Veveheaga 13

Ko e Ha kua Fiafia ai e Moui Mahani Atua

1. Ko e ha kua talahau ai e tautolu ko e tamai he puhala ha Iehova e fiafia?

KO IEHOVA ko e “Atua fiafia,” mo e manako a ia ke olioli a koe he moui. (1 Timoteo 1:11, NW) Ha kua fina atu ai ke he puhala hana, to moua ni e koe e aoga mo e iloa hifo e milino ne hokulo mo e kua tukumalagi, tuga e vailele tafe tumau. Ha kua o he puhala he Atua kua omoi atu foki e taha ke taute tumau e tau gahua he mahani tututonu, ke “tuga ne tau peau he tahi.” Kua tamai he mena nei e fiafia moli.—Isaia 48:17, 18.

2. Maeke fefe e tau Kerisiano ke fiafia ka e kua ekefakakelea atu ki a lautolu he falu magaaho?

² To liga totoko e falu, ‘Kua matematekelea e tau tagata he falu magaaho he taute e tau mena kua hako.’ Moli, ko e mena ia ne tupu ke he tau aposetolo ha Iesu. Pete ni kua favale ki ai, ka e, kua olioli a lautolu mo e fakatumau ke ‘fakamatala e tala mitaki kia Keriso.’ (Gahua 5:40-42) Kua lata ia tautolu ke ako e tau fakaakoaga aoga mai he mena nei. Ko e taha ko e ha tautolu a nonofo ke he moui mahani Atua kua nakai fakamoli to taute fakamitaki mai tumau ki a tautolu. “Ko lautolu oti foki,” he tohia he aposetolo ko Paulo, “kua loto ke nonofo mo e mahani Atua kia Keriso Iesu, to hoko ni kia lautolu e favale.” (2 Timoteo 3:12) Ko e kakano he mena nei ha ko Satani mo e hana a lalolagi kua totoko ki a lautolu ne nonofo ke he puhala mahani Atua. (Ioane 15:18, 19; 1 Peteru 5:8) Ka e kua nakai falanaki e fiafia moli ke he tau mena i fafo. Ka e, kua hoko mai he iloa tonu kua taute e tautolu e mena kua hako mo e to moua e tautolu e mamali he taliaaga mai he Atua.—Mataio 5:10-12; Iakopo 1:2, 3; 1 Peteru 4:13, 14.

3. Maeke fefe he tapuaki ki a Iehova ke lauia e moui he tagata?

³ Kua ha ha ai e tau tagata ne kua logona hifo ko e maeke ia lautolu ke fakatau e fiafia he Atua ha ko e tau gahua fakamoli he falu magaaho ka e nimo a ia ke he falu a magaaho. Kua nakai pihia e tapuakiaga moli he Atua ko Iehova. Kua lauia ai e mahani he tagata ke he tau matahola oti ne ala ai a ia, mai he taha aho ke he taha aho, ke he taha tau ke he taha tau. Kua pihia ne fakahigoa ai ko e “puhala.” (Gahua 19:9; Isaia 30:21) Ko e moui ke he puhala mahani Atua a ia ne kua ogo mai ki a tautolu ke vagahau mo e gahua ke felauaki mo e Kupu he Atua.

4. Ko e ha ne aoga ai ke taute e tau hikihikiaga ke moui ke he tau puhala he Atua?

⁴ He magaaho ne kitia ai he tau tagata fakaako Tohi Tapu fou kua lata ia lautolu ke taute e falu hikihikiaga ke fakafiafia a Iehova, kua liga manamanatu a lautolu, ‘Kua aoga lahi ka e moui ke he moui mahani Atua?’ To iloa e koe kua pihia moli. Ko e ha? Ha ko e “Atua ko e fakaalofa,” mo e hana a tau puhala kua taute ai ke fai aoga ma tautolu. (1 Ioane 4:8) Kua pulotu foki e Atua mo e iloa e ia e mena kua mitaki ma tautolu. Ha ko e Atua ko Iehova ko e malolo ue atu, kua maeke a ia ke fakamalolo a tautolu mo e ke fakamoli e tau manako ha tautolu ke fakafiafia a ia he fakaoti e tau aga kelea. (Filipi 4:13) O mai a tautolu ke onoono atu ke he falu a matapatu fakaakoaga ne putoia ke he moui mahani Atua mo e kitia ko e tamai fefe e fiafia ka fakagahuahua a lautolu.

