Ko e Vagahau Mea ma e tau Motu Oti Kana
“He magaaho ia to foaki atu e au ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea, ke maeke ai ia lautolu oti kana ke ui atu ke he higoa ha Iehova, ke maeke ai ke fekafekau fakalataha ki a ia.”—SEFANAIA 3:9, “NW.”
1, 2. (a) Ke he fakamoliaga ha Sefanaia 3:9, ko e heigoa ha Iehova ne taute he vaha ha tautolu? (e) Ke maama ko e lauia fefe a tautolu he perofetaaga ha Sefanaia, ko e heigoa e tau huhu kua lata ke huhu?
KUA fakakatoatoa he Atua ko Iehova ke he vaha ha tautolu e gahua kua mahomo atu moli e mitaki. Kua fakalataha e ia e tau tagata mai he tau motu oti kana. Tuga he talahau tuai mai e ia he vaha i tuai i loto he hana Kupu Tapu, kua taute pihia e ia he fakaako atu ki a lautolu e vagahau fou.—Sefanaia 3:9.
2 Ko e heigoa e vagahau ia? Ko e ha kua lata lahi ai? He fakaako ki ai, ko e heigoa kua lata ia tautolu takitokotaha ke taute?
Ko e Mena Fakaalofa he Vagahau
3. (a) Ko e heigoa e mena fakaalofa kua mahomo atu e mitaki ne foaki atu ki a Atamu? (e) Ko e heigoa e vagahau ne tutala ki ai a Atamu?
3 Ko e lotomatala ke matutaki atu ke he puhala he vagahau, ko e mena fakaalofa ia kua foaki mai he atua kua tu kehe ai e tagata he tufugatiaaga he tau manu oti kana. Ko e tagata fakamua ko Atamu, ne tufugatia ai mo e loto manamanatu kua maeke ke iloilo e tau manamanatuaga. Ne foaki atu ki a ia e tau hokohoko fakaleo, e alelo, mo e tau laugutu kua maeke ke fakaaoga ai ke vagahau, pihia foki mo e tau kupu mo e iloilo ke maeke ke taute e tau kupu fou. Kua maeke ia Atamu he tau magaaho ne vagahau a Iehova ki a ia ke maama, mo e kua maeke foki ia Atamu ke tuku atu hana tau manatu ke he tau kupu. (Kenese 1:28-30; 2:16, 17, 19-23) Ko e vagahau ne foaki atu ki a Atamu kua kitia moli ko e mena taha ne taute ai ti iloa fakamui ko e vagahau Heperu. Liga ke he tau tau 1,757 fakamua he moui he tagata, kua matutaki tumau e tau tagata oti kana ke vagahau e vagahau taha ia.—Kenese 11:1.
4. Kua lauia fefe he tau mena tutupu he tau aho ha Nimorota, e vagahau he tagata?
4 Ke maeke ai he tau aho ha Nimarota ke fakakaumahala e tau laliaga he tau tagata kelea, ne fakakehekehe e Iehova e vagahau ha lautolu oti kana ne fakaata e lautolu a lautolu ke kau fakalataha ke talaga e kolo ha Papelu. (Kenese 11:3-9) Kua tuga ko e holoholo kehe e Iehova e tau manamanatu ha lautolu ke he vagahau taha fakamua mo e tuku ai e tau vagahau fou ki loto he ha lautolu a tau loto manamanatu. Kua nakai putoia ni hokoia ke he mena nei e tau kupu fou ka e pihia foki e tau puhala hako ke talahau ai, mo e tau puhala fou he fakatokatokaaga he tau manatu. Mai he tau vagahau ne kamata mai e Iehova i Papelu, ne tupu fakahaga e falu ato hoko mai ke he vaha nei, hagaao ke he tau tagata fakaako ke he tau vagahau, ko e tolu e afe he tau vagahau kehekehe ne vagahau ke he lalolagi katoa.
