Mbela masiku evi otali ka hula po?
Ongiini to yamukula omapulo taga landula?
Mbela masiku oonkalo kombanda yevi
(a) otadhi ka hwepopala?
(b) otadhi ka kala ngaashi dhi li?
(c) otadhi ka nayipala?
MBELA oto kambadhala okukala wu na etaloko li li nawa lyonakuyiwa? Oshi na uuwanawa owundji ngele to shi ningi. Omakonakono oge shi ulika kutya aantu mboka ye na etaloko ewanawa ohayi ilongo nawa noye na uukolele wopalutu. Ekonakono limwe lya ningwa uule wethimbo olye shi mona mo nokuli kutya aalumentu mboka ye na etaloko ewanawa ihaya kwatwa naanaa kuuvu womutima ngaashi mboka ye na etaloko ewinayi lyonkalamwenyo. Iizemo yekonakono ndyoka otayi tsu kumwe noohapu dha nyolwa nale mOmbiimbeli pwa pita omathelemimvo ogendji tadhi ti: “Omutima gwa nyanyukwa otagu eta uundjangandjele, ihe omwenyo gwa nyanyagulwa otagu thipula omasipa.”—Omayeletumbulo 17:22.
Ihe omolwuuyelele mboka aanongononi taya popi shi na ko nasha nonakuyiwa yevi, aantu oyendji oye wete oshidhigu okukala ya nyanyukwa noye na etaloko ewanawa. Tala owala omapopyo gamwe omatilithi ngoka haga popiwa moonkundana.
Evi oli li moshiponga
Mo 2002 ehangano limwe muStockholm lya simanekwa apuhe li na ko nasha nonkalo yevi olya londodha kutya ngele aantu itaya ningi omalunduluko kombinga yehumokomeho lyopamahupilo, otashi ke etitha “iiningwanima mbyoka tayi vulu okweeta omalunduluko omawinayi monkalo yombepo nosho wo momidhingoloko dhopaunshitwe dhevi.” Ehangano olya tsikile tali kundaneke kutya oluhepo kombanda yevi alihe, okwaahenuuyuuki kwakehe esiku nehanagulopo lyoonzo dhomomudhingoloko otayi vulu okuningitha aantu ya ye “momaupyakadhi omanene ge na ko nasha nomudhingoloko, onkalathano negameno.”
Mo 2005 Iigwanahangano oya li ya tseyitha ekonakono hali ithanwa Millennium Ecosystem Assessment Synthesis Report. Ekonakono ndyoka lya li lya ningwa apuhe uule woomvula ne kaatseyinawa ye li 1 360 ya za miilongo 95 olya li lya gandja elondodho lya mana mo tali ti: “Iinima mbyoka tayi ningwa kaantu otayi tula omidhingoloko dhopaunshitwe moshiponga shoka tashi hekula evi li kale itaali vulu okugandja iipalutha komapipi tage ya.” Ekonakono otali ti kutya okukeelela uupyakadhi otaku pula “pu ningwe omalunduluko omanene momilandupangelo, miiputudhilo nomomikalondjigilile, oshinima shoka inaashi tameka natango.”
Anna Tibaijuka, omuwiliki gwopombanda mopolohalama yIigwanahangano yokutululula aantu okwa popi shoka shi itaalwa kaakongi yuuyelele oyendji a ti: “Ngele otatu tsikile nokuninga ngaashi tatu ningi ngashingeyi, otwa taalelwa konakuyiwa ya nika oshiponga.”
Etompelo okukala netaloko li li nawa
Oonzapo dhaJehova ndhoka hadhi nyanyangidha oshifo shika odhi itaala kutya masiku iiningwanima mbyoka tayi ke eta omalunduluko omanene kombanda yevi otayi ka ningwa. Ihe odhi na uushili kutya iiningwanima mbika pehala lyokweetela onakuyiwa oshiponga, otayi ke eta oonkalo oombwanawa noonkondo ndhoka inaadhi monika nando onale muuyuni. Omolwashike dhi na etaloko ndyoka li li nawa? Omolwaashoka odhi inekela omauvaneko ngoka ge li mOohapu dhaKalunga, Ombiimbeli. Tala limwe lyomomauvaneko ngoka: “Aadhudhu otaa ka kana po mbala; nando u ya konge ito ya mono. Aaifupipiki otaa ka thigulula evi notaa ka mona uulinawa nombili.”—Episalomi 37:10, 11.
Mbela euvaneko ndyoka oli li owala ondjodhi? Omanga inoo yamukula epulo ndyoka, dhiladhila koohapu ndhika: Oomvula omayuvi Ombiimbeli oya kala ya hunganeka ogendji gomomaupyakadhi omanene ngoka tu wete taga hepeke evi nosho wo aantu. Lesha omanyolo ngoka ge li moshitopolwa tashi landula e to yelekanitha shoka taga ti naashoka wu wete tashi ningwa muuyuni. Ngele to shi ningi, oto ka kala neinekelo lya kola kutya omahunganeko gOmbiimbeli ge na ko nasha nonakuyiwa oge li paushili.