Iileshomwa moka mwa za omayamukulo gomapulo ngoka ge li mokafo Onkalamwenyo yopaKriste niilonga yetu yokuuvitha
7-13 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | EKSODUS 23–24
“Ino landula ongundu”
(Eksodus 23:1) “Ino taandelitha oluhoko, ngoye ino kwatha omunandjo mokugandja uumbangi wiifundja.
Mbela owu na uushili awuhe?
Mbela owu hole okutumina ookuume koye oo-e-mail nosho wo omatumwalaka? Ngele osho, uuna wa mono sha oshipe miikundaneki nenge wu uvu oshinima shontumba, otashi vulika wu kale wu uvite wa fa omukundaneki gwoonkundana, ngoka oye a hala tango okukundaneka ehokololo lyontumba. Onkee ano, manga inoo tuma etumwalaka nenge o-e-mail, ipula to ti: ‘Mbela uuyelele mbuka nda hala okutaandelitha owo shili ngaa? Mbela ondi na ngaa uushili wi ihwa po?’ Ngele hasho, otashi vulika wu taandelithe uuyelele wiifundja mokati kaamwatate naamwameme. Onkee ano, otashi ka kala pandunge kuu tume o-e-mail nenge etumwalaka ndyoka.
Opu na natango etompelo limwe kutya omolwashike sha nika oshiponga okutuma meendelelo oo-e-mail nomatumwalaka. Miilongo yimwe, iilonga yetu oya ngambekwa nenge yi indikwa. Aapataneki yetu miilongo moka, otashi vulika ya taandeleke omahokololo nelalakano lyoku tu tilitha nenge lyoku tu ningitha twaa inekelathane. Tala shoka sha li sha ningwa moSoviet Union. Aapolisi yomonanguwi, ya tseyika nawa KGB, oya li ya taandeleke omitoto kutya aamwatate yamwe mboka ya tseyika nawa, oya kengelela oshigwana shaJehova. Aamwatate naamwameme oyendji oya li yi itaale omitoto ndhoka noya tokola ya thige po ehangano lyaJehova. Shoka kasha li tuu shiyemateka! Shinyanyudha, oyendji konima oya galuka. Ihe yamwe onkee ngaa ya yile sigo okeluwa ndika, oshoka oye etha eitaalo lyawo li nkundipale. (1 Tim. 1:19) Ongiini tatu vulu okuyanda iilanduliko mbyoka yinikitha oluhodhi? Yanda okutaandelitha omahokololo giifundja nenge ngoka kaatu na uushili mugo. Ino kala omuntu gwanathangwa nenge ho itaale kehe shimwe. Shilipaleka kutya owu na uushili.
(Eksodus 23:2) Ino landula ongundu muuwinayi nenge u gandje pamwe nongundu uumbangi mboka tau goyokitha uuyuuki.
it-1-E ep. 11, okat. 3
Aaron
Oshindhindhilikwedhi kutya omapuko gatatu ngoka Aaron a ningi, haye e ga tameke, ihe okwa fa e etha oonkalo dhi mu thiminike nenge yalwe oyo ye mu ningitha kaa longe shoka shi li mondjila. Unene tuu meyono lye lyotango, okwa li ta vulu okutula miilonga ompango ndjoka tayi ti: “Ino landula ongundu muuwinayi.” (Eks 23:2) Ihe nonando ongawo, edhina lye olya ka tumbulwa mOmanyolo momukalo gwesimaneko, nOmwana gwaKalunga pethimbo a li kombanda yevi, okwa li e shi kutya uuyambi womezimo lyaAaron owa li pampango. — Eps 115:10, 12; 118:3; 133:1, 2; 135:19; Mat 5:17-19; 8:4.
(Eksodus 23:3) Ino tondola ohepele, nge tayi tamanekwa.
it-1-E ep. 343, okat. 5
Uuposi
Uuna uuyuki wa li inaawu gwanithwa po kaapanguli mboka kaaye na uuyuki, osha li sha popiwa pathaneko kutya uuposi nomOmpango omu na omalombwelo itaaga popile oombumbo, omagano nenge okatongo, oshoka iinima yi li ngaaka ohayi vulu okuposipaleka omupanguli nohayi ningitha omuntu kaa tokolwe pauyuuki. “Ombumbo otayi posipaleke aantu.” (Eks 23:8) “Ombumbo . . . ohayi tsikitha omeho gaanandunge.” (Deut 16:19) Omupanguli nonando oku kale ha longo shoka shi li mondjila noku shi okuyoolola, otashi vulika kaa tokole pauyuki omolwomagano gontumba ngoka a pewa kwaamboka ya kwatelwa miihokolola, e shi shi nenge kee shi shi. Ompango yaKalunga otayi ti kutya omuntu iha posipalekwa owala komagano, ihe nokomaiyuvo wo. Ombiimbeli otayi ti: “Inamu popila ohepele nenge mu game komuyamba.” (Lev 19:15) Onkee omupanguli ka li e na okupangula aantu shi ikolelela komaiyuvo ge nenge ta landula ongundu, molwaashoka owala ta pangula aayamba. — Eks 23:2, 3.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Eksodus 23:9) “Ino ehameka omukwiilongo, ou shi shi nkene omukwiilongo e li, oshoka omwa li aakwiilongo muEgipiti.”