5. Kua maeke fefe ia tautolu ke fifili ko e heigoa kua putoia ke he “liliuaga ke he vagahau mea,” ia?
5 Ma e tau tagata ne vagahau e tau vagahau oti nei, ha ko e “liliuaga ke he vagahau mea,” kua lata kia ke tiaki ha lautolu a vagahau mo e fakaako e vagahau fakamua he kamataaga ne foaki atu he Atua ki a Atamu? Ko e tau tutuaga he tau mena ne agaagai atu ke he foakiaga he perofetaaga ia kua lagomatai ke tali e huhu ia.
Kua Lata ma e Vagahau Mea
6-8. (a) Ko e heigoa e tutuaga he tau mena tutupu fakalotu i Iuta fakamua ato foaki atu e perofetaaga ha Sefanaia 3:9? (e) Ke he tau motu ne agaagai ki a Iutaia, ko e heigoa e manamanatuaga ne ha ha i ai?
6 Ko e kautu ha Iuta ne nakai leva ai e pule fakamua a Manase ki ai ti ko Amone, ko laua ne fakatu hake e tau fatapoa ki a Paala, ne fakagahua e tau talahau kumikumi ke he tau mena i mua, mo e omoi e tau gahua taulatua. (2 Tau Patuiki 21:1-6; 2 Nofoaga he Tau Patuiki 33:21-23) Ko e taui ne moua he vaha ne pule e tama tane ha Amone ko Iosia ko e hukui foki a ia, ne poaki e Iehova hana perofeta ko Sefanaia ke hataki atu, ko e taute ne fai e fakafiliaga he atua ke fakahoko atu ke he motu.—Sefanaia 1:1, 2.
7 Pete foki ni, ne iloa he tau tagata Iutaia mai he ha lautolu a fakamauaga tuai mo e he tau kupu fakaagaga he Tohiaga Tapu ko e Atua moli a Iehova, ka e holopi ni a lautolu ke he tau mahani feuaki he puhala tapuaki ki a Paala. Ne hufeilo atu a lautolu ke he la mo e mahina mo e tau matakau fetu he lagi ko e sotiake, kua holifono atu fakatonu e matafakatufono he Atua. (Teutaronome 4:19; 2 Tau Patuiki 23:5) Ke lafi ki luga he tau mena oti nei, kua taute e lautolu e fakafetuiaga he tau lotu, tuga kua tatai e tau lotu oti, he omonuo fakalataha ki a Iehova mo e ke he higoa he atua fakavai ko Moloka. Kua pehe ha lautolu a tau manamanatu “nakai eke e Iehova ha mena mitaki, to nakai eke foki e ia ha mena kelea.” (Sefanaia 1:4-6, 12) Ka ko e tau motu he tau fahi ha Iuta, kua fai fakamauaga totoko oti a lautolu ki a Iehova mo e hana tau tagata, ti kua tutu foki a lautolu he laini ke moua e fakahokoaga he fakafiliaga tonu he atua ki a lautolu.—Sefanaia 2:4-15.
8 Ke he tutuaga ia he tau mena tutupu ne talahau tuai a Iehova ko e “to foaki atu e au ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea, ke maeke ai ia lautolu oti kana ke ui atu ke he higoa ha Iehova, ke maeke ai ke fekafekau fakalataha ki a ia.” (Sefanaia 3:9, NW) Ti ko e heigoa mogoia e vagahau mea ia?
9. (a) Ko e ha e vagahau Heperu po ke Kupu tohia he Atua, nakai ko e vagahau mea? (e) Ko e heigoa e vagahau mea ia, mo e lauia fefe e tau momoui ha lautolu ne vagahau ai?
9 Ko e vagahau Heperu kia? Nakai; kua fita he moua he tau tagata Iutaia e mena ia, ka ko e tau mena kua talahau mo e taute e lautolu kua kitia moli kua nakai mea mo e hako ke he tau mata ha Iehova. Mo e ko e vagahau mea kua nakai ko e Kupu tohia he Atua hokoia ni. Kua moua foki e lautolu e mena ia. Ka kua lata lahi a lautolu ke hako e maamaaga he kupu moli hagaao ke he Atua mo e hana finagalo, mo e ko Iehova ni hokoia kua maeke ke foaki mai e mena ia, ha ko e hana agaga. He magaaho ne fakaako a lautolu ke vagahau e vagahau mea ia, ko e ha lautolu a tau manamanatuaga, ko e ha lautolu a puhala vagahau, ko e ha lautolu a tau mahani, ka tu tonu ke he uho he mailogaaga ke he mena moli, ko Iehova ni hokoia e Atua moli. (Sefanaia 2:3) Kua maeke ai ia lautolu ke falanaki ki a ia mo e kau fakalataha katoa ke he hana pule katoatoa. Ko e mena kua mua atu e fia iloa lahi ha tautolu ki ai he vaha nei. Ko e ha?
