza indoda izonde idle amalahle;
Ayisoze ibe lozwelo nxa isiphindisela.+
35 Ayisoze ivume ukuhlawulwa
Ayisoze ixole lanxa isipho singaze sibe sikhulu kangakanani.
7 Ndodana yami gcina amazwi ami,
Wenze imithetho yami ibe ligugu kuwe.+
3 Bophela izinto lezi eminweni yakho,
Uzibhale enhliziyweni yakho.+
4 Tshela ukuhlakanipha uthi, “Wena ungudadewethu,”
Ubize ukuzwisisa uthi, “Sihlobo sami,”
6 Ngathi ngisewindini endlini yami,
Ngalunguza, ngakhangela phansi,
7 Ngathi ngilokhu ngisakhangele abangelalwazi,
Ngabona phakathi kwabasakhulayo ijaha elingelangqondo.+
8 Ladlula ngomgwaqo, ekhoneni eliseduze kwendlu yakhe,
Liqonda lapho okwakulendlu yakhe khona
9 Kwasekuhwalala, sekusihlwa,+
Sekuqala ukuba mnyama, sekunqunda amehlo.
11 Uliphakaphaka njalo uyisiqholo,+
Uyatshobatshoba, kuyala ukuthi ahlale endlini yakhe.
12 Uyambona phandle, umbone nango sesemagcekeni edolobho,
Uyazimisamisa eduze kwamakhona wonke.+
13 Uyalidumela ijaha aliqabuze;
Akhulume engelalanhloni athi kulo:
14 “Ngiwenzile umhlatshelo wobudlelwano.+
Lamuhla ngizigcwalisile izifungo zami.
15 Yikho ngibuye ukuzokuhlangabeza,
Bengikudinga, sengize ngakuthola!
16 Sengendlale ingubo ezinhle embhedeni wami,
Ilineni yaseGibhithe elemibalabala.+
17 Sengifafaze imure lenhlaba kanye lesinamoni+ embhedeni wami.
18 Woza sikholise uthando lwethu kuze kuse;
Kasihlanyisane ngothando.
19 Phela indoda yami ayikho endlini;
Ithethe uhambo olude.
20 Ihambe lesikhwama semali,
Njalo izaphenduka inyanga isigcwele.”
21 Uyaliyenga ngamazwi, elincenga.+
Alihuge ngamazwi amnandi.
22 Lihle limlandele njengenkunzi esisiyahlatshwa,
Lanjengesithutha esiyajeziswa ngokubotshwa,*+
23 Umtshoko uze uhlabe isibindi salo;
Alikwazi ukuthi elikwenzayo kuzalibulalisa,+ njengenyoni egijimela emjibileni.
24 Ngakho ngilalelani madodana ami,
Lizwe amazwi engiwakhulumayo.
25 Ungavumeli inhliziyo yakho iphambukele ezindleleni zakhe.
Ungahlanhlathi ungene ezindleleni zakhe,+
26 Ngoba usebulalise abanengi,+
Ngeke ubabale ubaqede asebabulele.+
27 Indlu yakhe iyindlela eya engcwabeni;
Yehlela endaweni yabantu abafileyo.*
8 Ukuhlakanipha akumemezi yini?
Lokuqedisisa akuliphakamisi yini ilizwi lakho?+
2 Kuyama emahlanganweni ezindlela,
Ezindaweni eziqansileyo+ emgwaqweni.
3 Eceleni kwamagedi okungena edolobheni,
Laseminyango okungenwa ngayo,
Kuqhubeka kumemeza kakhulu+ kusithi:
4 “Ngiyalibiza lina bantu,
Ngimemeza abantu bonke.*
5 Lina elingelalwazi fundani ukukhalipha;+
Lina eliyizithutha zuzani inhliziyo ezwisisayo.
6 Lalelani ngoba engikukhulumayo kuqakathekile,
Umlomo wami ukhuluma okuqondileyo,
7 Umlomo wami ukhuluma iqiniso ngelizwi eliphansi,
Lezindebe zami ziyakwenyanya okubi.
8 Wonke amazwi aphuma emlonyeni wami alungile.
Kalikho lelilodwa elitshekileyo loba elingaqondanga.
9 Wonke amazwi ami aqondile kwabaqedisisayo,
Alungile lakulabo asebethole ulwazi.
10 Khethani ukuthi ngililaye kulokuthi likhethe isiliva,
Likhethe ulwazi kulokuthi likhethe igolide lohlobo oluphezulu,+
11 Ngoba ukuhlakanipha kungcono kulamakhorali;*
Konke okunye okuligugu ngeke kulinganiswe lakho.
12 Mina kuhlakanipha, ngihlala lokukhalipha;
Sengithole ulwazi kanye lengqondo ehlakaniphileyo.+
13 Ukwesaba uJehova kutsho ukuzonda okubi.+
Ngiyakuzonda ukuziphakamisa, lokuzikhukhumeza,+ lezenzo ezimbi kanye lenkulumo ebolileyo.+
15 Ngami, amakhosi aqhubeka ebusa,
Leziphathamandla zibeka imithetho elungileyo.+
16 Ngami iziphathamandla ziqhubeka zibusa,
Labahlonitshwa bahlulela ngokulunga.
17 Ngithanda labo abangithandayo,
Labangidingayo bazangithola.+
18 Kulenotho lenkazimulo kimi,
Inotho engapheliyo kanye lokulunga.
19 Izithelo zami zingcono kulegolide, lona kanye igolide elicengekileyo,
Lesivuno sami singcono kulesiliva sohlobo oluphezulu.+
20 Ngihamba endleleni yokulunga,
Phakathi kwezindlela zokwahlulela kuhle,
21 Nginika abangithandayo ilifa elingapheliyo,
Leziphala zabo ngizigcwalisa phamu.
22 UJehova wangenza ngaba yisiqalo sendlela yakhe,+
Ngaba ngowokuqala kukho konke akwenza kudaladala.+
25 Izintaba zingakabekwa endaweni yazo,
Lamaqaqa engakabi khona, mina ngasengizelwe,
26 Engakawenzi umhlaba lamagusu awo,
Loba amagade okuqala omhlabathi.
27 Ngangikhona ngesikhathi elungisa amazulu;+
Lapho efaka umngcele phakathi kwesibhakabhaka lolwandle,+
28 Lapho efaka* amayezi esibhakabhakeni,
Ngesikhathi esenza izindawo zamanzi ezitshonayo ezigcwele amanzi,
29 Lapho efakela ulwandle umthetho
Ukuze amanzi alo angeqi umngcele wakhe,+
Lalapho emisa izisekelo zomhlaba.
30 Ngangiseceleni kwakhe, ngiyisisebenzi esiyingcitshi.+
32 Ngakho ngilalelani madodana ami;
Bayathokoza sibili abalandela izindlela zami.
33 Lalelani nxa lilaywa+ ukuze lihlakaniphe,
Njalo lingaqali ukukulahla.
34 Uyathokoza umuntu ongilalelayo,
Obuya eminyango yami ekuseni nsuku zonke,
Ame eduze kwemigubazi yami;
35 Ngoba ongitholayo uzathola ukuphila,+
Njalo uJehova uyamamukela.
36 Kodwa ongelandaba lami uyazilimaza,
Labangizondayo bathanda ukufa.”+
9 Ukuhlakanipha kweqiniso sekuzakhele indlu;
Sekumise izinsika zakho eziyisikhombisa.
2 Sekuqedile ukuzilungisela inyama,
Sekulihlanganisile iwayini lakho,
Kwabeka ukudla etafuleni yakho.
3 Sekuthume izincekukazi zakho,
Ukuthi ziyememeza zisezindaweni eziphezulu zedolobho+ zisithi:
4 “Loba ngubani ongelalwazi kabuye ngapha.”
Ukuhlakanipha kutshela lowo ongelangqondo kuthi:
5 “Woza uzokudla isinkwa sami,
Unathe lewayini engilihlanganisileyo.
8 Ungamkhuzi umuntu oweyisayo* uzakuzonda.+
Khuza umuntu ohlakaniphileyo uzakuthanda.+
9 Yabelana lomuntu ohlakaniphileyo, yena uzakwandisa ukuhlakanipha+ kwakhe.
Fundisa umuntu olungileyo, yena uzakwengezelela imfundo yakhe.
11 Izinsuku zakho zizakuba zinengi+ ngenxa yami,
Leminyaka yokuphila kwakho izakwengezelelwa.
12 Nxa ungahlakanipha nguwe ozancedakala,
Kodwa ungathanda ukweyisa,* wena ngokwakho uzazingenisa emanyaleni.
13 Owesifazana oyisiwula uliphakaphaka.+
Ikhanda lakhe lilugebhezi nje, akulalutho alwaziyo.
14 Uhlala esitulweni emnyango wendlu yakhe,
Endaweni eziphakemeyo zedolobho.+
15 Umemeza abadlulayo,
Labo abazihambela emgwaqweni esithi:
16 “Loba ngubani ongelalwazi kabuye ngapha.”
Njalo uthi kwabangelangqondo:+
17 “Amanzi atshontshiweyo amnandi,
Lokudla okudlelwa ensitha kuyahlabusa.”+
18 Kodwa abakwazi ukuthi indlu yakhe igcwele abafileyo,
Lokuthi izethekeli zakhe zisengcwabeni elitshonayo.+
10 IZaga zikaSolomoni.+
Indodana ehlakaniphileyo ithokozisa uyise,+
Kodwa indodana eyisiphukuphuku ibangela usizi kunina.
2 Amagugu atholakale ngobuqili ngeke ancede ngalutho,
Kodwa ukulunga yikho okukhulula ekufeni.+
3 UJehova kasoze avumele ukuthi olungileyo alambe,+
Kodwa abenza okubi uzabancitsha lokho abakufuna ngabomvu.
5 Indodana ehlakaniphileyo ibuthelela amabele ngesikhathi sehlobo,
Kodwa indodana ebhuqa ubuthongo ngesikhathi sokuvuna+ iyayangisa.
6 Umuntu olungileyo+ uzathola izibusiso,
Kodwa umlomo womuntu owenza okubi ufihla udlakela lwakhe.
10 Ofica ilihlo lakhe esenza ubuqili ubangela usizi,+
Lalowo okhuluma izinto ezingelangqondo uzanyathenyathelwa.+
11 Umlomo womuntu olungileyo ungumthombo wokuphila,+
Kodwa umlomo womuntu owenza okubi ufihla udlakela+ lwakhe.
12 Inzondo ibangela ukuxabana,
Kodwa uthando lusibekela zonke iziphambeko.+
13 Ezindebeni zomuntu oqedisisayo+ kutholakala ukuhlakanipha,
Kodwa uswazi ngolomhlane walowo ongelangqondo.+
14 Abahlakaniphileyo bayaluqakathekisa kakhulu* ulwazi,+
Kodwa umlomo wesiphukuphuku uzibizela uhlupho.+
15 Inotho yesipatsha ilidolobho laso elivikelweyo,
Kodwa abaswelayo badilizwa yibuyanga babo.+
16 Umsebenzi womuntu olungileyo uletha ukuphila,
Kodwa inzuzo yomuntu owenza okubi iletha isono.+
17 Olalelayo nxa elaywa uyindlela eya ekuphileni,*
Kodwa ongalaleliyo nxa ekhuzwa udukisa abanye.
18 Ofihla inzondo yakhe ukhuluma amanga,+
Lalowo ohamba efafaza imibiko emibi ngabanye* uyisiphukuphuku.
19 Nxa amazwi angaba manengi, ukuphambanisa akuswelakali,*+
Kodwa loba ngubani obamba umlomo wakhe uhlakaniphile.+
20 Ulimi lomuntu olungileyo lunjengesiliva sohlobo oluphezulu,+
Kodwa inhliziyo yomuntu owenza okubi ayisizi ngalutho.