“Inamu dhimbwa okutaamba aayenda momagumbo geni”
Pehala lyokulombwela owala Aaisraeli ya simaneke aakwiilongo, Jehova okwa li a hala yu ulukile aakwiilongo olukeno. (Lesha Eksodus 23:9.) Aaisraeli oya li ye ‘shi nkene aakwiilongo haya kala yu uvite.’ Aaegipiti oya li ye tonde Aaisraeli nokuli manga inaaya ninga aapika muEgipiti. Omolwashike mbela? Aaegipiti oya li ye tonde Aaisraeli omolwomuhoko gwawo nomolwelongelokalunga lyawo. (Gen. 43:32; 46:34; Eks. 1:11-14) Sho Aaisraeli ya li aakwiilongo oya li moshipyu lela, ihe Jehova okwa li a tegelela yu ungaunge naakwiilongo ‘ngaashi ye li nOmuisraeli omukwawo.’ — Lev. 19:33, 34.
(Eksodus 23:20, 21) “Otandi ku tumine omuyengeli, e ku gamene mondjila noku ku kwatela komeho, sho to ende to yi kehala hoka nde ku longekidhile. 21 Mu pulakena ngoye u vulike kuye. Ino mu tsila ondumbo, oshoka ongame nde mu tumu, noye ita ka vula okwiidhidhimikila oondumbo.
it-2-E ep. 393
Mikael
1. Oye owala omuyengeli omuyapuki, kakele kuGabriel, i ithanwa ‘omuyengeli omukuluntu.’ (Judas 9) Edhina ndyoka olya holoka tango montopolwa omulongo yaDaniel moka Mikael a popiwa e li ‘gumwe gwoomaayengeli aakuluntu’; okwe ya a kwathele omuyengeli ngoka kee li pondondo ye ngoka a li ta kondjithwa ‘komuyengelindjayi gwoshilongo shaPersia.’ Mikael okwa li wo i ithanwa ‘omuyengelindjayi gwoshigwana [shaDaniel],’ ‘muyengeli omukuluntu ngoka ha popile oshigwana [shaDaniel].’ (Dan 10:13, 20, 21; 12:1) Shika otashi ulike kutya Mikael oye omuyengeli ngoka a li a pititha Aaisraeli mombuga. (Eks 23:20, 21, 23; 32:34; 33:2) Shoka ishewe tashi gwedha ko kuuyelele mboka uushili mboka kutya ‘omuyengelikuluntu Mikael, molugodhi lwawo naSatana okwa li a ludhikathana naye kutya olye e na okukutha po omudhimba gwaMoses.’ — Judas 9.
Elesho lyOmbiimbeli
(Eksodus 23:1-19) “Ino taandelitha oluhoko, ngoye ino kwatha omunandjo mokugandja uumbangi wiifundja. 2 Ino landula ongundu muuwinayi nenge u gandje pamwe nongundu uumbangi mboka tau goyokitha uuyuuki. 3 Ino tondola ohepele, nge tayi tamanekwa. 4 “Ngele owi itsu ongombe nenge okasino komutondi gwoye ka kanena mokuti, ka shunithila kumwene. 5 Ngele okasino ke oka gundikwa komutenge gwako, mu kwatha mu kutulule okasino. 6 “Ino pataneka uuyuuki wohepele, uuna ta pangulwa. 7 Ino gandja uusama wiifundja, ngoye ino dhipagitha omuntu kee na ondjo, oshoka otandi pangula ayehe mboka ya tya ngaaka. 8 Ino taamba ombumbo, oshoka ombumbo otayi posipaleke aantu okulonga uuyuuki notayi goyokitha omukanka gwaakaanandjo. 9 “Ino ehameka omukwiilongo; ou shi shi nkene omukwiilongo e li, oshoka omwa li aakwiilongo muEgipiti.” 10 “Kuna epya lyoye omimvo hamano nou pungule shoka to likola mo. 11 Ihe momumvo omutiheyali li etha li vululukwe, ino teya shoka shi imenitha mo. Oohepele oyo naa lye shoka sha mena mo, naashoka ya thigi mo, nashi liwe kiiyamakuti. Osho wo to ningi oshitsambe shoye shomiviinu noshomiolivi. 12 “Longa omasiku gahamano, ihe ino longa mesiku etiheyali, opo aapika yoye naakwiilongo mboka haye ku longele, nokuli niimuna yoye otayi vulu okuvululukwa. 13 “Dhiginina adhihe ndhoka ngame, Omuwa, nde ku lombwela. Ino galikana ookalunga yalwe; ino tumbula nokuli omadhina gawo.” 14 “Dhaneni iituthi itatu momumvo, mu simaneke ndje. 15 Momwedhi Abib, omwedhi ngoka mwa tembuka muEgipiti, dhaneni Oshituthi shiikwiila inaayi tulwa efulika pamukalo ngoka nde mu lombwele. Inamu lya oshikwiila sha tulwa efulika momasiku gaheyali goshituthi. Koshipala shandje inamu holoka mu li iikaha yowala. 16 Dhaneni Oshituthi shoshipe, uuna tamu tameke okuteya iilya yeni. “Dhaneni Oshituthi shokulikola, sho tamu likola iiyimati miitsambe yeni pehulilo lyomumvo. 17 Omumvo kehe miituthi mbika itatu aalumentu yeni ayehe oye na okuya, ya simaneke ndje, ngame, Omuwa, Kalunga keni. 18 “Ino yamba iikwiila ya tulwa efulika pamwe nombinzi yiimuna. Oofu dhiimuna nadhi yambelwe ndje momasiku giituthi, dhaa hupe ko sigo ongula tayi landula. 19 “Omumvo kehe eta kongulu yOmuwa, Kalunga koye, oshipe shomepya lyoye. “Onyama yokanzona nenge yokakombwena ino yi teleka momahini gayina.”