Ko Lautolu ne Foaki ki ai e Vagahau Mea
10. Ke he tau magaaho fe he tau vaha kua lata ai ke fakamoli e perofetaaga ia Sefanaia 3:9?
10 Kua tuhi atu ke he fakamoliaga he perofetaaga ke he taha vaha pauaki, kua pehe a Sefanaia 3:9, (NW): “He magaaho ia to foaki atu e au ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea.” He magaaho fe a ia? Kua tali mai he Sef 3 kupu 8, ko e vaha he magaaho ‘ka fakamaopoopo mai e au e tau motu,’ fakamua to ‘liligi ki luga ia lautolu haku a ita velagia,’ ka foaki atu e ia ki a lautolu he lalolagi ne totonu e liliuaga ke he vagahau mea.
11. (a) Ko e heigoa e tau fakamoliaga ua ha Sefanaia 3:9 ne tupu fakamua ato hoko ke he vaha fou nei? (e) Kua kehe fefe e fakamoliaga he mena ia he vaha nei?
11 He tau aho he Patuiki ko Iosia, fakamua to fakaata e Iehova e tau matakau kautau ha Papelonia ke fakahoko atu e fakafiliaga, kua tokologa ne tiaki e tapuaki pikopiko mo e fekafekau ki a Iehova. (2 Nofoaga he Tau Patuiki 34:3-33) Ne liu foki he senetenari fakamua V.N., fakamua to moumou he tau Roma a Ierusalema, ko e afe e tau tagata ne fakaako ke he kupu moli hagaao ke he Atua mo e hana finagalo mo e fakalataha ai ke he hana fekafekauaga. He magaaho ia ko e vagahau he kupu moli kua uho lahi mahaki ha ko e tau mena ne taute e Iesu ke he fakamoliaga he finagalo ha Iehova. Ka ko e vaha ha tautolu ni ne fakamoli ai e perofeta ha Sefanaia ke he lalolagi katoa. He mogonei kua fakamaopoopo ai e tau motu oti kana ke he tau he aho lahi he Atua ko e Malolo ue atu i Ameketo. (Fakakiteaga 16:14, 16) Ko e fakamaopoopoaga ia ne hane fa e taute tali mai he tupumaiaga he Kautu he tau 1914. Mo e ke he vaha taha nei ni, ne foaki atu e Iehova ke he tau tagata he lalolagi katoa e liliuaga ke he vagahau mea ke he fakamoliaga he perofetaaga nei. Ko e fakaakoaga ke he vagahau ia ne mua ue atu e aoga lahi ha ko lautolu ka hao mai he matematekelea lahi ia ko e tau tagata kua fita he taute moli e vagahau mea ia mo vagahau ha lautolu.—Ioelu 2:32.
12. (a) Kua lauia fefe e fakakiteaga ne fakamau ia Isaia 6, ke he perofetaaga ne hagaao ke he vagahau mea? (e) Ko e ha kua lata ke moua lagomatai a lautolu kua fakauku ne toe kaeke ke tumau a lautolu ke talia ma e fekafekauaga ha Iehova?
