Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mokafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
© 2024 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
1-7 JULI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 57–59
Jehova oha yi moshipala oonkambadhala dhaamboka taya pataneke aapiya ye
bt ep. 220-221, okat. 14-15
“Sigo omiilongo ayihe yokombanda yevi”
14 Stefanus okwa li a gandja uunzapo nuulaadhi, omanga inaa dhipangwa kaatondi ye. (Iil. 6:5; 7:54-60) Sho pwa li “omahepeko omanene” pethimbo ndyoka, aalongwa ayehe oya li ya halakanithilwa muJudea nomuSamaria ashihe, kakele kaayapostoli. Nonando ongawo, shoka kasha li sha yi moshipala iilonga yokugandja uunzapo. Filippus okwa li a yi kuSamaria a ka “uvithile aantu yaahoka elaka tali popi Kristus,” nokwa li a mono iizemo iiwanawa. (Iil. 8:1-8, 14, 15, 25) Shimwe ishewe, Ombiimbeli oya ti kutya: “Omahepeko ngeyaka ga tameke, uuna Stefanus a dhipagwa, oga halakanitha ooitaali. Yamwe yomuyo oya yi sigo okuFoinikia, kuKipro nokuAntiokia, ihe oyo oya hokololele Aajuda ayeke elaka etoye. Ihe mokati kawo omwa li aalumentu yamwe ooitaali ya za kuKipro nokuKireni, mboka ya yi kuAntiokia noya hokololele naapagani wo elaka etoye tali hokolola Omuwa Jesus.” (Iil. 11:19, 20) Pompito ndjoka, etumwalaka lyUukwaniilwa olya li lya taandele, omolwomahepeko.
15 Nokunena, onkundana ombwanawa oya li ya taandele, omolwomahepeko ngoka ga li moSoviet Union shonale. Mo 1950 nasha, Oonzapo dhaJehova omayovi odha li dha falwa muupongekwa moSiberia. Odha li dha tulwa momahala gi li nogi ili moSiberia, shoka sha ningitha onkundana ombwanawa yi taandele kashona nakashona moshilongo shoka oshinene. Oonzapo odhindji dhi thike mpoka, otashi vulika ando inadhi mona iimaliwa yokuya molweendo ndwoka tashi vulika lwoshinano shookilometa dhi vulithe po 10 000, opo dhi ka uvithe onkundana ombwanawa. Nonando ongawo, epangelo olyo lya li lye ya tumu kondje yoshilongo. Omumwatate gumwe okwa ti: “Aakwanepangelo oyo ye shi ningitha tashi wapa, opo aanamitima omiwanawa omayovi moSiberia ya tseye oshili.”
Omaliko gomOmbiimbeli
‘Kaleni mwi ikolelela nomwaa tenguke’
16 Koleka omutima gwoye. Omukwaniilwa David okwa li a popi kutya ke na esiku a ethe po ohole ye yokuhola Jehova, sho a imbi a ti: “Kalunga, ngame ondi na einekelo lya kola.” (Eps. 57:7) Natse otatu vulu okukala nomutima hagu vulika, mokukala twa inekela thiluthilu muJehova. (Lesha Episalomi 112:7.) Tala nkene shoka sha li sha kwathele Bob, ngoka a tumbulwa metetekelo. Sho a li a tseyithilwa kutya otapu ka kala pwa pumbiwa ombinzi, okwa yamukula nziya kutya ngele oya ka kala ya pumbiwa, moshipangelo ota zi mo nzinziya. Lwanima, Bob okwa ti: “Kanda li ndi na omalimbililo kutya nandi ninge shike.”
17 Bob okwa li omudhiginini, molwaashoka okwa li a adhika nale a ninga etokolo, manga inaa ya moshipangelo. Shotango, okwa li a hala okunyanyudha Jehova. Oshitiyali, okwa konakona nuukeka shoka Oohapu dhaKalunga nosho wo iileshomwa yetu ya kankamena kOmbiimbeli tayi ti kombinga yuuyapuki womwenyo nombinzi. Oshititatu, okwa li a tompwa kutya ngele okwa landula ewiliko lyaJehova, ota ka mona uuwanawa tawu kalelele. Natse otatu vulu okukala aadhiginini kutya nduno otu iyadhe momashongo ga tya ngiini.
8-14 JULI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 60–62
Jehova ohe tu gamene nohe tu koleke
it-2-E ep. 1118, okat. 7
Oshungo
Elongitho lyopathaneko. Jehova oha gamene mboka ye na eitaalo muye nohaya vulika kuye, ngaashi sha imbwa kuDavid ngoka a ti: “Ongoye omugameni gwandje, epopilongulu lyandje lya kola kaatondi yandje!” (Eps 61:3) Mboka ye shi eityo lyedhina lye, ye mu inekela noye li kalela po nuudhiginini, inaya pumbwa okukala ya tila, oshoka “edhina lyOmuwa olyo oshungo ya kola; omuyuuki ota matukile mo e ta gamenwa.” — Omayel 18:10; yelekanitha 1Sam 17:45-47.
it-2-E ep. 1084, okat. 8
Etsali
Poompito odhindji, ‘etsali’ olya li wo hali longithwa momukalo gwopathaneko. Etsali olya li ehala lyomuntu lyokuvululukila, moka ha kala e li megameno. (Gen 18:1) Pamuthigululwakalo, aatalelipo oya li haya kala ye na einekelo kutya otaya ka silwa oshimpwiyu nokuyakulwa nawa metsali lyaangoka taya ka talela po. Ehololo 7:15 (OB-1954) olya popi kombinga yongundu onene kutya Kalunga “ota dhike etsali lye kombanda yawo,” shoka tashi ulike kutya ote ke ya gamena noku ya sila oshimpwiyu. (Eps 61:3, 4) Jesaja okwa popi kombinga yomalongekidho ngoka omukiintu gwaKalunga, Sion, e na okuningila oyana ye mboka ta ka kala e na. Okwa lombwelwa taku ti: “Tamununa etsali lyoye li ninge enene.” (Jes 54:2) Kungawo, ehala ndyoka lyoyana olya li tali ka kala lya gamenwa.
