Matiktlapejpenikan tlen kuelita totajtsin
“On tlakatl yejuan tlamatki achtoj kinemilia tlinon kichiuas” (PRO. 14:15).
1, 2. a) ¿Ipan tlenon noneki titlanemiliskej ijkuak nonekis tiktlapejpeniskej tlen tikchiuaskej? b) ¿Tlenon tiknankiliskej ipan yejuin tlamachtijli?
MOJMOSTLA tikchiuaj. Seki nesiskia ken xueyi kijtosneki, san ika, okseki uelis kipatlas tonemilis. ¿Itech tlenon titlajtotokej? Tlen tiktlapejpeniaj tikchiuaskej. Kuakon, maski ueyi kijtosneki noso ka, nochipa noneki tiktlapejpeniskej tlen makiueyichiua Jehová (Xpoua 1 Corintios 10:31).
2 ¿Nimantsin ueli tiktlapejpenia tlen tikchiuas noso tikita ouijtika? Tla tiknekij machikaujto totlaneltok, noneki tikmatiskej tlen kuajli niman tlen xkuajli. Noijki xtiktlapejpeniskej tlen oksekimej techijliaj (Rom. 12:1, 2; Heb. 5:14). ¿Tleka noneki tiktlapejpeniskej tlen kuajli? ¿Tleka kemantika tikitaj ouijtika tiktlapejpeniskej itlaj? ¿Kenon uelis tikchiuaskej ika tlen tiktlapejpeniaj makiueyichiua toTajtsin?
¿Tleka noneki tiktlapejpeniskej tlen tikchiuaskej?
3. ¿Tlenon xnoneki kipatlas tlen yotiktlapejpenijkej?
3 Noneki kuajli tiktlapejpeniskej tlen tikchiuaskej ijkuak onka se tlajtolyekanalistli ipan Biblia. Tla xijkon tikchiuaj, akin imiuan tomachtiaj noso imiuan titekitij uelis kinemiliskej ika tiometlamatij itech tlen tikneltokaj niman ika uelis techijliskej tlen tikchiuaskej. Kanaj xkijtouaj tlen melauak, tekajkayauaj noso tlachtekij niman techijliskej noijki ijkon matikchiuakan noso maka matikteijlikan tlen okichiujkej. Biblia kijtoua ika maka matikchiuakan itlaj “san pampa más miyekej ijkon kinekij kichiuaskej” (Éxo. 23:2). Yakaj akin kichiua ken Cristo kitlapejpenia itlaj tlen makiueyichiua toTajtsin niman xkipatla tlen yokijto kichiuas san pampa nomojtia noso kineki ika oksekimej makitlakaitakan (Rom. 13:5).
4. ¿Tleka oksekimej kinekiskej techijliskej tlenon tikchiuaskej?
4 Miyekej techijliaj tlen uelis tiktlapejpeniskej pampa kinekij techpaleuiskej. Ken toamigos akin kinekij kuajli matikisatij. Noijki tofamila, pampa maski xok imiuan tichantij, yejuamej najmanaj topampa niman kinekij techpaleuiskej ijkuak tiktlapejpeniaj itlaj tlen melak ueyi kijtosneki. Ken ijkuak tikitaj tlen ika uelis topajtiskej. Biblia kijtoua ika xkuajli tla yakaj notlalilia yestli (Hech. 15:28, 29). Itech okseki xtlaj kijtoua, cada se kitlapejpenis tlen kichiuas.a Kanaj tochanejkauan kinekiskej matikchiuakan tlen yejuamej kijtouaj, san ika, noneki tikilnamikiskej ika nochimej akin kichiuaj ken Cristo “cada se noneki kinomamaltis on tlajtlamach pajsolouilistli yejuan ipan uajlau” (Gál. 6:4, 5). Tejuamej tikmatstokej ika más ueyi kijtosneki tinemiskej kuajli ixpan toTajtsin xken ixpan tlakamej (1 Tim. 1:5).
5. ¿Tlenon uelis tikchiuaskej para machikaujto totlaneltokil?
