OSHITOPOLWA SHOKUKONAKONWA 12
EIMBILO 77 Uuyelele muuyuni womilema
Yanda okweenda momilema, tsikila okweenda muuyelele
‘Nale omwa li aantu yomomilema, ihe ngashingeyi omu li muuyelele.’ — EF. 5:8.
SHOKA TATU KA ILONGA
Shoka tatu vulu okwiilonga momupopyothano gu na ko nasha nomilema nuuyelele, ngoka Paulus a longitha mAaefeso ontopolwa 5.
1-2. (a) Paulus okwa li e li monkalo yini, sho a nyolele Aaefeso ontumwafo, nomolwashike e yi ya nyolele? (b) Omapulo geni tatu ka kundathana?
SHO omuyapostoli Paulus a li mondholongo yomegumbo muRoma, okwa li a hala okutsa omukumo ooitaali ooyakwawo. Ka li a vulu oku ya talela po oshipala noshipala, onkee okwa li e ya nyolele oontumwafo. Yimwe yomoontumwafo ndhoka okwa li e yi nyolele Aaefeso lwomomumvo 60, nenge 61 E.N. — Ef. 1:1; 4:1.
2 Momukokomoko gwomimvo omulongo lwaampono dha tetekele, manga inaa ya mondholongo, okwa li a kala ethimbo ele ta longo aantu, noku ya uvithila onkundana ombwanawa. (Iil. 19:1, 8-10; 20:20, 21) Okwa li e hole ooitaali ooyakwawo noonkondo, nokwa li a hala oku ya kwathela ya tsikile okukala aadhiginini kuJehova. Ihe mbela omolwashike a li a nyolele Aakriste aagwayekwa kombinga yomilema nuuyelele? Iiyilongomwa yini Aakriste ayehe taya vulu okwiilonga momayele ngaka? Natu taleni omayamukulo komapulo ngoka.
ZENI MO MOMILEMA MU YE MUUYELELE
3. Omupopyothano guni Paulus a li a longitha montumwafo ye ndjoka a nyolele Aaefeso?
3 Paulus okwa li a nyolele Aakriste Aaefeso a ti: ‘Nale omwa li aantu yomomilema, ihe ngashingeyi omu li muuyelele.’ (Ef. 5:8) Paulus mpaka okwa li a longitha omupopyothano gu na ko nasha nomilema nuuyelele, a yelithe elunduluko enene ndyoka Aaefeso ya li ya ningi. Natu ka taleni kutya omolwashike Paulus a ti kutya Aaefeso oya li ‘nale momilema.’
4. Omomikalo dhini Aaefeso ya li momilema dhopalongelokalunga?
4 Omilema dhopalongelokalunga. Manga Aaefeso, mboka Paulus a nyolele, inaaya ilonga oshili nokuninga Aakriste, oya li ya itaala omalongo giifundja nuumpulile. Moshilando Efeso omwa li otempeli yoshikalunga Artemis, ndjoka aantu oyendji ya li ye yi tala ko yi li yimwe yomomatungo gaheyali omakumithi. Aantu oya li haya yi kotempeli ndjoka ya ka longele iikalunga. Aahambudhi oya li ya ningi iimaliwa oyindji mokulanditha omathano gotempeli nogoshikalungakiintu Artemis. (Iil. 19:23-27) Shimwe ishewe, aantu yomoshilando shoka oya li ye hole okulongitha uumpulile. — Iil. 19:19.
5. Omeityo lini Aaefeso ya li momilema dhopamikalo?
5 Omilema dhopamikalo. Aantu yomuEfeso oya li ya pikwa komilalo dha nyata, nokaya li haya si ohoni okulonga shoka oshiwinayi. Pomahala gomaudhano nosho wo giituthi yomalongelokalunga oya li unene haya popi kombinga yomilalo dha nyata. (Ef. 5:3) Oya li ya ‘iyethele yo yene moonyata dhuulunde kaaye na eidhiliko noyaa na nando onge.’ (Ef. 4:17-19) Manga inaaya ilonga kombinga yomithikampango dhaJehova dhi na ko nasha naashoka shi li mondjila naashoka sha puka, eiyuvo lyawo kalya li hali ya nyenyetele, uuna ya ningi sha sha puka. Omolwomatompelo ngoka, Paulus okwa ti kutya “omadhiladhilo gawo oga sa komilema. Kalunga ite ya pe omwenyo.”