12 Ke tatai mo e mena nei, ko e vala fakamua he vaha ne mui mai he Tauaga he Lalolagi I ne kamata a Iehova ke hafagi e tau mata he lotomatala he hana tau fekafekau ne fakauku ke he fakakiteaga homo atu ne fakamau he veveheaga 6 ha Isaia. (Isa 6 Tau kupu 1-4) Kua pehi lahi he fakakiteaga nei e aoga lahi ke lata tonu ke mea ha tautolu a tau laugutu ke maeke ai ke fekafekau ti talia e Iehova. Kua fakakiteaga ai, ke he maamaaga kua mua ue atu e tokoluga, ko e tapu a Iehova. Ti kua lata ke fakaata mai foki he tau fekafekau hana e fuafuaaga ia. (1 Peteru 1:15, 16) Ka ko lautolu kua fakauku ne toe kua lata lahi ke moua falu lagomatai hagaao ke he mena nei. He vaha he Tauaga he Lalolagi I, ne fakaata ke he taha vala e lautolu a lautolu ke ilaila he putoia i loto he tau gahua he lalolagi. “Kua mea e matakutaku kia Iehova,” po ke mea, ka e kua toka e lautolu e matakutaku ke he tagata mo e he tau fakalatahaaga he tagata ke lauia ha lautolu a tau laugutu, kua fakanono ha lautolu a tukuogoaga he Kupu he Atua ke leva lahi. (Salamo 19:9) He fepiki atu ki a Kerisitenitome, ne kiva agaia a lautolu kua fakauku ke he falu he hana tau mahani toka tuai mo e tau mena ne fa taute.
13, 14. (a) Ne fakakiteaga fefe e lautolu ne toe e tau manamanatu hako, mo e ko e heigoa e gahua ne taute e Iehova ma lautolu? (e) Ke he puhala fe ne foaki e Iehova ki a lautolu ne toe e vagahau mea?
13 Ha kua iloa ha lautolu a tutuaga, ne pehe a lautolu ne toe, tuga e perofeta ko Isaia: “Ti pehe atu ai au, Oi te fakaalofa ki au! kua malaia ni au; ha ko au ko e tagata laugutu kelea, ti nofo foki au fakalataha mo e tau tagata laugutu kelea; kua kitia ni haku tau mata e Patuiki ko Iehova Sapaota.” (Isaia 6:5) Ne kitia e lautolu ke he ha lautolu a tutuaga ne nakai moua e taliaaga. Ne nakai loto lolelole a lautolu ke o tumau ke he puhala hehe poke uluuka he nakai talia, ke talia e akonakiaga ha Iehova. Ne nakai matutaki atu a lautolu ke he vahega fekafekau lotu he tau magaaho ka tuku atu e lautolu nei e fekafekauaga ke he tau laugutu ni hokoia ke he Kautu he Atua mo e omoi moli ke he Matakau he tau Motu Kaufakalataha, tuga ko e Kautu a ia.
14 Ha ko e tau manamanatu kua tokihala ha lautolu ne loto holoilalo ne toe, ke he hana totonu noa, ne kamata a Iehova ke fakamea ha lautolu a tau laugutu. Ia Isaia 6:6, 7 kua talahau mai ki a tautolu: “Ti lele mai kia au taha sirafi, ha ha he lima hana e malala kaka, ne ta mai ai e ia ke he apita mai luga he fatapoa. Ti fakapiki mai ai e ia ke he haku gutu, mo e pehe mai, Kitiala, kua piki atu e mena nai ke he hāu a tau laugutu, kua uta kehe ai hāu a mahani kelea, kua fakamagalo ai hāu a tau hala.” Ko e fakameaaga he fekau ne moua mai he Kupu he Atua ne fakaoti tuga ke he afi e tau mahani toka tuai mo e tau fakaakoaga he tau tagata. Ne uta kehe mai he ha lautolu a tau loto e matakutaku ke he tagata mo e hukui aki e fakamakutu kua velagia ke fakaaoga ha lautolu a tau laugutu ke fakalilifu a Iehova. Ti kua fakamoli tuai e Iehova hana maveheaga ke “foaki atu e au ke he tau tagata e liliuaga ke he vagahau mea [fakatino, ko e laugutu mea], ke maeke ai ia lautolu oti kana ke ui atu ke he higoa ha Iehova.”—Sefanaia 3:9, NW.