23 Emuntwini oyisiphukuphuku ukwenza izinto ezilihlazo kungumdlalo nje,
Kodwa ukuhlakanipha ngokomuntu oqedisisayo.+
24 Owenza okubi uzakwehlelwa yilokho akwesabayo,
Kodwa abalungileyo bazaphiwa lokho abakufisayo.+
25 Nxa isiphepho singedlula, owenza okubi uzabe engasekho,+
Kodwa olungileyo uyisisekelo kuze kube nini lanini.+
26 Njengeviniga emazinyweni lanjengentuthu emehlweni,
Linjalo ivila kulowo olithumayo.*
31 Umlomo womuntu olungileyo ukhipha ukuhlakanipha,*
Kodwa ulimi olukhuluma izinto ezibolileyo luzaqunywa.
32 Izindebe zolungileyo ziyakwazi okuthokozisayo,
Kodwa umlomo wabenza okubi ubolile.
11 UJehova uyazenyanya izikali zobuqili,
Kodwa uthokoziswa yisilinganiso esiqondileyo.+
2 Nxa umuntu engaba liqhalaqhala okulandelayo yikuyangeka+ kuphela,
Kodwa ukuhlakanipha ngokwabazithobayo.+
5 Ukulunga komuntu omsulwa kwenza izindlela zakhe ziqonde,
Kodwa owenza okubi uzakuwa ngenxa yokuxhwala kwakhe.+
7 Nxa owenza okubi angafa, ithemba lakhe liyatshabalala;
Lalokho abekhangelele ukukuzuza ngamandla akhe kuyatshabalala.+
8 Umuntu olungileyo uyakhululwa ekuhluphekeni,
Owenza okubi abesengena endaweni yakhe.+
9 Umhlamuki* udiliza umakhelwane wakhe ngomlomo wakhe,
Kodwa ukuba lolwazi kuyabakhulula abalungileyo.+
10 Izenzo ezinhle zabantu abalungileyo zenza idolobho lithokoze,
Nxa abenza okubi bangatshabalala kuba lokuthokoza okukhulu.+
11 Idolobho liba lodumo+ ngenxa yesibusiso sabathembekileyo,
Kodwa umlomo wabenza okubi uyalidiliza.+
12 Loba ngubani ongelangqondo weyisa umakhelwane wakhe,
Kodwa umuntu oqedisisayo uqhubeka evale owakhe.+
13 Onyundiselayo uhamba edalula indaba eziyimfihlo,+
Kodwa umuntu othembekileyo uyayigcina imfihlo.
14 Nxa kungelamacebo alobungcitshi* abantu bayawa,
15 Loba ngubani othembisa ukunika umuntu angamaziyo isibambiso ukuze athathe isikwelede uzayifunda ivaliwe,+
Kodwa lowo ongavumiyo* ukuxhawula umuntu enze laye isivumelwano uzavikeleka.
16 Owesifazana olomusa uthola udumo,+
Kodwa amadoda alesihluku athumba inotho.
19 Obambelela kokulungileyo uzathola ukuphila,+
Kodwa oxotshana lokubi ulindelwe yikufa.
20 UJehova uyabenyanya+ abantu abalenhliziyo ezixhwalileyo,
Kodwa uthokoziswa+ ngabalendlela ezimsulwa.
21 Nanku okumele ukwazi: Owenza okubi uzajeziswa loba sekutheni,+
Kodwa abantwana babalungileyo bazakhululwa.
22 Owesifazana omuhle kodwa engelangqondo
Unjengendandatho yegolide esekhaleni lengulube.
23 Isifiso sabalungileyo siletha okuhle,+
Kodwa ithemba labenza okubi liletha ulaka.
24 Umuntu ophanayo ucina eselokunengi,+
Kodwa oncitsha abanye* lokho okumele abaphe khona ucina esengumyanga.+
26 Abantu bazamqalekisa umuntu oncitsha abanye amabele,*
Kodwa bazambusisa lowo owathengisayo.
27 Lowo okhuthalele ukwenza okuhle uzakwenzelwa umusa,+
Kodwa lowo odinga okubi uzakwehlelwa yilokho akudingayo.+
29 Loba ngubani olethela abendlu yakhe uhlupho,* ilifa lakhe lizakuba ngumoya nje,+
Njalo isiphukuphuku sizakuba yisisebenzi salowo ohlakaniphileyo.*
31 Nxa kuyikuthi olungileyo emhlabeni uthola okumfaneleyo,
Pho kuzakuba njani emuntwini owenza okubi loyisoni?+
2 UJehova uyamamukela umuntu owenza okuhle,
Kodwa uyamlahla umuntu olamacebo amabi.+
3 Ukwenza okubi+ akumvikeli umuntu,
Kodwa abalungileyo abasoze basitshunwe.
4 Umfazi owenza okuhle ungumqhele kumkakhe,+
Kodwa umfazi+ owenza izinto eziyangisayo unjengomkhuhlane obolisa amathambo kumkakhe.
5 Imicabango yabalungileyo iqondile,
Kodwa amacebo avela kwabenza okubi ngawobuqili.
6 Amazwi abenza okubi anjengomuntu ocathamelayo ukuze abulale,+
Kodwa umlomo wabathembekileyo uyabasindisa.+
7 Nxa abenza okubi bangatshabalaliswa bayaphela nya,
Kodwa indlu yabalungileyo izaqhubeka imi.+
8 Umuntu uyadunyiswa ngenxa yokukhalipha kwamazwi akhe,+
Kodwa olenhliziyo egaya izibozi kasoze ahlonitshwe.+
10 Olungileyo uzigcina kuhle izifuyo zakhe,+
Kodwa isihawu salowo owenza okubi yikuba lesihluku.
11 Olima insimu yakhe uzasutha,+
Kodwa lowo oxotshana lezinto ezingelancedo kalangqondo.
12 Oxhwalileyo uhawukela okutholwe ngabanye abenza okubi,
Kodwa olungileyo unjengesihlahla esilempande eziqinileyo esithela izithelo.
13 Owenza okubi uthiywa yinkulumo yakhe embi,+
Kodwa olungileyo uyaphunyuka ebunzimeni.
14 Umuntu okhipha izithelo ezinhle emlonyeni wakhe uthola okuhle,+
Njalo uzathola umvuzo ngenxa yomsebenzi wezandla zakhe.
16 Isiphukuphuku asiphuzi ukutshengisa ukuthi sesicaphukile,*+
Kodwa umuntu okhaliphileyo kalandaba lokuqalwa.
17 Ufakazi othembekileyo ukhuluma iqiniso,*
Kodwa ufakazi wamanga ukhuluma ubuqili bodwa.
18 Amazwi omuntu okhuluma engacabanganga agwaza njengenkemba,
Kodwa ulimi lwabahlakaniphileyo luyelapha.+
19 Umlomo okhuluma iqiniso uzahlala kuze kube nini lanini,+
Kodwa ulimi oluhutshuza amanga luzahlala okwesikhatshana nje.+
20 Ubuqili busezinhliziyweni zababumba amacebo okuganga,
Kodwa labo abenza kube lokuthula bayathokoza.+
22 UJehova uyawenyanya umlomo oqamba amanga,+
Kodwa uthokoziswa ngabathembekileyo.
23 Umuntu okhaliphileyo uyakufihla lokho akwaziyo,
Kodwa isiphukuphuku sibuchaya egcekeni ubuphukuphuku baso.+
25 Ukukhathazeka okusenhliziyweni yomuntu kumqeda amandla,*+
Kodwa ilizwi elihle lenza inhliziyo ithokoze.+
26 Olungileyo uyawahlolisisa amadlelo akhe,
Kodwa indlela yabenza okubi yenza bahlanhlathe.
27 Ivila kalizihluphi ngokuxotshanisa inyamazana+ eliyizingelayo,
Kodwa ukukhuthala kuyinotho yomuntu eligugu.
28 Indlela yokulunga ikhokhelela ekuphileni,+
Njalo ukufa akukho endleleni leyo.
2 Umuntu okhipha izithelo ezinhle emlonyeni wakhe uzathola okuhle,+
Kodwa okufiswa ngamaqili ludlakela kuphela.
5 Umuntu olungileyo uyawazonda amanga,+
Kodwa izenzo zabenza okubi ziletha ihlazo lokuyangeka.
6 Ukulunga kuyamvikela umuntu omsulwa,+
Kodwa ukuxhwala kusiwisela phansi isoni.
7 Ukhona umuntu ozenza onothileyo yena engelalutho;+
Kube lomunye ozenza umyanga kodwa enothe kakhulu.
10 Ukuba liqhalaqhala kubangela ukuxabana+ kuphela,
11 Inotho ezuzwa ngesiphangiphangi iyaphephuka nje,+
Kodwa inotho yalowo oyiqogelela kancane kancane iqhubeka isanda.
12 Nxa okukhangelelwe ngumuntu kuphuza,* inhliziyo iyagula,+
Kodwa nxa akufisayo kungenzakala, kuba yisihlahla sokuphila.+
13 Loba ngubani odelela akufundiswayo* uzathola okumfaneleyo,+
Kodwa lowo ohlonipha umlayo uzaphiwa umvuzo.+
14 Imfundiso yomuntu* ohlakaniphileyo ingumthombo wokuphila,+
Yenza umuntu aphunyuke emijibileni yokufa.
15 Ukukhalipha kwenza umuntu athandwe,
Kodwa indlela yamaqili inzima.
16 Umuntu okhaliphileyo usebenzisa ulwazi,+
Kodwa isiphukuphuku sibuveza egcekeni ubuphukuphuku baso.+
17 Isithunywa esixhwalileyo siwela phakathi kohlupho,+
Kodwa isigijimi esithembekileyo siletha ukusila.+
18 Loba ngubani ongalaleliyo nxa elaywa uzakuba ngumyanga futhi abe lehlazo,
19 Nxa okufiswa ngumuntu kungenzakala kuba mnandi kuye,+
Kodwa izithutha ziyakuzonda ukutshiya okubi.+
22 Umuntu owenza okuhle utshiyela abazukulu bakhe ilifa,
Kodwa inotho yesoni izagcinelwa olungileyo.+
23 Insimu yomyanga elinyiweyo ikhipha ukudla okunengi,
Kodwa nxa angahlulelwa kubi angakuthathelwa konke.*
24 Loba ngubani ongalusebenzisiyo uswazi uyayizonda indodana yakhe,+
14 Owesifazana ohlakaniphileyo uyayakha indlu yakhe,+
Kodwa oyisiphukuphuku uyidiliza ngezandla zakhe.
2 Ohamba ngokuthembeka wesaba uJehova,
Kodwa ohamba ngezindlela zobuqili* weyisa uNkulunkulu.
3 Intonga yokuzikhukhumeza isemlonyeni wesiphukuphuku,
Kodwa umlomo wabahlakaniphileyo uyabavikela.
4 Lapho okungelankomo khona, umkolo* uhlala uhlanzekile,
Kodwa amandla enkunzi aletha isivuno esinengi.
5 Ufakazi othembekileyo ngeke aqambe amanga,
Kodwa ufakazi wamanga uhlala ewahutshuza.+
6 Isiqholo sidinga ukuhlakanipha singakutholi,
Kodwa emuntwini ozwisisayo+ ulwazi lubuya lula nje.
7 Dlalela khatshana lesiphukuphuku,
Ngoba awusoze uthole ulwazi ezindebeni zaso.+
8 Ukuhlakanipha kwenza umuntu okhaliphileyo azwisise indlela yakhe,
10 Inhliziyo iyabazi ubuhlungu ebuzwayo,
Njalo kakho omunye ongazwisisa ukuthokoza kwayo.
11 Indlu yabenza okubi izadilizwa,+
Kodwa itende labathembekileyo lizakuma liqine.
13 Umuntu angahleka lanxa inhliziyo yakhe ibuhlungu,
Lokuthaba kungaphetha ngosizi.
14 Oxhwalileyo uzathola umvuzo wezindlela zakhe,+
Kodwa umuntu owenza okuhle uzathola umvuzo walokho akwenzayo.+
15 Umuntu ongelalwazi ukholwa loba yini ayizwayo,
Kodwa okhaliphileyo uyacabangisisa ngawo wonke amanyathelo akhe.+
16 Ohlakaniphileyo uyananzelela njalo uyakubalekela okubi,
Kodwa isithutha siphongubhudlukela* nje futhi siyazithemba.