FUA MAI E FIAFIA HE MAHANI FAKAMOLI

5. Ko e heigoa ne talahau he Tohi Tapu hagaao ke he pikopiko mo e kaiha?

⁵ Ko Iehova ko e “Atua fakamoli.” (Salamo 31:5) Kua nakai fakauaua ai, kua manako a koe ke muitua ke he fakafifitakiaga hana mo e ke talahaua ko e tagata fakamoli. Kua takitaki atu he mahani fakamoli ke he fakalilifu fakatagata mo e ke he logonaaga he nofo mitaki. Ha kua tumau ai e nakai mahani fakamoli he lalolagi agahala nei, kua lata e tau Kerisiano mo e fakamanatuaga nei: “Kia vagahau fakamoli a mutolu takitokotaha mo e hana matakainaga . . . Ko e tagata kaiha aua neke liu kaiha foki, ka e mitaki ke fakamalolo a ia ke gahua ke he tau lima hana . . . kia moua e ia e falu a mena ke age kia ia kua nofogati.” (Efeso 4:​25, 28) Ko e tau Kerisiano kua gahua mo e mahani fakamoli ke he gahua he tau aho takitaha. Ato foaki he takitaki gahua e fakaataaga, kua nakai uta e lautolu e tau koloa hana. Pete ke he gahuaaga, ke he aoga, po ke he kaina, ko e tagata tapuaki a Iehova kua lata ke ‘mahani fakamoli ke he tau mena oti.’ (Heperu 13:18) Ko e ha tagata kua fakatumau ke pikopiko po ke kaiha kua nakai moua e taliaaga he Atua.​—Teutaronome 5:19; Fakakiteaga 21:8.

6. To tamai fefe he mahani fakamoli he tagata mahani Atua e lilifu ki a Iehova?

⁶ Ko e mahani fakamoli kua fua mai e tau fakamonuinaaga loga. Ko Selina ko e fifine takape nofogati ne kua fakaalofa a ia ke he Atua ko Iehova mo e ke he hana tau matapatu fakaakoaga tututonu. He taha aho, ne moua e ia e kato ne ha ha i ai e tohi fakahu tupe mo e loga e tau tupe. He kumi atu ke he pepa telefoni, ne moua e ia e tagata he kato—ko e tagata fai fale koloa ne kua to e kaiha ki ai. Kua nakai talitonu a ia he magaaho ne aahi atu a Selina ki a ia, pete ni kua gagao lahi, mo e liuaki oti e tau mena ne ha ha he kato. “Kua lata e mahani fakamoli ia ke fai palepale,” he talahau e ia mo e fakaolo age e tau tupe loga ki a Selina. Ka ko e mena ne mua atu, kua fakaheke he tagata tane nei e lotu ha Selina. E, kua fakatokoluga he tau gahua mahani fakamoli e fakaakoaga he Tohi Tapu, fakaheke e Atua ko Iehova, mo e tamai e fiafia ke he hana a tau tagata tapuaki mahani fakamoli.—Tito 2:10; 1 Peteru 2:12.

TAMAI HE MAHANI FAKAMOKOI E FIAFIA

7. Ko e heigoa ne kelea ai he pele tupe?

⁷ Kua ha ha i ai e fiafia ka mahani fakamokoi, ka e ke he tagata velevele mena to nakai “moua e lautolu nā e kautu he Atua.” (1 Korinito 6:10) Ko e faga velevele mena ne fa mahani ki ai ko e pele tupe, ko e mena taute pauaki ke moua e tau tupe ka mui e falu. Kua nakai talia e Iehova a lautolu ne kua “velevele koloa he lagatau kelea.” (1 Timoteo 3:8) Pete ni ke he mena ne fakaata ai e pele tupe mo e ka pele tupe e tagata ma e fiafia noa, to maeke foki ia ia ke tapiki tumau mo e ke ulu ki mua e fakagahuaaga ki ai ne kua moumou ai e tau momoui he tokologa. Kua fa mahani ke tamai he pele tupe e tau mena uka ke he magafaoa he tagata pele tupe, ne kua liga tote e tupe ne toe ke fakatau aki e tau mena kua lata tuga e mena kai mo e tau mena tui.—1 Timoteo 6:10.