14-20 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | EKSODUS 25–26
“Oshinima sha simanenena shometsalihangano”
(Eksodus 25:9) Nali tungwe niikwaniipangitho yalyo pandunge tandi yi ku ulikile.
it-1-E ep. 165
Oshikethangano
Omutholomo nomutungilo. Oshinima shotango shoka Jehova a li a pe Moses, sho a li e mu lombwele a tunge etsalihangano, omutholomo nosho wo omutungilo gwOshikethahangano, molwaashoka osho sha li oshinima sha simanenena metsalihangano nomokamba ayihe yAaisraeli. Uule washo oondya mbali netata, omutamo gwasho olundya lumwe netata nomuthika gwasho olundya lumwe netata (c. 111 × 67 × 67 cm; 44 × 26 × 26 in.). Osha li sha ningwa niipilangi yomuthiya, sha kolongwa meni nokombanda noshingolilela. Osha li sha tulwa “oongenge dhoshingoli” “dha kunkula neketsu.” Oshitopolwa oshitiyali shoshikethahangano, oshisiikilo. Osha li sha ningwa moshingoli shoshene, ihe kasha li iiti ya kolongwa noshingoli, nuule nolundya lwasho olwa li lu thike poshiketha. Kusho okwa li kwa tulwa aakerubi yaali ya ningwa moshingoli sho shene. Gumwe okomutse nguka namukwawo okomutse ngwiyaka ya taalelathana, ya tsa oongolo ya sizimana nomawawa gawo ga siikila Oshikethahangano. (Eks 25:10, 11, 17-22; 37:6-9) Oshisiikilo shoka okwa li wo haku tiwa “oshipundi shesilohenda” nenge “ehala mpoka oondjo hadhi dhimwa po.” — Eks 25:17; Heb 9:5; tala PROPITIATORY COVER.
(Eksodus 25:21) Moshiketha pungula mo iipelende iyali yomamanya e to tenteke ko oshisiikilo.
it-1-E ep. 166, okat. 2
Oshikethahangano
Oshikethahangano osha li ompungulilo ondjapuki moka mwa li hamu tulwa omanyolo omayapuki, naashoka sha li hashi kala mo iipelende iyali yIipango Omulongo. (Eks 25:16) Konima omwa ka tulwa wo “oshuma shoshingoli shi na omanna, nondhimbo yaAron ya li ya tutuma oonyapi oontalala,” ihe oya ka kuthwa mo manga otempeli yaSalomo inaayi tungwa. (Heb 9:4; Eks 16:32-34; Num 17:10; 1Aak 8:9; 2Ondjal 5:10) Moses manga inaa sa, okwa a li gandja okopi ‘yembo lyompango’ kaayambi Aalevi yi na omalombwelo ngoka ge na okulandulwa, nokalya li lya tulwa meni lyoshiketha, ihe “ontega noshikethahangano shOmuwa Kalunga, . . . li ninge onzapo paantu ye.” — Deu 31:24-26.
(Eksodus 25:22) Oko tuu nkoka tandi ku tsakaneke, poshisiikilo pokati kaakerubi tandi ku pe oompango dhandje adhihe, u dhi lombwele Aaisraeli.”
it-1-E ep. 166, okat. 3
Oshikethahangano
Osha li hashi ulike okukala po kwaKalunga. Oshikethahangano osha li hashi ulike okukala po kwaKalunga mokati kAaisraeli mondjokonona ayihe. Jehova okwa li a uvaneke a ti: “Oko tuu nkoka tandi ku tsakaneke, poshisiikilo pokati kaakerubi tandi ku pe oompango dhandje adhihe, u dhi lombwele Aaisraeli.” “Omo tandi holoka ndi li moshikogo kombanda yoshisiikilo shoshikethahangano.” (Eks 25:22; Lev 16:2) Samuel okwa li a nyola kutya Jehova oku li “omutumba kombanda yaakerubi” (1Sam 4:4, OB-1954); onkee aakerubi oya li haya yakula “ye lile po etemba” lyaJehova. (1Ondjal 28:18, NW) Onkee, “Moses sho a yi metsalihangano a ka popye nOmuwa, okwa uvu Omuwa ta popi naye ewi tali zi koshisiikilo shoshikethahangano, pokati kaakerubi yaali.” (Num 7:89) Konima, Josua nOmuyambi Omukuluntu Pinehas nayo oya li ya pula Jehova komeho gOshikethahangano. (Jos 7:6-10; Aatok 20:27, 28) Ihe nonando ongawo, omuyambi omukuluntu oye owala a li hayi lyUuyapukielela nokwa li ha mono Oshikethahangano, lumwe momumvo, kali hayi mo a ka popye naJehova, ihe oku ka tsakanithe eopaleko lyopamusindilo. — Le 16:2, 3, 13, 15, 17; Heb 9:7.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Eksodus 25:20) Aakerubi naya kale ya taalelathana poshisiikilo nomawawa gawo ge shi siikila.
it-1-E ep. 432, okat. 1
Omukerubi
Metsalihangano ndyoka lya li lya dhikwa mombuga, omwa li mwa tulwa aakerubi ya ningwa moshingoli. Oya li ya tulwa komutse nguka naangwiyaka poshisiikilo. Oya li ya taalelathana ya tsa oongolo poshisiikilo ya fa taya galikana. Kehe gumwe okwa li e na omawawa gaali ge shi siikila ya fa ye shi keelela noye shi gamena. (Eks 25:10-21; 37:7-9) Shimwe ishewe, meni lyetsali ndyoka lya li lya tungwa nomalapi nosho wo elapi lyetopolitho ndyoka lya li mo lya topola Uuyapuki nUuyapikielela, oga li ga tungilwa omathano gaakerubi. — Eks 26:1, 31; 36:8, 35.