18 Abangelalwazi bazathola ilifa lobuphukuphuku,
Kodwa abakhaliphileyo bazagqokiswa umqhele wolwazi.+
19 Abenza okubi bazakhothamela abenza okuhle,
Njalo abaxhwalileyo bazakhothama emagedini abalungileyo.
21 Oweyisa umakhelwane wakhe wenza isono,
Kodwa ozwela umuntukazana uyathokoza.+
22 Labo ababumba amacebo okuganga abasoze baphambuke yini?
Kodwa uthando oluqotho kanye lokuthembeka ngokwalabo abahlose ukwenza okuhle.+
23 Ukusebenza gadalala kuloba yiwuphi umsebenzi kuyanceda,
Kodwa ukuqina ngomlomo kuletha ubuyanga.+
24 Umqhele wabahlakaniphileyo yinotho yabo,
Kodwa iziphukuphuku zizahlala ziyiziphukuphuku.+
25 Ofakaza iqiniso usindisa impilo zabanye,
Kodwa iqili lihlala lihutshuza amanga.
27 Ukwesaba uJehova kungumthombo wokuphila,
Kwenza umuntu aphunyuke emijibileni yokufa.
28 Ubunengi babantu ludumo enkosini,+
Kodwa umbusi ongelabantu abangaphansi kwakhe uyawa.
29 Ophuza ukuzonda ulokuqedisisa okukhulu,+
Kodwa ongabekezeliyo ubuveza egcekeni ubuphukuphuku bakhe.+
31 Oqila umuntukazana uthuka uMenzi wakhe,+
Kodwa loba ngubani ozwela umyanga ukhazimulisa uNkulunkulu.+
32 Owenza okubi uzawiselwa phansi yibubi abenzayo,
Kodwa ubuqotho+ bomuntu olungileyo buzakuba yisiphephelo sakhe.
33 Ukuhlakanipha kuhlezi kuthule enhliziyweni yomuntu ozwisisayo,+
Kodwa okwezithutha kuhlala kuchaywa egcekeni.
34 Ukulunga kuyasiphakamisa isizwe,+
Kodwa isono silihlazo esizweni.
35 Inkosi ithokoziswa yinceku etshengisa ukuthi ikhaliphile,+
Kodwa ulaka lwayo lukulowo owenza izinto eziyangisayo.+
2 Ulimi lwabahlakaniphileyo lusebenzisa kuhle ulwazi,+
Kodwa emlonyeni wezithutha kuphuma ubuphukuphuku.
6 Endlini yomuntu olungileyo kulamagugu amanengi,
11 UJehova uyenelisa ukubona okusengcwabeni,+ indawo lapho izidumbu ezitshabalala khona.*
Pho angehluleka yini ukubona okusezinhliziyweni zabantu?+
12 Umuntu odelelayo kamthandi lowo omqondisayo.*+
Kazihluphi langokubuza kwabahlakaniphileyo.+
15 Zonke insuku zomuntu okhathazekileyo zimbi,+
Kodwa olenhliziyo echelesileyo* uhlala esedilini kokuphela.+
16 Kungcono ukuba lokulutshwana kodwa usesaba uJehova,+
17 Kungcono ukudla imibhida lapho okulothando khona,+
Kulokudla inyama yenkunzi enonileyo lapho okulokuzondana khona.+
21 Umuntu ongelangqondo uthokoziswa yibuphukuphuku,+
Kodwa umuntu oqedisisayo uhamba ethe nhlo+ lapho ayakhona.
23 Uyathokoza umuntu ophendula ngendlela eqondileyo,+
Lelizwi elikhulunywe ngesikhathi esifaneleyo lihle kakhulu!+
24 Umuntu okhaliphileyo usendleleni ephezulu eya ekuphileni,+
Njalo iyamvikela angayi phansi engcwabeni.+
28 Olungileyo uyacabangisisa enhliziyweni yakhe engakaphenduli,*+
Kodwa umlomo wabenza okubi ukhihliza izinto ezimbi.
29 UJehova ukhatshana kakhulu labantu abenza okubi,
Kodwa uyawuzwa umthandazo wabalungileyo.+
30 Umuntu okukhangela ngobuso obuchelesileyo wenza inhliziyo ithokoze,
Umbiko omuhle uvuselela amathambo.+
31 Olalelayo nxa ekhuzwa ngamazwi anika impilo
Uzahlala phakathi kwabahlakaniphileyo.+
32 Loba ngubani owala ukulaywa uyayizonda impilo yakhe,+
Kodwa olalelayo nxa ekhuzwa uthola ukuzwisisa.+
2 Zonke izindlela zomuntu zikhanya ziqondile kuye,+
Kodwa uJehova uyakuhlolisisa okuhloswe ngumuntu.+
4 UJehova usebenzisa yonke into ukuze agcwalise injongo yakhe,
Njalo abenza okubi bazabhujiswa ngosuku lokuhlupheka.+
5 UJehova uyamenyanya wonke umuntu ozigqajayo,+
Hlala ukwazi ukuthi lowomuntu uzajeziswa loba sekutheni.
6 Ukuthembeka lokuba lothando oluqotho kwenza isono sihlawulelwe,+
Njalo ukwesaba uJehova kwenza umuntu abalekele okubi.+
7 Nxa izindlela zomuntu zimthokozisa uJehova,
Wenza lokuthi izitha zakhe zihlalisane laye ngokuthula.+
8 Kungcono ukuba lokulutshwana kodwa usenza okulungileyo,+
Kulokuba lokunengi kodwa usenza okungalunganga.+
9 Umuntu angahlela indlela yakhe enhliziyweni,
Kodwa uJehova nguye oqondisa izinyathelo zakhe.+
10 Ilizwi eliphefumulelweyo* kumele libe sezindebeni zenkosi;+
Akumelanga yahlulele kubi+ loba sekutheni.
11 Izilinganiso kanye lezikali eziqondileyo zivela kuJehova;
Zonke izilinganiso ezisesikhwameni zingumsebenzi wakhe.+
13 Amakhosi athokoziswa ngamazwi aqondileyo.
Ayamthanda umuntu okhuluma iqiniso.+
15 Ukukhanya okusebusweni benkosi kuletha impilo,
Umusa wayo unjengeyezi eliletha izulu lokucina.+
16 Kungcono kakhulu ukuthola ukuhlakanipha kulokuthola igolide,+
Lokuzuza ukuzwisisa kungcono kulokukhetha isiliva.+
17 Umgwaqo omkhulu wabathembekileyo uyakuceza okubi.
Loba ngubani onanzelela indlela yakhe ulondoloza impilo yakhe.+
18 Nxa umuntu eziphakamisa okulandelayo yikuphahlazeka,
Nxa ezikhukhumeza okulandelayo yikuwa.+
19 Kungcono ukuthobeka uphakathi kwabamnene,+
Kulokwabelana inotho labantu abazikhukhumezayo.
20 Oveza ukukhalipha kwakhe nxa kulodaba oluthile uzaphumelela,*
Njalo uyathokoza umuntu othemba uJehova.
22 Ukukhalipha kungumthombo wokuphila kulabo abalakho,
Kodwa iziphukuphuku zijeziswa yibuphukuphuku bazo.
23 Inhliziyo yomuntu ohlakaniphileyo inika umlomo wakhe ukukhalipha,+
Njalo yenza abantu bakukholwe akukhulumayo.
25 Ikhona indlela ekhanya angani iqondile emuntwini,
Kodwa ekucineni iletha ukufa.+
26 Iphango lomuntu osebenzayo lenza asebenze nzima,
Indlala ayizwayo yiyo emthumayo.+
28 Umuntu othanda ingxabano ubangela ukwehlukana,+
Njalo onyundiselayo wehlukanisa abangane abazwananayo.+
29 Umuntu olodlakela uyenga umakhelwane wakhe
Amhambise endleleni engayisiyo.
30 Ufica ilihlo lakhe ebumba amacebo amabi.
Alume umlomo wakhe esenza ukuganga.
32 Umuntu ophuza ukuzonda+ ungcono kulendoda elamandla,
Lalowo ozibambayo nxa esezondile ungcono kulalowo onqoba idolobho.+
17 Kungcono ukuba locezu lwesinkwa esomileyo kodwa kulokuthula,+
2 Isisebenzi esikhaliphileyo sizabusa indodana enza izinto eziyangisayo;
Sizakwabelana lamadodana enkosi yaso ilifa.
3 Isiliva legolide+ kuncibilikiswa ngomlilo ukuze kuhlambuluke,
Kodwa uJehova nguye ohlola izinhliziyo.+
4 Umuntu owenza okubi uyalalelisisa nxa esizwa amazwi amabi,
Leqili lilalela inkulumo elimazayo.+
5 Loba ngubani ohleka umyanga uthuka uMenzi wakhe,+
Lalowo othabayo nxa omunye eyehlelwe luhlupho uzajeziswa.+
7 Ukukhuluma amazwi aqondileyo* akusifanelanga isiphukuphuku.+
Lokukhuluma amanga akumfanelanga ngitsho umbusi.*+
9 Loba ngubani oxolelayo nxa ephanjanisiwe utshengisa ukuthi ulothando,+
Kodwa lowo oyabe elokhu eyivusa indaba wehlukanisa abangane abazwanana kakhulu.+
10 Ukukhuzwa kuyamnceda kakhulu umuntu ozwisisayo,+
Kodwa isiphukuphuku asizwisisi lanxa singaze sitshaywe ka-100.+
11 Umuntu owenza okubi uzifunela ukuhlamuka kuphela,
Kodwa isithunywa esilesihluku sizathunywa ukuthi siyemjezisa.+
12 Kungcono ukuhlangana lebhere elithathelwe imidlwane yalo,
Kulokuhlangana lesithutha lobuphukuphuku baso.+
13 Nxa umuntu angabuyisela okuhle ngokubi,
Okubi akusoze kusuke endlini yakhe.+
15 Loba ngubani olwela umuntu owenza okubi kumbe ogweba umuntu olungileyo,+
Bobabili uJehova uyabenyanya.
16 Kunceda ngani ukuthi isithutha sibe lendlela yokuthola ukuhlakanipha,
17 Umngane oqotho ulothando ngazo zonke izikhathi,+
Njalo ungumfowenu ozalelwe ukukusiza ngezikhathi zobunzima.+
18 Umuntu ongelangqondo uyaxhawula avume ukukhiphela omunye isibambiso sesikwelede,
Njalo wenza lokhu umakhelwane wakhe ekhangele.+
19 Othanda ukuxabana labanye uthanda isiphambeko.+
Loba ngubani ozenzela igedi eliphakemeyo uzidingela ukuwa.+
20 Olenhliziyo exhwalileyo kasoze aphumelele,*+
Lalowo okhuluma amazwi obuqili uzazithela emanyaleni.
21 Ubaba olomntwana oyisiphukuphuku uzakuba losizi,
Loyise womntwana ongelangqondo kathokozi.+
24 Ukuhlakanipha kuphambi komuntu oqedisisayo,
Kodwa amehlo esiphukuphuku azulazula aze ayefika emikhawulweni yomhlaba.+
25 Indodana eyisiphukuphuku ithelela uyise usizi,
Njalo imzwisa ubuhlungu kakhulu lowo owayizalayo.+
26 Akukuhle ukujezisa* umuntu olungileyo,
Lokubhaxabula abantu abahloniphekayo akuqondanga.
28 Ngitsho lesiphukuphuku esiqhubeka sithule kuzathiwa sihlakaniphile,
Lalowo ovala owakhe kuzathiwa uyaqedisisa.
18 Loba ngubani ozehlukanisa labanye ugijimisa okufunwa nguye kuphela,
Uyakwala* konke ukuhlakanipha okuncedayo.
2 Isithutha kasikuthandi ukuzwisisa,
Okungcono kuso yikuveza okusenhliziyweni yaso.+
3 Nxa kufika umuntu oxhwalileyo, lokudelela kuhle kufike,
Njalo ukwenza izinto eziyangisayo kuletha ihlazo.+
4 Amazwi asemlonyeni womuntu anjengamanzi atshonayo.+
Lomthombo wokuhlakanipha uyisifula esihlala sigeleza.