w02 5/1 ep. 10, okat. 14
Oompango dhaKalunga ohadhi tu etele uuwanawa
14 Otu na eshilipaleko kutya ompango yaKalunga ihayi lunduluka. Momathimbo omadhigu ngoka tu li mugo, Jehova oye emanya lya kola, ndyoka li li po aluhe sigo aluhe. (Episalomi 90:2) Okwi ipopi ye mwene a ti: “Ongame Omuwa, itandi lunduluka.” (Maleaki 3:6) Omithikampango dhaKalunga ngaashi dha nyolwa mOmbiimbeli, odhi shi okwiinekelwa thiluthilu, ihe inadhi fa omadhiladhilo gaantu ngoka haga lunduluka aluhe. (Jakob 1:17) Pashiholelwa, uule womimvo aatseyimwenyo oya li ya humitha komeho edhiladhilo lyokuputudha aanona uukakombwiilitha, ihe lwanima yamwe oya lundulula omadhiladhilo gawo noya zimine kutya omayele gawo oga li ga puka. Omithikampango nosho wo omisindalandu dhuuyuni moshinima shika, ohadhi tenguka dha fa tadhi dhengwa kombepo. Nonando ongawo, Oohapu dhaJehova ihadhi tenguka. Uule womimvo, Ombiimbeli oya kala nokugandja omayele ge na ko nasha nankene aanona taya vulu okuputudhwa momukalo gwopahole. Omuyapostoli Paulus okwa nyola a ti: “Aakuluntu, inamu hinda aana yeni noku ya geyitha, ihe ya putudheni ne mu ya kumagidhe paukriste.” (Aaefeso 6:4) Shoka otashi tu shilipaleke lela kutya otatu vulu okwiinekela omithikampango dhaJehova, ndhoka kaadhi na esiku dhi lunduluke.
Omaliko gomOmbiimbeli
Omanenedhiladhilo okuza membo etiyali lyOmapisalomi
62:11. Kalunga ina pumbwa oonkondo tadhi mu ziilile palwe. Oye onzo yoonkondo. Ovelise ndjika otayi ti: “Oye Kalunga omunankondo.”
15-21 JULI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 63–65
“Okusilwa ohenda kungoye oku vulile ndje okukala nomufudho”
w01 11/1 ep. 11, okat. 17-18
Olye ta vulu oku tu topola ko kohole yaKalunga?
17 Ohole yaKalunga oya simana shi thike peni kungoye? Mbela owu uvite ngaashi David ngoka a nyola a ti: “Okusilwa ohenda kungoye oku vulile ndje okukala nomufudho, notandi ke ku simaneka. Onda hala oku ku hambelela, manga ndi na omwenyo; megalikano otandi yeluthile omaako gandje kungoye”? (Episalomi 63:3, 4) Mbela opu na ngaa sha shoka onkalamwenyo yuuyuni mbuka tayi vulu okugandja, shi vulithe okunyanyukilwa ohole yaKalunga nuukuume washili naye? Pashiholelwa, mbela okukonga eithano lyomuuyuni, ndyoka li holike oshi li hwepo shi vulithe okukala wu na ombili yopamadhiladhilo nenyanyu ndyoka hali zi mekwatathano lyopothingo naKalunga? (Lukas 12:15) Aakriste yamwe oya li ya taalelwa keshongo lyokuhogolola pokati kokweetha po Jehova nokusa. Shoka osha ningilwa Oonzapo dhaJehova odhindji mookamba dhoonkwatwa dhaNazi, pethimbo lIita Iitiyali yUuyuni. Aamwatate oyendji oya li ya hogolola okukala mohole yaKalunga, mokukala ye na ehalo lyokutaalela eso ngele osha pumbiwa, ihe yalwe yomwaalu omushona kaya li ye shi ningi. Mboka taya kala mohole ye ihaayi hulu po, otaya vulu okukala ye na einekelo lyoku ka mona onakuyiwa yaaluhe okuza kuKalunga, oshinima shoka uuyuni itaawu vulu oku tu pa. (Markus 8:34-36) Nonando ongawo, monakuyiwa ndjoka omwa kwatelwa oshindji shi vulithe pomwenyo gwaaluhe.
18 Nonando itashi wapa okukala nomwenyo sigo aluhe nopwaa na Jehova, kambadhala ando okudhiladhila onkalamwenyo onde unene yaa na Omushiti nkene tayi ka kala. Otayi ka kala yowala nokaayi na elalakano lyashili. Jehova okwa pa oshigwana she iilonga ya gwana momasiku ngaka gahugunina. Onkee ano, otatu vulu okwiinekela kutya sho Jehova Omunamalalakano Omunene ta ka gandja omwenyo gwaaluhe, otapu ka kala pu udha iinima iikumithi noyi na oshilonga, mbyoka tatu vulu oku ki ilonga noku yi longa. (Omuuvithi 3:11) Kutya nduno otatu ka konakona shi thike peni momayovimumvo ge li komeho, itatu ka uva ko nando thiluthilu ‘uuwindji wuuyamba waKalunga kutya owu thike peni nosho wo kutya uunongo noondunge dhe odha hulila peni.’ — Aaroma 11:33.
“Panduleni aluhe”
Kalunga oye unene a gwana okupandulwa. Osha yela kutya omathimbo gamwe oho dhiladhila komagano ogendji gopambepo nosho wo kiinima yilwe mbyoka e ku pa, naambyoka ta tsikile oku ku pa. (Deut. 8:17, 18; Iil. 14:17) Ihe pehala lyokudhiladhila owala paufupi kombinga yuuwanawa mboka Kalunga e ku ningila, konga ethimbo wu dhiladhile komalalekonuuyamba ngoka e ku pa nosho wo yaandjeni. Okudhiladhila kunkene Omushiti gwoye ha gandja, otashi ka koleka olupandu lwoye notashi ke ku kwathela wu mone kutya oku ku hole shi thike peni nokwe ku pandula wo shi thike peni. — 1 Joh. 4:9.
Kala aluhe ho tedhatedha kiinima yopambepo
7 Ohashi pula oonkambadhala dha mana mo, opo wu tedhatedhe nowi itule mo mwaashoka to konakona. Nomolwaashono tashi ka kala shi li nawa, ngele owa tedhatedha pethimbo inoo vulwa nopehala lya mwena nawa, pwaa na iinima oyindji yoku ku piyaganeka. Omupisalomi David okwa li ha tedhatedha uusiku, sho a lala mombete ye. (Episalomi 63:6) Nonando Jesus okwa li a gwanenena, naye okwa li ha yi komahala ga mwena, opo a ka tedhatedhe nokugalikana. — Lukas 6:12.
