Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mokafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
7-13 DESEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LEVITIKUS 10–11
“Ohole yokuhola Jehova oyi vule ohole yokuhola yaandjetu”
(Levitikus 10:1, 2) Aana yaAaron, Nadab naAbihu, shaa ngoka okwa kutha oshikangwa she e ta tula mo omakala ga geta ta gwedha mo iitsinino e te yi yambele Omuwa. Ihe omulilo nguka kagwa li omuyapuki, oshoka Omuwa ine ya lombwela ye gu yambe. 2 Ohaluka Omuwa okwa tumu omulilo e tagu ya lungunitha po e taya sile koshipala shOmuwa.
it-1-E ep. 1174
Kaagu shi omuyapuki
Omulilo niitsinino kaayi shi iiyapuki. Levitikus 10:1 otayi ti kutya oyanamati yaAaron Nadab naAbihu oya yambele Jehova “omulilo kaagu shi omuyapuki, [tashi ti lelalela, “limbilike”], ngoka inee ya lombwela ye gu yambe.” Onkee, Jehova okwe ya dhipaga nomulilo. (Lev 10:2; Num 3:4; 26:61) Konima yaashono, Jehova okwa lombwele Aaron a ti: “Inamu nwa omaviinu nomalovu omadhigu, ongoye mwene naamwoye, nge tamu yi metsalihangano. Ngele tamu shi ningi, otamu si. Ompango ndjika oyi na okudhigininwa koluvalo lweni aluhe sigo aluhe. Omu na okuyoolola pokati kaambyoka iiyapuki naambyoka inaayi yapuka, pokati kaambyoka ya yogoka naambyoka inaayi yogoka. Omu na okunongeka Aaisraeli oompango adhihe ndhoka nde mu pethitha Moses.” (Lev 10:8-11) Shika otashi ulike kutya Nadab naAbihu oya li ya kolwa, shoka she ya ningitha ya yambe omulilo inaaye gu lombwelwa. Omulilo ngoka otashi vulika kaagwa li omuyapuki omolwethimbo, nehala nomomukalo moka gwa yambwa nenge tashi vulika inaaya longitha iitsinino mbyoka ya popiwa muEksodus 30:34, 35. Nonando oya li ya kolwa, shoka hasho sha li eipopilo lyeyono lyawo.
(Levitikus 10:4, 5) Moses okwi ithana Mishael naElzafan, aana yaUssiel, hegona yaAaron, e ta ti kuyo: “Ileni mu kuthe po omidhimba dhaamwenigona metsalihangano, mu dhi fale kondje yontanda.” 5 Oye ya e taye dhi kutha po dhi li moonguwo dhadho noku dhi fala kondje yontanda, ngaashi Moses a ti.
(Levitikus 10:6, 7) Nena Moses okwa lombwele Aaron noyana Eleasar naItamar a ti: “Inamu shindalaleka omafufu geni nenge mu tuule oonguwo dheni, mu holole okulila kweni. Ngele tamu shi ningi, otamu si, Omuwa nota geele egongalo alihe. Ihe Aaisraeli ayehe ooyakweni oya zimininwa okulila oosa dhe etwa komulilo gwa tumwa kOmuwa. 7 Inamu za mo mosheelo shetsalihangano, opo mwaa se, oshoka omwa yapulwa nomagadhi gOmuwa gokugwaya.” Oyo noya ningi, ngaashi ya lombwelwa kuMoses.
Mbela owa ya ngaa mevululuko lyaKalunga?
16 Aaron omumwayina gwaMoses okwa li muupyakadhi omolwoshinima shoka sha ningwa koyanamati yaali. Oyanamati Nadab naAbihu oya li ya ningi omafikiloyambo momukalo ngoka Jehova inaa hokwa. Jehova okwa li a tumu omulilo okuza megulu e tagu ya dhipaga. Dhiladhila owala nkene Aaron a li u uvite. Aaron ka li we ta vulu okupopya noyana molwaashoka oya sa. Ihe opwa li oshinima shilwe shoka sha li sha dhigupaleke onkalo ye nosho wo yuukwanegumbo we. Moses okwa li e mu lombwele noyanamati yalwe kutya Jehova ina hala ya kale ya nika oluhodhi omolwoshinima shoka. Moses okwa ti: “Inamu shindalaleka omafufu geni nenge mu tuule oonguwo dheni, mu holole okulila kweni. Ngele tamu shi ningi, otamu si, OMUWA nota geele egongalo alihe.” (Lev. 10:1-6) Oshiilongomwa mpoka otu shi iwetele. Otu na okukala tu hole Jehova shi vulithe iilyo yomaukwanegumbo getu mbyoka kaayi shi iidhiginini kuye.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Levitikus 10:8-11) Omuwa okwa lombwele Aaron e ta ti: 9 “Inamu nwa omaviinu nomalovu omadhigu, ongoye mwene naamwoye, nge tamu yi metsalihangano. Ngele tamu shi ningi, otamu si. Ompango ndjika oyi na okudhigininwa koluvalo lweni aluhe sigo aluhe. 10 Omu na okuyoolola pokati kaambyoka iiyapuki naambyoka inaayi yapuka, pokati kaambyoka ya yogoka naambyoka inaayi yogoka. 11 Omu na okunongeka Aaisraeli oompango adhihe ndhoka nde mu pethitha Moses.”