7 Umlomo wesithutha ubangela ukutshabalala kwaso,+
Lezindebe zaso zingumjibila othiya impilo yaso.
9 Loba ngubani olivila emsebenzini wakhe
Ungumfowabo walowo obangela umonakalo.+
10 Ibizo likaJehova liyinqaba eqinileyo.+
Olungileyo ugijimela kulo avikelwe.+
11 Onothileyo ubona angathi inotho yakhe lidolobho elivikelweyo,
Njalo emcabangweni wakhe uyibona ingumduli omvikeleyo.+
12 Nxa ukuzikhukhumeza kungaba senhliziyweni yomuntu, okulandelayo yikuwa,+
Kodwa ukuthobeka+ kuletha inkazimulo.
14 Umuntu oqinileyo ngaphakathi uyaqinisela nxa egula,+
15 Inhliziyo yomuntu ozwisisayo ithola ulwazi,+
Lendlebe yohlakaniphileyo iyaludinga ulwazi.
16 Isipho somuntu simvulela indlela,+
Senza enelise ukungena lapho okulabahlonitshwa khona.
18 Ukuphosa inkatho kuqeda izingxabano,+
Kulamule labantu abalamandla abaxabanayo.
19 Ukuncenga umzalwane ophanjanisiweyo kunzima ukwedlula ukuthumba idolobho elivikelweyo,+
Njalo ezinye ingxabano zinjengemigoqo yamagedi ezinqaba.+
20 Izithelo zamazwi aphuma emlonyeni womuntu zizagcwalisa isisu sakhe;+
Uzasuthiswa yilokho okuphuma ezindebeni zakhe.
23 Umyanga ukhuluma encenga,
Kodwa umuntu onothileyo uphendula ehwabha.
24 Bakhona abangane abahlala bezimisele ukulimazana,+
Kodwa ukhona umngane oba qotho kuwe ukwedlula umfowenu.+
3 Ubuphukuphuku bomuntu yibo obuphambanisa indlela yakhe,
Inhliziyo yakhe ibisithukuthelela uJehova.
4 Inotho ibiza abangane abanengi,
Kodwa umyanga uzatshiywa langumngane wakhe.+
6 Abantu abanengi bafuna umhlonitshwa* abe lomusa kubo,
Njalo umuntu wonke ungumngane womuntu onika izipho.
Uyabalandela ebancenga kodwa abamnanzi.
8 Loba ngubani oba lengqondo uthanda impilo yakhe.+
Loba ngubani oqakathekisa ukuqedisisa uzaphumelela.*+
9 Ufakazi wamanga uzajeziswa loba sekutheni,
Lalowo ohlala ehutshuza amanga uzatshabalala.+
10 Nxa impilo emnandi ingasifanelanga isiphukuphuku
Inceku layo ngeke ibuse izikhulu.+
11 Ukuzwisisa komuntu kuyalwehlisa sibili ulaka lwakhe,+
Njalo kuyinto enhle kuye ukungabi lendaba lokuqalwa.+
12 Ulaka lwenkosi lunjengokubhonga kwesilwane,+
Kodwa umusa wayo unjengamazolo phezu kotshani.
13 Indodana eyisiphukuphuku ilethela uyise uhlupho,+
Lomfazi othanda ingxabano* unjengophahla oluhlala lunethela.+
14 Indlu lenotho lilifa elivela kubobaba,
Kodwa umfazi ohlakaniphileyo uvela kuJehova.+
15 Ubuvila bubangela ubuthongo obukhulu,
Njalo ivilavoxo lizalamba.+
19 Umuntu ozonda masinyane uzakubhadalela lokho,
Nxa ungazama ukumlamulela uzahlala ukwenza njalonje.+
22 Ubuhle bomuntu luthando lwakhe oluqotho,+
Njalo kungcono ukuba ngumyanga kulokuba ngusomangase.
24 Ivila liyafaka isandla salo emganwini,
Kodwa alizihluphi ngokusibuyisela emlonyeni walo.+
25 Tshaya umuntu othanda ukweyisa*+ ukuze ongelalwazi akhaliphe,+
Ukhuze ozwisisayo ukuze angezelele ulwazi.+
26 Ohlukuluza uyise axotshe lonina
Uyindodana ethelela inhloni lehlazo.+
27 Ndodana yami ungayekela ukulalela nxa ulaywa,
Uzaphambuka emazwini olwazi.
20 Iwayini liyalulaza,+ lotshwala buletha ukuxokozela,+
Loba ngubani ophanjulwa yizinto lezi kahlakaniphanga.+
2 Inkosi iyesabeka njengokubhonga kwesilwane,+
Loba ngubani ovusa ulaka lwayo ufaka impilo yakhe engozini.+
3 Obalekela ingxabano+ ufanele ukuphiwa udumo,
Kodwa isiphukuphuku sibizwa sisabele nxa kulengxabano.+
4 Ivila kalilimi ngesikhathi sebusika,
Yikho lizahamba licela ngesikhathi sokuvuna ngoba liyabe lingelalutho.*+
5 Imicabango esenhliziyweni yomuntu injengamanzi* asendaweni etshonayo,
Kodwa umuntu oqedisisayo uyayikhipha.
6 Abantu abanengi bazitshela ukuthi balothando oluqotho,
Kodwa ngubani ongamthola umuntu othembekileyo?
7 Olungileyo uhamba ngobuqotho bakhe.+
Bayathokoza abantwabakhe abalandela ngemva kwakhe.+
8 Nxa inkosi ihlezi esihlalweni sobukhosi ukuze yahlulele,+
12 Indlebe ezwayo lelihlo elibonayo,
Konke kwenziwe nguJehova.+
13 Ungabothanda ukulala, uzacina usungumyanga.+
Vula amehlo uvuke khona uzathola ukudla okunengi.+
14 Othengayo uthi, “Kubi lokhu, kubi lokhu!”
Ngemva kwalokho uhamba ezitshaya isifuba.+
16 Thatha isigqoko salowo othembisa ukuthi uzabhadalela umuntu angamaziyo isikwelede,+
Mthathele abambise ngakho nxa lokho ekwenzele owesifazana wesinye isizwe.+
17 Isinkwa esizuzwe ngobuqili simnandi emuntwini,
Kodwa ekucineni umlomo wakhe uzagcwala ukhethe.+
18 Nxa kuboniswana, amacebo ayaphumelela.*+
Nxa usempini, sebenzisa amacebo alobungcitshi.*+
19 Onyundiselayo uhamba eveza indaba eziyimfihlo;+
Ungazwanani lomuntu othanda ukunyeya.
20 Loba ngubani othuka uyise lonina,
Isibane sakhe sizacitshwa nxa kungafika ubumnyama.+
21 Ilifa elitholwe ngobuhwaba ekuqaliseni,
Alisoze libe yisibusiso ekucineni.+
22 Ungabokuthi: “Ngizaphindisela ngokubi!”+
Themba uJehova,+ yena uzakusindisa.+
23 UJehova uyazenyanya izilinganiso zobuqili,*
Lezikali zamanga kazilunganga.
24 Izinyathelo zomuntu ziqondiswa nguJehova,+
Pho umuntu angayizwisisa njani indlela okumele ahambe ngayo?
25 Yikuzithiya ngomjibila ukuthi umuntu aphange amemeze athi, “Kungcwele!”+
Ngemva kwesikhathi abesecabangisisa ngalokho akufungileyo.+
27 Amazwi omuntu anjengesibane* sikaJehova,
Esihlola ingaphakathi yomuntu.
28 Uthando oluqotho kanye lokuthembeka kuyayivikela inkosi,+
Iqinisa isihlalo sayo sobukhosi ngothando oluqotho.+
30 Imvimvinya lamanxeba kuyabususa ububi,+
Lokutshaywa kuyayihlambulula ingaphakathi yomuntu.
21 Inhliziyo yenkosi injengezifula zamanzi esandleni sikaJehova.+
Uyiqondisa loba ngaphi afuna khona.+
3 Ukwenza okuqondileyo lokulungileyo
Kuyamthokozisa kakhulu uJehova ukwedlula umhlatshelo.+
4 Amehlo azigqajayo lenhliziyo ezikhukhumezayo
Kuyisibane esikhokhela abenza okubi njalo kokubili kuyisono.+
7 Udlakela lwabenza okubi luzabakhukhula,+
Ngoba abafuni ukwenza okulungileyo.
8 Indlela yomuntu olecala igobile,
Kodwa umsebenzi womuntu omsulwa uqondile.+
11 Nxa umuntu othanda ukweyisa* angajeziswa, ongelalwazi uyahlakanipha,
13 Loba ngubani ovala indlebe yakhe ukuze angezwa isikhalazo somuntukazana,
Laye uzabiza kodwa angaphendulwa.+
14 Isipho esiphiwa ensitha sehlisa ulaka,+
Lokufunjathiswa ngudlu kwehlisa intukuthelo evuthayo.
15 Ukwahlulela kuhle kuyamthokozisa umuntu olungileyo,+
Kodwa abenza okubi bakubona kuyinto embi.
16 Lowo ophambuka endleleni yokukhalipha
Uzakuyaphumula ndawonye labafileyo.+
18 Owenza okubi uyinhlawulo yolungileyo,
Njalo iqili lizakuba yinhlawulo yabathembekileyo.+
20 Inotho eligugu kanye lamafutha kutholakala endlini yohlakaniphileyo,+
Kodwa isithutha siyakutshaphaza konke esilakho.+
21 Loba ngubani ozama ngamandla wonke ukwenza okulungileyo lokuba lothando oluqotho
Uzathola ukuphila lokulunga lodumo.+
22 Ohlakaniphileyo uyenelisa ukukhwela angene edolobheni* elilamaqhawe,
Alulaze amandla awo awathembileyo.+
23 Obamba umlomo wakhe lolimi lwakhe
Uzivikela enkingeni.+
24 Umuntu oziphakamisayo engelandaba lokuthi akwenzayo kuzamfikisa ngaphi ubizwa ngokuthi liqhalaqhala,+
Umuntu ozikhukhumezayo futhi ozibonakalisayo.
25 Ivila lizabulawa yizifiso zalo,
Ngoba izandla zalo kazifuni kusebenza.+
26 Ilanga lonke ivila litshona lihawukela ukuba lezinto ezinengi,
Kodwa olungileyo uyaphana, kancitshani ngalutho.+
27 Umhlatshelo womuntu owenza okubi uyenyanyeka.+
Njalo nxa enikele ngawo ehlose okubi* wenyanyeka kakhulu.
28 Ufakazi wamanga uzatshabalala,+
Kodwa umuntu olalelayo uzaphumelela nxa esefakaza.
30 Akulakuhlakanipha loba ukuqedisisa loba amacebo angamelana loJehova.+
22 Ukukhetha ibizo elihle* kungcono kulokukhetha inotho enengi;+
Lokuhlonitshwa kungcono kulokuba lesiliva legolide.
2 Abanothileyo labayanga bafanana ngalokhu:
Bonke badalwa nguJehova.+
3 Umuntu ohlakaniphileyo uyayibona ingozi acatshe,
Kodwa ongelalwazi uqhubeka eqonda kuyo abesethwala nzima.
4 Ukuzithoba lokwesaba uJehova kuletha
Inotho lodumo kanye lempilo.+
5 Ameva lemijibila kusendleleni yomuntu ongathembekanga,
Kodwa oqakathekisa impilo yakhe kasondeli ezintweni lezi.+
9 Umuntu ophanayo uzabusiswa,
Ngoba ukudla kwakhe ukwabelana labayanga.+
11 Olenhliziyo emsulwa futhi okhuluma ngomusa,
Uzakuba ngumngane wenkosi.+
12 Amehlo kaJehova ayalulondoloza ulwazi,
Kodwa amazwi amaqili uyawachitha.+
13 Ivila lithi: “Kulesilwane phandle!
Ngizabulawa phakathi laphakathi kwegceke ledolobho!”+
14 Imilomo yabesifazana abaxhwalileyo* injengegodi elitshonayo.+
Obekwe icala nguJehova uzawela kulo.