Natu holeleni Jesus mokulonga aantu nohole
6 Ohatu nyanyukilwa okupopya kombinga yiinima mbyoka tu hole, naantu otaya vulu okumona enyanyu lyetu nuulaadhi wetu, ngele tatu shi ningi. Shika ohashi kala unene ngaaka, ngele tatu popi kombinga yomuntu ngoka tu hole. Olundji ohatu kala nehalo okulombwela yalwe shoka tu shi kombinga yomuntu ngoka. Ohatu mu tanga, hatu mu simaneke noku mu popila muuwanawa. Ohatu shi ningi molwaashoka otwa hala yalwe ya kale ye hole omuntu ngoka nomaukwatya ge naanaa ngaashi tse tu mu hole.
Omaliko gomOmbiimbeli
Mbela owu li etalaleko kuyalwe?
Oshi li oshipu okuhanagula po etungo shi vulithe okutunga po limwe epe. Osha faathana wo ngele tashi ya pokupopya kwetu hoka taku vulu okutunga nenge okuteya. Tu li aantu inaaya gwanenena, atuheni ohatu ningi omapuko notu na omaunkundi. Omukwaniilwa Salomo okwa ti: “Kombanda yevi kaku na omuyuuki ngoka ta longo uuwanawa auke ye ita yono.” (Omuuvithi 7:20) Oshi li oshipu okumona omapuko gagumwe noku mu ula omalaka ngoka tage mu ehameke omolwago. (Episalomi 64:2-4) Mepingathano naashoka, okukala hatu popi aluhe oohapu ndhoka tadhi tungu, otashi pula oondunge.
22-28 JULI
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 66–68
Jehova oha humbata omaudhigu getu esiku kehe
Nkene Jehova ha yamukula omagalikano getu
15 Omagalikano getu olundji ihaga yamukulwa momikalo omindhindhilikwedhi. Ihe omayamukulo ngoka hatu mono ogo owala hatu kala twa pumbwa tu tsikile okukala aadhiginini kuTate yetu gwomegulu. Onkee kala ho tala nkene Jehova ta yamukula omagalikano goye. Omumwameme gwedhina Yoko okwa li e uvite kutya Jehova iha yamukula omagalikano ge. Ihe okwa li a tameke okunyola mokambo ke shoka a pula Jehova. Konima yethimbo lyontumba, okwa li a tala mo nokwa li a mono nkene Jehova a yamukula omagalikano ge ogendji naangoka nokuli a li a dhimbwa. Omathimbo nomathimbo, otwa pumbwa okumwena po nokutala nkene Jehova ta yamukula omagalikano getu. — Eps. 66:19, 20.
w10-E 12/1 ep. 23, okat. 6
Ulika kutya owu na ko nasha naavali mboka taya putudha oyana oyo ayeke
Jehova okwa longitha ombepo ye a nyolithe omaimbilo omayapuki nenge omapisalomi, ngoka ga li haga imbwa kAaisraeli, sho taye mu longele. Dhiladhila owala ketsomukumo ndyoka aaselekadhi yomuIsraeli nosho wo oothigwa ya li ya mono, sho taya imbi omaimbilo ngoka ga nwethwa mo. Omaimbilo ngoka oga li hage ya dhimbulukitha kutya Jehova “oye he,” ‘omugameni’ gwawo nohe ya pe ekwatho ndyoka ya pumbwa. (Episalomi 68:5; 146:9) Natse otatu vulu okutsa omukumo omuvali ngoka ta putudha oyana oye awike noohapu ndhoka ta vulu okudhimbulukwa komimvo dhokomeho. Pashiholelwa, nonando opwa pita omimvo 20, Rut, ngoka ta putudha oyana oye awike, ota dhimbulukwa natango oohapu ndhoka a li a lombwelwa komusamane gumwe ngoka e li omuvali, tadhi ti: “Oto shi enditha lela nawa mokuputudha oyanamati yoye yaali. Tsikila okuninga ngaaka.” Rut okwa ti: “Sho nda uvu oohapu ndhoka, odha li dha guma ndje lela.” Odhoshili kutya “elaka etalala olyo omuti gwomwenyo” nohali vulu okutsa omukumo omuvali ngoka ta putudha oyana oye awike inaatu shi nongela. (Omayeletumbulo 15:4) Mbela ito vulu okudhiladhila koshinima shokondandalunde shoka to vulu okupandulila omuvali ngoka ta putudha oyana oye awike?
w09-E 4/1 ep. 31, okat. 1
Oye He yoothigwa
OMBIIMBELI otayi ti: “Kalunga oye he yoothigwa . . . oye a kala mehala lye eyapuki.” (Episalomi 68:5) Oohapu ndhoka dha nwethwa mo, otadhi tu longo oshinima sha simanenena kutya Jehova Kalunga oku na ko nasha noompumbwe dhaamboka ye li moonkalo oondhigu. Ompango ndjoka a li a pa Aaisraeli, otayi ulike sha yela kutya oku na ko nasha naanona mboka ya silwa aavali yawo. Natu konakoneni Eksodus 22:22-24, moka mwa popiwa tango uutumbulilo “oothigwa.”
Jehova ote ku kwathele wu pondole
17 Lesha Episalomi 40:5. Omuntu ngoka ha londo kondundu, ohe shi ningi nelalakano a ka thike kondungu yayo. Ihe mondjila moka omu na omahala ogendji mpoka ha thikama a tale nawa iinima. Sha faathana, kala ho mwena po pandjigilile nokudhiladhila kombinga yankene Jehova te ku kwathele wu pondole, nonando oto idhidhimikile uudhigu wontumba. Pehulilo lyesiku kehe, kala ho ipula ngeyi: ‘Omomukalo guni Jehova a yambeka ndje nena? Nonando uupyakadhi woye natango opo wu li, Jehova ote ku kwathele ngiini wu idhidhimike?’ Kala ho tala koshinima nando shimwe shoka Jehova a ninga e ku kwathele wu pondole.
Omaliko gomOmbiimbeli
Omanenedhiladhilo okuza membo etiyali lyOmapisalomi
68:18 — Oolye ya li ‘oombalagelo dhaantu’? Odha li aalumentu mboka ya li mokati koonkwatwa ndhoka dha li dha kwatwa pethimbo Evi lyEuvaneko lya yugwa ko. Konima yethimbo, aalumentu mboka oya li ya pewa oshilonga shokuyakula Aalevi miilonga yawo. — Esra 8:20.