15. Fefe e tauteaga ha lautolu ne toe ne tatai mo e kakano ne foaki ai e Iehova ki a lautolu e vagahau mea?
15 Ti ko e magaaho ne kamata e vahega ha Isaia he vaha fou nei ke logona e leo ha Iehova kua huhu mai, tuga ne fakamau mai ia Isaia 6:8: “Ko hai ke fakafano atu e au? ko hai foki ke fano ma mautolu?” ne tali mo e fiafia a lautolu: “Ko au hanai, kia fakafano atu e koe au.” Ne nakai mukamuka ki a lautolu oti ke kamata ke taute e fekafekauaga ke he tau tagata, ka e manako a lautolu ke fakaaoga he Atua mo tau tagata ma e hana higoa. Ne fakamalolo he hana agaga a lautolu. Ti tupu ai ha lautolu a numela.
16. (a) Ko e heigoa e taui ne nakai amaamanaki ki ai ne moua mai he gahua fakamatala ha lautolu ne toe? (e) Kua foaki fefe he moto tagata tokologa e fakamoliaga ko lautolu foki he mogonei ne vagahau e vagahau mea?
16 Ti hoko ai ke he magaaho kua kitia moli ko e ha lautolu a fakamatalaaga kua moua mai e tau taui ne nakai amaamanaki ki ai. Kua puhala mai ia lautolu, kua lagomatai e Iehova e taha matakau ke fakaako ke he vagahau mea. (Isaia 55:5) Ne nakai fakalataha a lautolu nei ke he amaamanakiaga ke he moui he lagi, ka e omonuo a lautolu ke he monuina he taute mo tau hoa ha lautolu ne toe he hakega he Kautu mo e ke fekafekau fakalataha mo lautolu ko e tau tagata fakapuloa he Kautu he Atua. Ne omai fakahaga a lautolu nei “he tau motu oti, mo e tau faoa, mo e tau tagata kehekehe, mo e tau vagahau kehekehe,” ati hoko mai ke he mogonei kua katoa ai e “moto tagata tokologa,” ti kua numela atu ke he tau miliona. Ko e tau kupu ne omai he ha lautolu a tau gutu, nakai ko e faga kua fakamailoga a lautolu mo e falu he tau mena feveheveheaki he lalolagi. Ne nakai fakamau ha lautolu a tau amaamanakiaga ke he ha tagata po ke taha fakatokatokaaga he tagata. Ka kua “tauui foki a lautolu mo e leo lahi, kua pehe atu, Ko e fakamouiaga ha he Atua ha tautolu, ko ia kua nofo ke he nofoaiki, katoa mo e Punua mamoe.”—Fakakiteaga 7:9, 10.
Ko e Heigoa ka Fakaako e Vagahau kua Lata ia Tautolu ke Taute
17. Ko e ha kua aoga lahi ai ke fakaako fakamitaki e tautolu e vagahau mea mo e fakaholo ki mua ha tautolu a iloilo ke fakaaoga ai?
17 Pete ni ko e fiha e leva he fakalataha a tautolu mo e fakatokatokaaga ha Iehova, lahi e tau mena kua maeke ia tautolu ke fakaholo ki mua ha tautolu a lotomatala ke he vagahau mea mo e ha tautolu a iloilo ke fakaaoga lahi ai. Ko e mena aoga lahi ke tuku atu e laliaga ke taute e mena ia. Ko e ha? Ha ko e fakakiteaga a nei ke he fakaalofa ha tautolu ma e kupu moli.
18, 19. (a) Kamata mai tonu he kamataaga, ko e ha kua aoga lahi ai ke fakatupu e fakaalofa malolo ma e kupu moli? (e) Ko e ha kua aoga lahi ke fagafagai tumau e fakaalofa ia?