5 Tla xtikmatij tlenon tikchiuaskej uelis xkuajli tonkisaskej. ¿Tleka tikijtouaj yejuin? Pampa ijkon ken okijto Santiago, akin ometlamati “xkimati tla kuajli noso tla xkuajli tlinon kichiua” (Sant. 1:8). Se barco akin xakaj kiyekana ueli san kanon kuika ajakakiyaujtli, noijki ijkon panoua itech akin ometlamati niman akin kichiua tlen oksekimej kijliaj, ipampa yejon xok tlaneltoka. Sekimej kintlajtlakoltiaj oksekimej ipampa tlen inpan nochiujtika (1 Tim. 1:19). ¿Tlenon techpaleuis tla xtiknekij ijkon topan manochiua? Noneki tokojtiliskej más tikchikauaskej totlaneltok (Xpoua Colosenses 2:6, 7). Niman tikchikauaskej totlaneltok tla tomajmachtiaj nochipa tiktlapejpeniskej tlen makiteititi ika titlaneltokaj ipan iTlajtol toTajtsin (2 Tim. 3:14-17). San ika, ¿tlenon uelis kichiuas maka matiktlapejpenikan tlen kuajli?
¿Tleka kemantika melak ouijtika itlaj tiktlapejpenis?
6. ¿Kenon techijtlakoua ijkuak tomojtiaj?
6 Ijkuak tomojtiaj topopoloskej, itlaj xkuajli tikchiuaskej noso matechpijpinaujtikan, uelis kichiuas maka matikmatikan tlen tiktlapejpeniskej. Yejuin tikasikamatij pampa xtikneki xakaj ijkon ipan manochiua. San ika, melak techpaleuis tla tiktlasojtlaj toTajtsin niman itlajtol, pampa yejon tetlasojtlalistli techyolmapeuas matomachtikan Biblia niman toamatlajkuiloluan, achto tiktlapejpeniskej itlaj tlen melak ueyi kijtosneki. Niman ijkon xmás topopoloskej. ¿Tleka? Pampa Biblia kichiua ika “on telpokamej yejuan xe ixtojtomij, ma tlaixmatkej, niman kuajli ma kinemilikan on tlen kichiuaj” (Pro. 1:4).
7. ¿Tlenon techmachtia tlen okichiuj David?
7 ¿Kijtosneki ika nochipa tiktlapejpeniskej tlen kuajli? Ka, pampa tinochimej titlajtlakolejkej (Rom. 3:23). Maski David katka se tlakatl tlamachilise niman yolmelajki, okichiuj tlen xkuajli niman ipampa yejon, otlajyoui yejua niman okseki ichanejkauan (2 Sam. 12:9-12). San ika, xokikauili ika yejon makitelti niman ijkon kitlapejpenis tlen toTajtsin kuelita (1 Rey. 15:4, 5). Ijkon ken tekiuaj David, noneki tikilnamikiskej ika Jehová techtlapopoluiya ijkuak topopolouaj niman ika nochipa kinpaleuis akin kitlasojtlaj niman kitlakamatij. Ijkon xtijkauiliskej ika matechpajsolo tlen xkuajli otikchiujkej yeuejkaui (Sal. 51:1-4, 7-10).
8. ¿Tlenon techmachtia tlen okijto Pablo itech namiktilistli?
8 ¿Tlenon techpaleuis maka matomojtikan ijkuak itlaj tiktlapejpeniskej? Noneki tikasikamatiskej ika kemantika onka miyek tlen uelis tiktlapejpeniskej. Matikitakan tlenon okijto apóstol Pablo ijkuak otlajto itech namiktilistli. Pablo okijto: “Aman nemechnotsa nemejuamej yejuan xnemonamiktiaj niman nemejuamej yejuan nenkakaualtsitsimej. Nemechijlia ika más kuajli yeskia tla no ijki nemokauaskiaj ken nejua. Pero tla xueli nemoteltlaliaj, xmonamiktikan, pampa más kuajli nemonamiktiskej xken nenkipiyaskej eleuilistli hasta kampa xok ueli” (1 Cor. 7:8, 9). Ken tikitaj Pablo okijto kuajli tla xtimonamiktia, san ika, xokijto tla san yejon tlen kuajli uelis tikchiuas.
9. ¿Noneki techajmanas tlen oksekimej kinemiliaj? Xkijto tleka ijkon tikijtoua.