Natu kaleni aayapuki mwaayihe mbyoka tatu ningi
18 Opo tu kale aayapuki otu na okukonakona nawa Omanyolo, nokuninga shoka Kalunga te tu pula tu ninge. Ombiimbeli otayi tu lombwele ehokololo lyoyanamati yaAaron, Nadab naAbihu. Oya li ya dhipagwa sho ya yamba omulilo ngoka ‘kaagwa li omuyapuki,’ tashi vulika ye shi ningi nokuli ya nwa mo. (Lev. 10:1, 2) Kalunga okwa li a lombwele Aaron oshinima shontumba konima sho oyana ya dhipagwa. (Lesha Levitikus 10:8-11.) Mbela shino osha hala okutya, katu na okunwa omalovu gasha uuna tatu yi kokugongala kwopaKriste? Otu na okudhimbulukwa kutya tse katu li we kohi yOmpango yaMoses. (Rom. 10:4) Miilongo yimwe, aantu mboka ye li moshili ohaya longitha omalovu osheeleke uuna taya li manga inaaya ya kokugongala. Shimwe ishewe, pOpaasa opwa li hapu longithwa iitenga ine yomaviinu. Sho Jesus a toto po Edhimbuluko lyeso lye, okwa li a pe aalongwa ye ya nwe omaviinu ngoka taga thaneke ombinzi ye. (Mat. 26:27) Ihe Ombiimbeli itayi popile okufinyuna nosho wo uunkolwe. (1 Kor. 6:10; 1 Tim. 3:8) Aakriste oyendji ihaya nu omalovu uuna taya longo oshilonga kehe oshiyapuki, molwaashoka eiyuvo lyawo itali ya pitike ye shi ninge. Ihe oonkalo odha yoolokathana shi ikolelela kiilongo niilongo. Shoka sha simana kAakriste osho “okuyoolola pokati kaambyoka iiyapuki naambyoka inaayi yapuka.” Shika otashi ti kutya oye na okukala aayapuki mwaayihe mbyoka taya ningi, opo ya nyanyudhe Kalunga.
(Levitikus 11:8) Iinamwenyo mbika inamu yi lya ne inamu guma omituntu dhayo; oyi na oshipwe.”
it-1-E ep. 111, okat. 5
Iinamwenyo
Iinamwenyo mbika oya li yi indikwa yi liwe kwaamboka ya li kohi yOmpango yaMoses, oshoka oohapu dhi li muLevitikus 11:8 otadhi ti: “Oyi na oshipwe,” nenge ya nyata kAaisraeli. Sho Ompango ndjoka ya hulithwa po omolwekuliloyambo lyaJesus Kristus, aantu ayehe oya li taya vulu ishewe okulya onyama yiinamwenyo mbyoka, shi ikolelela kelombwelo ndyoka Jehova a li a lombwele Noa konima yEyelu. — Kol 2:13-17; Gen 9:3, 4.
Elesho lyOmbiimbeli
(Levitikus 10:1-15) Aana yaAaron, Nadab naAbihu, shaa ngoka okwa kutha oshikangwa she e ta tula mo omakala ga geta ta gwedha mo iitsinino e te yi yambele Omuwa. Ihe omulilo nguka kagwa li omuyapuki, oshoka Omuwa ine ya lombwela ye gu yambe. 2 Ohaluka Omuwa okwa tumu omulilo e tagu ya lungunitha po e taya sile koshipala shOmuwa. 3 Moses okwa lombwele Aaron a ti: “Shika osha ningwa pahapu dhOmuwa, sho a tile: ‘Ayehe mboka taa longele ndje, oye na okusimaneka uuyapuki wandje; otandi talithile aantu yandje eadhimo lyandje.’” Ihe Aaron okwa kala a tya tuu thilu. 4 Moses okwi ithana Mishael naElzafan, aana yaUssiel, hegona yaAaron, e ta ti kuyo: “Ileni mu kuthe po omidhimba dhaamwenigona metsalihangano, mu dhi fale kondje yontanda.” 5 Oye ya e taye dhi kutha po dhi li moonguwo dhadho noku dhi fala kondje yontanda, ngaashi Moses a ti. 6 Nena Moses okwa lombwele Aaron noyana Eleasar naItamar a ti: “Inamu shindalaleka omafufu geni nenge mu tuule oonguwo dheni, mu holole okulila kweni. Ngele tamu shi ningi, otamu si, Omuwa nota geele egongalo alihe. Ihe Aaisraeli ayehe ooyakweni oya zimininwa okulila oosa dhe etwa komulilo gwa tumwa kOmuwa. 7 Inamu za mo mosheelo shetsalihangano, opo mwaa se, oshoka omwa yapulwa nomagadhi gOmuwa gokugwaya.” Oyo noya ningi, ngaashi ya lombwelwa kuMoses. 8 Omuwa okwa lombwele Aaron e ta ti: 9 “Inamu nwa omaviinu nomalovu omadhigu, ongoye mwene naamwoye, nge tamu yi metsalihangano. Ngele tamu shi ningi, otamu si. Ompango ndjika oyi na okudhigininwa koluvalo lweni aluhe sigo aluhe. 10 Omu na okuyoolola pokati kaambyoka iiyapuki naambyoka inaayi yapuka, pokati kaambyoka ya yogoka naambyoka inaayi yogoka. 11 Omu na okunongeka Aaisraeli oompango adhihe ndhoka nde mu pethitha Moses.” 12 Moses okwa lombwele Aaron noyana ya hupu ko, Eleasar naItamar, ta ti: “Kutheni ondjambo yiikulya ndjoka ya hupu koondjambo dha yambelwa Omuwa, yaa na efulika, ne mu yi lile ontega noshiyambelo, oshoka ondjapukilela. 13 Yi lileni mehala eyapuki; oyo oshitopolwa sheni naamwoye shomiikulya ya yambelwa Omuwa. Shika osho shoka Omuwa a lombwele ndje. 14 Ihe ngoye naamwoye aamati naakadhona otamu vulu okulya ondete yedhugadhugo noshilama sha gandjwa. Yi lileni mehala lya yogoka pamisindilo. Oyo oshitopolelwa sheni naamwoye sha zi mekwatathanondjambo lyAaisraeli. 15 Oshilama sha gandjwa nondete yedhugadhugo nayi etwe pethimbo ndyoka oofu tadhi yambwa, opo yi dhugadhugwe koshipala shOmuwa. Oshitopolwa shika oshoye naamwoye aluhe sigo aluhe, ngaashi Omuwa a ti.”