18 Mai he kamataaga ko e fakaalofa pihia ka lagomatai ke hafagi e loto manamanatu mo e loto he tagata ke maeke ai ia ia ke maama e tau kupu he tohiaga tapu kua fakakiteaga atu ki a ia; ti omoi ai a ia ke fakatata atu ki a Iehova mo e ke loto fakaaue ke he Hana fakatokatokaaga. Ti ko e fakaalofa ke he kupu moli e mata ke i ke mumutu kehe ke tokanoa mai he tau pipiaga mo e tau lotu pikopiko. Ne talahau e falu tagata ko e manako ke he fekau i loto he Tohi Tapu ka e nakai tuku kehe moli e tau mena oti he tapikiaga ke he tau lotu pikopiko mo e hana puhala ke he moui fakahanoa. Ko e ha, kua nakai pihia ai? Tuga ne fakamaama mai he 2 Tesalonia 2:10, ha ko e mena nakai “talia e lautolu e kupu moli mo e fiafia ki ai kia momoui ai a lautolu.” Kua aoga lahi ha ke ha ha ia tautolu e fakaalofa ia!
19 He magaaho ne moua ai e tautolu e kupu moli, ko e mena kai ha tautolu e fakaalofa ia ti ko e mena aoga lahi mahaki ni a ia ke he ha tautolu a tutupuaga fakaagaga. Kia toka la he tau loto manamanatu kua pehe a Iehova hagaao ke he kupu moli ke tuga ni e “vagahau.” He magaaho ka fakaako he tagata e taha vagahau fou, kua lali fakalahi a ia ke ati hake hana tau kupu, ke hako e fakaleoaga he tau kupu, fakaako matafeiga e puhala hako ke talahau e tau kupu, mo e falu mena pihia foki. Ko e fakaalofa ke he vagahau fou mo e ke he tau tagata ne vagahau e vagahau ia ka lagomatai a ia ke taute tumau ke holo atu ki mua. Liga ke he tau mahina gahoa to maeke ia ia ke vagahau e vagahau ia ke he taha magahala, ka ko e laliaga fakamakutu ni ke he tau tau loga ke maeke ai ke vagahau e vagahau ia ke tuga e tagata he motu. Kua tatai pihia e laliaga kua lata lahi ke maeke ai ke iloa e vagahau mea.
20. (a) Ko e heigoa kua taute e vagahau mea ke mea moli? (e) Ko e ha kua lata lahi ai ke fakaeneene lahi a tautolu takitokotaha?
20 Kua mua atu foki ke mailoga ko e vagahau ne foaki he Atua ke he hana tau fekafekau kua pehe ko e mea. Kua moli e mena nei, nakai ha ko e fakatutuaga he puhala hako ke talahau e tau kupu, ka e ha kua foaki mai e fakakiteaga moli he tau mahani mo e tau mena fakaagaga kua mea. Kua nakai ha ha ai e fakaataaga i loto he vagahau nei ma e pikopiko, fakavai, po ke alelo lagatau kelea. Ko lautolu ne vagahau e vagahau nei kua lata tumau ke vagahau moli. (Sefanaia 3:13; Efeso 4:25) Kua lata tuai ha lautolu a tau kupu ke kikila mai e tutuaga tokoluga ha Iehova hagaao ke he mahani mitaki he feuaki he tane mo e fifine. (Efeso 5:3, 4) Ko e tau kupu he Tohiaga Tapu foki ne fakailoa mai ki a tautolu e tau mena oti kana ne tutaki atu mo Papelonia Lahi, ko e kautu he tau lotu pikopiko he lalolagi katoa, kua nakai mea. (Fakakiteaga 18:2-4) Ko e fakakiteaga he hana tau atua ne ui ko e “tau tupua pilo.” (Ieremia 50:2, NW) Ti kua lata ai mogoia ia lautolu ia ne fakaako e vagahau mea ke uta kehe e tau mena ne maeke ke kitia mata kua pipiki atu ke he tapuaki pikopiko, kia nakai talia hana tau fakaakoaga, kia o kehe ke tokanoa mai he hana tau fakafiafiaaga, mo e ke holoholo kehe mai foki he ha lautolu a tau puhala vagahau kua ataata mai he hana tau manamanatu hehe. Ke lafi ki luga he mena nei, kua fakailoa mai ia Fakakiteaga 16:13-16, kua fakailoa mai ki a tautolu ko e tau tala hehe ne hane fakamaopoopo e tau motu ke totoko ke he Kautu he Atua kua nakai mea foki, ha ko e mena tupu mai ni he tau agaga he tau temoni. Ti kua lata ai a tautolu ke mataala ke nakai toka e taha he tau mena nakai mea nei ke fakapikitia ha tautolu a puhala vagahau.