(Eksodus 25:30) Oshitaafula nashi tulwe komeho goshikethahangano nokoshitaafula naku kale aluhe iikwiila iiyapuki.”
it-2-E ep. 936
Iikwiila
Iikwiila omulongo niiyali mbyoka ya li hayi tulwa kiitaafula mehala lyUuyapukielela metsalihangano nenge motempeli, mEsabati kehe omwa li hamu tulwa yimwe opo ya telekwa. (Eks 35:13; 39:36; 1Aak 7:48; 2Ondjal 13:11; Neh 10:32, 33) Oshikwiila shoka mOshihebeli osha tolokwa “oshikwiila shoshipala.” Oshitya shoka sha tolokwa ‘oshipala’ ethimbo limwe ohashi ulike “okukala po” (2Aak 13:23) onkee iikwiila mbyoka oya li aluhe koshipala shaJehova yi li eyambo ethimbo kehe. (Eks 25:30) Iikwiila mbyoka oya li wo hayi ithanwa kutya “iitalwakwiila” (2Ondjal 2:4, OB-1954), ‘iikwiila hayi yambelwa Kalunga’ (Mark 2:26) nosho wo ‘iikwiila’ (Heb 9:2).
Elesho lyOmbiimbeli
(Eksodus 25:23-40) “Pangela oshitaafula shiipilangi yomuthiya, uule oondya mbali, omutamo olundya lumwe nomuthika olundya lumwe netata. 24 Shi kolongitha oshingoli sho shene e to shi tula oongenge dhoshingoli dha kunkula nasho. 25 Shi ningila eketsu li thike peke lya kunkula nasho, noongenge dhoshingoli dha kunkula neketsu. 26 Shi hambulila oonkogo ne dhoshingoli u dhi tule komakuvu gane pomagulu. 27 Oonkogo odhokuhwekela omitenge dhokuhumbata oshitaafula tadhi tulwa popepi neketsu. 28 Honga omitenge moshiti shomuthiya e to dhi kolongitha oshingoli. 29 Shi hambulila iiyaha, iitsininitho, iitenga nuuyo wokutula iinuwandjambo. Ayihe mbika otayi ningwa moshingoli sho shene. 30 Oshitaafula nashi tulwe komeho goshikethahangano, nokoshitaafula naku kale aluhe iikwiila iiyapuki.” 31 “Hambula oshihukikwanyeka shoshingoli sho shene. Ninga ompadhi yasho niimpana yasho moshingoli sha hambulwa; uulenga wiiyimino, woonkuto nowoongala dha sheneka nau kale wa hambulilwa mumwe niimpana. 32 Moombati dhasho namu kale mwa tsapuka iimpana ihamano, itatu kombinga ndjika niitatu kombinga onkwawo. 33 Oshimpaga kehe shomwiihamano nashi kale shi na uulenga utatu wa fa iiyimino, oonkuto noongala dha sheneka dhomumandeli. 34 Molutu lwoshihukikwanyeka namu kale uulenga wa fa iiyimino, oonkuto noongala dha sheneka dhomumandeli. 35 Onkuto yimwe nayi kale kohi yepando kehe lyiimpana ya tsapuka molutu. 36 Oonkuto niimpana nayi kale ya kwatathana noshihukikwanyeka noya hambulwa moshingoli sha yela. 37 Longekidhila oshihukikwanyeka oolamba heyali tadhi minikile lwokomeho. 38 Iikonde yokutetitha omalapi goolamba niikangwa yokutula mo omutoko gwokomalapi nayi kale oshingoli sho shene. 39 Iilongitho ayihe mbika yi ninga moshitalendi shimwe shoshingoli sho shene. 40 Ndhindhilika tuu nawa, u yi ninge pashiholelwa nde shi ku ulukile kondundu.”
21-27 SEPTEMBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | EKSODUS 27–28
“Oshike tatu ilongo koonguwo dhomuyambi?”
(Eksodus 28:30) Tula Urium naTummim moshipapa shomontulo, opo Aaron e u humbate, nge te ya koshipala shandje mEhala lyUuyapuki. Poompito dha tya ngaaka oku na okukala aluhe oshipapa shomontulo, opo a vule okuhumbata eutho lyandje kAaisraeli.
it-2-E ep. 1143
Urium naTummim
Aantu yamwe mboka haya gandja omilombo dhawo kombinga yOmbiimbeli, oyi itaala kutya Urium naTummim oya li iihogololitho. Metoloko lyaJames Moffatt muEksodus 28:30, oya tolokwa “iihogololitho iiyapuki.” Yamwe ohaya ti kutya oya li yi na iitopolwa itatu, shimwe osha nyolwa “eeno,” shimwe “aawe” noshikwawo inashi nyolwa sha. Oya li hayi nyolwa ngawo opo yi gandje eyamukulo, nongele ombinga ndjoka inaayi nyolwa oyo ye ya ko, kapwa li tapu ka monika eyamukulo. Yamwe ohaya ti kutya Urium naTummim otashi vulika ya li omamanya gaali ga mbatalala, ngoka kombinga yimwe ga li omatokele nokombinga onkwawo omaluudhe. Ngele gu umbwa, oombinga mbali oontokele ngele odho dhe ya ko otashi ti “eeno,” oombinga mbali oonduudhe “aawe” nongele okwe ya onduudhe nontokele, kapu na eyamukulo. Pompito yimwe, sho Saul a li a pula okupitila momuyambi kutya ngele na tameke okuponokela Aafilisti, kali a mono eyamukulo. Molwaashoka okwa li e uvite kutya gumwe gwomaakwiita ye okwa yona, okwa galikana a ti: “Omuwa Kalunga kaIsraeli, . . yamukula muTummim.” Saul naJonatan oya li ya hogololwa mo mwaamboka ya li po; konima yaashono, opwa li pu umbwa iihogololitho pokati kawo pu hogololwe gumwe. Mehokololo ndika eindilo “yamukula muTummim,” olya fa inaali kwatela mo okuumba iihogololitho, nonando otashi vulika tali ulike kutya opwa li ekwatathano pokati kiinima mbyoka. — 1Sam 14:36-42.
