‘Elididimiko laJob omwe li uda’
“Elididimiko laJob olo mwe li uda, nomwa mona exulilo e li pewa kOmwene, osheshi Omwene Oye omunalukeno nomunamutimanghenda.” — JAKOB 5:11.
1, 2. Ovalihomboli vamwe vomuPoland ova li va shakeneka eyeleko lilipi?
HARALD ABT okwa hangwa e li umwe womEendombwedi daJehova oule weemwedi donhumba eshi omatanga ovakwaita aHitler a li a kwata ko Danzig (osho paife hashi ifanwa Gdańsk) osho shi li kolundume laPoland. Okudja opo onghalo oya li ya djuupala noya nyika oshiponga kOvakriste vashili ovo va li muDanzig. Opolifi yomonanguwi yaNazi oya li ya kondjifa Harald a shaine omukanda oo tau ulike kutya okwa efa po eitavelo laye, ndele okwa li eshi anya filufilu. Konima yokukala oule woivike yonhumba modolongo, Harald okwa li a tuminwa kokamba yeenghwate yaSachsenhausen, oko a kala ta ningilwa omatilifo nokudengwa oikando noikando. Omunambelewa umwe okwa li a ulika koluungu lomwifi lonhele omo hamu xwikilwa omidimba, ndele ta lombwele Harald a ti: “Ngeenge owa kala wa kanyatela eitavelo loye moule womafiku 14, oto kaya kuJehova woye okupitila moluungu omo.”
2 Eshi Harlad a li a kwatwa po, omukainhu waye Elsa okwa li ta nyamifa okamonakadona kavo keemwedi omulongo. Ndele nande ongaho, opolifi yomonanguwi yaNazi kaya li ashike ye mu efa ngaho. Diva, okaana kaye okwa li e ka kufwa nokwa li a kwatwa po ndele ta twalwa kokamba yokudipaela ovanhu yaAuschwitz. Ndele nande ongaho, Elsa naHarald ova li va dula okukala nomwenyo oule womido donhumba. Opo u ude shihapu shi na sha nanghee va li ve lididimika, oto dulu okulesha Oshungonangelo yOshiingilisha yo 15 Aprili 1980. Harald okwa shanga a ti: “Omido adishe 14 odo nda kala meekamba deenghwate nosho yo meedolongo, onda li nda ya mo omolweitavelo lange muKalunga. Onda li nda pulwa kutya: ‘Mbela omukainhu woye okwa li e ku kwafela mokulididimikila eenghalo adishe odo?’ Heeno, okwa kwafela nge lela! Onda kala ndi shi shii nale pehovelo kutya omukainhu wange ita ka efa po nandenande eitavelo laye, naasho osho shimwe shomoinima oyo ya li ya kwafela nge ndi lididimike. Onda kala ndi shii kutya ota ka kala a hafa okushiiva kutya onda fya ndi li omudiinini, ponhele yokumona nda mangululwa molwaashi nda efa po eitavelo lange. . . . Elsa okwa li e lididimikila omaudjuu mahapu omido odo a li meekamba deenghwate daNdowishi.”
3, 4. (a) Oihopaenenwa yoolyelye tai dulu okutwa omukumo Ovakriste opo ve lididimike? (b) Omolwashike Ombibeli tai tu ladipike tu konakone oshimoniwa shaJob?
3 Kashipu okumona oixuna, ngaashi naanaa Eendombwedi dihapu tadi shi dimine. Nomolwaasho, Ombibeli otai yandje omayele kOvakriste aveshe tai ti: “Hopaeleleni ovaprofeti ovo va popya medina lOmwene mokuhumbata oudjuu nomokulididimika.” (Jakob 5:10) Oule womafelemido a pita, ovapiya vaKalunga vahapu ova li va hepekwa ongaho. Oihopaenenwa oyo ya tulwa po ‘koshilemo sheendombwedi’ dihapu odo, otai dulu oku tu twa omukumo tu twikile okutondoka nelididimiko mefiyafanepo letu lopaKriste. — Ovaheberi 11:32-38; 12:1.