8. Fakatoka fefe e Iesu e fakafifitakiaga mitaki he mahani fakamokoi, mo e maeke fefe a tautolu ke fakamokoi?

⁸ Ha ko e ha lautolu a mahani fakamokoi fakaalofa, kua moua he tau magafaoa Kerisiano e olioli ke lagomatai e falu, mua atu ki a lautolu ko e tau faoa talitonu nonofogati. (Iakopo 2:15, 16) Ato hifo mai a Iesu ke he lalolagi, kua fita he kitia e ia e ma-hani fakamokoi he Atua ke he tau tagata. (Gahua 14:16, 17) Kua foaki mai e Iesu e magaaho hana, hana a tau taleni, mo e hana foki a moui ke lata mo e tau tagata. Ti, kua lata tonu a ia ke talahau: “Kua mua e monuina hana ke foaki atu, ke he monuina hana ke talia mai.” (Gahua 20:35) Kua vagahau mitaki foki a Iesu hagaao ke he fifine takape nofogati ne tuku mo e loto fakamokoi ua e tupe ikiiki i loto he puha tupe he faituga, he foaki age e ia “e hana a tau mena oti ke moui ai.” (Mareko 12:41-44) Kua foaki mai he tau Isaraela i tuai mo e he tau Kerisiano he senetenari fakamua e tau fakafifitakiaga he olioli e mahani fakamokoi he foaki e tau koloa ke lagomatai aki e fakapotopotoaga mo e ke he gahua he Kautu. (1 Nofoaga he Tau Patuiki 29:9; 2 Korinito 9:11-14) Ke lafi atu ke he foakiaga he tau koloa mo tau mena fakaalofa ma e tau mena nei, ko e tau Kerisiano he vaha fou nei kua fiafia ke fakaheke ke he Atua mo e fakaaoga e tau momoui ha lautolu ke he hana a fekafekauaga. (Roma 12:1; Heperu 13:15) Kua fakamonuina e Iehova a lautolu ha kua fakaaoga e lautolu e tau magaaho, malolo, mo e falu a mena foki, fakalataha mo e tau tupe ha lautolu, ke lagomatai aki e tapuaki moli mo e ke fakaholo ki mua e gahua fakamatala he tala mitaki he Kautu ke he lalolagi katoa.—Tau Fakatai 3:9, 10.

FALU A MENA NE FAKATUPU KI MUA E FIAFIA

9. Ko e heigoa ne kelea ai he inu lahi e kava?

⁹ Ke fiafia ai, kua lata foki he tau Kerisiano ke ‘omaoma a lautolu ke he loto manamanatu.’ (Tau Fakatai 5:1, 2) Kua poaki mai e mena nei ke totou mo e manamanatu fakahokulo a lautolu ke he Kupu he Atua mo e ke he tau tohi faka-Tohi Tapu ne kua mitaki lahi. Ka e kua ha ha i ai e tau mena ke kalo kehe. Ke tuga a nei, ko e to lahi e inu ke he tau kava kua maeke ke taute e tagata ke nakai maeke ke taofi hifo e manamanatuaga hana. Ke he tau tutuaga pihia, tokologa e tau tagata kua putoia ke he tau mahani kelea, taute mena vale, mo e fakatupu e tau pakia ke mamate ai. Ti kua pihia ai ne talahau mai he Tohi Tapu to nakai moua e lautolu ne konahia e Kautu he Atua! (1 Korinito 6:10) Ha kua ukufeke ke “mahani fakalatalata,” kua kalo mai e tau Kerisiano moli he konahia, mo e kua lagomatai he mena nei a lautolu ke fakatupu e fiafia ne ha ha ia lautolu.—Tito 2:2-6.

10. (a) Ko e ha ne nakai fakaaoga he tau Kerisiano e tapaka? (e) Ko e heigoa e tau aoga ka moua he kalo mai he tau aga tapiki mau?

¹⁰ Kua lafi atu e tino mea ke he fiafia lahi. Ka e, kua tokologa kua tapiki tumau ke he tau mena fakahagahaga kelea. Ke fakatai ki ai, ki a manamanatu la ke he fakaaogaaga he tapaka. Kua hokotaki mai he World Health Organization kua “tamate he [ula] tolu e miliona he tau tagata he tau tau takitaha.” Ke fakaoti e mahani mau ke he tapaka ko e mena uka ha ko e tau fakamailoga gagao he fakaotiaga. Ke he taha fahi, kua moua he tokologa he tau tagata ne ula he vaha fakamua e mitaki lahi he malolo tino ha lautolu mo e loga e tupe ma e tau mena kua lata he kaina. E, ke kautu mai he mahani mau ke he tapaka po ke tapiki tumau ke he falu a mena fakahagahaga kelea ka moua ai e tino mea, ko e loto manamanatu maaliali, mo e fiafia moli.—2 Korinito 7:1.