15 Ubuthutha bubotshelwe enhliziyweni yomntwana,*+
Kodwa uswazi lokulaya luyabukhipha bube khatshana laye.+
16 Oqila umyanga ukuze engezelele inotho yakhe,+
Lalowo onika abanothileyo izipho,
Bonke bazacina sebengabayanga.
17 Thiya indlebe uzwe amazwi abahlakaniphileyo,+
Ukuze wamukele ulwazi lwami ngenhliziyo+ yakho yonke,
18 Ngoba kumnandi ukuwagcina enhliziyweni yakho,+
Ukuze wonke ahlale esezindebeni zakho.+
19 Ngikunika ulwazi lamuhla
Ukuze ithemba lakho lihlale likuJehova.
20 Kangizange ngikubhalele yini
Ngikucebisa njalo ngikunika ulwazi,
21 Ukuze ngikufundise amazwi aliqiniso longawathemba,
Ukwenzela ukuthi ubuyele lombiko oqondileyo kulowo okuthumileyo?
22 Ungaqili umyanga ngoba engumyanga,+
Njalo ungacindezeli umuntukazana egedini ledolobho,+
23 Ngoba uJehova uzabalwela,+
Asuse impilo zalabo ababaqilayo.
24 Ungabi ngumngane womuntu ozonda masinyane
Njalo ungazihlanganisi lomuntu ophangisa ukuthukuthela,
25 Ukuze ungafundi izindlela zakhe
Ubusuzithiya ngomjibila.+
26 Ungabi phakathi kwalabo abaxhawulanayo besenza isivumelwano,
Abanika abanye abantu isibambiso sezikwelede.+
27 Nxa ungelalutho ongabhadala ngalo,
Uzathathelwa umbheda wakho ulele phezu kwawo!
28 Ungakhiphi isikhonkwane somngcele
Esafakwa kudala ngokhokho bakho.+
29 Sewake wabona umuntu oyingcitshi emsebenzini wakhe?
Lowomuntu uzakuma phambi kwamakhosi+
Kasoze ame phambi kwabantukazana.
23 Nxa uhlala phansi ukuze udle lenkosi,
Nanzelela ukuthi kuyini okuphambi kwakho,
2 Faka ingqamu emphinjeni wakho*
Nxa ubukhali.*
3 Ungazihawukeli izibiliboco zayo,
Ngoba ziyikudla kobuqili.
4 Ungazibulali usebenza nzima udinga inotho.+
Yekela ukwenza njalo utshengise ukuthi uyazwisisa.*
5 Uzakuthi uphosa amehlo kuyo uyibone ingasekho,+
Ngoba izamila impiko njengokhozi, iphaphe iye emoyeni.+
6 Ungakudli ukudla komuntu oncitshanayo,
Ungahawukeli izibiliboco zakhe,
7 Ngoba unjengalowo ohlala ebalisa ukuthi umuntu udle okunganani.
Uyathi kuwe, “Zidlele unathe,” kodwa kungaveli enhliziyweni.*
8 Uzakuhlanza konke okudlileyo,
Njalo uzabe udlalise amazwi akho umbonga.*
10 Ungakhiphi isikhonkwane somngcele esabekwa kudala,+
Njalo ungachapheli emasimini ezintandane.
12 Lalela ngenhliziyo yonke nxa ulaywa,
Uvule lendlebe yakho izwe amazwi olwazi.
13 Ungayekeli ukulaya umntwana.*+
Nxa ungamtshaya ngoswazi kasoze afe.
14 Kumele umtshaye ngoswazi
Ukuze umsindise angayi engcwabeni.
18 Ungenza njalo uzakuba lekusasa elihle,+
Ithemba lakho alisoze litshabalaliswe.
19 Ndodana yami, lalela uhlakaniphe,
Uqondise inhliziyo yakho endleleni eyiyo.
20 Ungabi phakathi kwabantu abanatha kakhulu iwayini,+
Phakathi kwabazitika ngenyama,+
21 Ngoba izidakwa lezihwaba zizakuba ngabayanga,+
Lokuwozela kuzagqokisa umuntu amadabudabu.
22 Lalela uyihlo owakuzalayo,
Ungameyisi unyoko ngoba eseluphele.+
23 Thenga* iqiniso, ungalithengisi+ loba sekutheni,
Thenga lokuhlakanipha lokulaywa lokuzwisisa,+ ungakuthengisi.
24 Uyise womuntu olungileyo uzajabula sibili,
Lobaba wendodana ehlakaniphileyo uzathokoza ngayo.
25 Uyihlo lonyoko bazajabula,
Unyoko owakuzalayo uzathokoza.
26 Ndodana yami ngipha inhliziyo yakho,
Amehlo akho kawathokoziswe yizindlela zami.+
28 Uyacathamela njengesigebenga,+
Njalo ungezelela inani lamadoda angathembekanga.
29 Ngubani othwele amagabha avuzayo? Ngubani olosizi?
Ngubani oxabana labanye? Ngubani okhalakhalayo?
Ngubani omanxebanxeba kungelasizatho? Ngubani olamehlo abomvu?
31 Ungakhangeli ububomvu bewayini,
Nxa licwebezela enkomitshini, lisehla kamnandi,
32 Ngoba ekucineni liluma njengenyoka,
Njalo likhipha ubuhlungu obuyingozi njengebululu.
33 Amehlo akho azabona izinto ezingaqedakaliyo,
Lenhliziyo yakho ikhulume izinto ezibolileyo.+
34 Uzakuba njengalowo olele phakathi laphakathi kolwandle,
Njengomuntu olele esiqongweni sensika yomkhumbi.
35 Uzakuthi: “Bangitshayile kodwa angizwanga lutho,*
Bangibethile kodwa angikhumbuli.
Ngizavuka nini?+
Sengifuna elinye iwayini.”*
24 Ungabahawukeli abantu abenza okubi
Njalo ungafisi ukuba labo,+
2 Ngoba inhliziyo zabo zicabanga ngodlakela,
Lemilomo yabo ikhuluma ngokubangela uhlupho.
4 Ngolwazi, izindlu zayo zangaphakathi
Zigcwaliswa ngayo yonke imihlobo yamagugu aqakathekileyo futhi amahle.+
5 Umuntu ohlakaniphileyo ulamandla,+
Njalo ulwazi lwenza angezelele amandla akhe.
7 Isiphukuphuku ngeke sibe lokuhlakanipha+ kweqiniso,
Kasilalutho esingalutsho egedini ledolobho.
8 Loba ngubani obumba amacebo amabi
Uzabizwa ngokuthi yingcitshi yamacebo amabi.+
11 Sindisa labo abahanjiswa ekufeni,
Ukhulule abadiyazela besiyabulawa.+
Lowo okukhangelayo uzakwazi sibili,
Njalo uzabuyisela umuntu ngamunye lokho okuhambelana lemisebenzi yakhe.+
13 Ndodana yami, dlana uluju ngoba luyanceda;
Uluju olujuluka ezinhlangeni lumnandi okwamagama.
14 Ngakho-ke, hlala ukwazi ukuthi ukuhlakanipha kuyakunceda.*+
Ungakuthola uzakuba lekusasa elihle,
Ithemba lakho alisoze litshabalaliswe.+
15 Ungacathami eduze kwendlu yomuntu olungileyo ufuna ukwenza okubi,
Ungayidilizi indawo aphumula kuyo.
16 Phela olungileyo angaze awe kasikhombisa, uzaphinda avuke,+
Kodwa abenza okubi bazakuwa babhazalale ngenxa yenhlupho.+
17 Ungathabi nxa isitha sakho singawa,
Njalo inhliziyo yakho kayingathokozi nxa singakhubeka;+
18 Ngoba uJehova uzakubona lokho angathokozi,
19 Ungabacaphukeli abantu abenza okubi,
Ungabahawukeli abantu abaxhwalileyo,
20 Ngoba ikusasa lomuntu owenza okubi limnyama,+
Isibane sabaxhwalileyo sizacitshwa.+
21 Ndodana yami, mesabe uJehova kanye lenkosi.+
Kakho okwaziyo ukuthi luhlupho bani abazalwehlisela* kubo.+
23 Amazwi la lawo ngawabahlakaniphileyo:
Akukuhle ukubandlulula nxa usahlulela.+
24 Loba ngubani otshela umuntu owenza okubi athi, “Ulungile,”+
Uzathukwa ngabantu, asolwe yizizwe.
26 Abantu bazaqabuza izindebe zalowo ophendula impendulo eliqiniso.*+
28 Ungafakazi umelana lomakhelwane wakho kungelasizatho.+
Ungasebenzisi umlomo wakho ukuqila abanye.+
29 Ungabokuthi: “Ngizamenza lokho angenze khona,
Ngizaphindisela ngenxa yalokho akwenzileyo.”+
30 Ngadlula ensimini yevila,+
Ensimini yamagilebisi yomuntu ongelangqondo,
31 Ngabona ukhula lubophile,
Kwakugcwele ukhula oluhlabayo,
Lomduli wakhona wamatshe wawudilikile.+
32 Ngakunanzelela lokhu, ngakufaka enhliziyweni yami,
Ngakubona, ngathola isifundo lesi:
33 Nxa ungalala kancane, uwozele kancane nje,
Ugoqe izandla okwesikhatshana nje ukuze uphumule,
34 Ubuyanga buzakufikela njengesela,
Lokudubeka kufike kuwe njengendoda ehlomileyo.+
25 Lezi ngezinye izaga zikaSolomoni+ ezabhalwa zinceku zikaHezekhiya+ inkosi yakoJuda:
3 Njengoba nje amazulu ephakeme lomhlaba ujulile,
Lezinhliziyo zamakhosi ngeke zizwisiseke.
4 Susa ingcekeza phakathi kwesiliva,
Ungenza njalo sizaphuma sicengekile.+
5 Msuse phambi kwenkosi umuntu owenza okubi,
Ungenza njalo isihlalo sayo sobukhosi sizamiswa siqine ngokulunga.+
6 Ungaziphakamisi phambi kwenkosi,+
Njalo ungahlali phakathi kwabadumileyo,+
7 Ngoba kungcono ithi kuwe, “Buya ngapha,”
Kulokuthi ikuyangise phambi komhlonitshwa.+
8 Ungagijimeli ukuhambisa indaba emthethwandaba,
Ngoba uzakwenzani nxa umakhelwane wakho esekuyangisa?+
9 Khulumisana laye umakhelwane wakho,+
Kodwa ungayivezi imfihlo oyitsheliweyo,*+
10 Ukuze lowo okulaleleyo angakuyangisi
Lokuthi ungacini usufafaza indaba embi engasoze icitsheke.*
12 Ukukhuza komuntu ohlakaniphileyo
Kunjengecici legolide, lomceciso wegolide elihlambulukileyo endlebeni yomuntu olalelayo.+
13 Isithunywa esithembekileyo kulowo osithumileyo
Sinjengokuqanda kongqwaqwane ngelanga lokuvuna,
Ngoba sivuselela inkosi yaso.+
16 Nxa ungathola uluju, dlana olulingeneyo,
Ngoba ungaludla kakhulu ungacina usuluhlanza.+
17 Ungabi ngunsuku zonke endlini kamakhelwane wakho,
Ukuze ungacini usumdaka abesekuzonda.
18 Umuntu ofakaza amanga ngomakhelwane wakhe+
Unjengesando sempi lenkemba lomtshoko obukhali.
19 Ukuthemba umuntu ongathembekanga* ngesikhathi sokuhlupheka
Kufanana lokuhlafuna ngezinyo eliqamukileyo loba ukunyathela ngonyawo oluqhuzukileyo.
20 Lowo ohlabelela umuntu ophakathi kosizi+
Unjengomuntu okhipha isigqoko esikhudumalayo mhla kuqanda,
Lanjengeviniga ethelwe phakathi kwesoda.