4 Ombibeli otai ulike kutya Job okwa tula po oshihopaenenwa sha denga mbada shelididimiko. Jakob okwa shanga a ti: “Taleni, ovo ve lididimika, ohatu va tale ovanelao. Elididimiko laJob olo mwe li uda, nomwa mona exulilo e li pewa kOmwene, osheshi Omwene Oye omunalukeno nomunamutimanghenda.” (Jakob 5:11) Oshimoniwa shaJob otashi tu ulikile kanini shi na sha nondjabi oyo tai ka pewa ovadiinini, ovo Jehova ta nangeke noupuna. Oshinima shimwe vali osho sha fimanenena oshosho kutya oshimoniwa osho otashi tu hololele oshili oyo tai ke tu kwafela ngeenge tu li momaudjuu. Embo laJob otali tu kwafele tu nyamukule omapulo aa: Ngeenge tu li momayeleko, omolwashike tu na okukala tu shii omhata ya fimanenena oyo ya kwatelwa mo? Omaukwatya noikala ilipi tai tu kwafele tu lididimike? Ongahelipi hatu dulu okupameka Ovakriste vakwetu ovo tava mono oixuna?
Natu kale tu shii eemhata odo da kwatelwa mo
5. Omhata ya fimanenena ilipi tu na okukaleka momadiladilo ngeenge hatu yelekwa?
5 Opo tu twikile okukala twa pama pamhepo ngeenge tu li momaudjuu, otwa pumbwa okukala tu shii eemhata odo da kwatelwa mo. Ngeenge katu udite ko osho sha kwatelwa mo, omaupyakadi etu otaa ka nyona po oupamhepo wetu. Omhata i na sha nokukala ovadiinini kuKalunga oya fimanenena. Tate yetu womeulu ote tu ladipike neendjovo odo tu na okukaleka momadiladilo tadi ti: “[Kala] u neendunge, omumwange, hafifa omutima wange, opo nee handi dulu okunyamukula [ou ta lundile nge, NW].” (Omayeletumbulo 27:11) Kau fi tuu oufembanghenda wa denga mbada! Nonande inatu wanenena nohatu ningi omapuko, ohatu dulu okuhafifa Omushiti wetu. Osho ohatu shi ningi ngeenge ohole yetu yokuhola Jehova tai tu kwafele tu kondjife omayeleko. Ohole yashili yopaKriste ohai lididimikile aishe, noihai xulu po nande. — 1 Ovakorinto 13:7, 8.
6. Satana oha lundile ngahelipi Jehova, noolyelye vali ha lundile?
6 Embo lOmbibeli laJob otali ulike kutya Satana oye lela ta lundile Jehova. Otali holola yo oikala ii yomutondi oo iha monika nosho yo okukala kwaye a hala okunyona po ekwatafano letu naKalunga. Ngaashi sha ulikwa moshimoniwa shaJob, Satana oha lundile unene ovapiya vaJehova aveshe kutya otave mu longele ashike omolwokulihola mwene. Oha ningi eenghendabala opo a ulike kutya ohole yavo yokuhola Jehova otai dulu okutalala. Okwa kala ta lundile Jehova oule womido omayovi. Eshi a umbwa mo meulu, opa li ondaka ya popya okudja meulu ye mu popya kutya oku li “omuhokololifi [“omulundili,” NW] wovamwatate vetu” noya popya kutya ohe va lundile “koshipala shaKalunga omutenya noufiku.” (Ehololo 12:10) Ohatu dulu okuulika kutya omapopyo aye kae fi oshili mokulididimika noudiinini.