9 ¿Noneki techajmanas tlen oksekimej kinemiliaj? Uelis tikijtoskej ika kemantika kema. Matikitakan tlen Pablo okijto itech tlakuajli tlen kinuentlaliliaj tajtsitsintin. Okijto ika tlen tiktlapejpenis maski kuajli nesis uelis kimijtlakouilis intlaneltok oksekimej. ¿Tlenon okitlapejpeni yejua? “Yejua ika tej, tla niktlajkalis ipan tlajtlakojli sen nokniu ipampa on tlen nikua, xkaman oksejpa nikuas nakatl para maka niktlajkalis ipan tlajtlakojli” (1 Cor. 8:4-13). Tejuamej noijki noneki tiknemiliskej tla kinpaleuis noso kimijtlakos oksekimej tlen tiktlapejpeniaj. San ika, maka matikilkauakan ika noneki tikitaskej tla xkijtlakos ken touikaj iuan Jehová. (Xpoua Romanos 14:1-4). ¿Katlejua tlajtolyekanalistin uelis techpaleuiskej matiktlapejpenikan tlen makiueyichiua toTajtsin?
Chikuasen tlemach tlen uelis mitspaleuis itlaj kuajli xtlapejpeni
10, 11. a) ¿Tlenon techpaleuis maka matiktlapejpenikan tlen xtechnamiki ipan tofamilia? b) ¿Tlenon noneki kilnamikiskej tlayekankej ijkuak kitlapejpeniskej itlaj ipan tlanechikojli?
10 Maka xtlapejpeni tlen xmitsnamiki. Kachtopa xmotlajtolti “¿Nechnamiki niktlapejpenis tlen nochiuas?” Tekiuaj Salomón okijkuilo: “Yejuan noueyimati, más sakin nopijpinajtia, pero yejuan noknelia kipiya tlamatkilistli” (Pro. 11:2).
11 Kanaj tajtin uelis kikauiliskej ikoneuj seki makitlapejpeni. San ika, xkijtosneki tla kikauilijtokej makichiua nochi tlen yejua kineki (Col. 3:20). Noijki ijkon, se nantli maski ueli tlanauatia ichan, xnoneki kilkauas ika iueuentsin yejua akin kinyekana ichanejkauan (Pro. 1:8; 31:10-18; Efe. 5:23). Niman se teueuentsin noijki noneki kilnamikis ika san kipiya kanon uelis tlanauatis, pampa noneki kitlakamatis Cristo (1 Cor. 11:3). Ipan tlanechikojli, tlayekankej noneki kitlapejpeniskej tlen makinpaleui tokniuan, ika yejon noneki kichiuaskej “ijkon ken on Yektlajkuilojli temachtia” (1 Cor. 4:6). Noijki noneki nokojtiliskej kichiuaskej ijkon ken tekitketl yolmelauak kimijliaj (Mat. 24:45-47). Tla xtiknekij tiktlapejpeniskej itlaj tlen matechijtlako tejuamej noso oksekimej, maka matoueyimatikan niman maka matiknekikan tiktlapejpeniskej itlaj ijkuak xtechnamiki.
12. a) ¿Tleka kachtopa melak noneki kuajli titetlajtoltiskej? b) ¿Tlenon noijki noneki tikitaskej?
12 Kuajli xtetlajtolti. Salomón okijkuilo “Ijkuak itlaj kuajli kinemiliaj ken kichiuaskej, kuajli kisa. Pero itlaj yejuan san kisijkachiuaj, xkuajli kisa” (Pro. 21:5). Matikonnemilikan yejuin: Mitstekiuiltiaj se tekitl kampa melak kuajli mitstlaxtlauiliskej. Maka san totoka xseli yejon tekitl. Kachtopa kuajli xtetlajtolti, xtlajtlanili yakaj akin kuajli kixmatstok yejon tekitl mamitspaleui niman xkita tlajtolyekanalistin tlen uelis mitspaleuiskej. (Pro. 20:18). Sakin noneki tikijkuilos tlen mitspaleuiskej niman tlen uelis mitsijtlakoskej. Xkilnamiki ika akin kichiua ken Cristo kuajli “kixtlaloua itomin” achto itlaj kitlapejpenis (Luc 14:28). Maka san xnemili kech tiktlanis tomin, noneki tikitas tla kijtlakos ken timouika iuan toTajtsin. Maski nonekis tikxeloskej tiempo para tikitaskej niman titetlajtoltiskej, yejon techpaleuis kuajli matiktlapejpenikan tlen tikchiuaskej niman maka melak matajmanakan.