6. Omolwashike Paulus a li a lombwele Aaefeso kutya ngashingeyi oye li “muuyelele”?
6 Yamwe yomAaefeso, kaya li ya tsikile okukala momilema. Paulus okwa nyola kutya sho ya ‘ningi aantu yOmuwa, oye li muuyelele.’ (Ef. 5:8) Oya li metsokumwe nOohapu dhaJehova ndhoka dha fa uuyelele, mboka tawu ya wilike. (Eps. 119:105) Aaefeso mboka oya li ya etha po omalongo giifundja neihumbato lya nyata. Oya li ya ‘kambadhala okuholela Kalunga,’ noya ningi ngaashi taya vulu ya longele Jehova noku mu nyanyudha. — Ef. 5:1.
7. Omomukalo guni onkalo yetu ya faathana naandjoka yAakriste oyendji Aaefeso?
7 Sha faathana, manga inaatu ilonga oshili, otwa li momilema dhopalongelokalunga notwa li tu na eihumbato lya nyata. Yamwe yomutse otwa li hatu dhana omasiku gomafudho gomalongelokalunga giifundja, omanga yamwe ya li ye na eihumbato lya nyata. Ihe sho twa ilongo kombinga yomithikampango dhaJehova dhi na ko na nasha naashoka sha puka naashoka shi li mondjila, otwa ningi omalunduluko. Otwa tameke okukala metsokumwe naashoka Jehova a hala tu ninge. Oshizemo, ohatu nyanyukilwa omauwanawa ogendji. (Jes. 48:17) Ihe nonando ongawo, natango ohatu piti momashongo. Otwa pumbwa okutsikila okwiikaleka kokule nomilema ndhoka twa thiga po ‘nokukala aantu yomuuyelele.’ Mbela shono otatu vulu oku shi ninga ngiini?
Image digitally reproduced with the permission of the Papyrology Collection, Graduate Library, University of Michigan, P.Mich.inv. 6238. Licensed under CC by 3.0
Paulus okwa nyolele Aaefeso omayele gopahole, ngoka natse tatu vulu okutula miilonga kunena (Tala okatendo 7)b
YANDA OMILEMA
8. Sha ikolelela kAaefeso 5:3-5, oshike Aaefeso ya li ya pumbwa okuyanda?
8 Lesha Aaefeso 5:3-5. Opo Aakriste Aaefeso ya ikaleke kokule nomilema, oya li ye na okutsikila okuyanda okuninga kehe shoka itaashi nyanyudha Jehova. Shono kasha li owala sha kwatela mo okuya momilalo dha nyata, ihe nokupopya wo oohapu dha nyata. Paulus okwa li a dhimbulukitha Aaefeso kutya oya pumbwa okuyanda iinima mbyoka, opo ya ka kale ye na “oshitopolwa mOshilongo shaKristus noshaKalunga.”
9. Omolwashike twa pumbwa okukala twa kotoka, kaatu ninge oshinima shoka tashi tu ningitha tu ye momilalo dha nyata?
9 Natse wo otu na okukondja kaatu kale tu na “ekwatathano naantu mboka haa longo iilonga yaa fele yomomilema.” (Ef. 5:11) Omathimbo nomathimbo, iimoniwa oye shi ulika kutya, uuna omuntu ha tala, ha pulakene, ha popi kombinga yiinima ya nyata, nenge yi na ko nasha nomilalo dha nyata, oshipu kuye okuninga shoka sha puka. (Gen. 3:6; Jak. 1:14, 15) Moshilongo shimwe, ongundu yaamwatate oya li ya panga uukuume komakwatathano gopaintaneta. Oyendji yomuyo oya li ya tameke okutuminathana omatumwalaka, taga popi kombinga yiinima yopambepo. Ihe mokweendela ko kwethimbo, oya tameke okupopya iinima mbyoka itaayi nyanyudha Jehova. Oya tameke unene okupopya kombinga yomilalo. Lwanima, oyendji yomuyo oye shi zimine kutya okupopya kwawo inaaku yogoka, okwe ya ningitha ya ye momilalo dha nyata.