FIAFIA HE FAKAMAUAGA

11. Ko e heigoa kua lata ke taute ke moua ai e tonu mo e lilifu tukumalagi he fakamauaga?

¹¹ Ko lautolu ne nonofo fakalataha ko e tane mo e hoana kua lata ke kumikumi fakatonu kua fakamau hifo fakamitaki e fakamauaga ha lautolu mo e matafakatufono he motu. (Mareko 12:17) Kua lata ia lautolu foki ke onoono atu ke he fakamauaga ko e mena ha ha i ai e tau matagahua lalahi. Kua moli, to liga eke e tau vevehe mo mena ke lata ai ka nakai mahalo ke foaki e lagomatai, lahi e ekefakakelea, po ke mua atu e fakahagahaga kelea ke he fahi fakaagaga. (1 Timoteo 5:8; Kalatia 5:19-21) Ka e kua fakamalolo he tau kupu ha Paulo ia 1 Korinito 7:10-17 e tau hoa he fakamauaga ke nonofo mau. Ma e fiafia moli, kua lata ia laua ke fefakamoliaki. Kua tohia e Paulo: “Kia eke e mutolu ke mitaki [e fakamauaga he] tau tagata oti kana, mo e mohega [he fakamauaga] foki kua nakai fakakelea; ka e fakahala he Atua e tau tagata feuaki mo e faivao.” (Heperu 13:4, fakatatai NW.) Ko e talahauaga ‘mohega he fakamauaga’ kua kakano ke he matutakiaga he mahani fakatane mo e fifine he vahaloto he tane mo e fifine ne kua fakamau he fakatufono. Kua nakai fai fakafetuiaga he mahani fakatane mo e fifine foki, tuga e mau ke he loga e hoana, ke fakamaama e ‘mitaki he tau tagata oti kana.’ Ke lafi atu, kua fakahala he Tohi Tapu e matutakiaga ato mau mo e mahani fakasotoma.​—Roma 1:26, 27; 1 Korinito 6:18.

12. Ko e heigoa e falu fua kelea he mahani feuaki?

¹² Liga to tamai he mahani feuaki e tau magaaho ku he fiafia fahi tino, ka e kua nakai fua mai e fiafia moli. Kua fakaita aki e Atua mo e kua maeke ke fakakelea aki e loto manamanatu he ta-gata. (1 Tesalonia 4:3-5) Liga ko e fua momoko he mahani fakatane mo e fifine nakai tonuhia, ko e AIDS mo e falu a gagao ne feutaaki he mahani fakatane mo e fifine. “Kua fuafua ai ko e molea e 250 e miliona tagata he lalolagi katoa kua pikitia he tau tau takitaha he gonorrhoea, mo e ke liga ke he 50 e miliona he maiafi,” he talahau he taha hokotaki he fahi fakaekekafo. Kua ha ha i ai foki e lekua he fatu ka e nakai manako ki ai. Kua hokotaki mai he International Planned Parenthood Federation ko e, ke he lalolagi katoa, kua molea e 15 e miliona he tau tama fifine he vahaloto he 15 mo e 19 e tau tau he moui kua fatu ke he tau tau takitaha, mo e taha mai he tolu a lautolu ne moumou e tau tama. Kua fakakite mai he kumikumiaga ke he taha motu i Aferika, ko e fakahagahaga kelea he moumou tama kua hoko ke he 72 e pasene he katoa he tau tama fifine fuata ikiiki ne kua mamate. Liga hao mai falu a tagata feuaki he tau gagao mo e nakai fatu ka e nakai hao mai he moumouaga he loto logonaaga. Tokologa kua galo e logonaaga lilifu fakatagata mo e kua vihiatia ni e lautolu a lautolu.

13. Ko e heigoa foki e tau lekua ne kua fakatupu mai he mahani faivao, mo e heigoa ne ha ha i mua ma lautolu ne fakatumau ke eke mo tau tagata feuaki mo e faivao?