14-20 DESEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LEVITIKUS 12–13
“Shoka tatu ilongo moompango kombinga yoshilundu”
(Levitikus 13:4, 5) Ihe okatotono okatokele ngele inaka taka okandambo moshipa, nomafufu inaga shituka omatokele, omuyambi ne mu ikalekele omasiku gaheyali e li awike. 5 Omuyambi ne mu konakone ishewe mesiku etiheyali, nongele ota tala okatotono oka fa ngaashi ka li nale, inaka taandela, ne mu ikalekele ishewe omasiku gaheyali.
Oyonkuluyonale nenge oyi li pethimbo?
• Okwiikalekela mboka taye ehama.
Ompango yaMoses oya popya kutya mboka ye na uuvu woshilundu naya kalekwe kokule naantu yalwe. Ihe oondohotola odha ka tula owala miilonga ekotampango ndyoka, sho omikithi ndhoka hadhi taandele dhi indjipala pokati komumvo 401-1500. Ano ekotampango ndyoka otali longo natango. — Levitikus ontopolwa 13 no 14.
(Levitikus 13:45, 46) Omuntu ngoka e na uuvu woshilundu, na zale oonguwo dha tuuka, omafufu ge inaga kamulwa, na siikile oshama she ti igidha ta ti: “Onakunika oshidhila, nakunika oshidhila!” 46 Ota kala e na oshidhila, manga e na uuvu woshilundu, ye na kale kondje yontanda.
Owe shi tseya ngaa?
Aajuda yonale oya li haya tila omukithi gwoshilundu ngoka gwa li apuhe pethimbo lyOmbiimbeli. Omukithi ngoka omutilithi ogwa li hagu vulu okukwata oonelive dhomuntu adhihe nohagu yonagula oshipa thiluthilu. Kapwa li omuti gwokupanga oshilundu. Onkee ano, mboka ya li ya kwatwa kuuvu mboka oya kala yi ikalekelwa noya li haya londodha yalwe kombinga yuuvu wawo. — Levitikus 13:45, 46.
(Levitikus 13:52) Omuyambi na fike po oshinima sha kwaulwa, oshoka oshushi ombwinayi; oyi na okufikwa po.
(Levitikus 13:57) Oshushi nge tayi holoka ishewe tayi taandele, oshinima shoshushi nashi fikwe po.
it-2-E ep. 238, okat. 3
Oshilundu
Shi li koonguwo nomoongulu. Oshilundu ohashi vulu okukwata oonguwo dhomafufu goonzi nenge dholiina, nenge onguwo ya ningwa moshipa. Osha li hashi vulu okuza ko kiinima ngele ya yogwa, noya li hayi itulilwa. Ngele eha lyokonguwo ndyoka lya kwaulwa olya kala lya nika uuzizi nenge uutiligane, nena oshinima shoka oshi na oshilundu, onkee osha li hashi fikwa po. (Lev 13:47-59) Ngele ekuma lyongulu oli na oondambo dha ziza kashona nenge dha nika uutiligane, omuyambi okwa li ha ti nayi edhilwe. Aantu oya li ye na okukutha mo mekuma oondhopi ndhoka dha kwaulwa, ongulu eta yi kokolwa meni, noondhopi nenono ndyoka lya kokolwa mo oya li hayi falwa kehala lyoshidhila pondje yoshilando. Ngele oshilundu osha galuka, egumbo olya li lya talika ko lya nyata nolya li hali kumunwa po, oondhopi, omitenge nomunoko gwayo, ayihe oya li hayi tutilwa kehala lyoshidhila. Uuna egumbo lya monika kutya ka li na we oshilundu, omuyambi okwa li he li yogola. (Lev 14:33-57) Aantu yamwe oya ti kutya oshilundu shoka sha li hashi kwata oonguwo noongulu, oshushi, ihe kapu na uuyelele wa washili kombinga yaashoka.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Levitikus 12:2) a gandje kAaisraeli omautho ngaka. Omukulukadhi ngele ta ningi omusimba e ta vala omumati, ota kala omasiku gaheyali e na oshipwe, ngaashi ha kala noshipwe pomasiku geimono lye.
(Levitikus 12:5) Ihe ngele okwa vala omukadhona, ota kala omasiku omulongo nagane e na oshipwe, ngaashi ha kala pomasiku geimono lye. Nena otashi pula omasiku omilongo hamano nagahamano, manga inaa adha meiyopaleko lye lyolwali.
Omanenedhiladhilo okuza membo lyaLevitikus
12:2, 5 — Omolwashike okuvala okanona kwa li haku ningitha omukulukadhi a kale a “nyata,” NW? Iilyo yoluvalo oya li ya shitwa yi taandelithe omwenyo gwopantu gwa gwanenena. Ihe omolwiilanduliko yuuthigululwalunde, aavalwa oya thigulula omwenyo inaagu gwanenena nohagu yono. Ethimbo efupi ndyoka omukiintu a li ha kala a “nyata” omolwokuvala okanona nosho wo iinima iikwawo ngaashi okuya komathimbo kwomukiintu nosho wo okuhiha omasita goluvalo kwomulumentu, oya li hayi dhimbulukitha Aaisraeli shi na ko nasha nuuthigululwalunde. (Levitikus 15:16-24; Episalomi 51:5; Aaroma 5:12) Omauthompango ge na ko nasha nokwiiyopaleka, oga li taga kwathele Aaisraeli ya uve ko kutya oya li ya pumbwa ekuliloyambo li siikile uulunde waantu noku ya etela egwaneneno. Kungeyi Ompango oya li ‘omuputudhi gwawo, sigo Kristus e ya.’ — Aagalati 3:24.