10. Satana oha kambadhala ngiini oku tu pukitha? (Aaefeso 5:6)
10 Uuyuni waSatana ohawu kambadhala oku tu pukitha, opo tu itaale kutya shoka Jehova a tala ko sha nyata, nenge inaashi yogoka, inashi puka. (2 Pet. 2:19) Shoka itashi tu kumitha. Omukalo gumwe Ondiyapoli ya kala nokulongitha, ogwo okungwangwaneka aantu, kaaya kale ye shi shoka shi li mondjila naashoka sha puka. (Jes. 5:20; 2 Kor. 4:4) Onkee itashi kumitha sho oomuvi odhindji naashoka hashi ulikwa kotiivii nosho wo komapandja gopaintaneta, hashi humitha komeho omadhiladhilo ngoka ge li ompinge nomithikampango dhaKalunga dhi li pauyuuki. Satana okwa hala tu dhiladhile kutya okuninga iinima ya nyata inaku taambiwa ko owala, ihe ohaku nyanyudha wo noinaku nika oshiponga. — Lesha Aaefeso 5:6.
11. Oshiholelwa shaAngela osha tsu omuthindo ngiini ompumbwe yokutula miilonga omayele gopandunge, ngoka taga adhika mAaefeso 5:7? (Tala wo ethano.)
11 Satana okwa hala tu endathane naantu mboka taye shi ningitha oshidhigu kutse, tu vulike komithikampango dhaJehova. Onkee ano Paulus okwa li a ladhipike Aaefeso a ti: “Inamu kala mu na ekwatathano naantu ya tya ngaaka,” ano mboka haya ningi shoka oshiwinayi momeho gaKalunga. (Ef. 5:7) Otwa pumbwa okudhimbulukwa kutya aantu mboka ihatu endathana owala nayo oshipala noshipala. Ihe ohatu endathana wo nayo komapandja gopaintaneta, oshinima shono sha nika oshiponga, shoka kaasha li ko pethimbo lyAaefeso. Omumwameme Angela,a ngoka ha zi moAsia, okwa li a mono nkene omapandja gopaintaneta ga nika oshiponga. Okwa ti: “Oge li omwigo, molwaashoka otaga vulu okulundulula omadhiladhilo gomuntu, kashona nakashona. Omaiyuvo gandje kaga li we haga nyenyetele ndje, nuuna nda panga uukuume naantu mboka inaaya simaneka omithikampango dhOmbiimbeli. Mokweendela ko kwethimbo, onda tameke okudhiladhila kutya oshi li nawa okukala nonkalamwenyo ndjoka inaayi hokiwa kuJehova.” Shoka shi shi okupandulwa, aakuluntugongalo oya li ya kwathele Angela pahole, a ninge omalunduluko ngoka ga pumbiwa. Okwa ti: “Ngashingeyi inandi nwethwa mo we komapandja gopaintaneta, ihe ohandi gandja eitulomo kiinima yopambepo.”
Okuhogolola ookuume aawanawa ohaku shi ningi oshipu kutse tu vulike komithikampango dhaJehova dhi li pauyuuki (Tala okatendo 11)
12. Oshike tashi vulu oku tu kwathela tu vulike komithikampango dhaJehova dhi na ko nasha naashoka sha puka naashoka shi li mondjila?
