ISIPHALA SEZINGWALO ESIKU-INTHANETHI seWatchtower
ISIPHALA SEZINGWALO ESIKU-INTHANETHI
seWatchtower
Ndebele (Zimbabwe)
  • IBHAYIBHILI
  • AMABHUKU
  • IMIHLANGANO YEBANDLA
  • ijwyp isihloko 117
  • I-Social Media Isikuphambanisa Yini?

Akulavidiyo yalokho okukhethileyo.

Uxolo, sehlulekile ukudlala ividiyo oyidingayo.

  • I-Social Media Isikuphambanisa Yini?
  • Imibuzo Ebuzwa Ngabasakhulayo
  • Izihlokwana
  • Okuhambelana Lokudingayo
  • Sengiqeda isikhathi esinengi yini ngiku-social media?
  • Sengiphuza ukulala yini ngenxa yokuba ku-social media?
  • Sengitshona ngikhathazekile yini ngenxa yokuhlala ngiku-social media?
  • Ngimvumele Yini Umntanami Ukuthi Asebenzise Ezokuxhumana?—Ingxenye 1
    Okunceda Imuli
  • Ngingenzani Nxa Abazali Bami Bengalisa Ukusebenzisa I-Social Media?
    Imibuzo Ebuzwa Ngabasakhulayo
  • Isiphathamandla Sezempilakahle Sithi Ezokuxhumana Zingabalimaza Abasakhulayo—IBhayibhili Lithini?
    Ezinye Izihloko
  • Umntanakho Usephanjaniswa Ngezokuxhumana Yini?—IBhayibhili Lingabanceda Njani Abazali?
    Ezinye Izihloko
Bona Konke
Imibuzo Ebuzwa Ngabasakhulayo
ijwyp isihloko 117
Intombazana esakhulayo isebenzisa ifoni yayo ngapha kulabodoli abatshiyeneyo abajayele ukusetshenziswa ku-social media.

IMIBUZO EBUZWA NGABASAKHULAYO

I-Social Media Isikuphambanisa Yini?

Abazali bakho bayakuvumela yini ukusebenzisa i-social media? Nxa bekuvumela isihloko lesi sizakunceda kakhulu.

Okusesihlokweni lesi

  • Sengiqeda isikhathi esinengi yini ngiku-social media?

  • Sengiphuza ukulala yini ngenxa yokuba ku-social media?

  • Sengitshona ngikhathazekile yini ngenxa yokuhlala ngiku-social media?

  • Okutshiwo ngabentanga yakho

Sengiqeda isikhathi esinengi yini ngiku-social media?

Ukusebenzisa i-social media kunjengokugada ibhiza eligijima okokuhlanya. Kuyabe kumele uliqondise ngoba ungayekela lizakuthela ezinangeni.

“Nxa ngingena ku-social media ngiyabe ngizitshela ukuthi ngokwesikhathi esincane, kodwa ngiqabuka sekudlule ama-awa amanengi. I-social media iyakuqedela isikhathi futhi kunzima ukuyitshiya.”—UJoanna.

Ubukwazi yini? Kunzima ukuyitshiya i-social media ngoba vele labo abayilungisayo bayenza ngendlela yokuthi ihuge umuntu, kube nzima ukuthi ayitshiye. Abalungisa amawebhusayithi e-social media bayakwazi ukuthi nxa iwebhusayithi yabo ingasetshenziswa ngabantu abanengi bazathola izizumbulu zemali.

Zibuze: ‘Ngicina ngiqede isikhathi esinengi yini ngiku-social media?’ ‘Kambe ukuthi esinye isikhathi leso ngingasisebenzisa ukwenza ezinye izinto eziqakathekileyo?’

Okungakunceda. Hlela ukuthi ufuna ukuqeda isikhathi esinganani uku-social media futhi unamathele kulokho okuhlelileyo.

Imifanekiso etshengisa izinto ezitshiyeneyo ezenziwa ngumfana osakhulayo. 1. Ucambalele embhedeni efake ama-headphone amehlo ethe nhlo efonini. 2. Udlala ibhola labangane bakhe.

Hlela ukuthi ufuna ukuqeda isikhathi esinganani ku-social media

“Ngenza ifoni yami ukuthi ivale amanye ama-application nxa isikhathi ebengisibekile sesitshayile. Ngathi sengikwenzile lokhu okwesikhathi esithile ngasengisenelisa ukusebenzisa kuhle i-social media ngingasaqedi isikhathi esinengi ngikuyo.”—UTina.