(Eksodus 28:36) “Hambula epapa lyoshishani shoshingoli shoshene e to takele mo enyolo tali ti: ‘Osha yapulilwa Omuwa.’
it-1-E ep. 849, okat. 3
Omupolo
Omuyambi Omukuluntu gwaIsraeli. MuIsraeli, omuyambi omukuluntu okwa li ha zala egala ndyoka lya li lya tulwa epapa lya nyolwa “oshishani oshiyapuki,” shoka kusho kwa li kwa ‘takelwa enyolo’ ndika: “Uuyapuki owaJehova, NW.” (Eks 28:36-38; 39:30) E li elenga lyaIsraeli e lile po elongelokalunga lyaJehova, osha li tashi opalele omuyambi omukuluntu a kaleke ombelewa ye ya yapuka, nenyolo ndyoka olya li ondhimbulukitho kAaisraeli ayehe ya kale aayapuki miilonga mbyoka taya longele Jehova. Osha li wo tashi thaneke Omuyambi Omukuluntu, Jesus Kristus, nokukala kwe a yapulilwa Jehova miilonga yuuyambi mbyoka ya li ya pititha komeho uuyapuki waJehova. — Heb 7:26.
(Eksodus 28:42, 43) Ya tungila oombulukweya dholiina dha za mombunda sigo okomatundji, opo dhi siikile epenge lyawo. 43 Aaron noyana naye dhi zale aluhe, uuna taya yi metsalihangano nenge taa hedha koshiyambelo, ya ka yakule miilonga yuuyambi mEhala lyUuyapuki, opo yaa itsike ondjo ya se. Eutho ndika olya aluhe lyaAaron noluvalo lwe.”
Tumbalekitha Jehova mokukala wu na esimaneko
17 Otu na okukala hatu ulike esimaneko, unene tuu ngele tatu longele Jehova. Omuuvithi 5:1 otayi ti: “Gamena oompadhi dhoye, nge to yi kongulu yaKalunga.” Moses naJosua oya li ya lombwelwa ya hule ko oongaku dhawo sho ya li pehala eyapuki. (Eks. 3:5; Jos. 5:15) Kungawo, oya li taya ulike esimaneko netilokalunga. Aayambi Aaisraeli oya li ye na okuzala oombulukweya dhokohi opo dhi “siikile epenge lyawo.” (Eks. 28:42, 43) Shoka osha li she ya kwathele kaaya ulike ohoni yawo sho taya longo koshiyambelo. Oshilyo kehe shomuukwanegumbo womuyambi osha li shi na okuvulika kompango ndjoka yopakalunga yi na ko nasha nesimaneko.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Eksodus 28:15-21) “Tungila omuyambimukuluntu oshipapa shomontulo tashi longithwa mokupula ehalo lyaKalunga. Nashi tungwe moshiyata shimwe nomapepenguwo: sha tungikika noongodhi dhoshingoli, noongodhi oombulau, oombwilili noontiliganembwilili nonoongodhi dha dhingwa dholiina ontokele. 16 Nashi kale shi na oonkotso ne, sha gonywa, uule washo oshitine sholundya, osho wo omutamo. 17 Tula mo omikweyo ne dhomamanya gondilo: momukweyo gwotango tula mo ospineli, otopasi nosmaragdi; 18 momukweyo omutiyali orubini, osafire nojaspes; 19 momukweyo omutitatu oturkoisi, oagate noametiste; 20 nomomukweyo omutine oberil, okarnelia nojasper. Oga li ga dhamithwa muundambo woshingoli. 21 Pamwaalu gwaana yaJakob omamanya naga kale omulongo nagaali, kehe limwe lyokukalela po ezimo limwe padhina ndyoka lya takelwa mo.
w12-E 8/1 ep. 26, okat. 1-3
Owe shi tseya ngaa?
Omamanya gondilo ngoka ga li koshipapa shomontulo shomuyambi omukuluntu oga zile peni?
Konima sho Aaisraeli ya zi mo muEgipiti, e taya yi mombuga, Kalunga okwa li e ya pe omalombwelo ya ninge oshipapa shika shomontulo. (Eksodus 28:15-21) Oshipapa shoka osha li shi na omamanya gorubini, osafire, nojaspes, oagate, oametiste, oberil, okarnelia, ojasper, otopasi, oturkoisi, osmaragdi nospineli. Mbela Aaisraeli oya li ya mono shili omamanya ngoka gondilo?