13. a) ¿Tlenon techijlia Santiago 1:5? b) ¿Tleka melak kuajli tla tiktlajtlanilia tlamachilistli toTajtsin?
13 Xtlajtlani tlamachilistli. Tla tiknekij tikueyichiuaskej toTajtsin ika tlen tiktlapejpeniaj, noneki tiktlajtlaniliskej matechpaleui. Santiago kijtoua: “Tla semej nemejuamej xnenkimatij on tlen kuajli nenkichiuaskej, xtlajtlanilikan Dios tlamatkilistli, niman yejua miyek mechmakas. Yejua tej, melauak nochimej kinmaka, niman xitlaj kiteixkomaka” (Sant. 1:5). Xtepinaujti tla tikijtouaj ika toTajtsin matechpaleui ijkuak noneki itlaj tiktlapejpeniskej (Pro. 3:5, 6). Pampa tla san totech titlaneltokaj uelis kichiuas maka kuajli makisati tlen otiktlapejpenijkej. Tla tiktlajtlaniliaj Jehová matechmaka tlamachilistli niman tla toyekanaj ika tlen kijtoua Biblia, iespíritu santo techpaleuis matikmatikan tleka tiknekij tikchiuaskej tlen yotiktlapejpenijkej (Heb. 4:12; Xpoua Santiago 1:22-25).
14. ¿Tleka xnoneki tiuejkauiskej ijkuak itlaj tiktlapejpeniskej?
14 Maka tiuejkauiskej ijkuak itlaj tiktlapejpeniskej. Yemelak, tla isiujkan tikchiuaj itlaj xkuajli ontlami, kachtopa noneki titetlajtoltis niman tiktlajtlanis tlamachilistli. Pampa on tlamachilise “achtoj kinemilia tlinon kichiuas” (Pro. 14:15). San ika, noijki xkuajli tla xnimantsin tikchiuaj tlen yotiktlapejpenijkej. Pampa akin xkimati tlenon kichiuas san tlenon kijtos niman ijkon xkeman itlaj kitlapejpenis (Pro. 22:13). Tla ijkon kichiua, yejua kitlapejpenijtika ika oksekimej makiyekanakan inemilis.
15, 16. ¿Tlenon techpaleuis matikchiuakan tlen yotiktlapejpenijkej?
15 Xchiua tlen yotikijto. Tla xniman tikchiuaj tlen yotikijtokej, xtlaj ika tepaleuij nochi tlen yotiktlapejpenijkej. Salomón okijto: “Nochi tlen uelis tikchiuas, xchiua ikan nochi moyojlo” (Ecl. 9:10). Noijki, noneki tikitaskej nochi tlen tiktekitiltiskej para tikchiuaskej tlen yotikijtokej. Matikonnemilikan ika se tokniuj kineki nochiuas precursor. ¿Uelis kajxiltis ihoras? Kema, tla kitejtemoua se tekitl tlen xkikuilis miyek tiempo niman tla noyolpaktia san ken kinamiki.
16 Miyekpa, ouijtika tikitaj tikchiuaskej itlaj tlen melak kuajli yotiktlapejpenijkej tikchiuaskej. ¿Tleka? Pampa “on diablo ipan ima kimpiya nochimej on tlakamej de in tlaltikpaktli” (1 Juan 5:19). Kuakon, “titouijsokij inuan on [...] espíritus yejuan tlamandarouaj, niman kipiyaj tekiuajyotl niman nemij ne tlakpak, niman ajakamej yejuan tlamandarouaj nikan ipan in tlaltikpaktli” (Efe. 6:12). Ken okijtokej Pablo niman Judas, nochimej akin kinektokej kiueyichiuaskej Jehová kipiyaj intlauelikniuj (1 Tim. 6:12; Jud. 3).
17. ¿Tlenon kichia Jehová ika tlen yotiktlapejpenijkej tikchiuaskej?
17 Matikitakan tlen yotikchiujkej niman matikpatlakan tlen noneki. Kemantika xonkisa ken tejuamej otiknemilijkej pampa “nochimej ajsi tonajli ijkuak kiseliaj tlen kuajli noso xkuajli tla kimelaua noso ka” (Ecl. 9:11). Maski ijkon, seki tlen yotiktlapejpenijkej Jehová kineki matikchiuakan maski san tlenon tikixnamikiskej. Ken akin yononamiktijkej niman yonosentemakakej itech Jehová, yejua kineki makichiuakan tlen yokijtokej (Xpoua Salmo 15:1, 2, 4). San ika, kemantika tlen tiktlapejpeniaj uelis tikijtoskej tla kema uelis tikchiuaskej noso ka. Akin kichiua ken Cristo san nochipa kitstok tlen yokitlapejpeni kichiuas, san ika, xkipatla noso xok kichiua san pampa noueyimati (Pro. 16:18). Yejua nochipa kineki kiueyichiuas toTajtsin.