¹³ Pete ni to liga fakamagalo e mahani faivao, ko e fakaveaga tonuhia faka-Tohi Tapu a ia ma e tau vevehe, ki a ia ne kua nakai taute e kelea. (Mataio 5:32; fakatatai Hosea 3:1-5.) Ka fua mai e mavehevehe he fakamauaga he mahani kelea pihia, liga to hokulo e tau pite ka toka ke he loto logonaaga he hoa ne nakai taute e kelea mo e fanau. Ma e mitaki he magafaoa he tagata, kua tuhi mai e Kupu he Atua ko e fakafiliaga velagia hana to hoko ki a lautolu ne feuaki mo e faivao ka e nakai tokihala. Ka e lafi ki ai foki, kua fakakite fakamaali mai ko lautolu ne fakagahuahua e mahani kelea he mahani fakatane mo e fifine to “nakai eke ma lautolu e kautu he Atua.”—Kalatia 5:19, 21.

“NAKAI KO E TAU TAGATA HE LALOLAGI”

14. (a) Ko e heigoa e falu faga he tapuaki tupua ne kalo mai he tagata mahani Atua? (e) Ko e heigoa e tau takitakiaga ne foaki mai ia Ioane 17:14 mo e Isaia 2:4?

¹⁴ Ko lautolu ne manako ke fakafiafia atu ki a Iehova mo e olioli ke he tau fakamonuinaaga he Kautu kua kalo mai he ha faga tapuaki tupua. Kua fakakite mai he Tohi Tapu kua nakai hako ke taute mo e tapuaki ke he tau fakatai ta, ti putoia atu ke he tau fakataiaga ha Keriso, po ke he matua fifine ha Iesu, ko Maria. (Esoto 20:​4, 5; 1 Ioane 5:21) Ti, kua nakai fakaheke he tau Kerisiano moli e tau tupua ta, tau satauro, mo e tau fakatai ta. Kua kalo foki a lautolu ke he falu faga lagatau foki he tapuaki tupua, ke tuga e tau gahua fakamoli ke he tau matini mo e lologo e tau lologo ke fakaheke aki e tau motu. Ka pehi malolo ai ke ­taute e tau gahua pihia, ne liu a lautolu ke manatu e tau kupu ha Iesu ki a Satani: “Kia hufeilo atu a koe ke he Iki hau a Atua, ko ia ni hokoia ke fekafekau atu a koe ki ai.” (Mataio 4:​8-10) Kua talahau mai a Iesu ko e “nakai ko e tau tagata he lalolagi” e tau tutaki hana. (Ioane 17:14) Kua kakano e mena nei ke tu uho mai he tau mena fakapolitika mo e ke mafola e moui he felauaki mo e Isaia 2:4, ne kua pehe: “To fakafili foki e ia [Atua ko Iehova] e tau motu kehe, mo e fofola atu e ia ke he tau motu loga; ti tukituki e lautolu ha lautolu a tau pelu ke eke mo tau koho, ko e ha lautolu a tau tao foki ke eke mo tau titipi ke taute aki e tau vine; to nakai nikiti atu he taha motu e pelu ke he taha motu, to nakai liu ako tau foki e lautolu.”

15. Ko e heigoa a Papelonia Lahi, mo e ko e heigoa ne taute he tokologa he tau tagata fakaako Tohi Tapu ke fehola mai ia ia?

¹⁵ Ko e kakano foki he “nakai ko e tau tagata he lalolagi” ke fakaoti katoa e tau fakalatahaaga mo ‘Papelonia Lahi,’ ko e kautu he lotu fakavai. Ko e tapuaki nakai mea kua tupu mai i Papelonia i tuai ato hufia ai e tau tagata he lalolagi katoa he kelea fakaagaga. Kua kuku e ‘Papelonia Lahi’ e tau lotu oti ne kua nakai lagotatai e tau taofiaga mo e tau gahua mo e iloilo ke he Atua. (Fakakiteaga 17:1, 5, 15) Nakai fai tagata tapuaki tua fakamoli ha Iehova ka putoia atu ke he tau gahua he falu lotu he tapuaki auloa mo e tau lotu kehekehe po ke he fai fakalatahaaga mo e ha vala ha Papelonia Lahi. (Numera 25:1-9; 2 Korinito 6:14) Ha kua pihia, kua tokologa e tau tagata fakaako Tohi Tapu fou kua fakafano e tohi ke fakaoti mai he fakatokatokaaga lotu ne kua ha ha a lautolu i ai. Kua fakatata he mena nei a lautolu ke he Atua moli, tuga kua mavehe mai: “Kia o mai a mutolu mai loto ia lautolu, mo e vevehe kehe a mutolu, kua pihia mai ai e Iki, aua foki neke piki atu a mutolu ke he mena kelea; ti talia ai e au a mutolu.” (2 Korinito 6:17; Fakakiteaga 18:4, 5) Nakai kia ko e talia mai pihia he ha tautolu a Matua he lagi ko e mena kua manako lahi a koe ki ai?