Pethimbo lyOmbiimbeli, aantu oya li ya lenga omamanya gondilo noya li haye ga landitha. Pashiholelwa, Aaegipiti yonale oya li ya kutha omamanya ngoka kiitopolwa yokokule ngaashi koshilongo shoka hashi ithanwa ngashingeyi Iran, koAfganistan notashi vulika wo koIndia. Aayegipiti oya li ya lafulula moomina dhawo omamanya gondilo. Aaleli Aaegipiti oya li haya wilike mokufula omamanya miitopolwa mbyoka ya li taya lele. Tatekulululwa Job okwa li a popi nkene aantu yopethimbo lye ya li ya fulu iikolo yoomina ya konge omamanya gondilo nokuhoka omikala moondundu. Miinima yilwe mbyoka ya li ya fulwa mevi, osafire notopasi oyo unene ya tumbulwa kuJob kondandalunde. — Job 28:1-11, 19.
Ehokololo lyomuEksodus otali popi kutya Aaisraeli “oya faalele” uuyamba wAayegipiti sho ya zi mo moshilongo shoka. (Eksodus 12:35, 36) Onkee otashi vulika Aaisraeli ya li ya kutha omamanya gondilo muEgipiti ngoka ga li ga tulwa koshipapa shomontulo shomuyambi omukuluntu.
(Eksodus 28:38) Aaron ne li zale komutse gwe, opo ngame, Omuwa, ndi taambe omayambo agehe ngoka Aaisraeli taa yapulile ndje, nando ya yone moku ga yambela ndje.
it-1-E ep. 1130, okat. 2
Uuyapuki
Iinamwenyo niilikolomwa. Osheeli shongombe, shonzi noshoshikombo oya li ya talwa ko iiyapuki kuJehova nokaya li yi na okushunithwa. Oya li yi na okuyambwa, noshitopolwa shimwe osha li hashi yi kaayambi. (Num 18:17-19) Oshipe noshitimulongo, oya li iiyapuki nosho wo omayambo nomagano agehe ngoka ga li ga yapulwa ga longithwe metsalihangano. (Eks 28:38) Iinima ayihe mbyoka oya li iiyapuki kuJehova nokaya li hayi talwa ko inaayi simana nenge yi longithwe momukalo moka kaayi na okulongithwa nenge kaagu shi gwesimaneko. Oshiholelwa shimwe, ompango yi na ko nasha noshitimulongo. Ngele omulumentu gwontumba okwa li i ikalekele oshitopolwa a kale he shi gandja shi li oshitimulongo, ngaashi iilya, ihe ye nenge gumwe gwomegumbo lye okwe yi kutha po kaashi shi owina, e yi longithe megumbo, ngaashi oku yi teleka, omulumentu ngoka okwa li e na ondjo yokutaaguluka ompango yaKalunga yi na ko nasha niinima iiyapuki. Ompango oya li tayi ti kutya omuntu ngoka oku na okufuta shoka a li e na okufuta kwa gwedhwa oopelesenda 20, kakele kokugandja onzi yomoonzi dhe yi li eyambo. Shoka osha li hashi ningitha aantu ya kale ya simaneka noonkondo iinima iiyapuki yaJehova. — Lev 5:14-16.
Elesho lyOmbiimbeli
(Eksodus 27:1-21) “Ninga oshiyambelo shiipilangi yomuthiya. Nashi kale shi na uule woondya ntano, omutamo gwoondya ntano nomuthika gwoondya ndatu. 2 Komakuvu gasho gane ninga ko ooniga dha kwatathana noshiyambelo. Ayihe nayi kolongithwe oshikushu. 3 Hambula iikangwa yokuyuka omutoko nou hambule wo iihupulo, iiyaha, iizigitho niikangwa yomakala. Iilongitho mbika ayihe nayi hambulwe moshikushu. 4 Hambula oshihaya shoshikushu e to tula ko oonkogo ne dhoshikushu komakuvu gasho gane. 5 Tula oshihaya kohi yoongenge dhoshiyambelo, opo oshihaya shi endjelele sigo olwopokati koshiyambelo. 6 Honga omitenge dhomuthiya e to dhi kolonga noshikushu. 7 Dhi hukula moonkogo kombinga nombinga yoshiyambelo, sho tashi humbatwa. 8 Ninga oshiyambelo shiipilangi shi na omututu. Shi ninga pashiholelwa nde shi ku ulukile kondundu.” 9 “Etsalihangano lyandje li dhikila wo ehale lyomalapi goliina ombwanawa. Kombinga yokuumbugantu omalapi naga kale guule woondya ethele, 10 ge li koongundhi omilongo mbali noompadhi dhadho dhoshikushu omilongo mbali; uuhake nomalukambo goongundhi naga kale goshisiliveli. 11 Shika osho wo tashi ningwa kombinga yokuumbangalantu wehale. 12 Kombinga yokuuninginino naku kale omalapi guule woondya omilongo ntano, oongundhi omulongo noompadhi omulongo. 13 Kombinga yokuuzilo, nkoka ku na osheelo, ehale nali kale oondya omilongo ntano. 14-15 Kombinga kehe yosheelo naku kale omalapi goondya omulongo nantano, oongundhi ndatu noompadhi ndatu. 16 Nopomweelo gwehale napu kale eshigolapi lyuule woondya omilongo mbali, lyoshiyata sholiina ombwanawa sha tungilwa paunkulungu oongodhi oombulau, oombwilili noontiliganembwilili. Olya thikama koongundhi ne noompadhi dhadho ne. 17 Omalukambo nuuhake woongundhi adhihe nau kale woshisiliveli, ihe oompadhi dhadho odhoshikushu. 18 Ehale nali kale lyuule woondya ethele nomutamo gwoondya omilongo ntano. Elapi lya kunkula nalyo nali kale lyomutumbo gwoondya ntano, lya tungwa moongodhi oombwanawa dholiina. 19 Oompadhi nadhi kale dhoshikushu noomboha adhihe dhetsali nadhi ningwe moshikushu.” 20 Lombwela Aaisraeli ye etele oolamba dhoshihukikwanyeka omagadhi omawanawa gooholivi, opo dhi wape okutema ongulohi kehe. 21 Aaron noyana naa hwameke oshihukikwanyeka metsalihangano, pondje yetopolitho, ndyoka li li komeho goshikethahangano, opo shi minikile montaneho yandje okuza ongulohi sigo taku shi. Oshipango shika nashi dhigininwe kAaisraeli nomaluvalo gawo sigo aluhe.