29 JULI–4 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 69
Nkene iiningwanima mbyoka ya holoka monkalamwenyo yaJesus ya hunganekwa mEpisalomi 69
Oya li ya tegelela Mesiasa
17 Mesiasa okwa li ta ka tondika nopwaahe na etompelo lyasha. (Eps. 69:4) Omuyapostoli Johannes okwe endulula oohapu dhaJesus ndhoka tadhi ti: “Ando onda li inaandi longa mokati kawo iilonga mbyoka inaayi longwa nando okomuntu, nena ando oyo kaye na oondjo. Ihe ngashingeyi sho ya mono shoka nda longo, oyo oye tu tonde atuhe naTate. Shika oshi na okukala ngeyi, opo shoka sha nyolwa mOmpango yawo shi gwanithwe: ‘Oyo oya tondo ndje pwaa na nando etompelo.’” (Joh. 15:24, 25) Oshitya ‘Ompango’ olundji ohashi longithwa okuulika kOmbiimbeli ayihe. (Joh. 10:34; 12:34) Omahokololo gOmavaangeli otaga ulike kutya Jesus okwa li e tondike, unene tuu kaawiliki yelongelokalunga lyOshijuda. Kakele kaashono, Kristus okwa ti: “Uuyuni otau mú tondo, ihe ngame ou tonde ndje, oshoka otandi u hololele kutya iilonga yawo iiwinayi.” — Joh. 7:7.
Kala omulaadhi nelongelokalunga lyashili
7 Oshiningwanima shimwe shoka sha li sha ningwa petameko lyuukalele waJesus pethimbo lyoshituthi shOpaasa mo 30 E.N., osha li sha gandja uunzapo wa kola kutya okwa li e na uulaadhi wu thike peni. Jesus naalongwa ye oya li ye ya kuJerusalem e taya adha aantu motempeli “taa landitha oongombe, oonzi noonguti, naapingakanithi yiimaliwa ya kuutumba piitaafula yawo.” Jesus okwa li a ningi po shike nosha li sha gumu ngiini aalongwa ye? — Lesha Johannes 2:13-17.
8 Shoka Jesus a li a popi naashoka a li a ningi motempeli pethimbo ndyoka, osha li sha dhimbulukitha aalongwa oohapu dhopahunganeko dhomepisalomi limwe lyaDavid tadhi ti: “Uulaadhi omolwongulu yoye otau thiminike ndje.” (Eps. 69:9) Omolwashike ya li ye dhi dhimbulukwa? Omolwaashoka shoka Jesus a li a longo, osha li sha tula omwenyo gwe moshiponga. Aakuluntu yotempeli mboka ya kwatela mo aasaaseri, aanongoraamata nosho wo yalwe, oyo ya li aakwatelikomeho yoongeshefa kaadhi li pauyuuki ndhoka dha li tadhi ningilwa motempeli. Sho Jesus a li a yaneke pomutenya iilonga yawo noku yi ya moshipala, osha li she mu tonditha kaawiliki yomalongelokalunga mboka. ‘Uulaadhi waJesus omolwongulu yaKalunga’ nenge elongelokalunga lyashili, owa li wi iwetikile, naalongwa ye oya li ye wu dhimbulula. Ihe uulaadhi oshike naanaa? Mbela opu na eyooloko pokati kokukala wu uvite ethimbo lya endelela nokukala nuulaadhi?
g95-E 10/22 ep. 31, okat. 4
Mbela oto vulu okusa, molwaashoka wa hendwa komutima?
Aantu yamwe ohaya ti kutya Jesus Kristus okwa si, oshoka okwa hendwa komutima ngaashi sha uvanekwa taku ti: “Esheko olya hende omutima gwandje, olya thigi ndje ndaa na omukwathi.” (Episalomi 69:20) Mbela oohapu ndhoka otu na oku dhi kutha ko ngaashi dhi li? Ngiika ngaa, oshoka oowili ndhoka dha tetekele eso lyaJesus, Jesus okwa li muuwehame uunene wopalutu nowopamaiyuvo. (Mateus 27:46; Lukas 22:44; Aahebeli 5:7) Shimwe ishewe, okuhendwa komutima otashi vulika kwa ukithwa ‘kombinzi nomeya’ ngoka ga li taga zi piilalo yaJesus sho a tsuwa negonga, konima yeso lye. Okutsuwa komutima nenge konkandjambinzi onene, otaku vulu okweetitha ombinzi yi ye montulo nenge mondjato yomutima, moka mu na oshikunguluki shoka shi na oshiyugunino shoka sha gamena omutima. Kehe mpoka a li a tsuwa, opwa li tapu zi “ombinzi nomeya.” — Johannes 19:34.
it-2-E ep. 650
Oshimeno shuuzigo
Shi na ko nasha naMesiasa, okwa li kwa uvanekwa kutya ota ka pewa “onyango” miikulya ye. (Eps 69:21) Shoka osha li sha ningwa, manga Jesus Kristus inaa alelwa komuti. Okwa li a pewa omaviinu ga vongakanithwa nonyango, ihe sho e ga makele, okwa tindi oshikunwa shoka shokukolitha, shoka e shi pewa nelalakano lyokunayipaleka uuwehame we. Sho kwa nyolwa egwanitho lyehunganeko ndika, muMateus (27:34) omwa longithwa oshitya shOshigreka kho·leʹ (onyango), oshitya shoka sha faathana naashoka shi li metoloko lyOmbiimbeli yo-Septuagint yOshigreka mEpisalomi 69:21. Nonando ongawo, ehokololo lyomEvaangeli lyaMarkus olya tumbula oshitya omira (Mark 15:23), naashoka otashi gandja edhiladhilo kutya pompito ndjika “oshimeno shuuzigo” nenge “onyango,” osha li ‘omira.’ Osha fa ishewe shi li ngeyi kutya oshikunwa shoka oshikolitha, osha li sha ningwa nonyango nosho wo nomeya gomira.