(Levitikus 12:3) Mesiku etihetatu omumati na fukalekwe.
Oyonkuluyonale nenge oyi li pethimbo?
• Ethimbo lyokukenkwa.
Ompango yaKalunga oya tile kutya okanona okamati oke na okukenkwa sho ke na omasiku gahetatu. (Levitikus 12:3) Ombinzi yuuhanona ohayi vulu owala okuhekela nawa konima yoshiwike. Pethimbo lyOmbiimbeli, manga epango lyopaunamiti inaali huma komeho, okutegelela pu pite oshiwike manga okanona inaaka kenkwa osha li egameno lela.
Elesho lyOmbiimbeli
(Levitikus 13:9-28) Ngele oku na omuntu e na uuvu woshilundu, ne etwe komuyambi, 10 ngoka ne mu konakone. Ngele oku na okandhulumutu okatokele moshipa she ka shitukitha omafufu ga ninga omatokele nomwa mena ontumba, 11 mbuka owo uuvu uukulu woshilundu. Omuyambi ne mu uthe e na oshidhila; ita pumbwa okwiikalekelwa, oshoka oye e na oshidhila pwaa na omalimbililo. 12 Oshilundu ngele osha taandela nolutu aluhe sha siikila olutu okuza komutse sigo okoshithi shompadhi, 13 omuyambi ne mu konakone natango. Ngele okwa mono kutya osha siikila naanaa olutu aluhe, na uthe omuntu ngoka omuyelele. Oshoka oshipa she osha toka apehe, oye omuyelele. 14 Ihe shampa tuu a mena ontumba, oye e na oshidhila. 15 Omuyambi ne mu konakone ishewe, nongele ota mono ontumba ya mena, ne mu uthe e na oshidhila. Ontumba ya mena otayi holola uuvu woshilundu. 16 Ihe ontumba ngele tayi pwine po e tayi shituka ontokele, omuntu na ye komuyambi, 17 ngoka ne mu konakone ishewe. Ontumba ngele oya toka, oye omuyelele, nomuyambi ne mu uthe omuyelele. 18 Ngele oku na omuntu ta tumbuka oshitumbuka e tashi polo, 19 nopehala ndyoka tapu tutuluka okandhulumutu okatokele nenge okatotono ka nika uutokele, omuntu ngoka na ye komuyambi. 20 Omuyambi ne mu konakone, nehala ndyoka ngele olya fa lya kuluka lya taka okandambo, nomafufu gamo oga shituka omatokele, ne mu uthe e na oshidhila. Owo uuvu woshilundu sha tameke moshitumbuka. 21 Ihe omuyambi ngele ota konakona ehala ndyoka e ta mono kutya omafufu ngoka ga mena mo, kage shi omatokele lyo inali taka okandambo, ihe olya tsima, omuyambi na ikalekele omuntu ngoka omasiku gaheyali. 22 Ngele okatotono otaka taandele, omuyambi ne mu uthe e na oshidhila; oku na uuvu woshilundu. 23 Ihe ngele okatotono otaka kala inaaka lunduluka, osho oshiyadhi showala shoshitumbuka; omuyambi na uthe omuntu ngoka omuyelele. 24 Omuntu ngele nani okwa pi, nomontumba ya mena moshilalo otamu holoka okatotono ka nika uutokeletiligane nenge uutokele, 25 omuyambi ne mu konakone. Omafufu gomoshilalo ngele oga shituka omatokele nasho osha taka okandambo, owo uuvu woshilundu we endele moshilalo shomulilo. Omuyambi ne mu uthe e na oshidhila. 26 Ihe omafufu ngele inaga shituka omatokele noshilalo inashi taka okandambo, ndele oshi li po sha tsima, omuyambi ne mu iyoololele omasiku gaheyali. 27 Omuyambi ne mu konakone ishewe mesiku etiheyali. Ngele okatotono oka taandele, owo uuvu woshilundu, nomuyambi ne mu uthe e na oshidhila. 28 Ihe ngele okatotono oka kala inaaka taandela ko ka tsima, nena mboka kau shi uuvu woshilundu. Omuyambi ne mu uthe omuyelele, oshoka osho oshiyadhi showala.
21-27 DESEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LEVITIKUS 14–15
“Aalongelikalunga yashili oye na okukala ya yogoka”
(Levitikus 15:13-15) Ehiho lyomayoyo nge lya kodha, na tegelele omasiku gaheyali. Nena na yoge oonguwo dhe nota yogo olutu lwe momeya omayelele, nota kala a yogoka. 14 Mesiku etihetatu na kuthe oonguti mbali nenge uungutyona uyali e ta holoka koshipala shOmuwa posheelo shetsalihangano, e dhi fale komuyambi. 15 Omuyambi na yambe po yimwe yi ninge eyonondjambo, nonkwawo yi ninge efikilondjambo. Pahedhi ndjika omuyambi ota tsakanitha omusindilo gweiyopalekolyomuntu ngoka.