12 Otu na okukondjitha omadhiladhilo guuyuni kutya eihumbato lya nyata olya taambiwa ko. Ihe otu shi kutya shoka kashi li mondjila. (Ef. 4:19, 20) Oshi li nawa okwiipula kutya: ‘Mbela ohandi yanda ngaa okweendathana inaashi pumbiwa naaniilonga ooyakwetu, naanasikola ooyakwetu, nenge naantu mboka ihaaya simaneke omithikampango dhaJehova dhi li pauyuuki? Mbela ohandi kala ngaa nda hala okulandula omithikampango dhaJehova, nokuli nando yamwe otaya ti kutya nandi dhi ipwililikile owala?’ Ngaashi sha ulikwa muTimoteus omutiyali, ontopolwa 2:20-22, otwa pumbwa wo okukala twa kotoka, uuna tatu hogolola ookuume megongalo. Otu na okukala tu shi kutya yamwe otashi vulika kaaye tu kwathele tu longele Jehova nuudhiginini.
KALENI ‘NGAASHI AANTU YOMUUYELELE’
13. Mbela osha hala okutya shike okweenda “ngashika aantu yomuuyelele”? (Aaefeso 5:7-9)
13 Paulus ka li owala a ladhipike Aakriste Aaefeso ya yande omilema, ihe okwa li wo e ya ladhipike ‘ya kale ngaashi aantu yomuuyelele.’ (Lesha Aaefeso 5:7-9.) Mbela shono osha hala okutya ngiini? Osha hala okutya otu na okwiihumbata ngaashi Aakriste yashili, ethimbo kehe. Omukalo gumwe moka tatu vulu okwaadha elalakano ndyoka, omokulesha nokukonakona Ombiimbeli pandjigilile pamwe niileshomwa yetu ya kankamena kOmbiimbeli. Osha simana okugandja eitulomo, unene tuu koshiholelwa nosho wo komalongo gaJesus, ngoka e li “uuyelele wuuyuni.” — Joh. 8:12; Omayel. 6:23.
14. Ombepo ondjapuki otayi vulu ngiini oku tu kwathela?
14 Otwa pumbwa wo ekwatho lyombepo ondjapuki yaKalunga, opo tu tsikile okukala “aantu yomuuyelele.” Omolwashike mbela? Omolwaashoka kashi shi oshipu okukala muuyuni mbuka wa yonana. (1 Tes. 4:3-5, 7, 8) Ombepo ondjapuki otayi vulu oku tu kwathela tu kondjithe omadhiladhilo gaantu yomuuyuni, mboka ihaaya tala ko iinima momukalo moka Jehova he yi tala ko. Otayi vulu wo oku tu kwathela tu kokeke ‘uuwanawa nuuyuuki.’ — Ef. 5:9.
15. Omomikalo dhini tatu vulu okupewa ombepo ondjapuki? (Aaefeso 5:19, 20)
15 Omukalo gumwe moka tatu vulu okumona ombepo ondjapuki, omoku yi indila tu yi pewe. Jesus okwa ti kutya Jehova ota ka “gandja Ombepo Ondjapuki kumboka taye mu indile.” (Luk. 11:13) Uuna tatu tanga Jehova pamwe naamwatate naamwameme pokugongala kwopaKriste, ohatu pewa wo ombepo ondjapuki. (Lesha Aaefeso 5:19, 20.) Enwethomo ewanawa lyombepo yaKalunga, otali ke tu kwathela tu kale nonkalamwenyo ndjoka tayi mu nyanyudha.
16. Oshike tashi vulu oku tu kwathela tu ninge omatokolo gopandunge? (Aaefeso 5:10, 17)
16 Uuna tatu ningi omatokolo ga simana, otwa pumbwa ‘okukambadhala tu ilonge shoka sha opalela Omuwa’ nokukala metsokumwe nasho. (Lesha Aaefeso 5:10, 17.) Otatu ka vula okumona kutya Kalunga onkalo yetu okwe yi tala ko ngiini, uuna twa mono omakotampango gOmbiimbeli ngoka tage yi opalele. Ngele otwe ga tula miilonga, otatu ka vula okuninga omatokolo ge li pandunge.