Matikinmachtikan oksekimej makitlapejpenikan tlen makiueyichiua toTajtsin
18. ¿Kenon tajtin uelis kinpaleuiskej inkoneuan kuajli makitlapejpenikan tlen kichiuaskej?
18 Tajtin uelis kinpaleuiskej inkoneuan kenon uelis kitlapejpeniskej tlen makiueyichiua Jehová. ¿Kenon? Ika tlen yejuamej kichiuaj (Luc. 6:40). Kanaj yejuamej uelis kimijliskej inkoneuan tlenon okichiujkej ijkuak yejuamej itlaj okitlapejpenijkej noso uelis kinkauiliskej makitlapejpenikan itlaj kichiuaskej. Niman tla okitlapejpenijkej tlen kuajli, xkimijli ika melak kuajli tlen okichiujkej. San ika ¿tla nopopolouaj? Kanaj nimantsin nenkinpaleuiyaj, san ika, yejon xmás kinpaleuiya. Matikonnemilikan ika se tajtli kikauilia itelpoch makikixti se licencia niman ijkon uelis kinejnemiltis incarro. San ika, matikonnemilikan ika itelpoch kuika icarro niman xkintlakamati tlen tekiuajkej yokijtojkej niman kijliaj ika noneki kitlaxtlauas. Tajtli uelis kitlaxtlauas, ¿xmelak? San ika, tla kijlia itelpoch ika matekiti niman ijkon kitlaxtlauas tlen yokichiuj, yejua kasikamatis ika yokichiuj tlen xkuajli niman ika noneki tlatlaxtlauas (Rom. 13:4).
19. ¿Tlenon noneki tikimititiskej akin tikinmachtiaj Biblia, niman kenon uelis tikchiuaskej?
19 Jesús okimijli inomachtijkauan ika noneki kinmachtiskej oksekimej (Mat. 28:20). Niman akin tikinmachtia itech Biblia noneki tikinpaleuiskej makitlapejpenikan tlen kuajli. ¿Kenon? Xnoneki tikimijliskej tlenon noneki kichiaskej ijkuak itlaj kixnamikiskej. Más kinpaleuis tla tikimijlia makitakan tlenon kijtoua Biblia ijkuak kitlapejpeniskej itlaj kichiuaskej. Pampa “cada se de tejuamej ika onkaj tikijliskej Dios nochi tlen kuajli niman on tlen xkuajli otikchijkej” (Rom. 14:12). Ken tikitaj, melak noneki matiktlapejpenikan itlaj tlen makiueyichiua Jehová.
[Nota]
a Tla tikneki okseki tikmatis, xkita tlamachtijli “¿Qué opino de las fracciones sanguíneas y de los procedimientos médicos que impliquen el uso de mi sangre?” (Nuestro Ministerio del Reino de noviembre de 2006, páginas 3 a 6).
¿Kenon titlanankiliskia?
• ¿Tleka noneki kuajli tikitaskej tlen tiktlapejpeniaj?
• ¿Kenon techijtlakoua tlen techmojtia niman tlenon uelis techpaleuis?
• ¿Tlenon noneki tikchiuaskej tla tiknekij nochipa makiueyichiua Jehová tlen tiktlapejpeniaj?
[Recuadro]
Tlen uelis mitspaleuis itlaj xtlapejpeni
1 Maka xtlapejpeni tlen xmitsnamiki
2 Kuajli xtetlajtolti
3 Xtlajtlani tlamachilistli
4 Maka tiuejkauiskej ijkuak itlaj tiktlapejpeniskej
5 Xchiua tlen yotikijto
6 Matikitakan tlen yotikchiujkej niman matikpatlakan tlen noneki
[Tlaixkopinajli]
Akin xkimati tlen kichiuas yeskia ken se barco akin xyakaj kiyekana ijkuak onka ajakakiyaujtli