21 Nxa isitha* sakho silambile sinike isinkwa sidle;
Nxa somile sinike amanzi okunatha,+
22 Ngoba nxa ungenza njalo uyabe ubuthelela amalahle avuthayo ekhanda laso,*+
Njalo uJehova uzakunika umvuzo.
23 Umoya ovela enyakatho uletha izulu,
Ulimi olunyeyayo lona luvusa ulaka.+
26 Umuntu olungileyo ovuma ukuyengwa ngumuntu owenza okubi
Unjengendawo elamanzi agcwele udaka lanjengomgodi ongcolileyo.
28 Umuntu owehluleka ukuzibamba nxa esezondile+
Unjengedolobho elilemiduli esidiliziwe.
26 Ukunika isiphukuphuku udumo akufanelanga,+
Kunjengongqwaqwane ngesikhathi sehlobo lanjengezulu ngesikhathi sokuvuna.
2 Njengoba nje inyoni ilesizatho sokubaleka, lenkonjane ilesizatho sokuphapha,
Lesiqalekiso kasibuyi kungelasizatho.
4 Ungaphenduli isiphukuphuku ngempendulo ehambelana lobuphukuphuku baso,
Ukuze ungacini usufanana laso.*
5 Phendula isithutha ngempendulo ehambelana lobuphukuphuku baso,
Ukuze singacabangi ukuthi sihlakaniphile.+
6 Umuntu ovumela isithutha siphathe indaba
Unjengomuntu ozilimaza inyawo asale egogekile.*
7 Isaga esisemlonyeni wabantu abayiziphukuphuku
Sinjengokuxega kwenyawo zomuntu oyisigoga.+
8 Ukunika isithutha udumo
Kunjengokubophela ilitshe esavutheni.+
9 Isaga esisemlonyeni wezithutha,
Sinjengogatsha lwameva oluphethwe yisidakwa.
10 Umuntu oqhatsha isithutha kumbe abantu abazidlulelayo nje,
Unjengomuntu otshoka umtshoko loba ngaphi alimaze abantu.
11 Isithutha siyabuphinda ubuphukuphuku baso,
Njengenja ebuyela emahlanzweni ayo.+
12 Sewake wabona umuntu ozitshela ukuthi uhlakaniphile?+
Isithutha silethemba elingcono kulaye.
13 Ivila lithi: “Kulesilwane esilamandla emgwaqweni,
Kulesilwane egcekeni ledolobho!”+
14 Ivila elilokhu litshibilika embhedeni walo
Linjengesivalo esilokhu sivuleka sivaleka.+
15 Ivila liyafaka isandla salo emganwini,
Kodwa liyadonda ukusibuyisela emlonyeni walo.+
16 Ivila licabanga ukuthi lihlakaniphile
Ukwedlula abantu abayisikhombisa abaphendula izinto ezilengqondo.
17 Umuntu othi ezidlulela abesecatshulwa yingxabano* engaqondananga laye
Unjengomuntu obamba inja ngendlebe.+
18 Njengohlanya olujika izikhali ezivuthayo, lemitshoko kanye lokufa,*
19 Unjalo umuntu oqila umakhelwane* wakhe abesesithi, “Bengizidlalela.”+
20 Nxa kungelankuni umlilo uyacitsha,
Njalo nxa kungelamuntu onyundiselayo, ukuxabana kuyaphela.+
21 Njengamalahle aphoselwa kwamanye avuthayo lanjengenkuni eziphoselwa emlilweni,
Unjalo umuntu othanda ukuxabana labanye evusa umsindo.+
22 Amazwi omuntu onyundiselayo anjengezifela emlonyeni,
Ezehla ngomphimbo zisiya esiswini.+
23 Amazwi alothando akhulunywa ngumuntu olenhliziyo embi,
Anjengesiliva esicazimulayo okuhuqwe ngaso ucezu lwesitsha sebumba.+
24 Ozonda abanye uyakufihla lokho ngamazwi akhe,*
Kodwa ngaphakathi uyabe efukamele ubuqili.
25 Lanxa ekhuluma kamnandi* ungamthembi,
Ngoba enhliziyweni yakhe kulezinto eziyisikhombisa ezenyanyekayo.*
26 Lanxa efihla inzondo yakhe ngobuqili,
Okubi akwenzayo kuzavezwa ebantwini.
27 Ogebha igodi uzawela kulo,
Lalowo ogiqa ilitshe lizaphenduka ligiqikele phezu kwakhe.+
28 Ulimi olulamanga luyabazonda olubalimazayo,
Lomlomo oncoma okwamanga uyadiliza.+
2 Yekela omunye umuntu akuncome hatshi umlomo wakho,
Akube ngabanye abakuncomayo hatshi izindebe zakho.+
3 Ilitshe liyasinda, letshebetshebe inzima,
Kodwa ukucatshulwa yisiphukuphuku kusinda ukwedlula kokubili.+
4 Ulaka lulesihluku njalo ukuzonda kunjengesikhukhula,
Kodwa ngubani ongawumela umhawu?+
5 Kungcono ukukhuza umuntu ungambhodi kulokuba lothando kodwa ungalutshengisi.+
7 Osuthiyo uyalwala uluju oluthonta ezinhlangeni,
Kodwa kolambileyo lokubaba gamu kumnandi.
8 Umuntu otshiya umuzi wakhe
Unjengenyoni etshiya* isidleke sayo.
10 Ungamlahli umngane wakho loba umngane kayihlo,
Njalo ungangeni endlini yomfowenu ngosuku lokuhlupheka kwakho,
Ungcono umakhelwane oseduze kulomfowenu okhatshana.+
11 Ndodana yami hlakanipha uthokozise inhliziyo yami,+
Ukuze ngenelise ukuphendula lowo ongichothozayo.+
12 Umuntu ohlakaniphileyo uyayibona ingozi acatshe,+
Kodwa ongelalwazi uqhubeka eqonda kuyo abesethwala nzima.
13 Thatha isigqoko salowo othembisa ukuthi uzabhadalela umuntu angamaziyo isikwelede,
Mthathele abambise ngakho nxa lokho ekwenzele owesifazana wesinye isizwe.+
14 Nxa umuntu ebingelela* umakhelwane wakhe ngelizwi eliphezulu ekuseni kakhulu,
Kuzathiwa uyamthethisa.
15 Umfazi othanda ingxabano* unjengophahla olunethela kokuphela nxa izulu lisina.+
16 Loba ngubani ongenelisa ukumkhuza, angawukhuza lomoya,
Njalo angawabamba xhaka amafutha ngesandla sakhe sokudla.
18 Onakekela isihlahla somkhiwa uzakudla izithelo zaso,+
Lalowo onakekela inkosi yakhe uzanikwa udumo.+
19 Njengoba nje umuntu ebona ubuso bakhe emanzini,
Lenhliziyo yomuntu iyatshengisa ukuthi inhliziyo yomunye injani.
21 Isiliva legolide kuncibilikiswa ngomlilo ukuze kuhlambuluke,+
Lomuntu ulingwa yikunconywa akutholayo.
22 Lanxa ungaze usichole ngembokodo isiphukuphuku,
Njengamabele acholiweyo aselitsheni lokucholela,
Ngeke buphume ubuphukuphuku baso.
23 Kumele usazi kuhle isimo somhlambi wakho.
Zigcine kuhle* izimvu* zakho.+
24 Inotho kayihlali ikhona kokuphela,+
Lomqhele kawuhlali ukhona kuzo zonke izizukulwane.
25 Utshani obuluhlaza buyaphela kuhlume obutsha,
Okumila ezintabeni kuyabuthelelwa.
26 Imvana ezinduna zikunika izigqoko,
Impongo ngezokubhadala intengo yensimu.
27 Kuzakuba lochago lwembuzi olukweneleyo,
Luzakwenela imuli yakho kanye lamantombazana akusebenzelayo.
28 Abenza okubi bayabaleka lanxa kungelamuntu obaxotshanisayo,
Kodwa abalungileyo balesibindi njengesilwane.+
2 Nxa kulesiphambeko* elizweni kuzahlala kutshintshwa ababusi,
Kodwa nxa umbusi encediswa ngumuntu+ oqedisisayo njalo ololwazi, uzabusa isikhathi eside.+
3 Umyanga oqila umuntukazana
Unjengezulu elikhukhula lithanyele wonke amabele.+
4 Abafulathela umthetho bayamncoma umuntu owenza okubi,
Kodwa abawulandelayo bayabazonda abawufulathelayo.+
5 Abantu abenza okubi abakuzwisisi ukwahlulela kuhle,
Kodwa labo abamdingayo uJehova bazwisisa konke.+
6 Umyanga ohamba ngobuqotho ungcono
Kulesinothi esiphila ngendlela zobuqili.+
7 Indodana ezwisisayo iyawugcina umthetho,
Kodwa umngane wezihwaba uyangisa uyise.+
8 Ongezelela inotho yakhe ngokubolekisa imali ezalayo+ langenzuzo yobuqili*
Uyiqoqela lowo otshengisa abayanga umusa.+
10 Oyenga abathembekileyo abangenise endleleni embi, uzawela egodini lakhe,+
Kodwa abamsulwa bazathola ilifa elihle.+
11 Isinothi sizibona sihlakaniphile,+
Kodwa umyanga oqedisisayo uyalivumbulula iqiniso elimayelana laso.+
12 Nxa abalungileyo banganqoba kuba lokuthokoza okukhulu,*
Kodwa nxa abenza okubi bangaqalisa ukubusa, abantu bayacatsha.+
14 Uyathokoza umuntu ohlala enanzelela konke akwenzayo,*
Kodwa owenza inhliziyo yakhe ibe lukhuni uzakwehlelwa luhlupho.+
15 Umbusi omubi obusa abantu abangeke bazivikele
Unjengesilwane esibhongayo lanjengebhere eligijimela ukuyahlasela.+
16 Umbusi ongelakho ukuqedisisa uwasebenzisa kubi amandla akhe,+
Kodwa ozonda inzuzo yobuqili uzakwengezelela impilo yakhe.+
17 Umuntu osindwa licala lokubulala omunye uzahlala ebaleka aze ayengena engcwabeni.*+
Akungabi lomuntu omncedayo.
19 Lowo olima umhlabathi wakhe uzakuba lokudla okunengi,
Kodwa ogijimisana lezinto ezingelancedo uzakuba ngumyanga wokucina.+
20 Umuntu othembekileyo uzathola izibusiso ezinengi,+
Kodwa lowo ojahe ukunotha ngeke ahlale engelacala.+
21 Akukuhle ukubandlulula;+
Kodwa umuntu angakwenza okubi efuna nje ukuthola ucezu lwesinkwa.
22 Umuntu olomona* uyifuna ngabomvu inotho,
Kakwazi ukuthi ubuyanga buzamehlela.
25 Umuntu oyisihwaba ubangela ingxabano,
Kodwa lowo othemba uJehova uzaphumelela.+
27 Loba ngubani opha abayanga kasoze aswele lutho,+
Kodwa ongelandaba labo uzathola iziqalekiso ezinengi.
28 Nxa ababi beqala ukubusa, abantu bayacatsha,
Kodwa nxa bangatshabalala, abalungileyo bayanda.+
29 Umuntu osekhuzwe kanengi elokhu eqinisa intamo,*+
Uzahlifizwa ngokucwayiza kwelihlo angaphindi asile.+
3 Umuntu othanda ukuhlakanipha uthokozisa uyise,+
Kodwa ozwanana lamawule uyayitshaphaza inotho yakhe.+
4 Inkosi yenza kube lokuhlaliseka elizweni nxa isahlulela kuhle,+
Kodwa umuntu othanda ukufunjathiswa uyalidiliza ilizwe.