Omaliko gomOmbiimbeli
w99 2/1 ep. 16, okat. 11
Yelutheni omaako geni nuudhiginini momagalikano
11 Aantu oyendji ohaya galikana owala nelalakano lyokupewa sha, ihe ohole yetu yokuhola Jehova Kalunga, oyi na oku tu inyengitha tu mu pandule notu mu hambelele momagalikano kutya nduno ogopaumwene nenge ogomontaneho. Paulus okwa nyola a ti: “Inamu kala mu na nando oshimpwiyu shasha, ihe oompumbwe dheni dhi tseyithileni Kalunga momagalikano geni agehe. Ihe indileni aluhe nomwenyo gu udha ehambelelo. Nombili yaKalunga, ndjoka yi vule uunongo auhe wopantu, otayi gamene oomwenyo dheni nomadhiladhilo geni muKristus Jesus.” (Aafilippi 4:6, 7) Eeno, kakele komagalikano nomaindilo, otu na okupandula Jehova, omolwomayambeko gopambepo nosho wo gopainiwe. (Omayeletumbulo 10:22) Omupisalomi okwa imbi a ti: “Pa Kalunga koye omayambo gomapandulo, gwanithila Omunankondoawike omauvaneko goye.” (Episalomi 50:14) Ongowela yegalikano lyaDavid oya kwatela mo oohapu ndhika tadhi gumu omutima tadhi ti: “Otandi ka simaneka edhina lyaKalunga notandi mu pandula noku mu hambelela.” (Episalomi 69:30) Mbela katu na okuninga sha faathana, ngele tashi ya pegalikano lyomontaneho nolyopaumwene?
5-11 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 70–72
“Tseyitha oonkondo niikumitha [yaKalunga] komaluvalo taga landula”
w99 9/1 ep. 25, okat. 17
Aagundjuka, dheuleni oondunge dheni dhokunongela!
17 Okuyanda oomwigo dhaSatana, ohashi pula okukala wa kotoka ethimbo kehe, nomathimbo gamwe ohashi pula uulaadhi uunene. Odhoshili kutya omathimbo gamwe otashi vulika wu kale itoo tsu kumwe noomakula yoye nosho wo nuuyuni. Omupisalomi David okwa galikana a ti: “Ongoye awike etegameno lyandje, onde ku inekela okuza muugundjuka wandje. Kalunga, owa longo ndje okuza muugundjuka, sigo onena otandi uvitha iilonga yoye iikumithi.” (Episalomi 71:5, 17) David okwa li a tseyika nawa, omoluulaadhi we. Mbela uunake a tameke oku wu kokeka? Opethimbo a li omugundjuka! Nokuli manga inaa tsakanena naGoliat metsakaneno ndyoka lya tseyika nawa, David okwa kala ha ulike nale uulaadhi uunene mokugamena oonzi dhahe, nokwa li a dhipaga onkoshi nemwanka. (1 Samuel 17:34-37) Nonando ongawo, David okwa gandja esimano kuJehova, omoluulaadhi mboka a ulika, nokwa popi kombinga ye a ti: “Onde ku inekela okuza muugundjuka wandje.” Sho David a kala a inekela muJehova, oshe mu ningitha a vule okutaalela eshongo kehe a li a tsakaneke. Nangoye ngele owa kala wa inekela muJehova, ote ke ku pa uulaadhi noonkondo wu ‘sinde uuyuni.’ — 1 Johannes 5:4.
g04-E 10/8 ep. 23, okat. 3
Ongiini tatu vulu okuungaunga naakulupe?
Omupisalomi okwa galikana a ti: “Ino ekelahi ndje, sho ndaa na oonkondo.” (Episalomi 71:9) Kalunga iha ‘ekelehi’ aapiya ye aadhiginini, nonando oya kale ye uvite ya kulupa nokaaye na we oshilonga. Omupisalomi ka li e uvite a ekelwahi kuJehova, ihe pehala lyaashono, okwa li e wete sha pumbiwa lela okwiinekela mOmushiti gwe nopethimbo lyuukulupe. Jehova oha yambidhidha aapiya ye aadhiginini mokukalamwenyo kwawo. (Episalomi 18:25) Olundji shoka ohe shi ningi okupitila mAakriste ooyakwetu.
Longela Jehova manga omasiku guudhigu inaage ya
4 Ngele owu na ontseyo yoomvula odhindji, oto vulu okwiipula epulo ndika lya simana to ti: ‘Onkalamwenyo yandje otandi yi longitha ngiini ngashingeyi, manga ndi na natango oonkondo nuukolele?’ Wu li Omukriste a pyokoka, owu na oompito ndhoka yalwe kaaye na. Oto vulu okuhokololela aagundjuka kombinga yaashoka wi ilonga kuJehova. Oto vulu okutsa yalwe omukumo moku ya lombwela iimoniwa mbyoka wa kala to nyanyukilwa, sho to longele Kalunga. Omukwaniilwa David okwa li a galikana opo a mone oompito e shi ninge. Okwa nyola a ti: “Kalunga, owa longo ndje okuza muugundjuka. . . . Ngashingeyi sho nda kulupa nondi na oomvi, ino etha ndje, Kalunga! Kala pungame, sho te tseyitha oonkondo niikumitha yoye komaluvalo taga landula.” — Eps. 71:17, 18.
5 Oshike to vulu okuninga, opo wu topolele yalwe ontseyo ndjoka wa mona muule woomvula? Mbela ito vulu okuhiya aapiya yaKalunga aagundjuka kegumbo lyoye, opo mu tungathane? Mbela ito vulu oku ya pula wu ka longe pamwe nayo muukalele noku ya ulukila nkene ho nyanyukilwa okulongela Jehova? Elihu ngoka a li ko pethimbo lyonale okwa ti: “Aakuluntu naa popye; aanamimvodhindji naa holole oondunge dhawo.” (Job 32:7) Omuyapostoli Paulus okwa li a ladhipike aakiintu Aakriste mboka ya pyokoka ya tse yalwe omukumo moohapu nomoshiholelwa shawo. Okwa nyola a ti: ‘Oonekulu aakokele oye na okulonga elongo lyu uka.’ — Tit. 2:3.