it-1-E ep. 263
Okwiiyoga
Aaisraeli oya li ya tulilwa po ompango ya kale haya iyogo omolwomatompelo gi ili nogi ili. Kehe ngoka a aluka koshilundu, kehe ngoka a guma oshinima sha kwatwa kwaangoka “ta zi omayoyo muulumentu,” omulumentu ngoka ta hiha omasita goluvalo, omukiintu konima yomathimbo nenge ta ziya ombinzi yaashi yokomwedhi, nenge kehe ngoka tayi momilalo, okwa li ha kala “a nika oshidhila” nenge a nyata, onkee okwa li e na okwiiyoga. (Lev 14:8, 9; 15:4-27) Omuntu ngele okwa li motenda nomudhimba nenge e gu kwata, okwa li a “nyata,” onkee okwa li e na okuyogwa nomeya. Ngele opu na omuntu a li a tindi okulandula ompango ndjoka, okwa li a “nyateke etsalihangano lyOmuwa, noku na okudhimwa mo maantu yaKalunga.” (Num 19:20) Onkee, otashi opalele sho okwiiyoga kwa longithwa pathaneko, ku ulike komuntu okukala a yogoka koshipala shaJehova. (Eps 26:6; 73:13; Jes 1:16; Hes 16:9) Okwiiyoga noohapu dhaJehova dhoshili, ndhoka tadhi thanekwa komeya, odhi na oonkondo dhokuyelitha. — Ef 5:26.
(Levitikus 15:28-30) Oluziyo lwe ngele olwa kodha, na tegelele omasiku gaheyali, nena ota kala a yogoka. 29 Mesiku etihetatu na kuthe oonguti mbali nenge uungutyona uyali e te dhi fala komuyambi posheelo shetsalihangano. 30 Omuyambi na yambe po yimwe yi ninge eyonondjambo, nonkwawo yi ninge efikilondjambo. Pahedhi ndjika omuyambi ota tsakanitha omusindilo gweiyopaleko lyomuntu ngoka.
it-2-E ep. 372, okat. 2
Omathimbo
Omukiintu okwa li ha tali ka ko a nyata ngele ota ziya ombinzi yaashi yokomwedhi nenge “tayi ziya ya pitilila ethimbo lye lyokomwedhi” nopethimbo mpoka, kehe mpoka ta lala naashihe shoka ta kuutumba nosho wo omuntu ngoka ta gumu iinima mbyoka, okwa li ha kala a nyata. Ngele oluziyo ndwoka lwa kodha, okwa li e na okuyalula omasiku gaheyali kutya okwa nyata, nokonima yomasiku ngoka okwa li a yogoka. Mesiku etihetatu okwa li ha kutha oonguti mbali nenge uungutyona uyali e te dhi fala komuyambi, ngoka a li he ke mu ningila ekwatakanithondjambo. Omuyambi okwa li ha yambele yimwe Jehova yi li eyonondjambo, nonkwawo okwa li he yi yamba po yi li efikilondjambo. — Lev 15:19-30; tala CLEAN, CLEANNESS.
(Levitikus 15:31) Omuwa okwa lombwele Moses a londodhe Aaisraeli omolwokunika oshidhila kwawo, opo yaa nyateke etsalihangano, ndyoka li li mokati koontanda dhawo. Ngele taye shi ningi, otaa dhipagwa po.
it-1-E ep. 1133
Ehala eyapuki
2. Etsalihangano nokonima olya ka kala otempeli. Ehale lyetsalihangano nolyotempeli agehe oga li omahala omayapuki. (Eks 38:24; 2Ondjal 29:5; Iil 21:28) Mehale omwa li hamu kala oshiyambelo shomafikuloyambo noshiyaha shoshikushu. Iinima mbika oya li iiyapuki. Oomboka owala ya li ya yogoka pamusindilo ya li haya yi mehale lyetsalihangano ethimbo kehe, sha faathana mehale lyotempeli kamwa li hamu yiwa komuntu a nyata. Pashiholelwa, omukiintu ngoka a li a nyata ka li e na okuguma sha oshiyapuki nenge a ye mehala ndyoka eyapuki. (Lev 12:2-4) Ngele Aaisraeli oya li ya tsikile nokukala ya nyata, osha li sha tali ka ko kutya otaya nyateke etsalihangano. (Lev 15:31) Mboka ya li taya gandja omayambo sho ya aluka oshilundu, oya li owala haya tula omayambo gawo posheelo shehale lyetsalihangano. (Lev 14:11) Omuntu ngoka a nyata ka li e na okulya onyama yekwatathanondjambo ketsalihangano nenge kotempeli, opo kaa dhipagwe. — Lev 7:20, 21.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Levitikus 14:14) Omuyambi na kuthe mombinzi yonzigona e te yi gogo koshipapatsi shokolulyo, komulumenwe gwoshikaha shokolulyo nokomunwe omunene gwokompadhi yokolulyo yanakwoopalekwa.
(Levitikus 14:17) Na kuthe momagadhi ngoka ge li peke lye e te ga tula pomahala ngoka a gogele ombinzi koshipapatsi shokolulyo, komulumenwe gwoshikaha shokolulyo nokomunwe omunene gwokompadhi yokolulyo yanakwoopalekwa.
(Levitikus 14:25) Na dhipage onzigona e ta kutha mo ombinzi e te yi gogo koshipapatsi shokolulyo, komulumenwe gwoshikaha shokolulyo nokomunwe omunene gwokompadhi yokolulyo yanakwoopalekwa.