28 SEPTEMBA–4 KOTOBA
OMALIKO OKUZA MOOHAPU DHAKALUNGA | EKSODUS 29–30
“Okugandja omayambidhidho kuJehova”
(Eksodus 30:11, 12) Omuwa okwa lombwele Moses a ti: 12 “Nge to yalula Aaisraeli, kehe ngoka e na okukala meyalulo, na fute iikulila yomwenyo gwe, opo kaa kwatwe koshivu pethimbo lyeyalulo.
it-2-E ep. 764-765
Eyalulo
PuSinai. Oshikando shotango Jehova a ti Aaisraeli naya yalulwe, oosho ya li ya yunga ontanda puSinai momwedhi omutiyali gwomumvo omutiyali okuza sho ya tembuka mo muEgipiti. Mezimo kehe omwa li mwa hogololwa omukuluntu a kwathele Moses moshinima shika nokwa li e na oshinakugwanithwa shokutonatela omayalulo mezimo lyawo. Nonando aalumentu ayehe yomimvo 20 nenge dhi vule po, mboka ya gwana okuhinga iita oya li ya yalulwa, oya li wo ya pewa ompango kehe gumwe a fute etatasekeli (N$ 20.72) yi ka longithwe metsalihangano. (Eks 30:11-16; Num 1:1-16, 18, 19) Mbono ya li ya yalulwa oya li 603 550 inaamu kwatelwa Aalevi mboka ya li itaaya ka pewa uuthiga mevi lyAaisraeli. Aalevi kaya li haya futu iifendela nokaya li ye na okuninga aakwiita. — Num 1:44-47; 2:32, 33; 18:20, 24.
(Eksodus 30:13-15) “Kehe ngoka e li meyalulo, na fute etatasekeli pandjele yosekeli ndjoka hayi longithwa motempeli. Iimaliwa mbika nayi kale eyambo kungame Omuwa. 14 Shaa ngoka ta yalulwa meyalulo, omulumentu kehe gwomimvo omilongo mbali noku vule po, na fute omwaalu nguka. 15 Omuyamba ina futa oshindji, nohepele ina futa oshishona, uuna taa futu iikulila yoomwenyo dhawo.
it-1-E ep. 502
Omayambidhidho
Pampango aantu oya li ye na okugandja omayambidhidho gontumba. Sho Moses a yalula Aaisraeli, omulumentu kehe gwomimvo 20 nenge dhi vule po okwa li e na okufuta iikulila yomwenyo gwe “etatasekeli [tashi vulika N$20.72] pandjele yosekeli ndjoka hayi longithwa motempeli.” Iimaliwa mbyoka oya li ‘eyambo lyOmuwa’ opo yi kulile oomwenyo dhawo ‘noyi longithwe iilonga yometsalihangano.’ (Eks 30:11-16) Shi ikolelela komunandjokonona Omujuda Josephus (Embo The Jewish War, VII, 218 [vi, 6]) ‘iifendela mbyoka iiyapuki’ konima oya ka kala hayi futwa omumvo kehe. — 2Ondjal 24:6-10; Mat 17:24 tala TAXATION.
(Eksodus 30:16) Gongela iimaliwa mbika kAaisraeli, u yi longithe iilonga yometsalihangano. Iigandjwa mbika otayi ningi iikulila yoomwenyo dhawo, notandi dhimbulukwa oku ya gamena.”
w11-E 11/1 ep. 12, okat. 1-2
Owe shi tseya ngaa?
Iilonga motempeli yaJehova oya li hayi ambidhidhwa ngiini pashimaliwa?
Iilonga mbyoka oya li hayi ambidhidhwa niimaliwa yiifendela mbyoka ya li ya tulwa po yi kale hayi futwa. Ihe opwa li wo iimaliwa yiifendela yilwe mbyoka ya li ya longithwa. Pashiholelwa, pethimbo etsalihangano tali tungwa, Jehova okwa li a lombwele Moses a pewe etatasekeli kOmuisraeli kehe ngoka a li a yalulwa, li li ‘eyambo lyOmuwa.’ — Eksodus 30:12-16.
Osha fa shi li ngeyi kutya, osha ka ninga omukalondjigilile kOmujuda kehe a fute omwaalu ngoka omumvo kehe gu li iifendela yotempeli. Iifendela mbyoka oyo Jesus a li a lombwele Petrus a fute noshimaliwa shoka a li a kutha mokana kohi. — Mateus 17:24-27.
