Iloa Nakai e Koe?
Lahi fēfē e tau tupe ne ua he takape?
He senetenari fakamua V.N., ko e tukuhau he faituga ke he taha e tau ne totogi he tau Iutaia ko e “[ua e] titarama,” ko e totogi he kavi ua e aho gahua. (Mataio 17:24) Ke fakatatai, ne pehē a Iesu ne ua e manu lele ikiiki ne fakafua “ke he asari,” kua tatai mo e totogi he 45 e minuti he gahua. Kua liga maeke ke fakatau lima e manu lele ikiiki ka fakalahi ua e totogi nei, po ke kavi ke he 90 e minuti ne gahua.—Mataio 10:29; Luka 12:6.
Ko e mena fakaalofa ne tuku he fifine takape ne kitia e Iesu kua tote atu he mena nei. Ko e ua e tupe nei, ko e tau tupe kula ne mua atu e ikiiki ne fakaaoga i Isaraela he magahala ia. Kua tatai mo e 1/64 ni mai he totogi he aho, po ke tote hifo he 12 e minuti he gahua kaeke ko e aho 12 tulā ne gahua ai.
Ne aoga lahi e mena fakaalofa he takape ki a Iesu Keriso ke tuga kua mua atu ke he tau mena fakaalofa ne tuku e lautolu oti “mai he tau mena loga ha lautolu.” Ko e ha? Ne talahau he tala ko e mena “ua e tupe ikiiki” haana, ti maeke ia ia ke foaki taha ka e toka taha ma haana. Ka kua age e ia “hana tau mena oti ke moui ai.”—Mareko 12:41-44; Luka 21:2-4.
Magaaho fe ne fakahigoa a Saulo ko Paulo?
Ne fanau mai e aposetolo ko Paulo ko e tagata Heperu mo e nofo i Roma. (Gahua 22:27, 28; Filipi 3:5) Ne liga tali mai ni he vahā tote ne ua e higoa haana, ko Saulo he faka-Heperu mo Paulo he faka-Roma. Ne fai higoa Roma mo e higoa Heleni foki e falu magafaoa ha Paulo. (Roma 16:7, 21) Lafi, ko e aga mau he tau Iutaia he magahala ia, mua atu ki a lautolu ne nonofo i fafo ha Isaraela, ke ua e higoa.—Gahua 12:12; 13:1.
He mole e hogofulu e tau he eke mo Kerisiano, ne lahi ni e aposetolo nei ke ui he higoa Heperu haana ko Saulo. (Gahua 13:1, 2) Pete ia, he fenoga misionare fakamua haana, kavi he 47/48 V.N., ne liga manako a ia ke fakaaoga e higoa Roma haana, ko Paulo. Ne poaki ki a ia ke fakapuloa e tala mitaki ki a lautolu ne nakai ko e tau Iutaia, ti liga logona hifo e ia to lauia mitaki e higoa Roma haana. (Gahua 9:15; 13:9; Kalatia 2:7, 8) Ne liga fakaaoga foki e ia e higoa ko Paulo ha ko e fakaleo faka-Heperu he higoa haana, ko Saulo, kua teitei tatai mo e taha kupu Heleni ne kelea e kakano. Ko e heigoa ni e kakano ati hiki ai, ne fakakite e Paulo kua makai a ia ke ‘eke mo tau mena oti ke he tau tagata oti kia momoui ai ni falu.’—1 Korinito 9:22.
[Fakatino he lau 22]
Ko e tupe kula, lahi pehēnei