(Levitikus 14:28) Omagadhi gamwe ne ga tule pomahala ngoka a gogele ombinzi koshipapatsi shokolulyo, komulumenwe gwoshikaha shokolulyo nokomunwe omunene gwokompadhi yokolulyo yanakwoopalekwa.
it-1-E ep. 665, okat. 5
Okutsi
Pokulangekwa po kwaayambi muIsraeli, Moses okwa li a lombwelwa a kuthe ombinzi yonzi yelangeko, e te yi tula koshipapatsi shaAaron shokolulyo. Okwa li wo e na oku yi tula kiipapatsi yokolulyo yoyanamati yaAaron, kiikaha yokomalulyo nokoompadhi dhawo dhokomalulyo. Shono osha li tashi ulike kutya momukalo ngoka ya li ya pulakene, iilonga mbyoka ya li ya longo nomomukalo ngoka ya li yi ihumbata, osha li tashi ka gumwa kwaashono sha li tashi ningwa po. (Lev 8:22-24) Ompango oya li tayi ti wo kutya omuyambi okwa li e na okutula koshipapatsi shokolulyo shomunashilundu ngoka a yogolwa, ombinzi yonzi ndjoka ya yambwa yi li eyonondjambo nosho wo omagadhi ngoka ga yambwa. (Lev 14:14, 17, 25, 28) Oshinima sha faathana osha li wo hashi ningilwa omulumentu ngoka a hala okutsikila okukala e li omupika gwamwene gwe sigo aluhe. Omupika ngoka okwa li he etwa pomweelo nenge piikulo yomweelo, mwene gwe e te mu ulula kokutsi noniho. Endhindhiliko ndyoka lyaaluhe, lya li hali tulwa koshilyo shokuuva, olya li tali ulike kutya omupika okwa hala okutsikila okuvulika kumwene gwe. — Eks 21:5, 6.
(Levitikus 14:43-45) Oshushi nge tayi monika ishewe mongulu, konima yoondhopi sho dha pingakanithwa nekuma lya kokolwa nolya kolongwa, 44 omuyambi na ye ko a ka tale. Ngele oshushi oya taandela, ongulu oyoshidhila. 45 Nayi kumunwe po, oondhopi, omitenge nomunoko gwayo, ayihe nayi tutilwe kehala lyoshidhila.
g-E 1/06 ep. 14, oshimpungu
Uuwanawa nuuwinayi woshushi!
PETHIMBO LYOMBIIMBELI OKWA LI NGAA KU NA OSHUSHI?
Ombiimbeli oya popya kombinga ‘yoshilundu, NW shi li mongulu yontumba.’ (Levitikus 14:34-48) Aantu yamwe oya ti kutya oshinima shoka oshihokithi, shoka wo hashi ithanwa “oshilundu sha taandela,” osha li oshushi, ihe kapu na uushili kombinga yoshinima shoka. Kutya nduno osha li shike, Kalunga okwa li a tula po ompango kutya ooyene yoongulu ndhoka dha kwatwa koshinima shoka, naya kuthe mo mekuma oondhopi ndhoka dha kwaulwa, ekuma lyomeni e taye li kokola, neloya ndyoka lya kokolwa ko nali tutilwe “kehala lyoshidhila” pondje yoshilando. Ngele oshilundu shoka osha galuka, ongulu oya li hayi kumunwa po, oondhopi, omitenge nomunoko gwayo, ayihe tayi ke ekelwahi. Jehova sho a gandja omalombwelo ngoka ga yela, oku ulike kutya oku hole oshigwana she noonkondo noku na ko nasha nuukolele washo.
Elesho lyOmbiimbeli
(Levitikus 14:1-18) Omuwa okwa pe Moses 2 omautho ngaka geiyopaleko lyomunashilundu ngoka a aluka. Mesiku ndyoka e na okuuthwa omuyelele, ne etwe komuyambi. 3 Omuyambi ne mu fale pondje yontanda e te mu konakona. Oshilundu ngele osha aluka, 4 omuyambi ne etithe oondhila mbali hadhi liwa dhi na omwenyo, iiti yomusedeli, ongodhi ontiligane noshisopi. 5 Omuyambi na dhipagithile ondhila yimwe kombanda yomeya omayelele ge li moshuma sheloya. 6 Na kuthe ondhila onkwawo e te yi yaya mo pamwe niiti yomusedeli, ongodhi ontiligane noshisopi mombinzi yondhila ndjoka ya dhipagwa. 7 Na shashamine ombinzi luheyali kunakwoopalekwa moshilundu note mu utha omuyelele. Ondhila ndjoka yi na omwenyo, ne yi ethe yi tuke yi ye nomalundu. 8 Nakwoopalekwa na yoge oonguwo dhe, ni ikulule nawa omafufu agehe e ti iyogo momeya e ta ningi omuyelele. Ota vulu okuya montanda, ihe na kale omasiku gaheyali pondje yetsali lye. 9 Mesiku etiheyali ni ikulule omutse, oombenzi niikulugumbo, eeno, ni ikulule omafufu agehe; na yoge oonguwo dhe e ti iyogo olutu aluhe nota kala omuyelele. 10 Mesiku etihetatu ne ete oonzigona mbali oondumentu, onzigona onkiintu yomumvo gumwe yaa na oshipwe, omakopi gahamano guusila womunziya mwa pilulilwa omagadhi gooholivi noshititatu sholita shomagadhi gooholivi. 11 Omuyambi na fale nakwoopalekwa noondjambo ndhika kosheelo shetsalihangano. 12 Nena omuyambi na kuthe onzigona ondumentu pamwe noshititatu sholita shomagadhi e te yi yamba yi ninge ondjondjambo; ne yi dhugadhuge koshipala shOmuwa. 13 Na dhipagele onzigona mehala eyapuki moka hamu dhipagelwa iimuna yomayonondjambo nomafikilondjambo. Ota ningi ngeyi, oshoka ondjondjambo neyonondjambo ogomuyambi; ogo omayapukilela. 14 Omuyambi na kuthe mombinzi yonzigona e te yi gogo koshipapatsi shokolulyo, komulumenwe gwoshikaha shokolulyo nokomunwe omunene gwokompadhi yokolulyo yanakwoopalekwa. 15 Omuyambi na kuthe omagadhi gamwe gooholivi moshititatu sholita e te ga tile peke lye mwene lyokolumoho 16 e ta yaya mo omunwe gwomuuliko gwoshikaha shokolulyo e ta nagele omagadhi koshipala shOmuwa luheyali. 17 Na kuthe momagadhi ngoka ge li peke lye e te ga tula pomahala ngoka a gogele ombinzi koshipapatsi shokolulyo, komulumenwe gwoshikaha shokolulyo nokomunwe omunene gwokompadhi yokolulyo yanakwoopalekwa. 18 Omagadhi ngoka taga hupu peke lye, omuyambi ne ga gwayeke momutse gwanakwoopalekwa. Pahedhi ndjika ota tsakanitha omisindilo dheopaleko koshipala shOmuwa.