Okutshiwo liBhayibhili: ‘Sisebenzise kuhle isikhathi sakho.’—Kwabase-Efesu 5:16.

Sengiphuza ukulala yini ngenxa yokuba ku-social media?

Abezempilakahle abanengi bathi abasakhulayo kumele balale amahora angu-8 ubusuku ngabunye kodwa abanengi babo abawafikisi amahora lawa. Okunye okwenza kube njalo yikuthi baqeda isikhathi esinengi ku-social media.

“Ngijayele ukusebenzisa ifoni sengisiyalala kodwa ngicina sengiyisebenzise okwesikhathi eside. Lo ngumkhuba omubi engilokhe ngilwisana lawo.”—UMaria.

Ubukwazi yini? Ukungatholi isikhathi eseneleyo sokuphumula kungabangela ukuthi ukhathazeke kakhulu futhi uhlulukelwe. UJean Twenge oyisikhwicamfundo esibona ngokusebenza kwengqondo yomuntu uthi okunye okwenza abantu batshone bedanile yikungatholi isikhathi eseneleyo sokulala. Uphinda athi nxa umuntu angahlala isikhathi eside engatholi isikhathi eseneleyo sokulala angacina “ehlaselwa ngumkhuhlane wengqondo.”a

Zibuze: ‘Ngilala isikhathi eseneleyo yini?’ ‘Ngiyabe ngiku-social media yini ngesikhathi okumele ukuthi ngabe sengilala ngaso?’

Okungakunceda. Ungangeni engutsheni lefoni. Nxa kuvuma tshiyana lefoni kusasele amahora amabili ukuthi ulale. Nxa kuyikuthi ujayele ukuvuka nge-alarm, zama ukusebenzisa okunye okungasofoni kumbe i-tablet ukuthi ufake i-alarm yakho.

Imifanekiso etshengisa izinto ezitshiyeneyo ezenziwa yintombazana esakhulayo. 1. Ihlezi embhedeni kodwa ilokhe ilobuthongo. 2. Ihlezi embhedeni izelula futhi ikhanya ithabile.

Tshiyana lefoni kusasele isikhathi ukuthi ulale

“Kwezinye izikhathi ngiyaphuza ukulala ngilokhe ngisefonini kodwa ngisazama ukululungisa uhlupho lolu. Sokumele ngitshengise ukuthi sengikhulile, ngisebenzise kuhle isikhathi sami. Kumele ngiphangise ukulala ngiphumule kuhle ukuze ngisebenze ngamandla ami wonke ngelanga elilandelayo.”—UJeremy.

Okutshiwo liBhayibhili: “Linanzelele ukuthi yiziphi izinto eziqakatheke kakhulu.”—KwabaseFiliphi 1:10.

Sengitshona ngikhathazekile yini ngenxa yokuhlala ngiku-social media?

Kokunye ukuchwayisisa okwenziwayo kwatholakala ukuthi amantombazana amanengi asesekhondari “ahlala edanile futhi ezizwa engelancedo.” Okunye okubangela lokho yikusebenzisa kakhulu i-social media. Udokotela obona ngokusebenza kwengqondo yomuntu okuthiwa nguLeonard Sax wathi: “Nxa ungaqeda isikhathi esinengi ku-social media ucina usuziqathanisa labanye abantu futhi lokhu kungabangela ukuthi uhlale ukhathazekile.”b

“Kujayelekile vele ukuthi abasakhulayo baziqathanise labanye futhi ku-social media kulula ukukwenza lokhu. Phela uyabe uqeda isikhathi esinengi ubuka amapikitsha afakwa ngabanye ubusuqalisa ukuziqathanisa labo. Kwezinye izikhathi uyabe ubona izinto ezitshiyeneyo ezifakwa ngabangane bakho bezikholisela nje ubusucabanga ukuthi uyakhutheka.”—UPhoebe.