7. Ongahelipi hatu dulu okukondjifa omaunghundi opalutu nomupondo?
7 Otu na okudimbuluka kutya Ondiaboli otai dulu okulongifa oupyakadi keshe tau tu hange opo i tu e fife po Jehova. Onaini ya li ya yeleka Jesus? Oya li ye mu yeleka eshi a li a fya ondjala konima yokulidilika oule womafiku mahapu. (Lukas 4:1-3) Oupamhepo muwa waJesus owa li we mu kwafela a kondjife filufilu omayeleko Ondiaboli. Inashi fimana tuu okukondjifa ounghundi keshe wopalutu neenghono dopamhepo, oo tashi dulika wa etifwa komukifi ile koukulupe! Nokuli nonande “omunhu wetu wokombada ta nyonauka po,” ihatu sholola molwaashi “ou womeni ota shituka mupe efiku [nefiku].” — 2 Ovakorinto 4:16.
8. (a) Ongahelipi epolimano tali dulu okweeta oidjemo ii? (b) Jesus okwa li e na oikala ilipi?
8 Epolimano otali dulu yo okunghundipaleka oupamhepo wetu. Omunhu otashi dulika e lipule kutya: ‘Omolwashike Jehova a efa ndi hangwe konghalo ya tya ngaha?’ Natango, omunhu oo a ungaungwa naye monghedi ii, otashi dulika e lipule kutya: ‘Omolwashike omumwatate ta ningile nge ngaha?’ Omaliudo a tya ngaho otaa dulu oku tu ningifa tu dimbwe omhata ya fimanenena oyo ya kwatelwa mo ndele hatu kala ashike hatu lipula unene neenghalo detu dopaumwene. Okunyematekwa kwaJob kookaume kaye vatatu ovo va li tave mu ula nai okwa li kwe mu yahameka neenghono pamaliudo ngaashi ashike a li ta yahamekwa palutu koudu waye. (Job 16:20; 19:2) Sha faafana, omuyapostoli Paulus okwa popya kutya okuhanduka efimbo lile otaku dulu ‘okupa Satana onhele’ ile omhito. (Ovaefeso 4:26, 27) Tu li Ovakriste, katu na okukala twa nyemata ile twa handukila ovanhu ile hatu lipula unene neenghalo dokuhenouyuki donhumba, ndele ponhele yaasho, natu hopaenene Jesus ‘mokuliyandja kwaao ta tokola sha yuka,’ Jehova Kalunga. (1 Petrus 2:21-23) Okukala tu na “omadiladilo” a fa aJesus otaku dulu oku tu kwafela neenghono tu kondjife omaponokelo aSatana. — 1 Petrus 4:1.
9. Kalunga okwe tu pa eshilipaleko lilipi shi na sha nokulididimikila omaudjuu nosho yo omayeleko?
9 Komesho yaaishe, inatu diladila nande kutya omaupyakadi oo tae tu hange otaa ulike kutya Kalunga ine tu hokwa. Omadiladilo a puka a tya ngaho okwa li a yahameka Job eshi a li ta ulwa nai kookaume kaye ovo va li vati tave mu hekeleke. (Job 19:21, 22) Ombibeli otai tu shilipaleke neendjovo edi tai ti: “Kalunga iha dulu a shindwe kowii, naye mwene iha shindi nande omunhu.” (Jakob 1:13) Mepingafano naasho, Jehova okwe tu udanekela kutya ote ke tu kwafela tu lididimikile omaudjuu aeshe oo tae tu hange note ke tu amena keyeleko keshe hatu shakeneke. (Epsalme 55:23; 1 Ovakorinto 10:13) Ngeenge otwa ehene popepi naKalunga momafimbo madjuu, otashi ke tu kwafela tu kale tu na etaleko li li pandjele nohatu ka pondola mokukondjifa Ondiaboli. — Jakob 4:7, 8.
Osho tashi tu kwafele tu lididimike
10, 11. (a) Oshike sha li sha kwafela Job e lididimike? (b) Ongahelipi okukala neliudo liwa kwaJob kwa li kwe mu kwafela?