Omaliko gomOmbiimbeli
it-1-E ep. 768
Eufrat
Oongamba dhiitopolwa mbyoka ya pewa Aaisraeli. Mehangano ndyoka Kalunga a li a ningi naAbraham, okwa li e mu lombwele kutya ota ka pa oluvalo lwe evi “okuza kongamba yaEgipiti sigo omulonga Eufrat.” (Gen 15:18) Euvaneko ndika olya li wo lya lombwelwa oshigwana shaIsraeli. (Eks 23:31; Deut 1:7, 8; 11:24; Jos 1:4) Ondjalulo yotango 5:9 oya ti kutya yamwe yomoluvalo lwaRuben mboka ya li ko pethimbo lya tetekele okupangela kwomukwaniilwa David, “oya lala evi sigo okooha dhombuga ndjoka ya taandela kuuzilo sigo omulonga Eufrat.” Onkee ano, okuza kuEufrat sigo okuGilead opu na oshinano shookilometa 800 lwaampono. Shika osha hala okutya, ngele to ende wa uka “muuzilo waGilead” (1Ondjal 5:10) Aarubeni oya li ya gwedha ko koshitopolwa shawo shokuuzilo waGilead sigo okooha dhombuga yaSiria, ndjoka ya li ya ya sigo okuEufrat. (Ombiimbeli yo-RS oya ti kutya “sigo opetameko lyombuga handiya yaEufrat”; yo-JB oya ti kutya “sigo opetameko lyombuga ndjoka ya ka hulila komulonga Eufrat.”) Osha fa shi li ngeyi kutya euvaneko lyaJehova olya li lya ndhindhilikwa mo tango pethimbo lyelelo lyomukwaniilwa David naSalomo, sho oongamba dhaIsraeli dha li dha gwedhelwa nodha kwatele mo oshilongo Aramea shaZoba, nodha li dha yi sigo okooha dhaEufrat pamwe nombinga ndjoka ya taakana muumbangalantu waSiria. (2Sam 8:3; 1Aak 4:21; 1Ondjal 18:3-8; 2Ondjal 9:26) Oshitopolwa shoka osha li sha simana, nomolwaashono olundji osha li sha talika ko ngaashi ‘omulonga.’ — Jos 24:2, 15; Eps 72:8.
12-18 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 73–74
Uuna twa sila efupa mboka ihaaya longele Kalunga
Jehova “ota hupitha mbo ya kanitha etegameno”
14 Episalomi 73 olya nyolwa kOmulevi, ngoka a li e na uuthembahenda wokulonga mongulu yaJehova. Ihe naye opu na oshikando shimwe a li a teka omukumo. Oshe ende ngiini? Okwa li a sila efupa aakaanakalunga naainenepeki, hamolwiilonga yawo iiwinayi, ihe oosho onkalamwenyo yawo ya li tayi monika ya fa ombwanawa yi vule ye. (Eps. 73:2-9, 11-14) Iinima oya li ya fa tayi ya endele nawa, oshoka oya li aayamba, ihaya ehama nokaya li ye na iimpwiyu. Sho Omupisalomi a tala kiinima mbyoka, osha li she mu teya omukumo e ta ti: ‘Itashi kwatha sha nani, sho ndi ikeelele kuuwinayi nonda kala inee yona.’ Osha yela kutya onkalo ndjono oyi ale yi mu ethithe po okulongela Jehova.
Jehova “ota hupitha mbo ya kanitha etegameno”
15 Lesha Episalomi 73:16-19, 22-25. Omulevi okwa li a yi “mongulu yaKalunga,” moka a kala pamwe nooitaali ooyakwawo. Shoka oshe mu kwathele a kale a ngungumana, a dhiladhile nawa noku galikane kombinga yonkalo ye. Oshe mu kwathele wo a mone kutya ka li ta dhiladhila pandunge nonokutya oku li pokukanitha ekwatathano lye naJehova. Shimwe ishewe, okwa mono kutya aakolokoshi otaye ende “pehala tali pundukitha” notaya ka ‘kulukila mehanagulo.’ Opo kaa kale we a sa efupa nokwa teka omukumo, Omulevi okwa li e na okutala ko iinima ngaashi Jehova he yi tala ko. Shoka osha li she mu kwathele a kale e na ombili noku kale a nyanyukwa ishewe. Okwa ti: “Kaku na we gulwe e ku vulile ndje [Jehova], . . . kombanda yevi.”
16 Iiyilongomwa kutse. Inatu sila nando efupa aakolokoshi mboka ya fa taya li nawa niinima otayi ya endele nawa. Enyanyu lyawo olyopakathimbo noitaya ka kala nomwenyo sigo aluhe. (Omuuv. 8:12, 13) Ngele otwa kala twe ya sila efupa, otatu ka teka owala omukumo notatu ka yona po ekwatathano lyetu naJehova. Ngele owi iyadha wu uvite ngaashi Omulevi, landula oshiholelwa she. Vulika komayele gaKalunga gopahole e to kala ho endathana naamboka haya longo ehalo lye. Ngele owa kala wu hole Jehova shi vulithe kehe shimwe, oto ka kala wa nyanyukwa shili. Oto ka kala wo mondjila ndjoka tayi ku fala ‘kokukalamwenyo kwashili.’ — 1 Tim. 6:19.
Natu holeleni eitaalo lyaMoses
5 Ongiini nangoye to vulu okutinda “uutoye wuulunde wokathimbo kowala”? Dhimbulukwa kutya uutoye wuulunde ihawu kalelele. Kala wu na eitaalo kutya “uuyuni niinima ayihe yi li mo mbyoka aantu ye yi hokwa, otayi hulu po.” (1 Joh. 2:15-17) Ngele owa tedhatedha konakuyiwa yaakolokoshi, oto ka mona kutya oye li ‘pehala tali pundukitha notaa kulukile mehanagulo.’ (Eps. 73:18, 19) Uuna to makelwa, ipula to ti: ‘Mbela onda hala onakuyiwa ya tya ngiini?’
Ino etha sha shi ku imbe wu pewe esimano
3 Omupisalomi okwa li a popi neinekelo kutya Jehova ote ke mu kwata koshikaha she shokolulyo note ke mu wilika a mone eadhimo nenge esimano lyashili. (Lesha Episalomi 73:23, 24.) Jehova oha pe aantu esimano momikalo dhini? Oha simaneke aapiya ye aaifupipiki mokukala e ya lenga momikalo odhindji. Ohe ya laleke nuuyamba, moku ya pa ontseyo ya uve ko ehalo lye. (1 Kor. 2:7) Oha gandja esimano kwaamboka haya pulakene koohapu dhe nohaya vulika kuye. Esimano ndyoka he ya pe olyokukala ye na ekwatathano lyopothingo naye. — Jak. 4:8.
4 Jehova okwi inekelela wo aapiya ye iilonga yuukalele mbyoka yi li eliko lya simanenena. (2 Kor. 4:1, 7) Uukalele mbuka ohawu tu etele esimano. Jehova oku uvanekela mboka haya longitha uuthembahenda mbuka wiilonga yawo ye mu tange, yo ye etele yalwe uuwanawa sho a ti: “Ngame ote simaneke mboka haa simaneke ndje.” (1 Sam. 2:30) Aantu mboka Jehova ohe ya simaneke mokukala ye na ekwatathano ewanawa naye nokukala e ya hokwa. Shimwe ishewe, aapiya yaKalunga ooyakwawo ohaye ya popile muuwanawa. — Omayel. 11:16; 22:1.