28 DESEMBA–3 JANUALI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | LEVITIKUS 16–17
“Esiku lyEkwatakanitho naasho tali ti kutse”
(Levitikus 16:12) na kuthe oshikangwa shomulilo shu udha omakala gomulilo koshiyambelo neshambekela lyu udha lyiitsinino noku yi fala mEhala lyUuyapukielela.
Iiyilongomwa mbyoka tatu vulu okwiilonga membo lyaLevitikus
4 Lesha Levitikus 16:12, 13. Thaneka momadhiladhilo shoka sha li hashi ningwa mEsiku lyEkwatakanitho: Omuyambi omukuluntu okwa li ha yi metsalihangano. Shika osho oshikando shotango shomiikando itatu a li e na okuya mUuyapukielela mesiku ndyoka. Moshikaha shimwe okwa li ha kala a humbata ohanga yiitsinino ya nika nawa, nomoshikwawo okwa humbata oshikwatelwa shoshingoli shu udha omakala gomulilo. Uuna a thiki pelapi lyetopolitho, oha thikama, manga inaa ya mUuyapukielela. Nesimaneko enene, oha yi mUuyapukielela e ta thikama komeho yoshikethahangano. Pathaneko, okwa thikama komeho gaJehova Kalunga! Opo nduno omuyambi okwa li ha tile nuukeka iitsinino iiyapuki pomakala gomulilo, nehala ndyoka e tali kala li na ezimba lyiitsinino ya nika nawa. Lwanima, oha ka galukila mUuyapukielela e na ombinzi yomayonondjambo. Ndhindhilika kutya manga inaa yamba ombinzi yomayonondjambo, oha lungunitha iitsinino.
(Levitikus 16:13) Iitsinino ne yi tule momulilo koshipala shOmuwa, olwithi lwayo lu siikile oshisiikilo shoshikethahangano, opo kee shi mone a se.
Iiyilongomwa mbyoka tatu vulu okwiilonga membo lyaLevitikus
5 Oshike tatu ilongo kelongitho lyiitsinino mEsiku lyEkwatakanitho? Ombiimbeli oya popya kutya omagalikano gaapiya yaJehova aadhiginini ngoka ga taambiwa ko, oga fa iitsinino. (Eps. 141:2; Eh. 5:8) Dhimbulukwa kutya omuyambi omukuluntu okwa li ha eta iitsinino komeho gaJehova nesimaneko enene. Sha faathana, uuna tatu galikana Jehova, ohatu shi ningi nesimaneko enene. Otwe mu simaneka noonkondo. Otwa pandula noonkondo sho Omushiti gweshito alihe he tu pitike tu popye naye megalikano notu hedhe popepi naye, onga okanona ke li nahe. (Jak. 4:8) Ohe tu taamba ko tu li ookuume ke. (Eps. 25:14) Otwa lenga uuthembahenda mbuka noonkondo, noinatu hala nando tu mu yemateke.
(Levitikus 16:14, 15) Na kuthe ombinzi yimwe yongombe ondumentu note yi nagele nomunwe gwe komeho goshisiikilo e ta nagele onkwawo komeho goshikethahangano luheyali. 15 Konima yaambika na dhipage oshikombo sheyonondjambo lyoshigwana e ta fala ombinzi yasho mEhala lyUuyapukielela e te yi shashamine koshisiikilo nokomeho goshikethahangano.
Iiyilongomwa mbyoka tatu vulu okwiilonga membo lyaLevitikus
6 Dhimbulukwa kutya manga omuyambi omukuluntu inaa gandja omayambo, okwa li e na okufika iitsinino. Kungawo, okwa li ha shilipaleke ngele Kalunga okwe mu hokwa, manga inaa gandja omayambo. Oshike tatu ilongo kwaashoka? Sho Jesus a li kombanda yevi, manga inaa gandja omwenyo gwe gu ninge iikulila, okwa li e na okuninga oshinima sha simanenena shi vule kokule ehupitho lyaantu. Oshike shono? Okwa li e na okuvulika kuJehova nuudhiginini, opo eyambo lye li taambiwe ko. Kungawo, Jesus okwe shi ulike sha yela kutya okuninga iinima momukalo gwaJehova, okwo oshinima sha dhenga mbanda. Jesus okwa yukipalitha uunamapangelo waHe, nenge tu tye omukalo gwe gwokupangela.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Levitikus 16:10) Oshikombo shoka sha hogololelwa Asasel, nashi tulwe koshipala shOmuwa shi na omwenyo e tashi tidhilwa kombuga shi ye kuAsasel, opo shi kuthe po oondjo dhaantu.
Asasel
Natu tale wo komulandu ngoka gwa popiwa mOmpango yaMoses shi na ko nasha noshikombo shaAsasel. Lumwe momumvo mesiku lyEkwatakanitho, omupristeli omukuluntu okwa li ha ‘tenteke iikaha ye komutse gwoshikombo e ta hempulula uuwinayi auhe noondjo adhihe niikuludhidhi ayihe yAaisraeli. Osho ngaaka okwe yi tenteke komutse gwoshikombo, noshikombo osha humbata po oondjo dhawo adhihe noku dhi fala kokuma kwa mbugala.’ (Lev. 16:7-10, 21, 22) Jesaja okwa hunganeke kutya Mesiasa ote ke ya nota ka dhana onkandangala ya fa ndjoka nokuhumbata ‘uuvu nuuwehame’ nosho wo ‘oondjo dhoyendji,’ nokungawo ote ke egulula ondjila yokumona omwenyo gwaaluhe. — Lesha Jesaja 53:4-6, 12.