5 Umuntu oncoma umakhelwane wakhe emyenga,
Uzifakela umambule enyaweni.+
6 Umuntu owenza okubi uthiywa yisiphambeko sakhe,+
Kodwa olungileyo umemeza ngentokozo njalo uyajabula.+
8 Abantu abazikhukhumezayo bayalithungela ngomlilo idolobho,+
Kodwa abahlakaniphileyo bayaluqeda ulaka.+
9 Nxa umuntu ohlakaniphileyo ephikisana lesiphukuphuku,
Kuba lokutshingelana lokweyisana kodwa akulungi lutho.+
10 Abomele ukuchitha igazi bazonda loba ngubani ongelacala,*+
Njalo bafuna ukubulala abantu abathembekileyo.*
12 Nxa umbusi elalela amanga,
Zonke izinceku zakhe zizakwenza okubi.+
13 Umyanga lalowo ocindezela abanye bafanana ngalokhu:
UJehova unika amehlo abo bobabili ukukhanya.*
16 Nxa abenza okubi besanda, lesiphambeko siyanda,
Kodwa abalungileyo bazabona ukuwa kwabo.+
17 Laya indodana yakho, izakuphumuza,
Izakwenza uthokoze kakhulu.+
18 Nxa umbono ungekho,* abantu bazenzela umathanda.+
Kodwa bayathokoza abalandela umthetho.+
19 Isisebenzi kasivumi ukuqondiswa ngamazwi,
Ngoba lanxa sizwisisa asilaleli.+
20 Sewake wambona yini umuntu okhuluma ngewala?+
Isiphukuphuku silethemba elingcono kulaye.+
21 Nxa isisebenzi singatotozwa sisakhula,
Ekucineni sizakuba ngumuntu ongabongiyo.
24 Ozwanana lesela uyazizonda.
Lanxa engabizwa ukuthi azofakaza kakhulumi lutho.+
26 Abantu abanengi bayafuna ukukhuluma lombusi ukuze bathole uncedo,*
Kodwa umuntu ukuthola kuJehova ukwahlulelwa kuhle.+
27 Ongalunganga uyenyanyeka kwabalungileyo,+
Kodwa lowenza okubi laye uyamenyanya umuntu ohamba ngendlela yokuthembeka.+
30 Lo ngumlayezo oqakathekileyo osemazwini ka-Aguri indodana kaJakhe awutshela u-Ithiyeli lo-Ukhali.
2 Ebantwini bonke, yimi engingazi lutho,+
Angizizwisisi izinto okumele umuntu azizwisise.
3 Angikufundanga ukuhlakanipha,
Njalo angilalo ulwazi oluvela koNgcwele Kakhulu.
4 Ngubani oseke wenyukela ezulwini waphinda wehla?+
Ngubani oseke wabuthelela umoya ezandleni zakhe?
Ngubani oseke wagoqela amanzi ngesigqoko sakhe?+
Ngubani owamisa yonke imikhawulo yomhlaba?+
Lingubani ibizo lakhe kanye lelendodana yakhe—ngitshela nxa ukwazi?
5 Wonke amazwi kaNkulunkulu ahlanzekile.+
Ulihawu kulabo abaphephela kuye.+
7 Zimbili izinto engizicela kuwe.
Ungangincitshi zona ngingakafi.
8 Susa amanga lokungasiqiniso kube khatshana lami.+
Ungangenzi ngibe ngumyanga kumbe nginothe kakhulu.
Ngipha ukudla okungeneleyo kuphela,+
9 Ukuze ngingathi sengilento yonke ngikuphike ngithi, “Ungubani uJehova?”+
Ungangivumeli ngibe ngumyanga besengitshontsha, ngenze ibizo likaNkulunkulu wami lichothozwe.
11 Kulesizukulwane esithuka uyise,
Njalo kasimbusisi unina.+
12 Kulesizukulwane esizibona simsulwa+
Kodwa asizange sihlanjululwe ekungcoleni kwaso.
13 Kulesizukulwane esilamehlo azikhukhumeza kakhulu,
Amehlo aso akhanya eziphakamisa kakhulukazi.+
14 Kulesizukulwane esilamazinyo azinkemba,
Imihlathi yaso zingqamu zokubulala,
Sivodloza abantukazana emhlabeni
Kanye labayanga abaphakathi kwabantu.+
15 Imizoko ilamadodakazi amabili amemeza esithi, “Ngipha! Ngipha bo!”
Kulezinto ezintathu ezingasuthiyo,
Zine izinto ezingeke zithi, “Sekwanele!”
16 —Lingcwaba+ kanye lesibeletho sowesifazana oyinyumba,
Lelizwe elingelamanzi,
Lomlilo ongeke uthi, “Sekwanele!”
17 Ilihlo lomuntu ochothoza uyise njalo odelela lokho akutshelwa ngunina+
Lizakopolwa ngamawabayi ahlala esigodini,
Njalo lizadliwa ngabantwana benkozi.+
18 Kulezinto ezintathu ezingiphicayo,*
Njalo zine engingazizwisisiyo:
19 Indlela yokhozi emoyeni,
Indlela yenyoka edwaleni,
Indlela yomkhumbi elwandle,
Lendlela yejaha entombini.
20 Nansi indlela yowesifazana oyisifebe:*
Uyadla esule umlomo wakhe,
Abesesithi, “Akula lutho olubi engilwenzileyo.”+
21 Zintathu izinto ezenza umhlaba unyikinyeke
Zine ongeke umelane lazo:
22 Nxa isigqili singaba yinkosi;+
Nxa isiphukuphuku sidle sasutha nti!
23 Nxa owesifazana ozondwayo* angathola umendo,
Lentombi eyisisebenzi ingathathela owesifazana emsebenzelayo indawo.+
29 Kulezinto ezintathu ezihamba kamnandi,
Zine ezinyathela kamnandi:
30 Yisilwane, inyamazana elamandla ukwedlula ezinye,
Njalo engabalekeli loba ngubani,+
31 Lenja yokuzingela, lempongo,
Kanye lenkosi nxa ilebutho layo.
32 Nxa wenze ubuphukuphuku wazikhukhumeza,+
Kumbe nxa ubusufuna ukukwenza lokho,
Vala umlomo wakho ngesandla sakho.+
33 Njengoba nje ukuphehla uchago kukhipha ulaza,
Lokufithizela ikhala kukhipha umungula,
Ukuzondisa umuntu lakho kubangela ingxabano.+
31 La ngamazwi eNkosi uLemuweli, amazwi aqakathekileyo eyawatshelwa ngunina eyilaya:+
2 Awu ndodana yami, ngithini kuwe,
Ngithini sibili kuwe ndodana eyalala esiswini sami,
Awu ndodana yezifungo zami,+ ngithini?
4 Lemuweli bakithi, ayisikho kwamakhosi,
Akuwafanelanga amakhosi ukunatha iwayini,
Ayisikho kwababusi ukuthi bathi, “Bungaphi utshwala bami?”+
5 Ukuze benganathi besebekhohlwa umthetho obekiweyo,
Bacine bengaselandaba lamalungelo abantukazana.
7 Bayekele bazinathele bakhohlwe ubuyanga babo,
Bakhohlwe lendubo zabo.
8 Bakhulumele abangenelisiyo ukuzikhulumela,
Ulwele amalungelo abo bonke asebezakufa.+
9 Khuluma njalo wahlulele ngokulunga,
Lwela amalungelo abantukazana labayanga.+
א [Aleph]
10 Ngubani ongathola umfazi owenza okuhle?+
Umfazi lo uligugu ukwedlula amakhorali.*
ב [Beth]
11 Indoda yakhe iyamthemba ngenhliziyo yonke,
Njalo ayisweli lutho oluqakathekileyo.
ג [Gimel]
12 Uyenzela okuhle, hatshi okubi,
Kuzo zonke izinsuku zokuphila kwakhe.
ד [Daleth]
13 Uyadinga iwulu lelineni,
Njalo uyakuthanda ukusebenza ngezandla zakhe.+
ה [He]
14 Unjengemikhumbi yomuntu othengisayo,+
Ubuya lokudla kwakhe kuvela khatshana.
ו [Waw]
15 Uvuka kusesemnyama,
Alungisele abendlu yakhe ukudla,
ז [Zayin]
16 Uyayihlolisisa insimu abeseyithenga,
Uhlanyela insimu yamagilebisi ngalokho akusebenzele ngezandla zakhe.*
ח [Heth]
17 Uyalungiselela ukwenza umsebenzi onzima,+
Aqinise izandla zakhe.
ט [Teth]
18 Uba leqiniso lokuthi akuthengisayo kuyamnika inzuzo,
Njalo isibane sakhe asicitshi ebusuku.
י [Yod]
19 Isandla sakhe sibamba ugodo lokuthandela uhali,
כ [Kaph]
20 Welulela isandla sakhe kubantukazana ukuze abasize,
Uvula izandla zakhe ukuze ancede abayanga.+
ל [Lamed]
21 Kakhathazeki ngemuli yakhe ngesikhathi somqando,*
Ngoba bonke abendlu yakhe bagqoke okukhudumalayo.*
מ [Mem]
22 Uyazenzela amalembu okwendlala embhedeni.
Izigqoko zakhe ngezelineni lewulu eyibubende.*
נ [Nun]
23 Indoda yakhe iyaziwa kakhulu emagedini edolobho,+
Lapho efika ihlale khona phakathi kwabadala bendawo leyo.
ס [Samekh]
24 Uyazenzela izigqoko zelineni abesezithengisa,
Njalo uwodisa amabhanti kwabathengisayo.
ע [Ayin]
25 Ulesibindi futhi uyahlonitshwa,
Kakhathazeki ngekusasa.
פ [Pe]
צ [Tsade]
27 Ukhangela yonke imisebenzi yomuzi wakhe,
Njalo kasidli isinkwa sobuvila.+
ק [Qoph]
28 Abantwabakhe bayasukuma bamdumise,
Lendoda yakhe isukume imncome.
ר [Resh]
29 Banengi abafazi abenza okuhle,
Kodwa wena ubadlula bonke.
ש [Shin]
ת [Taw]
31 Mnikeni umvuzo walokho akwenzayo,+
Kwangathi imisebenzi yakhe ingamlethela udumo emagedini edolobho.+
NgesiHebheru, “akwazi.”
NgesiHebheru, “amajaha.”
Kumbe, “avela emuntwini oyingcitshi.”
Kumbe, “Ukuhlonipha.”
Kumbe, “Ungawulahli umthetho kanyoko.”
Kumbe, “zikuhuga.”
NgesiHebheru, “inethi.”
Kumbe, “Phendukani.”
NgesiHebheru, “bazakudla isithelo sendlela yabo.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Kukhanya kutshiwo owesifazana ongalandeli imithetho kaNkulunkulu emayelana lokuziphatha.
Kumbe, “amnandi.”
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Kukhanya kutshiwo owesifazana ongalandeli imithetho kaNkulunkulu emayelana lokuziphatha.
Kumbe, “umngane wobutsha.”
NgesiHebheru, “abangena kuye.”
Kumbe, “abaqhubeka beqotho.”
Kumbe, “ungawukhohlwa umthetho wami.”
Kumbe, “leqiniso.”
NgesiHebheru, “Ungeyami kokwakho.”
Kumbe, “Kuvuselele.”
Kumbe, “Ngakho konke okuhle okutholayo.”
Lapha kutshiwo indawo okuvoxelwa kuzo amagilebisi.
NgesiHebheru, “Ungenyanyi.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
Lapha kutshiwo ukuhlakanipha.
Lapha kungabe kutshiwo izimpawu zobuntu bukaNkulunkulu eziqanjwe emavesini adlulileyo.
Kumbe, “kusemandleni esandla sakho.”
Kumbe, “udlakela.”
NgesiHebheru, “Ungakhethi.”
Kumbe, “Lingawutshiyi umthetho wami.”
Kumbe, “kuyisiqokoqela.”
Kumbe, “Thiya indlebe uzwe.”
Kumbe, “ekujuleni kwenhliziyo.”
Kumbe, “Thiya indlebe.”
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
Kumbe, “njengesihlahlakazana esibaba gamu.”
Kumbe, “ungenzi abantu bangakuhloniphi.”
Kumbe, “amandla akho.”
Kumbe, “imbuzi yeganga enhle.”
Kumbe, “akusuthise.”
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
Kumbe, “Ungawulahli umthetho kanyoko.”
Kumbe, “zizakufundisa.”
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
NgesiHebheru, “isale ilesinkwa esisodwa nje.”
Kumbe, “angokhela.”
Kumbe, “umthetho wami.”