5 Mboka hayi ‘inekele OMUWA, nokuvulika kiipango ye’ otaya ka mona onakuyiwa ya tya ngiini? Jehova okwe ya uvanekela kutya ‘ote ke ya lenga, ya lale evi, notaya ka mona okuyonuka po kwaakolokoshi.’ (Eps. 37:34) Oya tegelela oku ka pewa esimano ndyoka kaali shi okuyelekwa nasha lyoku ka mona omwenyo gwaaluhe. — Eps. 37:29.
Omaliko gomOmbiimbeli
it-2-E ep. 240
Evovo
Episalomi 74 olya popya kombinga yankene Kalunga a hupitha oshigwana she, novelise 13 no 14 odha popya pathaneko dha ukitha kehupitho lyAaisraeli okuza muEgipiti. Mpaka uutumbulilo ‘iilyani yomomeya [Heb., than·ni·nimʹ, uuwindji woshitya tan·ninʹ]’ owa longithwa wa ukithwa kuutumbulilo “Evovo,” nenyanyagulo lyomutse gwEvovo otashi vulika wa ukithwa kokusindwa kwaFarao netangakwiita lye pethimbo lyetembu. Etoloko lyOshiaramea olya popi “aanankondo yaFarao” pehala ‘lyomitse dhEvovo.’ (Yelekanitha Hes 29:3-5, moka Farao a faathanithwa ‘nongandu ohaluthi yi li momulonga’ Niili; nosho wo Hes 32:2.) Osha fa shi li ngeyi kutya Jesaja 27:1 oya longitha Leviatan (LXX, “oshikoko”) ongendhindhiliko lyepangelo, ano ehangano lyopaigwana muuyuni awuhe, ndyoka tali pangelwa kungoka a ukithwa ‘keyoka’ nosho wo ‘koshikoko.’ (Eh 12:9) Ehunganeko ndika oli li limwe ndyoka lya kwatelwa mo metotululo lyaIsraeli, onkee ano, Jehova “ota ka leka egongamwele lya tsa nekukutu” a tse nalyo Leviatan, mwa kwatelwa Babilonia. Nonando ongawo, ovelise 12 no 13 odha kwatela mo wo Siria naEgipiti. Onkee pompito ndjika Leviatan okwa ukithwa kehangano lyopaigwana nenge kepangelo ndyoka tali kondjitha Jehova nosho wo aalongeli ye.
19-25 AUGUSTE
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 75–77
Omolwashike kuu na okwiitadha?
Mona eyooloko maantu
4 Konima sho Paulus a popi kutya oyendji otaya ka kala yi ihole yo yene noye hole iimaliwa, okwa nyola wo kutya otaya ka kala aainomi, aanuuntsa nohaya tuwalala. Aantu mboka ye na omaukwatya ngoka olundji ohaya kala ye wete ye vule yalwe, omolwiinima mbyoka haya vulu okuninga, eholokopo lyawo, omaliko gawo nenge ondondo yawo. Ohaya kala ya halelela okupandika nokusimanekwa. Omulongwantu gumwe okwa nyola kombinga yomuntu ngoka e na uuntsa a ti: ‘Oha kala i itala ko a simanenena e vule ayehe.’ Yamwe oya ti kutya uuntsa wa pitilila owu li oshinima oshiwinayi noonkondo, nokuli naamboka ye wu na kaye hole oku wu mona muyalwe.
5 Jehova oku tonde uuntsa noonkondo. Oku tonde “omeho ge na uuntsa.” (Omayel. 6:16, 17) Uuntsa ohawu ningitha omuntu a kale kokule naKalunga. (Eps. 10:4) Uuntsa uukwatya wOmuhindadhi. (1 Tim. 3:6) Shiyemateka, aapiya yamwe yaJehova aadhiginini ohaya kwatwa kuuntsa. Pashiholelwa, omukwaniilwa gwaJuda, Ussia, okwa kala omudhiginini uule womimvo odhindji. Ihe Ombiimbeli oya ti: “Ussia sho a ningi omunankondo, okwa tumbu pombanda, naashika oshe mu fala mepunduko. Okwa hindi Omuwa, Kalunga ke, sho a yi motempeli a fike iitsinino ketsininoyambelo.” Konima, omukwaniilwa Hiskia okwa li wo a kwatwa kuuntsa, ihe ka li a kala nawo ethimbo ele. — 2 Ondjal. 26:16; 32:25, 26.
Omanenedhiladhilo okuza membo etitatu netine lyOmapisalomi
75:5, 6, 11, OB-1954 — Uutumbulilo “olwiinga” otawu thaneke shike? Ooniga dhoshinamwenyo odhi li oshikondjitho shi na oonkondo. Onkee ano, uutumbulilo “olwiinga” otawu ulike pathaneko koonkondo nenge komatha. Jehova okwa li a tumbile pombanda ooniga dhoshigwana she noku shi tumbaleka, ihe okwa li a ‘keke po ooniga dhaalunde.’ Otatu londodhwa opo twaaha ‘tumbile pombanda ooniga dhetu,’ sha hala okutya, katu na okukala tu na iikala yuuntsa nenge yeinenepeko. Molwaashoka Jehova oye ha tumbaleke omuntu, uuthembahenda wokukala niinakugwanithwa megongalo otu na oku wu tala ko wa za kuye. — Episalomi 75:7.
Omaliko gomOmbiimbeli
Omanenedhiladhilo okuza membo etitatu netine lyOmapisalomi
76:10 — Ongiini “ondjahi yaantu” tayi ka hulila mokusimaneka Jehova? Uuna Kalunga te etha aantu ye tu geele molwaashoka tu li aapiya ye, otashi vulika shi ete iizemo iiwanawa. Uudhigu kehe mboka tatu mono, otau vulu oku tu dheula momukalo gwontumba. Jehova ohe etha tu mone iihuna uule owala wokathimbo kontumba, opo shi tu dheule. (1 Petrus 5:10) ‘Mboka taa hupu miita, otaya ka pandula Kalunga.’ Ongiini ngele tatu mono iihuna sigo omeso? Shika nasho otashi vulu okusimanekitha Jehova, molwaashoka mboka taye tu mono tatu idhidhimike nuudhiginini, otashi vulika nayo ya tameke okusimaneka Kalunga.