(Levitikus 17:10, 11) Ngele oku na Omuisraeli nenge omukwiilongo a kala megongalo ta li onyama yi na ombinzi, Omuwa ote mu geele, nota dhimwa mo maantu yaKalunga. 11 Omwenyo gwomomayulu ogwa kala mombinzi. Omolwaashoka Omuwa a gandja oshipango tashi ti, ombinzi ayihe nayi tilwe koshiyambelo, yi yoge po oondjo dhoshigwana, ombinzi ndjoka yi na omwenyo, otayi yogo po oondjo.
Omolwashike tu na okukala aayapuki?
10 Lesha Levitikus 17:10. Okwiidhilika ombinzi kutya nduno oyoshinamwenyo nenge oyomuntu, oku li oshitegelelwa shOmukriste kehe. Jehova okwa li a pe Aaisraeli oshipango kaaya lye “onyama yi na ombinzi.” (Iil. 15:28, 29) Otu mu hole notwa hala okuvulika kuye. Ihatu kala twa hala nokuli tu dhiladhile nando okuninga oshinima shoka tashi ka ningitha Kalunga ‘e tu geele’ noku tu dhime mo megongalo lye. Poompito dhimwe ohatu iyadha tu li moonkalo oondhigu, ndhoka tashi vulika dhi faalele noomwenyo dhetu nokuli. Omathimbo gamwe ohatu thiminikwa nenge tu kondjithwe kwaamboka inaaya tseya Jehova noihaya vulika kuye. Uuna twi iyadha moonkalo dha tya ngawo inatu igandja, nenge tu pulakene kaantu mboka inaaya tseya Jehova. Otu na okushekwa shili sho tatu idhilike ombinzi, ihe otu na okukala twa tokola twa mana tu vulike kuKalunga. (Jud. 17, 18) Oshike tashi ke tu kwathela tu kale twa tokola toko kaatu lye ombinzi nenge tu pitike tu yi tulwe nokuli? — Deut. 12:23.
Elesho lyOmbiimbeli
(Levitikus 16:1-17) Omuwa okwa popi naMoses konima yeso lyaana yaAaron yaali mboka ya si, sho ya holoka koshipala shOmuwa ye na omulilo gwaa shi omuyapuki. 2 Omuwa okwa ti: “Lombwela omumwanyoko Aaron kaa ye ethimbo kehe a hala mEhala lyUuyapukielela meni lyetopolitho, oshoka omo tandi holoka ndi li moshikogo kombanda yoshisiikilo shoshikethahangano. Ngele ita vulika, ota si. 3 Ihe uuna ta yi mEhala lyUuyapukielela, na ete ongombe yomutanda yi ninge eyonondjambo, nonzi ondumentu yi ninge efikilondjambo. 4 Ni iyoge olutu aluhe nawa ye na zale oonguwo dhuuyambi dholiina: ohema, ombulukweya, ekwamo nentsilu.” 5 Egongalo lyaIsrael nali gandje iikombo iyali iilumentu yi ninge eyonondjambo, nonzi ondumentu yi ninge efikilondjambo. 6 Aaron na yambe ongombe ondumentu yi ninge eyonondjambo lyokukutha po oondjo dhe mwene nodhaanegumbo lye. 7 Nena na kuthe iikombo mbyoka iyali e te yi fala kosheelo shetsalihangano. 8 Oko ne yi umbile oshihogololitho ta longitha uumanya uyali, kamwe ka nyolwa “oshOmuwa” nakamwe “oshaAsasel.” 9 Aaron na kuthe oshikombo shoka sha kwatwa koshihogololitho shi ninge shOmuwa e te shi yamba eyonondjambo. 10 Oshikombo shoka sha hogololelwa Asasel, nashi tulwe koshipala shOmuwa shi na omwenyo e tashi tidhilwa kombuga shi ye kuAsasel, opo shi kuthe po oondjo dhaantu. 11 Uuna Aaron ta yamba ongombe ondumentu yi ninge eyonondjambo lye mwene naanegumbo lye, 12 na kuthe oshikangwa shomulilo shu udha omakala gomulilo koshiyambelo neshambekela lyu udha lyiitsinino noku yi fala mEhala lyUuyapukielela. 13 Iitsinino ne yi tule momulilo koshipala shOmuwa, olwithi lwayo lu siikile oshisiikilo shoshikethahangano, opo kee shi mone a se. 14 Na kuthe ombinzi yimwe yongombe ondumentu note yi nagele nomunwe gwe komeho goshisiikilo e ta nagele onkwawo komeho goshikethahangano luheyali. 15 Konima yaambika na dhipage oshikombo sheyonondjambo lyoshigwana e ta fala ombinzi yasho mEhala lyUuyapukielela e te yi shashamine koshisiikilo nokomeho goshikethahangano. 16 Pahedhi ndjika na opaleke pamusindilo Ehala lyUuyapukielela koonyata dhAaisraeli nokomayono gawo agehe. Oye oku na oku shi ningila etsalihangano, oshoka oli li mokati kontanda ndjoka ya nyatekwa. 17 Okuza pethimbo ndyoka Aaron ta yi mEhala lyUuyapukielela, a ka tsakanithe eopaleko lyopamusindilo, sigo okethimbo ndyoka ta mana a ze mo, inamu kala nando omuntu metsalihangano. Ngele a tsakanitha eopaleko lyopamusindilo omolwe mwene naanegumbo lye nomolwegongalo alihe,