21. Ko e heigoa kua toka ai he vagahau mea kua lafi atu ke he tau kupu ne vagahau?
21 Ko e tau mena kua fakaako ki ai a tautolu kua ui ai ko e vagahau, mo e kua lata tonu foki, ka kua nakai kakano e mena ia ko lautolu kua vagahau e vagahau ia ne fakaako ni hokoia ke fakaaoga e tau puhala vagahau kua famahani lahi ki ai e tau tagata ha Iehova. Ko e malolo he leo, hagahaga he fofoga, mo e fakaoga he tau lima kua aoga lahi foki. Kua maeke he tau mena nei ke tuku atu e fekau kua nakai maeke he tau kupu hokoia ni ke talahau. Kua mahani tumau a lautolu ke kikila mai ko e fefe moli a tautolu i loto. Kua maeke ia lautolu ke fakakiteaga mai kua huhuo kehe nakai e tautolu e mahani mahekeheke, mahani fakatupu femahekehekeaki, mo e ita lahi, ko e tau gahua he tino agahala e tau mena oti nei. He magaaho ne kamata e agaga he Atua ke gahuahua i loto he tau momoui ha tautolu, ko e hana tau fua kua kitia i loto he tau puhala ke matutaki atu mo e falu.—Kalatia 5:19-23; Efeso 4:31, 32.
22. Ka fakaako fakamitaki e tautolu e vagahau mea, ti kua lauia fefe ai ha tautolu a tau fifiliaga?
22 Kua iloa he ha tagata ne fakaako ke he vagahau fou kua hoko tuai ke he fakaveaga he magaaho ka moua e ia a ia ni kua kamata moli ke manamanatu ke he vagahau fou ka e nakai fakaliliu mai he hana vagahau fakamua. Ti kua pihia foki, he magaaho ka fakaako a tautolu ke he kupu moli, kia tuku e laliaga fakamoli ke fakaaoga ai i loto he tau momoui ha tautolu, mo e kaufakalataha ke tufatufa tumau ke he falu, ti kua moua fakahaga e tautolu a tautolu hane manamanatu ke he tau kupu he kupu moli. Kua nakai fakatatai tumau e tau mena tuai mo e tau mena fou mo e taufetului ke taute e fifiliaga. Pihia foki ke he tau mena ikiiki, ko e mai ke he loto manamanatu he tau mahani Tohi Tapu ke foaki mai e tau takitakiaga kua lata.—Fakatai 4:1-12.
23. Pete ni ko e heigoa mo e heigoa ha lautolu a tau vagahau fakamua, kua fakakiteaga he heigoa kua vagahau he tau Fakamoli oti kana ha Iehova he lalolagi katoa e vagahau mea?
23 Kua moli kua ha ha i ai e tau afe he tau vagahau ne fakaaoga he tau tagata, ka ko e vagahau mea kua maeke ke fakailoa atu i loto ia lautolu oti nei. Ne kaufakalataha e tau Fakamoli ha Iehova he lalolagi katoa ke fakaaoga fakamitaki e vagahau mea he fekafekau fakalataha a lautolu ke foaki atu e fakamoliaga ke he tau tagata kua tuku atu e lilifu ki a Iehova, ha tautolu a Atua fakaalofa.
Tau Huhu Fakamanatu
◻ Ko e heigoa ne fakalataha i loto he mena foaki fakaalofa he vagahau?
◻ Ko e heigoa e vagahau mea?
◻ Ki a hai kua fita e fakamoliaga ha Sefanaia ki ai?
◻ Kua maeke fefe ia tautolu ke foaki atu e fakamoliaga kua fakaalofa moli a tautolu ke he vagahau mea?
[Fakatino he lau 30]
Ko lautolu ne iloa e vagahau mea kua tufatufa atu ke he falu
[Fakatino he lau 32]
Pete ni ko e heigoa mo e heigoa ha lautolu a vagahau fakamua, kua vagahau he tau Fakamoli ha Iehova he lalolagi katoa e vagahau mea