17. Oshike sha kwatelwa mo mokulongitha nawa ethimbo lyetu? (Aaefeso 5:15, 16) (Tala wo ethano.)
17 Paulus okwa li wo a pe Aakriste Aaefeso omayele, ya longithe ethimbo lyawo pandunge. (Lesha Aaefeso 5:15, 16.) ‘Omuhindadhi,’ omutondi gwetu Satana, okwa hala tu kale twa ipyakidhila niinima yuuyuni mbuka, nokukala kaatu na ethimbo lyokulongela Kalunga. (1 Joh. 5:19) Shoka otashi ningitha Omukriste a kale a tala ko elongo, nenge iilonga ye oyo ya simana, pehala lyokulongela Jehova. Ngele shono osha ningwa, otashi ka ulika kutya okwa nwethwa mo komadhiladhilo guuyuni mbuka. Odhoshili kutya iinima mbyoka inayi puka muyo yene, ihe hayo tu na okupititha komeho monkalamwenyo yetu. Opo tu ende “ngashika aantu yomuuyelele,” otwa pumbwa ‘okulongitha nawa ethimbo lyetu’ mokugandja eitulomo kwaashoka sha simana.
Aakriste Aaefeso oya li ya kumagidhwa ya longithe nawa ethimbo lyawo (Tala okatendo 17)
18. Oonkatu dhini Donald a li a katuka, opo a longithe nawa ethimbo lye?
18 Konga omikalo moka to vulu okulongela Jehova pakuudha. Shika osho Donald, ngoka ha zi moSouth Africa, a ningi. Okwa ti: “Onda tala konkalo yandje, nonda galikana Jehova tashi zi komutima, a kwathele ndje ndi ninge oshindji. Onda li nda galikana, opo ndi mone iilonga mbyoka tayi vulu okupa ndje ethimbo lyokuya miilonga yokuuvitha. Kekwatho lyaJehova, onda li nda mono iilonga tayi opalele. Ngame nomukulukadhi gwandje otatu longele Jehova miilonga yethimbo lya udha.”
19. Ongiini tatu vulu okutsikila okukala “aantu yomuuyelele”?
19 Ontumwafo ndjoka Paulus a nyolele Aaefeso, oya li ye ya kwathele lela ya kale aadhiginini kuJehova. Omayele ngoka ga nwethwa mo, natse otaga vulu wo oku tu kwathela kunena. Ngaashi twe shi ilonga, otaga vulu oku tu kwathela tu hogolole omainyanyudho getu pandunge nosho wo mboka hatu endathana nayo. Otaga vulu wo oku tu inyengitha tu kale hatu konakona Ombiimbeli pandjigilile, opo uuyelele woshili wu tsikile noku tu wilika tu ninge omatokolo gopandunge. Omayele ngoka ohaga tsu omuthindo esimano lyombepo ondjapuki, ndjoka hayi tu kwathele tu kokeke omaukwatya omawanawa. Ngele otwa tula miilonga shoka Paulus a nyola, otashi ke tu kwathela tu ninge omatokolo gopandunge, ngoka ge li metsokumwe nomadhiladhilo gaJehova. Ngele otwa ningi ngawo, otatu ka vula okuyanda omilema dhuuyuni mbuka, nokutsikila okukala muuyelele.
OTO YAMUKULA NGIINI?
‘Omilema nuuyelele’ mbyoka ya popiwa mAaefeso 5:8 otayi ulike kushike?
Ongiini tatu vulu okuyanda ‘omilema’?
Ongiini tatu vulu okukala “ngashika aantu yomuuyelele”?
EIMBILO 95 Uuyelele tawu yele
a Omadhina gamwe oga lundululwa.
b SHOKA TASHI ULIKWA METHANO: Okopi yonale yontumwafo ndjoka omuyapostoli Paulus a li a nyolele Aaefeso.