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
Kumbe, “amnandi.”
Kumbe, “Elesigqoko sewule.”
Kumbe, “ngokubotshelwa emapulankeni.” Khangela iNgcazelo Yamabala.
NgesiHebheru, “ezindlini zokufa ezingaphakathi.”
NgesiHebheru, “amadodana abantu.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
Kumbe, “Ngabelethwa ngemihelo.”
NgesiHebheru, “eqinisa.”
Kumbe, “engangikuthanda kakhulu ngabantu.”
Kumbe, “Tshiyana labangelalwazi.”
Kumbe, “oklolodayo.”
Kumbe, “oklolodayo.”
Kumbe, “ukukloloda.”
Kumbe, “Ohlakaniphileyo enhliziyweni.”
NgesiHebheru, “uzakwamukela imilayo.”
Kumbe, “bayalugcina.”
Ezinye inguqulo zithi, “usendleleni eya ekuphileni.”
Kumbe, “amahungahunga.”
Kumbe, “isiphambeko asiswelakali.”
Kumbe, “zondla.”
Kumbe, “losizi; lobunzima.”
Kumbe, “kumqhatshi walo.”
Kumbe, “uzala izithelo zokuhlakanipha.”
Kumbe, “lolaka lukaNkulunkulu.”
Kumbe, “Ongamesabiyo uNkulunkulu.”
Kumbe, “avela emuntwini oyingcitshi.”
Kumbe, “kuba lokusindiswa.”
Kumbe, “kulabeluleki.”
NgesiHebheru, “ozonda.”
Kumbe, “olothando oluqotho.”
Kumbe, “uzenzela okuhle.”
Kumbe, “uzilethela ihlazo.”
Kumbe, “ogodla.”
Kumbe, “ogodla amabele.”
Kumbe, “ihlazo.”
Kumbe, “somuntu olenhliziyo ehlakaniphileyo.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
Kumbe, “kalangqondo.”
NgesiHebheru, “ungelasinkwa.”
Kumbe, “ukwelulekwa.”
Kumbe, “siveza ulaka lwaso ngalelolanga.”
NgesiHebheru, “okulungileyo.”
Kumbe, “kumenza ahlulukelwe.”
Kumbe, “siqondiswa.”
Kumbe, “Onanzelela lokho akukhulumayo.”
NgesiHebheru, “uzazimuka.”
NgesiHebheru, “kuyathokoza.”
Kumbe, “ngokwalabo ababonisanayo.”
Kumbe, “Ithemba lingaphuza ukugcwaliseka.”
Kumbe, “odelela ilizwi.”
Kumbe, “Umthetho womuntu.”
Kumbe, “ukukhuzwa.”
Kumbe, “angathanyelwa aphele du.”
Ezinye inguqulo zithi, “uyilaya masinyane nje.”
Kumbe, “ezigobileyo.”
Lapha kutshiwo lapho okudlela khona izifuyo.
Ezinye inguqulo zithi, “ziqila abanye ngobuphukuphuku.”
Kumbe, “azilandaba lokulungisa ukungazwanani.”
Kumbe, “silavuka ngolaka.”
Kumbe, “osebenzisa kuhle ingqondo.”
Kumbe, “ube lempilakahle.”
Kumbe, “emnene.”
Kumbe, “abuhlungu.”
Kumbe, “Ulimi olusilisayo luyisihlahla.”
Kumbe, “ukukhuzwa.”
Kumbe, “inzuzo yomuntu.”
Kumbe, “ubona ukulaywa kungamncedi ngalutho.”
Kumbe, “i-Abhadoni.”
Kumbe, “omkhuzayo.”
Kumbe, “yephula umoya.”
Kumbe, “enhle.”
Kumbe, “udidekile.”
Kumbe, “abantu bengahlanganisanga amakhanda.”
Kumbe, “kulabeluleki.”
Kumbe, “ihlazo.”
Kumbe, “ukudizwa.”
Kumbe, “uqala anakane engakakhulumi.”
Kumbe, “impendulo eqondileyo.”
NgesiHebheru, “Giqela kuJehova imisebenzi yakho.”
Kumbe, “elivela kuNkulunkulu.”
Kumbe, “uyaluceza.”
NgesiHebheru, “uzathola okuhle.”
Kumbe, “Ohlakaniphileyo enhliziyweni.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
Kumbe, “wenkazimulo.”
NgesiHebheru, “imihlatshelo.”
Kumbe, “Abazali.”
Kumbe, “lwabantwababo.”
Kumbe, “amahle.”
Kumbe, “umhlonitshwa.”
NgesiHebheru, “lokuvulela amanzi.”
NgesiHebheru, “singelanhliziyo yokukuthola?” Kumbe, “singelangqondo?”
NgesiHebheru, “athole okuhle.”
Kumbe, “omuhle.”
Kumbe, “komisa amathambo.”
Kumbe, “ukudizwa.”
Kumbe, “ukuhlawulisa.”
Kumbe, “Uyakweyisa.”
Kumbe, “ukudabuka emoyeni.”
Kumbe, “amhlole.”
NgesiHebheru, “into enhle.”
Kumbe, “umuntu ophanayo.”
NgesiHebheru, “uzathola okuhle.”
Kumbe, “Lomfazi ohluphayo.”
Kumbe, “uzamupha umvuzo.”
Kumbe, “injongo; iseluleko.”
Kumbe, “ukukloloda.”
Ezinye inguqulo zithi, “Lizadinga ngesikhathi sokuvuna lingatholi lutho.”
Kumbe, “Izinhloso ezisenhliziyweni yomuntu zinjengamanzi.”
Kumbe, “Iyakucenga; Iyakwela.”
Kumbe, “Amatshe ezilinganiso ezimbili ezitshiyeneyo lama-efa amabili ehlukeneyo.”
Kumbe, “Lomfana.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
Kumbe, “ayaqiniswa.”
Kumbe, “avela emuntwini oyingcitshi.”
Kumbe, “uyawenyanya amatshe ezilinganiso ezimbili ezehlukeneyo.”
Kumbe, “iyabacenga.”
Khangela iNgcazelo Yamabala ebaleni elithi, “Ukubhula; Indawo yokubhulela.”
Kumbe, “Umoya womuntu unjengesibane.”
Kumbe, “uyakuhlola okuhloswe ngumuntu.”
Ezinye inguqulo zithi, “kwabadinga ukufa.”
Kumbe, “ohluphayo.”
Kumbe, “ukukloloda.”
Kumbe, “ubakwazi okumele akwenze.”
Lapha kutshiwo uNkulunkulu.
Kumbe, “ukuhlala esebunandini.”
Kumbe, “ohluphayo.”
Kumbe, “anganqoba idolobho.”
Kumbe, “ngapha esenza izinto ezilihlazo.”
Kumbe, “othembekileyo uzayiqondisa kuhle indlela yakhe.”
Kumbe, “udumo oluhle.”
Kumbe, “umfana; osakhulayo.”
Kumbe, “Ukumangalelana.”
NgesiHebheru, “abangaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
Kumbe, “yomfana; yosakhulayo.”
Kumbe, “Zikhuze.”
Kumbe, “uthanda ukufukutha.”
Ezinye inguqulo zithi, “Ungathembi okwakho ukuzwisisa.”
NgesiHebheru, “inhliziyo yakhe kayikho kuwe.”
Kumbe, “umncoma.”
NgesiHebheru, “uMhlengi.”
Kumbe, “umfana; osakhulayo.”
NgesiHebheru, “Izinso zami zizathokoza.”
NgesiHebheru, “ilanga lonke.”
Kumbe, “Thola.”
NgesiHebheru, “ongaziwayo.” Khangela iZag 2:16.
Kumbe, “Ababuthanayo ukuze banambithe.”
Kumbe, “kangizwanga buhlungu.”
Kumbe, “Ngiyelidinga futhi.”
Kumbe, “Imuli.”
Kumbe, “avela emuntwini oyingcitshi.”
Kumbe, “lokuphumelela; lokusinda.”
Kumbe, “kulabeluleki.”
Kumbe, “esiphukuphuku.”
Kumbe, “ngezikhathi zokuhlupheka.”
Kumbe, “ohlola lokho okuhloswe ngumuntu.”
Kumbe, “kumnandi emphefumulweni wakho.”
Lapha kutshiwo isitha.
Kumbe, “labalwela utshintsho.”
Lapha kutshiwo uJehova lenkosi.
Ezinye inguqulo zithi, “Ukuphendula ungabhodabhodi kunjengokuqabuza.”
Kumbe, “Ubusuqinisa imuli yakho.”
Kumbe, “yabanye.”
Kumbe, “amahungahunga ayingozi angasoze acitsheke.”
NgesiHebheru, “ngesipho samanga.”
Kumbe, “ulimi olumnene lungalephula.”
Ezinye inguqulo zithi, “oliqili.”
NgesiHebheru, “umuntu okuzondayo.”
Lokhu kutsho ukwenza umuntu athambe kumbe ancibilike lanxa elukhuni.
Kumbe, “ohluphayo.”
Kumbe, “emphefumulweni.” Khangela iNgcazelo Yamabala.
Kumbe, “usunjengaso.”
NgesiHebheru, “onatha udlakela.”
Ezinye inguqulo zithi, “abesengenela ingxabano.”
Kumbe, “lemitshoko ebulalayo.”
Kumbe, “odlala ngengozi kumakhelwane.”
NgesiHebheru, “ngezindebe zakhe.”
Kumbe, “ngendlela elomusa.”
Kumbe, “inhliziyo yakhe yonke iyenyanyeka.”
NgesiHebheru, “lizazalani.”
Ezinye inguqulo zithi, “okwamangamanga; okokubamba ngamandla.”
Kumbe, “ebalekela.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
NgesiHebheru, “ebusisa.”
Kumbe, “ohluphayo.”
NgesiHebheru, “ulola ubuso bomngane wakhe.”
Kumbe, “IShiyoli le-Abhadoni.”
Kumbe, “Nanzelela.”
Kumbe, “Beka inhliziyo yakho ezimvini.”
Kumbe, “kulokuvukela.”
Kumbe, “langokuba ngumatshonisa.”
Kumbe, “lenkazimulo enkulu.”
Kumbe, “ohlala esesaba.”
Kumbe, “egodini.”
Kumbe, “oyisihwaba.”
Kumbe, “oba yisiqholo.”
Kumbe, “bayabubula.”
Kumbe, “omsulwa.”
Ezinye inguqulo zithi, “Kodwa othembekileyo ufuna ukuvikela impilo yakhe.”
Kumbe, “konke esikuzwayo ngaphakathi.”
Lapha kutshiwo ukuthi ubanika ukuphila.
Kumbe, “Ukulaya; Ukujezisa.”
Kumbe, “ongakhuzwayo.”
Kumbe, “isambulo singekho; umbono oyisiphrofetho ungekho.”
Kumbe, “kuba yisithiyo.”
Ezinye inguqulo zithi, “bafuna ukwenzelwa umusa ngumbusi.” NgesiHebheru, “badinga ubuso bombusi.”
Kumbe, “Unganyundeli isisebenzi.”
Kumbe, “ezingimangalisa kakhulu.”
Lapha kutshiwo owesifazana otshadileyo olala lamanye amadoda.
Kumbe, “ongathandwayo.”
Kumbe, “zihlakaniphile kakhulu.”
Kumbe, “buyisizwe esingelamandla.”
Kumbe, “ziyisizwe esingelamandla.”
Kumbe, “isafirira.”
Khangela iNgcazelo Yamabala.
Kumbe, “izabelo zabo.”
Kumbe, “ngenzuzo yakhe.” NgesiHebheru, “ngesithelo sezandla zakhe.”
Lezi yizigodo ezazisetshenziswa ukuthandela loba ukuphotha uhali kumbe ukwenza intambo yokuthunga.
NgesiHebheru, “ngenxa yongqwaqwane.”
Kumbe, “badindelele.”
NgesiNgisi umbala oyibubende yi-purple.
Kumbe, “Izeluleko zothando; Umthetho wothando oluqotho.”
Kumbe, “buyize.”