ONOONO FAKAMITAKI E TAU TAUTEUTEAGA HE TAU

16. Ko e ha ne nakai fakamanatu he tau Kerisiano moli e Kerisimasi?

¹⁶ Kua fakatokanoa mai he moui mahani Atua a tautolu mai he fakamanatuaga mamafa he tau aho okioki he lalolagi. Ke tuga a nai, kua nakai fakakite mai he Tohi Tapu e aho tonu he fanauaga ha Iesu. ‘Piko ni au kua fanau a Iesu ia Tesema 25!’ ka talahau mai he falu. Nakai fai moli e mena nei ha kua mate a ia he vaha tau tupu he 33 V.N. he 33 1/2 e tau tau he moui. Ka e lafi atu ki ai, ke he magaaho he fanauaga hana, kua “nonofo mo e leveki ai [he tau leveki mamoe] ke he po ha lautolu a tau fuifui mamoe.” (Luka 2:8) Ke he motu ko Isaraela, he fakahikuaga ia Tesema ko e vaha makalili, to uha ti kua toka e tau mamoe i fale he po ke puipui a lautolu mai he tau matagi he vaha makalili. Ka e kua moli ai, kua fakatoka he tau Roma a Tesema 25 ke eke mo aho fanau he ha lautolu a atua he la. Ke he tau senetenari he mole e nofo a Iesu he lalolagi, ne hiki he tau Kerisiano tiaki taofiaga e aho nei ma e fakamanatuaga he fanauaga ha Keriso. Ha ko e mena ia, kua nakai fakamanatu he tau Kerisiano moli e Kerisimasi po ke ha aho okioki foki ne kua fakave ke he tau taofiaga fakavai he tau lotu. Ha kua foaki age e lautolu e fakamoli katoatoa ki a Iehova, kua nakai taute foki e lautolu e tau aho okioki ne kua tapuaki atu ke he tau tagata agahala po ke tau motu.

17. Ko e ha ne nakai taute ai he tau tagata mahani Atua e tau fiafiaaga aho fanau, mo e ko e ha ne fiafia ai pihia e fanau Kerisiano?

¹⁷ Kua laga ua ni e magaaho ne tala e Tohi Tapu ke he tau tauteuteaga he aho fanau, kua putoia ua ai e tau tagata tane ne nakai fekafekau ke he Atua. (Kenese 40:20-22; Mataio 14:​6-11) Ha kua nakai fakakite mai he tau Tohiaga Tapu e aho fanau he tagata mitaki katoatoa ko Iesu Keriso, ti ko e ha kua mailoga pauaki ai e tautolu e tau aho fanau he tau tagata nakai mitaki katoatoa? (Fakamatalaaga 7:1) Kua moli ai, kua nakai fakatali e tau mamatua mahani Atua ke he aho pauaki ke fakakite ke he fanau ha lautolu e fakaalofa. Ne talahau mai he tama fifine Kerisiano ne 13 e tau tau he moui: “Kua lahi e fiafia haku mo e haku a magafaoa. . . . Kua lahi e fakafetui haku mo e tau mama-tua haku, mo e ka huhu mai e falu tama ko e ha ne nakai fakamanatu e au e tau aho okioki, ne tala age e au na fakamanatu au ke he tau aho oti.” He talahau he fuata Kerisiano ne 17 e tau: “He fale ha mautolu, ko e foaki mena fakaalofa kua foaki ke he tau katoa.” Kua fua mai e fiafia lahi ka foaki e tau mena fakaalofa ke he ha magaaho ni.

18. Ko e heigoa e taha tautetauteaga lagataha he tau ne poaki age e Iesu ke he tau tutaki hana ke fakamanatu, mo e kua fakamanatu mai he mena e heigoa ki a tautolu?