10 Nonande Job okwa li momaudjuu, mwa kwatelwa okuulwa nai kovahekeleki vaye vati nosho yo okukala a ngwangwana eshi a li ehe shii kutya olyelye a li e mu etela omaudjuu, okwa kala a kanyatela oudiinini waye. Oshike hatu lihongo melididimiko laye? Osha yela kutya osho sha li she mu kwafela lela oudiinini waye kuJehova. ‘Okwa li ha tila Kalunga nokwa li ha kukuma owii.’ (Job 1:1) Onghalamwenyo yaJob osho ya li ngaho. Ka li nande a efa po Jehova nonande ka li e shii kutya omolwashike ta mono oixuna. Job okwa li a tokola toko okulongela Jehova meenghalo adishe, kutya nee odii ile odiwa. — Job 1:21; 2:10.
11 Okukala neliudo liwa okwa li yo kwa hekeleka Job. Efimbo limwe eshi a li e wete e li pokufya, okwa li a hekelekwa molwaashi okwa li e shii kutya okwa ninga ngaashi ta dulu opo a kwafele vamwe nokwa diinina omifikamhango daJehova douyuki nosho yo kutya okwa li a henuka elongelokalunga loipupulu loludi keshe. — Job 31:4-11.
12. Job okwa li e linyenga ngahelipi kekwafo olo a li a pewa kuElihu?
12 Oshoshili kutya Job okwa li a pumbwa ekwafo, opo a lundulule etaleko laye li na sha noinima yonhumba. Okwa li a tambula ko ekwafo olo nelininipiko, oukwatya umwe vali oo wa li we mu kwafela neenghono opo a pondole mokulididimika. Job okwa li a pwilikina nefimaneko komayele opandunge oo a li a pewa kuElihu nokwa li yo a tambula ko nehalo liwa epukululo olo a pewa kuJehova. Job okwa dimina a ti: ‘Onda popya ndihe na eendunge. Ohandi alula eendjovo dange ndee handi lidilulula mondwi nomomute.’ (Job 42:3, 6) Nonande okwa li ta hepekwa natango komukifi, okwa li a hafa molwaashi okulundulula etaleko laye okwa li kwe mu ehenifa popepi elela naKalunga. Okwa popya shi na sha naKalunga a ti: ‘Ame ndi ku shii nokutya, keshe shimwe oto shi dulu.’ (Job 42:2) Molwaashi Jehova okwa li a kwafela Job a ude ko ounene waye, okwa li a mona kutya ye omunini elela mokuliyelekanifa nOmushiti waye.
13. Ongahelipi okukala nonghenda kwaJob kwa li kwe mu etela ouwa?
13 Job okwa tula po yo oshihopaenenwa sha denga mbada shi na sha nokukala nonghenda. Ovahekeleki vaye ovanaipupulu ova li ve mu ehameka neenghono, ndele Jehova okwa li a pula Job e va ilikanene nosho a li a ninga. Konima yaasho, Jehova okwa li a velula Job a kale vali e na oukolele. (Job 42:8, 10) Osha yela kutya, okukala nonghone itaku ke tu kwafela tu lididimike ndele ohole nonghenda oyo tai ke tu kwafela. Okuhakala nonghone ohaku tu pameke pamhepo, na Jehova oha hokwa oikala ya tya ngaho. — Markus 11:25.
Ovayandjimayele ovanaendunge ovo tave tu kwafele tu lididimike
14, 15. (a) Omaukwatya elipi taa dulu okukwafela ovayandjimayele va hekeleke vamwe? (b) Yelifa kutya omolwashike Elihu a li a pondola mokukwafela Job.
14 Oshilihongomwa shimwe vali osho hatu dulu okulihonga mehokololo laJob oshosho kutya osha fimana okukala tu na ovayandjimayele ovanaendunge. Ovayandjimayele va tya ngaho ove li ngaashi ovamwatate ‘va dalwa va kwafe moluhepo.’ (Omayeletumbulo 17:17) Ndele nande ongaho, oshimoniwa shaJob otashi ulike kutya ovayandjimayele vamwe otava dulu okuyahameka ponhele yokuvelula. Omuyandjimayele muwa okwa pumbwa okukala ha ulike oukwao wananghali, efimaneko nosho yo olune, ngaashi Elihu a li a ninga. Ovakulunhuongalo nosho yo Ovakriste vamwe va pyokoka otashi dulika va kale va pumbwa okukwafela ovamwatate ovo va wililwa po komaudjuu va lundulule omataleko avo, nomokuninga ngaho otava dulu okulihonga shihapu membo laJob. — Ovagalati 6:1; Ovaheberi 12:12, 13.