Konga omaliko mOmbiimbeli
(Eksodus 29:10) “Eta ongombe ondumentu kosheelo shetsalihangano e to lombwele Aaron noyana, ya tenteke iikaha yawo komutse gwayo.
it-1-E ep. 1029, okat. 4
Oshikaha
Okutenteka iikaha. Kakele kokuhumbata iinima, iikaha oya li wo hayi tenkekwa aantu nenge iinima omolwomatompelo gi ili nogi ili. Shika osha li hashi ningwa unene, uuna omuntu nenge oshinima sha hogololwa nenge sha langekwa po momukalo gwontumba. Pethimbo lyokulangekwa po kwaayambi, Aaron noyanamati oya li ya tenteke iikaha yawo komutse gwongombe ondumentu nodhoonzi mbali oondumentu ye dhi yapule, shika osha li tashi ku ulika kutya iinamwenyo mbika oya li ye ya yambelwa, opo ya ninge aayambi ya Jehova Kalunga. (Eks 29:10, 15, 19; Lev 8:14, 18, 22) Sho Moses a li a langeke po Josua e mu pingene po palombwelo lyaKalunga, okwa li a tenteke Josua iikaha, nokwa ka kala “u udha ombepo yuunongo” nokwa ka vula okuwilika nawa Aaisraeli. (Deut 34:9) Aantu oya li haya tentekwa iikaha, uuna taya yambekwa. (Gen 48:14; Mark 10:16) Jesus Kristus okwa li a gumu nenge a tenteke iikaha ye kuyamwe mboka a li a aludha. (Mat 8:3; Mark 6:5; Luk 13:13) Poompito dhimwe omagano gombepo ondjapuki oga li ga pewa aayapostoli okupitila mokutentekwa iikaha — Iil 8:14-20; 19:6.
(Eksodus 30:31-33) Lombwela Aaisraeli u tye: ‘Omugwayo nguka omuyapuki nagu longithwe melongelokalunga lyandje aluhe sigo aluhe. 32 Inamu gu tila kolutu lwomuntu gwowala ne inamu gu holela, mu ilungile omugwayo gwa fa nguka. Ogwo omuyapuki, nomu na oku gu tala omuyapuki. 33 Ngele oku na ngoka te gu ilungile nenge te gu gwayeke omuntu kee shi omuyambi, na dhimwe mo maantu yandje.’”
it-1-E ep. 114, okat. 1
Gwayekwa, okugwayeka
MOmpango ndjono Jehova a li a pe Moses, okwa li e mu omalombwelo nkene omagadhi gokugwayeka ge na okulongekidhwa. Omugwayo ngoka ogwa li gu na iinima ya lungilwa mumwe ngaashi omira, okanela, olutope, kasia nomagadhi gooholivi. (Eks 30:22-25) Omuntu ngoka a li te ki ilungila omugwayo ngono e te gu longitha momukalo kehe moka kaagu na okulongithwa, okwa li ha dhipagwa. (Eks 30:31-33) Shika osha li tashi ulike pathaneko kutya omuntu ngoka a langekwa po mokugwayekwa omagadhi omayapuki, osha li oshinima sha simana noshiyapuki.
Elesho lyOmbiimbeli
(Eksodus 29:31-46) “Kutha onyama yonzi ondumentu ya longithwa meyapulo lyaAaron noyana, e to yi telekele pehala eyapuki. 32 Aaron noyana naye yi lile posheelo shetsalihangano pamwe niikwiila mbiyaka ya hupile montungwa. 33 Oye na okulya shoka sha longithwa momusindilo gwokudhima po oondjo dhawo peyapulo lyawo, sho taa langekwa miilonga. Aayambi oyo ayeke naa lye iikulya mbika, oshoka oyo iiyapuki. 34 Nongele onyama yimwe nenge iikwiila yimwe ya hupu ko e tayi lala sigo ongula, nayi lungunithwe po; inayi liwa we, oshoka oyo iiyapuki. 35 “Gwanitha omisindilo dheyapulo lyaAaron noyana omasiku gaheyali, naanaa ngaashi nde ku lombwele. 36 Esiku kehe ou na okuyamba ongombe ondumentu, yi ninge efikilondjambo, opo oondjo dhi dhimbwe po. Otayi yelitha oshiyambelo. Nena shi gwayeka nomagadhi gooholivi, shi ninge oshiyapuki. 37 Ninga shika esiku kehe momasiku gaheyali. Nena oshiyambelo otashi ningi naanaa oshiyapuki, ndele shaa ngoka nenge shaa shoka tashi shi gumu, otashi ningi oshiyapuki.” 38 “Esiku kehe ethimbo alihe koshiyambelo naku yambelwe oonzigona mbali dhomumvo gumwe. 39 Onzigona yimwe ou na oku yi yamba ongula, nonkwawo oto yi yamba lwokongulohi. 40 Onzigona yotango oto yi yamba pamwe noolita mbali dhosiimela ya pilulilwa mumwe nolita yimwe yomagadhi gooholivi ga yengwa. Tila mo ishewe olita yimwe yomaviinu, ga ninge omayambo. 41 Onzigona ontiyali yi yamba ongulohi pamwe niikulyandjambo noshinuwandjambo naanaa ngaashi ongula. Ezimba etoye lyondjambo ndjika ohali opalele ndje, ngame Omuwa. 42 Esiku kehe ethimbo alihe kala ho yamba efikilondjambo ndika koshipala shandje posheelo shetsalihangano. Opo mpoka tandi tsakaneke aantu yandje e tandi ku popitha. 43 Opo mpoka tandi tsakaneke Aaisraeli, nehala ndyoka otali yapulwa keadhimo lyandje. 44 Otandi yapula etsalihangano noshiyambelo, notandi yapula Aaron noyana, ya longele ndje muuyambi. 45 Otandi ka kala mokati kAaisraeli, ongame Kalunga kawo. 46 Otaa ka tseya kutya ongame Omuwa, Kalunga kawo, nde ya tembudha muEgipiti, opo ndi wape okukala mokati kawo. Ongame Omuwa, Kalunga kawo.”