¹⁸ Ma lautolu ne tutuli e moui mahani Atua, kua ha ha i ai taha e aho mai he tau tau takitaha ke fakamanatu pauaki. Ko e Kaiaga Afiafi he Iki, kua fa iloa ai ko e Fakamanatuaga he matulei a Keriso. He hagaao atu ki ai, ne poaki age a Iesu ke he hana a tau tutaki: “Kia eke e mutolu e mena nai mo fakamanatuaga kia au.” (Luka 22:19, 20; 1 Korinito 11:23-25) He magaaho ne fakatoka e Iesu e kaiaga nei he po he Nisana 14, he 33 V.N., ne fakaaoga e ia e falaoa nakai fakaea mo e uaina kula, ke hukui aki e tino tagata hana nakai hala mo e hana toto mitaki katoatoa. (Mataio 26:26-29) Ko e tau mena fakatai nei kua kai mo e inu he tau Kerisiano fakauku ne kua ha ha i ai e agaga tapu he Atua. Kua uta a lautolu ke he maveheaga fou mo e ke he maveheaga ma e Kautu, mo e kua ha ha ia lautolu e amaamanakiaga he lagi. (Luka 12:32; 22:20, 28-30; Roma 8:16, 17; Fakakiteaga 14:1-5) Ka e pete ni ai, kua moua e lautolu oti e aoga ne kua ha ha he afiafi ne kua felautatai ai mo e Nisana 14 he kalena Iutaia i tuai. Kua fakamanatu ki a lautolu e fakaalofa ne fakakite he Atua ko Iehova mo Iesu Keriso ke he poa lukutoto fakamagalo hala ne kua moua ai e moui tukulagi ma lautolu ne moua e fiafia faka-Atua.​—Mataio 20:28; Ioane 3:16.

GAHUAAGA MO E FAKAFIAFIAAGA

19. Ko e heigoa e lekua ne fakafehagai mo e tau Kerisiano he gahua ai ma e moui?

¹⁹ Kua ha ha e tau Kerisiano moli i lalo he kotofaaga ke gahua fakamakamaka mo e ke foaki ma e ha lautolu a tau manako. Ko e kautu ke he mena nei ka tamai ke he ulu he magafaoa e logonaaga makona. (1 Tesalonia 4:11, 12) Kua moli, ka feoka e gahua he Kerisiano mo e Tohi Tapu, to uta kehe he mena nei e fiafia mai ia ia. Ka e, kua uka ai e falu magaaho ma e Kerisiano ke moua e gahua ne kua felauaki mo e tau fakatufono he Tohi Tapu. Ke tuga a nei, kua taute pauaki e falu tagata gahua ke fakahehe e tau tagata fakatau. Ka e ke he taha fahi, loga e tau tagata fakagahua ne taute e tau fakaataaga ke lata mo e loto manamanatu he tagata gahua mahani fakamoli, he nakai manako ke galo e tagata gahua fakamoli. Ka e, ko e heigoa ni ka tupu, kia lata ia koe ke iloa moli to fakamonuina mai he Atua e tau laliaga hau ke moua e gahua ne toka a koe mo e loto manamanatuaga mea.—2 Korinito 4:2.

20. Ko e ha kua lata ia tautolu ke fifili e tau fakafiafiaaga?

²⁰ Ha kua manako e Atua ke fiafia e tau fekafekau hana, kua lata ai ia tautolu ke fakalagotatai e gahua fakamakamaka mo e tau vaha fakahauhau ke fakafiafia mo e okioki. (Mareko 6:31; Fakamatalaaga 3:12, 13) Kua fakaohooho he lalolagi ha Satani e fakafiafiaaga nakai mahani Atua. Ka e ke fakafiafia e Atua, kua lata ia tautolu ke fifili e tau tohi ne totou e tautolu, tau polokalama letio mo e tau leo kofe ne fanogonogo a tautolu ki ai, mo e tau konesete, tau kifaga, tau fakatataaga, tau polokalama televisoni, mo e tau vitio ne kitekite e tautolu. Kaeke kua taufepa e fakafiafiaaga ne fifili tuai e tautolu mo e tau hatakiaga i loto he tau tohiaga tapu tuga ia Teutaronome 18:10-12, Salamo 11:5, mo Efeso 5:3-5, to fakafiafia e tautolu a Iehova mo e lahi foki e fiafia ka taute e tautolu e tau hikihikiaga.

FAKALILIFU MA E MOUI MO E TOTO

21. Maeke fefe he fakalilifu ke he moui ke lauia e onoonoaga ha tautolu ke he moumou tama, mo e ke he ha tautolu a tau aga mo e tau mahani?