15 Ope na oilihongomwa ihapu iwa oyo hatu lihongo shi na sha nanghee Elihu a li a ungaunga nonghalo yaJob. Okwa li a pwilikina nelidiiniko fimbo ina nyamukula shi na sha nomapopyo oipupulu ookaume kaJob vatatu. (Job 32:11; Omayeletumbulo 18:13) Elihu okwa li a longifa edina laJob nokwa li a popya naye e li kaume kaye. (Job 33:1) Ovahekeleki vatatu vaJob ovanaipupulu ova li ve wete ve mu dule, ndele Elihu ka li e litala ko ngaho. Okwa ti: “Naame yo okapambu kelova.” Ka li a hala okuweda ko kokumona oixuna kwaJob neendjovo doulai. (Job 33:6, 7; Omayeletumbulo 12:18) Ponhele yokukembaula Job shi na sha nelihumbato laye lonale, Elihu okwa li e mu pandula omolwouyuki waye. (Job 33:32, NW) Komesho yaaishe, Elihu okwa li a tala ko oinima ngaashi Kalunga he i tale ko, nokwa li a kwafela Job a dimbuluke oushili oo kutya Jehova ke na fiku a longe okuhenouyuki. (Job 34:10-12) Okwa li a ladipika Job a teelele muJehova, ponhele yokukendabala okuliulika kutya ye omuyuki. (Job 35:2; 37:14, 23) Ovakulunhuongalo Ovakriste nosho yo vamwe otava dulu shili okumona mo ouwa moilihongomwa oyo.
16. Omonghedi ilipi ovahekeleki vatatu vaJob ovanaipupulu va li va longifwa kuSatana?
16 Omayele opandunge oo a yandjwa kuElihu okwa yooloka ko keendjovo tadi yahameke odo da li da popiwa kuElifas, Bildad naSofar. Jehova okwa li e va lombwela a ti: “Nye inamu popya nge [neendjovo] da yuka.” (Job 42:7) Nonande ngeno ova tile kutya ova li ve na omalalakano mawa, osha yela kutya ova li va longifwa kuSatana ponhele yokukala ve li ookaume ovadiinini. Ookaume kaJob vatatu ova li va diladila pehovelo kutya oye mwene e lietela okumona oixuna. (Job 4:7, 8; 8:6; 20:22, 29) Elifas okwa ti kutya Kalunga ine lineekela ovapiya vaye nonokutya ke na ko nasha kutya otu li ovayuki ile hasho. (Job 15:15; 22:2, 3) Okwa li nokuli a lundila Job kutya okwa nyona omanyono oo a li ina ninga. (Job 22:5, 9) Mepingafano naasho, Elihu okwa li a kwafela Job pamhepo, osho shi li alushe elalakano lomuyandjimayele omunahole.
17. Otu na okudimbuluka shike ngeenge hatu yelekwa?
17 Ope na natango oshilihongomwa shimwe shi na sha nelididimiko osho hatu dulu okulihonga membo laJob. Kalunga ketu omunahole oku wete eenghalo detu nokwa hala oku tu kwafela nota dulu oku shi ninga meenghedi di lili noku lili. Otwa uda oshimoniwa shaElsa Abt pehovelo loshitukulwa eshi. Diladila kexulifodiladilo laElsa eshi a ti: “Fimbo nda li inandi kwatwa, onda li nda lesha onhumwafo yomumwameme umwe oyo ya ti kutya ngeenge omunhu e li meyeleko lidjuu, omhepo yaJehova ohai mu ngungumaneke. Onda li nda diladila kutya omumwameme oo okwa li ta wedele kanini. Ndele eshi nda li momayeleko, onda li nda mona kutya osho a li a popya oshoshili. Omhepo yaJehova ohai ngungumaneke shili omunhu. Kashipu oku shi uda ko ngeenge ino ya nale monghalo ya tya ngaho, ndele osho nda li nda ningilwa shili. Jehova oha kwafa.” Elsa ka li ta popi kombinga yaasho Jehova ta dulu okuninga ile osho a ninga nale omayovimido a pita pefimbo laJob. Ponhele yaasho, okwa li ta popi shi na sha nefimbo letu. “Jehova oha kwafa” shili!