Ubukwazi yini? Lanxa i-social media ikunceda ukuthi uhlale uthintana labangane bakho, iqiniso yikuthi akufanani lokuxoxa labo mathupha. Udokotela okuthiwa nguNicholas Kardaras wabhala wathi: “Ukuxoxisana labanye sisebenzisa ezokuxhumana akusenzi sithokoze ngendlela ebesingathokoza ngayo aluba besixoxa labo sikhangelene. Esikudingayo thina abantu yikuxoxa labanye sikhangelene, yikho okusenza sithokoze.”c

Zibuze: ‘Ngisala ngilesizungu yini ngemva kokukhangela izinto ezifakwe ngabangane bami ku-social media?’ ‘Ngicina ngibona angani impilo yami ayichazi yini nxa ngiyiqathanisa leyabangane bami engiyibona emapikitsheni abawafaka ku-social media?’ ‘Kuyangidanisa yini ukubona abantu bengawathandi amapikitsha lamavidiyo engiwafaka ku-social media?’’

Okungakunceda. Zama ukuthi uhlale isikhathi esithile ungangenanga ku-social media, kungaba ngokwamalanga, iviki loba inyanga. Woba lesikhathi esinengi sokubonana labangane bakho mathupha kumbe ukhulume labo ngefoni. Ungenza njalo uzananzelela ukuthi awusakhathazeki kakhulu futhi usuhlala uthokoza.

Imifanekiso etshengisa izinto ezitshiyeneyo ezenziwa yintombazana esakhulayo. 1. Ikhanya idanile ikhangele amapikitsha abanye efonini. 2. Iyazikholisela labangane bayo bezidlela ama-ice cream.

Ungenelisa yini ukuqeda isikhathi sakho esinengi ulabangane bakho libonana mathupha?

“Ngesikhathi ngisebenzisa i-social media, ngananzelela ukuthi ngangizihlupha kakhulu ngalokho abanye abantu abakwenzayo. Kodwa ngathi sengiyitshiyile ngezwa angani ngethulwe umthwalo osindayo njalo ngasengilesikhathi esinengi sokwenza izinto eziqakathekileyo.”—UBriana.

Okutshiwo liBhayibhili: “Umuntu ngamunye kahlole ezakhe izenzo. Nxa angenza njalo uzakuba lesizatho sokuthokoza ngalokho yena akwenzayo, hatshi ngokuziqathanisa lomunye.”—KwabaseGalathiya 6:4.

a Kuthethwe ebhukwini elithi iGen.

b Kuthethwe ebhukwini elithi Why Gender Matters.

c Kuthethwe ebhukwini elithi Glow Kids.

Okutshiwo ngabentanga yakho

UPhoebe.

“I-social media yayingiqedela isikhathi esinengi futhi ayizange ingenze ngithokoze. Yikho ngabona kungcono ukuthi ngitshiye ukuyisebenzisa futhi angiyikhanuki ngitsho. Khathesi ngiyathokoza njalo sengilesikhathi esinengi sokwenza izinto ezitshiyeneyo eziqakathekileyo.”—UPhoebe.

UJacob.

“Ngiyahlalahlala ngiyekele ukusebenzisa i-social media. Ukwenza njalo kuyanginceda ukuthi ngithole isikhathi eseneleyo sokwenza izinto eziqakathekileyo. Phela zikhona izinto eziqakathekileyo engingazenza kulokutshonela i-social media.”—UJacob.

USienna.

“Okwakhathesi ngikhethe ukuthi ngingayisebenzisi i-social media, engxenye ngizaphinda ngiyisebenzise ngelinye ilanga. Kulokuthi ngibe ngilokhu ngilandelela okwenziwa ngabanye ku-social media, ngisebenzisa lesosikhathi ukukhangela ukuthi mina ngenzani empilweni. Nxa usebenzisa i-social media kulula ukuthi ukhohlwe izinto oyabe uhlele ukuzenza, uze ukhohlwe ngitsho labangane bakho beqiniso.”—USienna.

Isifinqo: I-social media isikuphambanisa yini?

  • Ikuqedela isikhathi yini? Hlela ukuthi ufuna ukuqeda isikhathi esinganani uku-social media futhi unamathele kulokho okuhlelileyo.

  • Usuphuza ukulala yini? Tshiyana lefoni kusasele amahora amabili ukuthi ulale.

  • Isibangela ukuthi ukhathazeke yini? Tshiyana le-social media uke uzikwejisele labangane bakho.

    Amabhuku EsiNdebele (2000-2025)
    Phuma
    Ngena
    • Ndebele (Zimbabwe)
    • Thumeza
    • Amasethingi
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Imithetho Yokusebenzisa
    • Ipholisi Yemfihlo
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Ngena
    Thumeza