²¹ Ma e fiafia moli, kua lata ia tautolu ke onoono atu ke he moui he tagata mo mena tapu, ke tuga a Iehova. Kua hataki he Kupu hana a tautolu ke aua kelipopo. (Mataio 19:16-18) Kua moli ai, kua fakakite he Fakatufono he Atua ki a Isaraela e uho he moui he tama nakai la fanau—nakai ko e taha mena ke moumou. (Esoto 21:22, 23) Ha ko e mena ia, kua nakai lata ia tautolu ke fakatote hifo e onoonoaga ke he moui he fakaaoga e tapaka, ekefakakelea e tino ha tautolu aki e tau tulaki po ke kava, po ke taute e tau mena hagahaga kelea. Mo e nakai lata ia tautolu ke putoia ke he tau tutuliaga hagahaga kelea ke he moui po ke nakai fanogonogo ke he tau hatakiaga ke he puipuiaga, ka liga fua mai e fakamaligi toto.—Teutaronome 22:8.

22. (a) Ko e heigoa e onoonoaga mahani Atua ke he toto mo e fakaaogaaga ki ai? (e) Ko e ha hai e toto kua eke hokoia ni ke fakamoui moli?

²² Ne tala age e Iehova ki a Noa mo e hana a magafaoa ko e hukui he toto e solu, po ke moui. Ti kua hataki he Atua a lautolu ke aua kai ha toto ni. (Kenese 9:3, 4) Ha ko e hologa ha lautolu a tautolu, kua pipi e matafakatufono ia ki luga ha tautolu oti. Ne tala age e Iehova ke he tau Isaraela ke liligi e toto ke he kelekele mo e ke nakai fakaaoga ai ma e finagalo ni he tagata. (Teutaronome 12:15, 16) Mo e kua liu talahau foki e matafakatufono he Atua ke he toto he magaaho ne hataki atu ke he tau Kerisiano he senetenari fakamua: “Kia fakamamao . . . mo e toto.” (Gahua 15:28, 29) He fakalilifu ma e tapu he moui, kua nakai talia he tau tagata mahani Atua e fagai toto, pihia foki ni ka fakamakamaka mai e falu ko e mena ke fakamoui e fakaholoaga pihia. Loga e tau vai fakaekekafo kehekehe ne kua talia he Tau Fakamoli a Iehova kua eke ai ke hufia mitaki mo e nakai fakatata e taha ke he hagahaga kelea he fagai toto. Iloa he tau Kerisiano ko e toto hokoia ni ha Iesu kua maeke moli ke fakamoui. Ko e tua ki ai ka moua e fakamagaloaga mo e amaamanakiaga he moui tukulagi.—Efeso 1:7.

23. Ko e heigoa e falu a palepale he moui ke he puhala mahani Atua?

²³ Kua maali ai, ke moui e moui mahani Atua kua lata ke fai laliaga. Liga to fua mai e tauamuamu mai he falu he magafaoa po ko lautolu ne iloa e koe. (Mataio 10:32-39; 1 Peteru 4:4) Ka ko e palepale he moui ke he moui pihia kua mua atu ke he ha kamatamata. Kua fua mai ai e loto manamanatu mea mo e foaki mai e feoakiaga lago mitaki mo e tau faoa tapuaki ki a Iehova. (Mataio 19:27, 29) Ti, kia manamanatu atu la ke he magaaho ka nonofo tukulagi he lalolagi fou tututonu he Atua. (Isaia 65:17, 18) Mo e ko e olioli ha ia he fakatatai atu mo e fakatonutonuaga he Tohi Tapu mo e he taute e loto ha Iehova ke olioli! (Tau Fakatai 27:11) Ti koe mena ia ni ko e moui ke he moui mahani Atua kua tamai e fiafia!—Salamo 128:1, 2.

KAMATAMATA E ILOILO HAU

Ko e heigoa e falu a kakano ne kua tamai ai he moui ke he moui mahani Atua e fiafia?

Kua lata e moui mahani Atua mo e tau hikihikiaga fefe?

Ko e ha ne manako ai a koe ke moui e moui mahani Atua?

[Fakatino he lau 124, 125]

Ko e tau gahua fakaagaga kua lagotatai mo e tau vaha okioki ka lafi atu ke he fiafia ha lautolu ne moui e moui mahani Atua