Omulumenhu omunelao oyoo te lididimike
18. Elididimiko laJob ola li le mu etela ouwa ulipi?
18 Ovanini ashike vomufye hatu ka shakeneka omaupyakadi a kwata moiti ngaashi oo a li a shakenekwa kuJob. Ndele kashi na nee mbudi kutya ohatu shakeneke omayeleko a tya ngahelipi monghalelo ei yoinima, otu na omatomheno mawa okukanyatela oudiinini wetu, ngaashi Job a li a ninga. Elididimiko laJob ola li la punapalifa onghalamwenyo yaye. Ola li le mu ningifa a kale a wana, ehe na oshipo. (Jakob 1:2-4) Ola li la pameka ekwatafano laye naKalunga. Okwa koleka a ti: “Nde ku udile ashishe omatwi, ndelenee paife omesho ange nde ku mona ko.” (Job 42:5) Job okwa li a ulika kutya Satana omunaipupulu molwaashi ka li a dula okuteya po oudiinini waye. Omido omafele konima yaasho, Jehova okwa ka popya natango shi na sha nomupiya waye Job kutya oku li oshihopaenenwa shouyuki. (Hesekiel 14:14) Ehokololo laye li na sha noudiinini nosho yo elididimiko ohali pameke oshiwana shaKalunga kunena.
19. Omolwashike shi na ouwa okukala omulididimiki?
19 Eshi Jakob a li a shangela Ovakriste vomefelemudo lotete kombinga yelididimiko, okwa li a popya shi na sha nouwa oo hali eta. Okwa li yo a longifa oshihopaenenwa shaJob opo e va dimbulukife kutya Jehova oha yandje ondjabi inene kovapiya vaye ovadiinini. (Jakob 5:11) Ohatu lesha muJob 42:12, taku ti: “[Omwene] okwa nangeka noupuna okukalamwenyo kwaxuuninwa kwaJob noupuna uhapu u dule winya wopehovelo.” Kalunga okwa li a pa Job luvali oinima oyo a li a kanifa nokwa li a kala nomwenyo efimbo lile noku na ehafo. (Job 42:16, 17) Sha faafana, ouyahame keshe, okumona oixuna ile oluhodi oyo tashi dulika hatu lididimikile monghalelo ei yoinima otai ka xulifwa po notai ka dimbuwa mounyuni mupe waKalunga. (Jesaja 65:17; Ehololo 21:4) Otwa uda shi na sha nelididimiko laJob, notwa tokola toko okuhopaenena oshihopaenenwa shaye kekwafo laJehova. Ombibeli oya udaneka kutya: “Omulumenhu omunelao oye ou te lididimikile eshindo, osheshi ngenge a ninga omuduli walo, ota ka pewa oshishani shomwenyo, ou Omwene e shi udanekela ava ve mu hole.” — Jakob 1:12.
Oto nyamukula ngahelipi?
• Ongahelipi hatu dulu okuhafifa omutima waJehova?
• Omolwashike tuhe na okufika pexulifodiladilo kutya omaupyakadi oo tae tu hange otaa ulike kutya Kalunga ine tu hokwa?
• Oshike sha li sha kwafela Job e lididimike?
• Ongahelipi hatu dulu okuhopaenena Elihu mokupameka ovaitaveli vakwetu?
[Efano pepandja 20]
Omuyandjimayele muwa oha ulike oukwao wananghali, efimaneko nosho yo olune
[Efano pepandja 21]
Elsa naHarald Abt