26 AUGUSTE–1 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA EPISALOMI 78
Okwaanuudhiginini kwAaisraeli oku li oshiholelwa shelondodho
w96-E 12/1 ep. 29-30
Omolwashike wu na “okudhimbulukwa omasiku gonale?”
Shiyemateka, olundji Aaisraeli oya li hayi igandja keyono lyokudhimbwa. Oshizemo? Ombiimbeli oya ti: “Omalupita nomalupita oya yeleke Kalunga; oya geyitha Kalunga Omuyapuki gwalsrael. Inaa dhimbulukwa iilonga ye yoonkondo nesiku ndiya, sho e ya hupitha miikaha yaatondi.” (Episalomi 78:41, 42) Mokweendela ko kwethimbo, oya li wo ya dhimbwa iipango yaJehova, noshizemo ka li we e ya hokwa. — Mateus 21:42, 43.
Omupisalomi okwe tu tulila po oshiholelwa oshiwanawa, sho a nyola a ti: “Itandi ka dhimbwa nando iilongankondo yoye, Omuwa; otandi ka dhimbulukwa iikumithalonga yoye yonale. Ote kala nokutedhatedha iilongankondo yoye; otandi dhimbulukwa iilonga yoye iinene.” (Episalomi 77:11, 12) Okutedhatedha kiilonga yetu yuudhiginini yomonakuziwa nosho wo kiinima yopahole mbyoka Jehova e tu ningila, ohashi tu kwathele tu kale tu na ehalo, tu na omukumo notu na olupandu. Shimwe ishewe, “okudhimbulukwa omasiku gonale” ohashi vulu oku tu kwathela kaatu kale twa vulwa, tu ninge ngaashi tatu vulu notu idhidhimike nuudhiginini.
‘Inamu kala hamu ngungutula’
16 Okungungutula ohaku tu ningitha tu dhiladhile unene kombinga yetu noyomaupyakadhi getu, e tatu dhimbwa omayambeko ngoka hatu nyanyukilwa tu li Oonzapo dhaJehova. Opo tu sinde egamo lyokungungutula, otwa pumbwa aluhe okukaleka momadhiladhilo omayambeko ngoka. Pashiholelwa, kehe gumwe gwomutse oku na uuthembahenda uukumithi wokuhumbata edhina lyaJehova. (Jesaja 43:10) Otatu vulu okukala tu na ekwatathano lyopothingo naye nokupopya naye ethimbo kehe, oshoka oha “uvu omagalikano.” (Episalomi 65:2; Jakob 4:8) Onkalamwenyo yetu oyi na eityo lyashili, oshoka otu shi ompata yi na ko nasha nuunamapangelo weshito alihe notu shi kutya otu na uuthembahenda wokutsikila okukala aadhiginini kuKalunga. (Omayeletumbulo 27:11) Ohatu kutha ombinga pandjigilile miilonga yokuuvitha onkundana ombwanawa. (Mateus 24:14) Otu na eiyuvo lya yela, omolweitaalo ndyoka tu na mekuliloyambo lyaJesus Kristus. (Johannes 3:16) Ohatu nyanyukilwa omayambeko ngoka, kashi na nduno mbudhi kutya otatu idhidhimikile shike.
w11-E 7/1 ep. 10, okat. 3-4
Mbela Jehova oku na omaiyuvo?
Omupisalomi okwa popi a ti: “Olungapi inaaya vulika kuye mombuga!” (Ovelise 40) Ovelise ya landula ko oya gwedha ko tayi ti: “Omalupita nomalupita oya yeleke Kalunga.” (Ovelise 41) Ndhindhilika kutya omunyoli okwa popi momuhingo guunashipotha. Ombepo ndjoka ombwinayi oya li ya ulikwa petameko mombuga, nziya konima sho Aaisraeli ya hupithwa miikaha yAaegipiti. Aantu oya li ya tameke okutamaneka Kalunga, taye mu pula ngele ota vulu noku na ehalo lyoku ya sila oshimpwiyu. (Numeri 14:1-4) Embo limwe lyuuyelele waatoloki yOmbiimbeli olya ti kutya uutumbulilo “olungapi inaaya vulika kuye,” otashi vulika wa popiwa pamupopyofano kutya ‘oya tsikile okuyona kuKalunga’ nenge ‘oya tindi Kalunga.’ Nonando ongawo, Jehova okwa li a ulukile aantu ye olukeno moku ya dhimina po, sho yi iyele ombedhi. Ihe omathimbo nomathimbo, oya kala natango taya shuna komukalo gwawo omukulu noku mu tsila ondumbo, nokungawo, omukalo ngoka guunashipotha owa li wa tsikile. — Episalomi 78:10-19, 38.
Jehova okwa kala e uvite ngiini ethimbo kehe oshigwana she tashi tsu ondumbo naye? Ovelise 40 oya ti kutya oya li haye “mu nikitha oluhodhi.” Etoloko limwe olya ti kutya ‘oye mu nikitha uuthigwa.’ Embo limwe lyuuyelele wOmbiimbeli olya yelitha tali ti: “Shoka osha hala okutya eihumbato lyAahebeli osho lya li ngaaka, ano hali yemateke omuntu, lya fa lyokanona hoka ihaaka vulika nokanashipotha.” Ngaashi owala okanona hoka ka lunduka haka yemateke aavali yako noonkondo, Aaisraeli aanashipotha nayo oya li haya “geyitha Kalunga Omuyapuki gwalsrael.” — Ovelise 41.
Omaliko gomOmbiimbeli
Omanenedhiladhilo okuza membo etitatu netine lyOmapisalomi
78:24, 25 — Omolwashike omanna ga li hagi ithanwa “iikulya yokegulu” nosho wo “iikulya yaayengeli”? Omautumbulilo ngoka inaga hala lela okutya omanna oga li iikulya yaayengeli. Oga li gi ithanwa “iikulya yokegulu” molwaashoka oga za megulu. (Episalomi 105:40) Molwaashoka aayengeli oye li megulu, uutumbulilo “iikulya yaayengeli” otau ti kutya iikulya mbyoka oya li ya gandjwa kuKalunga ngoka e li megulu. (Episalomi 11:4) Jehova okwa li wo a longitha aayengeli ya pe Aaisraeli omanna.